Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.

KIMYA VE ILGILI ENDÜSTRILER

“Kimya ve ilgili endüstriler” broşürü aşağıdaki alt sektörleri kapsamaktadır:

Kimyasal maddeler ve ürünler

Kauçuk ve plastik ürünler

Kağıt, karton ve sair ürünler

Metal olmayan mineral ürünler

Eczacılık ve Kozmetik altsektörlerine genel bakış Bulgaristan Genel Broşüründe

yapılmıştır

İÇERIK1. Muhtasar giriş 4

2. Bulgaristan’a genel bakış 6

4. Tarih 10

5. Endüstriye genel bakış 14

6. İnsan Kaynakları 32

7. Başarı Öyküleri 42

4

Özet

Elverişli coğrafi k konumu sayesinde, Bulgaristan kimyasal ürünlerini 5 kıtada bir çok pazara ihraç etmektedir

Ülke, soda külü, fosforlu ve azotlu gübreler ve ilaç ürünleri gibi kimyasal ürünler üretiminde 1989 yılından önce lider konumunda bulunuyordu

Ülkede Solvay, Şişecam Group, Saint Gobain, Air Liquide, Italcementi Group, Lukoil gibi fi rmalar başarılı bir şekilde faaliyet göstermeye devam ediyor

Fosforlu ve azotlu gübre ihracatının artışı 2011

yılında %27’ye ulaştı.

Avrupa’daki en büyük sentetik soda külü üretim fabrikası

Bulgaristan’ da bulunuyor.

5

Özet

Bulgaristan’da doğal hammaddelerin varlığı sektörde faaliyet gösteren bir çok yatırımcı tarafından ana öncelik olarak belirtilmektedir

Bulgaristan rekabetçi fi yatlarla ve nispeten yüksek iş verimliliğiyle birlikte yüksek kalifi yeli deneyimli uzmanlar sunmaktadır

Sektör devasa gelişme imkanları sunan kurulu altyapı ve kullanılmamış potansiyele sahiptir

Ülkede mevcut sanayi bölgeleri ve tesisleri

yakınında iyi derecede tuz, kum, kil, kireçtaşı,

kaolin vs gibi rezervler bulunmaktadır.

Yılda kimya ve ilgi endüstrilerin ihtiyaçlarını

karşılayacak 7 000’ in üzerinde üniversite

öğrencisi mezun oluyor.

Ülke iyi geliştirilmiş elektrik ve doğalgaz

dağıtım şebekelerine sahiptir.

6

Bulgaristan’a genel bakış

Ülkenin stratejik lokasyonu aşağıdaki pazarlara erişim imkanı sunmaktadır: Güneydoğu Avrupa – yüksek potansiyel ve 122 Milyon’luk nüfusu olan bir

pazar Avrupa Birliği - Bulgaristan nüfusu 500 milyon kişiden ibaret olan bir pazara

erişimde en düşük maliyetleri sunar Rusya/BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika

Bulgaristan siyasi ve makroekonomik istikrar birleşimi ile bir çok iş geliştirme teşvikleri sunmaktadır

İstikrarlı parlamenter demokrasi – AB, NATO ve Dünya Ticaret Örgütü üyeliği

Bulgaristan para birimi Para kurulu şartlarında Euro’ ya sabitlenmiş durumdadır

En düşük vergi oranları ile AB’de en düşük işgücü masrafl arı, ülkedeki yatırımcılara yönelik spesifi k teşviklerle takviye edilmektedir

AB fi nansmanı – önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Avrupa fonlarından 10 Milyar Euro’nun üzerinde

Bulgaristan stratejik konuma sahip olup, siyasi istikrar ve düşük genel iş yürütme giderleri sunmaktadır

7

Bulgaristan’a genel bakış

Kaynak:Bulgaristan Merkez Bankası, Ulusal İstatistik Enstitüsü

Bulgaristan: Genel İstatistikler Nüfus: 7,4 milyon İşgücü: 4,6 milyon Kentsel nüfus: 73 %Başkent: Sofi aZaman Dilimi: EET (UTC +2)Yaz Saati : EEST (UTC+3) İller: 110 879 kilometre kare Alan: 108 489 kilometre kare Göller: 2 390 kilometre kare İklim : Ilıman kıtasal iklim

Dil :Bulgarca (Resmi) 85,2%Türkçe 9,1%Romanca 4,2%İngilizce , Almanca , Rusça, Fransızca

Nüfusun büyük kısmı tarafından konuşulur

Din:Doğu Ortodoks 76%Müslüman 10%Diğer 14%

Para Birimi : Bulgar Levası (BGN)Sabit Kur : 1 € =BGN 1,95583 Kurumlar Vergisi 10%Gelir Vergisi 10%KDV (Standart ) 20%

Yönetim Şekli : Parlementer Demokrasi Yüksek seçim makamı : 240 sandalyelik tek kamaralı

ulusal meclis Yürütme Organları : Bakanlar Kurulu, Başbakan’ın

başkanlığında

2007 yılından bu yana Avrupa Birliği üyesi.2004 yılından bu yana NATO üyesi.

1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü üyesi.

8

Bulgaristan’a genel bakış

Bulgaristan’ın makroekonomik göstergeleri elverişli

Kaynak : Bulgaristan Merkez Bankası, Eurostat

2011 yılında Devlet borç ve bütçe açığı, Bulgaristan, Romanya, Polonya ve AB 27, (% GSYH)

Bulgaristan ekonomisi 2000-2008 yılları arasında yaklaşık %6 civarında istikrarlı bir büyüme kaydetti

Ekonomi 2011 yılında, % 1,7 oranında reel GSYİH büyümeyle istikrara kavuştu ve bu büyümenin 2012 yılında % 2,8 ‘e olması bekleniyor

2011 yılında % 2,1 olan Bulgaristan’ın bütçe açığı - Avrupa’da en düşük seviyeler arasında yer alıyor

Bulgaristan % 17 GSYİH ile AB içinde en düşük devlet borcu olan ikinci ülkedir

1997’de Bulgaristanda düzenlenen para kurulu düzenlemesi sayesinde Bulgaristan dövizi stabildir

Bulgaristan son zamanlarda kredi notu Moody’s tarafından yükseltilen Avrupa’da tek ülkedir.

2011 Ekonomik özetiGSYİH (milyar €): 38,5İhracat (milyar €): 25,6Net doğrudan yabancı yatırım (GSYİH%)

3,5

GSYH büyümesi (2012P,%): 1,7İşsizlik oranı (%): 10,4Enfl asyon (%): 3,4

Hükümet açığı (GSYH%): 2,1Devlet Borcu (GSYİH%): 17,0Cari işlemler dengesi (GSYH%):

0,9

Uzun vadeli kredi notu: Moody’s: Baa2 sabit S&P: BBB sabit Fitch: BBB sabit

Kaynak: Bulgaristan Ulusal Bankası, Eurostat, bu şirketlerin web sayfalarının konu değerlendirmesi

17,0

38,6

53,8

82,0

-2,1

-4,4

-5,6-6,4

Bulgaristan Romanya Polonya AB 27Açık

Borç

9

Bulgaristan’a genel bakış

Sofi a

Vidin

MontanaVratza

Pleven

Lovech

Pernik

Kjustendil

District Sofi a

Pazardzhik

SmolyanKardjali

Haskovo

Yambol

Sliven

Targovishte

Razgrad

Shumen

Silistra

Dobrich

Gabrovo

Blagoevgrad

PlovdivStara Zagora

Ruse

Varna

Burgas

Black Sea

Danube

Veliko Turnovo

1 291 591

338 153 160 108

88 670

167 585

343 704

212 902 2

GSYİH Kompozisyonu 2011

İhracat Kompozisyonu

Belediye nüfusu Havaalanları Limanlar

Metaller 16%

Yiyecekler 8%

Diğer hammaddeler 20%

Tüketim malları 25%

Makine ve teçhizat 17%

Petrol Ürünleri ve Elektrik 14%

Hizmetler 6%

Sanayi 31%

Tarım 63%

10

Tarih

Bulgaristan Doğu bloğunda kimyasallar ve kimyasal ürünlerin üretimi konusunda ön sıralarda yer almıştır...

1901 – Ülkedeki ilk yabancı yatırımlardan birisi – Ruse’ deki ayakkabı boyası fabrikası, halihazırdaki Orgachim fabrikası.

1963 – Halihazırda ”Lukoil – Neftohim– Burgas” olan Burgas’daki Petrokimya kombinesi açıldı.

1954 – Halihazırda Solvay Group’un Avrupa’daki en büyük fabrikası olan Devnya’ daki soda külü fabrikası kurulmuştur.

1974 – Sviştov’da en ileri teknolojiler kullanılarak selüloz ve yapay elyaf üreten kimya kombinesi açılmıştır.

11

Tarih

Azotlu ve fosforlu gübre ile soda külü üretiminde dünya lideri konumundaydı

90’lı yıllarında başlarında ülke 180’nin üzerindeki kimyasal ürün çeşidini 80’den fazla farklı ülkeye ihraç etmektedir ve soda külü, azotlu ve fosforlu gübre konusunda piyasanın önde gelen ülkeleri arasında yer almaktadır.

1980 – Kimya endüstrisine bağlı işletmeler toplam sanayi üretiminin %17,1’ni ve ülke ihracatının %20,8’ni sağlamaktadır.

1966 – 1970 yılları arasındaki dönem “Kimya ve organik sentezin beşyılı” olarak ilan edilmiştir : Petrol işleme kapasiteleri iki misliden fazla arttırılarak, hazır ürün hacminin 4 misliden fazla artması sağlanmıştır.

12

Tarih

Demokratik süreçlerden sonra Bulgar işletmelerinin büyük bir kısmı yabancı yatırımcılar tarafından satın alındı....

1997 – Solvay, Belçika, Devnya’daki soda işletmesinin %60’ını satın aldı. Bugün, bu işletme Avrupa’nın en büyük soda külü fabrikasıdır.

1997, 1998, 2004 – Holcim, Titan , Italcementi Group çimento fabrikalarını modernize eder.

1999 - Lukoil Burgas’daki “Neftohim”’ in %58’ ini satın aldı, günümüzde rafi neri Balkanlar’ın en büyük petrol işleme fabrikası olmaya devam ediyor.

1999 – Amerikan Acids & Fertilizers fi rması Agropolichim’in çoğunluk hisselerini satın aldı. Bugün bu işletme beş kıtaya fosforlu ve azotlu gübre ihraç ediyor.

13

Tarih

.... teknik ve üretim tesislerinin modern-izasyonuna yol açtı

2005 – Türk Şişecam Group Tırgovişte’de yeni cam fabrikası kurdu. 2011 yılına kadar Şişecam fabrikaları dörde yükseldi ve bölgede benzeri olmayan ürünler üretmeye başladı.

1998, 1999, 2001 – Henkel, Knauf, Saint Gobain büyük üretim kapasiteleriyle ile inşaat malzemeleri üretimine katıldı.

14

ENDÜSTRIYE GENEL BAKIŞ

15

16

İhracat

Kimyasal ürünlerin ihracatı 2010 yılında önemli büyüme kaydetti.....

Ekonomik kriz 2009 yılında ihracatı etkiledi, ancak toparlanma hızlı gerçekleşti ve 2010 yılında kriz öncesi seviyeler aşıldı.

Ekonomi, Enerji ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre 2010 yılında, 2009 yılına nazaran aşağıdaki altsektörlerde önemli hareketlilik görül-mektedir.

Kimyasal ürünler – % 32 artış, genel ihracatın %5,6%’sı Metalik olmayan mineraller – % 28 artış, genel ihracatın % 2,8’si Kauçuk ve plastik ürünler – % 31 artış, genel ihracatın %2,6’si

0

30

60

90

120

150 2010

2009

İnorganik kimyasallar

EUR mlnÜrün gruplarına göre ihracat

Metalik olmayan mineral ürünler

Mineral veya kimyasal gübreler

Kauçuk ve plastik ürünler

Kağıt, karton ve

diğerleri

Kimyasal madde ve

ürünler

Organik kimyasallar

Kaynak : Ulusal İstatistik Enstitüsü

17

İhracat

.....Bulgaristan’ın ekonomik krizden çıktığını ve kimyasal üretimin esnekliğine işaret etmektedir

Bulgaristan’ın elverişli coğrafi k konumu ve rekabetçi ürünleri, kimya ve ilgili endüstrilerin ürettiği ürünlerin dünyanın tüm lider pazarlarına ihracatında kilit rol oynamaktadır.

€ 48,0 mln

€ 20,5 mln

€ 177,0 mln Middle East

€ 0,8 mln Australia and Oceania

€ 4,7 mln Аfrica

€ 16,6 mln

€ 33,1 mln

€ 606,0 mln EU-27

€ 63,5 mln Non-EU

US

BR

AltreCLAR

CU

MXCA

Kaynak : Eurostat

CN

VN PKTWIN

Altre

RU

Altre

MD

UA

AM

AltreRO

GRIT

PLDE

18

Şirketler

Bulgaristan’da büyük çok uluslu fi rmalar olduğu gibi, yerel rakipler de bulunmaktadır

Seçilmiş alt sektörlerin en büyük şirketleri, 2009

Şirket Ciro Milyon

Çalışanlar Şehir

Kimyasallar ve ilgili ürünler

Solvay Soda 117,5 551 VarnaAgropolychim 112,3 727 VarnaOrgachim (Policolor) 53,6 680 RuseNeochim 50,3 1420 HaskovoLeo Burnett 42,8 407 ŞumenPanchim 14,1 108 Stara ZagoraBulgaria Air Likuid 13,9 75 Sofya

Kauçuk ve plastik ürünlerGotmar 48,6 1004 Plovdiv

Vidachim 33,0 638 Vidin

Plastchim T 19,8 701 DobriçHamberger Bulgaristan 18,7 200 GabrovoMegaport 18,2 448 Veliko TarnovoKansyumar ürünleri Bulgaristan 17,1 33 Stara ZagoraFibran Bulgaristan 16,4 62 Sofya

Metalik olmayan mineral ürünler Trakya Glass Bulgaria (Şişecam) 109,0 912 TargovişteDrujba Glassworks 86,9 753 PlovdivDevnya Cement (Italcementi) 74,7 303 VarnaZlatna Panega Cement (Titan) 56,3 330 LoveçIdeal Standard Vidima 35,3 1461 GabrovoYtong Bulgaria 32,7 223 SofyaVulkan Cement (Italcementi) 26,8 166 Haskovo

Kaynak - Ulusal İstatistik Enstitüsü, Ekonomi Enerji ve Turizm Bakanlığı, Eurostat

2%2%4%

11%

12%

41%28%

2%3%4%5%

12%

38%36%

19

Şirketler

Ülkedeki kimya ana altsektörlerinin tamamı eşit olarak gelişmiştir

Bütün endüstrinin hacmi € 2,81 Milyar’dır, sektörde istihdam edilen çalışan sayısı 85 000’i geçiyor

En büyük pay € 1,13 Milyar ile metal olmayan mineral ürünlere aittir

Kağıt, karton ve sair ürünlerin toplam değeri € 0,32 Milyar olup, altsektörde istihdam edilenlerin sayısı 10 200’dir

Kauçuk ve plastik ürünleri üretiminin hacmi € 0,79 Milyar’dır

Metalik olmayan mineral ürünler Kauçuk ve plastik ürünler

Kağıt, karton ve mukavva ürünleriOrganiklerOrganik olmayanlarKimyasal madde ve ürünlerKimyasal gübreler

Cirolar 2009 Çalışanlar 2009

Ciro dağılımı

217

182

480

445

649

471

536

136

Ilk 10 şirkete ait ciroDiğer fi rmalara ait cirolar

Kaynak - Amadeus

Kimyasallar ve ilgili ürünler

Metalik olmayan mineral ürünler

Kağıt, karton ve mukavva ürünleri

Plastik ve kauçuk ürünler

20

Dağılım

Bulgaristan’daki kimyasal üreticilerin

Plovdiv

V

Sofi a

Vidin

Vratza

Lovech Gabr

St

21

Dağılım

Kimyasal ürünler, kauçuk ve plastik ürünler, kağıtMetal olmayan mineral ürünler

konumlarına göre dağılımı :

Veliko Turnovo

Ruse

Varna

Burgas

rovo

tara Zagora

Shumen

SI

LV

SK

BG

HU

RO

EE

LT

GR

TRDE

PL

CZ

15 79114 91714 842

14 09711 607

10 5009 211

7 3146 394

3 2762 293

1 6551 526

22

Hammaddeler

Provadiya yakınlarında Mirovo tuz alanı ve kireçtaşı ocağı ülkenin ve bölgenin öncü konumdaki iyi gelişmiş soda külü üretimine hammadde tedarikini temin etmektedir

Tuğla üretimindeki gelenekler ülkenin ana doğal zenginlikleri arasında yer alan kaliteli kil yataklarının göstergesidir

Ülkede Lukovit ve Propast köyü yakınlarındaki yataklar gibi bir kaç devasa yatak bulunmaktadır

Bulgaristan sahip olduğu ve bütün ülkeye eşit bir şekilde yayılan zengin nehir ağı ile geniş Karadeniz kıyısıyla su kaynakları konusunda Avrupa’nın önde gelen ülkeleri arasında yer almaktadır

Bulgaristan’da çok sayıda kaliteli hammadde yatakları bulunmaktadır....

Yenilenebilir su kaynakları

Kaynak - Eurostat

23

Şirketler sıkça karşılıklı malzeme ve hammadde tedarikleri amacıyla dağıtım zincir ve ağları oluşturmaktadır

Doğalgaz ve etilen boru hattı bulunmaktadır

....Üretim tesislerine yakın bir mevkide bulunmaktadırlar

Hammaddeler

ProvadiyaTuz

Burgas petrol, doğalgaz

Sofyaendüstriyel gazlar

camŞişecamTırgovişte

DevnyaSoda külüKaolinovo:

Silis kumuDolomitKireçtaşı

BurgasDoğal Gaz

Aksakovo, AsenovgradBig bags

Gübre AgropolichimDevnya

FosfatFas, Tunus, Mısır, Suriye

PirdopSülfürik asit

Elektrik Enerjisi

0,07

0,08

0,09

0,10

0,10

0,11

0,11

0,11

0,11

0,11

0,13

0,13

0,15

0,02

0,03

0,04

0,04

0,04

0,04

0,04

0,04

0,05

0,05

0,05

0,06

0,09

24

Giderler

Bulgaristan’da kimya sanayi ülkedeki erişilir enerji fi yatları sayesinde elverişli hale gelmektedir...

Verilen bilgiler 06.2011 tarihi itibariyle güncel olup doğal gaz fi yatı (tüketim 0,25 GWh/yıllık) ve elektrik enerjisi (tüketim 1 GWh/yıllık) €/kWh fi yatına ilişkindir.

Bulgaristan’daki elektrik ve doğal gaz fi yatları Avrupa’nın en düşük fi yatları arasında olup üretimin de önemli derecede düşük olan giderlerine yol açmaktadır.

Kaynak - energy.eu

Bulgaristan Avrupa Birliği’nin en düşük oranlı kurumlar vergisini sunmaktadır

İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgelerde, fi rmalara % 0 vergi uygulanmaktadır

Avrupa’da gaz ve elektrik fi yatları

Doğal Gaz

RomanyaEstonya

BulgaristanLitvanyaLetonyaPolonya

Çek Cumh.Macaristan

Slovakyaİtalya

AlmanyaSlovenya

Danimarka

Danimarkaİtalya

BulgaristanPolonyaAlmanyaLitvanya

RomanyaLetonya

SlovenyaMacaristan

SlovakyaEstonya

Çek Cumh.

BulgaristanLetonya

RomanyaÇek Cumh.

PolonyaSlovakya

TürkiyeHırvatistan

SlovenyaEstonya

Birleşik KrallıkFransa

10% 15% 16% 19% 19% 19% 20% 20% 20% 21% 28% 33%

200180160140120100

80604020

0

Sof

ya H

avaa

lanı

İska

r garı

Kaz

iche

ne /

Kriv

ina

Ask

eri r

ampa

/ Ili

ants

i

Vraj

debn

a

Rav

no P

ole

Elin

Pel

in

Plo

vd

Varn

a

3 3,5 3,6 3,8 4 4 4,2 4,5 5 8,3

4,1 3,5 3,2 2,5 32

min

max

25

.....rekabetçi fi yatları ile gayri menkullerin ve endüstriyel arazilerden kaynaklanmaktadır

Boş endüstriyel araziler, 2011 yılı için 117 km2

Avrupa’nın başka şehirlerine göre Sofya en düşük seviyelerdeki sanayi alanı kiralama fi yatlarını sunmaktadır

Plovdiv ve Varna’daki kira bedelleri Sofya’dakilerden iki misli daha düşüktür

Endüstriyel arazilerin satın alınmasına ilişkin fi yatlar 15 ila 180 €/m2 arasında değişmektedir

Plovdiv ile kırsalda bulunan başka şehirlerde iyi gelişmiş endüstriyel bölgeler bulunmakta olup, fi yatları 15 ila 30 €/m2 arasında değişmektedir

Sanayi alanlarını kiralama((€ /м2/ aylık), Q2 2011

Sofya

Varna

Plovdiv

BYA sertifi kalı yatırımcılar için endüstriyel arazi alımında kolaylık sağlamaktadır.

Örnek sanayi bölgelerindeki fi yat aralıkları, (€/m2)

Atina Sofya

Budapeşte Prag

Bükreş Belgrat

İstanbul Zagreb

Varşova Moskova

Kaynak - Colliers International, Forton International, MBL/CBRichard Elles

Lojistik

5 Pan - Avrupa ulaşım koridoru ülkenin içinden geçmektedir

27

Lojistik

Bulgaristan kaliteli ve sürekli gelişen bir altyapıya sahiptir

Ülke, Avrupa komisyonunun karayolu altyapısının kurulmasına ilişkin projelerin merkezinde bulunmaktadır

Karadeniz kıyısında bulunan Varna ve Burgas limanları Rusya ve Ukrayna’ya mükemmel su taşımacılığı imkanı sunmaktadır

Tuna nehri üzerinde bulunan Vidin, Sviştov ve Ruse limanları 7.Pan-Avrupa koridoru (Rhine-Main-Danube) üzerinden Batı Avrupa’ya nehir yolu taşıması imkanı temin etmektedir

Havaalanı

İntermod. Term.

Nehir limanı

Deniz limanı

Tren İstasyonu

Plovdiv

28

Seçilmiş endüstriyel alanlar

Endüstriyel Park Sofya - Bojurişte

Plovdiv

Hafi f ve yarı-ağır sanayi, depolama, lojistik ve dağıtım merkezleri, showroom ve sair tesislere uygun

Otobanı “Lülin”den 5 km, “Hemus”tan 30 km, “Sofya Havaalanı”ndan 23 km, “Lom” nehir limanından 150 km mesafededir

Doğalgaz dağıtım şebekesi kurulmuş ; yerel karayolları ve demiryolları ağı ; başkent ile doğrudan ulaşım bağlantıları

IV, VIII, X nolu Pan-Avrupa koridorlarıyla doğrudan bağlantılar

Liebherr - Holding GmbH, Ferrero, Schneider Electric, Mercedes Benz, Bosch Group gibi uluslararası isimler tarafından tercih edilmiştir

İç karayolları ağı, doğal gaz dağıtım şebekeli ; gümrük noktası

Trakya otobanına yakın; Plovdiv havaalanına 18 km

Banka fi nansmanıyla fi nansal kiralama mekanizması arcılığıyla ve düzenlenmiş gerekli birincil ruhsatlarla sanayi tesisler kurulumu

Bulgaristan’da bulunan 60’a yakın sanayi bölgesi boş arazi ve iyi gelişmiş altyapı sunmaktadır.

Lokasyon :Bojurişte, SofyaToplam alan: 1 914 000 m²

Lokasyon: Plovdiv Boş alan: 800 000 m²Toplam alan: 3 000 000 m²

Sofi a

29

Seçilmiş endüstriyel alanlar

Burgas

Ruse Endüstriyel Parkı Ruse 7. ve 9. Pan-Avrupa ulaşım koridorlarının

kesiştiği büyük uluslararası ulaştırma merkezidir ve Bulgaristan’ı Romanya’ ya Tuna Nehri üzerinde bağlayan köprüyü barındırmaktadır

Yatırımcılar: Montupet, Keros Bulgaria, MBM Metalwork

İç karayolları ağı Doğalgaz dağıtım şebekesi mevcut “Hemus” otobanına 130 km, “Bükreş”

havaalanına 70 km, “Varna” havaalanına 190 km, “Varna” limanına 200 km mesafede

IT, tekstil, mühendislik, elektrik tesisatları gibi ekolojik üretimler için uygundur

Gelişmiş altyapı ve komple lojistik çözümler Trakya otobanına 15 km, Burgas havaalanına

12 km; ülkenin ithalat ve ihracatının 2/3’sine hizmet veren Burgas limanının yanında

İç karayolları ağı, kendisine ait demiryolu hattı

Hızlı ve kolaylaştırılmış gümrük hizmeti

Bulgaristan’daki Endüstriyel Bölgelerin kataloguna buradan ulaşabilirsiniz: http://www.investbg.government.bg/

Lokasyon: RuseToplam alan:640 000 m²

Lokasyon: BurgasBoş alan: 30 000 m² Toplam alan: 60 000m²

Fonksiyonel alanGeliştirilmiş alanGelişmekte olan alan

Burgas

Ruse

30

CO2 emisyonu ve seçilmiş AB üyesi ülkelerin Kyoto Protokolü hükümlerine riayet etmesi, 2008

0

200

400

600

800

1000

-50-40-30-20-1001020304050

Leto

nya

Est

onya

Slo

veny

a

Litv

anya

Slo

vaky

a

İrlan

da

Mac

aris

tan

Bul

garis

tan

Por

teki

z

Çek

Cum

h.

Rom

anya

Pol

onya

İtaly

a

Alm

anya

Çevre

Bulgaristan Kyoto Protokolü taraf ülkedir ve Avrupa sera gazı emisyonu ticareti mekanizmasına katılmaktadır....

...birçok üreticiye CO2 emisyonu ile ticaret yapabilmesine olanak sağlamaktadır

Kon

u ça

lışm

ası: Mineral gübre ve başka kimyasal ürünlerin üreticisi olan “Neohim”

AD - Dimitrovgrad fi rması Avrupa sera gazları emisyonlarıyla ticaret mekanizmasında operatör olarak tescillidir ve Avrupa kotasından(EUA) artan toplam değeri €2,2 milyon olan birkaç gerçekleşmiş satışı vardır. 2010 yılının Ekim ayında şirket Kyoto Protokolü mekanizmasına ilişkin olarak €1 milyon değerinde nitrojen asit emisyonlarının azaltılmasına yönelik proje başlattı. Projenin 2012 yılının sonuna kadar 112 bin azaltılmış emisyon birimi (EPE) geliştirmesi beklenmektedir.

Kyoto limitlerin altındaKyoto sınırların üzerindeCO2 emisyonları, megatonluk, 2008

Kaynak - Eurostat

31

Çevre

Zararlı emisyonların azaltılması büyük ölçüde atıkların dönüşümüne yapılan yatırımlardan kaynaklanmaktadır

Programın Bulgaristan’daki tüm girişimleri Bulgaristan Kimya Sanayi Odası tarafından desteklenmektedir

Dünyada Responsible Care Dünya Kimya Birlikleri Konseyi(ICCA) tarafından koordine edilmektedir

Bulgaristan’da ortalama 30’a yakın fi rma girişimin üyesidir ve her yıl sağlık durumu, işçilerin güvenliği ve çevreyi kirleten ana unsurlara dair temel göstergeleri, ulaştırma kazaları, su ve enerji kullanımı hakkında rapor vermektedir

Kimya ve ilgili endüstrilerde donanımlara ve kirlilik denetimi fabrikalarına yapılan yatırımlar, € milyon, 2008

Bulgaristan mevzuatı tüm çevre konularında Avrupa mevzuatına uyumludur

Avrupa REACH regülasyonu sektördeki tüm şirketler için zorunludur

Bulgar fi rmaları Responsible Care gibi girişimlere katılmaktadır

Est

onya

Litv

anya

Slo

vaky

a

Hırv

atis

tan

Slo

veny

a

İrlan

da

Bul

garis

tan

Rom

anya

Mac

aris

tan

Pol

onya

0

5

10

15

20

25

30

35Kimyasal madde ve ürünlerMetalik olmayan mineral ürünler

Responsible care:

Kaynak - Eurostat

32

İNSAN KAYNAKLARI

33

34

Bir müstahdemin, bir mesai günü için giderleri,2008 (€/saat)

Maaşlar

Bölgedeki diğer ülkelere göre, Bulgaristan dört altsektörde de en düşük işgücü giderlerini sunmaktadır

Ülke Kağıt ve Kağıt Mam-

ulleri Üretimi

Kimyasal veKimyasal ÜrünleriÜretimi

Kauçuk ve Plastik Ürünleri Üretimi

Metalik olmayan Diğer Mineral ürünler

Üretimi

Bulgaristan 2,11 3,30 1,66 2,69Romanya 3,20 4,84 3,22 4,01Letonya 5,47 5,66 4,95 6,45Litvanya 5,71 9,46 5,75 6,55Polonya 6,85 9,15 6,63 7,60Macaristan 7,81 11,20 6,91 8,11Estonya 7,89 8,63 7,58 9,01

Slovakya 8,89 9,46 7,10 8,40

Çek Cumhuriyeti 8,93 10,12 8,43 9,61Slovenya 12,44 15,50 12,67 12,41Yunanistan 14,55 16,70 12,67 19,63AB (27) 24,15 31,55 20,08 19,99

Kaynak - Nace rev. Eurostat, NRA

633

510

426

332

173

148

142

133

130

124

116

115

87

35

Maaşlar

Deneyimli kalifi ye uzmanlar işgücünün yüksek verimliliğine katkıda bulunmaktadı

Bulgaristan’da kimya sektöründeki nispi işgücü verimliliği Avrupa’daki en yüksek olanlar arasındadır

Pozisyonuna göre, kimya sektöründeki ortalama aylık maaşlar 300 ve 650 Euro arasında değişmektedir

Üst düzey yetkililer

Analitik Uzmanlar

Yardımcı profesyonel meslek mensupları

İdari personel

Bulgaristan’da işgücü giderlerine yatırılan €100, €148 değerindeki ürün olarak geri dönmektedir

2010 yılının üçüncü çeyreği için ülkedeki ortalama gelir

Letonya

Bulgaristan

Estonya

Polonya

Slovakya

Litvanya

Çek Cumh.

Slovenya

Macaristan

Ortalama personel giderleri göre işgücü verimliliği (%)

Kaynak - Eurostat

Sofi a

Plovdiv

Rousse

Varna

Burgas

36

Eğitim

Teknik liseler ve üniversiteler bütün ülkeye yayılmış haldedir......

Uzmanlıklarına ve bölgelerine göre lise ve üniversite öğrencileri

Eğitim görenlerMesleki Liseler

Teknik Üniversiteler

Beş Teknik Üniversite Sofya, Plovdiv, Burgas, Ruse ve Varna şehirlerinde bulunmaktadır

Üniversite öğrencilerinin % 11’i kimya ve ilgili sanayilerin ihtiyaçlarına uygun bölümlerde eğitim görmektedir

Meslek Liselerindeki öğrencilerin %34’ü ilgili bölümlerde eğitim görmektedir

Sektördeki Meslek Liselerinde eğitim gören öğrencilerin %43’ü Sofya, Plovdiv, Burgas ve Stara Zagora şehirlerinde yoğunlaşmıştır

Üniversitelerin çoğu sektördeki fi rmalarla temasta bulunuyor ve şirketler genç uzmanlara staj programları, eğitimler ve burslar sunmaktadır

37

Eğitim

...ilgili bölümlerin geniş bir yelpazesinde üniversite öğrencileri hazırlıyor

2009/2010 eğitim-öğretim yılının ikinci devresinde akredite edilmiş üniversitelerde eğitim gören öğrenciler sayısı

Mekanik ve Otomasyon

Ulaştırma ve Lojistik

Sanayi işletmeciliği

Elektronik ve Elektrik Mühendisliği

İlaç ve Kozmetik

Organik ve inorganik kimya

Elektrik ve su temini

Ekoloji, geri dönüşüm

Mühendislik

Biyoteknoloji

Diğerleri

Meslek liselerinde ilgili bölümlerde yaklaşık 60 000 öğrenci

Elektronik ve Elektroteknik 31 200 öğrenci

Kimyasal üretimi 2 460 öğrenci

Makine ve ulaştırma donanımı 15 100 öğrenci

Diğer ilgili bölümler 10 000 öğrenci

5 502

4 039

3 135

3 125

3 102

2 990

2 776

2 531

2 227

1 546

2 924

Kaynak - A.T.Kearney, Milli Eğitim Bakanlığı

38

Seçilmiş üniversiteler Üniversiteler

Sofya Üniversitesi “Sv. Kliment Ohridski” 25 000 öğrenci Bölümler: Bilgisayarlı Kimya, Çevre Kimyası,

Kimya Mühendisliği ve Çağdaş Malzemeler İşletme ve teknik bölümlerin çoğu İngilizce,

Fransızca veya Almanca olarak okutulmaktadır. Paris- Sorbonne, Bordeaux IV, City University

Seattle ile çifte diploma programları

Kimya teknolojileri ve Metalürji Üniversitesi 4 000 öğrenci Avrupa ulusal mühendis birlikleri federasyonundan

akredite bölümler/FEANI/ Almanca Kimya Mühendisliği, Fransızca

Endüstriyel Kimya, İngilizce Malzeme Bilimi öğretilmektedir

“Queen Mary” - Londra, Hamburg Teknik Üniversitesi, Politeknik - Toulouse, vb gibi üniversiteler ile işbirliği

“Prof. Dr. Asen Zlatarov” Üniversitesi - Burgas 4 800 öğrenci Bölümler: Organik Kimya Teknolojileri, İnorganik

Kimya Teknolojileri, Kimya Mühendisliği, vb. “Lukoil Neftohim Burgas” yüksek başarılı

öğrencilere burs sağlamaktadır İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve diğer

ülkelerdeki üniversite ve enstitüler ile kurulmuş güçlü ilişkiler

Maden - Jeoloji Üniversitesi “Sv. İvan Rilski” 5 000 öğrenci Yaklaşık 40 ülkeden yabancı öğrenciler Jeoloji, Elektroteknik, Otomasyon, Kimya, Çevre

Koruma vb. kürsüler Birleşik eğitim ve yeterlilik merkezi ve lokal cisco

ağ akademisi

39

Sofya Teknik Üniversitesi 14 000 öğrenci Otomasyon, Elektronik ve Elektroteknik, Makine

Mühendisliği, vb. bölümler BEST’in Bulgaristan’daki tek temsilcisi. BEST

27 Avrupa ülkesinden 67 farklı üniversiteden öğrencileri bir araya getirmektedir ve mühendislik yarışmaları ile eğitimi düzenlemektedir

Varna Teknik Üniversitesi 8 000 öğrenci (500’den fazla yabancı öğrenci) Kimyasal Makine Mühendisliği bölümü Almanya, Norveç, Danimarka vs gibi ülkelerdeki

işverenler ile özel uluslararası iş borsası Varna Teknik Üniversitesi öğrencisi “Elektrolux” fi rmasının uluslararası ergonomik cihaz proje yarışmasını kazandı.

Plovdiv “Paisii Hilendarski” Üniversitesi 13 000 öğrenci Kimya, Biyoloji, Fizik, Matematik ve Enformatik vb.

fakülteler Mikrobiyoloji ve Biyoteknoloji, Doğal kaynakların

kullanımı üzerindeki incelemeler, Çevre koruma, Yeni organik ve inorganik maddelerin sentezi, vb. alanlarda bağımsız Ar-Ge birimi

Ruse “Angel Kınçev” Üniversitesi 8 000 öğrenci Kornel Üniversitesi ile özel ortak program Bölümler: Kimya Teknolojileri, Biyoteknoloji ve

Ekoloji ve Çevre Koruma Teknolojisi Yüksek öğrenimin yeniden yapılandırılmasında en

iyi sonuçlara ulaşmış, Avrupa TEMPUS komisyonu tarafından seçilen Orta Avrupa’nın 18 üniversitesi arasında yer almaktadır

Seçilmiş üniversiteler Üniversiteler

40

Kimya Teknolojileri Meslek Lisesi “Akad. N.D. Zelinskii”, Burgas

600 öğrenci Bölümler: Kimya Teknolojileri, Teknolojik ve

Mikrobiyolojik Kontrol, Ekoloji ve Çevre Koruma, Üretim Otomasyonu, vs.

12 laboratuar, 10 yarı - endüstriyel tesisatı olan ekipman, 5 atölye

“Lukoil - Neftohim - Burgas” ile okul arasında 2001 yılında imzalanmış ortak çalışma anlaşması mevcut.

Okulu bitirenlere şirkette işe başlama imkanı sunulmaktadır

Kimyasal ve Mikrobiyolojik Teknolojiler Meslek Lisesi “Profesör Penço Raykov”, Sofya

180 öğrenci Bölümler: Eczacılık, Parfümeri ve Kozmetik

Üretimindeki Teknolojiler ; İngilizce ağırlıklı Kimyasal Üretimde Teknolojik ve Mikrobiyolojik Kontrol bölümü

2011 yılında lise öğrencileri deneyimlerini paylaşmak için Bratislava’da Leonardo Da Vinci programına katıldılar

Okul, Weiss Profi l, Lakprom ve Kimya Teknolojileri Enstitüsü ile eğitim uygulamalarını gerçekleştirmek amacıyla ortaklıklar kurmuştur

Meslek liseleriİnsan Kaynakları

41

Kimya ve Gıda Teknolojileri Meslek Lisesi “Prof. Dr. Asen Zlatarov”, Dimitrovgrad

320 öğrenci Bulgaristan’da türünde ilk kimyasal eğitim-öğretim

kurumu Bölümler: Sürekli Üretim Otomasyonu, Gıda

Endüstrisinde Teknolojik ve Mikrobiyolojik Kontrol, İlaç ve Parfümeri-Kozmetik ürünler Teknolojileri vb.

IUPAC kimya eğitimi komitesi ile birlikte dünyadaki su kaynaklarının kalitesine ilişkin küresel haritanın oluşturulmasını amaçlayan “Water: A Chemical Solution” küresel projesine katılmıştır

Neohim, Vulkan, Tsiment, vb. gibi köklü fi rmalarda eğitim uygulamaları yapılmaktadır

Elektroteknik ve Otomasyon Meslek Lisesi, Sofya 700 öğrenci Bölümler: Otomasyon Sistemleri, Sürekli Üretimler

Otomasyonu, Elektrikli Makine ve Cihazlar, vs. Okul her yıl Junior Achievment Bulgaria tarafından

düzenlenen “Bir Günlük Yönetici” girişimine katılmaktadır

Üretim uygulamaları eğitimin zorunlu parçasıdır

Meslek liseleriİnsan Kaynakları

BAŞARI ÖYKÜLERI

44

Başarı Öyküleri

Yıllık 1,5 milyon tonluk kapasitesi ile fabrika “Solvey”in Avrupa’daki en büyük soda külü üretim tesisidir

2000 yılında soda üretimi için hammadde tedarikçileri özelleştirildi - tuz ve kireçtaşı istihsal işletmesi ve “Deven” Termik Santrali

Fabrika üretiminin %85’ i Doğu ve Batı Avrupa’ya, Rusya’ya, Orta Doğu’ya, Güney Amerika’ya, Asya’ya ve Afrika’ya ihraç edilmektedir

1997-2011 yılları arasında gerçekleşen yatırımlar € 306 milyondur (son üç yılda € 150 milyon)

Kuruluş: 1997Şehir: DevnyaÇalışanlar: 700Ürünler: Soda külü ve Soda bikarbonat

Solvay Sodi

Şirket Bulgaristan ihracatının 1%’ ini sağlamaktadır.Soda külü cam, metal, kağıt, kimyasal ve deri sanayi ve deterjan malzemeleri üretimi için ana hammadde konumundadır.

Yakınında bulunan hammadde ve kaynaklar, çalışmakta olan kurulu güç ve müsait ulaşım koridorları (Varna- Batı Limanı) “Solvay” ‘in Bulgaristan’da işletme kurmasının ana nedenleridir.

45

Şirket Bulgaristan’da kurumsal sosyal sorumluluk için sayısız ödül ile onurlandırıldı

Farklı bölümlerden öğrenciler için staj ve ziyaret imkanı sunarak üniversiteler ile bağlantı içerisindedir

Başarı Öyküleri Solvay Sodi

Kojenerasyon - enerji üretimine dair en yenilikçi yöntem:2010 yılında yeni üretim kapasitelerine yapılan yatırımın bir parçası olarak “Deven” Termik Santralinde Avrupa’da benzeri bulunmayan, değeri € 75 milyon olan devirdaim kaynama tabakası kazanı kurulmuştur.

“Solvey” Grubu Solar Impulse’ nin ilk genel teknolojik partneridir - Sıfır yakıt tüketimli uçak. Prototip ilk kez Bulgaristan’da gün boyunca “Solvey Sodaları”nda sergilendi,Devnya, 1.10.2011.

2006 yılı içerisinde “Solvey Sodaları” ISO ile kalite ve çevre düzenlemesi ve OHSAS ile sağlık ve güvenlik doğrultusunda sertifi kalı yönetim sistemi entegre edilmiştir.

46

Agropolihim

Toplamda € 50 üzerinde ekolojik yatırım projeleri.Daha büyük olanlar:

1 250 T/24 saat proje kapasitesi ile amonyum nitrat üretimi kuruldu.

Fosfor üretiminden açığa çıkan atık su için arıtma tesisi - Danimarka Çevre Ajansı(DEPA) ile ortak uygulama

10 000 T. kapasiteli sıvı amonyak deposu

7,3 milyon tonluk toplam kapasitesi ile yeni fofoalçı deposu

Varna Batı Limanı ile birlikte Agropolichim sıvı yük için benzersiz bir lojistik hattı oluşturmayı planlıyor

İhracat payı üretimde 55% ve 70% arasında değişmektedir

Pazarlar Avrupa, Latin Amerika, Yakın Doğu ve Asya’dır

2010 yılı ihracatı 390 bin tondur

Karmaşık gübre üretimi getirildi(DAP,MAP)

Kuruluş:1974Şehir: DevnyaÇalışanlar: 950Ürünler: Azot ve fosfor gübreleri

«Biz pazarı öğrenirken, yatırımlarımızı yapabilmek için işletme olarak bölgede daha iyi bir olmadığını fark ettik. Aktif bulunan tabanın iyi verilmesi nedeni ile başlama gereksinimleri belli idi. .»

Krasimir Berbenkov, Agropolichim Genel Müdürü

Başarı Öyküleri

47

2007 yılında birleşik gübre NPK üretimine başladı 2008 yılı içerisinde ОАО “GIAP”, Moskova araştırma enstitüsü ile birlikte

Neohim amonyak nitrat AC- 72 için fabrikanın yeniden yapılandırılabilmesi için öncü teknolojiler geliştirmektedir

2008 yılında amonyum nitratın AC-72 üretim kapasitesi 50% arttırıldı Son 10 yıl içerisinde €50 milyonluk yatırım, € 15 milyonluk daha planlama 2008 yılı içerisinde amonyum nitratın ihracatından 37%’ si Güney ve

Kuzey Amerika’da, 63%’ü de Avrupa’da hayata geçirildi

Kuruluş: 1951Şehir: Dimitrovgrad Çalışanlar: 1 160Ürünler: azot gübresi, amonyak ve diğer kimyasal ürünler

Neohim

Neohim ilgili bölümlerin öğrencileri için burs ve ücretli staj sağlar(son 5 yılda 120’den fazla stajyer).Şirket „Nitrogen and Syngas” 2009 в Roma gibi uluslararası forumlara katılır ve sunum götürür.

Neohim 60 yıldan fazla geçmişi ile Bulgaristan’daki ilk gübre fabrikasıdır.

Kon

u Ç

alış

ması:

Neohim Aş. 2010 yılında Avrupa Bankası’ndan enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji için imar ve kalkınma(EBRD) ödülünü kazandı. Kazanan proje nitrik asit üretiminde elde edilen atık buhardan kendi elektriğini üretme türbini tesisidir.Proje “”Enkon Service” ve EBRD’den €150 000’ luk hibe ile hayata geçirildi.

Başarı Öyküleri

48

Orgachim

Kuruluş: 1901Şehir: RuseÇalışanlar: ortalama 500Faaliyetler: boya üretimi, vernikler, reçine, ftalik anhidrit

Bulgaristan’daki ilk yabancı yatırımlardan bir tanesidir - 1901 yılında iki Yahudi ayakkabı boyası ve vernik üretimi için fabrika kurmuşlardır

Hisselerin büyük kısmın İngiltere fonu RC2 ye aittir, ana fi rma ise Roman Policolor’dur

Boya ve vernik üretiminin 60%’ ı Romanya pazarına gönderilmektedir, reçinelerin 80%’ i ise Romanya, Sırbistan, Belçika, Avusturya, vb. ülkelere ihraç edilmektedir

2009 yılından sonra boya ve vernik üretiminin tamamı Romanya’daki fabrikadan Bulgaristan’a taşındı

Şirketin çalışma koşulları, kapasite artırımı ve otomasyonu iyileştirmek için yıllık ortalama €2 milyon yatırılmaktadır

Responsible Care üyesi olarak, 2011 yılında Orgachim şirket kapılarını açma günü düzenlemektedir

2010 yılı içerisinde “Orgachim” Aş.ninde içinde bulunduğu 14 farklı ülkeden 28 partnerden oluşan proje EuroBioRef başlatıldı. Proje tarımsal üretimden son ticari ürüne kadar biyo kütlenin dönüşümünün tam süreci ile ilgilidir.

Bulgaristan’da öğrenme istekli ve diğerlerinin deneyimlerini kabul eden inanılmaz genç kesim bulunmaktadır. Burada kendi evimde gibi hissediyorum.

Burada yatırım için inanılmaz koşullar var. Ülke yerel hammadde üretimi için büyük kapasiteye sahip.

Akile BardeliYönetim Kurulu Üyesi

Başarı Öyküleri

49

Lakprom

Kuruluş: 1919Şehir: SofyaÇalışanlar: 130Ürünler: boya ve vernikler, astarlar, yapıştırıcılar, izolasyon malzemeleri

Ürünler bütün kalite ve güvenlik testlerini başarılı bir şekilde geçmişlerdir. Ürünler aşağıdakiler tarafından kullanılmıştır:

Mitsubishi Burgas limanının inşasında İngiltere’de arı kovanlarında İkea, Simba Toys için çocuk oyuncakları Bulgaristan’da Alman inşaat fi rması tarafından 3 atık deposu inşaatında Petrol Depoları - İlientsi, Lukoil Aş, Petrol Aş.

Akredite laboratuara sahiptir ve gıda ile temas, “tuz sisi”, vb. özel denetimler için harici laboratuvarlara yatırım yapmaktadır

Xnotest sahibi olan Bulgaristan’daki tek boya ve vernik fi rmasıdır Bulgar ve yabancı metaller panayırı ve sergisi(Roma 2005-6, Plovdiv)

Özel ürünler doğrudan ve şirketin kurumsal müşteriler aracılığı ile de makine, ağaç ve mobilya, otomobil ve diğer alanlarda da ihraç edilmektedir

Şirket çalışanları iyi uzmanlardır - eğitilmiş personel.

Haralambi Haralambiev,“Lakprom” Aş. Genel Müdürü

Başarı Öyküleri

50

Sviloza

Kuruluş: 1966Şehir: SviştovÇalışanlar: 480Ürünler: sülfat ile ağartılmış ahşap selülozu

Balkanlardaki ilk sülfat ile ağartılmış ahşap selülozu üreticisidir 1992 ve 2007 yılları arasında fabrikada 2007 yılındaki yatırım €60 milyon olmak

üzere iki büyük rekonstrüksiyon yapılmıştır Kendini iyileştirme tipi ahşap malzeme üretiminin 80%’den fazlası Bulgaristan’da karbon satışı için anlaşma imzalayan ilk fi rma Faaliyetlerin genişletilmesi ve son ürünün üretilmesi için planlar - kağıt Sviloza her yıl uzmanlıklarını geliştirdikleri için çalışanlarına burs vermektedir

Yaşam standartlarının yükselmesi ile kağıt tüketimi Bulgaristan’da ve dünyada artacaktır.

Mihail Kolçev,Genel Müdür, Sviloza

TR

IT

GR

RO

SA

BG

DE

RS

CN

Altro

28 19 16 8 6 4 4 4 3 8

Üretimin % 96’sı ihracat odaklı

2010 yılı için ülkelerdeki satışlar

Başarı Öyküleri

51

Air Liquide

Kuruluş: 1999Şehir: SofyaÇalışanlar: 85Ürünler: Endüstriyel Gaz

Şirketin ürünleri metalürji, gıda, eczacılık, tıp,çevre koruma ve diğerleri dahil olmak üzere Bulgaristan’da çeşitli sanayi alanlarında kullanılmaktadır

Şirket lojistik çözümleri geniş ve teknik uzmanlık sunar Romanya,Yunanistan, Sırbistan ve bölgedeki diğer ülkelere ihracat AirLiquide ithalat yapan diğer fi rmalardan farklı olarak gazları Bulgaristan’da

üretmektedir

2010-2011 yıllarında şirket, Pirdop ve Pernik olmak üzere en büyük üretim tesislerinde olduğu gibi Gabrovo’da da çağdaş hava ayırma tesislerinde 25 milyon euroluk yatırım yaptı.

Dünya çapında grup içinde teknoloji ve becerileri alış-verişini kolaylaştıran iletişim ve eğitim için dahili sistem.

Eminiz ki, şirketim bu ülkede yatırım yapmaya devam edecek.

Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria

Ne yazık ki bu büyüme ve ihracat için inanılmaz bir potansiyele sahip olan Bulgaristan yatırımcılar için az bilinen bir yer.

Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria

Başarı Öyküleri

52

Plastihim - T

Kuruluş: 1967Şehir: Tervel, AksakovoÇalışanlar: 800Ürünler: Esnek Kaplar, Folyo

Şirketin ürünleri polipropilen sicim ve folyo, BOPP, polipropilen dikilmiş çanta, bant çanta, esnek kapsayıcı

Son 9 yılda yaklaşım 30 milyon euro yatırım Üretimin % 80’inden fazlası Orta Avrupa, Batı Avrupa ve Kuzey Afrika pazarlarında

satılmaktadır

Plasthim-T 1998 yılında alanında Portabulk lisansını alan tek şirkettir, 2006 yalında da Loveloop lisansına sahip oldu

Yatırım için gelecek planları: Kapasiteyi %25 arttırmak Castpolypropylene üretim kapasitesini yılda 8500 tona çıkarmak 30 bin ton/ yıl kapasiteli Çift yönlü gerdirilmiş polipropilen fi lm üretimi için yeni

bir hat açmak. Bu üretimin en yüksek düzeyde Bulgaristan, bölge ve teknoloji pek çok ülke için benzersiz olacak

Bulgaristan Doğu Avrupa’ya girişinde olmanın avantajına sahiptir.Onun yeri de genellikle çok önemlidir kısa teslimat süreleri sağlar.

Aydin Faik, Amministratore delegato, Plastchim-T

Başarı Öyküleri

53

Zebra

Kuruluş: 1929Şehir: Novi İskırÇalışanlar: 125Ürünler: Teknik kauçuk ürünler

Bulgaristan’da kauçuk ürünleri üreten ilk fabrika Çok çeşitli ürün yelpazesine sahip ve 1981 yılından beri Amerikan know-how

lisansı ile çalışıyor Şirket kendi bizzat kendi teknolojisini ve aletlerini kullanıyor Şirketin üretiminin % 60-70 Avrupa, ABD ve Balkan Yarımadası boyunca ihraç

edilmektedir Caema, Alfagomma, Hormann, Kontitech gibi uluslararası partnerler ile

çalışıyor Zebra Responsible Care’in aktif bir üyesidir

Enerji tasarrufu ve hava kirliliğini önlemeye yönelik 1 milyon euroluk yatırım yapıyor.Ülke çemberinde genişleme ve %12’lik ihracat artışı 2011 yılının ilk yarısında.

Zebra A.Ş. 2011 yılında satışlarında %72’lik artış kaydetti.

Zebra’nın kauçuk ürünleri Sofya Metrosunda kullanılmaktadır.

Başarı Öyküleri

54

Bunay

Temel: 1968Şehir: PanagyurishteÇalışanlar: 170Ürünler: Kauçuk ve plastik üretimi

Bunay A.Ş. Liebher, IKEA, Reckitt Benckiser gibi partnerlerle çalışıyor Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Almanya, İtalya gibi ülkelere ihraç ediyor Ana üretim alanlarının yanı sıra ultrasonik kaynak, montaj, boya ve baskı için

inşa edilmiştir Bakım ve üretim takımı yürütmek için özel atölye Otomotiv, elektrik sanayi gibi şirketlerle entegrasyon amaçlıyor

Bulgaristan’da plastik üretimi iyi durumdadır. Teknolojik özellikleri nedeniyle, Bulgaristan’da kauçuk işleme Batı Avrupa ve bu ülkenin, bu işlemlerin kaldırılması için cazip bir yer yapar karşılaştırıldığında önemli ölçüde daha düşük maliyeti vardır.

Bonka Natova, Alım-Satım Müdürü

Başarı Öyküleri

55

Asenova Krepost

Asenova Krepost Güneydoğu Avrupa’daki en büyük ambalaj fabrikası imiş Tesis fi lm ve baskı, dokuma çanta ve gıda, kimya ve diğerleri için esnek

sanayi sunuyor Üretimin %35-45’i Ukrayna, Gürcistan, Türkiye ve bütün Avrupa’ya ihraç

ediliyor Hammadde yakın doğu ülkelerinden ithal ediliyor Son yıllarda, streç fi lm ve castpolipropilen fi lm üretimi için yeni kapasiteler

devreye konulmuştur Neochim gibi gübre şirketlerinin büyük çantalarının ana tedarikçisi Şirket Uluslararası Plovdiv Fuarında altın madalya kazanan 5 katlı kovanın

patent sahibidir. Çeşitli tarım fuarından da birçok ödülü vardır

Temel: 1964Şehir: AsenovgradÇalışanlar: 670Ürünler: Taşıma ve tüketim ambalajı

Başarı Öyküleri

56

Trakya Glass Bulgaristan

Kuruluş: 2005Şehir: TırgovişteÇalışanlar: 1 500Ürünler: düz, ev, otomotiv camları, işlenmiş cam

Şişecam - Trakya Cam bugünkü değeri 304 000 000 € ile Bulgaristan’ın en büyük yeşil alan yatırımıdır

Kompleks, cam ürünleri, düz cam, cam ev eşyası, ayna ve otomotiv cam fabrikalarından oluşmaktadır.Yatırım projesinin aşamaları 2005-2010 yılları arasında tamamlanmıştır

Fabrikalar düz cam ve cam ürünleri üretimi için yerel hammadde (Kum, soda, dolomit ve kireçtaşı) kullanmaktadırlar

Cam ürünleri için fabrika Balkanlar’ın en büyük cam fırınına sahiptir. Ana müşterileri Ikea, Coca Cola, Tesco, Walmart, vb.

Fabrika Indesit, Bosch, Electrolux, vb. fi rmalar için ev aletleri olarak buz dolabı ve fırınlar için cam üretmektedir

Başarı Öyküleri

57

Trakya Glass Bulgaria

Fabrika Balkanların düz cam üreten ilk tesisidir. Düz cam enerji üreten güneş kolektörleri ve güneş pillerinde inşaat, otomotiv ve mobilya sanayi, ev aletleri ve tarım ağırlıklı olarak kullanılan bir yüksek teknoloji ürünüdür

Şişecam Bulgaristan’ın son projesi ise 2011 yılında Audi, BMW, Dacia, Ford Avrupa ve Renault gibi markalara otomobil camı üretmektedir

Yıllık geliri 128 milyon eurodur.(113 milyonu uluslararası satışlar)

Şirketin gelecek planları: Dört ayrı üretim sahasına yatırım yapmak Oto cam endüstrisinde kapasiteyi arttırmak Yaklaşık 200 milyon euroluk yatırım yapmak

Şişecam Bulgaristan 2006 Almanya Dünya Kupasında 6 milyon bardak veya tüm siparişin yarısını sundu.2010 Güney Afrika Dünya Kupasında ise tüm siparişi veya 13 milyon bardak sundu.

Başarı Öyküleri

58

Temel: 2001Şehir: KostinbrodÇalışanlar: 82Ürünler: inşaat ve teknikçözümler

Saint-Gobain Weber Bulgaristan

2009 yılında kuru inşaat yapı karışımları üreten ilk fabrika Kostinbrod’da açıldı, kapasitesi 100 bin ton idi

2011 yılında Varna yakınlarında ikinci fabrika açıldı ve müşteri için şubeleri Plovdiv, Burgas, Varna ve Sofya’ da idi

Şu ana kadar Bulgaristan içindeki yatırım 12 milyon euro’dur HewittAssociates tarafından küçük ve orta dereceli şirketler kategorisinde 2009

için Bulgaristan’ın En İyi İşvereni ödülünü aldı Şirket Bulgaristan’da ilk defa hafi f ve tozsuz fayans yapıştırıcılarını üretti %100 kullandığı suyu geri dönüştüren teknolojiyi kullandı

Şirket şimdilik sadece yerel pazarı hedef alıyor

Şirketin hedefi ısı yalıtımı, su yalıtımı endüstrisi

Weber 2010 Haziran ayında kurulan Bulgar Yeşil Yuvarlak’ın ilk üyesi oldu.

Başarı Öyküleri

59

Temel: 1993Şehir: SofyaÇalışanlar: 190Ürünler: Alçı, Alçıpan

Knauf Bulgaria

Şirket Bulgaristan’da iki fabrikaya sahip: 1997 projesi Vidin alçı fabrikası ile birleşip 25 ülkeye ihraç etmek. 2007 projesi- Mednikarovo fabrikası ile birleşip Romanya’ya ihraç etmek. Geliştirme Projesi – Mednikarovo da sıva malzemesi üretmek

Şimdiye kadar toplam yatırımı 85 milyon euro Kuru inşaat eğitimi için Plevren Alman-Bulgar Enstitüsü İşbirliği. 1 000’den fazla

montajcı ile sertifi ka almışlardır Firma her yıl Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen meslek eğitim

panoramasına sponsor olur

Bulgaristan’da Knauf Yatırım projelerinin diğer ülkelerdeki projelere göre çok düzgün yapılmıştır.Bu nedenle,Bulgaristan yatırım için çok iyi bir yer olduğuna inanıyorum.

Yatırım için bir yer olarak Bulgaristan lehine karar yardım eden üç faktör vardı: Bizim ana hammaddemize erişim, ülkenin coğrafi konumu ve mevcut mali durumu.

Ingrid Janker, CEO, Knauf Bulgaria

Başarı Öyküleri

60

Yatırım için Bulgaristan’ın seçiminin başlıca nedeni, konumu ve müşterilere yakınlığıdır

Nakliyat bir ürünün fi yatının %25’ini oluşturduğunu düşünürsek, Bulgaristan’ın küçük olması büyük avantaj

Şirketin yatırımı 26 milyon euro Üretimin %85 ihracat için Keros Bulgaristan Balkanlar, Rusya ve Yakın Doğu pazarına hizmet eder Bulgar fabrikası İspanyadakine bakılarak çok daha yeni teknoloji ile

donatılmıştır 2 yıla kadar 12 milyon euro ile kapasitesini iki katına çıkarmayı planlıyor

Temel: 2005Şehir: RuseÇalışanlar: 150Ürünler: Seramik fayans

Keros Bulgaria

Bulgaristan’ın çok büyük potansiyele sahip olduğuna ve önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde başka İspanyol fi rmalarının da buraya yatırım yapacaklarını düşünüyorum.

Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria

Bulgaristan’da ortam çok güzel, özellikle üst düzey yetkilileri çok yardımcı oldular.

Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria

İspanya’da olduğunun aksine Bulgaristan’da eğitimli ve dil bilen insan çok kolay bulunuyor.

Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria

Başarı Öyküleri

61

Fabrika Lukovit’in yatırımı 30 milyon euro ve gerçekleştirilmesi sadece 10 ay aldı

Bulgaristan için geliştirilmiş kalitesine sahip büyük çaplı dikey-delikli blok üretiminde bir öncü

Lukovit’in alanından Wienerberger en ince kil grubundan biri olarak kanıtlanmıştır

Motivasyonu yüksek personelin %90’ı oranın yerlisi

Fabrika ekolojik dengeyi korumak için tamamen doğal gaz ile çalışıyor

BulgaristanWienerberger2008yılında, yeni inşa edilen tesis dünyanın en büyük gruptur. Son nesil prototip ile tam otomatik

Vinerberger Bulgaristan, enerji tasarrufu, az gider, yüksek kazanç ve tehlikesiz iş sahası konusunda en iyi ilk 5 grup arasındadır

Temel: 2004Şehir: Sofya, LukovitÇalışanlar: 85Ürünler: Tuğla

Bulgaristan, seramik karo üretimi ve kullanımı geleneği yanı sıra kaliteli malzemede zenginlik sunuyor. Pazar için önemli potansiyeli var.

Atanas Buglov, Yönetici, Wienerberger S.r.l.

Wienerberger BulgariaBaşarı Öyküleri

62

30 dan fazla farklı ürün pazara sunuyor İtalçimento grubu Bulgaristan’da 200 milyon eurodan fazla yatırım

yapıyor Şirketin konumu, başarının anahtarıdır. Şirket deniz ve kara yolu

ile ihracatını arttırmaya devam ediyorum – özellikle Karadeniz çevresinde

Şirket müdürüne göre bu ihracatın sırrı bölgedeki ülkelerin olumlu ilişkilerinde

Şirketin yeni modern çevre dostu çimento fabrikasının inşaatı ile Bulgaristan faaliyetlerini genişletmeye devam ediyor

Temel: 1999Şehir: DevnyaÇalışanlar: 350Ürünler: Çimento

Devnya Çimento

Devnya Çimento son 2014 yılında Soçi Kış Olimpiyat Oyunları’nın ana tedarikçisi olma yolunda Rusya’ya ihracata başladı.

Başarı Öyküleri

63

66

BYA hizmetler: Makroekonomik Bilgi

Yasal Tavsiye

İşletme maliyetleri hakkında bilgi

Vasıfl ıişsizlik, kullanılabilirliğiBölgeselbilgiler işgücü, eğitim düzeyi, altyapı, yabancı yatırımcılar vesanayi bölgeleri

Boş arsa tedarik etme

Potansiyel tedarikçiler, taşeronlartanımlanmasıveya ortak girişim

Bireyselidari hizmetler

Merkezi ve yerel yönetimlerile Temaslar

Sanayi odaları, yerel üniversiteler ve STK’larile bağlantılı kuruluşlar

InvestBulgaria Agency 31 Aksakov Street

Sofi a 1000, Bulgaria

Tel.: +359 2 985-5500

Fax: +359 2 980-1320

E-mail: iba@investbg.government.bg

www.investbg.government.bg

Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.