Pakinabang ng LANSONES
4 na uri ng Lansones saPilipinas
Paraan ng Pagpaparami
Tamang Pagtatanim
Pamamaraan upang maging Malusog at Mabunga ang mga Puno
Mga Sakit at Peste ng LANSONES at Paraan upang Maiwasan/Masugpo
ang mga Ito
Ang bunga ay mainam na pinanggagalingan ng
antioxidants--substance na pang-iwas cancer--, at Vitamin C at E.
Ang puno ay matigas at mainam na gamiting poste o haligi ng bahay
Ang pinatuyong balat ng bunga ay sinusunog upang gamiting pantaboy
ng lamok at iba pang pesteng insekto. May oleoresin kaya maaaring
gamot sa diarrhea.
Paete
Duku
Thai
Jolo
Tuwid at paitaas ang mga sanga
Tuwid na puno; mayabong at malapad na sanga
Tuwid na puno, mayabong na sanga
Tuwid na puno, mayabong na sanga
Matingkad na berde, pantay ang gilid ng dahon at bahagyang
pahaba ang duloAlon-alon ang gilid ng dahon, pabilog ang dulo ng
dahonPantay ang gilid ng dahon
Pantay ang gilid ng dahon
Manipis ang balat
Makapal ang balat, karaniwang may isa o walang buto. May 4-5
bunga kada buwigMalutong ang balat, mahaba ang buwig, karaniwang
walang buto
Makapal ang balat, mahaba ang buwig, karaniwang may 3-4 na buto;
maasim ang bunga.
Pag-aabono Ipasuri ang taglay na sustansya ng lupang taniman
bago maglagay ng abono. Ang rekomendadong dami ng abono ay hinahati
sa dalawa: kalahati ay ilalagay sa buwan ng Mayo o Hunyo at ang
kalahati ay sa Oktubre pagkatapos mag-ani. Maglagay ng abono kada
taon.
Paglilinis at pagbabawas ng mga sanga (pruning) Alisin ang mga
tuyong sanga na walang dahon at mga suloy na di kailangan
pagkatapos mag-ani. (Ang mga tuyong sanga ay pinagbabahayan ng mga
peste katulad ng insekto at amag. Samantalang ang mga sobrang dahon
at suloy ay nakikibahagi sa sustansya na mahalaga upang ang puno ay
mamunga.)
Pagpapatubig o irigasyon Ang pagpapatubig ay nakakapagpa-aga ng
pamumulaklak lalo na kung may 2-4 na linggong tagtuyot na nangyari.
Dapat ay tuloy-tuloy ang patubig hanggang sa sumapit ang tag-ulan
upang maiwasan ang pagkaluoy ng mga butong o flower buds. Diligan o
patubigan ang mga punong lansones hanggang lupa ay magkaroon ng
tamang halumigmig. Wastong pagsugpo sa pesteng insekto, sakit at
dapo
1. Sekswal o likasPagpupunla at pagpapatubo ng mga buto.
Inililipat ang mga punla sa mga plastic bag na may lamang
pinaghalong lupa at organikong pataba. Inaalagaan ang mga inilipat
na punla hanggang sa lumaki na may 1 metro ang taas.2. Asekwal o di
likas (pagdudugtong) Ang cleft grafting ang pangkaraniwang
ginagamit sa pagpaparami. Ang mga budsticks ay kinukuha sa mga puno
na may piling katangian. Maaring gamiting rootstock kahit anong uri
subalit pinakamabuti ang Jolo.
Maari nang ilipat-tanim ang mga pananim kapag ito ay may taas
nang 1 metro. Mas mainam magtanim ng lansones sa panahon ng
tag-ulan.Ihanda ng maayos ang lupang taniman at gawin ang mga
sumusunod: 1. Pumili ng taniman na hindi tinitigilan ng tubig at
may magaspang at buhaghag na lupa. 2. Humukay ng butas na may
luwang at lalim na 30 sentimetro. Ang agwat ng bawat butas ay 5-6
metro kapag Paete var. ang itatanim, at 7-8 metro naman kapag Duko
o Thai var. Lagyan ng pinaghalong organikong pataba at lupa (1:1)
ang ikatlong bahagi ng hukay. Kung walang organikong pataba
(inorganic) o kompost, maaring maglagay ng inorganic na pataba
katulad ng urea (46-0-0). Lagyan ng lupa ang hukay na may inorganic
na abono bago ilagay ang pananim. 3.Tiyakin na hindi malalagyan ng
abono ang ugat ng pananim. 4.Tabunan ng lupa ang hukay pagkatanim.
5. Diligan kaagad at ulitin ang pagdidilig kung mapansin na may
kakulangan sa tubig katulad ng pagkalanta ng dahon. 6. Lagyan ng
pangkanlong ang bagong tanim na lansones. Maaring gumamit ng dahon
ng niyog o saha ng saging. Maaring magtanim ng apat na posteng
madre de cacao o kamoteng kahoy na nakapalibot sa puno ng
lansones sa layong 1 metro. 7. Maglagay ng abono 2 beses sa isang
taon: sa Mayo o Hunyo pagsapit ng tag-ulan, at sa Oktubre o bago
matapos ang tag-ulan.
Bark Borer Ang bark borer ay uod ng paruparo na makikita sa mga
puno at sanga ng lansones. Mapapansin ito sa ilalim ng bitak-bitak
at umbok na balat ng kahoy o bark. Kapag natuklap ang balat,
mapapansin ang mga butas sa katawan ng puno na likha nito. Ang
pagkakalis (scraping) ay ginagawa pagkatapos mag-ani upang masugpo
ang bark borer. Kapag masyadong marami ang mga uod, maaring
magbomba ng angkop na pamatay-peste,
Scab o Galis Mapapansin ang kakaibang hitsura ng balat na
nakaumbok (galis) kapag maysakit ang puno. Maaring magbomba ng
pestesidyo pagkatapos kalisin ang mga balat.Dapo Ang dapo ay
halamang tumutubo sa mga sanga ng lansones. Sinisipsip nito ang mga
sustansya at tubig at inaagaw din nito ang kaukulang init ng araw
na para sa lansones. Kailangan alisin ito sa pamamagitan ng pruning
ng sanga at pagtuklap sa mga ugat ng dapo na nakakapit sa mga
sanga.Pagkabulok ng Ugat (Root Rot)Ang unang palatandaan ng
pagkabulok ng ugat ay pagkalanta at paninilaw ng dahon ng lansones
ulang sa tubig. Sumunod na mapanpansin ay ang kahit hindi ito
nagkukulang sa tubig. Sumunod na mapanpansin ay ang panlalagas ng
dahon at ang pagkatuyo ng buong punongkahoy. Kapag sinuri ang mga
sanga nito, mapapansin ang pagkukulay kape ng loob nito na parang
nabubulok. Ang mga ugat naman ay karaniwang nababalutan ng
mapuputing amag. Panatilihing malinis ang paligid ng mga puno upang
maiwasan ang pag-atake ng amag. Ipasuri ang lupa sa pinakamalapit
na pest clinic upang malaman kung may presensya ng mga amag na
sanhi ng sakit na ito.Pag-aani Ang pag-aani ay ginagawa kapag ang
mga bunga sa bawat buwig ng lansones ay kulay tuyong dayami (rice
straw) na. Ito ay inilalagay sa mga kaing o kahon na sinasapianan
ng lumang dyaryo o tuyong dahon ng saging. Ang sapin ay
nakatutulong upang hindi masugatan ang balat ng lansones.
Ang kabuuang gastos sa bawat puno ay nagkakahalaga ng P173.88
samantalang ang kabuuang kita naman ay P1,395.50 at umaabot na P
1,221.62 ang netong kita kada puno.
Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural
Resources Research and Development (PCARRD)
Department of Science and Technology (DOST)
Southern Tagalog Agriculture and Resources Research and
Development Consortium (STARRDEC)
Cavite State University (CvSU)Southern Tagalog Integrated
Agricultural Research Center (STIARC)Department of Agriculture (DA)
RFU IV-A
Gastos at Kita sa Pagtatanim ng LANSONES
Republic of the PhilippinesDepartment of AgricultureRegional
Field Unit 4-ACALABARZON
Isinalin sa Filipino ng:
Regional Agriculture and Fisheries Information Divison
(RAFID)Tel: (02) 928 4310 Email: [email protected]
LansonesWastong Teknolohiya sa Pagpaparami, Pagtatanim,
Pag-aalaga, Pamimitas at Pag-iimpake ng Lansones
