,,Komunikacja w zespole terapeutycznym z uwzględnieniem otoczenia podopiecznych’’

www.adept.pl

Komunikacja

• Komunikowanie się jest to porozumiewanie sięmiędzy ludźmi. Komunikacja jest procesem, w którymludzie dzielą się znaczeniami za pośrednictwemkomunikatów ustalonych w określonej kulturze.Komunikujemy się za pomocą telefonów, wideofonówInternetu, ale najwyżej cenimy sobie kontaktbezpośredni. Większość z nas na komunikacjęprzeznacza kilka godzin dziennie i wydawałoby się, żepotrafimy się komunikować. Nie zawsze jednak,z różnych powodów, dochodzi do skutecznejkomunikacji.

www.adept.pl

Komunikacja pełni różnorodne funkcje w życiuspołecznym człowieka. Świadomość znaczenia funkcjikomunikowania się pozwoli nam lepiej rozumieći interpretować wypowiedzi oraz zachowania ludzi,z którymi się porozumiewamy.

www.adept.pl

Funkcje komunikacji

• Funkcja informacyjna

W procesie komunikowania się człowiek gromadziróżnorodne informacje, które

są niezbędne, aby podejmować decyzje i trafnieoceniać sytuacje. Kontaktując się z ludźmi zdobywamywiedzę, informacje, dzięki którym możemyzweryfikować nasz sposób myślenia orazstrukturalizować dotychczasową wiedzę. Za sprawąkomunikacji możemy rozwijać się w różnychdziedzinach życia oraz dzielić własnym doświadczeniemżyciowym.

www.adept.pl

• Funkcja motywacyjna

Komunikowanie stwarza możliwości motywowaniainnych do podejmowania działania w celu osiąganiakonkretnych zamierzeń. Człowiek stan gotowości dozaangażowania w różnorodne przedsięwzięcia ocenia napodstawie swoich potrzeb oraz oceny sytuacji, w jakiejsię znalazł. Porozumiewanie się stwarza okazję dozachęcania innych, aby aktywnie realizowali swojepotrzeby i konsekwentnie dążyli do celu.

www.adept.pl

• Funkcja regulacyjna

Proces komunikacji jest istotny podczas przekazywanianorm, obowiązków oraz wzorców zachowania. W tymkontekście komunikacja pełni rolę regulatora zachowańczłowieka i to za jej sprawą dochodzi do egzekwowaniawartości i upowszechniania pożądanych zachowań.Komunikując się możemy dookreślić nasze oczekiwaniai nastawienia, dzięki czemu unikamy nieporozumieńi konfliktów.

www.adept.pl

• Funkcja emotywna

Porozumiewanie się stwarza człowiekowi okazje dowyrażania emocji, uczuć. Człowiek komunikując sięmoże wyrazić swój stosunek emocjonalny doporuszanych kwestii i sytuacji życiowych. Wyrażaniestanów emocjonalnych poprzez komunikację pozwalazrozumieć intencje człowieka co ma istotne znaczeniew interpretowaniu jego zachowań np.: „Jestem dzisiajtak zdenerwowana, że nie potrafię się skoncentrować”.Komunikat ten szybko wyjaśnia, dlaczego ktoś nie radzisobie z wykonaniem zadania, co więcej jest źródłeminformacji, dlaczego tak się dzieje.

www.adept.pl

• Funkcja społeczna

Komunikacja stwarza możliwości nawiązywania relacjii kontaktów międzyludzkich. Człowiek, jako istotaspołeczna potrzebuje akceptacji oraz aprobaty ze stronyosób dla niego ważnych. Komunikacja umożliwiadocieranie do drugiego człowieka różnymi kanałami, coprzyczynia się do budowania relacji oraz dozaspakajania potrzeb o charakterze społecznym.

www.adept.pl

Model kompetencji komunikacyjnej

• Porozumiewanie się ludzi można opisać przypomocy schematu, który odnosi się do wieluróżnorodnych sytuacji komunikacyjnych. Schematten pozwala nam zrozumieć proces komunikacjii eliminować bariery komunikacyjne, którezakłócają skuteczne porozumiewanie się. Proceskomunikowania się jest wieloetapowy i żeby doszłodo skutecznej komunikacji muszą wystąpićwszystkie elementy. Zakłócenia, jakie mogą pojawićsię na poszczególnych etapach procesu zmniejszająszanse na osiągnięcie porozumienia, dlatego istotnejest to, aby je rozpoznać i eliminować.

www.adept.pl

Model kompetencji komunikacyjnej

NADAWCA ODBIORCA

intencja dekodowanie waniekodowanie nie kanał

INFORMACJA ZWROTNA

interpretacja

www.adept.pl

• Nadawca

Intencja to punkt wyjścia każdej sytuacji, w której dochodzi do porozumiewaniasię. Intencją nazywamy chęć realizacji potrzeb człowieka. W celu realizacji intencjinadawca musi dokonać wyboru treści, które będą wyrażały jego potrzebę. W takisposób tworzy się wiadomość. Wiadomość sformułowana przez nadawcę możelepiej lub gorzej wyrażać jego potrzeby. Na tym etapie procesu komunikowaniasię nadawca powinien wziąć pod uwagę możliwości odbiorcy oraz warunki,w jakich będzie przebiegać komunikacja. Już na początku procesu komunikacjimoże dojść do zakłóceń, gdy nadawca komunikatu będzie chciał wyrazićnieuświadomione lub sprzeczne potrzeby. Nadawca może być niezrozumiany, jeślinieadekwatnie dobierze treści opisujące potrzebę. Do zakłócenia komunikacjidojdzie również wtedy, gdy dobór treści będzie niedostosowany do możliwościodbiorcy. Jeśli chcemy przekazać ten sam komunikat dorosłemu i dziecku, tooczywiste jest to, że w większości sytuacji dobór treści nie będzie taki sam.Inaczej zdefiniujemy pojęcie np.: miłości dziecku oraz dorosłemu. Zdarzają sięsytuacje, kiedy nadawcy komunikatu wiele rzeczy wydaje się oczywistych i stosujeskróty myślowe bądź posługuje się skomplikowaną terminologią specjalistyczną.Takie postępowanie w konstruowaniu komunikatów prowadzi bardzo często donieporozumień.

www.adept.pl

• Kodowanie

Podstawowym zadaniem kodowania jest to, aby wyrażona przez nadawcę intencja,była zrozumiałą dla odbiorcy. Nadawca po sformułowaniu wiadomości wybieraformę, w jakiej przekaże ją drugiej osobie. Kodowanie to przekładanie intencji nakonkretne informacje za pośrednictwem kodu, czyli zbioru symboli, które są znanenadawcy i odbiorcy. Najczęściej posługujemy się kodem językowym w wersji pisaneji mówionej, który dodatkowo uzupełniany jest kodem pozawerbalny. Na przykładmówiąc, że jest nam zimno dodatkowo możemy rozgrzewać dłonie pocierając jednąo drugą. W ten sposób ten sam komunikat wysyłamy za pośrednictwem słów orazmowy ciała. Zakodowaną wiadomość nazywamy komunikatem. Zakodowanekomunikaty można podzielić na werbalne np.: wypowiedzi i niewerbalne np.: mowaciała, czyli gesty, postawa, ton głosu, mimika itp. Do zakłóceń na tym etapie procesukomunikowania się dochodzi, gdy nadawca posługuje się niezrozumiałym dlaodbiorcy kodem werbalnym, czyli nieznanym językiem. Podobnie będzie w sytuacji,kiedy odbiorca nie będzie znał znaczeń np.: gestów, którymi posługiwać się będąokreślone grupy społeczne lub narodowościowe.

www.adept.pl

• Kanał

Komunikaty docierają do odbiorcy różnymi kanałami komunikacyjnymi.Może to być kanał wzrokowy, słuchowy, czuciowy itp. Każdy kanałkomunikacyjny odpowiada jednemu zmysłowi. Bardzo często komunikatprzesyłany jest kilkoma kanałami jednocześnie, co zwiększa skuteczność jegoodbioru. Kanał musi zostać dopasowany do rodzaju przekazywanegokomunikatu i jego treści. Proces komunikacji będzie zakłócony na tymetapie, jeśli dojdzie do sprzeczności między komunikatami werbalnymii niewerbalnymi np.: zapewniamy naszego odbiorcę, że bardzo dobrze sięczujemy, a jednocześnie na naszej twarzy maluje się grymas niezadowolenia.Do nieskutecznej komunikacji może również dojść, kiedy pojawiają siębodźce zakłócające komunikację np.: hałas, niesprawnie działający telefon.Jest to tak zwany szum w kanale komunikacyjnym.

www.adept.pl

• Dekodowanie

• Komunikat, który dociera do odbiorcy jestdekodowany, czyli dochodzi do przekładaniaodebranych sygnałów i znaków na konkretne treścii znaczenia. Dekodowanie ma miejsce, kiedy odbiorcaoperuje tym samym kodem, którym posługuje sięnadawca. W przeciwnym razie dochodzi donieskutecznej komunikacji. Jeśli nie znamy językanaszego rozmówcy to nie jesteśmy w stanieodkodować treści, które chce nam przekazać,przynajmniej na poziomie werbalnym.

www.adept.pl

• Odbiorca

• Na tym etapie procesu komunikowania się odbiorca interpretuje intencjenadawcy. Po zapoznaniu się z treścią wiadomości odbiorca ma szansępoznać intencję nadawcy, czyli zrozumieć jego potrzeby. Podczasinterpretacji intencji nadawcy ważną rolę odgrywają doświadczeniaodbiorcy oraz kontekst sytuacyjny. Istotną rolę w interpretowaniuotrzymanych informacji odgrywają oczekiwania i nastawienia odbiorcy.Czasem zdarza się tak, że słyszymy to co chcemy usłyszeć nie zważając nafaktyczny przekaz. Przyczyną zakłóceń na tym etapie porozumiewania sięjest też selektywność odbiorcy. Czasem filtrujemy komunikaty docierającedo nas zauważając i zapamiętując te informacje, które są dla nas korzystne,bądź potrzebne. Ignorujemy te treści przekazu, które nie są w danymmomencie dla nas ważne, bądź są nieprzyjemne.

www.adept.pl

• Sprzężenie zwrotne

Bardzo często w procesie komunikowania się dochodzi do sprzężenia zwrotnego.Sprzężenie zwrotne polega na tym, że odbiorca komunikatu informuje nadawcę,jak odczytał jego intencje. Sprzężenie zwrotne jest odwróceniem procesukomunikowania się w tym sensie, że odbiorca staje się nadawcą komunikatui udziela informacji zwrotnej. Sprzężenie zwrotne może być bezpośrednie lubpośrednie oraz odsunięte w czasie, ale im szybciej przekazane tym zwiększa sięszansa na skuteczne porozumienie.

www.adept.pl

Bariery w komunikacji

Nieprawidłowa komunikacja bardzo często prowadzi do nieporozumieńi konfliktów. Nieskuteczna komunikacja często jest konsekwencją stosowaniaprzez jedną lub obie strony tzw. barier komunikacyjnych. Barierykomunikacyjne to takie zachowania, które mogą spowodować częściowe lubcałkowite zablokowanie porozumiewania się. Na każdym z etapów procesukomunikowania się, w kontakcie bezpośrednim lub pośrednim, mogą pojawićsię przeszkody zakłócające osiągnięcie porozumienia. Bardzo często ludzie, gdynie są usatysfakcjonowani z przebiegu kontaktów z innymi, w zachowaniupartnera szukają przyczyn niepowodzeń komunikacyjnych. Nie zawszepojawienie się barier w komunikowaniu się podyktowane jest zła woląpartnerów w rozmowie. Często ludzie nie potrafią się porozumieć, ponieważnie zdają sobie sprawy, że ich zachowania bądź komentarze wpływają, najakość kontaktu. Świadomość popełnianych błędów jest pierwszym krokiem dotego, aby usprawniać porozumiewanie się z innymi.

www.adept.pl

W trakcie komunikacji może pojawić się cały szeregczynników zniekształcających lub zakłócającychkomunikację, które mogą mieć różnorodne przyczyny.Dzieje się tak, ponieważ proces komunikacji jestwieloetapowy, biorą w nim udział co najmniej dwieosoby, które nadają i odbierają komunikaty w różnychwarunkach zewnętrznych.

www.adept.pl

Do najczęstszych barier poznawczych w obszarzekomunikacji zaliczamy:

• Generalizowanie

Bariera ta polega na wyciąganiu zbyt pochopnych wniosków napodstawie własnej wiedzy i doświadczenia bez odwołania się doinnych źródeł informacji. Skutkiem tego mogą być twierdzeniatypu: „Wszyscy politycy są zamieszani w afery korupcyjne.”

www.adept.pl

• Nadmierne przekonanie o posiadaniu racji

Niektóre osoby w kontaktach interpersonalnych mają tendencjedo forsowania swoich racji za wszelką cenę. Takie zachowanieprzejawia się w sposobie myślenia np.: ja już doskonale wiem cochcesz powiedzieć, nie musisz kończyć. Wyraża się równieżw zachowaniach zakłócających np.: kończeniu za partnera,przerywaniu, wtrącaniu, dawania „dobrych rad”. Zachowania tegotypu mogą irytować podwójnie po pierwsze dlatego, że ktoś niestosuje się do zasad kultury dialogu, po drugie ktoś narzuca swojeracje. Osoby zachowujące się w ten sposób mogą być odebrane,jako dominujące, zamknięte na dyskusje.

www.adept.pl

• Posługiwanie się nastawieniami i stereotypami

w ocenie innych

Bardzo często ludzie widzą i słyszą to, co chcą usłyszeć nieprzyjmując nowych informacji do siebie. Nastawieniai oczekiwania określonej reakcji od partnera w dużym stopniublokują porozumienie. Jeśli uważamy np.:, że wszyscy bezrobotninie chcą pracować, to nikt nas nie przekona do tego, żerzeczywistość jest inna. Osoba posługującą się stereotypamiutrudnia prowadzenie dialogu ze względu na negatywne myślenienp.: wszyscy kibice czekają tylko na to, aby sprowokować jakąśbójkę.

www.adept.pl

• Selektywność percepcji

Zakłócenie to polega na wybiórczym słuchaniu. Koncentrujemy siętylko na tych informacjach i wiadomościach, które z naszegopunktu widzenia są ciekawe, ważne, potrzebne bądź są dla naspozytywne. W praktyce zakłócenie to polega też na unikaniuodbioru konkretnych informacji przede wszystkim tychkrytycznych, nieprzyjemnych czy zagraża¬jących dla naszejsamooceny. Osoba, która stosuje tego typu barierę z całejwypowiedzi zapamiętuje tylko wyselekcjonowane treści podkątem określonego kryterium, na podstawie których formułujecałościowe wnioski. Mechanizm selekcji w tym przypadku działabardzo intensywnie. Jeśli jakiś komunikat jest ważnyprzechowywany jest w pamięci natomiast inne treści są szybkoodrzucane. Filtrując wypowiedzi rozmówcy człowiek pomijapewne informacje, tak jakby nigdy nie zostały onewypowiedziane.

www.adept.pl

• Dialog wewnętrzny

Bariera ta polega na tym, że uruchamiamy ciąg skojarzeńw związku z tym, co usłyszeliśmy od rozmówcy i tak np.: od butów,o których mówił nasz rozmówca zawędrowaliśmy w naszychskojarzeniach do imprezy sylwestrowej w międzyczasiezahaczyliśmy o naszą nadwagę, kreację, fryzurę, a zakończyliśmyna myśli centrum handlowym. Często łapiemy się na niesłuchaniui próbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie, jaka myślzapoczątkowała nasz dialog wewnętrzny. Z tą barierąkomunikacyjną mamy najczęściej do czynienia, kiedy jesteśmyznudzeni tematem czy zniecierpliwieni rozmową.

www.adept.pl

• Przejaskrawianie

Bariera ta polega na koncentrowaniu się na pewnych treściachi przypisywaniu im wagi niewspółmiernej do ich realnegoznaczenia. Wyolbrzymianie polega na skupianiu się naokreślonych elementach z przeświadczeniem, że ich rola jestbardzo ważna co nie pokrywa się z rzeczywistością. Takiezachowania zakłócające pojawiają się szczególnie w przypadkach,gdy poruszone zostają drażliwe, niewygodne kwestie.

www.adept.pl

Strefa niebezpieczna zdarzenia.

Operuje tylko straż, strażacy – ratownicy ewakuują do punktu

segregacji.

STREFA TRANSPORTU

www.adept.pl

realizacja sesji odreagowania – przeprowadzanew kontakcie indywidualnym lub w grupieuczestników – poszkodowanych i/lub ratowników -różne formy odreagowania napięć, stres związanegoz uczestniczeniem w zdarzeniach:

• Defusing;

• Dekompresja;

• Demobilizacja;

• Debriefing;

www.adept.pl

poradnictwo po zdarzeniu traumatycznym –przeprowadzenie, zwykle indywidualnych spotkań,mających na celu lepsze zrozumienie istoty zdarzeniatraumatycznego, zrozumienie reakcji na zdarzenie,uprzedzające omówienie przebiegu reakcji, któremogą jeszcze nadejść, omówienie planów i strategiirozwiązywania ewentualnych problemów;

www.adept.pl

Historycznie, idee stanowiące podwaliny instytucjonalnych rozwiązań:

• Ruch prewencji samobójstw (pierwsza gorąca linia dlaosób suicydalnych – 1902, S.Francisco, programprewencji suicydalnej – 1906 N.Jork);

• Identyfikacja zespołu stresu pola bitwy, (udaneinterwencje psychologiczne wobec żołnierzy – Caplan,1964);

• Przemiany kulturowe związane z tzw. „ruchemkontrkultury” (krytyka stylu życia opartego nakonsumpcjonizmie, pogoni za sukcesem, protesty wobecwojny w Wietnamie, usiłowanie budowaniaspołeczeństwa alternatywnego, idea praw człowieka, itp.)

www.adept.pl

• Idea „deinstytucjonalizacji” opieki psychiatrycznej,odwrót od hospitalizacji a w skutek tego: lawinowywzrost przypadków nie przystosowania,niewydolność systemu wsparcia (pierwsze,ambulatoryjne 24 h dyżury ratunkowe -psychiatryczne w szpitalu miejskim w Nowym Jorku,1954, rozwój służb pomocy kryzysowej dla pacjentówniehospitalizowanych, 1963);

• Zaangażowanie mediów w relacjonowanie katastrof,zdarzeń masowych, realny wzrost znaczenia mediówi internetu.

www.adept.pl

Idea instytucjonalnej pomocy kryzysowej ma wiele zalet:

• Dostarcza mniej restryktywnej opieki, zbliżonejmetodami do sposobów „naturalnego opanowywaniakryzysu”;

• Kontakty z instytucjami kryzysowymi są mniejstygmatyzujące, czy etykietyzujące, więc mniejzaburzają proces przystosowania;

• Jest znacznie tańsza (w porównaniu z opiekiw zakładach stacjonarnych).

www.adept.pl

Główne zadania instytucji kryzysowych

• Możliwie szybko reagować na zdarzenia kryzysowe,które mogą wywoływać kryzys jednostki/w grupie;

• Stabilizować klientów (osoby, grupy) zmagających sięz kryzysem oraz pomagac w powrocie doprzedkryzysowych stanów (autonomii, równowagi,funkcjonowania) metodami zorientowanej narozwiązanie problemu: pomocy psychologicznej,prawnej, socjalnej, czasem medycznej, poradnictwem,intensywnymi krótkoterminowymi oddziaływaniami;

www.adept.pl

• Pomagać klientom i członkom ich naturalnegosystemu wsparcia (np. rodziny) w rozwiązywaniusytuacji, które mogą wywoływać kryzys lubprzyczyniać się do jego rozwoju, pomoc w radzeniusobie z problemami środowiska;

• Kontaktować klienta, jego bliskich („wiązać”)z instytucjami wsparcia społecznego, również poprzejściu ostrej fazy kryzysu (interwencja kryzysowa,to także uwzględnienie długofalowych potrzebi problemów z przystosowaniem w perspektywieczasu).

www.adept.pl

Model instytucji musi uwzględniać potrzebę stosowania podejścia interdyscyplinarnego

• Wymianę informacji, pomysłów, różnych punktówwidzenia;

• Wspólne działania ekspertów z różnych dziedzin;

• Minimalizowanie sporów kompetencyjnych,konkurencji, partykularyzmu;

• Uwzględnianie wielokulturowych czynnikóww rozpoznawaniu sytuacji kryzysowej i planowaniudziałań;

• Kooperacja w działaniach na rzecz społeczeństwai prewencji kryzysu

www.adept.pl

Rodzaje instytucji kryzysowych

• Dyżurne instytucje kryzysowe – funkcjonujące całądobę dostępne stacjonarnie i telefonicznie (w Polsceczęsto: O.I.K.);

• Stacjonarne instytucje kryzysowe – funkcjonującew określonym przedziale czasowym, dostępnestacjonarnie (w Polsce często: P.I.K.);

• Mobilne instytucje kryzysowe – dostępne via dyżurnei.k. lub służby interwencyjne – dokonujące interwencjina miejscu zdarzeń krytycznych lub zaostrzeniasymptomów kryzysu;

www.adept.pl

• Instytucje aktywujące naturalne systemy wsparcia(w Polsce, głównie: pomoc społeczna, ruchywzajemnej pomocy);

• Służby ratunkowe – służby zapewniające pomocpsychologiczną w działaniach ratowniczych,np. podczas działań ratunkowych straży pożarnej,policji, innych służb, serwis psychologiczny dostępnyna miejscu zdarzeń, dyżury psychologów naoddziałach intensywnej opieki medycznej;

• Instytucje koordynujące sieć połączeń pomiędzyróżnymi instytucjami kryzysowymi.

www.adept.pl

Instytucje kryzysowe powinny współdziałaćz siłami wsparcia społecznego:

• Instytucje lokalizujące grupy ryzyka i osoby zagrożonekryzysem (w Polsce, np. komisje r.p.a, Z.I);

• Służby socjalne – pomagające w zaspokojeniu potrzebi organizacji codziennego życia (w Polsce, np. o.p.s.);

• Instytucje organizujące, prowadzące schroniskai hostele;

• Służby opieki medycznej (w Polsce, ochrona zdrowia);

www.adept.pl

• Instytucje opieki psychologiczno – psychiatryczneji psychoterapeutyczne – diagnozujące ewentualnezaburzenia, kontrolujące okresowo stan zdrowia,prowadzące leczenie farmakologiczne, poradnictwow zakresie problemów psychologicznych i zdrowiapsychicznego;

• Instytucje ochrony prawnej – chroniące prawa,broniące godności, osób, grup dyskryminowanychlub bardziej narażonych na krzywdę, na zewnątrzi wewnątrz instytucji.

www.adept.pl

INTERWENCJA KRYZYSOWA NIEPOWINNA OPIERAĆ SIĘ O DZIAŁANIAJEDNEJ INSTYTUCJI, JEDEN MODELPOMOCY, JEDNĄ DYSCYPLINĘ WIEDZY

–W KRYZYSIE JEDYNIE SPRAWDZA SIĘMODEL SIECI, WSPÓŁPRACY

www.adept.pl

Współczesne modele zakładają:

• Poszerzanie i instytucjonalizowanie działańparaprofesjonalistów i wolontariuszy przejmującychtradycyjne role interwentów kryzysowych (obecnie naświecie liczba wolontariuszy zaangażowanychw działaniach linii kryzysowych, suicydalnychwielokrotnie przekracza liczbę personeluprofesjonalnego);

• Poszerzanie zasięgu działania zespołówinterdscyplinarnych łączących zasoby ekspertówz różnych dziedzin

www.adept.pl

PODTRZYMYWAĆ FUNKCJONOWANIEKLIENTA W JEGO DOTYCHCZASOWYM,STAŁYM ŚRODOWISKU TAK DŁUGO, JAKTO MOŻLIWE

Idea antyinstytucjonalizmuw interwencji kryzysowej

www.adept.pl

Powody oddzielania klienta od naturalnego otoczenia:

• Występuje poważne zagrożenie życia klienta i/lub innychosób, a inne zasoby nie gwarantują kontrolii opanowania ryzykowanych zachowań;

• Konieczność stworzenia warunków do odpoczynkui wytchnienia od czynników potęgujących stan kryzysu;

• Niemożliwe jest zapewnienie w inny sposóbpodtrzymującego, emocjonalnie bezpiecznego otoczenia;

• Konieczne jest przełamanie destrukcyjnych, krańcowodysfunkcjonalnych układów rodzinnych,w których możliwość zmiany relacji na lepsze sąminimalne lub ich nie ma.

www.adept.pl

Konieczność hospitalizacji (schronienia) jest zawsze „krokiem do tyłu”

Należy przy tym zwracać uwagę na:

• Medyczne problemy klienta i ich uwarunkowania;

• Decyzje sądowe dotyczące klienta;

• Charakter relacji, jakie powstaną w momencie udzielaniaschronienia z innymi mieszkańcami placówki (nie zawszepozytywnie wpływają na zakładane cele do realizacji);

• Wywołanie zachowań będące skutkiem udzielenia tejformy pomocy;

• Objawy „uzależnienia” klienta od instytucji kryzysowej.

www.adept.pl

Korzyści z tej formy pomocy:

• Dystans do zdarzeń, nowa perspektywa postrzeganiasytuacji krytycznej;

• Wytchnienie, „czas dla siebie”;

• Przesunięcie „akcentów” w postrzeganiu sytuacji(np. możliwa koncentracja na zasobach,rozwiązaniach, w opozycji do koncentracji naproblemach);

• Możliwość większej intensyfikacji oddziaływań.

www.adept.pl

Instytucja kryzysowa – zakres rzeczowy

Warunki lokalowe:

• Oznaczenie placówki;

• Wejście (kwestie bezpieczeństwa);

• Pomieszczenia – przeznaczenie, rozkład:

- funkcje ambulatoryjne (poczekalnia, recepcja, pokój 1-gokontaktu, pokój bezpiecznych spotkań, pokoje do pracyindywidualnej, pokoje do pracy grupowej, magazyn żywności,magazyn odzieży, archiwum, pokój socjalny, kuchniapracownicza, sanitariaty)

- funkcje stacjonarne (poczekalnia, pomieszczenia mieszkalne,pomieszczenia sanitarne, przechowalnia rzeczy, pomieszczeniawspólne, skrytki depozytowe, kuchnia, jadalnia, pomieszczeniagospodarcze, inne)

www.adept.pl

• Wyposażenie pomieszczeń;

• Bezpieczeństwo;

• Dokumentacja;

• Regulaminy, instrukcje, kontrakty;

• Kwestie etyczne;

• Organizacja zespołu;

• Organizacja wsparcia dla zespołu;

• Ewaluacja działania, badania skuteczności usługi;

www.adept.pl

BEZPIECZEŃSTWO

www.adept.pl

Ryzyka

• brak wiedzy personelu o potencjalnych zagrożeniach;• niewielki personel, jednoosobowe dyżury, brak okazji do

spotkań zespołowych, brak spotkań z przedstawicielamiinstytucji współpracujących;

• styl zarządzania instytucją (autorytarny);• lokalizacja ośrodka w izolacji od innych instytucji, miejsc

publicznie dostępnych;• nierejestrowanie zgłoszeń, braki w dokumentowaniu

wcześniejszych incydentów, zagrożeń, nie przekazywaniesobie nawzajem ważnych informacji;

• brak wewnętrznych procedur, algorytmów szkoleńdot. bezpieczeństwa;

• zaniechanie współpracy z innymi instytucjami, służbami;• oferowanie świadczeń adresowanych zarówno do ofiar ja

i do sprawców, w tym samym miejscu;

www.adept.pl

Środki ostrożności• praca w zespole, unikanie pracy w pojedynkę, doskonalenie

współpracy zespołowej;

• opracowanie, omówienie i stałe aktualizowanie procedurbezpieczeństwa, które znają i przestrzegają wszyscy pracownicyOśrodka;

• swobodny przepływ informacji wewnątrz zespołu, doraźne i szybkierozwiązywanie problemów interpersonalnych, unikanie pokusyautorytarnego zarządzania zespołem;

• przyznanie pracownikom prawa do odmowy udzielania świadczeń,w sytuacji, która w ich subiektywnej ocenie może być zagrażająca;

• realna obecność innych pracowników w pomieszczeniach przyległychdo miejsca przyjmowania klienta, potencjalnie zagrażającego;

• przeszkolenie, a nawet trening prowadzony przez kwalifikowanychinstruktorów używania środków przymusu bezpośredniego nawypadek konieczności jego użycia;

• przygotowanie lokalu i jego wyposażenie sprzyjające bezpieczeństwu(…)

www.adept.pl

Procedura bezpiecznej interwencji

• etap edukacyjny – wyjaśnienie sytuacji klienta, empatia, okazania troski; zewzględu na możliwość występowania lęku, gniewu należy umożliwić klientowizachowanie przynajmniej pozorów kontroli nad sytuacją, możliwość wyboruopcji („Możesz nie udzielać mi żadnych informacji ale wówczas nie będę mógł cipomóc”, „Usiądziesz, czy wolisz stać?”, „Napijesz się kawy, czy herbaty?”);

• unikanie konfliktów i konfrontacji z gwałtownymi impulsywnymi osobami;

• uspokajanie osób (okazywanie empatii, wyciszanie napięcia i pobudzenia);

• obserwowanie sygnałów wzrastającego napięcia; w konsekwencji należyzmienić temat rozmowy na bezpieczny, zmienić pozycję, przerwać spisywanieproblemów na kartce, przerwać sesję, itp.;

• stosowanie wymuszonych przerw ze zmianą pomieszczenia (mniej bodźców,okazja do chwilowej samotności, możliwość przemyślenia sytuacji, oddech);

• stosowanie techniki demonstracji siły, np. obecność osób trzecich, które mogąstanowić pomoc;

• skorzystanie w razie konieczności z możliwości dłuższej izolacji i odosobnieniaklienta – policja, pogotowie ratunkowe;

• współpraca z lekarzem ‒ zastosowanie leków uspokajających.

www.adept.pl

Dziękuje za uwagę !