LA.CONMEDI2EP-EUS_1T_36656 24/3/11 15:39 P gina 1

Composici n

C M Y CM MY CY CMY K

Solasean

• Zertan ari da argazkiko neska? Nola egiten du hori?Zer gorputz atal erabiltzen ditu?

• Zuk egingo zenuke? Saiatu!

2

16 hamasei

Mugitu egiten gara

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 18

Kalean ezagun batikusten dugunean,diosala egiten diogu.

Kaktus batek zulatzenbagaitu, berehala kentzendugu eskua.

Telefonoa entzutendugunean, hartuegiten dugu.

Limoi batmiazkatzendugunean, hotzikarasentitzen dugu.

Gustuko ez dugunzerbait usaintzendugunean, sudurraixten dugu.

1. Demagun harri-koskor bat daukazula oinetako batean.

• Zein zentzumeni esker sumatuko duzu? bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb• Nola erreakzionatuko duzu? Zer egingo duzu?bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

2. Taldean, hitz egin eta azaldu zer gertatzen den telefonoz ari den sukaldari bateksukaldean erre-usaina sumatzen duenean.

SENTITU ETA MUGITU EGITEN GARA

Zentzumenen bidez inguruan gertatzen dena hautematen dugu. Orduan, guregorputzak erreakzionatu egiten du, eta mugitu egiten da.

2

hamazazpi 17

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 19

NIRE GORPUTZA MUGITU EGITEN DA

3. Begiratu, eta idatzi falta diren atalak.

Burua

Goiko gorputz-adarrak

Enborra

Kopeta

Masaila

Bizkarra (atzean)

Bularra

Bbbbbbbbbbb

Besaurrea

Ebbbbbbbbbb

Sabela

Ipurdia (atzean)

Izterra

Zbbbbbbbbbb

Obbbbbbbbbb

Atal nagusiak

18 hemezortzi

Beheko gorputz-adarrak

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 20

Gure gorputz atalak mugitu, biratu edo tolestu egin daitezke artikulazioei esker. Adibidez, ukondoari esker, besoa toles dezakegu, eta orkatilari esker, oina mugitu.

Gerria

Belauna

Orkatila

5. Bete hutsuneak dagokion artikulazioarekin.

• bbbbbbbbbbbbbbb (a)ri esker, burua biratzen dugu.

• bbbbbbbbbbbbbbb (a)ri esker, besoa jasotzen dugu.

• bbbbbbbbbbbbbbb (a)ri esker, eskua mugitzen dugu.

• bbbbbbbbbbbbbbb (a)ri esker, enborra erditik tolesten dugu.

• bbbbbbbbbbbbbbb (a)k izterra eta zangoa lotzen ditu.

6. Aipatu unitatearen hasierako argazkiko neskak mugitzen dituen artikulazioak.

Burua EnborraGorputz-adarrak

Goikoak Behekoak

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb bbbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb bbbbbbbbbbbbbb

Artikulazioak

2

hemeretzi 19

Eskumuturra

Ukondoa

Sorbalda

Lepoa

4. Sailkatu taulan giza gorputzeko atal hauek:

masaila - kopeta - besoa - besaurrea - oina - eskua - bularra - zangoa - sabela - izterra

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 21

20 hogei

HEZURREK ETA MUSKULUEK…

Burezurra

Besahezurra

Erradioa

Kubitua

Saihets-hezurra

Bularrezurra

Bizkarrezurra

Izter-hezurra

Berna-hezurra

Peronea

7. Idatzi dagokien tokian eskeletoko hezurren izenak.

• Buruko hezurrak: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb• Enborreko hezurrak: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb• Gorputz-adarretako hezurrak:

Goikoak: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbBehekoak: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

Eskeletoa

Hezurrek gorputzari eusten diote. Zurrunak dira, eta ezin dira tolestu edoluzatu. Gure gorputzeko hezur guztien multzoa eskeletoa da.

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 22

Bizepsa

Trizepsa

Bikiak

Pektorala

Abdominala

8. Jarri gurutze bat egoera bakoitzean mugitzen den muskuluaren ondoan.

❐ Bizepsa

❐ Abdominala

❐ Pektorala

❐ Bikiak

❐ Abdominala

❐ Trizepsa

…GURE GORPUTZARI FORMA EMATEN DIETE

Muskuluek hezurrak estaltzen dituzte, eta gorputza mugiarazten dute,luzatzen eta uzkurtzen direnean. Elastikoak eta malguak dira.

Gure gorputzeko muskulu guztien multzoa muskulatura da.

Muskulatura

2

hogeita bat 21

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 23

GURE HEZURRAK ETA MUSKULUAK ZAINTZEN DITUGU

Aholku hauek onuragarriak dira gure hezur eta muskuluetarako, etaosasunerako.

9. Erantzun galdera hauei. Inguratu BAI edo EZ.

Esnea, gazta eta jogurta maiz jaten dituzu? BAI Ez

Kirola maiz egiten duzu? BAI Ez

Bizkarra zuzen duzula esertzen zara? BAI Ez

Zure koltxoiaren gogortasuna egokia da? BAI EZ

10. Zure ustez, ondo zaintzen duzu zure gorputza ala hobetu beharrean zaude?

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

Esnea, gazta eta jogurta jan, adibidez,hezurrak indartzeko.

Kirola sarri egin edo oinez maiz ibili.

Bizkarra zuzen duzula eseri, aulkiarenatzealdean ondo bermatuta.

Gogortasun egokiko koltxoi batean (ez biguna, ez gogorra) lo egin.

22 hogeita bi

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 24

hogeita hiru 23

DESBERDINTASUNAK ERRESPETATZEN DITUGU

11. Demagun mutiko hau aurkitu duzula parkean.

— Taldean, alderatu eta azaldu erantzunak.

Denok ez daukagu erraztasunbera mugitzeko. Batzuekgurpil-aulkia, makuluak edolaguntzaile bat behar dutehorretarako.

Baina horrek ez du esan nahielkarrekin ondo pasatu, jolastuedo lan egin ezin dugunik.

Pertsonok elkar errespetatu etaelkarri lagundu behar diogu.

— Zer jarduera egin ditzakezue elkarrekin?

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

— Zer jarduera ezin dituzue egin? Idatzi bat.

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb— Nola lagunduko zenioke?

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

2

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 25

Erabili…EZAGUTU

Idatzi dagozkien izenak.

Hezurrak

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

Muskuluak

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

bbbbbbbbbbbbb

— Kokatu marrazkian artikulazio hauek:

� Belauna � Orkatila � Ukondoa � Eskumuturra � Lepoa

Lotu artikulazio bakoitza dagokion mugimenduarekin.

Belauna • • Burua biratu.

Orkatila • • Eskua mugitu.

Ukondoa • • Oina mugitu.

Eskumuturra • • Zangoa tolestu.

Lepoa • • Besoa tolestu.

1

2

24 hogeita lau

Gaur eskola praktikoa dugu!

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:49 Página 26

…oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenakIRAKURRI ETA ARRAZOITU

Zer gorputz ataletan dago berna-hezurra?

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

Margotu eskuineko berna-hezurra eskeletoan.

Zer egin dezake Anak igeltsua duen bitartean? Eta zer ez?

• Bai: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

• Ez: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

Zer aholku emango zenioke Anari?

• Igeltsua duen bitartean: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

• Kentzen diotenean: bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

3

4

5

6

7

2

hogeita bost 25

Ana bizikletatik erori da, eta eskuineko berna-hezurra hautsi du. Medikuak igeltsua jarridio, eta hezurra osatu bitartean edukiko du.

Zer muskulu daude berna-hezurraren ondoan?

❐ Bizepsa ❐ Pektorala ❐ Bikiak

Igeltsua kentzen diotenean, ariketak eginbeharko ditu muskuluak berriz ondo mugidaitezen.

36656-ConMed-1TR-2EP-EUS-18-27:Maquetación 1 11/5/11 06:50 Página 27