www.fhmzbih.gov.ba

FE

DE

RA

LN

I H

IDR

OM

ET

EO

RO

LO

ŠK

I Z

AV

OD

BO

SN

E I

HE

RC

EG

OV

INE

PRELIMINARNA KLIMATOLOŠKA ANALIZA

MJESECA

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 1

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD

PRELIMINARNA KLIMATOLOŠKA ANALIZA MJESECA

JANUAR – SIJEČANJ 2021

Sarajevo, februar 2021.

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 2

Srednje mjesečne temperature zraka u januaru 2021. godine bile su na većem broju stanica više od višegodišnjeg prosjeka, u odnosu na referentni niz (1991.-2020.). Temperaturna odstupanja varirala su od -1,2oC na Bjelašnici do 2,1oC u Gradačcu. Srednje mjesečne temperature zraka bile su u rasponu od 0,5 oC u Livnu do 8,0oC u Neumu, a u planinskim područjima između -7,3oC na Bjelašnici i 1,5oC na Ivan-sedlu. Prema raspodjeli percentila1 temperaturne vrijednosti svrstavamo u kategoriju normalno i toplo.

STANICA

ODSTUPANJA TEMPERATURE ZRAKA (OC) U ODNOSU NA KLIMATOLOŠKU NORMALU (1961-1990) PERCENTILI

I DEKADA II DEKADA III DEKADA MJESEC

Bihać 1,7 -3,1 4,6 1,3 67

Bjelašnica 0,8 -4,2 1,0 -1,2 27

Bugojno 2,8 -3,2 4,1 1,3 73

Gradačac 2,4 -2,4 5,7 2,1 83

Ivan-sedlo 1,1 -4,5 3,4 -0,1 50

Livno 1,2 -4,1 2,9 0,1 47

Mostar 0,8 -3,3 1,6 -0,2 40

Sarajevo 2,6 -3,9 4,0 1,0 67

Tuzla 3,2 -3,0 5,0 1,8 73

Tabela 1 Odstupanje srednje mjesečne i dekadne temperature zraka u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

Srednje mjesečne minimalne temperature zraka u januaru 2021. godine na većini stanica bile su negativne. Izuzetak čine meteorološke stanice Mostar i Neum, na kojima je srednja minimalna temperatura bile iznad 0,0 oC. Navedene temperature varirale su između -9,3oC na Bjelašnici i 5,3oC u Neumu. Odstupanja srednjih mjesečnih minimalnih temperatura zraka u odnosu na višegodišnji prosjek (1991-2020.) bile su između -1,1oC na Bjelašnici i 2,2oC u Gradačcu. Minimalne mjesečne temperature zraka kretale su se od -18,6oC (08.01.) na Bjelašnici do -0,8 oC (18.01.) u Neumu. Maksimalne srednje mjesečne temperature zraka bile su između -5,9oC na Bjelašnici i 10,8oC u Neumu. Odstupanja srednje mjesečne maksimalne temperature zraka varirale su u rasponu -1,9oC na Bjelašnici i 1,9 oC u Gradačcu. Maksimalne mjesečne temperature zraka kretale su se između -1,3oC (23.01.) na Bjelašnici i 23,0 oC u Neumu (23.01.). Na meteorološkim stanicama tokom mjeseca januara 2021. godine nisu nadmašeni apsolutni maksimumi i minimumi. U januaru 2021. godine mrazni dani2 su na svim posmatranim stanicama. Najviše mraznih dana isključujući planinske predjele zabilježeno je na Meteorološkoj stanici Livno (21), a najmanje u Neumu 1 mrazni dan. Hladni dani3 nisu zabilježeni su na meteorološkim stanicama Mostar i Neum. Na Bjelašnici prema kriteriju svaki je dan pripadao kategoriji hladni dan.

1

TEMPERATURE PERCENTILI PADAVINE PERCENTILI

ekstremno hladno < 2 ekstremno sušno < 2 vrlo hladno 2-9 vrlo sušno 2-9 hladno 10-25 sušno 10-25 normalno 26-74 normalno 26-74 toplo 75-90 kišno 75-90 vrlo toplo 91-98 vrlo kišno 91-98 ekstremno toplo >98 ekstremno kišno >98

2 Mrazni dan – minimalna temperatura < 0,0oC 3 Hladni dan – maksimalna temperatura < 0,0oC

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 3

Ledeni dani4 zabilježeni su na većem broju meteoroloških stanica (Sanski Most, Drvar, Bugojno, Jajce, Bjelašnica, Ivan-sedlo, Zenica i Livno). Najviše ledenih dana zabilježeno je u Livnu (6) a na planinskim područjima na Bjelašnici (10) dana.

JANUAR Mrazni dani Hladni dani Ledeni dani ITD IHD

STANICA 01/21. 1991.-2020.

01/21. 1991.-2020.

01/21. 1991.-2020.

2021. 2021.

Sarajevo 18 22,2 8 7,3 0 2,6 0 0

Mostar 5 6,6 0 0,3 0 0 0 0

Bihać 16 20,7 3 7,0 0 2,0 1 0

Tuzla 19 22,9 5 6,3 0 3,2 1 0

Bjelašnica 31 30,6 31 26,7 10 12 0 0

Tabela 2: Broj dana s određenim vrijednostima maksimalne i minimalne temperature zraka Izuzetno topli dani5 u januaru 2021. godine zabilježeni su na meteorološkim stanicama Bihać, Gradačac i Tuzla. Izuzetno topao dan na Meteorološkoj stanici Bihać zabilježen je (22.01.). Srednja dnevna temperatura zraka iznosila je 13,3oC a odgovarajuća anomalija za taj dan 12,6oC. Izuzetno topao dan u Bihaću ne pripada i grupi rekordno toplih dana, jer u čitavom raspoloživom nizu na isti datum ranije su zabilježeni dani s višom srednjom dnevnom temperaturom zraka. Ista analiza provedena je na Meteorološkoj stanici Tuzla. U Tuzli izuzetno topao dan zabilježen je (22.01.). Srednja dnevna temperatura iznosila je 10,3oC a odgovarajuća anomalija 10,6oC. Izuzetno topao dan u Tuzli ne pripada grupi rekordno toplih dana.

Karta 1 Prostorna raspodjela srednje mjesečne temperature za januar 2021. godine metodom percentila

4 Ledeni dani – minimalna temperatura zraka ≤-10,0 oC 5 Analiza srednjih dnevnih temperatura zraka na meteorološkim stanicama odnosi se na proračun višegodišnjih temperatura i standardne devijacije. Prema kriterijima izuzetno topao dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura veća od srednje višegodišnje temperature uvećane za dvije standardne devijacije, a izuzetno hladan dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura manja od srednje višegodišnje temperature umanjene za dvije standardne devijacije.

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 4

Graf 1 – 4 Mjesečni hod srednje dnevne temperature zraka (oC) u januaru 2021. godin

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC S A R A J E V O

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC B I H A Ć

-8,0

-3,0

2,0

7,0

12,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC M O S T A R

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC T U Z L A

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 5

Graf 5 – 12 Dnevni hod srednje dnevne temperature zraka sa dnevnim anomalijama (oC) (januar 2021. godine)

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC S A R A J E V O

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B I H A Ć

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

M O S T A R

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC T U Z L A

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC L I V N O

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B U G O J N O

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC G R A D A Č A C

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B J E L A Š N I C A

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 6

U januaru 2021. godine količine padavina na posmatranim stanicama bile su iznad klimatološke normale (1991-2020.) godine. Izuzetak čini Gradačac gdje je količina padavina bila nešto ispod prosjeka. Odstupanja količine padavina za januar kretala se između 92,9 % u Gradačcu i 195 % u Livnu. Ukupne količine padavina bile su u rasponu od 53,4 mm u Gradačcu do 237,4 mm u Mostaru. Prema raspodjeli percentila količine padavina svrstavamo u kategoriju normalno, kišno i vrlo kišno.

Tabela 3 Odstupanje mjesečne sume padavina u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

Karta 2 Prostorna raspodjela mjesečne sume padavina u januaru 2021. godine metodom percentila

BROJ DANA S PADAVINAMA U JANUARU 2021.

≥ 1 mm ≥ 5 mm ≥ 10 mm

STANICA 01/21. 1991.-2020.

01/21. 1991.-2020.

01/21. 1991.-2020.

Sarajevo 17 9,6 9 4,4 5 1,8

Mostar 17 9,5 13 6,4 10 4,7

Bihać 16 11,3 9 5,8 7 3,7

Tuzla 12 9,4 6 4,2 1 1,6

Bjelašnica 22 12,4 9 7,1 4 2,7

Tabela 4: Broj dana s padavinama ≥ od 1, 5 i 10 mm

6 Ostvarene količine padavina u odnosu na prosječne sume

STANICE PADAVINE

STANICE PADAVINE

odstupanje (%)6 percentil odstupanje (%) percentil

Bihać 160,5 88 Livno 195,0 94

Bjelašnica 177,9 90 Mostar 166,8 75

Bugojno 129,2 74 Sarajevo 160,0 88

Gradačac 92,9 52 Sanski Most 156,4 90

Ivan-sedlo 185,2 95 Tuzla 106,4 54

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 7

Graf 13 – 16 Dnevne i kumulativne sume padavina u januaru 2021. godine i prosječne kumulativne padavine

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mmmm S A R A J E V O

0

50

100

150

200

250

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mmmm M O S T A R

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mmmm B I H A Ć

0

10

20

30

40

50

60

70

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mmmm T U Z L A

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

2021/januar – PRELIMINARNA ANALIZA 8

Broj sati sijanja Sunca u januaru 2021. godine bio je u zavisnosti koji dio Bosne i Hercegovine posmatramo veći, odnosno manji u odnosu na referentni niz (1991.-2020 godina). Najveće negativno odstupanje zabilježeno je na Bjelašnici. Na Meteorološkoj stanici Bjelašnica zabilježeno je 37 sati sijanja Sunca ili 55 sati manje u odnosu na prosjek. Najveće pozitivno odstupanje u odnosu na referentni niz zabilježeno je u Zenici. Na Meteorološkoj stanici Zenica zabilježeno 68 sati sijanja Sunca ili 23 sati sijanja Sunca više od prosjeka.

Pozitivne anomalije sijanja Sunca posljedica su negativnih anomalija dnevne oblačnosti.

Graf 17 – 20 Trajanje sijanja Sunca u januaru od 2016. do 2021. godine i prosječno trajanje Sunca u periodu (1991.-2020.)

Karta 3 Prostorna raspodjela dužine trajanja sijanja Sunca (decembar 2021.)

Naslovnica: (Alimesaud Gilić) Više detalja u vezi klimatoloških analiza možete dobiti na

telefon + 387 33 276 705 Analizu pripremio: Dženan Zulum

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

2016. 2017. 2018. 2019. 2020. 2021.

h B I H A Ć

januar 1991-2020

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

2016. 2017. 2018. 2019. 2020. 2021.

h M O S T A R

januar 1991-2020

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

2016. 2017. 2018. 2019. 2020. 2021.

h S A R A J E V O

januar 1991-2020

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

2016. 2017. 2018. 2019. 2020. 2021.

h T U Z L A

januar 1991-2020