Kolegji i Menaxhmentit Internacional “Globus”

STUDIME MASTER

MENAXHIMI I INSTITUCIONEVE NË EDUKIM - MIE

Cikël Ligjëratash: Menaxhimi Strategjik i Institucioneve ne Edukim

Pedagogët: Nazmi Mustafa & Enver Krasniqi

Viti Akademik 2014/2015

Vazhdim I Ligjerateve MSIE

• Pjesa e Dyte e Leksioneve prej 27 - 71

Analiza e Faktoreve te Jashtem - AFB Voliteshmerite dhe Rreziqet - ANALIZA

• Sistemi Arsimor – Edukativ (Rregullativa ligjore, Pozita Strategjike e Arsimit);

Politika, Parlamentarizmi dhe Legjislacioni;

• Ekonomia dhe harmonizimi i Planeve zhvillimore ekonomike me strategjine zhvillimore te Arsimit;

• Trendet demografike, sociale dhe kulturore te vendit;

• Inspektimet, akreditimet, monitorimet dhe format tjera te kontrollit te jashtem.

Legjislacioni ne Arsim

• Ligjet: • - Arsimin dhe aftesimin profesional (2006/02-L-42

dhe 2012/04-L-138); • - Arsimin e larte ne Kosove (2011/04-L-037); • - Arsimin ne Komunat e Republikes se Kosoves

(2008/03-L-068); • - Arsimin para universitar ne R. e Kosoves

(2011/04-L-238) – PYETJE: Sa keto ligje japin hapesire per Menaxhim

Strategjik vetanak te Institucioneve arsimore?

Faktoret e jashtem: Shansat dhe Rreziqet

• Strategjia Egzistuese e A. K. :

• -Korniza e Politikave dhe Prioritetet ne Sek. e A. ne Kosove:

• - Modernizimi i kurikulave , mesimdhenies dhe nexanies dhe Vleresimi.

• -SA JANE PERFILLE NE IMPLEMENTIM KETO ELEMENTE TE POLITIKAVE TE PARAPARA NE STRATEGJI?

“Cilesia te ngritet nepermjet te perkujdesjes per

kurikula”? A eshte vend adekuat I cilesise ne Politika ta Arsimit ne Kosove

Faktoret e jashtem

• Strategjite Qendrore ne nivel te Kosves, sa japin hapesire per Menaxhim te Strategjive ne nivel te institucioneve arsimore – shkollave?

• D I s k u t I m!!

• A kane shkollat obligim qe te hartojne strategji, apo vetem t’iu permbahen Strategjive Qendrore dhe atyre Komunale?

• A mund te kemi sistem te qendrueshem te te gjitha niveleve te arsimit ne Kosove pa strategji te bartesve bazik (shkollave) ?

Faktoret e Jashtem: Ekonomia dhe harmonizimi I Planeve Zhvillimore

Ekonomike me Strategjin e Zhvillimit te Arsimit

• Niveli I zhvillimit ekonomik matet me:

• - Vleren e bruto Produktit (GDP) Bruto dhe per koke banori;

• - Raporti te punesuar dhe te pa punesuar;

• - Investimet e Brendeshme dhe te Jashme;

• - Raporti Import – Eksport;

• - Veprimatarite ekonomike bartse (Deget) te zhvillimit – Industri perpunuese, Bujqesi, Turizem, Sherbime e keshtu me radhe.

Faktoret e jashtem: Ekonomia……

• Eshte nje thenie: “S’ka ekonomi te zhvilluar pa Arsim te Zhvilluar” dhe

“S’ka Arsim te Zhvilluar pa Ekonomi te Zhvilluar”. Per keto dy Sektore ne Kosove, shtrohet e njejta

pyetje. Ne kontekste te Menaxhminit te Strategjise se

Arsimit ne Kosove, pyetja eshte: “Niveli I zhvillimit te Ekonomise, a eshte shanse

(volitshmeri) apo rrezik (dobesi) i (e) zhvillimit afatgjate te Arsimit ne Kosove”?

Faktoret e Jashtem: Trendet Demografike

• Struktura demografike e Kosoves.

• Renje e rritjes natyrore te popullsise (natalitetit) prej 2.9 promil ne 2,0. Trend pozitiv apo negativ?

• Popullesi me e re ne Evrope. Volitshmeri per zhvillim te arsimit ne te gjitha nivelet.

• Problem kushtet jo te njejta te popullsise per arritje ne arsim – Popullesia Urbane dhe popullesia Rurale.

Faktoret e Jashtem: Trendet Sociale

• Niveli I zhvillimit ekonomik eshte ngusht I lidhur me Trendet Sociale:

• - Nilveli i pagave dhe disparitet e ndryshme ndersektoriale;

• - Madhesia e Shportes Konsumuese dhe Raporti me t’ardhurat mesatare te te punesuarve;

• Raporti I numrit te te punesuarve dhe numrit te pensionistve dhe invalidve te punes;

• Lartesia e asistencave sociale dhe numri I femijve te tyre per arsimim et.

Faktoret e Jashtem; Kultura dhe traditat

• Kultura dhe traditat te disa popuje jane faktore tejet te rendesishem dhe te ndieshem ne Strategji dhe Politika Arsimore.(P.sh.Suedia)

• Tani ne Kosove jane tejkaluar disa karakteristika te mendimeve (opinioneve) te familjeve per shkollim.

• Disa kushte ende mbesin SVIDA:

• - Dallimi i mundesive te popullsise Urbane dhe Rurale, Shkollimi djal vajze, Problemi I Fmiljeve te Medha etj.

Faktoret e Jashtem Vazhdim:

• Inspektimet, Akreditimet, Monitorimet dhe formmat tjera te kontrollit te jashtem:

• - Inspektimet kane te bejne me kontrollin e zbatimit te ligjeve, Udhezimeve Administrative dhe segmenteve tjera qe mund te definohet si Detyrime ne fushen e Arsimit;

• - Akreditimet, per ato nivele qe jane te parapara per Licencime per ushtrim te nje veprimtarie, paraqesin plotesimin e kushteve dhe kritereve te parapara me standarde kombetare ose edhe nderkombetare.

Faktoret e Jashtem Vazhdim

• Monitorimi eshte nje forme me e bute se sa inspektimi, por lidhet me mbikqyrjen e parapare me ligje, kontrata ose protokole bashkepunimi per mirevajtjen e procesit, p.sh. mesimore ne mesimdhenie dhe nexanie.

• Ne disa shtete te drejten per monitorim vezhgues mund ta ken edhe shoqeria civile etj.

SWOT Analiza

• Preferohet qe si Metode Permbeledhese e Faktoreve te Brendshem – AFB dhe Faktoreve te Jashtem- AFJ - te perdoret SWOT Analiza duke I analizuar te gjithe faktoret te brendshem dhe te jashtem detalishte, se cilet jane: FORCA apo DOBESI dhe cilet jane VOLITSHMERI apo RREZIQE.

• Forcat perdoren per zhvillim, kurse Dobesit duhet zvogeluar deri ne eliminim dhe te shendrrohen ne Forca per zhvillim. Faktoret e Brendeshem jane ne duar te Menaxhmentit dhe Lidershipit te Institucionit dhe jane faktore ne te cilet mundet me menaxhim te ndryshimeve dhe inovime te menaxhohen ne te mire te arritjes se Qellimeve dhe Objektivave te Institucionit.

SWOT Analiza: Vazhdim

• Faktorete Jashtem jane te determinuar nga Fuqite Jashte Institucionit dhe atyre duhet t’iu pershtatet Menaxhmenti I Institucionit dhe te shfrytezoj maksimalisht elementet e volitshme per arritje te Qellimeve dhe Objektivave Strategjike.

• Cdo neglizhim I tyre mund te shendrrohet ne Rrezik, te llojeve te ndryshme deri edhe te marrja e licencave, mbyllja e institucionit etj.

Percaktimi I Qelliveve dhe Objektivave

• “Qellimet jane FUNDI, kurse Strategjia eshte Domethenia e arritjes se tyre” Profesor Thomson dhe Striklend

• Per arritjen e Qellimeve nje institucion edukativ ose nje shkolle duhet te ket Objektivat te cilat deshiron t’i arrij ne nje kohe me te gjate, edhe ate per 3 deri ne 5 vite.

• Qellimet dhe Objektivat jane ngusht te lidhura me Misioni, Vizionin dhe Vlerat e Institucionit.

• Parakusht per kete duhet te jete: - Rritja e autonomise se institucionit ne krijimin – Formulinin e

Strategjise dhe Planeve Vepruese; - Nje ngritje ne marrjen mbi veti te pergjegjesise per EFEKTIVITET dhe

llogaridhenie ndaj organeve gjegjese vendimmarrese (Qeverisese)

Qellimet dhe Objektivat

• Ja se cka parashihet per nje shkolle efektive ne Angli:

• 1. Lidership profesional;

• 2. Nderlidheshmeri ne mes te Vizionit dhe misionit;

• 3. Te mesuarit per ambient – rrethine (si mundesi per punesim);

• 4. Koncentrim ne mesimdhenie dhe mesimnexanie;

Qellimet dhe Objektivat

• 5. Pritjet e larta; • 6. Perforsime pozitive; • 7.Procesi I mbikqyrjes - Monitorimi; • 8. Te drejtat dhe pergjegjesite e nxanesit; • 9. Mesimdhenie me qellime permbajtesore; • 10. Organizim i te mesuarit; • 11. Partneritet shtepi – shkolle. • Te gjitha keto segmente qe e cilesojne nje shkolle

efikase, ne veti ngerthejne se paku tre tregues bazik te performances:

Vazhdim:

• 1) Progresin mesimore (akademik);

• 2) Satisfaksion in e nexanesit (studentit) dhe

• 3) Raportin – marredheniet nexanes – mesues, gjegjesisht student – profesor.

• Te gjitha keto duhet te jene Vlera Shtese – Vlera shtytese per arritjen e Qellimeve dhe Objektivave strategjike te institucionit.

Gjenerimi dhe Zegjedhja e Alternativave Strategjike

• Pas percaktimit te Vizioit, Misionit, Vlerave; Analizave te Faktoreve te Brendeshem dhe te Jashtem; Percaktimit te Qellimeve dhe Objektivave afatgjata te Strategjise, behet Gjenerimi dhe Zgjedhja e Alternativave Strategjike.

• Kjo behet ne tri faza: • 1) Futja e elementeve strategjike ne Model; • 2) Zgjedhja e Strategjise dhe • 3) Vendim marrja Strategjike.

Vazhdim

• Ne keto faza futen te dhena specifike per cdo element strategjik dhe perdoren lloje dhe mekanizma perkatese strategjike per zgjedhjen e strategjive te cilat percaktojne pozicionin e cdo elementi strategjik zhvillimor.

• Natyra e analizes dhe zgjedhjes se strategjise perbahet nga:

• - Krijimi I Objektivave Afatgjata;

Vazhdim

• - Gjenerimi I strategjive alternative;

• - Perzgjedhja e Alternativave Strategjike dhe Marrja e Vendimeve Strategjike.

• Ne vazhdim te ndjekim Amzen e Planifikimit Sasior Strategjik – APSS:

Amza e PSS

• Faktoret Vleresimi Str. 1 Str. 2 Str. 3 kyq ne pike _______________________________________ Te

Te Brendeshem: - Menazxhmenti - Marketingu (!!??) - Stafi - Sistemi i te mesuarit - Plan-Programet Mesimore

Vazhdim

• - Buxheti

• - MBNJ

• - Pajimet, objektet,

mjetet bashkeko-

hore te TI per

mesimdhenie.

Vazhdim

• Faktoret kyq te rretines: - - Sistemi arsimore. - - Legjislacioni - - Ekonomia - - Trendet – dem. - soc. Kulturore - - Inspektimet e - jashtme, akred. - monitorimi etj. -

Vazhdim

• Vendim marrja:

• Pas perfundimit te fazes se dyte te Gj. dhe zgjedhjes se Alternatives me te mire – OPTIMALE, merret Vendimi definitiv i Strategjise se Institucionit – shkolles.

• Vendim marres eshte Organi Qeverises i Institucionit. Keto Vendime quhet VENDIME STRATEGJIKE dhe me kete perfundon Faza e Formulimit te Strategjise.

Marrja e Vendimeve Strategjike (Vendimmarrja Strategjike)

• Marrja e vendimeve strategjike ne shum vende eshte e tri niveleve:

• 1. Vendime Strategjike Qendrore – ne nivel te vendit,

• 2. Vendime ne nivel Qarku – Komune dhe

• 3. Vendime ne nivel Organizate – Shkolle.

• Ne Kosove kemi Strategjine nivel te Kosoves, ne nivel te Komunave dhe ne nivel te disa institucioneve arsimore, jo ne te gjitha.

Implimentimi • Faza e dyte e Procesit te Menaxhimit Strategjik

• Implementimi I Strategjise i Institucioneve ne Edukim

Implementimi i Strategjise (Aktivitetet Menaxhuese Operative)

• Logjistika:

1) Programet

2) Projektet

3) Objektivat Vjetore (Planet Vjetore)

4) Politikat (Interne edukative, anglisht:

“Polisy” - Educational Polisies)

Logjistika

• Programet • Cdo strategji e aprovuar eshte e nevojshme te shkoqitet ne

Programe. • Sa elemente-pjese do t’i kete Programi, mevaret se sa

Objektiva Afatgjata jane sistemuar ne Strategji (per 5 e me teper vite), p.sh.

- Inovimi I kurikulave, - ngritja profesionale e stafit, - modernizimi I procesit mesimor me teknologji informative, - perparimi I lidhjes se teorise me pune praktike profisionale, - aftesimi I infrastruktures se institcionit etj.

Logjistika

• Projektet: • Per cdo Program veq e veq te parpare ne Programin e

pergjitheshem eshte e nevojshme te perpilohen – shkoqiten PROJEKTE, prej atyre Ideore deri te Projektet Zbatuese duke perfshire:

• - Mjetet e nevojshme finansioare – investive, • - Kohen e zgjatjes se realizimit te Projektit – Plani

Kohore, • -Efektet e pritura nga Projekti, • Planin e shpenzimeve, • Planin e udheheqjes se dokumentacionit etj.

Logjistika

• Objektivat Vjetore – Planet Vjetor:

• - Krijimi I Objektivave Vjetore eshte nje aktivitet I decentralizuar I drejteperdrejte ne te cilin involvohen menaxheret e te gjitha niveleve.

• O.V. jane Plan Veprues per tere Institucionin, zakonishte per nje vite, shkollore ose kalendarik, ne baze te cilit percaktohen detyrat detale te cdo njesie-sektori.

Vazhdim

• O.V. jane instrument I rendesishem per monitorimin e progresit per arritjen e Objektivave Afatgjata.

• Qendrueshmeria horizontale e Objektivave eshte po aq e rendesishme sa edhe Qendrueshmeria vertikale.

• Duke I realizuar detyrat nga O.V. duhet pasur gjithenje ndermend O.Afatgjata.

Logjistika

• Politikat e Institucioneve ne Edukim – Politikat e shkolles;

- P. nenkuptoj procedurat, metodat dhe format e marrjes se vendimeve dhe veprimeve menaxhuese-vepruese.

- Perveq Politikes Gjenerale te shkolles egzistojne e dhe Politikat e veqanta per segmente te caktuara te menaxhimit: Plotika e Kuadrove, politika per marredhenie me publikun, politika te ngritjes se perhershme te Cilesis se punes ne shkolle e tj.

Strategjite Mbeshtetese

• Menaxhmenti,

• Lidershipi

• Lidershipi Ekipor (Lidershipi Skuader)

• Lidershipi Strategjik

Procesi I te Mesuarit (Menduarit ) te Strategjise

• Grafiku I Procesit te te mesuarit

• L.S p.p (21)

• 8 Rregullat e Lidershipit - Sllajde

Llojet e Strukturave Organizative

• Format e rendomta te llojeve te S.O. jane:

• - Funksionale,

• - Divizionale,

• - Gjeografike per nga Njesit Strategjike,

• - Matriks.

Strategjite Mbeshtetese

• Struktura Organizative (Organogrami)

• Ndryshimet ne Strategji shpesh kerkojne edhe ndryshime ne Institucion – Strukture Organizative, per dy arsye:

• 1. Struktura dikton mbi te gjitha se si do te vendosen Objektivat dhe Politikat dhe

• 2. Struktura organizative gjithashtu dikton se Ndryshimet ne Strategji kerkojne dhe diktojne se si do te vendosen dhe shperndahen Resurset – Burimet.

Strategjite Mbeshtetese

• Menaxhimi I ndryshimeve dhe Konflikteve • Ndervaresia e Objektivave dhe resurseve te kufizuara

shpesh shpien ne Konflikte. • Eshte me rendesi qe Konflikti te menaxhohet dhe te

zgjidhet para se pasojat disfunksionale te afektojne performancen e Institucionit.

• Konflikti nuk eshte I keq gjithemone. • Mungesa e Konfliktit mund te sinjalizoje indiference ne

realizim te detyrave dhe • Konflikti mund te stimuloje dhe tu jep energji grupeve

opozitare per veprim dhe ne kete menyre u nduhmon menaxhereve te identifikojne problemet.

Vazhdim

• Metodat per menaxhim dhe zgjidhje te konflikteve mund te kategorizohen ne tri grupe:

• 1. Shmangje – konflikti te zgjidhet vet vetiu.

• 2. Ulje e tensionit – minimizimi I dallimeve mes paleve dhe

• 3. Konfrontimi – konfrontim I ashper I paleve.

Strategjite Mbeshtetese

• Kultura dhe Etika Menaxheriale

Produktet kulturore

Vlerat

Legjendat Besimet

Heronjtë Ritet

SimboletGjuha

dhe veshjaMitet

Integrimi i strategjisë dhe i kulturës

Alokimi i Burimeve - Resurseve

• Alokimi – Vendosja e Burimeve Njerezore – Resrseve Humane (BNJ – RH)

• Ne nje Institucion Edukimi nje prej qeshtjeve shume te rendesishme eshte edhe:

• - Ngritja e perhershme e stafit mesimdhenes dhe admistrativ te shkolles

• Vendosja e drejte e stafit ne detyra te mbuluara me kompetence profesionale nga mesuesit – profesoret

• Vleresimi I performances se stafit mesimdhenes dhe administrativ.

Alokimi I Burimeve - Resurseve

• Alokimi I Burimeve Fizike (Infrastrukturore)

• Objektet dhe funksionaliteti I tyre,

• Pajisjet elektronike te TI per mesimdhenie dhe administrim.

• Infrastruktura: uji, nxemja, higjiena, racioni I ushqimit, hapsirat per rekracion dhe nevoja tjera. Etj.

Alokimi I Burimeve - Resurseve

• Alokimi i Burimeve Finansiare

• Nje prej kushteve per arritje te Objektivave afatgjata dhe afatshkurtra ne nje institucion edukimi eshte, madhesia e nevojshme e mjeteve finansiare, alokimi I tyre I drejte, stabiliteti I mjeteve per veprimtari vijuese dhe per investime te parapara me strategji te shkolles, etj.

• Kontabiliteti I mirefillet dhe auditimi I brendshem dhe I jashtem.

Evaluimi – Kontrolla

• Pasqyrimi I te dhenave te Strategjise se Aprovuar dhe Implementuar

• Kontrolli si funksion duhet te vertetoj ne cdo kohe a eshte duke u realizuar ne forme cilesore dhe sasiore strategjia e aprovuar. Ne rast te ndryshimit ne mes te Strategjise se aprovuar dhe realizimit te saj, jipen propozime per permiresime, korigjime dhe eventualisht edhe per strategji te re.

Evaluimi - Kontrolla

• Matja e Performances se Organizates

Evaluimi – Kontrolla

• Ndermarrja e aveprimeve (Aksioneve) Korektuese (Me sistem - Feed Back)