Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
2011 - 2013
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
2
Analiza kosztów eksploatacyjnych biurowców w Polsce została przygotowana w oparciu o 26 nieruchomości biurowych klasy A+/A i B+/B zlokalizowanych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku o powierzchni w przedziale 3.000 –31.000 m2. Nieruchomości wyselekcjonowane do analizy zostały wybudowane w latach 1998-2013.
Badanie obejmuje koszty eksploatacyjne w latach 2011, 2012 i 2013. Wszystkie kwoty podane zostały w PLN.
DEFINICJA KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH
SKŁADOWE KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH
Koszty eksploatacyjne obejmują wszystkie koszty ponoszone przez właściciela nieruchomości w celu bieżącego utrzymania nieruchomości z wyłączeniem:
¿ kosztów początkowych poniesionych na realizację projektu – projekt, budowa i wyposażenie oraz finansowanie,
¿ kosztów aranżacji oraz wyposażenia biur dla najemców, które są uznawane za część kosztów budowy nieruchomości,
¿ kosztów ulepszeń i modernizacji, których celem jest podniesienie standardu nieruchomości – jednakże zarządcy w ramach usług zarządzania są zobowiązani do prowadzenia stałego monitorowania stanu technicznego i zużycia ekonomicznego nieruchomości,
¿ rezerw na przyszłe koszty modernizacji i przebudowy,
¿ kosztów związanych z zadaniami wykonywanymi przez zarządców lub inne podmioty na rzecz właścicieli, takimi jak: egzekwowanie czynszów, koszty wynajmu, obsługa prawna najmu, dokonywanie zmian w aranżacjach powierzchni,
¿ kosztów ponoszonych na rzecz i prośbę indywidualnych najemców,
Lista kosztów eksploatacyjnych zazwyczaj jest elementem umowy najmu i nie ma charakteru zamkniętego.
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE W LATACH 2011 - 2013PROGNOZA NA NADCHODZĄCE LATA
Dla potrzeb niniejszego opracowania koszty eksploatacyjne podzielone zostały na następujące segmenty:
¿ zużycie mediów ¿ zarządzanie nieruchomością
¿ obsługa techniczna ¿ sprzątanie powierzchni wspólnych
¿ ubezpieczenie ¿ podatki i wieczyste użytkowanie
¿ ochrona ¿ pozostałe
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
3
WYKRES 1 Koszty eksploatacyjne – uśredniony udział poszczególnych rodzajów kosztów (2013)
MEDIA
OBSŁUGA TECHNICZNA
ZARZĄDZANIE
SPRZĄTANIE
OCHRONA
UBEZPIECZENIE
PODATEK ODNIERUCHOMOSCI
INNE UŻYTKOWANIEWIECZYSTE
Koszty eksploatacyjne w budynkach biurowychWysokość poszczególnych kosztów jest zróżnicowana ze względu na położenie nieruchomości jak i wyposażenie techniczne nieruchomości, wielkość nieruchomości oraz konstrukcję umowy najmu.
Do porównania przyjęte zostały nieruchomości położone w Warszawie w Centralnym Obszarze Biznesu (COB) i w pozostałych dzielnicach poza COB oraz w innych miastach regionalnych (Kraków, Poznań, Wrocław i Gdańsk).
Poniższa tabela przedstawia udział poszczególnych segmentów kosztów eksploatacyjnych w latach 2011-2013 dla Warszawy oraz miast regionalnych. Z analizy poniższych danych wynika, że w każdym przypadku, niezależnie od położenia nieruchomości, koszty zużycia mediów stanowią największą pozycję kosztów eksploatacyjnych.
TABELA 1 Udział segmentów kosztowych w kosztach eksploatacyjnych
MediaObsługa
techniczna Zarządzanie Sprzątanie Ochrona Ubezpieczenie
Podatek od nieruchomosci
Użytkowanie wieczyste
Inne
Warszawa COB
2011 39% 10% 8% 5% 10% 2% 10% 7% 10%
2012 39% 10% 8% 4% 9% 2% 10% 6% 11%
2013 38% 10% 8% 4% 9% 2% 11% 6% 11%
Warszawa inne dzielnice
2011 41% 9% 5% 5% 12% 2% 13% 3% 10%
2012 42% 9% 6% 5% 11% 2% 13% 3% 9%
2013 40% 9% 5% 5% 11% 2% 14% 3% 10%
Miastaregionalne
2011 40% 11% 7% 4% 8% 2% 13% 1% 12%
2012 43% 12% 7% 4% 7% 2% 13% 1% 12%
2013 39% 12% 7% 4% 8% 2% 14% 1% 12%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
2011 2012 2013
WARSZAWA INNE DZIELNICE
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
2011 2012 2013
MIASTA REGIONALNE
WYKRES 2 Udział poszczególnych segmentów kosztowych według rodzajów w podziale na lata i położenie
MEDIA
PODATEK OD NIERUCHOMOSCIINNE
OBSŁUGA TECHNICZNA OCHRONA
ZARZĄDZANIE SPRZĄTANIE
UBEZPIECZENIE
UŻYTKOWANIE WIECZYSTE
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
4
WYKRES 3 Uśredniona wysokość kosztów eksploatacyjnych (PLN/m2/miesiąc)
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
2011 2012 20130
5
10
15
20
25
Koszty eksploatacyjne a opłaty eksploatacyjne Umowy najmu przewidują możliwość odzyskania przez właściciela kosztów obsługi
nieruchomości od jej najemców poprzez zobowiązanie najemcy zawarte w umowach
najmu do ponoszenia opłat eksploatacyjnych. Zazwyczaj lista pozycji, jakie są
pokrywane w ramach opłat eksploatacyjnych, nie jest zamknięta. Różnice pomiędzy
obiema wielkościami wynikają z:
¿ Zapisania w umowie najmu bezpośredniego rozliczania mediów na najemców, na podstawie bezpośredniego zużycia mierzonego indywidualnymi licznikami lub w oparciu o algorytmy stworzone w relacji do wielkości zajmowanej powierzchni, kubaturę pomieszczeń i zainstalowane w pomieszczeniach urządzenia. Koszty mediów są wówczas eliminowane z opłat eksploatacyjnych częściowo lub w niektórych wypadkach nawet do 100%, co może obniżyć wysokość opłat nawet o 40%.
¿ Wzrastającej świadomości najemców co do wpływu opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu na wysokość kosztów eksploatacyjnych i potencjalny nacisk na właścicieli nieruchomości na wyłączenie tej pozycji z opłat eksploatacyjnych.
TABELA 2 Poziom opłat eksploatacyjnych (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 17,2-25,4 18,6-23,1 18,3-23,4
Warszawa inne dzielnice 14,9-21,6 15,6-22,7 15,8-22,7
Miasta regionalne 12,2-20,7 13,5-21,5 12,8-21,4
Należy zwrócić uwagę na znaczne zróżnicowanie wysokości opłat eksploatacyjnych w poszczególnych lokalizacjach i latach.
Analiza kosztów eksploatacyjnych w zależności od położenia budynku Istotnym czynnikiem wpływającym na wysokość kosztów eksploatacyjnych i opłat
eksploatacyjnych jest położenie nieruchomości. Dane przedstawione na Wykresie
numer 3 wskazują wyraźne różnice pomiędzy stawkami w Warszawie i miastach
regionalnych. Niższe koszty eksploatacyjne w miastach regionalnych wynikają między
innymi z wysokości opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, gdzie jedynie 30%
właścicieli nieruchomości posiada prawo użytkowania wieczystego gruntu, a większość
dysponuje prawem własności.
Analiza kosztów eksploatacyjnych w zależności od wielkości budynku
TABELA 3 Uśredniony poziom kosztów eksploatacyjnych w korelacji z wielkością budynku (PLN/m2/miesiąc)
< 7.000 m2 < 15.000 m2 > 15.000 m2
Warszawa COB 23,95 19,16 18,72
Warszawa inne dzielnice 18,37 21,12 18,89
Miasta regionalne 21,17 15,63 15,79
Wielkość nieruchomości i powierzchni wynajmowalnej, na którą rozliczane są koszty eksploatacyjne, ma znaczący wpływ na ich wysokość. W szczególności dotyczy to
WYKRES 4 Uśredniony poziom kosztów eksploatacyjnych w korelacji z wielkością budynku (PLN/m2/miesiąc)
<7.000 m2 <15.000 m2 >15.000 m2
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
5
10
15
20
25
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
5
rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu oraz kosztów ochrony.
Najwyższe koszty eksploatacyjne występują w COB w Warszawie w budynkach klasy A+/A o powierzchni do 7.000 m2, przy wysokim standardzie utrzymania nieruchomości oraz wysokich kosztach posiadania nieruchomości, to jest podatku od nieruchomości i opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntu. Dla budynków powyżej 15.000 m² różnice w kosztach są niewielkie.
Analiza kosztów eksploatacyjnych w podziale na segmenty kosztoweMedia
TABELA 4 Uśrednione koszty zużycia mediów (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 8,93 9,54 9,05
Warszawa inne dzielnice 9,75 10,12 9,60
Miasta regionalne 8,10 9,38 8,19
Na koszt zużycia mediów składają się zużycie energii elektrycznej, energii cieplnej, gazu oraz koszty zużycia wody i odprowadzenia ścieków. Niniejsza analiza pomija wpływ wyposażenia nieruchomości w system klimatyzacji z nawilżaniem. Wszystkie analizowane budynki są w takie systemy wyposażone.
W kosztach zużycia mediów koszty zużycia energii elektrycznej stanowią od 60% do ok. 70% całości kosztów eksploatacyjnych. Od 2012 roku, tj. od momentu uwolnienia rynku obrotu energią elektryczną, powstała możliwość wyboru dostawcy energii i negocjowania jej cen. Korzystają z tej możliwości właściciele i zarządcy nieruchomości, przy czym większy portfel nieruchomości pozwala na skuteczniejsze negocjowanie ceny zakupu i co za tym idzie, obniżenie kosztów eksploatacyjnych.
Obsługa techniczna nieruchomości
TABELA 5 Uśrednione koszty obsługi technicznej (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 2,30 2,33 2,35
Warszawa inne dzielnice 2,09 2,15 2,23
Miasta regionalne 2,29 2,56 2,59
Na koszt obsługi technicznej składają się koszty serwisu technicznego (stały skład obsługi technicznej lub serwis mobilny), serwisy instalacji technicznych oraz serwisy wind. W budynkach wyposażonych w System Technicznego Zarządzania Budynkiem (Building Management System - BMS) fizyczna obecności obsługi jest ograniczona w czasie, co pozwala na znaczne obniżenie kosztów obsługi technicznej.
W regionach dostępność wykwalifikowanych pracowników technicznych, jak również wielkość samego rynku tych usług jest mniejsza, co powoduje wyższe ceny kontraktowania obsługi technicznej.
Zarządzanie nieruchomością
Zakres usług zarządzania w Polsce w porównaniu z innymi krajami jest bardzo szeroki. Obejmuje bezpośrednie zarządzanie nieruchomością, organizowanie przetargów na obsługę nieruchomości, wystawianie faktur sprzedażowych, nadzór nad terminowością
WYKRES 5 Uśrednione koszty zużycia mediów (PLN/m2/miesiąc)
WYKRES 6 Uśrednione koszty obsługi technicznej (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
2
4
6
8
10
12
02011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
6
WYKRES 7 Uśrednione koszty zarządzania (PLN/m2/miesiąc)
WYKRES 8 Uśrednione koszty sprzątania powierzchni wspólnych (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
0,4
0,8
1,2
1,6
2,0
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
wszelkich płatności, przygotowywanie budżetów i raportowanie do właściciela, optymalizację kosztów eksploatacyjnych, reprezentowanie właściciela przed organami administracji, dostawcami usług i najemcami, monitorowanie stanu technicznego nieruchomości oraz przygotowywanie analiz i planów modernizacyjnych. Na życzenie właściciela zarządzanie może obejmować również inne usługi, takie jak organizowanie przetargów na inwestycje, modernizacje i ubezpieczanie nieruchomości.
TABELA 6 Uśrednione koszty zarządzania (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 1,91 1,98 1,98
Warszawa inne dzielnice 1,30 1,39 1,30
Miasta regionalne 1,47 1,48 1,46
Usługa zarządzania nieruchomością nie obejmuje obsługi księgowej spółek celowych jak i obsługi technicznej nieruchomości, które są kontraktowane oddzielnie.
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami oraz umowami na zarządzanie nieruchomością, odpowiedzialność polskiego zarządcy jest pochodną zakresu obowiązków. Dla porównania w Wielkiej Brytanii zakres świadczonych usług w ramach zarządzania często sprowadza się jedynie do obsługi księgowo-windykacyjnej (umowy „FRI” - fully reparing and insuring). Również w Niemczech zarządzanie ogranicza się w zasadzie do administrowania.
Wyższy koszt zarządzania w przeliczeniu na m2 powierzchni w nieruchomościach położonych w Warszawie w Centralnym Obszarze Biznesu wynika z wyższych czynszów w biurowcach położonych w centrum Warszawy, z którymi koszt ten jest bezpośrednio powiązany.
Sprzątnie powierzchni wspólnych
TABELA 7 Uśrednione koszty sprzątania powierzchni wspólnych (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 1,05 1,00 1,01
Warszawa inne dzielnice 1,26 1,27 1,23
Miasta regionalne 0,87 0,84 0,84
Zakres usługi sprzątania powierzchni wspólnych obejmuje sprzątanie powierzchni wewnętrznych nieruchomości dostępnych dla najemców, w tym garaży, sprzątanie i odśnieżanie terenu zewnętrznego i zużycie niezbędnych do tego materiałów oraz uzupełnianie materiałów higienicznych w toaletach i kuchniach ogólnodostępnych.
Zakres usługi sprzątania powierzchni wspólnych obejmuje sprzątanie powierzchni wewnętrznych nieruchomości dostępnych dla najemców, w tym garaży, sprzątanie i odśnieżanie terenu zewnętrznego i zużycie niezbędnych do tego materiałów oraz uzupełnianie materiałów higienicznych w toaletach i kuchniach ogólnodostępnych.
W nowoczesnych biurowcach powierzchnie wspólne (bez powierzchni garaży) stanowią od 3% do 7% całości powierzchni budynku, co w istotny sposób wpływa na wysokość kosztów sprzątania.
Dla nieruchomości położonych poza centrum miasta na koszty sprzątania istotny wpływ ma wielkość działki, parkingów zewnętrznych oraz dodatkowych terenów przylegających typu wspólna droga, itp.
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
7
Ochrona
TABELA 8 Uśrednione koszty ochrony (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 2,28 2,20 2,18
Warszawa inne dzielnice 2,75 2,65 2,66
Miasta regionalne 1,69 1,60 1,60
Koszty ochrony obejmują koszty obsługi recepcji; czynnej zazwyczaj w godzinach pracy biur; oraz ochrony fizycznej, której skład liczbowy zależny jest od wielkości nieruchomości i struktury architektonicznej. Aktualny poziom to minimum 2 pracowników w trybie 24/7. Do dodatkowych obowiązków pracowników ochrony (poza fizyczną ochroną) należy również nadzór nad prawidłowością działania systemów budynkowych oraz zgłaszanie sygnalizowanych przez System Technicznego Zarządzania Budynkiem (BMS) nieprawidłowości do serwisu technicznego i zarządcy nieruchomości.
Od pracowników ochrony i recepcji w budynkach klasy A+/A oczekuje się wyższych kwalifikacji, co zwiększa stawkę godzinową nawet o 15%. Z kolei nieruchomości położone poza centrum miasta posiadają często zewnętrzne parkingi wymagające dodatkowych patroli zewnętrznych, co zwiększa całkowite koszty ochrony.
Ubezpieczenie
TABELA 9 Uśrednione koszty ubezpieczenia (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 0,46 0,51 0,51
Warszawa inne dzielnice 0,36 0,44 0,42
Miasta regionalne 0,41 0,44 0,42
Koszty ubezpieczenia obejmują polisy ubezpieczenia majątkowego nieruchomości w pełnym zakresie oraz ubezpieczenie OC dla nieruchomości. Standardem jest ubezpieczenie nieruchomości również w zakresie utraty zysków i od terroryzmu.
Wysokość kosztów ubezpieczenia jest w dużej mierze zależna w szczególności od wielkości portfela nieruchomości i możliwości negocjowania stawek ubezpieczeniowych.
Istotnym elementem optymalizacji kosztów ubezpieczenia nieruchomości jest określenie poziomu franszyzy na poszczególne zdarzenia w sposób indywidualny dla każdej nieruchomości.
WYKRES 9 Uśrednione koszty ochrony (PLN/m2/miesiąc)
WYKRES 10 Uśrednione koszty ubezpieczenia (PLN/m2/miesiąc)
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
8
WYKRES 11 Wysokość stawek podatku od nieruchomości (stawki w PLN za m2 od powierzchni gruntu na rok)
WYKRES 12 Wysokość stawek podatku od nieruchomości (stawki w PLN za m2 od budynków lub ich części na rok)
WARSZAWA / POZNAŃ / GDYNIA
WROCŁAW
KRAKÓW
MAKSYMALNY POZIOM STAWEKOGŁOSZONY PRZEZ MINISTRA FINANSÓW
0,6
0,7
0,8
0,9
2011 2012 2013
WARSZAWA / POZNAŃ / GDYNIA
WROCŁAW
KRAKÓW
MAKSYMALNY POZIOM STAWEKOGŁOSZONY PRZEZ MINISTRA FINANSÓW
16
18
20
22
24
2011 2012 2013
Opłaty i podatki
Na koszty podatków i opłat składają się podatek od nieruchomości oraz opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego gruntu. Obie te pozycje należy rozpatrywać oddzielnie, ponieważ w przypadku nieruchomości, gdzie wynajmujący jest właścicielem gruntu opłata z tytułu użytkowania wieczystego nie występuje jako koszt.
Podatek od nieruchomości
Opodatkowaniu podlegają grunty, budynki lub ich części i budowle oraz ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wysokość podatku od nieruchomości obliczana jest w oparciu o stawki za m2 powierzchni gruntu i powierzchni budynku (w zależności od rodzaju prowadzonej działalności) oraz w przypadku budowli 2% od wartości początkowej. W Polsce podatek od nieruchomości jest podatkiem lokalnym, pobieranym przez jednostki samorządowe. W każdym kolejnym roku wydawane jest obwieszczenie w sprawie wysokości maksymalnych stawek w podatkach i opłatach lokalnych, a gminy określają obowiązujące lokalnie stawki podatku.
TABELA 10 Wysokość stawek podatków od nieruchomości (PLN/m2/rok)
2011 2012 2013
Warszawa / Poznań / Gdynia
stawki za m2 od powierzchni gruntu 0,80 0,84 0,88
stawki za m2 od budynków lub ich części 21,05 21,94 21,82
Wrocław
stawki za m2 od powierzchni gruntu 0,76 0,84 0,88
stawki za m2 od budynków lub ich części 21,04 21,92 22,82
Kraków
stawki za m2 od powierzchni gruntu 0,67 0,76 0,84
stawki za m2 od budynków lub ich części 18,65 20,62 22,13
Maksymalny poziom stawek ogłoszony przez Ministra Finansów
stawki za m2 od powierzchni gruntu 0,80 0,84 0,88
stawki za m2 od budynków lub ich części 21,05 21,94 22,82
Większość gmin (ponad 90%) wyznacza stawki na najwyższym lub zbliżonym do najwyższego poziomie dopuszczalnym przez Ministra Finansów, tak więc wysokość podatku od nieruchomości cechuje trend rosnący. Wyjątkiem jest Kraków, gdzie na przestrzeni ostatnich 3 lat wysokość stawki podatku jest nieznacznie obniżana w stosunku do opublikowanej.
TABELA 11 Uśrednione koszty podatku od nieruchomości (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 2,41 2,53 2,63
Warszawa inne dzielnice 3,00 3,13 3,27
Miasta regionalne 2,65 2,79 2,92
Wyraźnie wyższa wartość podatku od nieruchomości dla obiektów położonych poza centrum miasta wynika zarówno z większej powierzchni gruntu, jak również usytuowania na działce budowli – parkingów zewnętrznych, chodników, ramp wjazdowych, latarni, stacji trafo, itp.
WYKRES 13 Uśrednione koszty podatku od nieruchomości (PLN/m2/miesiąc)
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
2011 2012 2013
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
9
Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntu
Istota prawa użytkowania wieczystego nieruchomości polega na tym, że choć właścicielem gruntu pozostaje Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo), użytkownik wieczysty może z niego korzystać w zakresie zbliżonym do zakresu uprawnień właściciela nieruchomości przez okres od 40 do 99 lat. Dotyczy to głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.
Opłaty roczne wnosi się do 31 marca każdego roku z góry za dany rok. Dla użytkowania wieczystego na okres 99 lat jest to 3% zaktualizowanej wartości gruntu dla gruntów wykorzystywanych na cele komercyjne i 1% od wartości gruntów wykorzystywanych na cele niekomercyjne.
TABELA 12 Uśrednione koszty rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu (PLN/m2/miesiąc):
2011 2012 2013
Warszawa COB 2,22 2,22 2,22
Warszawa inne dzielnice 1,36 1,33 1,36
Miasta regionalne 1,19 1,19 1,19
Wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego gruntu może być aktualizowana nie częściej niż raz na trzy lata, jeżeli wartość nieruchomości wzrośnie. W ostatnich kilku latach obserwuje się zwiększenie ilości odwołań od decyzji administracyjnych, dotyczących wysokości opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, której podstawą jest wycena gruntu zlecona przez jednostki administracji państwowej.
Do kosztów eksploatacyjnych zaliczana jest przez właścicieli roczna opłata z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, bez tzw. pierwszej opłaty.
Powszechną praktyką w Polsce jest zaliczanie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu do kosztów eksploatacyjnych pokrywanych przez najemców w ramach opłat eksploatacyjnych.
Pozostałe koszty
TABELA 13 Uśrednione pozostałe koszty (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
Warszawa COB 2,27 2,68 2,72
Warszawa inne dzielnice 2,40 2,21 2,47
Miasta regionalne 2,38 2,53 2,58
Termin ten obejmuje bardzo zróżnicowane dla każdej nieruchomości koszty, m.in. naprawy i bieżące remonty, materiały eksploatacyjne, serwisy niektórych systemów, kontrole urzędu nadzoru technicznego, przeglądy budowlane roczne i pięcioletnie, wynajem mat, DDD, dekoracje sezonowe w recepcjach, odśnieżanie i inne. Rozkład w czasie tych kosztów bywa nierówny, dlatego zdarza się, że niektóre większe koszty naprawy czy np. przeglądy 5-letnie w rozliczeniu opłat eksploatacyjnych są rozkładane na kilka lat. Takie rozwiązania są możliwe w przypadku ich wcześniejszego zapisania w umowach najmu.
WYKRES 14 Uśrednione koszty opłaty rocznej za prawo wieczystego użytkowanie gruntu (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
WYKRES 15 Pozostałe koszty (PLN/m2/miesiąc)
2011 2012 2013
WARSZAWA COB
WARSZAWA INNE DZIELNICE
MIASTA REGIONALNE
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
10
Trendy Kolejne lata przyniosą zmiany zarówno w wysokości kosztów eksploatacyjnych
w poszczególnych latach jak i w relacjach pomiędzy udziałem poszczególnych kategorii
w całości kosztów eksploatacyjnych.
Media
Zmiany własnościowe, jakie zaszły po uwolnieniu rynku dostawców energii elektrycznej
zaowocowały możliwością kontraktowania energii od wszystkich graczy rynkowych,
umożliwiając osiąganie znacznych oszczędności. Wynegocjowane dla portfela
nieruchomości zarządzanych przez Knight Frank ceny zakupu energii elektrycznej były
w roku 2013 znacząco niższe niż w latach poprzednich. W przypadku pozostałych
mediów, czyli energii cieplnej i dostaw wody oraz odprowadzenia ścieków oczekiwane
są podobne zmiany, jakie zaszły wśród operatorów telekomunikacyjnych i dostawców
energii elektrycznej.
Zarządzanie nieruchomością
W ostatnich trzech latach zauważalne jest na rynku polskim zmniejszenie się udziału
kosztów zarządzania w opłatach eksploatacyjnych. Koszt ten w przeliczeniu na metr
kwadratowy powierzchni zmniejszył się nawet o 20% z tytułu zwiększającej się konkurencji
i deregulacji rynku usług zarządców nieruchomości. To oznacza, że w najbliższych latach
koszt ten powinien ustabilizować się na obecnym poziomie.
Sprzątanie i ochrona
Na koszt usług sprzątania i ochrony ze strony dostawców usługi w dużej mierze ma
wpływ czynnik ludzki. Planowany na 2015 rok wzrost minimalnego wynagrodzenia oraz
oczekiwania zarządców nieruchomości dotyczące ograniczenia fluktuacji pracowników
tych służb, przekładający się na konieczność zatrudniania pracowników na etat, może
spowodować znaczny wzrost udziału obu tych segmentów w ogólnych kosztach
eksploatacyjnych. Znajduje to odzwierciedlenie w wyraźnie widocznej tendencji
ograniczania ochrony fizycznej na korzyść wyposażania nieruchomości w systemy
ochrony zdalnej.
W najbliższych latach budynki wybudowane przed rokiem 2000, ale wyposażone
w system BMS będą mogły ograniczyć ilość pracowników ochrony fizycznej.
Rozwiązaniem będzie zwiększenie automatyzacji i bezpośredniego powiadamiania służb
technicznych o powstałych na terenie nieruchomości usterkach i zagrożeniach oraz
tworzenie całodobowych mobilnych załóg interwencyjnych. Pozwoli to na ograniczenie
kosztów fizycznej obecności pracowników ochrony poza godzinami pracy najemców.
Opłata z tytułu użytkowania wieczystego gruntu
Należy się spodziewać, że jednostki administracji państwowej coraz częściej będą
korzystały z przywileju aktualizacji wartości prawa użytkowania wieczystego gruntu, i co
za tym idzie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu. Może to skutkować
zwiększaniem się tej znaczącej składowej kosztów eksploatacyjnych. Z drugiej strony
najemcy mają coraz większą wiedzę i świadomość rzeczywistego znaczenia opłaty
z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, jako opłaty za prawo do dysponowania
nieruchomością w określonym czasie. Może to w przyszłości powodować presję na
wyeliminowanie rocznej opłaty za wieczyste użytkowanie z kosztów eksploatacyjnych
rozliczanych i pokrywanych przez najemcę w ramach opłat eksploatacyjnych.
Equator, Warszawa
KOSZTY I OPŁATY EKSPLOATACYJNE W BUDYNKACH BIUROWYCH W POLSCE
11
Koszty eksploatacyjne a certyfikaty „zielony budynek”
Coraz więcej nowych obiektów biurowych na rynku polskim już na etapie projektowania
i budowy jest przygotowywana do uzyskania zielonego certyfikatu, BREEAM lub LEED.
Są to budynki wyposażone w systemy odzysku wody z deszczówki, energooszczędne
urządzenia elektryczne, optymalną izolację cieplną i akustyczną oraz inne rozwiązania
techniczne. Pozwala to ograniczyć koszty zużycia mediów i w konsekwencji koszty
eksploatacyjne obiektów. Szczegółowa analiza wpływu zielonych rozwiązań na
wysokość kosztów eksploatacyjnych w budynkach biurowych będzie możliwa
w kolejnych latach.
Koszty eksploatacyjne a zaangażowanie zarządcy na etapie projektowania nieruchomości
Udział profesjonalnego zarządcy na etapie projektowania budynku pozwala
wyeliminować mało funkcjonalne i generujące wysokie koszty rozwiązania. Zauważalny
jest powolny trend angażowania zarządców na tym etapie w celu zastosowania
optymalnych rozwiązań i wygenerowania maksymalnych oszczędności w trakcie
eksploatacji budynków biurowych.
Prognoza
Analiza poszczególnych elementów kosztów eksploatacyjnych w budynkach biurowych
pokazuje, że część z nich w ostatnich latach wzrosła, podczas gdy pozostałe zmalały.
Może to przełożyć się na powolny wzrost średniego poziomu kosztów eksploatacyjnych,
ponieważ wzrost rosnących elementów kosztów w znacznym stopniu będzie
kompensowany przez obniżający się koszt pozostałych składowych.
Niektóre koszty, takie jak obsługa techniczna, ochrona czy sprzątanie powierzchni
wspólnych, świadczone przez firmy zewnętrzne, mają często zagwarantowany
w umowach serwisowych wzrost cen w powiązaniu z inflacją roczną. Jednak rynek
wymusza coraz częściej rezygnację z prawa do indeksacji w przypadku, gdy koszty
usług nie rosną w sposób znaczący.
Domaniewska Office Park Alfa, Warszawa
ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI
12
Dział Zarządzania Nieruchomościami
Knight Frank zarządza nieruchomościami komercyjnymi od 1998 roku, kiedy to przejął w zarządzanie pierwszy budynek biurowy klasy A, będący jednocześnie siedzibą Price Waterhouse w Polsce.
Knight Frank oferuje pełen zakres usług w zakresie zarządzania nieruchomościami zgodnie z lokalnymi przepisami oraz standardami obowiązującymi na rynku międzynarodowym. Zespół Knight Frank przygotowuje i wdraża strategie dostosowane do indywidualnych wymagań i profilu klientów firmy, których celem jest zwiększanie wartości nieruchomości i maksymalizacja zwrotów i rentowności nieruchomości.
Zakres zarządzania operacyjnego:
¿ opracowanie procedur, systemu raportowania i sprawozdawczości finansowej;
¿ bieżące monitorowanie funkcjonowania obiektu;
¿ koordynacja i monitoring usług świadczonych przez podwykonawców;
¿ opracowanie budżetu oraz struktury i wysokości kosztów operacyjnych;
¿ przygotowywanie faktur dla najemców dotyczących najmu oraz kosztów obsługi;
¿ zbieranie opłat od najemców;
¿ rozliczanie kosztów eksploatacyjnych;
¿ bieżąca obsługa najemców.
COMMERCIALMARKET
NASZE NAJNOWSZE PUBLIKACJE:
© 2014, Knight Frank Sp. z o.o.
Knight Frank nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody poniesione na skutek działań podjętych na podstawie zawartości niniejszego raportu. Pomimo przeprowadzenia szczegółowych badań i zachowania należytej staranności Knight Frank nie gwarantuje ani nie zapewnia, że informacje zawarte w raporcie są prawdziwe lub że nie uległy dezaktualizacji. Powielanie części lub całości opracowania tylko za zgodą Knight Frank.
Raporty Knight Frank są dostępne do pobrania na stronie: KnightFrank.com.pl/badanie-rynku/
Rynek Biurowy w Warszawie: III kw. 2014
RYNEK BIUROWY W WARSZAWIE
PRIME YIELDS REMAIN UNDER DOWNWARD PRESSURE
REPORT Q3 2014 / RAPORT III KW. 2014
OFFICEMARKET IN WARSAW
REPORT Q2 2014 / RAPORT II KW. 2014
OFFICEMARKETIN WROCŁAWRYNEK BIUROWY WE WROCŁAWIU
POLSKA NA TLE EUROPYRYNEK BIUROWY W UJĘCIU 10-LETNIM
RAPORT 2014
Rynek Komercyjny w Polsce: II kw. 2014
RAPORT
BIURAZnaczny wolumen nowej podaży i projektów w budowie Stawki czynszu na stabilnym poziomie
HANDELPrzewaga nowej podaży na małych i średnich rynkach
Rosnący udział podaży w budowie w największych miastach
INWESTYCJEWzmożona aktywność inwestorów zagranicznych
Rosnące zainteresowanie inwestorów rynkami regionalnymi
III KW. 2014RYNEK KOMERCYJNYPOLSKA
Rynek biurowy we Wrocławiu: II kw. 2014
2014 Polska na tle Europy
Kontakty w Polsce:
+48 22 596 50 50 www.KnightFrank.com.pl
RESEARCH
Elżbieta Czerpak [email protected]
ASSET MANAGEMENT
Monika A. Dębska - Pastakia [email protected]
ASSET MANAGEMENT - OFFICES AND LOGISTICS
Bartłomiej Łepkowski [email protected]
ASSET MANAGEMENT - RETAIL
Agnieszka Mielcarz [email protected]
CAPITAL MARKETS
Jakub Jonkisz [email protected]
COMMERCIAL AGENCY - LANDLORD REPRESENTATION
Izabela Potrykus-Czachowicz [email protected]
COMMERCIAL AGENCY - TENANT REPRESENTATION
Marek Ciunowicz [email protected]
COMMERCIAL AGENCY - RETAIL
Paweł Materny [email protected]
PROPERTY MANAGEMENT
Magdalena Oksańska [email protected]
VALUATIONS
Grzegorz Chmielak [email protected]
Kontakt w Londynie:
INTERNATIONAL RESEARCH
Matthew Colbourne [email protected]