KLASIFIKIMI I KOCKAVE 7-43

Mund t dallohen 3 tipa kryesore:

Kocka t gjata Kocka t shkurtra Kocka t sheshta:

Kockat e gjataKockat e gjata kan nj nga tre dimensionet e tyre mbizotruese ndaj dy t tjerave. P.sh humerus, femur, radius, ulna, tibia, fibula. Ata kan nj trup dhe dy ekstremitete:Diafiza Epifiza

a-Trupi ose diafiza sht cilindrike ose prizmatike b-Ekstrimitetet ose epifizat jan m voluminoze se trupi dhe paraqesin faqe te lmuara me an t t cilave kocka artikulon me kockat fqinje: siperfaqet artikulare

Kockat e shkurtraKockat e shkurtra kan form kubi ose t ngjashm me t dhe paraqesin nj numur m t madh faqzash artikulare. Disa jan shum t vogla: pisiforme, trapezoide (n karpe), t tjera jan voluminoze:kalkaneus, talus (n tarse).

Kockat e sheshtaKockat e sheshta kan nj trashsi tepr t reduktuar. Gjatsia dhe lartsia jan t ndryshueshme. Ato formojn muret e hapsirave t kafks dhe t trungut: parietale, frontale, n nivelin e kafks; os coxae, skapula, sternum (n nivelin e trungut)

Tipa t ndrmjetme:

Kockat e zgjatura, (klavikula, falangjet, metakarpet dhe metatarset) Kockat e harkuara, (brinjt, mandibula, kocka hyoide) Kockat e rregullta, n form rrezesh (vertebrat, sfenoidi)

Kockat papirace, takohen ndisa kocka t kafks dhe fytyrs (lakrimale, fleta orbitale e kocks edmoidale, flett e kocks palatine) Kockat pneumatike, (sinuset, kocka maksilare, kocka frontale, sfenoidale)

Morfologjia1. T dalat kockore: A-Disa jan artikulare dhe t rregullta, koka e femurit, koka e humerusit, kondilet e mandibuls. B-T tjerat, m t shumta n numur, jan ekstra-artikulare dhe t rregullta;

Kshtu dallohen: Apofizat ose proeset kockore Tuberoziteti Protuberancat Spinat Kreshtat Eminencat

Kaviteti i kockaveKaviteti i kockave prmblidhen n dy grupe: Kavitetet artikulare, kaviteti glenoidal i skapuls q artikulon me kokn e humerusi, tacetabuli i os coxae q artikulon me kokn e femurit. Kavitetet joartikulare

Kavitetet joartikulare kan disa funksione:Kavitete t rritjes t gryera n brendsi t trupit t disa kockave, tek kockat temporale, qelizat etmoidale Kavitete t recepsionit, fosat cerebrale, cerebelare, pituitare, fosetat olekranike dhe koronoide

Kavitete t inserimit, muskular ose tendinoz, tek skenoidi, tek femuri, tek mandibula. Disa kocka paraqesin t gryera, t thelluara ose t ara t destinuara pr kalimin e tendinave, t vazave ose t nervave.

KLASIFIKIMI I MUSKIJVE

Dallojm dy tipe muskujsh: 1. muskujt e lmuar 2. muskujt e strijuar

1. Muskujt e lmuarQuhen ndryshe muskujt e zbeht. Kemi t bjm me muskujt e jets vegjetative si p.sh. muskulatura intestinale, gastrike, kolike, ose muskulatur ureterale. Karakterizohen nga nj tkurje e leht dhe e zgjatur.

2. Muskujt e strijuarNdryshe quhen muskujt e kuq. I nnshtrohen vullnetit ton. Kemi t bjm me muskujt e jets somatike si p.sh muskulatura e lvizjes, e mimiks, t folurit t artikuluar.

Muskujt e klasifikuar vemas: Miokardi Muskujt e dgjimit

Miokardi

Ky muskul paraqitet si muskul i kuq i strijuar (histologjikisht i nj tipi t ndryshm nga muskujt e tjer t strijuar) q sht krejtsisht nga vullneti yn.

Muskujt e dgjimit Kta muskuj jan t pavarur nga vullneti; muskujt e atrofizuar (sikurse muskujt e llaps s veshit, muskuli i heliks, i tragus, i antitragus) q tek njeriu nuk i nnshtrohen vullnetit

Muskujt e strijuarAto jan t prbr nga: nj mas e misht , kontraktile dhe elastike, e mirfillt muskulare: barku Nj pjes inerte, rezistente, tendinoze, t vendosur n prgjithsi n ekstremitet: tendinet

Sipas vendosjes s tyre dallojm:a. Muskujt e siprfaqshm ose muskujt kutan, t vendosur tek njeriu kryesisht n nivelin e koks, t fytyrs os t qafs; b. Muskujt e thell vendosen nn fascien siprfaqsore. Kto muskuj lejojn lvizshmrin aktive t skeletit.

Numri i muskujve t strijuar Tek njeriu ekzistojn m tepr se 620 muskuj t strijuar: Rreth 100 pr ansit e siprme Rreth 100 pr ansit e poshtme Rreth 170 pr kokn e qafn Rreth 200 pr trungun Rreth 50 pr aparatet dhe organet

Sipas vendosjes s tyre dallojm:a. Muskujt e siprfaqshm ose muskujt kutan, t vendosur tek njeriu kryesisht n nivelin e koks, t fytyrs os t qafs; b. Muskujt e thell vendosen nn fascien siprfaqsore. Kto muskuj lejojn lvizshmrin aktive t skeletit.

Numri i muskujve t strijuar Tek njeriu ekzistojn m tepr se 620 muskuj t strijuar: Rreth 100 pr ansit e siprme Rreth 100 pr ansit e poshtme Rreth 170 pr kokn e qafn Rreth 200 pr trungun Rreth 50 pr aparatet dhe organet

Sipas forms i klasifikojm n katr grupe:

A. Muskujt fuziform B. Muskujt e shesht C. Muskujt e shkurt D. Muskujt orbikular

A. Muskujt fuziformJan t vendosur n nivelin e gjymtyrve, jan t orjentuar sipas aksit t ansive. N prgjithsi atashohen mbi dy kocka t nj ansie , n t shumtn e rasteve mbi dy segmente fqinje, por mund t kaprcejn edhe nj segment.

Midis muskujve fuziform dallojm ty tipe:Tipi i thjesht prbhet nga nj pjes mishi e quajtur bark ose trup me dy ekstremitete m t ngushta: tendinet Tipat e prbr jan m komplekse

Tipat e prbr jan komplekse:- bipenat me barqe obeze (muskuli digastrik i qafs) - bipenat me barqe jukstapoz (muskuli biceps i krahut) - multipenat me barqe obeze (muskuli i drejt i barkut, muskuli triceps i krahut, muskuli quatriceps i kofshs) - muskujt e fashikuluar

B. Muskujt e shesht

Jan muskuj q gjenden n nivelin e mureve t trungut dhe shpesh prfundojn me an t gishtzimeve (muskujt pektoral, trapez, serrat)

C. Muskujt e shkurtrJan muskuj q takohen n afrsi t aritkulacioneve (muskujt e eminencs tenare)

D. Muskujt orbikularJan t prbr nga fije rrethore ose gjysm rrethore, q takohen n niveline e vrimave natyrale: sfinkteret, muskujt orbikular t gojs, etj

Inserimet muskularea) Muskujt inserohen me an t fijeve t tyre mishore ose me ndrmjetsimin e fijeve tendinoze apo t lameve tendinoze. Muskujt e jets somatike inserohen: - n kockat ne nivelin e gjurmve t inserimit : kreshta, gropza, tuberkula, apofiza - n aponeurozn siprfaqsore, e thell, n membranat ndrkockore - n krcet (muskujt e laringut)

b) Tendinat e inserimit (muskuli biceps i krahut, muskuli semitendinoz) c) Arkadat fibroze t inserimit jan formacione q shkojn nga nj inserim kockor n tjetrin. N kto raste fijet mishore nisen nga knveksiteti i tyre. N kto arkada n prgjithsi kalojn paketat vaskulo-nervore ose tufat neuro-vaskulare.

Emrtimi i muskujveKjo varet nga: vendosja e tyre topografike forma e tyre vendi i tyre i inserimit prbrja e tyre veprimi i tyre fiziologjik madhsia ose volumi i tyre

Arkitektura muskulareInserimi i fijeve muskulare n tendinet fundore mund t bhet n disa mnyra: Prfundim tendinoz goj m goj Prfundim i tipit peniform Prfundim i tipit peniform me kon tendinoz Prfundimi i tipit semipeniform

VaskularizimiVendosja e tyre sht mjaft konstante nga nj subjekt n tjetrin, s paku pr arterien ose arteriet kryesore. Muskujt e t njjtit regjion, shpesh marrin gjakun nga i njejti trung i prbashkt. Sa m i rndsishm t jet funksioni i muskulit aq m t rndsishm jan trungjet kryesore t tij dhe aq m t pakta jan arteriet aksesore.

Arteriet muskulare gjat rrugs s tyre ekstramuskulare preferojn ann fleksore, duke evituar pasojat gjat veprimit muskular. Pika e deprtimit t nj arterieje n muskul shpesh sht fikse nga nj subjekt n tjetrin dhe mund t dallohen: - muskuj t polarizuar - muskuj jo t polarizuar

Arteriet me destinacion muskular shprndahen: N indet fqinje (nerva, artikulacione, lkur) N nj rrjet perifashikulare dhe n nj rrjr aksiale t degve gjatsore. Degt muskulare, n rast obstruksioni t trungjeve arteriale kryesore, mund t shrbejn si rrug suplementare pr vaskularizimin distal

Venat formojn nj rrjet intrafashikulare q bashkohen me vena m t mdha, satelit t arterieve Tndinat jan t varfra n element vaskular.

Inervimi muskularMuskuli merr nj inervim motor, i cili shkakton kontraktimin e tij. Zotron nj inervim sensitiv i tipit propioceptiv. Muskuli ve ktyre zotron nj inervim n nivelin e plekseve arteriale, q kontrollon sasin e vaskularizimit

Struktura muskulare dhe fiziologjikeo Fijet muskulare jan t bashkuara me an t fascieve muskulare q veohen nga njra tjetra q me an t septumeve apo ndrtesave. Muskuli mbshtillet nga nje membran o Fija muskulare e strijuar sht nj njsi histofiziologjike e muskulit. Intesiteti i tkurjes sht n varsi t numrit t fijeve t prfshira n kontraksion, sepse gjat nj kontraksioni disa fije tkuren dhe disa jo.

Veprime muskulareMuskujt veprojn mbi artikulacione si leva. Ato mund t ken: Veprime t njjta fiziologjike (t jen agonist) Veprim t kundrt fiziologjik (t jen antagonist) Veprimi muskular mund t bhet n disa mnyra:

Qoft m an t tkurjes muskulare pa shkurtim ose tkurjes izotermik

Qoft me an t tkurjes s ngadalshme me shkurtim muskular Qoft me an t tkurjes s shpejt, me shkurtim, t quajtur tkurje balistike