KİMYASAL AJAN MARUZİYETİNDE TIBBİ YAKLAŞIM

04/21/23 1

KİMYASAL AJAN KİMYASAL AJAN MARUZİYETİNDE TIBBİ MARUZİYETİNDE TIBBİ

YAKLAŞIMYAKLAŞIM

Mesut ORTATATLIMesut ORTATATLIYrd.Doç.Dr.Tbp.Yb.Yrd.Doç.Dr.Tbp.Yb.KBRN BD. Bşk.lığıKBRN BD. Bşk.lığı

Mesut ORTATATLIMesut ORTATATLIYrd.Doç.Dr.Tbp.Yb.Yrd.Doç.Dr.Tbp.Yb.KBRN BD. Bşk.lığıKBRN BD. Bşk.lığı

04/21/23 2

Kimyasal silahlar ve zehirli endüstriyel maddeler

Biyolojik silahlar ve toksinler

Radyasyon yayan cihazlar ve radyasyon kazaları

Nükleer silahlar ve nükleer santraller

KBRN TEHDİTLERİ

04/21/23 3

ZAYİAT

GE

RÇ

EK

LE

ŞM

E İ

HT

İMA

Lİ

NÜKLEERSİLAHLARBİYOLOJİK

SİLAHLAR

100.0001.000 10.000100

GELİŞTİRİLMİŞNÜKLEER

CİHAZ

KİMYASALSİLAHLAR

RADYASYON YAYAN

CİHAZLAR

KBRN RİSK ANALİZİKBRN RİSK ANALİZİ

04/21/23 4

MADDİ HASARMADDİ HASAR

CAN KAYIPLARICAN KAYIPLARI

KİTLESEL YARALANMAKİTLESEL YARALANMA

PANİKPANİK

KAOSKAOS

PSİKOLOJİK ÇÖKÜNTÜPSİKOLOJİK ÇÖKÜNTÜ

SİSTEMİN KİLİTLENMESİSİSTEMİN KİLİTLENMESİ

KBRN OLAYIKBRN OLAYI

04/21/23 5

KBRN KAYNAKLI KİTLESEL KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALARYARALANMALAR

ZAMAN

*RİSK YÖNETİMİ

VE HAZIRLIK* TIBBİ YARDIM

OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI

OLAY BÖLGESİ HASTANE AŞAMASI

*ARAMA-KURTARMADEKONTAMİNASYON

TAHLİYE

04/21/23 66

* Kimyasal silahlar ve zehirli endüstriyel maddeler

* Biyolojik silahlar ve toksinler

* Radyasyon yayan cihazlar ve radyasyon kazaları

* Nükleer silahlar ve nükleer santraller

KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları)

04/21/23 7

* Ulusal düzeyde* Ulusal düzeyde

sivil kurumlar sivil kurumlar

(Başbakanlık)(Başbakanlık)

- İçişleri Bakanlığı - İçişleri Bakanlığı

. . Emniyet Genel Md.lüğüEmniyet Genel Md.lüğü

. Valilikler. Valilikler

. . Sivil Savunma Gn. Md.lüğüSivil Savunma Gn. Md.lüğü

- Sağlık Bakanlığı- Sağlık Bakanlığı

. İl Sağlık Müdürlükleri. İl Sağlık Müdürlükleri

. Refik Saydam Hıfzıs. Mrk.. Refik Saydam Hıfzıs. Mrk.

Bşk.lığıBşk.lığı

- Dışişleri Bakanlığı- Dışişleri Bakanlığı

- Adalet Bakanlığı- Adalet Bakanlığı

* Ulusal düzeyde * Ulusal düzeyde

askeriaskeri kurumlarkurumlar

(G(Gnkur. nkur. BşBşk.lk.lığı)ığı)

- Kuvvet Komutanlıkları - Kuvvet Komutanlıkları

- - TSK Sağlık KomutanlığıTSK Sağlık Komutanlığı

* Yerel otorite* Yerel otorite

(Valilik ve (Valilik ve

kaymakamlıklarkaymakamlıklar))

- İl Emniyet Md.lüğü- İl Emniyet Md.lüğü

- İl Sivil Savunma Müdürlükleri- İl Sivil Savunma Müdürlükleri

- Belediyeler- Belediyeler

- İtfaiye Teşkilatları- İtfaiye Teşkilatları

- Kamu (üniversite) ve Özel - Kamu (üniversite) ve Özel

Hastanelerin BaştabiplikleriHastanelerin Baştabiplikleri

7

ÜLKEMİZDE KBRN SAVUNMASI KURUMLAR ARASI KOORDİNASYON

04/21/23 8

KİMYASAL SİLAHLARIN UZUN SÜRELİ ETKİLERİ

Kronik hastalıklar Karsinojenez ve mutajenez İnfeksiyon hastalıkları Ekolojik etkiler.

04/21/23 9

SİNİR AJANLARISİNİR AJANLARI

TarihçeTarihçe

Tetraetilpirofosfat (TEPP) (İlk ChE inhibitörü) Tetraetilpirofosfat (TEPP) (İlk ChE inhibitörü) 18541854

Tabun (Schrader, Almanya)Tabun (Schrader, Almanya) 19361936

Sarin (Schrader, Almanya)Sarin (Schrader, Almanya) 19371937

Silah olarak çok miktarda üretim (Almanya)Silah olarak çok miktarda üretim (Almanya) 19421942

Sarin saldırısı (Matsumoto Japonya)Sarin saldırısı (Matsumoto Japonya) 19941994

Sarin saldırısı (Tokyo metrosu)Sarin saldırısı (Tokyo metrosu) 19951995

04/21/23 10


Moleküler YapıMoleküler Yapı

SOMAN VX

TABUN

SARİN

04/21/23 11


Solunum sistemi

Cilt

Sindirim sistemi

Göz

Maruziyet

04/21/23 12


Etki MekanizmasıEtki Mekanizması

Kolinerjik kavşaklarda asetilkolinesterazın (AChE) geri dönüşsüz inhibisyonu

Asetilkolinin (ACh) yıkılamaması ve aşırı birikimi

ASETİLKOLİN YIKIMIASETİLKOLİN YIKIMI

AsetilkolinAsetilkolin

kolinkolin asetatasetat

hidrolizhidroliz

+

AChEAChE

ASETİLKOLİN (Ach)ASETİLKOLİN (Ach)

AChE

ACh Sinir Ajanı

Etki mekanizması Etki mekanizması SİNİR AJANLARI-AChESİNİR AJANLARI-AChE

SİNİR AJANLARI-AChESİNİR AJANLARI-AChEEtki mekanizması Etki mekanizması

AChE ESKİMESİAChE ESKİMESİ

SİNİR AJANLARI-AChESİNİR AJANLARI-AChE

Bir alkil grubunun yerine Bir alkil grubunun yerine hidroksilhidroksil

AChE REAKTİVASYONUAChE REAKTİVASYONU

SİNİR AJANLARI-AChE-OKSİMSİNİR AJANLARI-AChE-OKSİM

04/21/23 18

SİNİR AJANI MARUZİYETİ SİNİR AJANI MARUZİYETİ

Akut İntoksikasyon (zehirlenme)Akut İntoksikasyon (zehirlenme)

İntermediate (ara) sendromİntermediate (ara) sendrom

Gecikmiş tip polinöropatiGecikmiş tip polinöropati

KLİNİK TABLOLAR

04/21/23 1919

AKUT SİNİR AJANI MARUZİYETİAKUT SİNİR AJANI MARUZİYETİ

Solunum desteği Solunum desteği

DekontaminasyonDekontaminasyon

Antidot tedavisiAntidot tedavisi

Destek tedavisiDestek tedavisi

TEDAVİ

04/21/23 2020

Solunum DesteğiSolunum Desteği

AspirasyonAspirasyon

Oksijen Oksijen

VentilasyonVentilasyon

AKUT SİNİR AJANI MARUZİYETİ

04/21/23 2121

Dekontaminasyon (Temizleme)Dekontaminasyon (Temizleme)

IslakIslak

SuSu SabunSabun Sodyum hipoklorür (%0.5)Sodyum hipoklorür (%0.5)

KuruKuru Aliminyum silikatAliminyum silikat Magnezyum silikatMagnezyum silikat KilKil ReçinelerReçineler


04/21/23 2222

DESTEK TEDAVİSİDESTEK TEDAVİSİ

Dolaşım desteğiDolaşım desteği

Asit-baz dengesiAsit-baz dengesi

Elektrolit ve sıvı desteğiElektrolit ve sıvı desteği


04/21/23 2323

ANTİDOT TEDAVİSİ

Atropin Atropin

OksimlerOksimler

DiazepamDiazepam


04/21/23 2424

ATROPİNATROPİN

Başlangıç dozuBaşlangıç dozu Erişkin: 2-6 mgErişkin: 2-6 mg Çocuk:0.15 mg/kg Çocuk:0.15 mg/kg

İdame dozu (5-30 dk tekrar)İdame dozu (5-30 dk tekrar) Erişkin: 1-2 mgErişkin: 1-2 mg Çocuk: 0.15 mg/kg Çocuk: 0.15 mg/kg

Uygulama yolu kasiçi/damariçiUygulama yolu kasiçi/damariçi


04/21/23 25

OKSİM TEDAVİSİ

Oksim; RHC=N-OH yapısında olan organik bileşiklerin genel adıdır.

Oksim anyonunun bir pridinyum halkasına bağlanması ile meydana gelir.

04/21/23 26

OKSİM TEDAVİSİ

04/21/23 27

Oksim tipinden bağımsız olmak üzere Oksim tipinden bağımsız olmak üzere 44g/ml serum konsantrasyonunun, sinir ajanının g/ml serum konsantrasyonunun, sinir ajanının etkilerini geri döndürmek için yeterli olduğu tespit etkilerini geri döndürmek için yeterli olduğu tespit edilmiştir ve bu miktar bir konsept olarak kabul edilmiştir ve bu miktar bir konsept olarak kabul edilmektedir.edilmektedir.

Bu konsantrasyonu sağlamak için Bu konsantrasyonu sağlamak için

pralidoksim klorür 15-25 mg/kg, İ.V. infüzyon ile pralidoksim klorür 15-25 mg/kg, İ.V. infüzyon ile uygulanır. Obidoksim 250 mg bolus, 750 mg/24 uygulanır. Obidoksim 250 mg bolus, 750 mg/24 saat İ.V. infüzyon ile uygulanır. saat İ.V. infüzyon ile uygulanır.

Otoenjektörlerin içinde ya 600 mg Otoenjektörlerin içinde ya 600 mg pralidoksim ya da 220 mg obidoksim tek başına ya pralidoksim ya da 220 mg obidoksim tek başına ya da 2 mg atropin ile birlikte kombine bir şekilde da 2 mg atropin ile birlikte kombine bir şekilde bulunmaktadır bulunmaktadır

OKSİM TEDAVİSİ

04/21/23 28

I. SİNİR AJANLARII. SİNİR AJANLARI

04/21/23 29

DİAZEPAM TEDAVİSİ

Sinir ajanlarının neden olduğu konvülsif Sinir ajanlarının neden olduğu konvülsif aktiviteyi ve buna bağlı beyin hasarını aktiviteyi ve buna bağlı beyin hasarını azaltmak için kullanılır.azaltmak için kullanılır.

Erişkinlerde yavaş bir şekilde 10-20 mg Erişkinlerde yavaş bir şekilde 10-20 mg (i.v.), çocuklarda 300-400 mikrogram/kg (i.v.), çocuklarda 300-400 mikrogram/kg (i.v.) dozları tercih edilir (i.v.) dozları tercih edilir

04/21/23 30

Tedavide acil antidot uygulamayı gerektiren belirtiler

Göz yaşarması ile birlikte Göz yaşarması ile birlikte

görme bulanıklığıgörme bulanıklığı Frontal bölgede göz diplerinde ağrıFrontal bölgede göz diplerinde ağrı Göğüste bası hissi (sıkışma), öksürükGöğüste bası hissi (sıkışma), öksürük Burun akmasıBurun akması


04/21/23 31

Atropinizasyon kriterleriAtropinizasyon kriterleri

Ağız kuruluğu Ağız kuruluğu

Akciğerde rallerin tamamen ortadan Akciğerde rallerin tamamen ortadan

kalkması kalkması

I. SİNİR AJANLARII. SİNİR AJANLARI

04/21/23 32

Kükürtlü MustardKükürtlü Mustard

Azotlu Mustard Azotlu Mustard

Lewisit Lewisit

(arsenikli vezikan)(arsenikli vezikan)

YAKICI AJANLARYAKICI AJANLAR

04/21/23 33

MUSTARD

Zararlı etkileri, göz ve deri başta olmak üzere, akciğerlerde, sindirim sisteminde, üreme sisteminde ve diğer pek çok sistemde ortaya çıkabilmektedir.

DNA hasarı yapma potansiyelinden dolayı maruz kalan vakalarda ani ölüm gerçekleşmese bile kanser ve enfeksiyon riski ciddi şekilde artmaktadır.

Kısa vadeli etkilerinin yanında orta ve uzun vadeli problemler oluşturması yönüyle de mustard grubu kimyasallar popüleritesi azalmayan kimyasal savaş ajanlarıdır.

04/21/23 34

GözlerGözler ( fotofobi, bleferospazm, konjuktivit ve korneal ( fotofobi, bleferospazm, konjuktivit ve korneal lezyonlar )lezyonlar )

DeriDeri ( eritem, yanık, veziküller ve nekroz ) ( eritem, yanık, veziküller ve nekroz ) Solunum yolları Solunum yolları (irritasyon ve konjesyon, akciğer (irritasyon ve konjesyon, akciğer

ödemi, mekanik asfiksi ve bakteriyel enfeksiyon ) ödemi, mekanik asfiksi ve bakteriyel enfeksiyon ) GIS GIS ( bulantı, kusma ve diare )( bulantı, kusma ve diare ) Sistemik Sistemik ( başağrısı, lökopeni ( başağrısı, lökopeni

ve anemi )ve anemi )

YAKICI AJANLARYAKICI AJANLAR-Mustard--Mustard-

BELİRTİLER

04/21/23 35

MUSTARD

04/21/23 36

Temel tedavi yaklaşımı hızlı dekontaminasyon ve göz, Temel tedavi yaklaşımı hızlı dekontaminasyon ve göz,

cilt ve solunum bölgesi lezyonlarının semptomatik cilt ve solunum bölgesi lezyonlarının semptomatik

tedavisidir.tedavisidir.

Sabun, alkollü sabun ve sıvı sabun, sodyum hipoklorit Sabun, alkollü sabun ve sıvı sabun, sodyum hipoklorit

ve kloraminler dekontaminasyonda kullanılır.ve kloraminler dekontaminasyonda kullanılır.

Sodyum tiyosülfat (%2.5) ve izotonik sodyum Sodyum tiyosülfat (%2.5) ve izotonik sodyum

bikarbonat (%1.2)bikarbonat (%1.2)

II. YAKICI AJANLARII. YAKICI AJANLAR-Mustard--Mustard-

TEDAVİ

04/21/23 37

Gözlerde aniden bıçak gibi saplanan bir ağrı ve Gözlerde aniden bıçak gibi saplanan bir ağrı ve bleferospazm bleferospazm

Cilt ve solunum bölgesinde yakıcı bir ağrı Cilt ve solunum bölgesinde yakıcı bir ağrı Hemoliz ve şiddetli vakalarda sarılık Hemoliz ve şiddetli vakalarda sarılık Hipotansiyon, Hipotansiyon, Bulantı, kusma, anoreksi, diyare,Bulantı, kusma, anoreksi, diyare, Kas kramplarına kadar giden güçsüzlük, Kas kramplarına kadar giden güçsüzlük, Susama ve hipotermi Susama ve hipotermi

II. YAKICI AJANLARII. YAKICI AJANLAR-Lewisit--Lewisit-

BELİRTİLER

04/21/23 38

Temel tedavi yaklaşımı hızlı dekontaminasyonTemel tedavi yaklaşımı hızlı dekontaminasyon Sıvı desteği,Sıvı desteği, Ağrı kontrolü için morfinAğrı kontrolü için morfin Korneal erozyonda atropin sülfat merhemiKorneal erozyonda atropin sülfat merhemi

II. YAKICI AJANLARII. YAKICI AJANLAR-Lewisit--Lewisit-

TEDAVİ

AKCİĞER İRRİTANLARI AKCİĞER İRRİTANLARI (BOĞUCU GAZLAR) (BOĞUCU GAZLAR)

Fosgen (CG), Fosgen (CG), Klor (CL) Klor (CL) Klorpikrin (PS)Klorpikrin (PS)

AKCİĞER İRRİTANLARI AKCİĞER İRRİTANLARI (BOĞUCU GAZLAR) (BOĞUCU GAZLAR)

Fosgen (CG), Fosgen (CG), Klor (CL) Klor (CL) Klorpikrin (PS)Klorpikrin (PS)

FOSGENFOSGEN

Terminal bronşiollerde ve alveolar Terminal bronşiollerde ve alveolar membranlarda yapısal bütünlük membranlarda yapısal bütünlük bozulurbozulur

Kapiller-alveolar duvarın geçirgenliği artarKapiller-alveolar duvarın geçirgenliği artar

Alveoller içine plazma sızarAlveoller içine plazma sızar

Pulmoner ödemPulmoner ödem


Göz yaşarması, boğaz ağrısıGöz yaşarması, boğaz ağrısı Göğüste sıkışma, bulantı, kusma ve Göğüste sıkışma, bulantı, kusma ve

baş ağrısıbaş ağrısı Dispne, masif pulmoner ödem Dispne, masif pulmoner ödem Hipotansiyon, bronkospazmHipotansiyon, bronkospazm Sağ ventrikül yetmezliği, siyanoz ve Sağ ventrikül yetmezliği, siyanoz ve

şokşok

FOSGENFOSGEN

Semptom ve BulgularSemptom ve Bulgular

ABCABC Mutlak istirahat Mutlak istirahat Aspirasyon Aspirasyon Bronkospazmın tedavisi:Bronkospazmın tedavisi:

Beta agonistlerBeta agonistler TeofilinTeofilin Steroid Steroid

OksijenOksijen Destekleyici tedaviDestekleyici tedavi

FOSGENFOSGEN

TedaviTedavi

04/21/23 43

Hidrojen Siyanür (HCN)Hidrojen Siyanür (HCN)

Siyanojen Klorür Siyanojen Klorür

SİSTEMİK ZEHİRLERSİSTEMİK ZEHİRLER

04/21/23 44

Renksiz, çok uçucu, acı badem Renksiz, çok uçucu, acı badem

kokusundadırkokusundadır

Maskelerin aktif karbonları ile zayıf olarak Maskelerin aktif karbonları ile zayıf olarak

tutulurlar. tutulurlar.

Toksik belirtiler daha çok Merkezi Sinir Toksik belirtiler daha çok Merkezi Sinir

Sistemi kaynaklı ve ölüm nedeni de Sistemi kaynaklı ve ölüm nedeni de

solunum felcidir.solunum felcidir.

SİSTEMİK ZEHİRLERSİSTEMİK ZEHİRLER

--Hidrojen Siyanür (HCN)Hidrojen Siyanür (HCN)--

GENEL ÖZELLİKLER

04/21/23 45

Solunum derinliğinde artma, 20-30 saniye Solunum derinliğinde artma, 20-30 saniye sonra şiddetli konvülsiyonlar,sonra şiddetli konvülsiyonlar,

Birkaç dakika içerisinde solunum arresti ve Birkaç dakika içerisinde solunum arresti ve kardiyak yetmezlik,kardiyak yetmezlik,

Bacaklarda güçsüzlük, kusma ve başağrısı,Bacaklarda güçsüzlük, kusma ve başağrısı, Kan gazlarında arteriyovenöz oksijen Kan gazlarında arteriyovenöz oksijen

saturasyonu farkı azalır.saturasyonu farkı azalır.

BELİRTİLER

IV.SİSTEMİK ZEHİRLERIV.SİSTEMİK ZEHİRLER


04/21/23 46

Akut zehirlenmelerde amil nitrit + Sodyum nitrit + Akut zehirlenmelerde amil nitrit + Sodyum nitrit + Sodyum tiyosülfat, (Methemoglobinemi)Sodyum tiyosülfat, (Methemoglobinemi)

4-Dimetilaminofenol hidroklorid (4-DMAP), 4-Dimetilaminofenol hidroklorid (4-DMAP), %100 oksijen verilir,%100 oksijen verilir, Gaz maskesine güvenilmemelidir,Gaz maskesine güvenilmemelidir, Tıbbi personel, ağızdan ağıza resüsitasyondan Tıbbi personel, ağızdan ağıza resüsitasyondan

kaçınmalı ve hastaya veya gastrik içeriklere kaçınmalı ve hastaya veya gastrik içeriklere korunmasız temas etmemelidir.korunmasız temas etmemelidir.

IV.SİSTEMİK ZEHİRLERIV.SİSTEMİK ZEHİRLER


TEDAVİ

KAPASİTE BOZUCU KAPASİTE BOZUCU AJANLARAJANLAR

Bu ajanlar SSS’ini etkileyip stimulasyon veya Bu ajanlar SSS’ini etkileyip stimulasyon veya depresyon yoluyla geçici davranış ve fiziksel depresyon yoluyla geçici davranış ve fiziksel kapasite bozukluklarına neden olurlarkapasite bozukluklarına neden olurlar

1) Depresan ajanlar 1) Depresan ajanlar (3-Kinüklidinil Benzilat (3-Kinüklidinil Benzilat

(BZ))(BZ))

2) Stimulanlar 2) Stimulanlar (D-Liserjik asit dietilamid (D-Liserjik asit dietilamid

(LSD))(LSD))

KAPASİTE BOZUCU KAPASİTE BOZUCU AJANLARAJANLAR

Bu ajanlar SSS’ini etkileyip stimulasyon veya Bu ajanlar SSS’ini etkileyip stimulasyon veya depresyon yoluyla geçici davranış ve fiziksel depresyon yoluyla geçici davranış ve fiziksel kapasite bozukluklarına neden olurlarkapasite bozukluklarına neden olurlar

1) Depresan ajanlar 1) Depresan ajanlar (3-Kinüklidinil Benzilat (3-Kinüklidinil Benzilat

(BZ))(BZ))

2) Stimulanlar 2) Stimulanlar (D-Liserjik asit dietilamid (D-Liserjik asit dietilamid

(LSD))(LSD))

DEPRESAN AJANLAR (BZ)DEPRESAN AJANLAR (BZ)

Antikolinerjik Antikolinerjik Belladona alkaloidleri, atropin ve Belladona alkaloidleri, atropin ve

skopolamin benzeri skopolamin benzeri Beyin ve spinal korddaki muskarinik Beyin ve spinal korddaki muskarinik

bölgelerdeki kolinerjik iletimi engeller bölgelerdeki kolinerjik iletimi engeller


1-4 saat:1-4 saat: Taşikardi, halsizlik, ataksi, kusma, Taşikardi, halsizlik, ataksi, kusma, ağızda kuruluk, görmede bulanıklık, ağızda kuruluk, görmede bulanıklık, konfüzyon, stupora kadar giden sedasyon hali konfüzyon, stupora kadar giden sedasyon hali görülür.görülür.

4-12 saat:4-12 saat: Sorulanlara cevap verememe, Sorulanlara cevap verememe, hareket edememe gibi belirtiler başlar. hareket edememe gibi belirtiler başlar.

12-96 saat:12-96 saat: Aktivite artışı, halüsinasyonlarla Aktivite artışı, halüsinasyonlarla devam eder ve maruziyet sonrası 48-96 saat devam eder ve maruziyet sonrası 48-96 saat içerisinde normale dönüş içerisinde normale dönüş



İnhalasyonla Temasİnhalasyonla Temas1) Hasta kontamine ortamdan uzaklaştırılır.1) Hasta kontamine ortamdan uzaklaştırılır.

2) Solunum fonksiyonları kontrol altına alınır. 2) Solunum fonksiyonları kontrol altına alınır.

3) Kendisine ve başkalarına zarar veremeyeceği 3) Kendisine ve başkalarına zarar veremeyeceği

sakin ve güvenli bir yerde gözlem altında sakin ve güvenli bir yerde gözlem altında

tutulur. tutulur.

4) Antidot olarak Fizostigmin salisilat uygulanır. 4) Antidot olarak Fizostigmin salisilat uygulanır.

5) Semptomatik tedavi uygulanır. 5) Semptomatik tedavi uygulanır. Taşiaritmiler i.v. propranolol Taşiaritmiler i.v. propranolol Hipertermi için vücut soğutulmalıHipertermi için vücut soğutulmalı İdrar retansiyonu takip edilmelidir. İdrar retansiyonu takip edilmelidir.


TedaviTedavi

Oral Temas:Oral Temas:1) Kusturma: Hasta komada değilse, 1) Kusturma: Hasta komada değilse, konvülziyon yoksa ipeka ile kusturulur. konvülziyon yoksa ipeka ile kusturulur. Gecikmiş olunsa bile mide Gecikmiş olunsa bile mide boşaltılmalıdır. boşaltılmalıdır.

2) Aktif Kömür: 2) Aktif Kömür:

3) Antidot olarak fizostigmin salisilat 3) Antidot olarak fizostigmin salisilat uygulanır. uygulanır.

4) Semptomatik tedavi yapılır. 4) Semptomatik tedavi yapılır.

TedaviTedavi


Ergoalkoloidlerinden izole edilen beyaz Ergoalkoloidlerinden izole edilen beyaz

katı bir madde olup, kristalize serbest katı bir madde olup, kristalize serbest

baz şekli suda çözünmezbaz şekli suda çözünmez

Bir serotonin agonistidir Bir serotonin agonistidir

İmpuls transmisyonunu kolaylaştırarak İmpuls transmisyonunu kolaylaştırarak

aşırı sinirsel aktiviteye neden olurlaraşırı sinirsel aktiviteye neden olurlar

STİMULANLAR (LSD)STİMULANLAR (LSD)


Somatik: Somatik: Uyku hali, bulantı, kusma, diyare, Uyku hali, bulantı, kusma, diyare,

fotofobi, midriyasis, lakrimasyon, taşikardi, fotofobi, midriyasis, lakrimasyon, taşikardi,

anoreksi, hipertermi, terleme, ataksianoreksi, hipertermi, terleme, ataksi

Duyusal: Duyusal: Şekil ve renklerde değişme, dikkatte Şekil ve renklerde değişme, dikkatte

dağılma, işitmede keskinleşme ve nadiren dağılma, işitmede keskinleşme ve nadiren

sinestezisinestezi

Psişik: Psişik: Ruh halinde değişiklikler, düşüncelerin Ruh halinde değişiklikler, düşüncelerin

ifadesinde güçlük, hallüsinasyonlar, akut ifadesinde güçlük, hallüsinasyonlar, akut

psikozlar, paranoya.psikozlar, paranoya.



Oral temasta hasta komada değil ve Oral temasta hasta komada değil ve

konvülsiyon geçirmiyorsa kusturulur, ipeka konvülsiyon geçirmiyorsa kusturulur, ipeka

şurubu verilirşurubu verilir

Akut anksiyete durumunda diazepam ile Akut anksiyete durumunda diazepam ile

sedasyon sağlanırsedasyon sağlanır


TedaviTedavi

Kullanıldıklarında temas süresinden biraz daha uzun Kullanıldıklarında temas süresinden biraz daha uzun

bir süre devam eden, hızlı, fakat geçici kapasite bir süre devam eden, hızlı, fakat geçici kapasite

kaybına neden olan çok düşük toksisiteye sahip kaybına neden olan çok düşük toksisiteye sahip

irritanlardırirritanlardır

Göz Yaşartıcı AjanlarGöz Yaşartıcı Ajanlar:: Kloroasetofenon (CN), o- Kloroasetofenon (CN), o-

klorobenziliden malononitril (CS) ve dibenzoksazepin klorobenziliden malononitril (CS) ve dibenzoksazepin

(CR)(CR)

Kusturucu ajanlar:Kusturucu ajanlar: DM (ADAMSİT- DM (ADAMSİT-

difenilminarsinklorid)difenilminarsinklorid)

KARGAŞA KONTROL AJANLARIKARGAŞA KONTROL AJANLARI

GÖZYAŞARTICI AJANLARGÖZYAŞARTICI AJANLAR konjuktivanın bazı iritanlara karşı konjuktivanın bazı iritanlara karşı özellikle duyarlı olması ve oluşan özellikle duyarlı olması ve oluşan cevapta gözyaşı sekresyonunun cevapta gözyaşı sekresyonunun artmasından yararlanılarak artmasından yararlanılarak kullanılırlar. kullanılırlar.

KUSTURUCU AJANLARKUSTURUCU AJANLAR ise burun ve ise burun ve üst solunum yolları mukozalarında üst solunum yolları mukozalarında iritasyon yaparlar.iritasyon yaparlar.



Hasta kontamine olmuş ortamdan Hasta kontamine olmuş ortamdan uzaklaştırılır. Kontamine olmuş giysiler uzaklaştırılır. Kontamine olmuş giysiler çıkartılır. çıkartılır.

Vücut ve giysiler bol su ve sabunla Vücut ve giysiler bol su ve sabunla yıkanır. yıkanır.

Tıbbi personel kendini kontamine Tıbbi personel kendini kontamine etmemek için gerekli önlük, maske ve etmemek için gerekli önlük, maske ve eldiven gibi koruyucu önlemleri eldiven gibi koruyucu önlemleri kullanmalıdır. kullanmalıdır.

Spesifik antidotları yoktur. Spesifik antidotları yoktur. Semptomatik ve destekleyici tedavi Semptomatik ve destekleyici tedavi

yaklaşımları uygulanır. yaklaşımları uygulanır.


TedaviTedavi

a) Bitkilere doğrudan uygulanıp yok eden a) Bitkilere doğrudan uygulanıp yok eden

ajanlarajanlar 2,4D ( 2,4- Diklorofenoksiasetik asit) 2,4D ( 2,4- Diklorofenoksiasetik asit)

2,4,5-T (2,4,5-Triklorofenoksiasetik asit) 2,4,5-T (2,4,5-Triklorofenoksiasetik asit)

Kakodilik asit (Dimetil arsenik asit) Kakodilik asit (Dimetil arsenik asit)

PikloramPikloram

b) Toprağı sterilize eden kimyasal b) Toprağı sterilize eden kimyasal

maddelermaddeler BromasilBromasil

BİTKİ ÖLDÜRÜCÜ AJANLARBİTKİ ÖLDÜRÜCÜ AJANLAR

Sabrınız için teşekkürler

04/21/23 60

KİMYASAL AJAN SALDIRISINA KARŞI BULUNDURULMASI GEREKEN TIBBİ ARAÇ, GEREÇ VE İLAÇLAR

Pridostigmin tablet, atropin ve oksim ampulleri Dimerkaprol ampul, merhem ve pomadı Nitrit preperatları 4-DMAP ampul ve Na tiyosülfat ampul Dekontaminasyon seti Koruyucu giysi ve maske

KİMYASAL AJAN SALDIRISINA KARŞI BULUNDURULMASI GEREKEN TIBBİ ARAÇ, GEREÇ VE İLAÇLAR

Pridostigmin tablet, atropin ve oksim ampulleri Dimerkaprol ampul, merhem ve pomadı Nitrit preperatları 4-DMAP ampul ve Na tiyosülfat ampul Dekontaminasyon seti Koruyucu giysi ve maske

04/21/23 61

KİMYASAL SAVAŞTA DİKKAT EDİLMESİ KİMYASAL SAVAŞTA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALARGEREKEN NOKTALAR

Kaynağı bilinmeyen bir sis veya duman mevcut Kaynağı bilinmeyen bir sis veya duman mevcut olduğunda şüpheli bir koku veya sıvı tesbit olduğunda şüpheli bir koku veya sıvı tesbit edildiğinde,edildiğinde,

Sebebi bilinmeyen burun akması, göz yaşarması ve Sebebi bilinmeyen burun akması, göz yaşarması ve nefes almada güçlük hissetmede derhal nefes almayı nefes almada güçlük hissetmede derhal nefes almayı kesin ve maskenizi takınız.kesin ve maskenizi takınız.

04/21/23 62

KİMYASAL SAVAŞTA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

Gerekli olduğundan emin olmadıkça atropin iğnesini yapmayın.

Bulunduğunuz bölgenin artık tehlikeli olmadığı tesbit edilip, maskenizi çıkarmanız söylenene kadar maskenizi takmaya devam edin.

04/21/23 63

KİMYASAL SAVAŞTA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

Kimyasal maddelerden temizlenme (=Dekontaminasyon) işlemine çok önem verin ve dikkatle uygulayınız.

Kimyasal silahların etkilerini çok iyi öğreniniz.

04/21/23 64

DERHAL MASKE TAKMAYI GEREKTİREN KOŞULLAR

Personel aşağıda belirtilen hususlarda kimyasal taarruz alarmını beklemeksizin derhal maskeleri takarlar.

Topçu, havan ve roket ateşi veya hava bombardımanlarında,

Havadan püskürtme suretiyle taarruz edildiğinde, Kaynağı bilinmeyen bir sis veya duman mevcut

olduğunda,

04/21/23 65


Şüpheli bir koku veya sıvı tespit edildiğinde,

Bir kimyasal taarruzdan şüphelenildiğinde,

Kimyasal bir gazla kirletildiğinden şüphe edilen veya kirletildiği bilinen bir bölgeye girildiğinde,

04/21/23 66


Kişileri etkileyen aşağıdaki hususlar meydana geldiğinde:

Sebebi bilinmeyen burun akması. Boğulma hissi göğüs ve boğazda sıkışma. Görüş bulanıklığı ve yakındaki cisimleri görmede

zorluk. Gözlerde tahriş. Nefes almada güçlük veya çok sık nefes alma

ihtiyacı.

Documents

KİMYASAL AJAN MARUZİYETİNDE TIBBİ YAKLAŞIM