Floroterapia kwiaty w żywności, kosmetyce

i lecznictwie

Henryk Różaoski

Paostwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. S. Pigonia w Krośnie

Floroterapia - florotherapy

• Flora – bogini kwiatów, która miała świątynię w Rzymie w południowo zachodniej stronie od Circus maximus

• Święto Flory obchodzone jest 27 kwietnia

• Symbol płodności i młodości

www.capitol.gov

Flora, goddess of spring and flowers Rembrandt van Rijn (1606-1669) 1634 oil on canvas Hermitage, St. Petersburg

Floroterapia - leczenie za pomocą

kwiatów (flos, florus, floridus)

• Dział fitoterapii (ziołolecznictwa)

- Aromaterapia

- Gemmoterapia

- Rhizoterapia (rhizotomowie)

Skąd takie specjalizacje?

- Specyficznośd surowca, wyjątkowe traktowanie, receptura

Kwiat lilaka pospolitego – Flos Syringae rodzina oliwkowate - Oleaceae

• Południowo-wschodnia częśd Europy

• Olejek eteryczny (0,1%) – farnezol, (E)-ocimene, 8-oxolinalool, benzyl methyl ether, indole, lilac aldehyde, lilac alcohol, hydroquinone dimethyl ether

• Irydoidy (sekoirydoidy)

• Kwas synapinowy

• Antocyjany

ocimene

• Działanie: tonicum, antidepressivum, sedativum; oncostaticum, bacteriostaticum, fungistaticum, antiphlogisticum

• Farnezol należy do alkoholi seskwiterpenowych acyklicznych o działaniu antybakteryjnym i przeciwnowotworowym. Indukuje apoptozę w komórkach rakowych (np. rak płuc).

• Chemopreventium, cytoprotcetivum hamuje transformację nowotworową (inhibitor onkogenezy).

• Cytotoksyczną aktywnośd wobec komórek rakowych prezentowały izo-oleoakteozydy, syringopikrozydy, syringarezynole, octan beta-amyryny, oleuropeina, werbaskozyd, ligustrozydy oraz 2-(3, 4-dihydroxy)-phenylethyl-β-D-glucopyranoside.

• Wodny wyciąg z kwiatów i liści hamuje namnażanie wirusa zapalenia wątroby B.

Wskazania: lęk, stres, depresja, grzybice układowe, choroby wątroby, trzustki, zakażenia bakteryjne, gorączka, stany zapalne uogólnione Preparaty i dawki: - Esencja woda+etanol słooce 8 h maceracja –

łyżkami wypid 200 ml wyciągu w ciągu dnia - Infusum 1 łyżka surowca/szklankę wody/mleka

– ½ szkl. 2-4 x dz. - Wyciąg na glicerol-woda-kwas-etanol - 5-10 ml

3 x dz.

H. Rozanski

• Esencja na wodzie, wodzie zakwaszonej wit. C, wodzie+etanol: stany zapalne skóry, zapalenie spojówek, trądzik różowaty, przebarwienia – okłady, przemywanie.

• Spożywanie: zalad kwiaty glicerolem lub sorbitolem z etanolem 20-25% 1:1 + 1% kwasu cytrynowego lub jabłkowego - tak aby przykryło surowiec. Pozostawid na dobę, następnie podgrzad do wrzenia, odstawid na 4-6 godzin.

• Dodad miód 1:1, wymieszad. • Spożywad jako środek przeciwdepresyjny i wzmacniający.

makeup.lovetoknow.com

H. Rozanski

Flos Sorbi – kwiat jarzębiny – Sorbus aucuparia L., różowate - Rosaceae

• flawonoidy: izokwercytryna, kemferol, kwercetyna

• trójterpeny (kw. ursolowy)

• fitosterole (beta-sitosterol)

• Działanie: diureticum, antiphlogisticum, antisepticum, anticatarrhal, depurativum; hipotensyjne.

H. Rozanski

Flos Sorbi – kwiat jarzębiny – Sorbus aucuparia L., różowate - Rosaceae

• Wskazania: skąpomocz, gorączka, zatrucia, kruche naczynia krwionośne, stany zapalne macicy i jajników, zapalenie gruczołu krokowego, stany zapalne nerek i moczowodów, zapalenie jelit i żołądka, nadciśnienie.

• Preparaty i dawki: - Tinctura 1:10 in 40% eth. – 5 ml 2razy dziennie

na czczo lub 1 raz dziennie kieliszek. - Wyciąg na winie 1:7 – 1 kieliszek dziennie, przy

nadciśnieniu, chorobie wieocowej i miażdżycy. - Infusum po uprzednim zwilżeniu spirytusem: 1

łyżka/szkl. wody, 2 razy dziennie po 1 szklance - Infusum na mleku: dzieci – do woli, jako środek

uspokajający, przeciwnieżytowy (drogi odechowe) – z miodem, sokiem malinowym.

- Esencja na glicerolu+ethanolu+kw. – 10 ml 2 razy dziennie.

H. Rozanski

Kosmetyka/kosmetologia: pękające naczynia, teleangiektazje, plamice, trądzik różowaty, żylaki, drenaż limfatyczny. Kremy, lotio, toniki, żele – do 5% esencji kwiatowej.

Kwiat kaliny koralowej – Flos Viburni (Viburnum opulus L.), przewiertniowate - Caprifoliaceae

• Flawonoidy (astragalina, kemferol, kwercetyna) • Fitosterole (beta-sytosterol) • Kwas walerianowy • Triterpeny (alfa-, beta-amyryna) • Kwas chlorogenowy • Kumaryny (skopoletyna, aeskuletyna) • Kwas salicylowy

• Działanie: spasmolyticum, diaphoreticum, antipyreticum, haemostaticum, sedativum, antiphlogisticum, diureticum. Inhibitor acetylocholinoesterazy.

• Wskazania: nerwice wegetatywne, nadmierne i nieregularne krwawienia miesiączkowe, bolesne miesiączkowanie, gorączka, krwotoki z nosa.

• Preparaty i dawki: - Infusum na wodzie zakwaszonej (max 0,5% kw.) 100 ml 3-4

razy dziennie. W gorączce co 4 godziny najlepiej z sokiem malinowym i witaminą C. Dla dzieci na mleku z miodem/sokiem.

- Esencja kwiatowa: glicerol-ethanol-woda-kw. max 0,5% 10 ml 2 razy dziennie

- Nalewka na ethanolu z gliceryną i eth. lekko zakwaszonym: 5-10 ml 1-2 razy dziennie.

- Kosmetyka/kosmetologia: obrzęki, zastoje limfatyczne, stany zapalne, skóra zmęczona (kosmetyki 3-5% esencji kwiatowej, okłady, żele, roztwory na Sol. Ringeri mezoterapia bezigłowa), cera naczyokowa; zaburzenia krążenia krwi w skórze; nierównomierny koloryt cery.

H. Rozanski

H. Rozanski

H. Rozanski

Kwiat aksamitki – Flos Tagetidis złożone (Compositae), astrowate - Asteraceae

• Tagetes lucida Cav.

• Tagetes patula L.

• Tagetes erecta L.

• Tagetes signata L. pumila”

• Pochodzą z Afryki oraz Ameryki Środkowej.

• Essential oil (tagetone, ocimene, limonene, linalool, linalyl acetate)

• Thiophene, lutein, caroten

• Flavonoids (quercetagetin, quercetin

• Syringic acid

• Thienyl and ethyl gallate

H. Rozanski

H. Rozanski

H. Rozanski

• Działanie: tonicum, antiparasiticum, expectorans, antibacterial, fungistaticum, hepatoprotectivum, ophthalmoprotectivum, antiradical, analgeticum, insecticidum, acarocidum, spasmolyticum, pancreoprotectivum, nephroprotectivum, neuroprotector, antistressicum, genoprotector.

• Wskazania: choroby siatkówki, marskośd i stłuszczenie wątroby, infekcje i stany zapalne układu moczowego, płciowego i oddechowego, infekcje skóry, nowotwory, borelioza, grypa.

Kwiat aksamitki – Flos Tagetidis złożone (Compositae), astrowate - Asteraceae

H. Rozanski

• Preparaty i dawki - Wyciąg na olej+etanol – 1 łyżka 2 razy dziennie na czczo. - Tinctura 1:10 in 65-70% ethanol: 2 razy dziennie po 2-3 ml,

jako antistressicum, antidepressivum, kardiostymulator. - Esencja etanolowo-glicerynowa zakwaszona lekko: 3-5 ml 1-

2 razy dziennie. - Infusum na wodzie z wit.C: plamy przebarwienia, cienie pod

oczami, worki pod oczami, hiperpigmentacje; ponadto jako diureticum, cholagogum, stomachicum, intestinalium – 100 ml 2-4 razy dziennie; okłady, przemywanie. Okłady: blepharitis, conjunctivitis.

- Zwilżenie surowca spirytusem wspomaga ekstrakcję wodną. - Do sałatek pojedyncze płatki jako przyprawa, olej wspomaga

trawienie. - Rp. Tonicum antidepressivum, procognitivum,

antistressicum Tinctura Tagetidis (flos) 25% Tinctura Schisandri (fructus) 25% Tinctura Arnicae (flos) 25% Tinctura Croci stigmae 12,5% Tinctura Hyperici flor. tur. 12,5% Zmieszad z miodem 1:1, zażywad 1-2 razy dziennie po 1 łyżce.

Kwiat aksamitki – Flos Tagetidis złożone (Compositae), astrowate - Asteraceae

H. Rozanski

H. Rozanski

Kwiat hortensji - hortensja bukietowa – Hydrangea

paniculata Sieb. lub h. krzewiasta Hydrangea arborescens L., Hydrangeaceae • Saponiny, izokumaryny (hydrangenol, hydrangina = umbeliferon),

• glikozydy fenolowe (hydrangeina),

• flawonoidy (kempferol, kwercetyna)

• alkaloidy (febryfugin)

• olejek eteryczny

• Działanie: antilithiasis, diureticum, analepticum, psychotonicum (tylko nalewka!).

• Wskazania: Zastosowanie: stany zapalne I przerost gruczołu krokowego. Zakażenia układu moczowego, kamica moczowa. Podrażnienie układu moczowego.

• Preparaty, dawki:

• Tinctura 2-4 ml 3 razy dziennie 1:10 in 40%.

• Infusum w wodzie zakwaszonej: 1 łyżka/szkl. wody; 50 ml 4 razy dziennie

• Essencja aktywowana promieniami słonecznymi wodno-glicerynowa zakwaszona lub wodno-ethanolowa: 15 ml 4 razy dziennie; 30 ml 2 razy dziennie. Kosmetyka/kosmetologia: skóra z wągrami, tłusta, zanieczyszczona, niejednolity odcieo, zestresowana.

umbeliferon

H. Rozanski

H. Rozanski

Firletka

H. Rozanski

Kwiat głogu – Flos Crataegi; Crataegus oxyacantha L. (g. dwuszyjkowy), C. monogyna Jacq. – g.

jednoszyjkowy, różowate - Rosaceae

• Składniki: flawonoidy (liście i kwiaty do 1,78%: vitexin, quercetin, hiperoside, rutin; oligomeric procyanidins (liście i kwiaty 1-2,4%; triterpene acids (kwiaty i liście do 0,6%): ursolic, oleanolic, crataegolic acids; phenolic acids (caffeic, chlorogenic).

• Działanie: kardiotonic, diuretic, astringent, hipotensive. Dodatnie inotropowe na serce.

Zastosowanie: choroby układu sercowo-naczyniowego (cardiovascular disease); poprawianie krążenia wieocowego, zapobieganie hipoksji serca (cardiac hypoxemia), zapobieganie dusznicy bolesnej; nadciśnienie. Dawki i preparaty: • Nalewka 2,5-5 ml 3 razy dziennie (1:5 in 40%). • Nalewka 10-15 ml 3 razy dziennie (1:10 in 40%) • Napar: 2 łyżeczki surowca na filiżankę wrzątku; 3

razy dziennie.

Kwiat głogu – Flos Crataegi; Crataegus oxyacantha L. (g. dwuszyjkowy), C. monogyna Jacq. – g. jednoszyjkowy, różowate - Rosaceae

Kwiat firletki poszarpanej – Flos Lychnidis cuculi (Flos Cuculi), Lychnis flos-cuculi Linne, goździkowate -

Caryophyllaceae

• Saponiny triterpenowe (gypsogenina, hederagenina, koronozydy)

• Olejek eteryczny (benzoesan metylu, octan fenylu, aldehyd benzoesowy, salicylan benzylu, salicylan metylu, linalol, lilac aldehyde A i B, alfa-pinen, burbonen beta, propylobenzen)

• N-acetylo-4(H)-pirydyna

• Fenolokwasy (waniliowy, ferulowy, kawowy, p-kumarowy, protokatechowy)

• Flawonoidy (orientyna, luteolina, viteksyna, apigenina, antocyjany)

H. Rozanski

Kwiat firletki poszarpanej – Flos Lychnidis cuculi (Flos Cuculi), Lychnis flos-cuculi Linne, goździkowate - Caryophyllaceae

• Działanie: wykrztuśne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, obkurczające naczynia krwionośne, kurczące macicę, przeciwmigrenowe, neuroprotekcyjne, hepatoprotekcyjne, anaboliczne (saponiny sterydowe).

• Hamuje rozwój bakterii opornych na antybiotyki. • Oncostaticum. • Wskazania: migrena, atonia macicy, nadmierne

krwawienia miesiączkowe, infekcje skóry i ogólnoustrojowe; nieżyt układu oddechowego, zakażenia układu moczowego (biofilm).

• Preparaty i dawki: - Tinctura 1:10 in 45-50% eth. 5 ml 1-2 razy dziennie. - Infusum 2 łyżeczki na filiżankę wody, lekko zakwaszonej;

3 razy dziennie. - Wyciąg na glicerol-ethanol-kw.askorbinowy 0,5%: 15 ml

1 raz dziennie. - Esencja aktywowana promieniami słonecznymi na

wodzie+eth.+kw. 30 ml 1 raz dziennie (migrena) lub 15 ml 2 razy dziennie.

- Kosmetyka/kosmetologia: stany zapalne skóry, trądzik oporny, trądzik różowaty, cera rozszerzonymi naczyniami i wągrami.

H. Rozanski

Kwiat żmijowca zwyczajnego – Flos Echii, Echium vulgare L., szorstkolistne - Boraginaceae

• Alkaloidy (cynoglosyna, konsolidyna, echiina) • Allantoina • Kwas allantoinowy • Antocyjany • Flawonoidy (kwercetyna) • Działanie: myorelaxanthum, spasmolyticum,

analgeticum, anti-anaphylaxis, sedativum, antimigrenicum. Odpręża, znosi stres i rozdrażnienie.

• Zastosowanie: spastycznośd mięśni, nerwobóle, bóle mięśni, w czasie masażu, padaczka, migrena.

• Preparaty i dawki: wyciągi na eth.+glicerol+kw., aktywowane promieniami słonecznymi 15 ml 1-2 razy dziennie.

• Tinctura na eth. acid. 1:10 in 45-50%: 5 ml 1-2 razy dziennie.

• Żele, lotio 15% do mezoterapii, wcierania, masażu, drenażu limfatycznego.

• Kwiaty smaczne, można zjadad w sałatkach kwiatowych z olejem z oliwek, konopnym, lnianym, rydzowym, rokitnikowym.

• Przyspiesza gojenie skóry, regenerację naskórka, zmiękcza naskórek.

H. Rozanski

H. Rozanski

H. Rozanski

Kwiat lwiej paszczy = wyżlina wielkiego – Antirrhinum majus L.,

trędownikowate - Scrophulariaceae

• antocyjany, flawonoidy (aurony, chalkony; aureusyna, apigenina), irydoidy (antirrhinoside – antyrynozyd, antirrhide – antyrydyna, linarioside = linarozyd i chaenorrhinoside = chenorynozyd),

• laktony (antirrhinolide = antyrinolid),

• fenolokwasy (np. p-kumarowy, kwas cynamonowy

• Działanie: antiprostaticum, diureticum, antiphlogisticum in urologicum, venoprotectivum, depurativum, antiarthreticum.

H. Rozanski

• Wskazania: skąpomocz, kamica moczowa, infekcje układu moczowego i płciowego; przerost gruczołu krokowego; kuracje odtruwające i oczyszczające. Wspomagająco przy reumatyzmie i artretyzmie.

• Preparaty i dawki: • Infusum Antirrhini: 1-2 łyżki rozdrobnionego surowca na 1

szklankę wrzącej wody. 2 szklanki dziennie naparu, wypid małymi porcjami kilka razy dziennie.

• Tinctura 1:10 in 25% eth.+acidum organicum, aktywowana promieniami słonecznymi: 10-15 ml 1-2 razy dziennie.

• Esencja na eth.+glic.+acid. 5 ml 2 razy dziennie

Kwiat lwiej paszczy = wyżlina wielkiego – Antirrhinum majus L.,

trędownikowate - Scrophulariaceae

H. Rozanski

Kwiat petunii ogrodowej – Flos Petuniae, Petunia×hybrida hort.

ex Vilm

• Pochodzi z Ameryki Południowej

• Powstała ze skrzyżowania Petunia axillaris x Petunia integrifolia (P. violaceae Lindl.)

• Surowiec typowo flawonoidowy (cyjanidyna, delfinidyna, pelargonidyna, petunidyna, kwercetyna, kaempferol)

• Działanie: venoprotectivum, ophthalmoprotectivum, antiallergicum, antiphlogisticum.

H. Rozanski

H. Rozanski

H. Rozanski

Kwiat petunii ogrodowej – Flos Petuniae, Petunia×hybrida hort. ex Vilm

– obniżanie poziomu cholesterolu całkowitego we krwi, z tendencją podnoszenia poziomu HDL = High Density Lipoproteins; – antyoksydacyjne, przeciwrodnikowe, przeciwzapalne, stabilizujące strukturę naczyo krwionośnych i śródbłonków; zwiększające szczelnośd ścian naczyo krwionośnych; – hamujące aktywnośd elastazy i kolagenazy, odpowiedzialnych w pewnych chorobach za degradację włókien tkanki łącznej, powstawanie zmian zwyrodnieniowych, deformacji, np. naczyo, stawów; – przeciwwysiękowe, antyalergiczne, przeciwobrzękowe; – poprawiające krążenie krwi, polepszające ukrwienia tkanek, w tym również w obrębie oka, co zmniejsza ryzyko zmian zwyrodnieniowych naczyniówki, siatkówki i tęczówki oka, chroni i wspomaga produkcję rodopsyny; – rozkurczowe, normalizujące ciśnienie krwi; – moczopędne; – opóźniające procesy starzenia skóry; – hamujące rozwój nowotworów (jako inhibitory angiogenezy).

H. Rozanski

Zbiór kwiatów

• dzieo suchy, słoneczny, ~11:00~15:00

• delikatnośd

• worki – siatki

• czyste miejsce

Suszenie

• Przewiewne miejsce, bez bezpośrednich promieni słonecznych

• Temperatura naturalna

www.upcscavenger.com

Przechowywanie

• szczelne słoje

• ciemne miejsce

• trwałośd 2 lata

www.wisegeek.com

Ekstrakcja • Woda zimna 85 ml + etanol 90-95% 15 ml • Woda wrząca? – najgorszy rozpuszczalnik • Woda zakwaszona wit. C, kwasem jabłkowym, cytrynowym,

bursztynowym… • Woda + glicerol (gliceryna) 80-90% - 1:1 + kwas organiczny 0,5-0,1% • Etanol 40%, 50%, 70% • Etanol zakwaszony 40-50% (kwas bursztynowy, jabłkowy, cytrynowy,

askorbinowy) • Etanol 30-40% + glicerol 80-90% + kwas

jabłkowy/bursztynowy/cytrynowy lub askorbinowy 0,5-1% - 1:1 • Etanol 20-25% 50 ml + kwas jabłkowy/bursztynowy/askorbinowy 0,5-1 g

+ sorbitol lub mannitol syrop 60-70% 49-49,5 ml • Mleko gorące + miód/sorbitol/mannitol lub cukier • Mleko gorące + alkohol etylowy (5-10-15%) • Olej ryżowy lub winogronowy, olej z oliwek czyste, ale surowiec zawsze

ustabilizowany zakwaszonym etanolem (kwasu od 0,25-0,5%) zwilżenie.

• Olej ryżowy/winogronowy lub z oliwek + ethanol 70-95% 1:1.

Proporcje surowca do rozpuszczalnika, niektóre praktyki z homeopatii?

• 1 częśd kwiatu wagowa na 10 części rozpuszczalnika, np. 100 g kwiatu rozdrobnionego na 1000 g rozpuszczalnika

• Dynamizacja – wytrząsanie z uderzaniem (60 razy)

• Ekstrakcja w ruchu

• Jeżeli brak urządzenia: codziennie, przynajmniej dwa razy w ciągu dnia wstrząsnąd

www.healingthroughhomeopathy.net

Essencje proste i złożone

• Essencja prosta – przygotowana z 1 surowca (monopreparat)

• Essencja kwiatowa złożona – co najmniej dwa różne surowce kwiatowe

www.buy-tiger-balm.com

Mikstura kwiatowa - Mixtura floridus

• Mieszanina co najmniej dwóch różnych esencji kwiatowych prostych lub złożonych

healthimpactnews.com

Dawkowanie - dosis

• Napary wodne zwykłe i zakwaszone, na mleku 100-200 ml 1-4 razy dziennie, zależnie od charakteru choroby.

• Alkoholowe, zawierające co najmniej 20% alkoholu: 5-10 ml 1-3 razy dziennie.

• Wyciągi na glicerolu, etanolowo-glicerolowe (gdy etanolu mniej niż 20%) – 15 ml 1-3 razy dziennie, zależnie od choroby i objawów oraz gatunku rośliny.

• Wyciągi alkoholowo-olejowe: 5-10 ml 1-2 razy dziennie.

• Wyciągi olejowe: 15 ml 1-3 razy dziennie.

herbs.lovetoknow.com

Ad usum externum

• Wyciągi można stosowad zewnętrznie: - okłady - płukanki - smarowanie - przemywanie - irygacje - lewatywy - do nosa - do uszu - do oczu