40
LA CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS

La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

  • Upload
    hadieu

  • View
    216

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

LA CAPACITACION BASADA ENCOMPETENCIAS

Page 2: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

COMPETENCIA LABORAL

� Conjunto de capacidades articuladas deconocimientos, saberes, habilidades, destrezas,comportamientos y actitudes que le permiten a laspersonas consultar, discutir y decidir loconcerniente al trabajo en una variedad decontextos y organizaciones laborales;

Page 3: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

TIPOS DE COMPETENCIAS

� Competencias básicas: cognitivas y decomportamiento;

� Competencias transversales o deempleabilidad;

� Competencias específicas o técnicas;

Page 4: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PERSONA COMPETENTE

� Cuando sabe actuar de manera pertinente en uncontexto particular, eligiendo y movilizando unequipamiento doble de recursos;

� Recursos personales (conocimientos, saber hacer,cualidades, cultura, recursos emocionales);

� Recursos de redes (bancos de datos, redesdocumentales, redes de experienciaespecializada);

Page 5: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CAPACITACIÓN BASADA ENCOMPETENCIAS

� Proceso de desarrollo de competencias queofrece diseños curriculares, procesospedagógicos y recursos con base en unreferencial de ellas;

Page 6: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CAPACITACION BASADA ENCOMPETENCIAS (II)

� Enfoque integrador de saberes, conocimientos,habilidades y destrezas y comportamientos,actitudes y valores;

� Se estructura modularmente a partir de laidentificación de competencias realizadas en losdistintos sectores productivos y estableceestándares de calidad;

Page 7: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CAPACITACION BASADA ENCOMPETENCIAS (III)

� Garantiza con mayor nivel de certeza la pertinencia yla calidad de la formación porque se origina en elsector productivo;

� Desafía a través de nuevas metodologías deaprendizaje y estrategias de formación el logro deperfiles de personas formadas integralmente;

Page 8: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

UNIDADES Y ELEMENTOS DECOMPETENCIA

� Unidad de Competencia: un grupo de funcionesproductivas relacionadas a una parte significativa deun proceso de trabajo;

� Una Unidad tiene Elementos de Competencia;

Page 9: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PERFILES OCUPACIONALES

� Tienen como referente las unidades de competenciadefinidas en el sector productivo y asociadas al oficiou ocupación (estándar);

� Incluyen tanto las competencias técnicas como las deempleabilidad y las conductas asociadas a esteestándar;

� Se traducen en módulos con horas;

Page 10: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

Perfil Ocupacional yEstándares de Competencias

E s t á n d a r d e

C o m p e t e n c ia

( U C L )

M ó d u lo s

F o r m a c ió n

I n s t r u m e n t o s

d e E v a lu a c ió n

C e r t i f i c a c i ó n

P la n d e D e s a r r o l lo

R e t r o a l im e n t a c ió n

G e s t i ó n d eR R H H

E v a lu a c ió n

P e r f i l O c u p a c io n a l

E s t á n d a r d e

C o m p e t e n c ia

( U C L )

M ó d u lo s

F o r m a c ió n

M ó d u lo s

F o r m a c ió n

I n s t r u m e n t o s

d e E v a lu a c ió n

C e r t i f i c a c i ó n

P la n d e D e s a r r o l lo

R e t r o a l im e n t a c ió n

G e s t i ó n d eR R H H

E v a lu a c ió n

P la n d e D e s a r r o l lo

R e t r o a l im e n t a c ió n

G e s t i ó n d eR R H H

E v a lu a c ió n

P e r f i l O c u p a c io n a l

Page 11: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

OBJETIVOS Y ESTRUCTURACIÓNMODULAR

➨ Método A

1 competencia = 1 módulo

1 elemento = 1 unidad modular

➨ Método B

Parte de 1 o más competencias o más de 1competencia = 1 módulo

1 elemento o varios o partes de varios = 1unidad modular

Page 12: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CAPACITACION BASADA COMPETENCIAS-TRADICIONAL

� Existencia de referente de estándares/ no estándaresde competencias;

� Combinación de competencias técnicas, empleabilidady básicas/ técnicas;

� Desarrollo integral de la persona/ “especialista”;

� Desafío en estrategias de aprendizaje/ contenidos;

� Evaluaciones sumativas/ evaluaciones de desempeño;

Page 13: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CARACTERISTICAS PROGRAMA BASADOEN COMPETENCIAS

� Referencial de competencias disponible;

� Criterios de evaluación declarados de antemano;

� El programa provee para el desarrollo y evaluaciónde cada competencia;

� La evaluación requiere demostraciones prácticas;

� Avance al propio ritmo, demostrando los logros;

Page 14: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

METODOLOGIA ENFOQUE COMPETENCIAS

� Unidades competencia = Objetivos generales;

� Elementos de competencia = Objetivosespecíficos;

� Unidades modulares = Unidades temáticas;

� Estrategias de aprendizaje = dinámicas y desocialización de experiencias;

� Perfil del instructor/a = facilitador/a;

� Evaluación = verificación de criterios de desempeñoestablecidos en estándares;

Page 15: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

ELEMENTOS CLAVES DEL MODULO

� Introducción: aspectos generales y justificación;

� Objetivos: desarrollo de capacidades;

� Enunciar problemas de la práctica profesional a los delmódulo: hacer un vínculo entre las situaciones queexperimentarán en el ejercicio del oficio con lo que sediseñan para el módulo;

� Contenidos;

� Propuesta metodológica de enseñanza;

� Criterios para evaluación;

Page 16: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

ELEMENTOS CLAVES DEL MODULO (II)

� Entorno de aprendizaje: lugar y ambiente detrabajo,infraestructura, equipamiento, insumos;

� Carga horaria: acorde a complejidad aprendizajes;

� Requisitos previos para los/as participantes:experiencia, saberes;

� Documentación del docente y bibliografía: registradecisiones adoptadas al diseñar el módulo, lasobservaciones del proceso, cambios introducidos yresultados obtenidos;

Page 17: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

LOS OBJETIVOS DEL MODULO BASADOEN COMPETENCIAS

• Desarrollar durante el proceso de enseñanza-aprendizajelas capacidades que posibiliten a los/as participantes de lacapacitación actuar en diversas situaciones acorde al perfil

de competencias definido;

Page 18: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

TIPOS DE CAPACIDADES A DESARROLLAR

Los saberes acumulados o capacidades seponen en juego en las distintas situaciones y

expresan desempeños competentes en:

✓ Acceso y uso información (conocer, saber);

✓ Dominio de procedimientos (saber hacer);✓ Autonomía, responsabilidad social (saber ser);✓ Análisis de contexto, trabajo en equipo (saber vivir

juntos);

Page 19: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

OBJETIVOS DE LAS ACTIVIDADES DEAPRENDIZAJE

� Deben garantizarse dos procesos:

✓ Adquisición gradual de capacidades (desde lo más simple alo más complejo);

✓ Integración de contenidos para resolver situacionesproblemáticas aplicando procedimientos y conceptos dedistintos campos disciplinarios (vinculan la prácticaprofesional con el contexto de aprendizaje);

Page 20: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

ORGANIZACIÓN Y SELECCIÓN DE CONTENIDOSDEL MODULO

� Analizar las capacidades a poner en juego parasolucionar problemas;

� Determinar lo que deben aprender los/asparticipantes para desarrollar capacidades:conceptos, normativa, hábitos, valores, actitudes);

� Organizar contenidos con criterios: lógico,tecnológico, social, psicológico;

Page 21: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PROPUESTA METODOLOGICA ENSEÑANZA-APRENDIZAJE

� El conjunto de estrategias, técnicas y recursos quese aplicarán en el proceso de enseñanza-aprendizaje;

� Actividades que se ejecutarán durante este proceso;

� Los criterios de selección de cuáles utilizar debenresponder al contexto y la complejidad de la prácticaformativa;

Page 22: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CRITERIOS PARA EVALUACION DE LASCAPACIDADES

� Es preciso determinar:

✓ Evidencias de desempeño;✓ Criterios de realización;✓ Criterios para evaluación del proceso;

✓ Requisitos de aprobación del módulo;

Page 23: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

DISEÑO DE UN MÓDULO

� Análisis de la Unidad de Competencia y/o los Elementos;� Definición del nombre del Módulo;

� Formulación definitiva de los objetivos generales yespecíficos del módulo y de su evaluación;

� Selección de la modalidad de formación;� Estructuración de las unidades modulares y de los

tiempos;

� Selección de contenidos;� Diseño de las experiencias de aprendizaje (incl. medios y

materiales);

� Desarrollo de los recursos de aprendizaje;� Diseño del plan e instrumentos de evaluación;� Requerimientos docentes;

Page 24: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CONTENIDOS

➨ SABERES Hechos, Conceptos, Principios, Teorías

➨ SABER-HACER

Procedimientos cognitivos

Procedimientos motrices

➨ SABER SER

Valores, Actitudes

Page 25: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PRINCIPIOS ORIENTADORES EVALUACION

� TRANSPARENCIA: Los proponentes (OTEC-CFT)conocen los criterios, variables e indicadores quecomponen el sistema de evaluación;

� INDEPENDENCIA: El proceso de evaluación es realizadopor profesionales expertos en la materia, sin vinculacionesde ningún tipo respecto de los proponentes;

� EQUIDAD:Todos las propuestas de módulos de formaciónson evaluadas con criterios, variables e instrumentos decarácter general y uniforme;

Page 26: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CRITERIOS EVALUACION ACCIONESCURSOS-MODULOS

� PERTINENCIA/COHERENCIA

� CONSISTENCIA

� EFICACIA/EFICIENCIA

� SOSTENIBILIDAD/DURABILIDAD

� RELEVANCIA

� IMPACTO

Page 27: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PERTINENCIA-COHERENCIA

� Propuesta adecuada a población destinataria yrequerimientos de competencias campoocupacional;

� Diseño-prácticas de la acción formativa:estereotipos en lenguaje, dinámicas, mecanismosparticipación, análisis de evidencias claras, criteriospara evaluar avances participantes;

Page 28: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

PERTINENCIA-COHERENCIA (I)

� ¿En qué medida los objetivos acción formativa sonpertinentes en relación con evaluación de lasnecesidades y prioridades establecidas?;

� ¿Son las metodologías propuestas coherentes a lapoblación objetivo y permiten consecución de losobjetivos;

Page 29: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CONSISTENCIA

• Grado de adecuación de actividades aprendizajepropuestas con los objetivos; relación entretiempo destinado a cada actividad y sucomplejidad y cantidad de actividades; formas deevaluación de propuestas con contenidos ysituaciones aprendizaje diseñadas;

Page 30: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

CONSISTENCIA (I)

� ¿Se ha previsto que todos los elementos ocomponentes necesarios tienen la calidad técnicasuficiente y son los adecuados para cumplimientoobjetivos formación?;

� ¿La estrategia definida es consistente concaracterísticas y perfiles ocupacionales y de lapoblación beneficiaria?;

Page 31: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

EFICACIA-EFICIENCIA

� Compara tareas realizadas con las inicialmenteplanteadas y cuál ha sido la contribución de laformación al logro objetivos (eficacia);

� Análisis relación entre realizaciones, resultados,tiempos y/o el impacto y recursos utilizados,especialmente financieros (eficiencia);

Page 32: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

EFICACIA-EFICIENCIA (I)

� ¿Se dispone de una programación con metas fijas paracada una de las etapas de la acción formativa?;

� ¿Se realizan evaluaciones sistemáticas y periódicas paraevaluar marcha de la formación?;

� ¿Se utiliza información del monitoreo para ajustar oreformular cronograma acciones?;

Page 33: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

EFICACIA-EFICIENCIA (II)

• ¿Cómo se transforman los recursos en realización yresultados?;

• ¿Se establecen normas de calidad de la formación?;

• ¿Se analizan alternativas intervención para el logromismos resultados con menores recursos?;

Page 34: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

SOSTENIBILIDAD/DURABILIDAD

� Analiza incorporación de aportes de la acciónformativa a las prácticas habituales de lacapacitación;

� Analiza los cambios manifestados por las personasque recibieron la acción formativa y en el entornolaboral en que se mueven;

Page 35: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

SOSTENIBILIDAD/DURABILIDAD (I)

� ¿En qué medida se espera que los cambios obeneficios de la acción formativa se mantengan una vezfinalizada ésta?;

� ¿Las acciones desarrolladas tienen la intencionalidad ycobertura suficiente para asegurar sostenibilidad(recursos financieros, disposición metodologíasreplicables, personal capacitado);

Page 36: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

RELEVANCIA

� Significado de la acción formativa respecto demetodologías replicables en políticas de formación yexpectativas de los actores involucrados (Institucionesde Formación Profesional, población beneficiaria);

Page 37: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

RELEVANCIA (I)

� ¿La acción formativa es relevante e innovadora como paraser incorporada permanentemente en las políticas de lasInstituciones de Formación Profesional?;

� ¿Ofrece alternativas y respuestas flexibles y adaptables alas problemáticas que enfrentan hoy las Instituciones deFormación Profesional?

� ¿La propuesta formativa aportará a la población beneficiariainstrumentos necesarios para continuar mejorando sucapital formativo en el futuro?

Page 38: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

IMPACTO

� Para medir los cambios esperables que seproducirían con la intervención de la acciónformativa;

� Se realizan de seis meses a un año después definalizada la intervención;

� Estos cambios esperables deben compararse entreel grupo objeto de la intervención y otro que no lofue, pero con iguales características;

Page 39: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

IMPACTO (I)

� ¿Ha sido significativo el alcance, la cobertura de la acciónformativa respecto al conjunto de la problemática sobre laque se proponía trabajar?

� ¿Se han modificado los indicadores seleccionados paramedir impacto?

� ¿Se han establecido diferenciales de calidad de estaintervención respecto de una de tipo tradicional?

Page 40: La Capacitación basada en competencias )cdim.esap.edu.co/BancoMedios/Documentos PDF/la capacitacion basada... · CAPACITACION BASADA EN COMPETENCIAS (II) Enfoque integrador de

Equipo de Competencias Laborales

Area de Innovacion y Desarrollo

SENCE