Upload
alesia
View
49
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling). A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
LAICA TIALNINGCafang Fonh (Spelling)
• A biahram (root word) zohchih peng ding• - Biapi deuh pawl • Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram • Bawmh bomh bawm • Dirh derh dir • Fianh fenh fian • Lawmh lomh lawm • Nuamh nomh nuam • Rianh renh rian• Thawk thok thawk• Thianh thenh thian• Zuarh zorh zuar
Palh lo ding:• Double Vowel• Sullam aa dang tukmi• fak le faak hman le hmaan• rang, raang var le vaar• kan le kaan an le aan
• -a le -e hmannak• ngeih le ngaih • Nawingeihnak le Nawlngaihnak, • Ngaihchiatnak le ngeihchiah,• zuunngaih Par
1. ua le o cafang fonh
• Biafang hram Palhmi ṭialnak
• bual bolh bualh • buar borh buarh • chuan (rawl) chonh chuanh • chuan (thil) chonh
chuanh • cuan conh cuanh
A peh• fual folh fualh • kuai koih kuaih • kual kolh kualh • kuar korh kuarh • nuam nomh nuamh • nuar norh nuarh
A peh• puar porh puarh • ruai roih ruaih • tuar torh tuarh • thuam thomh thuamh • thuan thonh thuanh • vuan vonh vuanh • zual zolh zualh • zuar zorh zuarh
2. aw le o cafang fonh Biafang hram Palh ṭialnak
• awi oih awih • awl olh awlh • awn onh awnh • awr orh awrh • bawm bomh
bawmh • cawi coih
cawih • cawng congh
cawngh • chawn chonh
chawnh
A peh• dawi doih dawih • dawn donh dawnh • fawi foih fawih • hawng hongh hawngh • khawm khomh khawmh • kawng kongh kawngh • khawng khongh khawngh
A peh• lawm lomh lawmh • lawng longh lawngh • mawng mongh mawngh • nawi noih nawih • rawl rolh rawlh • rawn ronh rawnh • tawng tongh tawngh
3. ian, en cafang fonhBiafang hram Palhmi ṭialnak
• fian fenh fianh • kian kenh kianh • liam lemh liamh • lian lenh lianh • rian renh rianh • sian senh sianh • thian thenh thianh • tlian tlenh tlianh • ziam zemh ziamh
4. irh le erh cafang fonh Biafang hram Palhmi ṭialnak
• dir derh dirh • fir ferh
firh • khir kherh khirh • phir pherh phirh • kir kerh kirh
5. aih le eih cafang fonh Biafang hram Palhmi ṭialnak
• dai deih daih • kai keih kaih • nai neih naih • pai peih paih • rai reih raih • sai seih saih • thai theih thaih • tlai tleih tlaih • vai veih vaih • zai zeih zaih
Aw sau, aw tawi hmannakaw sau= u; aw tawi= o
• Ahodah a bau? Uico a bao. • Aho paoh ra ko u. A ha a poh. A ka pauh.• Tivakawr a kau. Ti a kao. • Thingkung ka hau lai. Phiang ka hao lio. • Ka ha a beu. Hri dong kha hei
beo. • Khua a ceu cang. Dawhceote a si. • Ka pa sa a teu. Na katarhri an teo
tuk.
MIN BINGCAFANG NGAN
• Ram min, Tiva min, Tlang min Minung min tbk• Van Mang, Timit, Thantlang
• Min din• Kawi Chan, Lianpi, Chanchan• Dawtte, tbk
Biafang Komh (Word Combination)
• Cafang fonh cu Spelling• Biafang komh cu Word Combination
• Hngalh peng ding:• Sullam pakhat Biafang pakhat• Tch. ngaihchihnak, asinain, cucaah
MIN (Noun)
• Thil min ngei paoh cu Min kan ti. (CACC- Auhmin)• Min paohpaoh ah biafang komh ding
-Thawngtthabia, cauk, pumpululh• Min pahnih in hmanttimi ah minfianh
(adjective) phun in hmanmi cu tthen ding- Horha tlaang, Saphaw Angki
• -nak le -mi cu komh ding - Ruahchannak, Dawtnak, dawtmi, a thami
(Auh)Min phun 4• Minbing- NCMC, Bungtla, Aung San• Minhrawm- Ngakchia, Minung, Thing,
Tlang• Minbu- Nubu, Ralkap• Minthlam- Dawtnak, Ruahnak
- Min zei phun poah komh a si dih lai- Minbing le minhrawm phun an um
veve ahcun then dingtch. Bungtla tichor, Chindwin tiva
MINCAN (Pronoun)
• A cunglei MIN (Noun) can-ai ah hmanmi paohpaoh cu Mincan kan ti.
• Mincan cu komh dih ding (amah, nanmah, kanmah, tbk)
• A awsau sullam ngei hmannak i ralrin ding - a dawh, aa dawh, aan duh, an duh, kaan le kan- a le an tbk hi a hnuzul he aa tlak lai (Agreement)- Komh lo ding (amah tein a dir lai)- Mi tha a si (S)/ Mi tha an si (P)/ a chimpiak- (Aa tlak lomi um ve)Arder ah arti pum 10 a um.# Double Vowel hman duh lo an tampi ve
THILFIANH (Adjective)
• Thil pakhat kong a fianhtu kha Thilfianh kan ti. (CACC- Sifianh)
• Thilfianh paoh cu komh ding• Thilfianh hi a hmaiah ummi le a
hnuah ummi tiin a um lai (thil raang/ a thawmi facang)
• -mi hi komh ding (aa dawhmi- CACC ning in)
# -mi hi komh duh lo an um
TUAH (Verb)
• Tuahnak, umnak, sinak kong a chimtu kha Tuah kan ti. (CACC Fianhtu)
• Tuah biafang cu fonh ding - thlathlauh, ralrin ding- thachuah (Min) - a
tha (Min) a chuah (Tuah)• Tuah zultu pawl cu sullam dangte a ngeih lo
ahcun fonh ding - chimpiak, kalpi, tuanti,tbk # Hngalh ding: -piak, -pi-, -tti, tbk hi biaparpeh (suffix) an si.
TUAHTHUAM (Adverb)
• Tuahning a chimtu kha Tuahthuam kan ti. (CACC- Fianhthuam)
• Tuahthuam cu fonh ding• Bia ttamhtu, tuahning a thuamtu an si • Hman khawh ahcun bia aa dawh. • ceomeo, zuahmah, diahmah,
thluahmah,vuaimai• tein, piin, ngaiin hi tuahthuam an si i tuah kha
thuamh lo in thilfiang tu an thuamh.Tch. . Lunglawm tein (Lunglawm= thilfianh)
Biahalnak pawl• What Zeidah • When Zeitikdah • Where Khoika ah dah • Who Ahodah • Which Zeikhidah • Whom Aho kha dah • Whose Aho ta dah • Why Zeica ah dah • How Zeitindah • How many Zeizatdah
HMUNCAANSAWH (Preposition)
• CACC- Minzul an rak ti. • Kan Laica cun post-position a si. Hmun le caan hnu lawngte ah a ra. Norway ah, thaizing in, tukum tiangah• Hmuncaan sawh cu Fonh ding an
si lai.thawngin, leiah, hmaiah, cungah
BIAPEH(Conjunction)
• Biapeh paoh cu Fonh dingnakhnga, cucaah, asiloah
• LUNGSU (Interjection)! hi hmanpiak ah a tha. (Tch. Ala!, Ehe!)
• Ralrin ding: ahcun• ahcun hi sullam khat a kengmi ah (Mirang- if)
ahcun tiah komh ding (Biapeh,Conj a si)• hmun le caan a sawh ahcun ah cun tiah ttial ding
(ah hi Minzul, preposition a si)
Catialning Phung(Punctuation)
• Fullstop (dinhpi)• Catlang dih hlanah hmang hlah. Fullstop hnuah space
pakhat lengmang na chiah lai.• Cun deh pathum asiloah pali hi a dang a taang rih
tinak ah hmanmi a si. • Duh paoh in deh a si fawn lo. Space pakhat lengmang
thlakpiak taak a hau. • Tch . . . Cun a lakkar ah fullstop a um khomi a si ahcun
pali . . . .• Biafang tawiter tikah hman a si fawn. Rev. (Mr cu deh
a hau lo, Prof. ah cun a hau. A tawiternak biadonghnak le a cafang donghnak aa khah ahcun a hau lo)
COMMA; COLON LE SEMICOLON
• Comma (Dinhte)• Bia dinhnak le Cawh sual lonak ah hman a si. Tch. IBC, ZBC le SCC
• Colon (Dinhphir)• Thil pahnih thum kong hun chim lai, fianter lai le a tawinak in hun
chimnak ah hman a si.Tch. NCCF ah Khrihfabu pariat kan um: NCMC, IBC, . . . A Ni: 2010, November 10
• Semiolon (Dinhlai)• comma caah a sau deuhmi, period caah a tawi deuh tungmi biadinhnak
ah hman a si.Tch. Biafang dinhnak ah comma; Catlang dinhnak ah Semicolon hman a si. # Aa ralkah deuhmi ah hmanh a si khun.Tch. Rualrem cu thluachuahnak; Nawlsual cu tionak
TLUKTER (Italic) leNAHTER (Bold)
• Italic (tlukter)• Hihi style i hmanmi a si lo. Holh pakhat in ca na tial
lioah holh dang vun hman a herh tikah tlukter a si. Tch. Dawtnak hi Krik holh in agape an ti.
• Minu mipa pakhat nih diarek chimmi langhternak phun ah kan hman fawn.
• Cun Cauk cherhchan tialnak ah hman a si fawn.
• Bold (nahter)• Biatlang ah hman a si tawn. • Biapitter khunmi, langhter khun kan duhmi a um tikah
hman a si fawn.
RINTAWI (Hyphen) leKULHTE (Parenthesis)
• Hyphen (Rintawi) • Aa cawh khomi biafang pahnih tthennak le cafang tawiternak ah
kan hman. Tch. Si-inn, ti-u, Siangpa-, Ti-u, khi-ing, lu-ei, tlak-um, sii-inn, ti-an, ua-a, fa-ah, ti-um, mika-a, uai-ai, mi-a, sii-ai, ti-ar
• Bia thawknak thennak ah kan hman fawn.Tch. NCMC nih a ngeihmi thilri:- Sound-box, Amp-
• Parenthesis (Kulhte)- ( hi kulhhun, ) hi kulhkhar• A tawinak (short form) hun telhchihnak ah kan hman.
Tch. Carson Bapist Church (CBC), tbk• Kan tialmi hung fiang deuh seh tinak ah kan hman fawn.
Tch. Kan chairman cu 2010 in aa diin (A dam lonak ruangah).
Lai Thlarelning• 1. Tangkhawng (January 7. Chiapa (July) • 2. Nohawng (February) 8. Hniang (August)• 3. Vaute (March) 9. Zing (September) • 4. Vaupi (April) 10. Tho (October) • 5. Biangreithlep (May) 11. Sikpar (November) • 6. Pur (June) 12. Dipa (December) + Nithla rel tikah- 2011 Vaupi 23 tiah rel ding + Cawnnikhat, Cawnnihnih, Cawnnithum, Cawnnili, Cawnninga, Zarhte, Zarhpi
ZUNG CATIALNING(Business Letter)
• A cung a lai (Heading) ah Bu min le Address tial ding (Letter head bantukin)
• Pumpak thil deuh a si ahcun Orhlei kam ah mah Addess, cun space thlak in nithla
• Cun Kehlei ah kuat dingmi Address (US le British, Aa Khat pah ko cang)
• A dih tikah a tanglei kehlei kam ah A rian thiang ah, Upatnak he, tiin Min tial, minthut
BIACHAHNAK NAMBAR PEKNING
• Meeting min (-), a voi (/), a kum (-) , biachahnak Nambar
• GM-1/2010-1) 2010 ah tuahmi General meeting a voi khatnak i Biachahnak pakhatnak tinak a si. • EC-20/2010- 14) 2010 ah tuahmi Executive Committee Meeting a voi 20nk i biachahnak 14nk tinak a si.