56
LABORATORY QUALITY ASSURANCE (Overview on ISO/ IEC 17025 : 2005) ดร.ทวีวัฒน์ ดีมะการ กลุ ่มไวรัสวิทยา สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ 1

Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

LABORATORY QUALITY ASSURANCE

(Overview on ISO/ IEC 17025 : 2005)

ดร.ทววฒน ดมะการ กลมไวรสวทยา สถาบนสขภาพสตวแหงชาต

1

Page 2: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

LABORATORY QUALITY ASSURANCE

(การประกนคณภาพหองปฏบตการ)

• ถาเราจะสงตวอยางไปตรวจทหองปฏบตการแหงหนง เรามกจะค านงถงคณสมบตของหองปฏบตการนน

ในเรองใดบาง

หองปฏบตการ

2

Page 3: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

LABORATORY QUALITY ASSURANCE

(การประกนคณภาพหองปฏบตการ)

•ความสามารถของหองปฏบตการ • คณภาพและขดจ ากดของอปกรณและเครองมอ

•ความถกตอง แมนย า และนาเชอถอของผลวเคราะห

• ไดรบการรบรองมาตรฐานตามระบบของสากลหรอไม

หองปฏบตการ

3

Page 4: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

WHAT IS QUALITY?

• Best definition “fitness for purpose”

• มความตรงตามวตถประสงคทตงไว สนองความตองการ(ความพงพอใจ) ของผบรโภค (ลกคา) คมคา/ ประหยด ความด/ ความเปนเลศ (perfect) ไรต าหน/ ไรขอบกพรอง/ ไมมขอผดพลาด (error) มการพฒนาใหดยง ๆ ขน มความเปนมาตรฐาน

4

Page 5: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

WHAT IS QUALITY?

• กจกรรมกลม

ระบปจจย (แหลง) ตาง ๆ ทกอใหเกดขอผดพลาดในหองปฏบตการ/ผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

5

Page 6: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ • ISO/ IEC 17025: 2005

“General requirements for the competence of

Testing and Calibration Laboratories”

• ISO 15189: 2003

“Medical laboratories-Particular requirements for

quality and competence”

• OIE Quality Standard for Veterinary Laboratories

: Infectious Diseases

6

Page 7: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

Testing or Calibration Lab

Clinical Lab

Vet Lab

Industry

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ

7

Page 8: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ • การทจะท าใหผลการตรวจวเคราะหมความถกตองแมนย า และเปนทนาเชอถอ

การประกนคณภาพ ( Quality Assurance ) การควบคมคณภาพ ( Quality control ) การประเมนคณภาพ ( Quality Assessment )

8

Page 9: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ การประกนคณภาพ ( Quality Assurance ) • การประกนคณภาพของการวเคราะหใหเปนระบบทยอมรบได • มความถกตอง แมนย า และเปนไปตามวธทก าหนด • เรมตงการเกบตวอยาง การประมวลผล และการรายงานผลการวเคราะห • สามารถท าได เชน - การฝกอบรมของผวเคราะห - การสอบเทยบเครองมอ การบ ารงรกษาเครองมอ - การตรวจตดตาม การทบทวนระบบคณภาพ - การเลอกวธวเคราะหทเหมาะสม

9

Page 10: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ วธวเคราะหทเหมาะสม ไดแก 1. วธวเคราะหทเปนมาตรฐาน เชน AOAC, ISO หรอ OIE เปนตน 2. วธทหองปฏบตการพฒนาขนมาเอง 3. วธทไมเปนมาตรฐาน 4. วธทมการขยายหรอดดแปลงจากวธทเปนมาตรฐาน ซงกรณทมการใชวธวเคราะหทเปนมาตรฐาน ไมตองท าการ validate สวนวธอนๆ จะตองมการท า validate เพอเปนการยนยนความถกตองของวธวเคราะห กอนทจะน ามาใช

10

Page 11: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ การควบคมคณภาพ ( Quality control ) • เปนระบบของการวเคราะหทท าใหเกดความเชอมนในผล

วเคราะหวามความถกตองแมนย า และเปนไปตามวธทก าหนด แบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

11

Page 12: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ 1. การควบคมคณภาพภายใน (Internal quality control) สามารถท าไดหลายวธ เชน การท า blank, spiked sample, repeat, control chart, blind sample, technical competence of staff

2. การควบคมคณภาพภายนอก (External quality control) เชน - การเปรยบเทยบผลระหวางหองปฏบตการ (Interlaboratory comparison) - การเขารวมโครงการทดสอบความช านาญ (Proficiency testing program : PT)

12

Page 13: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ การประเมนคณภาพ ( Quality Assessment ) • เปนกจกรรมการประเมนทงระบบ เพอยนยนคณภาพของ

ขอมล (data quality) จากกจกรรมควบคมคณภาพวามประสทธภาพเปนไปตามทก าหนด

• ตองด าเนนการอยางตอเนองใหเปนไปตามระบบคณภาพ

13

Page 14: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ระบบมาตรฐานหองปฏบตการ การประเมนคณภาพ ( Quality Assessment ) 1. การท า Internal Quality Assessment เชน การตรวจตดตามภายใน (Internal audit ) 2. การท า External Quality Assessment โดยการขอการรบรองจากหนวยงานรบรองมาตรฐานระบบ

14

Page 15: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

มาตรฐาน ISO/ IEC 17025: 2005 คออะไร

ขอก าหนดทวไปวาดวยความสามารถของหองปฏบตการทดสอบและสอบเทยบ

(Gerneral Requirements for the Competence of Testing and Calibration Laboratories)

15

Page 16: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

• ISO = International Organization for Standardization

(องคกรระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน)

• IEC = International Electrotechnical Commission

(คณะกรรมาธการระหวางประเทศวาดวยมาตรฐานสาขาอเลกทรอนกส)

มาตรฐาน ISO/ IEC 17025: 2005 คออะไร

16

Page 17: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

จดมงหมายของ ISO

• เพอจดท ามาตรฐานวชาการ

• เพอสงเสรมพฒนาการผลต การจดสงสนคา และการบรการใหมประสทธภาพ

• เพอใหมความปลอดภย และรกษาสงแวดลอม

• เพอท าใหการคาระหวางประเทศด าเนนไปดวยความยตธรรม

• เพอคมครองผบรโภค และเพมคณภาพชวต

17

Page 18: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

มาตรฐาน ISO/ IEC 17025: 2005 คออะไร

• มาตรฐานสากลทชวยเสรมสรางความเชอมนในความสามารถในการทดสอบหรอสอบเทยบของหองปฏบตการ

• มความส าคญอยางยงกบภาคธรกจอตสาหกรรมทตองใชผลการทดสอบ/สอบเทยบทมความเทยงตรงแมนย า เ ชอถอได เปนบรรทดฐานการวดและการทดสอบผลตภณฑใหมคณภาพ

• ชวยขจดอปสรรคในการกดกนทางการคา อนเนองมาจากการทดสอบและลดการตรวจซ าจากประเทศคคา

18

Page 19: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

การพฒนาการจดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC Guide 25-1978 : Guideline for assessing the technical

competence of testing laboratory (GLP)

ISO/ IEC Guide 25-1982 : General requirement for the

competence of testing laboratory (Quality System)

ISO/ IEC Guide 25-1990 : General requirement for the

competence of calibration and testing laboratory (Calibration,

ISO 9002)

ISO/ IEC 17025:1999 : General requirement for the competence

of testing and calibration laboratory (ISO 9001)

ISO/ IEC 17025:2005 : General requirement for the competence

of testing and calibration laboratory (ISO 9001:2000)

19

Page 20: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

ประโยชนของการรบรองหองปฏบตการมาตรฐาน ISO/ IEC 17025:2005 • เปนทยอมรบในระดบประเทศและระหวางประเทศ

• สามารถพฒนาวนยทางเทคนค

• เจาหนาทของหองปฏบตการไดรบการยอมรบในทกษะและความสามารถ

• สงเสรมการบรการของหองปฏบตการ

• ลดคาใชจายโดยลดความเสยงของขอผดพลาด

• สงเสรมภาพพจนของหองปฏบตการ

20

Page 21: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005 1. ขอบขายของมาตรฐาน (Scope)

2. เอกสารอางอง (Normative reference)

3. ศพทและนยาม (Terms and definition)

4. ขอก าหนดดานการบรหาร (Management requirements)

5. ขอก าหนดดานวชาการ (Technical requirements)

6. ภาคผนวก (Annexes)

21

Page 22: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005 1. ขอบขายของมาตรฐาน (Scope)

2. เอกสารอางอง (Normative reference)

3. ศพทและนยาม (Terms and definition)

4. ขอก าหนดดานการบรหาร (Management requirements)

5. ขอก าหนดดานวชาการ (Technical requirements)

6. ภาคผนวก (Annexes)

22

Page 23: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005

4.1. การจดองคกร (Organization) 4.2. ระบบบรหารงาน (Management system) 4.3. การควบคมเอกสาร (Document control) 4.4. การทบทวนขอตกลง ขอเสนอและสญญา(Review of requests, tender and contracts) 4.5. การจางเหมาชวงการทดสอบ และสอบเทยบ (Subcontracting of tests and calibrations)

4. ขอก าหนดดานการบรหาร ประกอบดวย

23

Page 24: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005

4.6. การจดซอผลตภณฑและบรการ(Purchasing services and supplies) 4.7. การใหบรการลกคา (Service to the customer) 4.8. ขอรองเรยน (Complaints) 4.9. การควบคมการทดสอบและสอบเทยบทไมเปนไปตามขอก าหนด (Control of nonconforming testing and/or calibration work) 4.10. การปรบปรง (Improvement)

4. ขอก าหนดดานการบรหาร ประกอบดวย

24

Page 25: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005

4.11. การปฏบตการแกไข (Corrective action) 4.12. การปฏบตการปองกน (Preventive action) 4.13. การควบคมบนทก (Control of records) 4.14. การตรวจตดตามคณภาพภายใน ( (Internal audits) 4.15. การทบทวนการบรหารงาน (Management reviews)

4. ขอก าหนดดานการบรหาร ประกอบดวย

25

Page 26: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.1. การจดองคกร

• หองปฏบตการหรอองคกรทมหองปฏบตการตองเปนนตบคคล • มบคลากรดานการบรหารและดานวชาการ • ระบความรบผดชอบ อ านาจหนาทและความสมพนธระหวางกน

ของบคลากรทงหมดไวอยางชดเจน

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

26

Page 27: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.2. ระบบบรหารงาน • หองปฏบตการตองมการจดท า น าไปใช และรกษาไวซง

ระบบการบรหารงานทเหมาะสมกบขอบขายของกจกรรม • ตองจดท าเอกสารเกยวกบนโยบาย ระบบ โปรแกรม

ขนตอนการด าเนนงาน และค าแนะน าตาง ๆ ตามขอบเขตความจ าเปน • ตองจดท าคมอคณภาพและเอกสารสนบสนนตางๆ เพอ

สอสารใหบคลากรทงหมดในองคกรทราบ

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

27

Page 28: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.3. การควบคมเอกสาร

• หองปฏบตการตองจดท าขนตอนการควบคมเอกสาร • เอกสารมไวพรอมใชงาน • เอกสารทงหมดตองทบทวนเปนระยะ • เอกสารทงหมดไดรบการอนมตโดยผมอ านาจรบผดชอบ • มการท า Master list ของเอกสาร ชบงเอกสารอยางเปนระบบ • ตองท าขนตอนในการเปลยนแปลงเอกสาร

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

28

Page 29: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.4. การทบทวนขอตกลง ขอเสนอและสญญา

หองปฏบตการตองจดท านโยบายและขนตอนในการทบทวนค าขอของลกคา การยนขอเสนอของหองปฏบตการและสญญาทเกดขน

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

29

Page 30: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.5. การจางเหมาชวงการทดสอบ และสอบเทยบ

• หองปฏบตการของผรบเหมาชวงตองมความสามารถ เชน เปนหองปฏบตการทไดรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 • ตองแจงลกคาและไดรบการอนมตยนยอมจากลกคาเปนลายลกษณ

อกษร • มการท าทะเบยนหองปฏบตการรบเหมาชวงไว • หากไมมการจางเหมาชวง ตองระบดวยวา “มนโยบายไมจางเหมาชวงงานทดสอบ”

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

30

Page 31: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.6. การจดซอผลตภณฑและบรการ • หองปฏบตการตองมนโยบายและขนตอนในการคดเลอกและ การจดซอสารเคมและวสดสนเปลอง รวมทงการจดจางบรการ ทจะน ามาใชในหองปฏบตการ โดยตองส าเนาเอกสารการ จดซอ/จดจาง • มการตรวจสอบ Specification และ Verification ของสารเคม

และวสดสนเปลอง เกบไวเปนหลกฐานกอนน ามาใชงาน • มการท าทะเบยนรายชอบรษททใชทงหมด

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

31

Page 32: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.7. การใหบรการลกคา • หองปฏบตการตองยนดประสานงานกบลกคาหรอผแทน เพอท าความเขาใจในขอรองขอของลกคา • แสวงหาและรวบรวมผลสะทอนกลบ (Feedback) จากลกคาทงแงบวกและลบ เพอปรบปรงระบบการบรหารงาน กจกรรมการทดสอบและสอบเทยบ และการบรการลกคา โดยยงคงรกษาความลบตอลกคาอน

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

32

Page 33: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.8. ขอรองเรยน

• หองปฏบตการตองมนโยบายและขนตอนในการปฏบตการแกไขปญหาเกยวกบขอรองเรยนทไดรบจากลกคาหรอหนวยงานอนๆ • ตอ ง เกบบน ทกขอ รอง เ ร ยนไว เพ อสอบสวนด าเนนการแกไข และหาทางปองกนการเกดซ าตอไป

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

33

Page 34: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.9. การควบคมการทดสอบและสอบเทยบทไมเปนไปตามขอก าหนด

หองปฏบตการตองมนโยบายและข นตอนในการจดการเมอการทดสอบและ/หรอการสอบเทยบ หรอผลการทดสอบ/สอบเทยบไม เปนไปตามข นตอนใน Method หรอความตองการของลกคา

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

34

Page 35: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.10. การปรบปรง หองปฏบตการตองปรบปรงประสทธผลของระบบบรหารงานอยางตอเนองโดยใช

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

• นโยบายคณภาพ • วตถประสงคดานคณภาพ • ผลการตรวจตดตามคณภาพ • การวเคราะหขอมล • การปฏบตการแกไข • การปฏบตการปองกน • การทบทวนการบรหาร

35

Page 36: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.10. การปรบปรง การปรบปรงประสทธผลของระบบบรหารงานอยางตอเนอง

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

2. Do (ปฏบตตามแผนทก าหนด) 1. Plan (วางแผน)

3. Check (ประเมนผลการปฏบตงาน)

4. Act (ก าหนดเปนมาตรฐาน หรอด าเนนการปรบปรง)

36

Page 37: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.11. การปฏบตการแกไข

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

• หองปฏบตการตองมนโยบายและขนตอนการด าเนนงานการปฏบตการแกไข • มอบหมายผรบผดชอบทเหมาะสมในการปฏบตการแกไขเ มอพบงานท

บกพรอง หรอเบยงเบนไปจากนโยบายและขนตอนการด าเนนงานในระบบบรหารหรอวชาการ

• มการตรวจสอบสาเหตทท าใหเกดปญหา ก าหนดระดบของปญหาวาเกดความเสยหายหรออนตรายระดบใด แลวท าบนทกสอบสวนและหาทางแกไข

• จากนนตองเฝาระวงผลการแกไขวาเปนไปอยางไดผลและมประสทธภาพหรอไม ในทกคร งทเกดความผดปกตในระบบตองมการตรวจตดตามเพมเตมอยางเรวทสดเทาทจะท าได

37

Page 38: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.12. การปฏบตการปองกน

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

• หองปฏบตการตองมการระบขอปรบปรงตางๆ ทจ าเปนและ

แหลงทกอใหเกดสงทไมเปนไปตามทก าหนด • เมอพบโอกาสของการปรบปรงหรอมความจ าเปนทจะตองม

การปฏบตการปองกน ตองมการจดเตรยมแผนปฏบตการ มการปฏบตตามแผนและเฝาระวง เพอลดโอกาสการเกดซ า

38

Page 39: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.13. การควบคมบนทก

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

หองปฏบตการตองจดท าและรกษาไวซงขนตอนการด าเนนงานในการชบง การรวบรวม การจดท าดชน การเขาถงขอมล การแจกจายเอกสาร การเกบเขาแฟม การเกบรกษา การดแลรกษา และการท าลายบนทกคณภาพและวชาการตางๆ

39

Page 40: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.14. การตรวจตดตามคณภาพภายใน

4. ขอก าหนดดานการบรหาร

• หองปฏบตการตองท าการตรวจตดตามคณภาพภายในกจกรรมของตนเปนระยะๆ ตามก าหนดการทก าหนดไวลวงหนาและตามขนตอนการด าเนนงานเพอตรวจสอบวาการด าเนนงานตางๆ ของหองปฏบตการยงคงเปนไปตามขอก าหนดของมาตรฐาน

• ตองท าการวางแผนขนตอนและโปรแกรมการตรวจตดตามทงในสวนของระบบคณภาพและกจกรรมการทดสอบหรอสอบเทยบ

• หากพบขอผดพลาดใหแจงหองปฏบตการใหท าการแกไขทนท • แจงลกคาเปนเอกสารหากขอผดพลาดนนมผลกบผลการทดสอบของลกคา • การตรวจตดตามคณภาพภายในควรท าใหสมบรณทกกจกรรมภายใน1 ป

40

Page 41: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

4.15. การทบทวนการบรหารงาน 4. ขอก าหนดดานการบรหาร

• ผบรหารระดบสงของหองปฏบตการตองท าการทบทวนระบบการบรหารและกจกรรมการทดสอบ/หรอสอบเทยบเปนระยะๆ ตามก าหนดการทก าหนดไวลวงหนา เพอใหมนใจวายงคงมประสทธผลอยางตอเนอง และเพอน ามาซงการเปลยนแปลงหรอการปรบปรงทจ าเปน

• ควรท าการทบทวนการบรหารทก ๆ 12 เดอน

41

Page 42: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005

5.1. ขอก าหนดทวไป (General) 5.2. บคลากร (Personnel) 5.3. สถานทและภาวะแวดลอม (Accommodation and environment conditions) 5.4. วธทดสอบ วธสอบเทยบ และการตรวจสอบความใชไดของวธ (Test and calibration methods and method validation) 5.5. เครองมอ (Equipment)

5. ขอก าหนดดานวชาการ ประกอบดวย

42

Page 43: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

โครงสรางของมาตรฐาน ISO / IEC 17025 : 2005

5.6. การสอบกลบไดของการวด (Measurement traceability) 5.7. การชกตวอยาง (Sampling) 5.8. การจดการตวอยางทดสอบและสอบเทยบ (Handling of test and calibration items) 5.9. การประกนคณภาพของผลการทดสอบ และสอบเทยบ (Assuring the quality of test and calibration results) 5.10. การรายงานผล (Reporting the results)

5. ขอก าหนดดานวชาการ ประกอบดวย

43

Page 44: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.1. ขอก าหนดทวไป

• กลาวถงปจจยตาง ๆ ทใชวดความถกตองและเชอถอไดของการทดสอบและ/หรอการสอบเทยบทท าโดยหองปฏบตการ (ขอก าหนด 5.2 – 5.10) • ตองพจารณาปจจยเหลาน เพอน ามาใชในการพฒนาวธและขนตอนการด าเนนงาน การฝกอบรมและก าหนดคณสมบตบคลากร

5. ขอก าหนดดานวชาการ

44

Page 45: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.2. บคลากร • ผบรหารหองปฏบตการตองมนโยบายและขนตอนเกยวกบการฝกอบรมพนกงาน มแผนการฝกอบรม และเกบประวตพนกงานรวมทงประวตการฝกอบรม เพอใหมนใจวาพนกงานมความสามารถในการทดสอบไดตามความตองการของงาน • มการท า Job description เพอระบหนาทความรบผดชอบทแนนอนของพนกงานไว

5. ขอก าหนดดานวชาการ

45

Page 46: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.3. สถานทและภาวะแวดลอม

• สงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ในหองปฏบตการ ไดแก แหลงพลงงาน ไฟฟาแสงสวาง รวมถงภาวะแวดลอม ไดแก ความชน อณหภม ตองเหมาะสมกบการทดสอบ โดยก าหนดตามวธทดสอบและขนตอนทเกยวของ • มขนตอนการดแลสภาวะแวดลอม และบนทกเปนเอกสารไว • การเขาออกหองปฏบตการตองมการควบคม

5. ขอก าหนดดานวชาการ

46

Page 47: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.4. วธทดสอบ วธสอบเทยบ และการตรวจสอบความใชไดของวธ

• หองปฏบตการตองใชวธการและขนตอนการด าเนนงานทเหมาะสมส าหรบการทดสอบ/หรอสอบเทยบ • ตองมเอกสารแนะน าการใชและปฏบตตอเครองมอ มคมอการ

ปฏบตตอตวอยาง คมอการเตรยมตวอยาง • ควรเลอกวธทดสอบทเปนมาตรฐานและทนสมยทสด เปนท

ยอมรบในระดบภมภาคหรอระดบชาต หรอออกโดยองคกรทมชอเสยงทางวชาการ

5. ขอก าหนดดานวชาการ

47

Page 48: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

• หากเลอกวธทดสอบทพฒนาขนเอง ตองมการตรวจเพอรบรองวธดงกลาว (Validate) • หากเลอกวธทไมเปนมาตรฐานตองแจงลกคา ระบเปนเอกสาร

5. ขอก าหนดดานวชาการ 5.4. วธทดสอบ วธสอบเทยบ และการตรวจสอบความใชไดของวธ

48

Page 49: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

• ตองมขนตอนในการประเมนความไมแนนอนของการวด (Uncertainty) • ตองประเมนความไมแนนอนของการวดในการสอบเทยบ ส าหรบ

เครองมอทกชนด • ตองระบปจจยทงหมดทเปนองคประกอบของคาความไมแนนอนของ

การวดในการทดสอบ • แตจะตองประเมนปจจยใดหรอไมนน ขนอยกบขอก าหนดในวธทดสอบ

ความตองการของลกคา หรอการตดสนใจขอบเขตการยอมรบผลการทดสอบ

5. ขอก าหนดดานวชาการ 5.4. วธทดสอบ วธสอบเทยบ และการตรวจสอบความใชไดของวธ

49

Page 50: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.5. เครองมอ • หองปฏบตการตองจดใหมเครองมอและอปกรณตางๆ ทจ าเปนตอการ

ปฏบตการทดสอบทถกตอง • เครองมอและซอฟทแวรของเครองมอทใชตองสามารถใหผลทมคาความ

ถกตอง แมนย าตามทตองการ • ตองจดท าโปรแกรมการสอบเทยบ โปรแกรมการบ ารงรกษา • ตองมขนตอนการสอบเทยบ ขนตอนการบ ารงรกษา คมอการใชเครอง

บนทกการใชเครองมอ การบงชเครองมอ ประวตเครองมอ มผรบผดชอบดแลเครองมอ และเครองมอตองถกใชโดยบคลากรทไดรบการฝกอบรม

• เครองมอตองมปายแสดงสถานการณสอบเทยบ และตองไดรบการปองกนจากการถกปรบแตงทอาจท าใหผลของการทดสอบไมสามารถใชได

5. ขอก าหนดดานวชาการ

50

Page 51: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.6. การสอบกลบไดของการวด

• เครองมอทงหมดทใชในการทดสอบ รวมถงอปกรณทใชสนบสนนการวดตองไดรบการสอบเทยบกอนน าไปใชงาน และตองจดท าโปรแกรม ขนตอนการด าเนนงานในการสอบเทยบเครองมอตาง ๆ • การสอบเทยบและการวดทท าโดยหองปฏบตการตองสามารถ

สอบกลบไดไปยงหนวย ตามระบบสากล (International System of Units, SI)

5. ขอก าหนดดานวชาการ

51

Page 52: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.7. การชกตวอยาง

• หองปฏบตการตองมแผนและขนตอนการชกตวอยาง โดยใชหลกการทางสถตทเหมาะสม • เพอใหเกดความมนใจในความใชไดของผลการทดสอบ

5. ขอก าหนดดานวชาการ

52

Page 53: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.8. การจดการตวอยางทดสอบและสอบเทยบ

หองปฏบตการตองมขนตอนในการจดการตวอยางตงแตการรบ การขนสง การปฏบตตอตวอยาง การปองกนความเสยหาย เสอมสภาพ สญหาย หรอ ช ารด การจดเกบ การรกษา การจ าหนาย และการเตรยมตวอยางโดยมระบบการบงชตวอยาง

5. ขอก าหนดดานวชาการ

53

Page 54: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.9. การประกนคณภาพของผลการทดสอบ และสอบเทยบ

• หองปฏบตการตองมขนตอนการด าเนนงานในการควบคมคณภาพ • เพอเฝาระวงความใชไดของการทดสอบและสอบเทยบทด าเนนการ • ขอมลทไดตองไดรบการบนทกไวในลกษณะทสามารถตรวจสอบ

แนวโนมตาง ๆ ได และใชวธทางสถตในการทบทวนผลตาง ๆ ดวย

5. ขอก าหนดดานวชาการ

54

Page 55: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

5.10. การรายงานผล

• ผลการทดสอบหรอสอบเทยบแตละชดตองมการรายงานอยางถกตอง ชดเจน ไมคลมเครอ และตรงตามวตถประสงค • จะมความเหนและการตความผลการทดสอบหรอสอบเทยบหรอไมขนอยกบขอตกลงระหวางหองปฏบตการและลกคา

5. ขอก าหนดดานวชาการ

55

Page 56: Laboratory Quality Assurance - DLDniah.dld.go.th/th/images/publicnews/044/d2.pdf · การพัฒนาการจัดท ามาตรฐาน ISO/ IEC 17025 ISO/ IEC

สรป

ขอก าหนดดานการบรหารและดานวชาการ ISO/ IEC17025: 2005 สมพนธกนกบปจจย (แหลง) ตาง ๆ ทกอใหเกดขอผดพลาดในหองปฏบตการ/ผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ (กจกรรมกลม)

การน าระบบมาตรฐานตาง ๆ ทเปนสากลเขามาใชในหองปฏบตการในชวงเรมตนอาจจะเหนเปนเรองทยงยาก เสยเวลา และเสยคาใชจายมาก

ในระยะยาวจะพบวา เปนสงทคมคามากกวาสงทสญเสยไป ไดรบความเชอถอจากลกคาทงภายในและตางประเทศ ลดการกดกนทางการคาในรปแบบของ Technical Barrier to Trade

56