HandleidingSchoonmaakbeheer

Faci

lity

Man

agem

ent &

Sch

oonm

aak

- Han

dlei

ding

ww

w.if

ma.

be09

/201

4 - v

1

Pagina 2

Inhoud Inhoud ..................................................................................................................................................... 2

I. Voorwoord ...................................................................................................................................... 4

II. Inleiding ........................................................................................................................................... 5

III. Wat is schoonmaak?.................................................................................................................... 6

TIP…! ............................................................................................................................................... 7

Wist je dat…? ................................................................................................................................... 7

IV. Schoonmaakbewust ontwerpen ................................................................................................. 8

De 5 basis principes – OPMAF ............................................................................................................. 9

1. Ontwerpen .............................................................................................................................. 9

2. Preventie ............................................................................................................................... 10

3. Materialen ............................................................................................................................. 11

4. Afwerking .............................................................................................................................. 12

5. Faciliteiten ............................................................................................................................. 13

V. Behoefteanalyse en inventaris ...................................................................................................... 14

1. Behoefteanalyse .................................................................................................................... 14

2. Inventaris ............................................................................................................................... 16

VI. Service Level Agreement (SLA)- Key Performance Indicators (KPI) ........................................... 20

Wist je dat…? ................................................................................................................................. 20

VII. Opmaak van een schoonmaakbestek/offerteaanvraag. ........................................................... 21

Wist je dat...? ................................................................................................................................. 22

Wat houdt een schoonmaakbestek idealiter in? .............................................................................. 22

1. Administratieve/contractuele bepalingen ............................................................................ 23

2. Technische specificaties ........................................................................................................ 29

3. Bijlagen .................................................................................................................................. 29

VIII. Maatschappelijk verantwoord ondernemen geïntegreerd in schoonmaak. ............................ 30

De triple-P-benadering van John Elkingtone ..................................................................................... 30

1. People .................................................................................................................................... 30

2. Planet ..................................................................................................................................... 35

3. Profit ...................................................................................................................................... 38

IX. Meten is weten: DKS - VSR ........................................................................................................ 39

VSR-KMS kwaliteitssysteem voor schoonmaak ................................................................................. 39

X. Vloeronderhoud, middelen en machines ...................................................................................... 41

Vloeronderhoud ................................................................................................................................ 41

Pagina 3

Middelen en machines ...................................................................................................................... 41

XI. Geciteerde werken .................................................................................................................... 43

Bijlage 1: Grondplan .......................................................................................................................... 45

Bijlage 2: Meetstaat .......................................................................................................................... 47

Bijlage 3: Schoonmaakprogramma ................................................................................................... 48

Bijlage 4: Werkplanning .................................................................................................................... 49

Bijlage 5: Taakkaarten ...................................................................................................................... 50

Bijlage 6: Doorlooptijd offerteaanvraag ............................................................................................ 51

Bijlage 7: Inhoudstafel aanbesteding schoonmaak ........................................................................... 52

Bijlage 8: Voorbeeld afvalstraat ........................................................................................................ 53

Bijlage 9: DKS document ................................................................................................................... 54

Bijlage 10: Inhoud werfmap .............................................................................................................. 55

Bijlage 11: Vloeren, middelen en materialen. ................................................................................... 56

1. Harde vloeren ........................................................................................................................ 56

2. Veerkrachtige vloeren ........................................................................................................... 58

3. Houten vloeren ...................................................................................................................... 63

4. Zachte vloeren ....................................................................................................................... 66

Bijlage 12: Middelen en machines. ................................................................................................... 70

5. Chemie ................................................................................................................................... 70

6. Hulpmaterialen/werkingsmiddelen ...................................................................................... 71

Bijlage 13: Nomenclatuur .................................................................................................................. 78

Pagina 4

I. Voorwoord

Reeds vele jaren hebben de leden van de IFMA Werkgroep Schoonmaak gemerkt dat kennis met

betrekking tot schoonmaak niet tot de corebusiness van de Facility Manager behoort. We stellen vast

dat dit een invloed heeft op hun dagdagelijkse bezigheden.

Deze basishandleiding wil aan de behoefte aan informatie tegemoetkomen.

Als voorzitter wil ik van de gelegenheid gebruik maken om mijn dank uit te drukken aan IFMA en de

leden. Niet alleen jullie kennis, maar ook jullie enthousiasme hebben de fundamenten van deze

handleiding gelegd!

Els Nys

Voorzitter IFMA Werkgroep Schoonmaak

Het team:

Sven Aerts (IFMA); Tamara Bruning (Stad Gent); Elke Deflem (GOM); Els Nys (Atir); Loïc Rydant (Stad

Gent); Pieter Sanders (Alpro); Sofie Van Hove (Alpheios); Klara Van Schoorisse (Stad Gent); Tom

Vanoverberghe (ISS); Freek Veneman (VSR); Peter Verschueren (Thimax).

Pagina 5

II. Inleiding

Een Facility Manager staat in voor de ondersteunende dienstverlening zodat de organisatie zich kan

toeleggen op de corebusiness. Schoonmaak is één van de basisdiensten binnen deze dienstverlening.

Een goed schoongemaakt gebouw draagt niet alleen bij tot een hygiënische, gezonde en aangename

werksfeer, maar komt tevens de levensduur van het gebouw en de gebruikte materialen ten goede.

De schoonmaakprocessen zijn niet altijd voldoende gekend, wat een struikelblok kan zijn bij het

organiseren van de eigen schoonmaak of bij de inkoop van schoonmaak.

De IFMA Werkgroep Schoonmaak wil met behulp van deze handleiding een houvast bieden.

Ongeacht of schoonmaak in eigen beheer wordt georganiseerd of wordt uitbesteed, het is van

belang om enkele basisbeginselen te hanteren teneinde de schoonmaakkost rationeel en kwalitatief

te benaderen.

De handleiding wil een antwoord bieden op de volgende vragen:

Hoe schoonmaak als een continu proces benaderen zodat steeds een kwalitatief resultaat

wordt nagestreefd?

Hoe noden, wensen en middelen in kaart brengen en objectiveren?

Hoe kwaliteit meten?

Dit document biedt een aanzet, een eerste stap om schoonmaak op een verantwoorde manier te

organiseren in een private of publieke organisatie.

Pagina 6

III. Wat is schoonmaak?

Een Facility Manager dient kennis te hebben over reinigingsmiddelen en materiaaleigenschappen.

Het type schoonmaakproduct dient immers aangepast te worden naargelang het soort vervuiling en

het te reinigen materiaal. Gezien schoonmaak vaak op een subjectieve wijze wordt geïnterpreteerd,

is het belangrijk om dit begrip te objectiveren:

Volgens de Duitse chemicus Sinner wordt het schoonmaakproces beïnvloed door vier factoren die

een rol op elkaar uitoefenen. Het schoonmaakproces wordt omschreven als een chemische reactie

(werking van het reinigingsmiddel) bij een bepaalde temperatuur (hogere temperaturen beïnvloeden

het reinigingsproces) gedurende een bepaalde tijd (de inwerktijd op het vuil) met een al dan niet

mechanische handeling (de handeling met behulp van een borstel, microvezeldoek,…).

Figuur 1 De cirkel van Sinner

De bovenstaande cirkel stelt het vereiste reinigingsresultaat voor. Wanneer een factor wordt

verminderd of verwijderd, moet dit gecompenseerd worden door één of meerdere van de andere

elementen.

•Chemische reactie

•Mechanische arbeid

•Temperatuur •Tijd

Voorbeeld:

Er kan geopteerd worden om een dweil te vervangen door een vlakmop. Bij deze actie daalt de

tijd. Om een goed resultaat te behalen dient dit echter gecompenseerd te worden met een

stijging van de mechanische handeling. Voor het behalen van een optimaal resultaat wordt de

handeling aangevuld met het één keer per maand schrobben van de vloer.

Schoonmaak kan gedefinieerd worden als het verwijderen van vuil en andere elementen die

storend zijn voor mens en dier, materiaal en/of omgeving. Om vuil en/of andere elementen te

verwijderen wordt gebruik gemaakt van reinigingsproducten en/of hulpmiddelen.

Pagina 7

TIP…!

Dit principe kan ook gehanteerd worden bij het evalueren van de verschillende

aanbieders op het lastenboek/de offerteaanvragen. Minder uren bij de ene

aanbieder zijn mogelijks te wijten aan hogere investeringen (bv. een

schrobzuigautomaat). Zorg voor duidelijkheid. Indien een aanbieder erin slaagt om het aantal

uren schoonmaak te reduceren door middel van hogere investeringen dient dit in zijn offerte

vermeld te zijn.

Wist je dat…?

Interclean jaarlijks, afwisselend in Amsterdam en Parijs, plaatsvindt? Dat dit een

internationale schoonmaakbeurs is?

Er een Algemene Belgische Schoonmaak Unie (ABSU – www.absugbn.be) bestaat?

Pagina 8

IV. Schoonmaakbewust ontwerpen

Doorgaans wordt schoonmaak pas georganiseerd wanneer een nieuw gebouw in gebruik wordt

genomen. Bij nader inzien blijkt vaak dat bepaalde schoonmaakkosten vermeden hadden kunnen

worden, indien bij het ontwerp van het gebouw en de aankoop van materiaal rekening gehouden

werd met de onderhoudsvriendelijkheid.

De Amerikaans bouwkundige Feldman wijst er in zijn boek “Building Design for Maintainability” op

dat een besparing van 10 % op de bouwkosten een stijging van 25 % of meer teweeg kan brengen in

de exploitatiekost per jaar (Feldman, 1975).

Houd er ook rekening mee dat een architect bij het ontwerp van een nieuw gebouw een statement

wenst te kunnen maken. ‘Zijn’ gebouw dient over de nodige uitstraling te beschikken om zich te

onderscheiden van andere gebouwen. Het esthetisch aspect primeert hierbij doorgaans. Functionele

aspecten worden vaak over het hoofd gezien. Esthetiek gaat niet noodzakelijk hand in hand met

onderhoudsvriendelijk. Idealiter onderkent de architect het belang van een schoonmaakbewust

ontwerp en wordt functionaliteit aan esthetiek gekoppeld. Wees als Facility Manager vanaf de

beginfase bij het project betrokken zodat de architect de input in aanmerking neemt. Hieronder

worden enkele principes weergegeven die de Facility Manager op weg helpen.

Figuur 2 Het operahuis in Sydney, overgenomen van nl.wikipedia.org, (Copyright BY-SA 3.0)

Pagina 9

De 5 basis principes – OPMAF

In de handleiding Schoonmaakbewust ontwerpen wordt door de Vereniging Schoonmaak Research

(VSR) en de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) gewezen op vijf

basisprincipes (OPMAF) die gerespecteerd dienen te worden:

Ontwerpen

Preventie

Materialen

Afwerking

Faciliteiten

In dit document wordt een beknopt overzicht gegeven van deze basisprincipes, aangevuld met

enkele do’s en dont’s. Voor meer informatie verwijzen wij u door naar de handleiding van VSR en

OSB: http://www.vsr-org.nl/images/stories/Schoonmaakbewust_Ontwerpen.pdf

1. Ontwerpen

Figuur 3 Guggenheim museum in Bilbao, overgenomen van en.wikipedia.org, (Copyright BY-SA 3.0)

Het is aangeraden om het gebouw slim en bereikbaar in te delen. Op deze manier is alles

toegankelijk voor de schoonmaker en worden kosten en tijd uitgespaard.

Pagina 10

DO DON’T

Centraliseer kleedkamers, douches en andere ‘natte ruimten’.

Gebruik hetzelfde vloertype in één zone

Voorzie zelfreinigend glas op moeilijk bereikbare plaatsen (aan vijvers, in hoeken, …).

Voorzie voldoende opbergruimte, stopcontacten en waterpunten om de verplaatsingstijden van de schoonmaakmedewerkers tot een minimum te beperken.

Pilaren staan op minder dan 15 cm van de wand. Voorzie voldoende plaats voor een trekker, borstel of schoonmaakmachine.

Er is geen lift in (een vleugel van) het gebouw voorzien. Zorg ervoor dat alle etages bereikbaar zijn met de lift.

Het atrium beschikt niet over voorzieningen voor de glazenwasser. Zorg ervoor dat ramen en zonwering veilig te bereiken zijn voor schoonmaak- en onderhoudswerk.

Geen roosters op de luchtinlaten. Een rooster voorkomt het binnendringen van dieren.

2. Preventie

Met de implementatie van enkele eenvoudige preventiemaatregelen kan de vervuilingsgraad

van een gebouw aanzienlijk beperkt worden.

DO DON’T

Plaats anti-vuilmatten aan de ingang van het gebouw (minimaal 3 stappen lang/breed).

Automatische glazen deuren reduceren vingerafdrukken tot een minimum.

Verzegelde betonvloeren beperken betonstof tot een minimum.

Vast tapijt in de inkomhal. Een inloopmat of vervangbaar tapijt in de lift voorkomt vuil en is jaarlijks vervangbaar.

Geen vuilnisemmer en asbak aan de inkomhal. Voorkom vlekken en vuilnis. Plaats bij voorkeur een peukenpaal of asbak met zandbodem of zandurn, dit voorkomt brandvlekken en aanslag.

Pagina 11

3. Materialen

Een divers gebruik van afwerkmateriaal vraagt niet alleen meer onderhoud, maar ook

verschillende soorten/vormen van onderhoud. Kostenefficiënte schoonmaak is eerder gebaat

bij een strakke en eenvoudige afwerking.

DO DON’T

Gebruik gemakkelijk te reinigen materialen.

Investeer in vuilafstotend materiaal op plaatsen met een hoge vervuilingsgraad of maak materialen vuilwerend.

Gemêleerde middentoonkleuren camoufleren vuil.

Plaats bij voorkeur een gegoten vloer of een op hoge temperatuur gebakken keramische tegelvloer.

Werk, op plaatsen met een hoge vervuilingsgraad de wanden af met afwasbaar materiaal.

Vast tapijt met een niet-uniforme kleur is een geschikte vloerbekleding in burelen en vergaderzalen.

Een te polymeren linoleumvloer naast vast tapijt. Polymeer veroorzaakt vlekken op tapijt.

Een natuurstenen vloer voor sanitaire ruimten Een natuurstenenvloer is niet zuurbestendig.

Een linoleumvloer in intensief gebruikte sociale ruimten. Kies een gemakkelijk te reinigen vloer. Een linoleumvloer is een milieuvriendelijk product dat intensief onderhoud vereist. Boen een linoleumvloer regelmatig, strip en verzegel de vloer jaarlijks. Let wel, de producten voor het strippen en verzegelen van de vloer zijn niet milieuvriendelijk.

Pagina 12

4. Afwerking

Efficiënte schoonmaak is enkel mogelijk bij een nauwkeurige afwerking. Extra aandacht voor

een onderhoudsvriendelijke vloerbekleding is hierbij niet overbodig, gezien ongeveer de helft

van het schoonmaakbudget hieraan wordt besteed.

DO DON’T

Hang materiaal zo veel mogelijk op: toiletten, toiletborstels, papiermanden, brandblussers, …

Werk kabels, leidingen, kabelgoten weg, bij voorkeur niet in de vloer. Grondige natte reiniging wordt hierdoor verhinderd.

Vermijd ophoping van vervuiling door oneffenheden in de vloer, zoals stopcontacten of dorpels.

Werk naden met siliconen af, zeker in natte ruimten.

Betegel in natte ruimten de wanden tot op het plafond.

Onvoldoende kastruimte. Voldoende kastruimte laat toe dat de gebruikers het bureaublad en de vensterbank kunnen leegmaken.

Hoge, moeilijk te overbruggen dorpels tussen natte en droge ruimten. Plaats geen dorpels, behalve tussen sanitaire ruimte en gang.

Een kast met poten van 10 cm hoog. De voorkeur gaat uit naar poten van minimum 20 centimeter hoog of helemaal geen pootjes.

Kies een bureaustoel met metalen poten of harde kunststofwielen. Dit is nefast voor de levensduur van elk vloertype. Breng PVC-doppen op de metalen uiteinden aan of voorzie kunststof beschermmatten1.

1 Wanneer geopteerd wordt voor kunststofmatten dient in rekening genomen te worden dat dit een stijging

van de schoonmaakkosten met zich meebrengt. De matten dienen regelmatig weggehaald en gereinigd te worden.

Pagina 13

5. Faciliteiten

Het is van belang om bij het ontwerp van het gebouw niet te vergeten om de nodige

faciliteiten voor schoonmaak te voorzien. Zonder deze faciliteiten wordt schoonmaak een

huzarenwerk.

DO DON’T

Voorzie een ruimte waar schoonmaakmedewerkers kunnen samenkomen, zich omkleden, werkinstructies ontvangen, ...

De (niet-) meewerkende ploegbaas dient te beschikken over een ruimte om administratief werk te verrichten.

Een voorraadruimte dient voorzien te worden.

De lift is uitgerust met voldoende plaats en draagkracht om een eventuele schrob-zuigautomaat van verdieping te verplaatsen.

Houd rekening met veiligheidsvoorzieningen voor het reinigen van de ramen, zeker bij complexe gebouwen (bv. gondel, voldoende breed brandpad, …).

Een te kleine lift. Voorzie een voldoende grote lift, geschikt voor het verplaatsen van een schoonmaakmachine.

Geen mogelijkheid om de bediening van de zonwering centraal uit te schakelen. Voorkom ongelukken bij het wassen van ramen, zorg ervoor dat externe zonwering centraal uit te schakelen is.

Pagina 14

V. Behoefteanalyse en inventaris

Bij de opstart van een professioneel schoonmaakbeheer dient de Facility Manager enkele stappen te

doorlopen. Kwalitatieve schoonmaak via uitbesteding of in eigen beheer staat of valt met het

uitvoeren van een behoefteanalyse en het opstellen van een inventaris met de daaraan gekoppelde

grondplannen, meetstaten en werkprogramma’s.

De behoefteanalyse en de inventaris zijn twee belangrijke instrumenten die het schoonmaakaanbod

uniformiseren over verschillende ruimten/gebouwen heen. Op basis van deze informatie kan de

Facility Manager de schoonmaak van A tot Z organiseren, het resultaat controleren en garanderen.

Wat leidt tot het behalen van een objectieve schoonmaakkwaliteit, goed bestede budgeten en een

hoge klantentevredenheid.

Stappenplan:

1. Behoefteanalyse

De behoefteanalyse biedt een overzicht van de wensen en noden van de klant, de eigenheid

van het bedrijf (bv. productieomgeving, kantooromgeving, kinderdagverblijf, …) en de visie van

de klant op schoonmaak. De informatie die deze analyse levert, vormt een leidraad bij het

organiseren van schoonmaak op maat van de organisatie.

Het is aangewezen om de klant te betrekken bij het uitvoeren van de behoefteanalyse, dit kan

door middel van een enquête of individueel overleg. Het opzet is om via uitgekiende vragen

een accurate inschatting te maken van de behoeften. Hieronder worden enkele vragen

opgesomd die je een eind op weg kunnen helpen bij het verzamelen van de nodige informatie:

Behoefteanalyse

Inventaris

Grondplan Meetstaat Werk-

programma

Pagina 15

Wat is het doel en publiek van het gebouw?

Op welk tijdstip (dag en uur) dient er schoongemaakt te worden?

Wat is de personeelsbezetting van het gebouw?

Is er een voorkeur qua timing voor bepaalde periodieke taken, bv. ramenschoonmaak?

Wat zijn de gevoeligheden/knelpunten binnen het gebouw m.a.w. welke plaatsen zijn

belangrijk voor de klant, bv. inkombalie, keuken, … ?

Eens de behoefteanalyse opgemaakt, dient deze afgetoetst te worden aan het budget. Het

budget kan op drie manieren benaderd worden. Visie één, de klant houdt geen rekening met

budgettaire beperkingen, de behoefte wordt volledig ingevuld. In deze situatie is het budget

ondergeschikt aan de behoefte. Daartegenover staat visie twee, in dit geval wordt de klant

beperkt door een stringent budget. Het budget komt op de eerste plaats en de behoefte is

inferieur aan het budget. Visie drie, tracht een evenwicht te vinden tussen de behoefte en het

budget. Er wordt zoveel mogelijk getracht aan de behoefte te voldoen, rekening houdend met

het budget.

In de schoonmaaksector krijgt de tweede visie veelal de bovenhand, het budget wordt op de eerste plaats gezet omdat de dienst louter als een kost gezien wordt die geen meerwaarde biedt voor de organisatie. Beide visies hebben hun voor- en nadelen, die hieronder kort uiteengezet worden. Voor- en nadelen behoefte-visie:

Voordeel: o Je voldoet aan de wensen van je (interne) klant en creëert een grote extra toegevoegde

waarde. o De schoonmaakkwaliteit ligt gemiddeld hoger. o De subjectieve tevredenheid van de klant en van de schoonmaakmedewerkers scoort

hoger. o De betrokkenheid van de klant ligt hoger.

behoefte budget

kwaliteit

Pagina 16

Nadeel: o Intensief maatwerk: moeilijk beheersbaar indien je veel gebouwen in portefeuille hebt. o Hogere kosten.

Voor- en nadelen budget-visie:

Voordeel: o Kostenbesparend. o Gelijk aanbod: beheersbaarheid ligt hoger indien je veel gebouwen in portefeuille hebt.

Nadeel: o De werkdruk voor schoonmaakmedewerkers verhoogt. o De subjectieve klantentevredenheid en betrokkenheid liggen lager. o Kan de deur openzetten naar onderbetaalde onderaanneming. o Gezondheid leefomgeving daalt. o Snellere slijtage en moeilijker te verwijderen vervuiling door te lage

onderhoudsfrequentie.

Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen het budget en de behoefte van de klant. Enerzijds is het wenselijk om aan de behoefte van de klant te voldoen, maar mag het budget niet uit het oog verloren worden. Anderzijds mogen de wensen van de klant niet van tafel geveegd worden. Enkel rekening houden met het budget zal niet alleen een ontevreden klant opleveren, maar het komt ook de schoonmaakkwaliteit niet ten goede. Schoonmaak met te weinig middelen en mensen kan onmogelijk een goed resultaat opleveren. Het spreekt voor zich dat de derde visie, die voor een evenwicht tussen de behoefte- en budgetvisie pleit, de beste prijs-kwaliteit zal opleveren.

Wist je dat… ?

een goed contact met je interne klanten tot meer tevreden klanten leidt?

2. Inventaris

De inventaris legt vast wat op welke frequentie gepoetst moet worden. Een goede inventaris bevat de volgende elementen:

Grondplan

Meetstaten/databases

Werkprogramma’s

a) Grondplan

Het grondplan bevat de blauwdruk van het te poetsen gebouw. Het plan geeft alle schoon te maken ruimten en de oppervlakte van het desbetreffende gebouw weer. Op deze manier wordt voor alle partijen duidelijk gesteld welke ruimten gepoetst dienen te worden. Normaliter hebben alle ruimten op het plan een uniek nummer gekregen. Het is aan te raden om deze nummering consequent te gebruiken, te koppelen aan de lokaalaanwending en te gebruiken in de meetstaat. Indien de plannen nog geen

Pagina 17

nummering bevatten, dien je zelf de ruimten een nummer toe te kennen. Doe dit met de klok mee, nummer eerst de etages/verdiepingen en daarna de lokalen. Het is niet altijd evident maar wel noodzakelijk om steeds over de meest recente grondplannen te beschikken. Deze zijn verkrijgbaar bij de architect of de verantwoordelijke bouwprojecten/gebouwonderhoud van jouw bedrijf, via het Facility Management Informatie Systeem (FMIS) van uw bedrijf of een evacuatieplan,…

TIP…!

Indien een veiligheidsfirma de evacuatieplannen opmaakt voor jouw

organisatie, zorg ervoor dat in de overeenkomst opgenomen wordt dat

deze ook digitaal aangeleverd dienen te worden.

Een voorbeeld van een grondplan is terug te vinden in bijlage 1.

b) Meetstaat

De meetstaat bevat de detailgegevens van een gebouw: lokaalnummer, lokaalaanwending, vloeroppervlakte, vloertype, bezetting van het lokaal. Het is een niet te verwaarlozen item. Bij de uitbesteding van schoonmaak stelt deze informatie je in staat om offertes van verschillende schoonmaakfirma’s te vergelijken. Onder detailgegevens verstaan we het volgende:

Lokaalnummer Dit nummer identificeert de ruimte voor de gebruiker en komt overeen met de nummers opgenomen in het grondplan. Veelal is de nummering gekoppeld aan een sleutelplan, en verkrijgt de schoonmaker zo steeds de correcte sleutel.

Lokaalaanwending De lokaalaanwending geeft de functie van de ruimte weer, zoals sanitair, burelen, verkeersruimten, keuken/refter, lift, berging. Hoe specifieker de functie van de ruimte omschreven wordt, hoe meer dit het schoonmaakresultaat en prijszetting ten goede komt.

Vloeroppervlakte Dit is het totale te onderhouden oppervlakte, uitgedrukt in vierkante meter.

Vloertype Dit geeft de vloerbekleding weer, wat belangrijk is om de schoonmaakintensiteit en snelheid te bepalen. Bv. tapijt en keramische tegel hebben verschillende onderhoudseisen, alsook een verschillende schoonmaaksnelheid.

Pagina 18

Bezetting van het lokaal Een lokaal kan druk, gemiddeld of laag bezet zijn. De bezetting heeft zijn weerslag op het aantal in te zetten schoonmaakuren en op de schoonmaaksnelheid. Bijvoorbeeld een callcenter wordt als drukbezet aanzien, een administratief kantoor wordt als gemiddeld bezet beschouwd en een turnzaal als laag bezet. Houd bij een kantoorruimte, indien er sprake is van ‘desksharing’, rekening met het aantal werkplekken in verhouding tot het aantal gebruikers. Het aantal gebruikers kan een veelvoud zijn van de aangeboden werkplekken.

Specifieke aandachtspunten Bepaalde lokalen kunnen specifieke knelpunten hebben die de schoonmaak ervan beïnvloeden, bv. een vergaderzaal met een volledige glazen wand, …

In bijlage 2 vind je een voorbeeld van een meetstaat terug.

Wist je dat…?

Je kwalitatievere offertes krijgt wanneer je meetstaat goed uitgewerkt

is? Dit is een objectieve basis voor de onderhandelingsprocedure.

c) Schoonmaakprogramma (werkprogramma’s)

Het opstellen van een schoonmaakprogramma vergt inzicht en kennis in het schoonmaakvak. Het programma is een handige uitvalsbasis voor het beleidsniveau, zowel bij een inbestede als uitbestede schoonmaakdienst. De opdrachtgever en de schoonmaakleverancier (cfr. lastenboek/offerte) of de opdrachtgever en de eigen schoonmaakdienst maken afspraken over het programma. In het schoonmaakprogramma wordt vastgelegd welke werkzaamheden er met welke frequentie uitgevoerd dienen te worden, wat zorgt voor een snel en geordend overzicht van het dagelijkse en periodieke werk. Doorgaans wordt het schoonmaakprogramma per ruimtetype (sanitaire ruimte, verkeersruimte, bureauruimte, …) opgesteld. De behandeling die aan de verschillende ruimtetypes gekoppeld wordt, is afhankelijk van het vloertype (bijvoorbeeld, stofzuigen op tapijt versus stofwissen op elastische vloer). De frequentie van de handelingen wordt bepaald door de gemiddelde bevuilingsgraad en de gewenste schoonmaakkwaliteit van het gebouw in functie van het vooropgestelde budget.

Pagina 19

Voorbeeld: codering van schoonmaakfrequentie

Omschrijving: Frequentie: Dagelijks 260

4 x / week 208

3 x / week 156

Om de dag 130

2 x / week 104

Wekelijks 52

1 x / 2 weken 26

1 x / 4 weken 13

1 x / maand 12

1 x / 2 maanden 6

1 x / 3 maanden 4

1 x per halfjaar 2

Jaarlijks 1

Op afroep XXX

Een voorbeeld van een schoonmaakprogramma voor de meest voorkomende ruimtetypes is terug te vinden in bijlage 3. Het schoonmaakprogramma wordt vervolgens geoperationaliseerd naar een werkplanning. Een goed uitgewerkte werkplanning met een daarbij behorende taakkaart voor de schoonmaakmedewerker resulteert in een betere performance op de werkvloer. Aan de hand van de werkplanning weet de schoonmaakmedewerker wanneer de verschillende schoonmaakhandelingen dienen te worden uitgevoerd. De taakkaart geeft meer informatie over de te hanteren schoonmaakmethode en werkvolgorde. Wanneer schoonmaak wordt uitbesteed, is het belangrijk om als opdrachtgever de werkplanning op te vragen bij de schoonmaakleverancier. Dit vergemakkelijkt de controle op de uitgevoerde werkzaamheden.

TIP…!

Een taakkaart is een weergave van het schoonmaakprogramma en het

werkinstrument bij uitstek voor de schoonmaakmedewerker.

Een voorbeeld van een werkplanning en taakkaart is terug te vinden in bijlagen 4 en 5.

Pagina 20

VI. Service Level Agreement (SLA)- Key Performance Indicators

(KPI)

Alvorens het bestek opgesteld wordt, dienen de service level agreement’s en key performance

indicators opgesteld te worden.

Een service level agreement wordt ook wel een dienstenniveau-overeenkomst (DNO) genoemd. In

deze overeenkomst worden afspraken tussen de aanbieder en afnemer van het schoonmaakcontract

opgenomen. De rechten en plichten van beide partijen worden hierin omschreven. Voor het

formuleren en in een later stadium controleren van deze verplichtingen wordt gebruik gemaakt van

key performance indicators of kritische prestatie indicatoren. Hierin wordt elke prestatie-eis vertaald

in één of meer prestatie-indicatoren; voor elke prestatie-indicator wordt een minimumnorm bepaald

die behaald dient te worden.

Service level agreement’s en key performance indicators dienen opgenomen te worden in het

schoonmaakbestek, zij zijn een bindende overeenkomst tussen de opdrachtgever en het

schoonmaakbedrijf en hebben een grote invloed op de te ‘verdienen’ punten binnen een eventuele

gunningsprocedure. Het uitwerken van SLA’s en KPI’s voorkomt discussiepunten en legt de basis voor

een gestructureerde samenwerking.

Hiervoor is het nodig dat iedere prestatie-indicator aan een vijftal eisen voldoet (SMART):

Specifiek: De prestatie-indicator dient eenduidig te zijn, slechts op één manier te interpreteren.

Meetbaar: De meetwaarden van de prestatie-indicator moeten objectief meetbaar en vergelijkbaar te zijn. De voorkeur gaat uit naar kwantitatieve metingen. Indien geen kwantificatie mogelijk is, kan gebruik gemaakt worden van kwalitatieve metingen.

Acceptabel: De prestatie-indicator dient aanvaardbaar/geschikt te zijn voor de situatie waarin deze toegepast wordt.

Realistisch: De prestatie-indicator dient een realistische maat te zijn voor de te behalen prestatie (eis).

Tijdgebonden: Wanneer moet het doel bereikt zijn?

Wist je dat…?

Er bestaat een genormeerd kwaliteitsmeetsysteem, namelijk NEN 2075.

Pagina 21

De elementen uit de meetstaat zijn belangrijk bij het bepalen van de KPI’s bv. lokaal/gebouw aanwending, vloeroppervlakte, vloertype, bezetting.

VII. Opmaak van een schoonmaakbestek/offerteaanvraag. Wanneer schoonmaak uitbesteed wordt, dient een bestek/offerteaanvraag opgemaakt te worden.

Het inkopen van schoonmaak vereist enige voorbereiding en kennis. De administratieve inhoud en

regelgeving verschilt naargelang de uitbestedende organisatie een publieke of private organisatie

betreft.

Schoonmaak ingericht door een private onderneming valt onder het verbintenissenrecht (Burgerlijk

Wetboek). Er wordt een offerteaanvraag opgesteld. Schoonmaak ingericht door een publieke

organisatie valt onder de Wet Overheidsopdrachten. Schoonmaak valt hierbij onder de bepalingen

voor diensten. Het bestede budget bepaalt onder welke drempelwaarde de dienst valt en welke

specifieke procedures gevolgd dienen te worden.

De technische bepalingen verschillen naargelang de aard van de opdracht/organisatie. Toch zijn er

enkele vuistregels die iedere organisatie/onderneming in acht kan nemen.

Voorzie voldoende voorbereidingstijd. Een grondige voorbereiding leidt tot een beter uitgewerkte marktvraag, wat leidt tot een accuratere kosteninschatting en minder onverwachte omstandigheden.

Stel een retroplanning op. Reken terug in de tijd beginnende van de gewenste startdatum van het contract.

Breng het beslissingstraject in kaart. Alle personen die voorafgaand aan de toekenning van het contract een beslissing dienen te nemen worden hierin opgenomen.

Het kan interessant zijn om een bufferperiode te voorzien bij de uitloop van het contract. De bufferperiode zorgt ervoor dat de schoonmaak niet in het gedrang komt wanneer de opstart van een nieuwe contractant moeilijk blijkt te zijn.

Voorbeeld van SLA verbonden met KPI:

Kwaliteit van de schoonmaak dient 4 maal per jaar getoetst te worden aan de NEN 2075 norm. (NEN 2075 is een Nederlandse Norm van een objectief kwaliteitmeetsysteem. ) KPI: Bij een onvoldoende score vindt binnen de 10 werkdagen opnieuw een controle plaats. De kosten hiervan worden door de schoonmaakleverancier betaald. Bij drie negatieve controles per jaar kan het contract zonder kosten door de opdrachtgever worden opgezegd.

Facturen dienen foutloos te worden aangeleverd. KPI: Er mogen niet meer dan twee foutieve facturen per jaar aangeleverd worden. Indien meer foute facturen worden aangeleverd, dan bepaald in het KPI, worden de administratieve kosten om de fout te herstellen aan de leverancier verrekend. Met een maximum van € 250,00 per factuur.

Pagina 22

Houd er rekening mee dat een nieuwe contractant ongeveer anderhalve maand nodig heeft om het schoonmaakcontract op de gevraagde kwaliteit te krijgen. Indien de vorige partner gedurende de uitdoofperiode van het opgezegde contract de site verwaarloosd heeft, dient de nieuwe partner een inhaalbeweging te doen.

Referenties zijn belangrijk. Vraag ze zeker op en controleer de referenties ook door contact op te nemen.

Vraag de beoogde schoonmaakpartner om zijn jaarlijkse omzet van de laatste drie jaar op te geven. Op deze manier heb je enige garantie dat de schoonmaak niet in gedrang komt door een faillissement. Hierbij kan de “10% -regel” toegepast worden, waarbij de te gunnen contractwaarde maximum ongeveer 10% bedraagt van de totale omzet van de schoonmaakfirma.

Bied de kandidaat schoonmaakbedrijven de mogelijkheid om de te reinigen locaties (of een deel ervan) te bezichtigen alvorens ze een offerte indienen. Op basis hiervan krijgen de schoonmaakbedrijven een realistischer beeld van de opdracht, wat een betere inschatting van de werkuren en prijzen met zich meebrengt.

Vraag aan de schoonmaakfirma om bij de prijscalculatie de afdeling operations en de afdeling sales te betrekken. Hierdoor wordt een evenwichtigere, aan de praktijk afgetoetste offerte aangeboden, wat voor minder verrassingen zorgt.

Bij de opstart van een nieuw schoonmaakcontract is het aangewezen een nulmeting uit te voeren. Een eindmeting kan uitgevoerd worden bij de opzeg van het contract om eventuele rechtzettingskosten te verrekenen aan de partner van wie het contract is opgezegd.

Wist je dat...?

Een nulmeting bij de start van een nieuw contract voor objectiviteit tijdens het

contract zorgt?

Een overzicht van de doorlooptijd en de procedure vereist voor de aanvraag van een

schoonmaakofferte is terug te vinden in bijlage 6.

Wat houdt een schoonmaakbestek idealiter in? Onder deze titel wordt dieper ingegaan op de onderdelen die een schoonmaakbestek dient te

omvatten. Dit onderdeel omvat elementen die specifiek van toepassing zijn op overheden. De

structuur en bepalingen worden opgelegd door de Wetgeving Overheidsopdrachten. Niettemin kan

het voor een private onderneming interessant zijn om hier kennis van te nemen, daar sommige

elementen ook in een offerteaanvraag kunnen geïntegreerd worden.

Interessante website:

http://www.vsr-org.nl (kwaliteitszorg)

Pagina 23

Een bestek omvat de volgende onderdelen:

1. Administratieve/contractuele bepalingen a) Beschrijving van de opdracht b) Kwalitatieve selectie c) Gunningscriteria

2. Technische specificaties 3. Bijlagen

1. Administratieve/contractuele bepalingen

a) Beschrijving van de opdracht:

In dit onderdeel van de aanbesteding wordt een algemene omschrijving van de opdracht weergegeven. Hierin wordt omschreven:

de diensten die de opdracht omvat

de plaats van dienstverlening

en/of de opdracht al dan niet in percelen is opgedeeld. Het opsplitsen van een opdracht in percelen kan interessant zijn als het om een omvangrijke oppervlakte gaat en/of de opdracht geografisch verschillende locaties omvat. In aanbestedingsjargon betekent de term percelen dat de opdracht opgedeeld wordt in meerdere onderdelen (percelen). Een perceel is een afzonderlijk gedeelte, dat gelijktijdig met andere percelen in één aanbestedingsprocedure wordt gebracht. Het opdelen van een opdracht in percelen biedt als voordeel dat de marktwerking verhoogd wordt, de markt bepaalt zelf de optimale schaalgrootte door in te schrijven op één of meerdere percelen. Ook kleinere ondernemingen hebben dankzij deze voorziening de optie om op de aanbesteding in te schrijven. Een totaalopdracht kan in verschillende bestekken op verschillende momenten in de markt worden geplaatst. Dit is vooral interessant wanneer het over een groot aantal schoon te maken locaties gaat. Het voordeel van deze werkwijze is dat per gelanceerd bestek nieuwe ideeën kunnen opgenomen worden.

Voorbeeld: Stad Gent maakt 340 gebouwen schoon. Deze gebouwen zijn geclusterd. De clusters worden op verschillende momenten in de markt gezet. Hierdoor wordt jaarlijks gemiddeld één nieuw bestek gelanceerd, telkens voor een termijn van 4 jaar, opgedeeld in meerdere thematische percelen. Dit biedt de mogelijkheid om jaarlijks nieuwe ideeën en inzichten te integreren.

Pagina 24

b) Kwalitatieve selectie

(1) Uitsluitingsvoorwaarden:

In dit luik gaat de inkoper na of de inschrijver een valabele partner is. Het hanteren van uitsluitingsvoorwaarden kan het contracteren van een niet valabele partner voorkomen. Een aanbestedende overheid gaat hierin na of de kandidaat voldoet aan voorwaarden inzake:

Toegangsrecht: geen definitieve veroordeling wegens deelname aan een

criminele organisatie, omkoping, fraude of witwassen van geld.

Persoonlijke toestand: De kandidaat verzaakt niet aan zijn verplichting tot

betaling van belastingen en bijdragen voor de sociale zekerheid (RSZ).

Bijkomend kan gevraagd worden om de technische bekwaamheid aan te tonen,

dit kan bijvoorbeeld door middel van:

Een omschrijving van het kwaliteitsbeleid. Een recente versie van het ISO certificaat 9001:2008 kan aanvaard worden als kwaliteitsbewijs, maar ontslaat de inschrijver niet van een uitgewerkt beleid.

Een curriculum vitae van alle leidinggevenden, personen ingezet voor projectbeheer en/of kwaliteitsverantwoordelijken, en/of het functieprofiel van diegene die aangeworven zullen worden.

Een omschrijving van het opleidingsprogramma.

Een omschrijving van het milieuprogramma of actieplan.

Het milieuverslag of rapportageplan.

Een referentielijst: aangewezen min.3 referenties gelijkaardig naar omvang en taakinhoud.

Het opvragen van de bovenstaande elementen is een optie en bijgevolg niet wettelijk verplicht. Indien deze elementen worden opgevraagd is het belangrijk om een minimumniveau vast te leggen, bijvoorbeeld vermelden welke diploma’s gewenst zijn, … Een onderneming dient bij een offerteaanvraag aan minder wettelijke bepalingen te voldoen dan een publieke organisatie. Desalniettemin is het aangeraden om de financiële draagkracht na te gaan.

Merk op:

Controleer of de verkregen informatie recent is.

Bij twijfel over de correctheid van de bewijsstukken is het aangewezen om de informatie te verifiëren bij de bevoegde instanties.

Een kandidaat die niet voldoet aan de kwalitatieve criteria wordt uitgesloten.

Meer informatie:

www.bestuurszaken.be (e-draaiboek overheidsopdrachten, 6.11 Percelen)

Pagina 25

(2) Prijsbestanddelen

Om financiële verrassingen te voorkomen, is het aangewezen de prijsbestanddelen in het bestek te omschrijven. Als Facility Manager mag je verwachten dat de schoonmaakfirma in zijn eenheidsprijzen en globale prijzen alle kosten, metingen en prestaties die eigen zijn aan de uitvoering van de opdracht heeft inbegrepen, met uitzondering van de belasting over de toegevoegde waarde. Verifieer toch of volgende kosten inbegrepen zijn in de prijs:

alle heffingen die de opdracht belasten;

alle prestaties beschreven in de opdrachtdocumenten, uit te voeren volgens de regels van de kunst;

administratie- en secretariaatskosten;

de verplaatsing- en vervoerskosten en tussen-werf-rijtijden;

de verzekering;

de documentatie die met de diensten verband houdt;

de levering van documenten of stukken die inherent zijn aan de uitvoering;

de voor het gebruik noodzakelijke vorming;

in voorkomend geval, de maatregelen die door de wetgeving inzake de veiligheid en de gezondheid van de werknemers worden opgelegd voor de uitvoering van hun werk;

….

(3) Prijsherziening

Een prijsherzieningsclausule kan in het contract geïntegreerd worden. Wanneer een contract gegund wordt op basis van forfaitaire prijs biedt deze clausule de optie om de prijs te herzien bij wijzigende economische en sociale factoren. De prijsherzieningsformule dient opgebouwd te zijn uit objectieve controleerbare parameters die de werkelijke kostprijsstructuur weerspiegelen. Deze clausule heeft niet tot doel de inschrijver een mogelijkheid te bieden om zijn winstmarge te verhogen.

Interessante websites:

www.belgium.be (verloop van de procedure/kwalitatieve selectie)

www.economie.fgov.be (kruispuntbank voor ondernemingen)

Telemarc, een gratis web interface die toegang verleent tot verscheidene authentieke bronnen (Nationale Bank, BTW en Belastingen, RSZ, KBO, de databank van de erkenning der aannemers van werken). Toegankelijk voor aanbestedende overheden via het elektronisch loket Digiflow.

Pagina 26

(4) Looptijd van het contract

Het is aan te bevelen om voor een schoonmaakcontract een termijn van 4 à 5 jaar te voorzien. Voorzie een clausule in het contract die de mogelijkheid biedt om het jaarlijks op te zeggen of te verlengen. Wanneer een redelijke termijn en enige stabiliteit geboden wordt, kan de schoonmaakfirma investeren in mensen en machines wat de kwaliteit van de dienstverlening ten goede komt.

Wist je dat… ?

Het opbouwen van een partnership met je leverancier tot een

beter eindresultaat leidt?

(5) Beroepen op de draagkracht van andere entiteiten

Onderaanneming kan toegestaan, beperkt toegestaan of geweigerd worden. De opdrachtgever dient hiervoor zijn akkoord te geven. Belangrijk hierbij is dat de hoofdaannemer steeds verantwoordelijk en aansprakelijk blijft voor de onderaannemer.

Voorbeeld van een prijsherzieningsformule:

De wettelijke maximale doorrekening van de aanpassingen bedragen 80% van de stijging of daling. De prijsherziening kan berekend worden met de volgende formule: Pn = Po x 0,20 + (S/s x 0,80)

Pn: nieuwe prijs Po: oude prijs S: nieuwe kostprijs (loon + sociale lasten) s: oude kostprijs (loon + sociale lasten)

Nuttige website:

www.bestuurszaken.be (e-draaiboek overheidsopdrachten: KBPArt20 Artikel 20 & 98 Prijsherziening)

Merk op:

Sommige onderdelen van het schoonmaakcontract kunnen niet door iedereen ingevuld worden, onderaanneming is aangewezen bij bv. ruiten wassen.

Onderaannemers dienen bekend en controleerbaar te zijn.

Sta nooit onderaanneming toe voor de corebusiness/essentie van de opdracht.

Pagina 27

(6) Verzekering

Voor de schoonmaakleverancier is het geen overbodige luxe om op eigen kosten een verzekering af te sluiten voor de opdracht t.o.v. de klant. Een verzekering voor arbeidsongevallen en een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid komen hierbij in aanmerking. Het is meer dan wenselijk dat al het tewerkgesteld personeel verzekerd is. Wat de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid betreft, kan de klant in functie van de opdracht de waarde opleggen. Deze verzekering dient te beantwoorden aan de volgende voorwaarden:

Het dekt de aansprakelijkheid van de volgende verzekerden: de onderneming, de bedrijfsleider, de vennoten, de personeelsleden en alle medewerkers die deel uitmaken van de onderneming, ook aangestelde en onbezoldigde; de onderaannemers en alle medewerkers die deel uitmaken van de onderaannemers.

De volgende risico’s dienen gewaarborgd te worden: de burgerlijke aansprakelijkheid op grond van art. 1382 – 1386 van het Burgerlijk Wetboek voor lichamelijke en stoffelijke schade en onstoffelijke gevolgschade en voor de zuiver onstoffelijke schade (indien ze het gevolg is van een ongeval) aan derden; de aansprakelijkheid op grond van art. 544 van het Burgerlijk Wetboek voor lichamelijke en stoffelijke schade en onstoffelijke gevolgschade en zuiver onstoffelijke schade (indien ze het gevolg is van een ongeval) aan derden (hinder uit nabuurschap).

(7) Veiligheid

Elke organisatie heeft zijn eigen corebusiness. Hieruit vloeit voort dat op iedere schoonmaakopdracht specifieke veiligheidsvoorschriften van toepassing zijn. De voorzorgsmaatregelen die een schoonmaakbedrijf in acht dient te nemen bij een opdracht in een staalfabriek verschillen van deze in een school, een politiekantoor of een hoogtechnologisch bedrijf. Enkele vuistregels kunnen zijn:

Zorg ervoor dat de schoonmaakmedewerkers herkenbaar en aanspreekbaar zijn door ze een badge met foto, naam en bedrijfsnaam te laten dragen.

Voorzie registratie van hun aanwezigheid in het gebouw via een logboek en eventueel een tijdsregistratiesysteem indien de opdracht voldoende groot is.

Zorg ervoor dat de schoonmaakmedewerkers op de hoogte zijn van de veiligheidsvoorschriften eigen aan de locatie en ga die maximaal detailleren waar nodig.

Heb aandacht voor het welzijn en de veiligheid van je eigen medewerkers. Respecteer hierbij op zijn minst de regelgeving met betrekking tot veiligheid en welzijn op de werkvloer.

Voorzie maandelijks een toolbox waarbij je in 10 minuten klaar en duidelijk een veiligheids-of welzijnsaspect in de kijker zet.

Goed opgeleide medewerkers verhogen de veiligheid.

Pagina 28

(8) Uitvoeringsmodaliteiten

In de uitvoeringsmodaliteiten kan je de voorwaarden vastleggen waaraan een schoonmaakfirma dient te voldoen met betrekking tot vertrouwelijkheid, plaats van dienstverlening, uitsluiting van exclusiviteit, wijziging van opdracht, grote schoonmaak, periodieke werken,… Houd rekening met de redelijkheid van de uitvoeringsmodaliteiten en vraag geen onuitvoerbare zaken.

c) Gunningscriteria

Dit zijn de inhoudelijke criteria in het bestek die dienen tot een objectieve beoordeling van de verschillende inschrijvingen. Aan de hand van deze criteria kan een analyse gemaakt worden van de verschillende ingediende offertes. Offertes kunnen beoordeeld worden op basis van:

Prijs

Plan van aanpak

Dienstverlening/service

Ecologische maatregelen

…

Het is aangeraden om een schoonmaakcontract niet enkel te beoordelen op prijs, neem tevens de kwaliteit van de dienstverlening in acht. Een contract gunnen op basis van prijs kan vanuit financieel oogpunt interessant lijken, maar zal/kan kwaliteitsproblemen met zich meebrengen. Overweeg goed welk onderdeel meer of minder gewicht toegekend wordt in de beoordeling. Dit kan grote consequenties hebben op het aanbod en de daarmee gepaard gaande prijs. Hoe preciezer de gunningscriteria gedefinieerd, hoe duidelijker en hoe minder kans op discussie.

Voorbeeld van verdeling van gunningscriteria:

De prijs: 50%

Het plan van aanpak: 20%

De dienstverlening: 20%

Ecologische maatregelen: 10%

Voor meer informatie zie:

http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/criteria/cleaning.pdf (EU GPP Criteria for Cleaning Products & Services)

http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/tbr/cleaning_tbr.pdf (Green Public Procurement Cleaning Products and Services Technical Background Report)

http://www.pianoo.nl ( Document: Criteria voor duurzaam inkopen van schoonmaak)

http://www.schoolfacilities.nl (Het geheim van een goed plan van aanpak)

Pagina 29

2. Technische specificaties

Het onderdeel technische specificaties omvat de kenmerken, functionele eisen en wensen die

de inschrijver dient in te vullen. De uitkomst van de behoefteanalyse en de inventaris, de

opgestelde service level agreement’s en key performance indicators worden hierin

geïntegreerd. In dit onderdeel komen bijvoorbeeld de volgende elementen aan bod:

De schoonmaakprogramma’s: een korte omschrijving, de schoonmaakprogramma’s zelf

worden in bijlage toegevoegd.

De organisatie van de schoonmaak: betreft overlegmomenten, check-up momenten

meetstaten, audits, rapportering, zaken die aangeleverd dienen te worden, ..

De te reinigen locaties en een omschrijving van de taken.

De rollen en functies vereist binnen het bestek: een overzicht van de functies en

vereiste competenties.

Een omschrijving van de bijkomende taken: bv. stockbeheer, afsluiten en openen van de

complexen in functie van schoonmaak, …

Opleidingen: het vereiste opleidingsprogramma per functie.

…

3. Bijlagen

In de bijlagen wordt extra noodzakelijke informatie toegevoegd, zoals:

Het contractblad

De samenstelling van de verschillende uurlonen voor reguliere schoonmaak

Een overzicht minimum aantal uren per locatie (detail periode 1)

Een tabel voor de eenheidsprijzen per m2, in te vullen door de inschrijver

Een overzicht van de kostprijs afroep en regie, in te vullen door de inschrijver

Een overzicht van de kostprijs ramenschoonmaak, in te vullen door de inschrijver

Een overzicht van de kostprijs machines, in te vullen door de inschrijver

Een uitgebreid overzicht van de percelen in het contract

Een overzicht meetstaten, inclusief detail per gebouw + grondplan

Het schoonmaakprogramma

Een overzicht kalender werkdagen, feestdagen en vrije dagen.

…

Pagina 30

VIII. Maatschappelijk verantwoord ondernemen geïntegreerd in

schoonmaak.

MVO, maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent het aangaan van een vrijwillig

engagement om meer te doen op sociaal en milieugebied dan wettelijk vereist. MVO dient een

onderdeel te vormen van de bedrijfscultuur, de missie en het waardenstelsel van de onderneming.

Het bedrijf/de organisatie zet een continu verbeteringsproces op waarbij op systematische wijze

economische-, milieu- en sociale overwegingen in de bedrijfsvoering opgenomen worden.

De 3 pijlers van MVO worden besproken en per pijler wordt de impact op schoonmaak toegelicht.

De triple-P-benadering van John Elkingtone MVO hanteert de triple-P-benadering, de onderneming tracht een evenwicht te vinden tussen de economische prestaties (profit), de gevolgen voor mensen, zowel binnen als buiten de organisatie (people) en de effecten op het natuurlijk leefmilieu (planet).

Maatschappelijk verantwoord ondernemen dient consequent in alle domeinen van de organisatie

geïntegreerd te worden, zowel in de reguliere werkwijzen als in de besluitvormingsprocessen.

Schoonmaak mag hierbij niet over het hoofd gezien worden.

1. People

De mens oefent een belangrijke rol uit in de schoonmaaksector. Zonder menselijk kapitaal is

dagdagelijkse schoonmaak niet mogelijk en kan het bedrijf/de organisatie geen aangename en

hygiënische omgeving voorzien.

profit planet

people

Pagina 31

In eerste instantie dienen alle wettelijke normen gerespecteerd te worden betreffende

arbeidswetgeving, veiligheid en welzijn op het werk.

Daarnaast zijn investeringen in medewerkers belangrijk opdat ze efficiënt ingezet kunnen

worden. Voor een goede service zijn gemotiveerde en betrokken medewerkers van cruciaal

belang.

Wist je dat… ?

Er jaarlijks een Golden Service Award (www.goldenserviceawards.be) uitgereikt wordt aan de beste medewerker en het beste schoongemaakte gebouw?

a) Opleiding

Opleiding verhoogt de kwaliteit en efficiëntie van de dienstverlening. Het is een continu

proces waarbij de kennis van medewerkers wordt getoetst en bijgestuurd.

Een gedegen opleiding biedt een toegevoegde waarde. Verschillende instanties bieden

opleidingen aan. Kies voor een opleiding professionele schoonmaaktechnieken. Deze

opleiding brengt de medewerker iets bij over schoonmaaktechnieken, machines,

producten, materiaalsoorten, desinfectering, werkorganisatie, veiligheid en

ergonomie,…

Enkele nuttige websites:

www.vdab.be/opleidingen/

http://www.absugbn.be (Opleidingen ABSU)

www.svs-opleidingen.nl

www.cevora.be (Enkel voor privébedrijven die onder het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC218) vallen.)

Pagina 32

b) Veiligheid en welzijn

Veiligheid en welzijn op het werk zijn onontbeerlijk. Heb oog voor ergonomie,

analyse/opvolging van arbeidsongevallen, de werkomgeving en werkdruk, de kwaliteit

van leidinggeven,…

Twee factoren oefenen een rol uit op veiligheid en welzijn: techniek en mensen.

Een cruciaal onderdeel bij het aanpakken van de menselijke factor is preventie, hierbij is

het sensibiliseren en informeren van medewerkers essentieel. Dit kan door middel van

opleiding (bv. VCA basisopleiding bij VDAB) en toolboxmeetings. Een opleiding biedt als

meerwaarde dat de medewerkers zelf oog leren hebben voor veiligheid en welzijn op

het werk en sensitief blijven voor hun omgeving. Een toolboxmeeting is een kort

periodiek overlegmoment waarbij een specifiek item van welzijn en veiligheid aan bod

komt.

Verder dient bemerkt te worden dat in tijden waar flexibiliteit hoog in het vaandel wordt

gedragen, het cruciaal is om toch enige stabiliteit aan de medewerkers te bieden. Dit is

van toepassing op de eigen medewerkers, alsook op de medewerkers van een ingehuurd

schoonmaakbedrijf. Langetermijncontracten bieden rust, werkzekerheid en de

mogelijkheid om de focus op de resultaten en de kwaliteit van de dienstverlening te

richten. Let wel, het blijft steeds belangrijk om het contract op regelmatige basis te

evalueren en bij te sturen.

De motivatie van medewerkers kan op velerlei manieren worden ondersteund.

Vooreerst is het uitdrukken van appreciatie en waardering belangrijk voor het

welbevinden. Daarnaast kan een bonussysteem ingevoerd worden om medewerkers te

belonen bij het behalen van de vooropgestelde resultaten. Sla er acht op dat op

voorhand vastgelegd wordt op welke manier de beloning naar de medewerker

terugvloeit.

Wat techniek betreft leiden investeringen in ergonomie tot minder arbeidsongevallen

en een lager ziekteverzuim, wat continuïteit van dienstverlening oplevert.

Ondersteuning over veiligheid en welzijn is te verkrijgen bij arbeidsgeneeskundige

instanties alsook bij preventie adviseurs, daarnaast is er allerlei informatie terug te

vinden op het net en in de literatuur over werkdrukmetingen, kwaliteit van

leidinggeven, enzovoort.

Pagina 33

Wist je dat… ?

Contracten met aaneensluitende diensturen een volwaardige

tewerkstelling aan de medewerker bieden? Dit komt de motivatie

ten goede.

c) Labels/certificaten

Labels en certificaten bieden de mogelijkheid om de maatschappelijke

verantwoordelijkheid aan stakeholders aan te tonen. Human resource labels of

richtlijnen kunnen ook een ondersteunend kader bieden, bijvoorbeeld ISO 26000 of

Investors In People (IIP).

Het is mogelijk om van een leverancier te eisen dat een bepaald certificaat of label

wordt behaald en/of een bepaalde richtlijn wordt geïmplementeerd. Houd er rekening

mee dat de vereisten in evenwicht dienen te zijn met het aangeboden contract, bv. het

behalen van een Investors in People label (IIP- label) gedurende een contract met een

looptijd van één jaar is geen evenwichtige situatie.

d) Maatschappelijk kwetsbare groepen

In een volgende fase kan geïnvesteerd worden in maatschappelijk kwetsbare groepen.

Het begrip maatschappelijk kwetsbare groepen omvat onder andere diegenen die er om

één of andere reden niet in slagen om via de reguliere weg op de arbeidsmarkt mee te

draaien. Rekrutering van kansengroepen biedt de mogelijkheid om hun potentieel op

verschillende manieren aan te boren. Het inzetten van sociale economie bij eenvoudige

en repetitieve taken kan een win-winsituatie opleveren voor de eigen medewerkers,

voor de sociale economie medewerkers en voor het eigen bedrijf/ de eigen organisatie.

Bv. het vegen van het buitenterrein rond een gebouw, het schoonmaken van rolstoelen,

het schoonmaken van boekenrekken, …

Enkele nuttige websites:

www.iipbelgium.be

www.mvovlaanderen.be

Enkele nuttige websites:

www.werk.belgie.be (welzijn op het werk)

www.bestuurszaken.be (aanwezigheidsbeleid)

www.disability-management.be

www.euronorm.net (toolbox)

Pagina 34

Aanwerving is mogelijk onder een tewerkstellingsmaatregel voor kansengroepen (zie

website VDAB en RVA). Of een samenwerking kan opgezet worden met een sociale

economie bedrijf (sociale- en beschutte werkplaatsen, inschakelingseconomie en

invoegbedrijven). Samenwerken met sociale economie bedrijven kan onder

verschillende vormen. Het is mogelijk om rechtstreeks opdrachten toe te kennen aan

het sociale economie bedrijf, of sociale economie in te schakelen in een

schoonmaakbedrijf door middel van strikt afgebakende onderaanneming.

Let wel:

houd er rekening mee dat samenwerking met kansengroepen of

sociale economie een investering van tijd en middelen vereist

vooraleer de nodige return wordt verkregen. Beheer en opvolging

zijn van belang om sociale economie tot een succesverhaal te maken.

Ook wanneer sociale economie ingeschakeld wordt via onderaanneming, is een frequent

contact met het sociale economiebedrijf noodzakelijk opdat vraag en aanbod op elkaar

zijn afgestemd en een kwalitatief resultaat wordt bereikt.

Methoden om sociale clausules te hanteren in overheidsopdrachten zijn terug te vinden

in de ‘Leidraad voor sociale clausules in overheidsopdrachten in België’, te downloaden

op de website van de POD Maatschappelijke Integratie. Ook voor privé organisaties is

deze leidraad interessant.

Wist je dat… ?

Sociale economie een volwaardige partner kan zijn voor een

schoonmaakbedrijf?

Enkele nuttige websites:

www.werk.be

www.socialeeconomie.be

www.vdab.be

www.rva.be

www.mi-is.be

www.partners.vdab.be

www.sedexglobal.com

Pagina 35

2. Planet

De bewustwording groeit dat een bedrijf/organisatie rekening dient te houden met zijn impact

op het milieu. Maatschappelijk ondernemen gaat verder dan het toepassen van de

milieuwetgeving. Vooruitstrevende milieudoelstellingen worden op een systematische manier

in de bedrijfsvoering geïntegreerd. Environmental stewardship en cradle to cradle (C2C) zijn in

deze context twee belangrijke begrippen. Environmental stewardship wijst op een

verantwoordelijk gebruik van de natuurlijke leefomgeving en de bescherming ervan door

middel van duurzame activiteiten. Cradle to Cradle stapt af van het ‘cradle to grave’ principe

(van wieg tot afdankmoment) waarop de huidige consumptiemaatschappij is gericht. C2C

streeft ernaar om te voorzien in de eigen noden en de toekomstige generaties te voorzien van

meer mogelijkheden. Zonder kwaliteitsverlies en restafval worden materialen na hun functie in

het ene product, nuttig ingezet in een ander product.

Bij verantwoorde schoonmaak is de organisatie/het bedrijf zich bewust van de milieu-impact

van schoonmaak. In de schoonmaaksector kunnen er op verschillende domeinen inspanningen

geleverd worden: water, energie, transport, geluid, verpakking, schoonmaakproducten, ...

Een strategische aanpak - in tegenstelling tot ad hoc-initiatieven - kan leiden tot

opportuniteiten, innovatie, concurrentievoordeel en een betere maatschappelijke reputatie.

Enkele voorbeelden:

Het beheersen van water- en energieverbruik levert niet alleen een voordeel op voor

het milieu, maar ook een financieel voordeel voor het bedrijf/de organisatie.

Het reduceren van verpakkingen leidt tot een lagere kost in afvalophaling.

Schoonmaakmachines die minder lawaai maken, zorgen voor een hogere

klantentevredenheid.

MVO is maatwerk, de MVO activiteiten zien er voor iedere onderneming/organisatie anders

uit. Bijvoorbeeld: Voor bedrijven waarbij schoonmakers zich dienen te verplaatsen tussen

meerdere vestigingen en/of op een groot domein kan het interessant zijn om te investeren in

een duurzame mobiliteit: fietsen, autodelen, …

Hieronder wordt dieper ingegaan op drie toepassingen die voor iedere

onderneming/organisatie in de schoonmaakbranche van nut zijn.

a) Ecologische schoonmaakproducten en- methoden

Het gebruik van ecologische schoonmaakproducten tilt de MVO activiteiten van een

bedrijf/ organisatie naar een hoger niveau. De markt voorziet verschillende opties:

producten die minder schadelijk zijn voor mens en milieu, hoog concentraten waardoor

minder product/verpakking nodig is, ecologische verpakkingen, microvezeldoeken,

producten met een C2C certificaat die nog minder schade toebrengen aan het milieu,

microbiologische schoonmaakmiddelen,...

Pagina 36

Let wel…

Bepaalde soorten vervuiling zijn met de huidige ecologische

producten moeilijk tot niet aan te pakken. Bijvoorbeeld: zware

industriële vervuiling zoals vetten, zware kalkaanslag,…

Wist je dat… ?

Een goede dosering van producten residu op vloeren voorkomt?

Figuur 4 Microvezeldoek houdt vuil vast en vereist geen schoonmaakproduct (Copyright by SVS ).

b) Afvalbeheer

Een doordacht afvalbeheer draagt bij aan een beter milieu. Ga verder dan sorteren en

een gesorteerde afvalophaling:

Tracht afval te vermijden.

Laat zo weinig mogelijk verpakkingen toe in het bedrijf.

Sorteren verloopt efficiënter en minder arbeidsintensief wanneer gebruik wordt

gemaakt van afvalstraten. Zie bijlage 7 een voorbeeld van een afvalstraat.

Een GFT/compostbak/fermentatiebak voor groenten- en fruitafval reduceert uw

afvalhoeveelheid aanzienlijk.

Pagina 37

Wist je dat… ?

de Belgische visserij met het project Fishing for Litter opgeviste oceaan

plastic verzamelt? Een deel van deze plastic wordt hergebruikt in de

productie van duurzame verpakkingen. (Fishing For Litter, 2014 )

c) Labels

Er zijn verschillende certificaten, labels en richtlijnen die hulp bieden bij het behalen of

implementeren van milieumaatregelen. Het is aangewezen om eerst het nut en de

waarde van de maatregelen in kaart te brengen alvorens hierin te investeren. Stel op

basis van deze analyse een structurele aanpak op. Deze benadering zorgt ervoor dat niet

geïnvesteerd wordt in een mooie verpakking die bij nader inzien een lege doos blijkt te

zijn.

Enkele nuttige websites:

www.lne.be

www.c2ccertified.org

www.vito.be

www.vsr-org.nl

Enkele nuttige websites:

www.labelinfo.be

www.ecolabelindex.com

www.iso.org (ISO 14000 & ISO 26000)

Pagina 38

3. Profit

De profit dimensie is onlosmakelijk met de twee andere dimensies verbonden. Om zich te

verantwoorden t.o.v. stakeholders is een evenwicht tussen de drie dimensies noodzakelijk.

Indien het bedrijf/de organisatie maatregelen met betrekking tot people en planet wenst door

te voeren dient dit ook vanuit het profit perspectief benaderd te worden.

Profit kijkt naar de winst en economische effecten van de bedrijfsactiviteiten op de omgeving.

Het is een ruim begrip dat naast financiële winst ook in maatschappelijke en milieuwinst dient

vertaald te worden. Het hoeft niet alleen in geld uitgedrukt te worden maar kan tevens

verbetering van kennis, kwaliteit, reputatie of marktpositionering omvatten (MVO-

Ondernemen, 2014).

Deze pijler wordt als duurzaam aanzien wanneer een lange termijn perspectief wordt

gehanteerd.

Schoonmaak is een ondersteunende dienstverlening die als een kost wordt aanzien. Om die

reden is het niet altijd evident om een bedrijf-/organisatietop te overtuigen van het nut om

MVO in schoonmaak te implementeren.

Pagina 39

IX. Meten is weten: DKS - VSR

Schoonmaakkwaliteit is een subjectieve beleving, toch is het noodzakelijk om deze kwaliteit te

objectiveren en meetbaar te maken. Er zijn verschillende meetsystemen op de markt om het

uitgevoerde schoonmaakresultaat te controleren.

Meten is niet alleen weten, maar weet ook wat je meet. De verschillende meetsystemen op de markt

meten niet alleen verschillende resultaten, ze verschillen ook als systeem van elkaar. Het is daarom

belangrijk om te weten dat een kwalitatieve meting enkel mogelijk is onder de voorwaarde dat het

systeem geborgd is. De borging verzekert een objectieve en rechtsgeldige meting aan de betrokken

partijen, namelijk het schoonmaakbedrijf en de klant.

De EN 13549 en de NEN 2075 zijn twee normen die hulp kunnen bieden bij het meten van de

schoonmaakkwaliteit. Deze normen hanteren een verschillende benadering. De Europese norm (EN

13549) omvat richtlijnen die ondersteuning kunnen bieden bij de opzet van een controlesysteem en

levert bijvoorbeeld een voldoende grote steekproef en aanvaardbare kwaliteitsniveaus (AQL,

Acceptable Quality Limit) aan.

De NEN 2075, een Nederlands norm, biedt een geborgd controlesysteem en volgt, overstijgt zelfs, de

richtlijnen van de EN 13549. In deze handleiding wordt enkel het meetsysteem VSR-KMS besproken

dat aan beide normen voldoet .

VSR-KMS kwaliteitssysteem voor schoonmaak

Dit systeem werd in de jaren ‘80 van vorige eeuw in Nederland ontwikkeld door de VSR (Vereniging

voor Schoonmaak Research), in nauwe samenwerking met de Delft University of Technology

(TUDelft) en het Instituut voor Reinigingstechnieken (TNO). Het heeft tot doel de kwaliteit van de

schoonmaak op een objectieve manier te meten.

Het systeem bestaat uit twee onderdelen: het DKS (Dagelijks Kontrole Systeem) en het VSR-

kwaliteitsmeetsysteem (KMS).

Het DKS is een procesbeheerssysteem, d.w.z. een systeem dat de mogelijkheid biedt om op basis van

controle, tekortkomingen/fouten te ontdekken, de schoonmaak te verbeteren en aan te sturen. Dit

systeem wordt gebruikt door medewerkers van schoonmaakbedrijven en/of leidinggevende van

schoonmaakdiensten om de kwaliteit van schoonmaak op te volgen en aan te sturen.

Een Facility Manager kan in de SLA’s eisen dat het schoonmaakbedrijf op regelmatige basis een DKS

loopt, bijvoorbeeld maandelijks per schoonmaakmedewerker. Door deze vereiste op te nemen in de

SLA’s dient de leverancier zijn medewerkers op te volgen. De opdrachtgever beschikt hierbij over de

mogelijkheid om de gelopen controles op te vragen, maar mag geen conclusies trekken over de

kwaliteit van de schoonmaak op basis van de genoteerde fouten. DKS dient enkel gehanteerd te

worden als een sturingsmiddel. Voor een schoonmaakaudit is het VSR-KMS meer aangewezen, dit

systeem bevat immers goedkeurgrenzen.

Pagina 40

VSR-KMS is een schoonmaakaudit, en dus een contractcontrolesysteem waarbij de schoonmaak

wordt gecontroleerd aan de hand van het lastenboek, het schoonmaakprogramma en de inventaris.

Opdat een objectieve en een technisch onderbouwde uitspraak mogelijk zou zijn, is het belangrijk dat

het gebouw eerst, eenmalig, volledig wordt geïnventariseerd. Daarnaast worden alle inspecteurs en

controleurs door de VSR gediplomeerd. Dit met als doel te verzekeren dat het systeem goed wordt

toegepast, dat de schoonmaak vanuit technisch oogpunt wordt bekeken en op een uniforme en

objectieve wijze wordt beoordeeld. De audits worden meestal gekoppeld aan een boetesysteem,

gaande van de betaling van hercontrole tot een effectieve geldboete, met als laatste optie een

kosteloze opzegging van het contract door de opdrachtgever.

De combinatie van DKS ( door schoonmaakbedrijf of leidinggevende schoonmaak uitgevoerd) samen

met VSR-KMS garandeert een optimale bewaking van de schoonmaakkwaliteit en verzekert de

opdrachtgever dat hij waar voor zijn geld krijgt.

Deze meetsystemen kunnen zowel voor uitbestede schoonmaak als voor schoonmaak in eigen

beheer gehanteerd worden.

Wist je dat… ?

Er onafhankelijke bedrijven zijn die schoonmaakmaakcontroles uitvoeren? Het is

mogelijk om dit op te nemen in het bestek/lastenboek.

Zie bijlage 8 een Dagelijks Kontrole Systeem (DKS) document.

Bijlage 9 omvat een overzicht van alle documenten die een werfmap dient te bevatten.

Werkwijze VSR-KMS audit: De controle wordt uitgevoerd door een externe auditor. Zijn uitspraak op de controle wordt technisch onderbouwd op basis van de gegevens van de eerder uitgevoerde inventarisatie. Een controle wordt doorgaans 24 uur vooraf aangekondigd aan het schoonmaakbedrijf, dit om de verantwoordelijken van het schoonmaakbedrijf de kans te geven aanwezig te zijn. Om de neutraliteit zoveel mogelijk te bewaken wordt de controle zo snel mogelijk na de schoonmaakbeurt uitgevoerd, in aanwezigheid van de drie partijen.

Pagina 41

X. Vloeronderhoud, middelen en machines

Een basis aan technische kennis met betrekking tot schoonmaak is onontbeerlijk voor de Facility

Manager. Bijgevolg wordt in deze handleiding een beknopt inzicht en overzicht van vloeronderhoud,

middelen en machines uiteengezet. Dit helpt niet alleen bij het kiezen van de juiste middelen en

machines wanneer schoonmaak in eigen beheer wordt uitgevoerd, maar is tevens een handig

hulpmiddel bij het beoordelen van de ingediende offertes bij uitbestede schoonmaak.

Vloeronderhoud

Ruwweg de helft van het schoonmaakbudget wordt gespendeerd aan vloeren (Vereniging voor

Schoonmaak Research (VSR) & Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB)).

Gezien de impact van vloeronderhoud op het budget, is enige materiaalkennis over vloerbekleding

en efficiënt onderhoud van nut.

De te hanteren reinigingsmethode en reinigingsmiddelen dienen geselecteerd te worden op basis

van het vloertype. Elk type vloerbekleding heeft immers zijn eigen specifieke eigenschappen, voor -

en nadelen en vereist een hierop afgestemd onderhoud.

In bijlage 10 wordt een overzicht gegeven van verschillende soorten vloerbekleding. Er wordt per

vloertype een overzicht weergegeven van de eigenschappen, inzetbaarheid, aandachtspunten en

enkele onderhoudsvoorschriften. De verschillende vloertypes werden opgedeeld in categorieën:

Harde vloeren: keramische tegel, natuursteen en beton.

Veerkrachtige vloeren: linoleum, vinyl, rubber en kurk.

Houten vloeren: parket, bamboe en laminaat.

Zachte vloeren: tapijt en flotex.

Middelen en machines

Er zijn verschillende schoonmaak middelen en machines geschikt voor professionele schoonmaak. Ze

dienen niet alleen ter ondersteuning van de mechanische handelingen maar ook om specifieke

vervuiling aan te pakken.

Wanneer de Facility Manager schoonmaak in de praktijk uitwerkt dienen 3 elementen in acht

genomen te worden.

Een te reinigen ondergrond vraagt, afhankelijk van het materiaal waaruit het bestaat, om

een product met een correcte pH-waarde. Reinigingsmiddelen (chemie) worden daarom

opgedeeld op basis van hun pH-waarde. Let op, een verkeerde pH-waarde kan ernstige

schade toebrengen. Bijvoorbeeld, een ontkalker brengt onherroepelijke schade toe op

marmer, een natuursteen die grotendeels uit kalk bestaat.

Pagina 42

Eenduidigheid in schoonmaak voorkomt veel fouten, zoals bijvoorbeeld de inzet van een

verkeerd product met schade aan materiaal als gevolg. Om eenduidigheid te verzekeren

worden schoonmaakruimten steeds opgedeeld in categorieën. Elke categorie krijgt een

kleurcode toegekend en vervolgens worden schoonmaakproducten en werkmiddelen

conform deze kleurindeling ingezet.

Selecteer de juiste hulpmiddelen. De juiste selectie zorgt immers voor een efficiënte

schoonmaak: sneller, minder arbeidsintensief en met een lagere milieu-impact.

In bijlage 11 wordt meer informatie verschaft over de opdeling van producten op basis van pH-

waarde, het toekennen van een kleurcode en een overzicht gegeven van de mogelijk te selecteren

hulpmiddelen ( type schoonmaakdoeken, type vloerreinigingssystemen, type vloerpads, type

reinigingsmachines,…). Per hulpmiddel wordt informatie gegeven over de eigenschappen en

inzetbaarheid.

Pagina 43

XI. Geciteerde werken CEVORA . (2014, 08). Opleiding . Opgeroepen op 08 13, 2014, van CEVORA: http://www.cevora.be

Copyright by SVS . Het onderscheid tussen traditioneel werken en met microvezel werken is niet zo groot.

Basisopleiding Schoonmaak. SVS, Capelle aan den IJssel.

Cradle to Cradle Products Innovation Institute . (2014, 08). Cradle to Cradle Products Innovation Institute .

Opgeroepen op 08 13, 2014, van Optimale product-kwaliteit. Cradle to cradle certified. :

http://www.c2ccertified.org/images/uploads/C2CCertified_Brochure_NL.pdf

Departement Bestuurszaken . (2014, 08 13). 98 Prijsherziening. Opgeroepen op 08 13, 2014, van Bestuurszaken

:

http://www.bestuurszaken.be/sites/default/files/documenten/overheidsopdrachten/instrumenten/e

draaiboek-15april/orgawise/Definities33610.html

Departement Bestuurszaken . (2014). Aanwezigheidsbeleid. Opgeroepen op 08 13, 2014, van Bestuurszaken :

http://www.bestuurszaken.be/aanwezigheidsbeleid-0

DM@work . (2014, 08). DM@work. Opgeroepen op 08 13, 2014, van Managing Disability at Work :

http://www.disability-management.be/home.php

Ecolabel index. (2014, 08 13). Ecolabel Index . Opgeroepen op 08 2014, van Ecolabel Index :

http://www.ecolabelindex.com/

Euronorm. (2014, 08). Voorbeelden toolboxmeetings. Opgeroepen op 08 13, 2014, van Digitaal informatieplan

voor Wetgeving en Normalisatie: http://www.euronorm.net/content/template2.php?itemID=169

European Commission . (2014, 08 13). EU GPP Criteria for Cleaning Products & Services. Opgeroepen op 08 13,

2014, van European Commission : http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/criteria/cleaning.pdf

European Commission . (2014, 08 13). Green Public Procurement. Cleaning Products and Services. Technical

Background Report. . Opgeroepen op 08 13, 2014, van European Commission :

http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/tbr/cleaning_tbr.pdf

Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg . (2014, 08). Welzijn op het werk.

Opgeroepen op 08 13, 2014, van Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal

Overleg : http://www.werk.belgie.be/welzijn_op_het_werk.aspx

Feldman, E. B. (1975). Feldman wijst er in in zijn boek “Building Design for Maintainability. New York : McGraw-

Hill.

Fishing For Litter. (2014 , 08 13). Opgeroepen op 08 13, 2014, van www.kimointernational.org:

http://www.kimointernational.org/FishingforLitter.aspx

http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/bce/. (2014, 08 13). Opgeroepen op 08 13, 2014, van FOD

Economie, K.M.O, Middenstand en Energie: http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/bce/

Informatie en diensten van de overheid . (2014, 08 13). De kwalitatieve selectie. Opgeroepen op 08 13, 2014,

van Portaal belgium.be :

http://www.belgium.be/nl/economie/overheidsopdrachten/verloop_van_de_procedure/kwalitatieve

_selectie/

Pagina 44

Investors In People . (2014, 08). Maak kennis met Investors in People . Opgeroepen op 08 13, 2014, van

Investors In People : http://www.iipbelgium.be/

ISO. (2014, 08 13). ISO 14000 - Environmental management. Opgeroepen op 08 2014, van ISO:

http://www.iso.org/iso/home/standards/management-standards/iso14000.htm

ISO. (2014, 08). ISO 26000:2010 Guidance on social responsibility. Opgeroepen op 08 13, 2014, van ISO:

http://www.iso.org/iso/home/store/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=42546

Labelinfo. (2014, 08 13). Productlabels . Opgeroepen op 08 2014, van Databank productlabels voor bewust

verbruikers: http://www.labelinfo.be/

MVO-Ondernemen. (2014). People, Planet, Profit. Opgeroepen op 08 11, 2014, van MVO-Ondernemen:

www.mvo-ondernemen.nl/people-planet-profit

Opleidingen ABSU. (2014, 08). Opgeroepen op 08 13, 2014, van ABSU:

http://www.absugbn.be/nederlands/opleiding.cfm

PIANOO. (2014, 08 13). Mag of moet ik de opdracht in percelen splitsen? Opgeroepen op 08 13, 2014, van

PIANOO Expertisecentrum Aanbesteden : http://www.pianoo.nl/metrokaart/mag-of-moet-ik-

opdracht-in-percelen-splitsen

Pianoo Expertise Aanbesteden . (2011, 10). Criteria voor duurzaam inkopen van Schoonmaak . Opgeroepen op

08 13, 2014, van Pianoo :

http://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/criteriaschoonmaak.pdf

Schoolfacilities . (2014, 08). Het geheim van een goed Plan van Aanpak . Opgeroepen op 08 13, 2014, van

Schoolfacilities : http://www.schoolfacilities.nl/bedrijfsvoering/facilitair-bedrijf/2739-het-geheim-van-

een-goed-plan-van-aanpak

SVS. (2014, 08). Opleidingen . Opgeroepen op 08 13, 2014, van SVS Uw Partner in opleidingen :

https://www.svs-opleidingen.nl/CMS/SVS_CMS_totaaloverzicht.asp

VDAB. (2014, 08). Alles om je bij te scholen . Opgeroepen op 08 13, 2014, van VDAB:

http://www.vdab.be/opleidingen/

Vereniging voor Schoonmaak Research (VSR) & Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten

(OSB). (sd). Schoonmaakbewust ontwerpen. Opgeroepen op 2014, van http://www.vsr-

org.nl/images/stories/Schoonmaakbewust_Ontwerpen.pdf

VITO. (2014, 08). Hergebruik van afval als secundaire grondstof . Opgeroepen op 08 13, 2014, van Vision on

technology :

https://www.vito.be/NL/HomepageAdmin/Home/Bedrijven/Afval/HergebruikAfval/Pages/hergebruik

_afval.aspx

VSR. (2014, 08 13). VSR-kwaliteitmeetsysteem (VSR-KMS). Opgeroepen op 08 13, 2014, van VSR:

http://www.vsr-org.nl/kwaliteitszorg/vsr-kms

Pagina 45

Bijlage 1: Grondplan

GRONDPLAN GELIJKVLOERS

Pagina 46

GRONDPLAN 1e VERDIEP

Pagina 47

Bijlage 2: Meetstaat

Periode 1

Schoonmaakprogramma

Lokaal Aanwending Opper-vlakte

Type vloer

1 2 front

2 back

2.3 2+ 3 front

3 back

3.3 4 5

Gelijkvloers

A00.S1 Badruimte 8,30 tegel 8,30

A00.S2 Badruimte 7,85 tegel 7,85

A00.S3 Toilet 1,09 tegel 1,09

A00.S4 sanitair bezoekers 4,75 tegel 4,75

A00.H1 Inkom 6,73 rubber 6,73

A00.H2 Traphal 13,23 rubber 13,23

A00.H3 Sas 2,99 tegel 2,99

A00.20 polyvalente speelruimte 98,04 rubber 98,04

parking kinderwagens 12,23 rubber 12,23

A00.21 bureau administratie 24,24 rubber 24,24

A00.22 berging onderhoud 5,67 tegel 5,67

A00.23 Kleedruimte 5,06 tegel 5,06

A00.24 leefgroep 1 60,09 rubber 60,09

A00.26 Slaapruimte 13,55 rubber 13,55

A00.27 Slaapruimte 13,46 rubber 13,46

A00.28 Kitchenette 6,25 tegel 6,25

A00.29 Keuken 9,09 tegel 9,09

A00.30 berging afval 6,05 tegel 6,05

A00.31 berging voeding 6,35 tegel 6,35

A00.32 Kleedruimte 5,63 tegel 5,63

A00.33 leefgroep 2 60,83 rubber 60,83

A00.34 Slaapruimte 12,42 rubber 12,42

A00.35 Slaapruimte 12,56 rubber 12,56

A00.36 Slaapruimte 6,24 rubber 6,24

A00.37 Kitchenette 6,78 tegel 6,78 Verdieping

1

A00.S1 Wc 0,96 tegel 0,96

A00.S2 Wc 1,10 tegel 1,10

A00.S3 Douche 1,56 tegel 1,56

A01.S4 Badruimte 9,55 tegel 9,55

A01.H1 Traphal 8,96 tegel 8,96

A01.H2 Gang 32,65 rubber 32,65

A01.H3 Gang 4,35 rubber 4,35

A01.20 vergaderzaal 30,72 rubber 30,72

A01.21 Wasberging 4,25 tegel 4,25

A01.22 Kleedruimte 7,52 tegel 7,52

A01.23 Kleedruimte 10,85 tegel 10,85

A01.24 Kleedruimte 5,56 tegel 5,56

A01.25 leefgroep 3 60,69 rubber 60,69

A01.26 Slaapruimte 12,60 rubber 12,60

A01.27 Slaapruimte 6,51 rubber 6,51

A01.28 Slaapruimte 11,58 rubber 11,58

A01.29 Kitchenette 6,29 tegel 6,29

69,78 54,96 181,61 119,99 22,19 125,92 28,41 22,32

Totaal in m

2 625,18

Pagina 48

Bijlage 3: Schoonmaakprogramma

Resultaat gericht schoonmaakprogramma

Resultaat: Stof-, vlek- en vingertastvrij of vermeld resultaat(voor ieder element).

AQL: 7%

Categorie: bureauruimten

Frequentie per jaar Elementen

260 52 12 6 2 1

X papier-vuilbak: ledigen en vlekvrijmaken. Indien nodig plastiek zak vervangen

X bureau- en tafelbladen: vlekvrij (vlekken vb koffie,drank..)

X deuren, deurposten raakvlakken: vingertastevrij

X harde vloeren: vrij van los vuil, stof en vlekken

X separatieglas: vlek-en vingetastvrij

X telefoonhoorn + toetsenpaneel: vlek-en vingertastvrij

X zachte vloeren: vrij van los vuil en vlekken

X bureaus, tafels: volledig stof-vlek- en vingertastvrij

X computer: stof-vlek- en vingertastvrij

X harde kunststofvloeren: boenen

X harde vloeren: geheel stof-, veeg- en vlekvrij (nat - schrobben)

X horizontale vlakken( vrijgemaakt): stof-vlek- en vingertastvrij

X kapstok: stof-vlek en vingertastvrij

X kast hoog: vingertasten verwijderen raakvlakken

X kast laag: bovenzijde en voorzijde: stof-vlek- en vingertastvrij

X kopieertoestellen (enkel buitenzijde): ontstoffen

X lichtschakelaars, stopcontacten: stof-vlek- en vingertastvrij

X plafonds: vrij van stofdraden en spinrag

X randen en richels (< 2 meter hoogte): stofvrij

X stoelen-banken: volledig stof-vlek- en vingertastvrij

X telefoon: geheel stof-vlek- en vingertastvrij

X vensterbanken: geheel stof-vlek- en vingertastvrij

X vuil- /afval- papierbakken: geheel reinigen

X zachte vloeren: geheel stof-en vlekvrij

X radiatoren,convectorkasten: geheel stof-en vlekvrij

X deuren en deurposten: geheel stof-vlek en vingertastvrij

X kast hoog: bovenzijde ontstoffen

X bereikbare zijwanden kasten: stof-vlek- en vingertastvrij

X randen en richels (> 2 meter) : ontstoffen

X kunststofvloeren: conserveren, beschermen, herinleggen

X binnenzijde chauffages: ontstoffen

X buitenzijde verlichtingsarmaturen en verluchtingsroosters: ontstoffen

Randen en richels : ook alle aan de muur opgehangen losse elementen zoals schilderijen, kaders,

schrijfborden, blusapparaten, kaart/badge-lezers, plinten,enz.

Pagina 49

Bijlage 4: Werkplanning

Pagina 50

Bijlage 5: Taakkaarten

Takenkaart interieur

Takenkaart sanitair

Takenkaart sanitair

Bron SVS

Bron SVS

Bron SVS

Pagina 51

Bijlage 6: Doorlooptijd offerteaanvraag

Tijdschema aanbesteding schoonmaakproject

Tijdbesteding Januari Februari Maart April Mei Juni Juli

Bepalen strategie Facility/ Procurement

Aanvraag project

Goedkeuring project

Opzetten project ism procurement (aanpak/planning)

Toewijzing project

Inventaris/vervaldag contracten

Opzeggen contracten

Voorbespreking (welke onderdelen en welke leveranciers)

Bepalen kwaliteitsontwerp Facility/ Procurement

Opstellen concept schoonmaakprogramma’s

Aanmaken ruimtestaat en opzoeken plattegronden

Facility/ Procurement

Opmaken ruimtestraat

Inlezen ruimtegegevens

Aanvullen ontbrekende ruimtegegevens

Vaststellen gebouwgebonden bijzonderheden

Budgettering

Contractvoorwaarden Facility/ Procurement

Opmaken inkoopvoorwaarden eigen aan project

Bestek Facility/ Procurement

Aanmaken concept bestek

Bepalen en waarderen gunningscriteria

Bestek klaarmaken voor verzending of klaarzetten voor e-procurement

Inschrijvingstraject Facility/ Procurement

Rondleiding in gebouw(-en) en toelichting

Reactietermijn leveranciers voor vragen

Beantwoording vragen

Reactietermijn leveranciers voor opstellen offerte

Ontvangen offertes

Analyse offertes

Verzending afgewezen schoonmaakbedrijven

Reactietermijn bezwaar afgewezen schoonmaakbedrijven

Bespreking gunning met nieuw schoonmaakbedrijf

Definitieve gunning

Opstartperiode schoonmaakbedrijf

Aanvang contract/opstart

Nazorg Facility/ Procurement

Pagina 52

Bijlage 7: Inhoudstafel aanbesteding schoonmaak

Pagina 53

Bijlage 8: Voorbeeld afvalstraat

Figuur 5 Stad Gent sorteert de vuilnis in afvalstraten (Copyright by Stad Gent).

Pagina 54

Bijlage 9: DKS document

Pagina 55

Bijlage 10: Inhoud werfmap

INHOUD WERFMAP SCHOONMAAKBEDRIJF

* beleidsverklaring

* welkombrochure

* arbeidsreglement arbeiders

* organigram schoonmaakfirma

* organigram Afdeling Schoonmaak en Services

* Ingekleurde grondplannen

* taakkaarten

* voorbeelden cleandesk

* uurregistratieformulieren

* bestellijst producten

* invulformulier reparatie machine

* kluskaart machine

* blanco aangifte arbeidsongeval

* blanco aangifte schadegeval

* veiligheidsbrochure

* milieuaffiches stad gent

* technische fiches producten

* veiligheidsfiches producten

* blanco kwaliteitsbalans

* blanco DKS-formulier

* gelopen interne kwaliteitscontrole-formulieren

* blanco interne kwaliteitscontrole-formulieren * blanco verlofaanvragen

Pagina 56

Bijlage 11: Vloeren, middelen en materialen.

1. Harde vloeren

a) Keramische tegel

KENMERKEN/EIGENSCHAPPEN: Wordt vervaardigd uit een samenstelling van klei en zand waaraan allerlei additieven worden toegevoegd. Deze samenstelling wordt gebakken op een hoge temperatuur. De temperatuur kan variëren tussen 1000° C en 1250 °C.

KENMERKEN:

EIGENSCHAPPEN: Keramische tegels zijn bestand tegen alle types chemie.

WAAR INZETBAAR: Keramische tegels zijn overal inzetbaar. Opletten in ruimten waar een goede akoestiek van belang is.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Dagelijks manueel reinigen en periodiek machinaal schrobben is aangeraden. Streeploos reinigen vormt de grootste uitdaging. Reden: residu van de schoonmaakoplossing zorgt voor sluiervorming. Daarom, zeker niet te nat reinigen en overdoseren. Keramische tegels in slechte staat kunnen gepolierd worden.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Dagelijks: Mopsysteem (vlakmop of microvezelmop) of trekker (vloerwisser) en dweil voor dagelijks werk. Periodiek: Eénschijfmachine (+waterzuiger) of schrobzuigautomaat voor periodiek werk, bij voorkeur, indien de poriën van de vloer niet vervuild zijn, uitgerust met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads. Indien de poriën van de vloer vervuild zijn, dient de vloer eerst machinaal geschrobd te worden met een schurende pad in combinatie met een sterk schoonmaakproduct.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Dagelijkse schoonmaak: neutrale reiniger (Ph ± 7) op basis van alcohol om achterblijvend residu tot een minimum te beperken. Geen schoonmaakmiddelen op basis van olie, zeep of vet aanbrengen. Periodieke schoonmaak: alkalische reiniger (Ph>10) om residu en vetten op de vloer te verwijderen, licht zure reiniger (Ph<4) om kalkaanslag te verwijderen.

Pagina 57

b) Natuursteen

EIGENSCHAPPEN: Wordt vervaardigd uit gesteente dat aangetroffen wordt in de natuur en dat, na eventuele bewerking, geschikt is als bouwmateriaal. Natuursteen kan onderverdeeld worden in talloze soorten en types. Voor het onderhoud ervan is de volgende opsplitsing belangrijk:

Poreus of niet poreus

Kalkhoudend of niet kalkhoudend

WAAR INZETBAAR: Wegens hoge kostprijs bij voorkeur plaatsen in representatieve- of ontvangst ruimten. Kalkhoudende varianten zijn niet geschikt in sanitaire ruimten of in een keuken. Dit type natuursteen is niet zuurbestendig.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Dagelijks manueel reinigen en periodiek machinaal schrobben/boenen is aangeraden. Belangrijk:

Zachte, niet kalkhoudende, natuurstenen vloeren dienen periodiek gepolierd te worden.

Zachte, kalkhoudende natuurstenen vloeren dienen periodiek gekristalliseerd te worden.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Mopsysteem (vlakmop of microvezelmop) of trekker (vloerwisser) en dweil voor dagelijks werk. Eénschijfsmachine (+waterzuiger) of schrobzuig-automaat voor periodieke taken en periodieke renovatie. Gebruik voor periodieke renovatie met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads of andere ultra high speed pads als alternatieve/goedkopere oplossing. Opmerking: Correct gebruik van met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads kan periodieke renovatie vermijden, op voorwaarde dat de vloer nog geen al te diepe krassen vertoont.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Neutrale reiniger (Ph ±7) op zeepbasis voor dagelijks onderhoud. Kristallisator voor periodieke renovatie van kalkhoudende vloeren.

Pagina 58

c) Beton

EIGENSCHAPPEN: Samengesteld uit het bindmiddel cement en één of meerdere toeslagmaterialen zoals grind, zand of steenslag.

WAAR INZETBAAR: Beton is overal inzetbaar. Opletten in ruimten waar een goede akoestiek van belang is.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Bij ingebruikname van een betonvloer wordt de Membraanvormende Curing Compound best weggenomen. Het beton dient nadien geïmpregneerd en gepolierd te worden om indringing van vervuiling te voorkomen. Dagelijks manueel reinigen en periodiek machinaal schrobben is aangeraden. In de praktijk worden betonvloeren hoofdzakelijk machinaal onderhouden.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Schrob-zuigautomaat voor dagelijks en periodiek onderhoud. Hoeken en randen kunnen manueel bijgewerkt worden. Vloerpads geïntegreerd met schuurmineralen aanbracht onder de schrob-zuigautomaat kunnen het opnieuw polieren vermijden of uitstellen. Gebruik een éénschijfsmachine met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads om te polieren.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Membraanvormende Curing Compound verwijderen met stripper. Gebruik een sealer om te impregneren. Neutrale reiniger (Ph ±7) voor dagelijks onderhoud.

2. Veerkrachtige vloeren

Het is niet altijd gemakkelijk om de diverse types veerkrachtige vloeren uit elkaar te halen. Linoleum,

PVC en rubber kunnen makkelijk van elkaar onderscheiden worden met een ‘papercliptest’.

De test bestaat erin een paperclip te verhitten (vb. met een aansteker) en deze met één van de

uiteindes in de vloerbedekking te duwen. Dit dient bij voorkeur op een niet-zichtbare plaats (achter

een deur, in een hoek, …) gedaan te worden. De uitkomst verraadt met welk type vloer u te maken

heeft:

Houtgeur: linoleum

Geur van verbrande autobanden: rubber

Smeltende vloerbedekking: PVC (Vinyl)

Pagina 59

a) Linoleum

EIGENSCHAPPEN: Linoleum is een natuurproduct dat bestaat uit lijnzaadolie aangevuld met kurk en hars op een onderlaag van jutte. Marmoleum heeft dezelfde consistentie, maar met een gemarmerde structuur. Linoleum is warmer en dieper van kleur dan PVC, duurder in aanschaf en onderhoud. Minder slijtvast dan PVC en rubber. Minder geschikt om een oneffen dekvloer te camoufleren, dit lukt beter met PVC. Linoleum is bacterievrij, antistatisch en zo goed als anti-allergeen. Enkel te plaatsen door een professional.

WAAR INZETBAAR: Te vermijden in inkomhallen, is niet goed bestand tegen zand en fijn vuil. Te hoge onderhoudskosten om de vloer in een degelijke staat te houden. Te vermijden in natte, vochtige ruimten: sanitaire ruimten, kleedkamers en doucheruimten, …

AANDACHTSPUNTEN: Linoleum mag niet te nat gereinigd worden. Te nat reinigen kan de lino en/of jute doen rotten.

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Na plaatsing de beschermlaag van de fabrikant strippen. De vloer beschermen met 3 polymeerlagen. Dagelijks stofwissen en plaatselijk vlekken verwijderen. Periodiek de polymeerlaag bijsprayen met een aangepast schoonmaakproduct. Hierna opboenen (bv. tweewekelijks gangen, maandelijks kantoren). Vermijd ophoping van polymeer aan randen en in hoeken. Wanneer nodig (idealiter 2 à 3 keer per jaar) de polymeerlagen volledig strippen en vervangen door 3 nieuwe lagen. Wanneer een oude linoleum gepolymeerd wordt, is het aangewezen om eerst een poriënvuller aan te brengen. Een poriënvuller bevordert de hechting van polymeer. Wanneer er geen budget is om de linoleum te polymeren, kan onderhoud met een vloerreiniger die reinigt en voedt (bv. op basis van tensides) soelaas bieden.

Pagina 60

ONDERHOUDSMIDDELEN: Stofwisapparaat en mopsysteem voor dagelijks onderhoud. Periodieke reiniging met éénschijfsmachine low-speed (strippen) en high speed (boenen). Gebruik bij het strippen een blauwe of bruine schijf. GEEN zwarte schijf gebruiken, dit beschadigt de lino. De rode of gele schijf is geschikt voor het opboenen en bijsprayen van de vloer.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Let op met alkalische reinigingsproducten, deze kunnen de linoleum uitdrogen en verkleuren. Een neutrale reiniger op basis van tenside of polymeerproduct voor dagelijks onderhoud. Gebruik een spraymiddel voor het periodiek bijsprayen en boenen van de vloer. Bij het verwijderen van de polymeerlagen is een correcte dosering van de stripper aangewezen. Polymeerproduct (verkrijgbaar in verschillende glansniveau’s) is geschikt voor het verzegelen van een linoleumvloer.

b) Vinyl (PVC)

EIGENSCHAPPEN: Vinyl is een kunststof vloerbedekking van hard materiaal. Vinyl is makkelijker te plaatsen dan linoleum en goedkoper in aanschaf. Verkrijgbaar in tegels of stroken tot 5 meter breed. Vinylvloeren zijn verkrijgbaar in “laminaatvorm”. Klik-of kleefstroken die eenvoudig te leggen zijn en de voordelen van PVC en laminaat combineren.

WAAR INZETBAAR: Kan overal gelegd worden. Is minder geschikt voor representatieve- en klassevolle ruimten. Vinyl (PVC) geeft relatief veel schadelijke stoffen af. Het is daarom niet aangewezen om vinyl in een kinderdagverblijven (etc.) te plaatsen.

AANDACHTSPUNTEN: Bevat tributyl (TBT) en ftalaten. Wanneer de vloer ouder wordt kunnen deze schadelijke stoffen vrijkomen.

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Vinyl vloeren dienen niet gestript, gepolymeerd of geboend te worden. Dagelijks stofwissen en de vloer nat reinigen volstaat.

Pagina 61

Periodiek de polymeerlaag bijsprayen met aangepast schoonmaakproduct en opboenen (bv. tweewekelijks gangen, maandelijks kantoren). Let hierbij op voor ophoping van polymeer aan randen en in hoeken. Indien geopteerd wordt om een vloerreiniger op basis van polymeren of tensides te gebruiken dient de vloer periodiek bijgeboend te worden. In geval van zware vervuiling kunnen vinylvloeren machinaal geschrobd worden.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Stofwisapparaat en mopsysteem voor dagelijks onderhoud. Bij zware vervuiling: éénschijfsmachine met low-speed (+ waterzuiger) voor machinaal schrobben. Dit in combinatie met een blauwe of bruine pad. Eventueel opboenen: éénschijfsmachine high-speed en rode schijf.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Gebruik voor dagelijks onderhoud een neutrale vloerreiniger (ph ± 7), al dan niet op basis van polymeren of tensides. Dit beïnvloed het glansniveau in positieve zin. Tensides genieten de voorkeur op polymeer omdat deze bij elke reinigingsbeurt vernieuwd worden en dus niet opgebouwd.

c) Rubber

EIGENSCHAPPEN: Rubber wordt doorgaans geproduceerd op basis latex, een sap gewonnen uit de rubberboom. Sterk vuilbestendig, slijtvast en bestand tegen inbranding.

WAAR INZETBAAR: Overal geschikt. Slijtvast en daardoor geschikt in zeer druk belopen zones.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Het is uitermate belangrijk om de paraffinelaag te verwijderen vooraleer met het dagelijks en periodiek onderhoud van start te gaan. De paraffinelaag kan verwijderd worden met een aangepast stripproduct dat de rubber niet aantast. Dagelijks stof wissen en periodiek nat reinigen. Rubber rot niet, dagelijks met nat reinigen is mogelijk. Indien geopteerd wordt om een vloerreiniger op basis van tensides te gebruiken dient de vloer

Pagina 62

periodiek bijgeboend te worden. Merk op: gebruik van een verkeerd product kan niet te herstellen schade aan de vloer teweegbrengen.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Stofwisapparaat en mopsysteem voor dagelijks onderhoud. Voor het eventuele opboenen: éénschijfmachine high-speed met rode schijf. Bij zware vervuiling: machinaal schrobben met éénschijfsmachine low-speed (+ waterzuiger). Opletten voor beschadiging van de rubber. Geen te schurende schijf ( rood of groen) of borstel kiezen.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Neutrale vloerreiniger (ph ± 7), eventueel op basis van tensides, voor dagelijks onderhoud.

d) Kurk

EIGENSCHAPPEN: Wordt vervaardigd uit de schors van kurkeiken. De oogst beschadigt de boom niet, de schors groeit immers volledig terug. In tegel of parketvorm (MDF met laagje kurk) verkrijgbaar. Verschillende kleurschakeringen zijn mogelijk. Een kurkvloer is warmte- & akoestisch isolerend, antistatisch, wekt geen allergenen op en is niet brandbaar. De vloer kan bij blootstelling aan zonlicht licht verkleuren.

WAAR INZETBAAR: In feite minder geschikt in een professionele omgeving. Kurken vloerbekleding kan in zekere mate worden ingedrukt. Opletten met zware voorwerpen waarvan het gewicht op een kleine oppervlakte rust. De vloer is ook niet geschikt druk belopen ruimten.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Voorzie enkele lagen (parket)vernis (bij voorkeur 4) alvorens de kurkvloer in gebruik te nemen. Periodiek , wanneer er zich doffe plekken beginnen te vormen op de vloer, dient de vernis gestript te worden en dienen nieuwe lagen (parket) vernis aangebracht te worden. Zodra dit is aangebracht kan de vloer onderhouden worden als elke andere vloer: stofwissen/stofzuigen en nat reinigen. Wanneer geen beschermlaag werd aangebracht op de kurkvloer kan deze enkel

Pagina 63

gestofzuigd worden en dienen vlekken plaatselijk verwijderd te worden. Overmatig gebruik van water is in deze situatie niet aangewezen. De onbehandelde kurkvloer kan hierdoor rotten.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Stofwisapparaat en mopsysteem voor dagelijks onderhoud.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Een neutrale reiniger (eventueel op basis van tenside) voor dagelijks onderhoud. Periodiek de vloer strippen met een hiervoor geschikt product. Daarna de vloer behandelen met parketvernis.

3. Houten vloeren

a) Parket

EIGENSCHAPPEN: Er zijn verschillende types parketvloer beschikbaar op de markt. Let bij de aankoop op de hardheid van de vloer. Selecteer een slijtvaste vloer, vraag bij selectie van de houtsoort naar Brinellhardheid of Janka hardheid. De vloerkwaliteit wordt ingeschaald op basis van uitzichtcriteria (zaagwijze, egaliteit, grote noesten,..) De kleur van de vloer wordt bepaald door de houtsoort.

WAAR INZETBAAR: Een parketvloer wordt, gezien de kostprijs en de intensiteit van onderhoud, voornamelijk gebruikt in representatieve ruimten.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Een houten vloer kan op verschillende manieren behandeld worden: Boenen:

De vloer wordt alleen maar mooier.

Het gewicht van de boenmachine duwt het zachte hout dieper, het harde hout blijft intact. Na enige tijd veroorzaakt dit reliëf in het hout.

Plaatselijke beschadigingen zijn makkelijk te herstellen.

Putten, krassen en allerlei andere beschadigingen zien er minder erg uit omdat de eigenschappen van de boenwas de beschadigingen ‘overstijgen’.

Makkelijk te onderhouden: stofzuigen, stofwissen, vegen,…

Dweilen is niet toegestaan. Water maakt de was dof.

Belangrijk nadeel: boenwas zorgt voor een glad

Pagina 64

vloeroppervlak. Vernissen:

Vernis oogt een stuk minder natuurlijk dan boenen of oliën.

Zorgt ervoor dat het parket onderhouden kan worden zonder specifieke onderhoudsinstructies.

Dicht de poriën van de vloer, de houten vloer wordt hierdoor zeer vlekbestendig.

Vernis is krasgevoelig en kan niet plaatselijk worden hersteld.

Periodiek dient de vernislaag verwijderd (schuren) en opnieuw aangebracht te worden. Dit is arbeidsintensief en duur.

Oliën:

Het natuurlijk uitzicht van parket blijft behouden.

Plaatselijk herstellen kan.

Niet krasgevoelig.

Vuil- en vlekgevoelig doordat de poriën open blijven.

Intensief dweilen met het juiste schoonmaakproduct is noodzakelijk.

Trage droogtijd van de olielagen.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Boenen:

Dagelijks onderhoud met stofwisapparaat en microvezeldoek

Lage- of hoge toeren éénschijfsmachine + parketborstel (afhankelijk van het gewenste glansniveau) voor het periodiek op- en bijboenen van de vloeren.

Vernissen:

Dagelijks onderhoud met stofwisapparaat en mopsysteem

Periodiek schuren en opnieuw vernis aanbrengen. Schuur met een éénschijfsmachine low speed en scotch Mash schijven (3 korreltypes: van grof naar fijn). Nadien grondig stofzuigen en vernislaag opnieuw aanbrengen.

Oliën:

Dagelijks onderhoud met stofwisapparaat en mopsysteem.

Behandel het parket periodiek met een hiervoor geschikte olie.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Boenen:

Boenwas.

Pagina 65

Vernissen:

Stofwissen en nat reinigen met een product

geschikt voor het type vernis. Opletten met

vernis op waterbasis, gebruik een hierop

aangepast reinigingsproduct.

Periodiek opnieuw vernissen.

Oliën:

Reinig de vloer nat (klamvochtig) met zeep.

Behandel het parket periodiek met een geschikte olie.

b) Bamboe

EIGENSCHAPPEN: Bamboe is een natuurlijk product. Bamboe groeit snel en is hierdoor een duurzaam gewas. De milieu-impact van de productie is zeer laag. Het is een stevige vloerbekleding met een warme uitstraling. Dankzij een hoge vezeldichtheid is bamboe uitermate geschikt bij gevoeligheid aan astma of huisstofmijt. Verkrijgbaar in een beperkt aantal kleuren. Onder invloed van zonlicht kan een lichte verkleuring optreden. Geschikt voor vloerverwarming. Relatief goedkoop (zeker in vergelijking met parket).

WAAR INZETBAAR: Dankzij een hoge vezeldichtheid is de vloer overal inzetbaar.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Een bamboevloer wordt meestal vernist. Periodiek dient de vernislaag verwijderd te worden (schuren) en opnieuw aangebracht te worden. Deze handeling is arbeidsintensief en duur. Opletten bij renovatie, er kan zeer fijn schadelijk stof vrijkomen. Stofbril en stofmasker zijn geen overbodige voorzorgsmaatregelen. Geen specifieke onderhoudsvoorschriften.

ONDERHOUDSMIDDELEN: Dagelijks onderhoud met stofwisapparaat en mopsysteem Periodiek schuren en opnieuw vernis aanbrengen.

Pagina 66

Schuur met een éénschijfmachine op low speed, gebruik 3 verschillende pads met korreltypes van grof naar fijn. Nadien grondig stofzuigen en de vernislaag opnieuw aanbrengen.

ONDERHOUDSPRODUCTEN: Stofwissen en nat reinigen met een product geschikt voor het type vernis. Opletten met vernis op waterbasis, gebruik een aangepast reinigingsproduct. Periodiek opnieuw vernissen.

c) Laminaat

EIGENSCHAPPEN: Laminaat is een kunststof vloerbedekking opgebouwd uit verschillende lagen: kunststof onderlaag, draaglaag, laag met bedrukt papier en kunststof toplaag De kwaliteit van laminaat wordt aangeduid met een cijfer tussen 21 en 34. Hoe hoger het cijfer, hoe hoger de kwaliteit van de vloer. Bij goedkope laminaat is de toplaag dunner waardoor de levensduur korter is. Laminaat is makkelijk te plaatsen. De kostprijs varieert van zeer goedkoop tot duur.

WAAR INZETBAAR: Laminaat is dankzij een hoge slijtvastheid overal inzetbaar. Laminaat is geen akoestische isolator.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Stofwissen en plaatselijk nat (klamvochtig) reinigen volstaat. Te nat reinigen is ten stelligste af te raden. Het vocht verzamelt zich in de naden, hierdoor kan een laminaatvloer opzwellen en vervormen.

ONDERHOUDSMIDDELEN Stofwisapparaat en mopsysteem voor dagelijks onderhoud.

ONDERHOUDSPRODUCTEN Gebruik een neutrale reiniger (Ph ± 7) zonder zeep. Polymeren of tensides gaan sluiervorming tegen. Het is aangewezen om reinigingsproducten op basis van alcohol te gebruiken om residu op de vloer te vermijden.

4. Zachte vloeren

a) Tapijt

EIGENSCHAPPEN: Wordt vervaardigd uit textiel. Bestaat uit een onderlaag van moes, vilt of textiel. Vilt of textiel genieten de voorkeur wegens het verhoogde thermische en akoestische comfort. Jute is ook een mogelijk grondlaag, deze biedt echter weinig

Pagina 67

comfort. Bovenop de onderlaag wordt een pool aangebracht. De pool van een tapijt of stof zijn de opstaande haren of draadjes ervan. Deze bestaat uit synthetische of natuurlijke vezels. Synthetische vezels zijn in principe goedkoper, maar deze moeten behandeld worden met een antivlekken, antistatisch en brandwerend product. Synthetische vezels zijn ook minder slijtvast dan natuurlijke vezels. Natuurlijke vezels (wol, …) zijn duurder. Deze vezels zijn een zeer goede thermische en akoestische isolator, antistatisch en niet brandbaar, maar echter niet geschikt voor personen met een huisstofmijt-, stofallergie. Meestal wordt voor een combinatie van synthetische en natuurlijke vezels geopteerd. De vloer wordt hierdoor resistenter en onderhoudsvriendelijker.

WAAR INZETBAAR: Inzetbaar in ruimten waar een goede akoestiek van belang is. Niet te plaatsen in inkomhallen, keukens, refters, sanitaire ruimten, copy- en coffee corners. De synthetische vezels zijn zeer gevoelig voor hoge temperaturen. Bijvoorbeeld: het morsen van hete koffie kan permanente schade aan de vezels veroorzaken.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Afhankelijk van het programma, dagelijks vlekken verwijderen. Wekelijks het tapijt grondig stofzuigen, bij voorkeur met een borstelstofzuiger. De mechanische actie van de borstel zorgt voor een maximale verwijdering van door het tapijt opgenomen stof en vuil. Verwijder vuil tijdig, voorkom dat de tapijtvloer gaat vergronden. Eens de tapijtvloer vergrond is, biedt periodieke grondige reiniging weinig soelaas. De slijtvastheid wordt hierdoor ook in zéér negatieve zin beïnvloedt. Periodiek dient het tapijt grondig gereinigd te worden. Dit kan op verschillende manieren:

Bonnetmethode: dit is een oppervlakkige reiniging. De vlekken komen snel terug vanuit de diepte.

Injectie-extractiemethode: dit is een dieptereiniging. De vlekken worden definitief verwijderd, opletten met de verkleuring van jute in de onderlaag.

Droogschuimmethode: dit is een oppervlakkige reiniging. Het tapijt is heel snel droog. De

Pagina 68

vlekken hebben de neiging om na verloop van tijd terug naar boven te komen.

Bij bovenstaande methodes, is het belangrijk het tapijt voor en na de behandeling grondig te stofzuigen. Na de behandeling, kan het tapijt beschermd worden met een product om vervuiling tegen te gaan en het tapijt antistatisch te maken. De recentste technologieën om vast tapijt te dichten zijn gebaseerd op nanotechnologie. Op basis van dergelijke methodes worden alle vezels verzegeld, hierdoor kan vervuiling bijna niet meer in het tapijt dringen. Deze behandeling wordt bij voorkeur bij het plaatsen van het tapijt uitgevoerd. Ook de sol-gel technologie (afzetten van keramische nanodeeltjes op het oppervlak) kan helpen om het tapijt slijtvaster te maken.

ONDERHOUDSMIDDELEN Dagelijks onderhoud : rolveger of stofzuiger voor het bijtippen. Blauwe microvezel voor het verwijderen van vlekken. Borstelstofzuiger voor het wekelijks grondig stofzuigen van de tapijtvloeren. De stofzuigers worden best uitgerust met een HEPA-filter om het verspreiden van fijn stof tot het absolute minimum te beperken. Het dichten van het tapijt gebeurt met een vernevelaar. Periodieke grondige reiniging :

Bonnetmethode: éénschijfsmachine low speed, bonnetschijven (al dan niet microvezel), borstelstofzuiger, vernevelaar.

Injectie-extractie: injectie-extractie toestel, stofzuiger, vernevelaar.

Droogschuimmethode : éénschijfsmachine, low speed, met tapijtborstel, borstelstofzuiger, vernevelaar. Voorzie een luchtcompressor om aan te sluiten op de éénschijfsmachine.

ONDERHOUDSPRODUCTEN Vlekken verwijderen: gebruik specifieke reinigingsproducten op basis van solvent of water. Bij het verwijderen van een vlek eerst solvent proberen, daarna reinigingsproduct op waterbasis. Indien omgekeerd is het tapijt te

Pagina 69

vochtig om de solvent te testen.

Kauwgom verwijderen: bevries de suikerkristallen met in een spuitbus geperste lucht. Verwijder de kauwgom vervolgens met een steekmes. Deze procedure werkt minder goed bij suikervrije kauwgum.

Periodieke grondige reiniging & bescherming: gebruik specifieke reinigingsproducten, contacteer uw leverancier voor advies.

b) Flotex

EIGENSCHAPPEN: Extreem kortpollige nylon vloerbedekking. Flotex is een akoestisch isolerende, antislipvloer die vuil en stof goed vasthoudt. De vloer is zeer duurzaam en waterbestendig.

WAAR INZETBAAR: Overal inzetbaar. Minder geschikt voor keukens, refters en sanitair.

AANDACHTSPUNTEN:

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN: Dagelijkse schoonmaak: bijtippen, vlekken plaatselijk verwijderen met warm (geen heet) water en microvezeldoek. Steeds van de buitenzijde naar binnenzijde van de vlek toewerken. Wekelijks dient de Flotex vloer gestofzuigd te worden. Periodiek (frequentie lager dan standaard tapijt) met warm (geen heet) water de vloer schrobben.

ONDERHOUDSMIDDELEN Dagelijkse schoonmaak: stofzuiger, microvezeldoek. Wekelijkse schoonmaak: borstelstofzuiger Stofzuigers worden het best uitgerust met een HEPA-filter om het verspreiden van fijn stof tot het absolute minimum te beperken. Periodiek onderhoud: éénschijfsmachine op lage toeren met een tapijtborstel. Voor- en na de behandeling, de vloeren grondig stofzuigen met een borstelstofzuiger.

ONDERHOUDSPRODUCTEN Verwijder hardnekkige vlekken met daartoe dienende reinigingsproducten op solvent- of waterbasis. Probeer eerst het reinigingsproduct op solventbasis, daarna het product op waterbasis. Wanneer omgekeerd te werk wordt gegaan, is het tapijt te nat om de solvent te testen. Periodieke reiniging: indien enkel warm water niet voldoende is, kan een tapijtshampoo ingezet worden.

Pagina 70

Bijlage 12: Middelen en machines.

5. Chemie

a) PH-waarde

We onderscheiden 3 groepen waarin alle types chemie kunnen worden ondergebracht:

Zuren (pH 0 – 6): verwijderen kalk en roest. Hoe lager de pH-waarde, hoe sterker het

zuur. Zuren worden voornamelijk ingezet in sanitaire ruimten, voor het verwijderen van

een cementsluier en voor het periodiek kristalliseren van kalkhoudende natuurstenen

vloeren. De nodige omzichtigheid dient aan de dag gelegd te worden bij het gebruik van

zure producten in de nabijheid van natuursteen.

Neutrale producten (pH 6 – 8): chemie met een evenwicht tussen zuur en base. In

principe zijn neutrale producten overal inzetbaar met geen of weinig kans op mogelijke

schade. Dagelijkse vloerreinigers en interieurreinigers zijn meestal neutraal.

Alkalische producten (pH 8 – 14): verwijderen vetten. Hoe hoger de pH- waarde, hoe

krachtiger de ontvettende werking. Alkalische reinigers worden ingezet voor het

periodiek onderhoud van tegelvloeren (verwijderen chemiesluier), het verwijderen van

olie en vet in keukens en ovens, …

Zuren en basen mogen nooit met elkaar gemengd worden omdat hierdoor ongewenste

chemische reacties kunnen ontstaan. Bewaar ze dus ook gescheiden en liefst in lekbakken.

Chemie met een pH lager dan 5 of hoger dan 9 zijn schadelijk voor de huid en kunnen

materialen aantasten.

Let op: de pH-waarde zegt echter niet alles over het product. Lees voor gebruik altijd het etiket

of het product informatie blad. Vraag altijd de MSDS-fiche (Material Safety Data Sheet of

veiligheidsinformatieblad) op.

Figuur 6 pH-waarde (Copyright by SVS)

Pagina 71

b) Kleurcodes

In de schoonmaakwereld zijn kleuren gelinkt aan bepaalde schoonmaaktaken. Het is

belangrijk, vooral omwille van hygiënische redenen, om deze ten allen tijde te respecteren. De

meest voorkomende kleurcodes zijn:

Blauw: interieur reiniging.

Rood: sanitaire reiniging.

Groen: vloeronderhoud.

Geel: te bepalen volgens omgeving (vb. ontsmetting, keukenonderhoud).

Deze kleurcodering wordt in veel werkingsmiddelen teruggevonden zoals

schoonmaakmiddelen, sprayflacons, ...

6. Hulpmaterialen/werkingsmiddelen

a) Schoonmaakdoeken

(1) Klassieke doeken

Hebben een korte levensduur of zijn wegwerp.

Kunnen gespoeld worden tijdens gebruik.

Dienen gebruikt te worden in combinatie met een geschikt type

interieurreiniger.

Hebben een relatief lage kostprijs per doek.

Houden losgemaakt vuil minder vast.

Zijn geschikt om te gebruiken op sites waar de mogelijkheid tot het plaatsen

van een wasmachine ontbreekt.

(2) Microvezeldoeken

Hebben een levensduur van 300 tot 1.000 wasbeurten (afhankelijk van de

kwaliteit van de doek en wastemperatuur).

Bestaan uit microscopisch kleine vezeltjes. Houden de vervuiling vast tussen

de microvezels. Indien de doek verzadigd is, kan het opgenomen vuil enkel

verwijderd worden door een wasbeurt. De doeken kunnen bijgevolg niet

gespoeld worden. Microvezeldoeken worden bij voorkeur geïmpregneerd in

de wasmachine en gebruikt met zo weinig mogelijk chemie.

Hebben een hoge kostprijs per doek.

Zijn enkel geschikt op sites waar een wasmachine aanwezig is.

b) Vloerreinigingssystemen

(1) Spaghettimop

Weinig efficiënt, het vuil aanwezig op de vloer wordt eerder gelijkmatig

verspreid dan weggenomen. Er kan weinig druk gegenereerd worden op de

spaghettimop.

Niet geschikt voor professionele schoonmaak.

Pagina 72

(2) Vlakmopsysteem met dubbelemmer- en perssysteem

Met een vlakmop kan meer druk gegenereerd worden, op de vloer, dan met

een spaghettimop. Toch wordt het vuil nog steeds gelijkmatig verspreid over

de vloeroppervlakte. Periodieke schrobbeurten zijn dan ook een vereiste.

De ideale kleurencombinatie van de emmers is grijs - groen (niet blauw –

rood), dit om de kleurcodering te respecteren.

Een vlakmop is in principe overal inzetbaar, behalve in een zeer vervuilde

omgeving.

(3) Voor-geïmpregneerd microvezelmopsysteem

De druk uitgeoefend op de vloer is identiek aan deze van een

vlakmopsysteem, maar door de microvezelmop wordt het vuil een stuk beter

van de vloer verwijderd. Periodieke schrobbeurten blijven een must.

De microvezelmoppen worden bij voorkeur reeds geïmpregneerd in de

wasmachine, dit levert tijdswinst op.

De microvezel houdt vuil vast. Een dergelijk type mop kan hierdoor maximum

een 25 à 30 m² vloeren reinigen vooraleer verzadiging optreedt. De vervuiling

kan enkel machinaal verwijderd worden.

Dit systeem vergt een grotere investering dan de andere systemen, maar

werkt, mits goede opleiding van de schoonmaakmedewerkers, een stuk

sneller.

Is eveneens overal inzetbaar, behalve in een zeer zwaar vervuilde omgeving.

(4) Vloertrekker en dweil

Door de smalle vorm van een vloertrekker, is de uitgeoefende druk op de

vloer een stuk hoger dan met bovenstaande systemen. Dit laat een

grondigere reiniging toe.

Dweilen kunnen verkregen worden in standaard- én microvezelvarianten.

Alle dweilen zijn in principe uitspoelbaar.

Dit systeem van vloerreiniging is arbeidsintensief (vooral twee- en drievoudig

nat reinigen).

Het is één van de goedkopere vloerreinigingsmethodes.

Overal inzetbaar, behalve daar waar de werksnelheid primeert op de

schoonmaakkwaliteit.

Sinds enkele jaren zijn verschillende evoluties van het klassieke systeem op de markt.

Deze trekkers zijn dunner, hierdoor is het mogelijk om meer druk uit te oefenen op het

te reinigen oppervlak, de daarbij horende dweilen bestaan meestal uit “uitspoelbare

microvezel”. De voordelen van dit systeem:

Werkt sneller doordat een andere werkmethode gehanteerd wordt.

Mogelijkheid om de dweilen te impregneren in de machine.

Kleiner dan een microvezelmop, hierdoor kan, in één wasmachinesessie, een

hoger aantal dweils gewassen worden.

Reinigt een stuk grondiger dan het klassiek voor-geïmpregneerd systeem.

Pagina 73

Mogelijkheid om grondige tussentijdse schoonmaak uit te voeren zonder

bijkomend materiaal.

c) Trolley/werkkar

Gebruik een trolley/werkkar wanneer een aanzienlijke oppervlakte gereinigd dient te worden en de structuur van de site dit toelaat (liften, geen trappen, voldoende stockageruimte, …). Voorzie een werkkar of trolley voor elke schoonmaakmedewerker. Doordat elk personeelslid steeds het nodige materiaal bij zich heeft, kan een werkkar grote efficiëntiewinsten met zich meebrengen. De meeste leveranciers bieden een trolley op maat van de klant zijn wensen, aangepast aan de eigenheid van de locatie. Behoud een evenwicht tussen de wendbaarheid en de stockageruimte van de schoonmaakkar.

d) Vloerpads

We maken het onderscheid tussen 2 types vloerpads: de klassieke lijn en de met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads. De klassieke pads bestaan uit polyester vezels met een verschillende hardheid. De met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads bestaan eveneens uit polyester vezels, maar dit werd uitgebreid met miljarden microscopisch kleine harde mineralen.

(1) Klassieke vloerpads

De kleur heeft rechtstreeks betrekking op het schurend vermogen van de pad en dus

ook het toepassingsgebied:

Wit/geel: Opblokken van diverse types vloeren

Rood: Schrobben van delicate oppervlakken + opboenen van kunststof vloeren

Blauw/groen: Schrobben van harde vloeren + strippen van kunststof vloeren

Bruin: Schrobben van harde vloeren + strippen van kunststof vloeren bij aanwezigheid van hardnekkige polymeren

Zwart: Schrobben van harde vloeren + strippen van met lagen beschermde kunststof vloeren

Hi-Pro Pad: Schrobben van extreem vervuilde harde vloeren

(2) Met schuurmineralen geïntegreerde vloerpads

Deze vloerpads zijn voorzien van miljarden microscopisch kleine harde mineralen. Reinigingsmiddelen zijn niet nodig, deze pads poetsen en polijsten de vloer mechanisch schoon. Het systeem werkt met verschillende kleuren binnen een stappenplan waarbij elke kleur een eigen toepassing kent. Er zijn pads beschikbaar voor:

Heavy duty cleaning van afgesleten (natuur)stenen vloeren. Deze pad verwijdert krassen en vlekken uit de vloer en laat een schoon, mat oppervlak achter.

Reinigen en verwijderen van kleine krassen. Deze pad kan ook gebruikt worden voor het strippen van kunststof vloeren.

Voorbereiding van het vloeroppervlak op de laatste, dagelijkse stap.

Het verhogen van het glansniveau en verwijderen van dagelijkse vervuiling zonder gebruik van chemie. Deze pad is geschikt voor het dagelijks machinaal onderhoud van (natuur)stenen vloeren.

Pagina 74

Voor het onderhoud van drukbelopen zones, bestaan er specifiek hiervoor bestemde vloerpads.

e) Machines

Machines worden ingezet om de mechanische arbeid te ondersteunen en om een nog beter

resultaat te behalen. Machines kunnen een kracht uitoefenen of een handeling stellen die een

schoonmaker niet kan. Desalniettemin blijft de menselijke factor van cruciaal belang om goede

resultaten te bereiken. Een ruim aanbod aan machines verleent hulp bij het schrobben, vegen,

reinigen van tapijt en grote oppervlakten.

(1) Stofzuigers

Een stofzuiger is een apparaat dat dient om huisstof en kleine deeltjes op te zuigen. Het

toestel bevat meestal een sterke elektromotor, die een centrifugaalpomp laat

ronddraaien, zodat lucht en stof aangezogen wordt. Het stof kan opgevangen worden in

een stofzak, of wordt tegen de buitenkant van een ronde bak geslingerd.

Het type en de grootte van de stofzuiger dient in functie van volgende parameters

gekozen te worden:

Het type vervuiling

De afmeting van de te reinigen oppervlakte

De intensiteit van gebruik

De zuigkracht (en niet het vermogen)

Houd bij de keuze van een stofzuiger rekening met allergisch personeel. Kies de juiste

kracht en filter.

Een HEPA-filter (High Efficiency Particulate Air) is de meest efficiënte filter. Deze filter

houdt 99,999995% van alle stofdeeltjes groter dan 0,3 µm tegen. Een absolute noodzaak

in hospitaalmilieus en ‘cleanrooms’.

Moderne stofzuigers hebben een (elektronisch) regelbare zuigkracht.

(2) Waterstofzuigers

Vergelijkbaar met een stofzuiger, maar dan zonder filter, met vlottersysteem. Dit toestel is geschikt voor het opnemen van grote hoeveelheden (vervuild) water. In combinatie met een éénschijfsmachine kunnen vloeren grondig geschrobd worden en meteen terug drooggemaakt.

Pagina 75

Het type en de grootte van de waterzuiger dient in functie van volgende parameters gekozen te worden:

Het type vervuiling

De afmetingen van de te reinigen oppervlakte

De intensiteit van gebruik

De zuigkracht (en niet het vermogen)

(3) Eénschijfmachines low-speed

Toestel speciaal ontwikkeld voor het reinigen van tapijt en vloer. Het aantal omwentelingen bedraagt maximaal 200t/min. Naargelang het type handeling, kan een padhouder of schrobborstel gemonteerd worden. De volgende taken kunnen uitgevoerd worden met een low-speed éénschijfsmachine:

Schrobben van harde vloeren

Strippen van kunststofvloeren

Reinigen van tapijtvloeren met bonnetmethode of droogschuimmethode

Kristalliseren van natuurstenen vloeren Dit toestel kan uitgerust worden met een aantal opties:

Extra gewicht

Watertank

Schuimcompressor Waarop te letten bij aanschaf:

Gewicht (hoe zwaarder, hoe performanter)

Aantal omwentelingen (maximum 200t/min)

Ergonomie

Padhouder, schrobborstel of beide

(4) Eénschijfsmachines high-speed

Een toestel speciaal ontwikkeld voor het periodiek onderhoud van kunststof vloeren. Het aantal omwentelingen dient minimaal 400t/min te bedragen. Dit type machine wordt altijd met een padhouder uitgerust. De volgende taken kunnen uitgevoerd worden met een high-speed éénschijfsmachine:

Opblokken van diverse types vloeren

Bijsprayen en opboenen van kunststof vloeren Waarop te letten bij aanschaf:

Stabiliteit (testen)

Aantal omwentelingen (minimaal 400t/min)

Ergonomie Merk op: Wanneer een hoogglanseffect gewenst is, kan de aanschaf van een Ultra-High-Speed toestel overwogen worden (minimaal 800t/min). Dit type toestel dient uitgerust te worden met een aangepaste high-speed pad.

Pagina 76

(5) Schrob-zuigautomaten

Een toestel geschikt voor het schrobben van grote vrije vloeroppervlakten. Leidt tot minder schoonmaakuren en betere resultaten. Er zijn 3 grote types schrob-zuigautomaten:

Walk-behind toestellen

Ride-on toestellen

Ride-on combinatietoestellen (vegen én schrobzuigen in één passage) Er kan geopteerd worden om het toestel met padhouders of borstels (of beide) uit te rusten. Maak een keuze op basis van het type vloerbedekking en het gewenste resultaat. Redenen voor het implementeren van dergelijke machine kunnen zijn:

Het besparen op schoonmaakuren

Het opkrikken van de schoonmaakkwaliteit Enkele vragen die helpen bij het bepalen van het type toestel:

Wat is de smalste opening waar rekening dient mee gehouden te worden? (deuren, liften, smalle gangen, …)

Wat is het maximaal toegelaten gewicht? (op de vloer, in de lift, …)

Welke oppervlakte dient machinaal onderhouden te worden?

Is er een waterpunt dichtbij? (tankinhoud)

(6) Injectie-extractie toestel

Een toestel ontwikkeld voor het grondig periodiek reinigen van tapijtvloeren. Een oplossing (water en chemie) wordt onder hoge druk in het tapijt aangebracht en terug opgenomen. De vervuiling aanwezig op en in de tapijtvloer wordt weggenomen. Dit heeft een positieve invloed op de levensduur van het tapijt. Er zijn 3 types injectie-extractietoestellen:

Klassiek type (vgl. stofzuiger met aangepaste voet)

Walk-behind toestel

Ride-on toestel Het toestel wordt geselecteerd in functie van de te reinigen oppervlakte.

(7) Symbolen

Sinds januari 2009 is in de EU-landen een nieuwe CLP verordening2 van kracht. Met

deze verordening wordt het door de Verenigde Naties ontwikkelde systeem voor

indeling en etikettering, de GHS (Globally Harmonised System) geïmplementeerd. De

CLP-verordening is juridisch bindend in alle lidstaten en direct van toepassing op de

industrie. Op 1 juni 2015 dienen de volgende wijzigingen in etikettering en

veiligheidsinformatiebladen (MSDS) toegepast te zijn.

2 Verordening (EG) nr. 1272/2008 (CLP-verordening)

Pagina 77

Oude symbolen: Nieuwe symbolen:

Figuur 7 Oude versie gevarensymbolen (Copyright by SVS)

Figuur 8 Nieuwe versie gevarensymbolen (Copyright by SVS)

(8) Pictogrammen

Figuur 9 Pictogrammen (Copyright by SVS)

Pagina 78

Bijlage 13: Nomenclatuur

Atrium Een bouwkundige term voor een centrale ruimte in een gebouw. Binnenplaats die geheel door de woning is omsloten.

Curing Compound Wordt over beton verstoven en legt een membraan over beton om vroegtijdige uitdroging tegen te gaan, waardoor barstvorming wordt voorkomen.

Droog shamponeren Het reinigen van tapijt- en/of meubelstoffen met een schuim.

Duospeedmachine Machine die geschikt is voor twee verschillende snelheden, één tot 200 toeren en één tot 400 toeren.

Eenschijfsmachine Een machine geschikt voor het aandrijven van een schijfvormig hulpstuk ten behoeve van het machinaal bewerken van een vloer.

Emulsie Uiterst fijne verdeling van een vloeistof in een andere vloeistof, waarbij de vloeistoffen niet in elkaar oplossen. Een emulgator voorkomt dat segregatie optreedt.

EN 13549 Europese norm met aanbevelingen die hulp bieden bij het opzetten van een kwaliteitsmeetsysteem.

Ergonomisch Aangepast aan de aard en de begrenzingen van het menselijk lichaam.

Ftalaten Weekmaker van plastic.

Gemêleerd Gemengde samenstelling van materiaal.

Gevelglas binnen Binnenzijde vensterglas exclusief omlijstingen en roedekruisingen in de binnengevels van een gebouw, doch inclusief dagkanten.

Gevelglas binnen geheel Binnenzijde vensterglas inclusief omlijstingen en roedekruisingen in de binnengevels van een gebouw, die in gesloten toestand zichtbaar zijn.

Gevelglas buiten Buitenzijde vensterglas exclusief omlijstingen en roedekruisingen in de buitengevels van een gebouw, doch inclusief dagkanten.

Gevelglas buiten geheel Buitenzijde vensterglas inclusief omlijstingen en roedekruisingen in de buitengevels van een gebouw, die in gesloten toestand zichtbaar zijn.

Gevelreiniging Het reinigen van het afwerkmateriaal van een gevel.

Gezond schoonmaken Wijze van schoonmaken waarbij de nadruk ligt op het realiseren van een gezonde werkomgeving voor gebruikers en schoonmaakpersoneel.

Gunningscriteria Inhoudelijke criteria die dienen tot de beoordeling van de inschrijvingen.

HACCP Hazard Analysis of Critical Control Points. Methode voor het onderkennen en elimineren van essentiële punten waar gezondheidsrisico’s uit kunnen voortkomen tijdens het productieproces van voedingsmiddelen. Wettelijk verplicht in de voedingsmiddelenindustrie en in de horeca.

Harde vloer Een vloer met een harde of elastische, althans niet uit textiel bestaande afwerklaag.

Pagina 79

HEPA-filter High Efficiency Particle Air filter, houdt minimaal 99,97 % van alle deeltjes van 0,3 micron (duizendste millimeter) of groter tegen.

Hi(gh)-speed machine Een eenschijfsmachine waarvan het toerental tussen 300-600 toeren ligt.

Hogedrukreiniger Een machine waarmee water (eventueel opgewarmd) al dan niet met reinigingsvloeistof onder hoge druk op het oppervlak wordt gespoten.

Inbestede schoonmaak Schoonmaak in eigen beheer, door eigen personeel.

Inloopmat Een (entree)mat met een zodanige structuur dat vuil- en vochtinloop in het gebouw wordt beperkt.

Interieuronderhoud Het stof- en vlekvrij houden van het interieur.

Inventaris Het geheel van de ergens aanwezige roerende goederen (meubels, enz.).

Kalksteenverwijdering De verwijdering van aanslag, ontstaan door de verdamping van kalkhoudend leidingwater.

Kalkverwijderaar Een speciaal reinigingsmiddel voor het verwijderen van kalksteen.

Kengetal Is een getal dat inzicht geeft, bijvoorbeeld: uren per m2 per jaar.

Klamvochtig reinigen Methode van interieur- en sanitairreiniging, waarbij een klamvochtige werkdoek wordt gebruikt om het interieur, sanitair of vloer te reinigen.

Klopborstelstofzuiger Een stofzuiger met roterende borstel(s) in de zuigmond voor een diepere reiniging.

Kristalliseren Een gespecialiseerde methode om een kalkhoudende vloer weer vlak en glanzend te maken. Hierdoor ontstaat tevens een hardere en meer gesloten toplaag.

Kwaliteitsmeetsysteem Methode voor het objectief beoordelen van de kwaliteit van schoonmaakdienstverlening in relatie tot het overeengekomen schoonmaakprogramma.

Kwaliteitszorg Alle activiteiten die gericht zijn op het leveren van de overeengekomen kwaliteit.

Lastenboek/bestek Beschrijving van de uit te voeren werken.

Low-speed machine Een eenschijfsmachine waarvan het toerental lager ligt dan 300 toeren.

Luiwagen Een harde bezem waarmee gladde vloeren worden schoongemaakt.

Materiaalwagen Een wagen waarop alle benodigde schoonmaakmaterialen en middelen kunnen worden meegenomen.

Meeneemschijf Een schijf met machinekoppeling, bestemd voor het vasthouden van een pad onder de machine.

Meetstaat Lijst van de lokalen met oppervlaktes.

Microvezel Synthetische vezel die kleiner is dan alle bestaande natuurlijke vezels (in de praktijk <12 μm). Kan gesplitst worden, waarna hij zijn specifieke reinigende werking krijgt. Wordt gebruikt als materiaal in moppen, werkdoeken en pads voor bijvoorbeeld vloer-, interieur- en sanitairreiniging.

Pagina 80

Microvezelmethode Kenmerkend voor deze werkmethode is het gebruik van microvezelmaterialen, die na verzadiging met vuil vervangen moeten worden door schone microvezelmaterialen. In de wasmachine laat het vuil weer los. Let op, gebruik geen wasverzachter.

Mop Aan de bovenzijde bijeengehouden bundel van strengen bestaande uit katoenen of synthetische vezels, bestemd voor het reinigen van een vloer.

Moppen enkelvoudig Met een klamvochtige mop verwijderen van licht aangekleefd vuil van een waterbestendige vloer.

Moppen plaatselijk Het met een uitgeperste mop verwijderen van plaatselijke vervuiling.

Moppen tweevoudig Het inzetten van een vloer met de druipvrije mop, waarna met een klamvochtige mop in een tweede behandeling het vuil wordt opgenomen en de vloer wordt drooggemaakt.

MVO Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

NEN 2075 Nederlandse norm voor een schoonmaakmeetsysteem.

Neutraal reinigingsmiddel Reinigingsmiddel met een pH-waarde van circa 7.

Norm/ prestatienorm Aantal m² schoon te maken oppervlaktes per uur.

Nulmeting Meting van de situatie om een ontwikkeling vanaf het moment van meting te kunnen aantonen. Wordt meestal uitgevoerd op einde van het vorige contract om eventuele tekortkomingen nog te laten wegwerken.

Onderaanneming Wanneer de leverancier niet werkt met eigen personeel werkt hij met onderaanneming.

Ontgeuren Het neutraliseren van ongewenste geuren door middel van ozoniseren en/of het gebruik van micro-organismen.

Ontstoppen Het chemisch of mechanisch verwijderen van verstoppingen in waterafvoerleidingen, toiletten, etc.

Ontvlekken Het verwijderen van plaatselijk gehecht vuil.

Opblokken Het door wrijven corrigeren van de beschermlaag met behulp van een borstel of een pad.

Opleveringsschoonmaak Het uitvoeren van schoonmaakhandelingen na de bouwschoonmaak welke ertoe leiden dat een gebouw van meubilair kan worden voorzien.

Pad Een grof of fijn vlies bestaande uit kunststofmateriaal. Afhankelijk van de toepassing wordt een meer of minder schurende pad gebruikt. De scherpte is herkenbaar aan de kleur. De structuur (open/gesloten) is bepalend voor de toepassing en/of geschiktheid voor lage/hoge toerentallen.

Periodiek onderhoud Schoonmaakonderhoud dat met een frequentie van minder dan 1 keer per week plaatsvindt. Onderscheid wordt gemaakt in a. tussenbeurten ( tot 1x per 6 maanden) b. eindbeurt (minder dan 1 x per 6 maand).

Pers Een los apparaat dat boven of in een rolemmer wordt gehangen voor het uitpersen van een mop.

Pagina 81

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Iedere uitrusting die bestemd is voor de werknemer, gedragen of vastgehouden, om hem te beschermen tegen gevaren die zijn veiligheid of gezondheid op het werk kunnen bedreigen.

PH-papier Een stripje, dat door contact met een vloeistof verkleurt, waardoor in een corresponderende tabel de zuur- of alkalisterkte kan worden afgelezen.

PH-schaal Een schaalverdeling die aangeeft hoe zuur of alkalisch een product is. De schaalverdeling loopt van 0-14. Zeven is het neutrale punt, daaronder is het product zuur, daarboven alkalisch.

PH-waarde Aanduiding van de zuur- of alkalisterkte van een product

Pictogram Eenvoudige afbeelding waardoor een verbod, aanwijzing of inlichting tot uiting wordt gebracht.

Plaatsbezoek Bezoek van de gebouwen zodat de leverancier de opdracht goed kan inschatten.

Poederreiniging Droge tapijtreiniging met behulp van poeder. Dit poeder wordt ingemasseerd en later opgezogen met een borstelzuiger.

Polijsten Het door een fijne wijze van bewerken glanzend maken met behulp van polijstpasta, pads of polijstschijven.

Poreus of niet poreus Met poriën of zonder poriën, doorlaatbaar of niet doorlaatbaar

Poriënvuller Een product om de poriën van een vlak dusdanig te vullen dat dit naar wens behandeld of bewerkt kan worden.

Ragebol Halve bol van hout of kunststof resp. ovaal draadframe, bezet met kokos of synthetische vezels, gemonteerd op een lange steel voor het verwijderen van spinrag.

Referenties Vermelding van bedrijven die inlichtingen/ervaringen kunnen meegeven van de schoonmaakleverancier.

Residu Achtergebleven product op een oppervlakte.

Resultaatgericht Gericht op het resultaat en niet op het aantal voorziene uren /uitgevoerde handelingen.

Schaamschot Een scheidingswand tussen urinoirs.

Schoonmaakkwaliteit De mate waarin het schoonmaakwerk voldoet aan het met de opdrachtgever overeengekomen niveau van schoonmaak.

Schoonmaakmethode Een bepaalde werkwijze om de gewenste reinheidsgraad te bewerkstelligen.

Schoonmaakprogramma Een overzicht van schoonmaakhandelingen, plaats en frequenties van uitvoering met als doel het bereiken van de overeengekomen schoonmaakkwaliteit.

Schoonmaken Het verwijderen van vuil en andere elementen die storend zijn voor mens en dier, materiaal en/of omgeving.

Schrob-/zuigmachine Een gecombineerde schrob- en zuigmachine voor het reinigen van een waterbestendige vloer.

Schrobben Natte reiniging waarbij van een reinigingsmiddel gebruik wordt gemaakt en van een schrobborstel of pad. Bij handmatig schrobben gebruikt men een luiwagen of steelpad. Hierbij wordt de beschermlaag of het afwerkmateriaal niet aangetast.

SE Steekproefeenheid en tel-element voor goedkeurgrenzen in een kwaliteitsmeting.

Pagina 82

Shamponeren Een methode voor het reinigen van tapijt en andere textiele oppervlakken met shampoo.

Spraymethode Een vloeronderhoudsmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van een sprayflacon/- apparaat voor het reinigen en/of onderhouden van een vloer.

Sproei-/extractiemethode Spoelmethode waarbij met behulp van een sproei-/extractiemachine water in het tapijt wordt gesproeid, al dan niet in combinatie met een reinigingsmiddel en/of ondersteund door een roterende borstel. Gelijktijdig wordt het losgemaakte vuil opgezogen.

Stand-still Bij gunning van een overheidsopdracht dient na het informeren van de niet-gekozen inschrijvers een standstill-periode gerespecteerd te worden van 15 dagen. Dit is een wettelijke wachttermijn die ingevoerd wordt om de andere niet-weerhouden inschrijvers de kans te geven om de beslissing aan te vechten. Deze procedure is alleen van toepassing bij grotere opdrachten met Europese bekendmaking.

Steekproef Onderzoek naar een deel om het geheel te beoordelen.

Stofwismethode Het stofbindend verwijderen van stof en losliggend vuil van een vlakke, gesloten vloer.

Stoomreinigingsmethode Kenmerkend voor deze werkmethode is dat vuil wordt losgemaakt met behulp van water op hoge temperatuur.

Strippen Het verwijderen van beschermlagen.

Super-high-speed machine Een eenschijfsmachine met een toerental tussen 600-1200 toeren.

Synthetisch reinigingsmiddel

Een reinigingsmiddel op basis van synthetische componenten.

Taakkaarten Kaart waar de taken voor schoonmaak op beschreven staan.

Tensides Oppervlakte actieve stof, een stof die de oppervlakte spanning van een vloeistof verlaagt. Een vloeistof met verlaagde oppervlaktespanning kan makkelijker grote oppervlakken vormen. Dit heeft tot gevolg dat de vloeistof makkelijker schuim vormt.

Toolboxmeeting Vergaderingen met een vaste frequentie waar telkens een nieuw veiligheidsaspect aan te pas komt.

Topcoaten Het aanbrengen van een beschermlaag na topstrippen.

Topstrippen Het chemisch en/of mechanisch verwijderen van het bovenste deel van de beschermlaag.

Tweede beurt /naloop Een beperkte schoonmaakbeurt als doel de schoonmaaktoestand tussentijds op een acceptabel niveau te brengen.

Uitbestede schoonmaak Schoonmaak uitgevoerd door een schoonmaakleverancier.

Ultra-high-speed machine Een eenschijfsmachine met een toerental tussen 1200-2000 toeren ligt.

Pagina 83

Veeg-/zuigmachine Een machine voorzien van roterende borstels en zuigaggregaat voor het verwijderen van los droog vuil dat wordt verzameld in een vuilcompartiment.

Veiligheidsinformatieblad Het Vib bevat gegevens over het middel, de hieraan verbonden gevaren voor de veiligheid/gezondheid van de betrokken werknemers en het milieu, en de wijze waarop deze gevaren zo veel mogelijk kunnen worden voorkomen.

Visueel schoon Toestand waarin de met het blote oog waarneembare verontreinigingen, zowel deeltjes als vlekken, verwijderd zijn (NEN 2075).

Vlakmop Een vlakke mop met katoen of synthetisch materiaal bestemd voor het reinigen van waterbestendige oppervlakken.

VSR Vereniging voor Schoonmaakresearch.

Werkvloerinstructiekaart Op een werkvloerinstructiekaart (Wik) staat wat iemand moet doen om veilig met een reinigingsmiddel te kunnen werken.

Zuur reinigingsmiddel Reinigingsmiddel met pH-waarde minder dan zeven.

Verantwoordelijke Uitgever:

IFMA Belgium VZW, Pegasuslaan 5, 1831 Diegem, Mieke Loncke – Directeur

In het kader van de IFMA Werkgroep Schoonmaak (www.ifma.be)

September 2014, Diegem (1ste versie).

Faci

lity

Man

agem

ent &

Sch

oonm

aak

- Han

dlei

ding

ww

w.if

ma.

be09

/201

4 - v

1