Khung quản lý môi trường và xã hội

Ngày cập nhật: 11/11/2020

Ghi chú: Tài liệu này được hỗ trợ bởi các tài liệu liên kết sau đây:

• Tài liệu liên kết số 1 ‘Tuyên bố chính sách an toàn của ADB (2009)’

• Tài liệu liên kết số 2 ‘Các biểu mẫu của ADB về phân loại và giám sát’

Khung quản lý môi trường và xã hội Chương trình Phục hồi xanh Quỹ Tài chính xúc tác xanh ASEAN (ACGF GRP)

2

Chương trình Phục hồi xanh (GRP ACGF) - Khung quản lý môi trường và xã hội

Danh mục từ viết tắt

ACGF Quỹ Tài chính xúc tác xanh ASEAN

ADB Ngân hàng Phát triển Châu Á

AIF Quỹ Cơ sở hạ tầng ASEAN

ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

CAP Kế hoạch hành động phục hồi

EIA Đánh giá tác động môi trường

EIB Ngân hàng đầu tư Châu Âu

EHS Môi trường, sức khỏe và an toàn

EMP Kế hoạch quản lý môi trường

MT&XH Môi trường và xã hội

ESMF Khung quản lý môi trường và xã hội

FI Trung gian tài chính

GCF Quỹ Khí hậu xanh

GRM Cơ chế giải quyết khiếu nại

IEE Đánh giá môi trường ban đầu

IFC Công ty Tài chính Quốc tế

IP Dân tộc bản địa

IPP Kế hoạch dân tộc bản địa

IR Tái định cư không tự nguyện

PAP Đối tượng ảnh hưởng bởi dự án

PIAL Danh mục hoạt động đầu tư bị cấm

PSs Tiêu chuẩn thực hiện

REA Đánh giá môi trường nhanh

RP Kế hoạch tái định cư

SHA Đánh giá tác động xã hội

Tuyên bố CSAT Tuyên bố chính sách an toàn

TNA Đánh giá nhu cầu đào tạo

3


MỤC LỤC I. GIỚI THIỆU.............................................................................................................................................................. 4

Bối cảnh Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP) .................................................................................................................... 4 Phân loại rủi ro của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP) .................................................................................................... 6 Các nguyên tắc nền tảng của Khung quản lý môi trường và xã hội của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP) ............................ 7

II. KHUNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG VÀ XÃ HỘI CỦA CHƯƠNG TRÌNH ACGF GRP ................................................................. 9

Mục tiêu của Khung quản lý môi trường và xã hội .................................................................................................................... 9 Quy trình đảm bảo an toàn MT&XH ......................................................................................................................................10 Thẩm định các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH ................................................................................................................15 Công khai thông tin, tham vấn và tham gia ............................................................................................................................17 Giám sát tuân thủ vào báo cáo .............................................................................................................................................18 Cơ chế giải quyết khiếu nại ...................................................................................................................................................19 Cơ chế giải trình trách nhiệm ................................................................................................................................................19 Tổ chức thực hiện ................................................................................................................................................................20

PHỤ LỤC 1 CÁC BIỂU MẪU VÀ DANH SÁCH KIỂM TRA CỦA ADB VỀ PHÂN LOẠI, THẨM ĐỊNH VÀ GIÁM SÁT .............................. 21

4

I. GIỚI THIỆU 1. Khung quản lý môi trường và xã hội (ESMF) của Chương trình Phục hồi xanh của Quỹ Tài chính xúc tác xanh

ASEAN (ACGF GRP) được xây dựng nhằm đảm bảo rằng các rủi ro và tác động về môi trường và xã hội từ tất cả các

dự án trong chương trình sẽ được giảm thiểu và giảm nhẹ đến mức có thể chấp nhận được. Khung quản lý MT&XH

xác lập các nguyên tắc, quy tắc, thủ tục và hướng dẫn để tiến hành thẩm định về môi trường và xã hội đối với các

dự án tiền năng trong Chương trình ACGF GRP. Tất cả các dự án trong Chương trình ACGF GRP sẽ tuân theo các yêu

cầu và chính sách an toàn của ADB như được đã nêu trong Tuyên bố chính sách an toàn (Tuyên bố CSAT) của ADB.1

Trong trường hợp các chính sách an toàn của ADB được sửa đổi trong thời gian thực hiện Chương trình ACGF GRP,

các yêu cầu về đảm bảo an toàn của ADB có hiệu lực tại thời điểm chuẩn bị dự án sẽ được áp dụng.

2. Tuyên bố CSAT của ADB được xây dựng nhằm mục đích giúp các nước thành viên đang phát triển (DMC) giải

quyết các rủi ro về môi trường và xã hội trong các dự án phát triển, đồng thời giảm thiểu và giảm nhẹ các tác động

tiêu cực từ dự án đến con người và môi trường trong trường hợp không tránh được tác động. Tuyến bố CSAT được

Ban Giám đốc ADB phê duyệt vào tháng 07/2009, được xây dựng dựa trên ba chính sách an toàn được thiết lập từ

trước về môi trường, tái định cư không tự nguyện và người bản địa, và đưa các chính sách này vào một khung chính

sách hợp nhất nhằm nâng cao hiệu quả và tính thiết thực. Nhằm mục đích thực hiện Tuyên bố chính sách an toàn,

ADB làm việc với bên vay để đưa các nguyên tắc và yêu cầu của chính sách an toàn vào thực tiễn thông qua hoạt

động đánh giá và giám sát dự án và hỗ trợ phát triển năng lực. Tuyên bố CSAT cũng thiết lập nền tảng cho việc đảm

bảo sự tham gia của những người bị ảnh hưởng bởi dự án và các bên liên quan khác trong quá trình thiết kế và triển

khai dự án.

3. Tuyên bố CSAT của ADB xác lập một quy trình có cấu trúc gồm các hoạt động như sàng lọc, đánh giá, lập kế

hoạch, giảm nhẹ, nhằm mục đích khắc phục các tác động tiêu cực của dự án trong suốt chu kỳ dự án. Chính sách an

toàn MT&XH quy định (i) xác định và đánh giá tác động từ sớm trong chu kỳ dự án; (ii) xây dựng và triển khai kế

hoạch phòng tránh, giảm thiểu, giảm nhẹ hoặc bồi thường cho các tác động tiêu cực có thể xảy ra; và (iii) thông báo

và tham vấn với những người bị ảnh hưởng bởi dự án được trong quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án.

Bối cảnh Chương trình phục hồi xanh (ACGF GRP)

4. Chương trình Phục hồi xanh của Quỹ Tài chính xúc tác xanh ASEAN (ACGF GRP) là một nền tảng sáng tạo, đa

công cụ, do quốc gia chủ trì, được thiết kế để tăng quy mô đầu tư phát thải thấp như một phần của chương trình

kích thích kinh tế nhằm ứng phó với đại dịch COVID-19. Bằng cách đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh2 phát thải thấp,

đặc biệt là chú trọng vào mục tiêu phục hồi sau COVID, chương trình này sẽ giúp các quốc gia tránh trường hợp phát

thải cao trở lại và suy thoái môi trường, đồng thời kích thích tăng trưởng kinh tế bằng cách tạo việc làm 'xanh'.

5. Chương trình Phục hồi xanh sẽ sử dụng nguồn tài trợ của Quỹ Khí hậu xanh/GCF làm cơ sở huy động thêm

nguồn tài trợ từ ADB, Quỹ Cơ sở hạ tầng ASEAN, các đối tác đồng tài trợ khác và các chính phủ. Các khoản đầu tư

của chương trình sẽ thúc đẩy các hành động thiết thực hỗ trợ quá trình phục hồi xanh, bằng cách tích hợp các tiêu

chuẩn quốc tế về tác động khí hậu, từ đó mở đường cho việc phát triển các dự án carbon thấp trong dài hạn, tạo

tiền đề cho việc chuyển đổi sâu rộng về tư duy đầu tư ở Đông Nam Á.

1 ADB. 2009. Tuyên bố chính sách an toàn. Manila. 2 Cơ sở hạ tầng xanh, trong phạm vi Chương trình Phục hồi Xanh của ACGF, được định nghĩa là cơ sở hạ tầng có lợi ích đáng kể về khí hậu, đồng thời có đóng góp đáng kể cho các mục tiêu môi trường khác như giảm ô nhiễm, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên và quản lý vốn tự nhiên.

5


6. Chương trình Phục hồi xanh của ACGF có cấu trúc như một quỹ quay vòng vốn GCF thông qua hai chu kỳ đầu

tư. Thông qua Chương trình Phục hồi xanh, khoản tài trợ trị giá 350 triệu USD của GCF (bao gồm khoản vay trị giá

320 triệu USD + khoản viện trợ không hoàn lại cho hỗ trợ kỹ thuật trị giá 30 triệu USD) sẽ bổ sung cho nguồn lực của

ACGF để hỗ trợ các dự án cơ sở hạ tầng xanh phát thải thấp hậu COVID, nhằm tạo việc làm xanh và hỗ trợ tăng

trưởng kinh tế.

7. Chương trình Phục hồi xanh của ACGF bao gồm ba hợp phần:

Hợp phần 1: Tài trợ giảm thiểu rủi ro cho các dự án phát thải thấp

8. Các khoản vay từ GCF sẽ bổ sung cho nguồn tài trợ từ ACGF, ADB và từ các đối tác phát triển khác (nếu phù

hợp), nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro tài chính và cải thiện khả năng tạo đủ dòng tiền để trả nợ của các dự án cơ

sở hạ tầng phát thải thấp. Chương trình Phục hồi xanh dự kiến sẽ cấp vốn vay cho chính phủ các nước để thực hiện

23 dự án cơ sở hạ tầng phát thải thấp trong giai đoạn 2021-2050, mỗi dự án cần đáp ứng các tiêu chí cụ thể liên

quan đến tác động khí hậu, khả năng tạo đủ dòng tiền để trả nợ, khả năng huy động vốn tư nhân và tạo việc làm

xanh.

9. Các dự án trong Chương trình Phục hồi xanh sẽ được lựa chọn từ danh mục dự án dự kiến triển khai của ADB

tại mỗi quốc gia, tùy thuộc vào khả năng đáp ứng các tiêu chí tài trợ của ACGF, và căn cứ trên kết quả tham vấn với

các chính phủ, cũng như với các cán bộ chuyên ngành của ADB và văn phòng quốc gia ADB.

Hợp phần 2: Phát triển các mô hình và cấu trúc tài chính khí hậu đổi mới sáng tạo

10. Nguồn tài trợ của GCF (dưới hình thức viện trợ không hoàn lại cho hỗ trợ kỹ thuật) sẽ hỗ trợ việc triển khai thí

điểm và nhân rộng các công cụ và cấu trúc tài chính mang tính đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung vào: a) trái phiếu

xanh và bền vững; b) các mô hình PPP hỗn hợp trong ngành năng lượng tái tạo và đô thị bền vững; và c) các cơ chế

tài chính phục hồi xanh mang tính đổi mới sáng tạo.

Hợp phần 3: Hỗ trợ chính sách, phổ biến kiến thức và nâng cao năng lực

11. Nguồn tài trợ của GCF (dưới hình thức viện trợ không hoàn lại cho hỗ trợ kỹ thuật) cũng sẽ được cung cấp cho

hoạt động nâng cao nhận thức, xây dựng kiến thức và thúc đẩy đối thoại chính sách về tài chính xanh ở các quốc gia

ASEAN, với mục đích cụ thể là hỗ trợ tăng cường giao dịch và xây dựng năng lực để xác định, thiết kế và thực hiện

dự án carbon thấp hiệu quả hơn. Ngoài việc xây dựng các chiến lược tài chính xanh và thực hiện các sự kiện nâng

cao nhận thức, hoạt động đào tạo có mục tiêu về tài chính đổi mới sáng tạo sẽ được thực hiện thông qua chương

trình '6 Nhà vô địch’ ACGF.

12. Hoạt động nâng cao năng lực trong khuôn khổ hợp phần này cũng sẽ hỗ trợ việc thực hiện các biện pháp đảm

bảo an toàn môi trường và xã hội thông qua đào tạo có mục tiêu cho các cán bộ của cơ quan chủ quản dự án để

nâng cao nhận thức về các yêu cầu đảm bảo an toàn môi trường và xã hội của ADB và GCF, và tăng cường kỹ năng,

năng lực và kiến thức về giám sát và thực hiện kế hoạch quản lý môi trường, tái định cư và người dân bản địa.

Tổ chức thực hiện

13. Chương trình Phục hồi xanh sẽ do ADB quản lý với tư cách là Tổ chức được công nhận của GCF và đồng thời là

Đơn vị điều hành (theo định nghĩa của GCF). ADB sẽ chịu trách nhiệm cấp vốn vay và cấp kinh phí hỗ trợ kỹ thuật từ

GCF trong khuôn khổ Chương trình Phục hồi xanh/ACGF GRP. Nguồn tài trợ từ Chương trình Phục hồi xanh sẽ được

cung cấp song song với nguồn tài trợ của ADB cho các dự án trong Chiến lược đối tác quốc gia của ADB và Kế hoạch

hoạt động quốc gia của ADB. ADB sẽ giám sát và quản lý Nhóm công tác về thiết kế dự án ACGF, với thành phần là

các chuyên gia chuyên trách và bán chuyên trách, để điều hành Chương trình.

6


14. Chương trình Phục hồi xanh sẽ được thực hiện như một phần của cơ chế Tài chính xúc xác xanh ASEAN (ACGF)

do các nước ASEAN và ADB đồng sở hữu. Cơ chế Tài chính xúc tác xanh ASEAN (ACGF) được các Bộ trưởng Tài chính

ASEAN khởi động vào ngày 04/04/2019 tại Chiang Rai, Thái Lan trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN.

Phân loại rủi ro của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP)

Rủi ro môi trường và xã hội dự kiến từ các tiểu dự án trong Chương trình ACGF GRP

15. Các lĩnh vực ưu tiên của Chương trình Phục hồi xanh bao gồm:

• Hệ thống năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong sản xuất công nghiệp và công trình xây dựng, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong giao thông, lưu trữ và truyền tải năng lượng để hỗ trợ tăng cường tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện

• Hệ thống giao thông đô thị carbon thấp (đường sắt nhẹ, tàu điện ngầm, xe buýt nhanh), chuyển đổi phương thức giao thông và phát triển mạng lưới đường sắt liên đô thị, hệ thống giao thông công cộng, hệ thống giao thông tích cực (bao gồm cả người đi xe đạp và khách bộ hành), hạ tầng xe điện

• Các dự án nông nghiệp và tài nguyên bền vững (có bao gồm yếu tố hạ tầng) như trồng rừng và quản lý rừng ngập mặn, phát triển chuỗi giá trị carbon thấp, ngư nghiệp bền vững và bảo vệ đại dương xanh

• Các dự án đô thị xanh đa lĩnh vực, bao gồm cấp nước và xử lý nước thải chống chịu với biến đổi khí hậu và tiết kiệm năng lượng, vệ sinh, hệ thống quản lý chất thải, kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm môi trường;

16. Mặc dù các rủi ro về môi trường và xã hội có sự khác biệt tùy theo từng quốc gia và bối cảnh cụ thể, nhưng

nhìn chung các dự án thuộc các lĩnh vực ưu tiên của Chương trình Phục hồi xanh có thể dẫn đến một số rủi ro và

những rủi ro này phải được giảm thiểu và giảm nhẹ thông qua Khung quản lý MT&XH của Chương trình. Bảng 1 trình

bày tóm tắt những rủi ro này.

Bảng 1. Rủi ro môi trường và xã hội dự kiến phát sinh trong các dự án thuộc lĩnh vực ưu tiên

Lĩnh vực ưu tiên

Ví dụ về rủi ro dự kiến phát sinh trong dự án Các hạng mục rủi ro

dự kiến của ADB *

Môi trường Xã hội Tái định cư không tự nguyện (IR)

Dân tộc bản địa (IP)

Hệ thống năng lượng tái tạo

Thu hồi đất (đặc biệt là đối với địa bàn dự án, khu vực xây dựng hạ tầng truyền tải điện và lưu trữ năng lượng) Chất thải nguy hại (chất nổ và nước thải) và khí thải, tiếng ồn trong quá trình thi công Phát thải khí nhà kính Quản lý đất thải và vật tư Tiếng ồn và hiệu ứng bóng đổ Các vấn đề liên quan đến lao động Đi lại, an toàn và an ninh trong giai đoạn thi công Quản lý bão lũ trên địa bản Thiếu cơ sở hạ tầng hỗ trợ

Việc thu hồi đất có thể khiến người dân phải di dời và thiệt hại về tài sản Có khả năng người dân phải tạm thời di dời nơi ở Sự chấp thuận/phản đối của cộng đồng và doanh nghiệp Khả năng chi trả cho các hệ thống năng lượng mới Tác động của sự gia tăng đáng kể số lượng lao động trên địa bàn Phù hợp với mỹ quan

Có thể phát sinh rủi ro nếu có người dân tộc bản địa (ví dụ như thành phố Manila có một số khu vực nơi người dân bản địa sinh sống và có đất của tổ tiên) Đảm bảo áp dụng quy trình xây dựng sự ủng hộ của đông đảo cộng đồng

A, B và C

Giao thông đô thị carbon thấp

Thu hồi đất Chất thải nguy hại (chất nổ và nước thải), khí thải, tiếng ồn, bụi và ô nhiễm. Đất thải Thay đổi tạm thời về tuyến đường (phương tiện giao thông) và rủi ro liên quan đến phương tiện vận chuyển trong quá trình thi công

Tái định cư (tạm thời và lâu dài) Sinh kế Thay đổi tạm thời về tuyến đường Khả năng chi trả cho phương tiện mới (đối với

Trình trạng tái định cư không tự nguyện ở một số thành phố (ví dụ như tại Philippines, Myanmar, Việt Nam) Đảm bảo áp dụng quy trình xây dựng sự ủng

A, B và C

7


Các vấn đề về lao động, an toàn và sức khỏe (trong giai đoạn thi công) Thiếu cơ sở hạ tầng hỗ trợ

(Đối tượng dễ bị tổn thương và người trẻ) Quản lý bão lũ trên địa bàn ảnh hưởng đến sinh kế Tác động của sự gia tăng đáng kể số lượng lao động trên địa bàn

hộ của đông đảo cộng đồng

Nông nghiệp bền vững và tài nguyên thiên nhiên

Thu hồi đất Đa dạng sinh học Hệ sinh thái dưới nước Ô nhiễm ven biển Khai thác tài nguyên trái phép

Thay đổi sử dụng đất và sinh kế Có khả năng cần tổ chức tái định cư nếu có hoạt động quản lý rừng Thay đổi sinh kế (khi được tiếp cận với hệ thực vật ven biển và nghề cá) Các nhóm dễ bị tổn thương

Tái định cư không tự nguyện, đất của tổ tiên Đảm bảo áp dụng quy trình xây dựng sự ủng hộ của đông đảo cộng đồng

A (chủ yếu đối với rủi ro về môi trường), B và C

Đô thị xanh đa lĩnh vực

Thu hồi đất (bao gồm đất nông nghiệp hoặc đất đồng cỏ/đất rừng) Chất thải nguy hiểm và độc hại. Mùi khó chịu từ không khí và rác thải Chất lượng nước và môi trường sống/hệ sinh thái Phát thải khí nhà kính Quản lý ô nhiễm và chất tồn dư Quản lý phương tiện-giao thông (liên quan đến hoạt động vận chuyển chất thải và thi công) Các vấn đề về lao động, an toàn và sức khỏe

Sử dụng đất và thu hồi đất. Tái định cư An toàn khi thi công Sức khỏe và sản lượng/chất thải Thay đổi tạm thời về tiếp cận tài nguyên nước. Tác động của sự gia tăng đáng kể số lượng lao động trên địa bàn Sự chấp nhận/phản đối của cộng đồng và doanh nghiệp Ảnh hưởng xấu đến mỹ quan

Người dân bản địa tại một số đô thị có thể bị ảnh hưởng Đảm bảo áp dụng quy trình xây dựng sự ủng hộ của đông đảo cộng đồng

A, B và C

* xem các giá trị ngưỡng để phân loại rủi ro tái định cư thuộc Nhóm A hay Nhóm B trong Bảng 2, theo Tuyên bố chính sách an toàn của ADB (2009).

Phân loại rủi ro theo khung GCF

17. Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP) được xếp hạng I-1 theo khung phân loại rủi ro xã hội và môi trường

của GCF. Trong chương trình này, ADB sẽ cung cấp các khoản vay và hỗ trợ kỹ thuật từ nguồn tài trợ của GCF và của

chính ADB. Do Chương trình Phục hồi xanh tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng phát thải thấp và có chu kỳ lên

đến 30 năm, nên các tiểu dự án đã được phân loại theo mức độ toàn môi trường xã hội của ADB (Nhóm A, B và C)

có khả năng sẽ được cấp vốn trong thời gian thực hiện Chương trình. Danh mục các tiểu dự án trong tương lai của

Chương trình Phục hồi xanh có thể bao gồm cả các hoạt động 'có thể có rủi ro và tác động tiêu cực đáng kể đến môi

trường và xã hội mà dù tính riêng hay tính chung thì sẽ ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, không thể đảo ngược hoặc

chưa từng có tiền lệ' theo định nghĩa của GCF.

Các nguyên tắc nền tảng của Khung quản lý môi trường và xã hội của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP)

18. Để xác định và giải quyết hiệu quả tác động tiềm ẩn từ các dự án do ADB và GCF tài trợ trong khuôn khổ chương

trình ACGF GRP, Khung quản lý môi trường và xã hội (ESMF) đã được xây dựng theo Tuyên bố chính sách an toàn

của ADB (2009). Mỗi dự án sẽ được đánh giá về năng lực kỹ thuật và tài chính trước khi được sàng lọc, rà soát và

đánh giá về đảm bảo an toàn môi trường và xã hội theo Khung quản lý MT&XH. Khung quản lý MT&XH sẽ được áp

dụng cho bất kỳ dự án nào có sử dụng nguồn tài trợ của GCF (thông qua chương trình ACGF GRP).

19. Khung quản lý MT&XH trình bày vai trò, trách nhiệm và thủ tục cần thiết lập để phòng tránh, giảm thiểu và

giảm nhẹ mọi rủi ro và tác động trực tiếp, gián tiếp, tích lũy và phái sinh như sau:

a) tác động tiêu cực/rủi ro đối với môi trường; b) tác động tiêu cực và rủi ro của việc tái định cư không tự nguyện; và

8


c) tác động bất lợi đến người dân bản địa3 và cộng đồng bản địa có thể phát sinh từ việc thực hiện các tiểu dự án.

20. Tất cả các dự án thuộc Chương trình ACGF GRP sẽ do ADB đồng tài trợ và xử lý; đồng thời, các dự án cần đáp

ứng các mục tiêu và yêu cầu theo Tuyên bố chính sách an toàn của ADB. Ngoài ra, theo yêu cầu nêu trong Tuyên bố

chính sách an toàn của ADB, ADB sẽ áp dụng Hướng dẫn về môi trường, sức khỏe và an toàn (EHS) của IFC để đảm

bảo rằng các biện pháp phù hợp được triển khai đầy đủ trong các dự án của Chương trình.4

21. Theo Tuyên bố chính sách an toàn của ADB, ADB sẽ không tài trợ cho các dự án không tuân thủ Tuyên bố chính

sách an toàn này, đồng thời sẽ không tài trợ cho các dự án không tuân thủ pháp luật và quy định về an toàn xã hội

và môi trường của nước sở tại, bao gồm cả những luật liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ của nước sở tại theo

pháp luật quốc tế. Ngoài ra, ADB sẽ không tài trợ cho các hoạt động thuộc danh mục hoạt động đầu tư bị cấm (Phụ

lục 5 của Tuyên bố CSAT). Tất cả các dự án được phân loại theo mức độ an toàn MT&XH của ADB (Nhóm A, B và C)

sẽ được xem xét, và các yêu cầu về an toàn MT&XT của ADB sẽ được áp dụng để giảm thiểu các rủi ro và tác động

tiềm ẩn.

22. Trong quá trình thực hiện Khung quản lý MT&XH này và Tuyên bố CSAT của ADB, ADB sẽ làm việc với chính phủ

bên vay để đảm bảo rằng tất cả các dự án tiềm năng của Chương trình ACGF GRP sẽ:

i. được sàng lọc, phân loại và đánh giá thỏa đáng về các tác động/rủi ro đối về môi trường và xã hội, căn cứ trên Tuyên bố chính sách an toàn của ADB (2009) và các hành động đồng thuận, nếu có, để khắc phục các lỗ hổng;

ii. được xem xét và đánh giá dựa trên chính sách, pháp luật, quy định và tiêu chuẩn quốc gia về môi trường, sức khỏe, an toàn, tái định cư không tự nguyện và thu hồi đất, dân tộc bản địa và tài nguyên văn hóa vật thể, và tham vấn một cách có ý nghĩa với công chúng;

iii. giải quyết các vấn đề về giới và phát triển, bao gồm thông qua quy trình tham vấn một cách có ý nghĩa nếu xét thấy phù hợp (có sự tham gia của phụ nữ và phù hợp với nhu cầu của các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương);

iv. thiết lập cơ chế giải quyết khiếu nại (GRM) để tiếp nhận và tạo điều kiện giải quyết quan ngại và khiếu nại của người dân bị ảnh hưởng liên quan đến việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường và xã hội của dự án;

v. đưa các điều khoản về thuê tuyển lao động địa phương bất cứ khi nào có thể vào hợp đồng với các nhà thầu xây lắp, nhà thầu phụ và các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ khác, và các điều khoản để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về an toàn xã hội của ADB và các tiêu chuẩn lao động cốt lõi của quốc tế, như được định nghĩa trong Sổ tay Tiêu chuẩn lao động cốt lõi của ADB.5

23. Bộ tiêu chuẩn tạm thời về MT&XH hiện đang được GCF áp dụng là Bộ tiêu chuẩn về MT&XH của Tổ chức Tài

chính Quốc tế (IFC). Với tư cách là một tổ chức được công nhận của GCF, Tuyên bố chính sách an toàn của và các

thủ tục của ADB (ở cấp độ tổ chức) được đảm bảo thống nhất với bộ tiêu chuẩn về MT&XH của CGF

3 Cần lưu ý rằng các quốc gia sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau để chỉ người bản địa, trong đó có thể bao gồm người dân tộc thiểu số bản địa, các cộng đồng văn hóa bản địa, người thổ dân, người bộ tộc, nhóm bộ lạc, v.v. 4 Công ty Tài chính Quốc tế. Hướng dẫn về môi trường, sức khỏe và an toàn www.ifc.org/ehsguidelines 5ADB, ILO. 2006. Sổ tay Tiêu chuẩn lao động cốt lõi. Manila.

about:%20blank

9

II. KHUNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG VÀ XÃ HỘI CỦA CHƯƠNG TRÌNH ACGF GRP

Mục tiêu của Khung quản lý môi trường và xã hội

24. Tuyên bố chính sách an toàn (SPS) của ADB nhằm mục đích thúc đẩy tính bền vững của các kết quả dự án bằng

cách bảo vệ môi trường và con người khỏi các tác động bất lợi tiềm ẩn của dự án. Tuyên bố chính sách an toàn (SPS)

của ADB đưa ra các mục tiêu, phạm vi, yếu tố kích hoạt, và nguyên tắc chính sách cho ba lĩnh vực an toàn chính:

biện pháp bảo vệ môi trường (11 nguyên tắc chính sách), biện pháp bảo vệ liên quan đến tái định cư không tự

nguyện (12 nguyên tắc chính sách) và (iii) Dân tộc bản địa (9 nguyên tắc chính sách).

25. Mục tiêu của các biện pháp bảo vệ6của ADB là:

• tránh gây tác động tiêu cực đến môi trường và người dân bị ảnh hưởng bởi dự án, trong phạm vi có thể;

• giảm thiểu, giảm nhẹ và/hoặc đền bù cho các tác động tiêu cực của dự án đối với môi trường và những

người bị ảnh hưởng trong trường hợp không tránh được tác động tiêu cực; và

• giúp bên vay/khách hàng tăng cường hệ thống bảo vệ môi trường và xã hội và phát triển năng lực quản lý

rủi ro môi trường và xã hội.

26. Căn cứ trên các mục tiêu của Tuyên bố CSAT nêu trên, các mục tiêu của Khung quản lý MT&XH được xác định

như sau:

• tránh mọi tác động tiêu cực và/hoặc rủi ro về MT&XH trực tiếp, gián tiếp và tích lũy từ dự án mà Chương

trình Phục hồi xanh hỗ trợ;

• giảm thiểu hoặc giảm nhẹ các tác động tiêu cực/rủi ro về MT&XH;

• đảm bảo rằng việc giảm thiểu hoặc giảm nhẹ các tác động và rủi ro về MT&XH đáp ứng các yêu cầu của

pháp luật và quy định của quốc gia cũng như các yêu cầu về an toàn MT&XH của ADB, đồng thời phù hợp

với thực tiễn tốt quốc tế;

• hướng dẫn chính phủ bên vay về việc chuẩn bị các dự án để ADB thẩm định, và về việc theo dõi, báo cáo,

và thực hiện các hành động khắc phục, nếu có;

• đảm bảo rằng có các cơ chế hiệu quả về tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH trong quá trình

thực hiện dự án, và về triển khai hành động khắc phục nếu được yêu cầu;

• xây dựng năng lực thể chế và năng lực của các cán bộ làm công tác an toàn MT&XH của chính phủ bên vay

để đảm bảo tuân thủ chính sách an toàn MT&XH của Chương trình; và

• trong quá trình thực hiện các mục tiêu trên đây, cần đảm bảo tất cả các dự án do GCF hỗ trợ đều tuân thủ

bộ tiêu chuẩn an toàn MT&XH của GCF.

6 ADB đảm bảo tuân thủ và hoàn thành mục tiêu về an toàn môi trường và xã hội. ADB chịu trách nhiệm thẩm định, rà soát, theo dõi và giám sát các dự án trong suốt chu kỳ dự án của ADB, đảm bảo phù hợp với các nguyên tắc và yêu cầu của Tuyên bố chính sách an toàn. Nhờ tuân thủ chính sách an toàn về môi trường và xã hội, ADB cải thiện khả năng tiên liệu, tính minh bạch và tăng cường trách nhiệm giải trình trong các hành động và quá trình ra quyết định; giúp bên vay/khách hàng quản lý các tác động và rủi ro xã hội và môi trường; và thúc đẩy tính bền vững trong dài hạn của các hạng mục đầu tư. Để biến cam kết này thành kết quả thực tế thì cần có sự chung tay phối hợp của cả ADB và các bên vay/khách hàng của ADB.

10


Vai trò, trách nhiệm và năng lực

27. Tuyên bố CSAT của ADB nêu rõ vai trò và trách nhiệm của ADB cũng như của chính phủ bên vay. Chính phủ bên

vay cần thực hiện đánh giá xã hội và môi trường, tổ chức tham vấn một cách có ý nghĩa với người dân và cộng đồng

bị ảnh hưởng, chuẩn bị và triển khai các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH, giám sát việc thực hiện các kế hoạch

này, xây dựng và nộp các báo cáo giám sát. Vai trò của ADB là giải thích các yêu cầu về chính sách cho bên vay/khách

hàng, giúp bên vay/khách hàng đáp ứng các yêu cầu đó trong quá trình xử lý và thực hiện dự án thông qua các

chương trình nâng cao năng lực, tiến hành thẩm định và đánh giá, theo dõi và giám sát. ADB tiếp tục giữ vai trò giám

sát tuân thủ chính sách an toàn MT&XH trong quá trình thực hiện dự án. Các báo cáo hoàn thành dự án và báo cáo

đánh giá tình hình thực hiện dự án của ADB đều có nội dung đánh giá việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn

MT&XH.

Yêu cầu đối với chính phủ bên vay về việc quản lý tuân thủ chính sách an toàn MT&XH

28. Khung quản lý MT&XH này đảm bảo thống nhất với các yêu cầu về chu kỳ dự án của ADB. Quy trình thẩm định

được khởi động từ đầu chu kỳ dự án, khi dự án đang được ADB xem xét tài trợ. Nếu dự án không đáp ứng được tất

cả các yêu cầu về an toàn MT&XH của ADB thì sẽ không được ADB tài trợ và cũng không được tiếp cận nguồn tài trợ

từ Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP). Đối với tất cả các dự án do ADB tài trợ, các quy trình trong Khung quản

lý MT&XH sẽ vẫn được áp dụng cho đến khi kết thúc mọi hoạt động giữa chính phủ bên vay với dự án.

29. Các thủ tục cần tuân thủ trong Khung quản lý MT&XH này được trình bày tóm tắt tại đây và trình bày chi tiết

trong Tuyên bố chính sách an toàn của ADB. Các thủ tục chính bao gồm sàng lọc, phân loại, thẩm định, giám sát tuân

thủ và báo cáo; tất cả thủ tục này sẽ được trình bày trong phần sau của tài liệu này. Các biểu mẫu và hướng dẫn cho

việc xây dựng Đánh giá tác động môi trường (EIA), Đánh giá môi trường ban đầu (IEE), Kế hoạch tái định cư và người

dân bản địa7 được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB. Do quy trình sàng lọc và phân loại dự án của ADB tập

trung vào việc xác định loại đánh giá/kế hoạch và báo cáo cụ thể cần thực hiện, nên bên vay/khách hàng không nên

xây dựng kế hoạch trước khi việc phân loại dự án được ADB phê duyệt.

30. Để tuân thủ Tuyên bố CSAT của ADB, các đánh giá về chính sách, quy định và tiêu chuẩn quốc gia về môi trường,

tái định cư và người dân bản địa sẽ được thực hiện ở cấp độ dự án. Bên cạnh đó, cần đánh giá năng lực triển khai

của bên vay; nếu qua đánh giá xác định được một số khoảng trống về năng lực thì ADB có thể hỗ trợ xây dựng năng

lực trong trường hợp cần thiết.

Quy trình đảm bảo an toàn MT&XH

31. Các yêu cầu vào quy trình mô tả trong phần này trình bày các thủ tục cần tuân thủ trong quá trình thực hiện

Tuyên bố CSAT của ADB và như yêu cầu đối với các đơn vị trung gian tài chính (FI)8. ADB yêu cầu các đơn vị trung

gian tài chính phải tuân thủ các thủ tục về an toàn MT&XH nêu trong Tuyên bố CSAT, trong đó bao gồm: (i) các thủ

tục sàng lọc, phân loại và đánh giá; (ii) yêu cầu về các tài liệu liên quan đến an toàn MT&XH (ví dụ: Đánh giá EIA,

Đánh giá IEE, Tái định cư không tự nguyện, Kế hoạch về người dân bản địa); (iii) năng lực nhân sự; và (iv) giám sát

và báo cáo về rủi ro Nhóm A, B và C (xem Bảng 2).

7 Thuật ngữ Người dân bản địa thường được dùng để chỉ một nhóm đối tượng đặc thù về khía cạnh văn hóa-xã hội, dễ bị tổn thương, có các đặc điểm sau ở các mức độ khác nhau: (i) tự nhận mình là thành viên của một nhóm văn hóa bản địa đặc thù và được những nhóm khác công nhận danh tính này; (ii) cùng tập thể gắn bó với môi trường sống đặc thù về mặt địa lý hoặc gắn bó với đất đai do tổ tiên truyền lại trong khu vực dự án, và gắn bó với các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong môi trường sống và địa bàn này; (iii) các thiết chế văn hóa, kinh tế, xã hội hoặc chính trị theo phong tục tập quán tách biệt với các thiết chế của xã hội và văn hóa chủ đạo; và (iv) sử dụng ngôn ngữ đặc thù, thường là khác với ngôn ngữ chính thức của quốc gia hoặc khu vực. (Tuyên bố CSAT của ADB 2009). 8 Tuyên bố CSAT của ADB (2009), Phụ lục 4: Yêu cầu đặc biệt số 4: Yêu cầu đặc biệt đối với các phương thức tài trợ khác; Sổ tay hoạt động (Chính sách của Ngân hàng) Phần D6 (Tháng 12/2003)

11


Sàng lọc và phân loại

32. ADB tiến hành sàng lọc tất cả các dự án để phân loại theo mức độ an toàn xã hội và môi trường, như đã trình

bày trong Bảng 2: Các liên kết tới các biểu mẫu phân loại được cán bộ của ADB sử dụng cho mục đích này được trình

bày tại Phụ lục 1.

Bảng 2. Các hạng mục sàng lọc rủi ro về môi trường, tái định cư không tự nguyện và dân tộc bản địa

MÔI TRƯỜNG Rủi ro về môi trường của dự án được xác định theo hợp phần nhạy cảm nhất với môi trường của dự án, bao gồm các tác động trực tiếp, gián tiếp, phái sinh và tích lũy. Mỗi dự án đề xuất được rà soát kỹ lưỡng về loại hình, địa điểm, quy mô, độ nhạy và mức độ của các tác động môi trường tiềm ẩn. Mức độ chi tiết và toàn diện của Đánh giá EIA hoặc Đánh giá IEE phải tương ứng với mức độ của các tác động và rủi ro tiềm ẩn (Tuyên bố CSAT của ADB 2009).

Nhóm A.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm A nếu dự án đó có khả năng gây ra các tác động bất lợi đáng kể đối với môi trường, theo cách

không thể đảo ngược, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh lực, hoặc chưa từng có tiền lệ. Những tác động này có thể ảnh hưởng đến một khu vực

có diện tích lớn hơn so với địa điểm hoặc công trình được đầu tư hạ tầng. Cần có Đánh giá tác động môi trường (EIA), bao gồm cả Kế

hoạch quản lý môi trường (EMP).

Nhóm B.

Dự án đề xuất được xếp vào Nhóm B nếu tác động môi trường tiềm ẩn của dự án đó ít bất lợi hơn so với các dự án thuộc Nhóm A.

Những tác động này sẽ tùy thuộc vào từng địa điểm, rất ít trường hợp hoặc không có trường hợp nào là không thể đảo ngược, và hầu

hết các trường hợp đều có thể thiết kế các biện pháp giảm thiểu dễ dàng hơn so với dự án Nhóm A. Bắt buộc phải tiến hành Đánh giá

môi trường ban đầu (IEE), bao gồm cả Kế hoạch quản lý môi trường (EMP).

Nhóm C.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm C nếu dự án đó có khả năng tác động đến môi trường ở mức tối thiểu hoặc không có tác động

xấu đến môi trường. Không cần phải có Đánh giá EIA hoặc Đánh giá IEE, mặc dù tác động môi trường cần được rà soát.

Nhóm FI

Một dự án đề xuất liên quan đến việc đầu tư vốn của ADB thông qua một đơn vị trung gian tài chính (FI). Các yêu cầu cụ thể được trình

bày trong đoạn 49-50.

TÁI ĐỊNH CƯ KHÔNG TỰ NGUYỆN

Rủi ro về tái định cư không tự nguyện của dự án được xác định theo hợp phần nhạy cảm nhất của dự án về tác động của tái định cư

không tự nguyện. Mức độ chi tiết và toàn diện của kế hoạch tái định cư phải tương ứng với mức độ của các tác động và rủi ro tiềm ẩn.

(Tuyên bố CSAT của ADB 2009).

Nhóm A Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm A nếu dự án đó có khả năng có tác động đáng kể về tái định cư không tự nguyện. Tác động tái định cư không tự nguyện của một dự án do ADB hỗ trợ được coi là đáng kể (Nhóm A) nếu dự án có tác động đáng kể đến 200 người trở lên, trong đó tác động đáng kể được định nghĩa là (i) phải di dời khỏi nơi ở, hoặc (ii) mất 10% tài sản tạo sinh kế (tạo thu nhập) hoặc hơn. Cần có kế hoạch tái định cư, bao gồm cả đánh giá tác động xã hội. Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm A nếu dự án đó có khả năng gây ra các tác động bất lợi đáng kể đối với môi trường, theo cách không thể đảo ngược, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh lực, hoặc chưa từng có tiền lệ. Những tác động này có thể ảnh hưởng đến một khu vực có diện tích lớn hơn so với địa điểm hoặc công trình được đầu tư hạ tầng. Cần có Đánh giá tác động môi trường (EIA), bao gồm cả Kế hoạch quản lý môi trường (EMP).

Nhóm B.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm B nếu dự án đó có tác động về tái định cư không tự nguyện và không được coi là tác động đáng

kể. Dự án được xếp Nhóm B theo Tuyên bố CSAT của ADB nếu có tác động đáng kể đến dưới 200 người, trong đó tác động đáng kể được

định nghĩa là (i) phải di dời khỏi nơi ở hoặc (ii) mất ít hơn 10% tài sản tạo sinh kế (tạo thu nhập).

Bắt buộc phải có Kế hoạch tái định cư (RP), bao gồm cả đánh giá các tác động xã hội.

Nhóm C.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm C nếu dự án đó không có tác động về tái định cư không tự nguyện. Không cần thực hiện thêm

hành động nào khác.

Nhóm FI



12


DÂN TỘC BẢN ĐỊA Rủi ro liên quan đến dân tộc bản địa của dự án được xác định theo hợp phần nhạy cảm nhất của dự án về tác động

đối với dân tộc bản địa. Mức độ tác động của dự án được ADB hỗ trợ đối với dân tộc bản địa được xác định bằng cách đánh giá: (i) mức

độ tác động về mặt: (a) quyền sử dụng và tiếp cận đất đai và tài nguyên thiên nhiên theo tập quán; (b) tình trạng kinh tế xã hội; (c) tính

toàn vẹn về văn hóa và cộng đồng; (d) tình trạng sức khỏe, giáo dục, sinh kế và an sinh xã hội; và (e) công nhận kiến thức bản địa; và (ii)

mức độ dễ bị tổn thương của cộng đồng dân tộc bản địa bị ảnh hưởng. Mức độ chi tiết và toàn diện của Kế hoạch dân tộc bản địa phải

tương ứng với mức độ của các tác động tiềm ẩn đối với dân tộc bản địa. (Tuyên bố CSAT của ADB 2009).

Nhóm A.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm A nếu dự án đó có khả năng tác động đáng kể đến dân tộc bản địa. Cần có Kế hoạch dân tộc bản

địa (IPP), bao gồm cả đánh giá các tác động xã hội

Nhóm B.

Một dự án đề xuất được xếp vào Nhóm B nếu dự án đó có khả năng tác động đến dân tộc bản địa ở mức hạn chế. Cần có Kế hoạch dân

tộc bản địa, bao gồm cả đánh giá tác động xã hội.

Nhóm C.

Một dự án được đề xuất được xếp vào Nhóm C nếu dự án đó không có tác động đến dân tộc bản địa. Không cần thực hiện thêm hành

động nào khác.

Nhóm FI.



33. Ở giai đoạn đầu, các dự án sẽ được sàng lọc căn cứ trên danh sách hoạt động đầu tư bị cấm của ADB (Tuyên

bố CSAT, Phụ lục 5). Nếu dự án có liên quan đến hoạt động bị cấm, dự án sẽ không đủ điều kiện để được ADB hoặc

Chương trình ACGF GRP tài trợ. Nếu không, ADB sẽ chỉ ra cho chính phủ bên vay các yêu cầu bảo vệ môi trường và

xã hội cần áp dụng đối với dự án. ADB sẽ xem xét và phê duyệt tất cả các thủ tục và báo cáo được đề cập trong phần

này.

34. Vào đầu chu kỳ dự án (thường là ở giai đoạn xác định dự án), ADB sẽ tham vấn chính phủ bên vay để sàng lọc

và phân loại dự án căn cứ trên mức độ tác động và rủi ro tiềm ẩn. Danh sách kiểm tra đánh giá nhanh theo lĩnh vực

cụ thể của ADB được sử dụng để hỗ trợ việc sàng lọc và phân loại dự án. Các tác động và ảnh hưởng về môi trường

và tái định cư không tự nguyện đối với người dân bản địa sẽ được đánh giá. Danh sách kiểm tra sẽ chỉ ra mức độ tác

động của dự án, phân loại tác động thành Nhóm A, B hoặc C (Bảng 2 và 3). Nếu dự án có liên quan đến việc đầu tư

vốn thông qua một đơn vị trung gian tài chính, dự án sẽ được xếp vào nhóm FI.

Sàng lọc và phân loại dự án theo mức độ an toàn về môi trường

35. Các yêu cầu và quy trình mô tả trong phần này trình bày tóm tắt các thủ tục cần tuân thủ khi thực hiện Tuyên

bố CSAT của ADB, thông tin chi tiết được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB.

36. ADB sẽ tham vấn cùng chính phủ bên để sàng lọc và phân loại dự án dựa trên mức độ tác động và rủi ro tiềm

ẩn của dự án đối với môi trường. Danh sách kiểm tra đánh giá nhanh theo lĩnh vực cụ thể của ADB được sử dụng để

hỗ trợ việc sàng lọc và phân loại dự án (xem Phụ lục 1). Dựa trên đánh giá nhanh, ADB sẽ phân loại dự án theo một

trong các nhóm rủi ro về môi trường nêu trong Bảng 2.

37. Đối với tất cả các dự án, chính phủ bên vay sẽ đảm bảo rằng tất cả các quy định pháp luật hiện hành của quốc

gia được tuân thủ.

38. Nếu dự án được xếp vào Nhóm A, thì quy trình xây dựng Đánh giá tác động môi trường (EIA) và khảo sát thực

địa sẽ bao gồm tham vấn với ADB và dự thảo báo cáo Đánh giá tác động môi trường bằng tiếng Anh trình ADB thẩm

định. ADB yêu cầu dự thảo báo cáo Đánh giá tác động môi trường phải được công bố trên trang web của ADB ít nhất

120 ngày trước khi dự án được phê duyệt. Trong trường hợp dự án đang trong giai đoạn phát triển cuối cùng, chính

phủ bên vay sẽ được yêu cầu xem xét Đánh giá tác động môi trường (EIA), Kế hoạch quản lý môi trường (EMP) và

các tài liệu hỗ trợ khác, bao gồm cả các báo cáo tham vấn cộng đồng. Trong trường hợp dự án chưa đáp ứng được

13


toàn bộ các các yêu cầu của ADB, cần xây dựng và thống nhất với ADB về Kế hoạch hành động khắc phục (CAP). Các

mẫu báo cáo Đánh giá EIA được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB (Tuyên bố CSAT, Phụ lục 1).

39. Đối với các dự án Nhóm B, cần phải có Đánh giá môi trường ban đầu (IEE) và Kế hoạch quản lý môi trường

(EMP) bằng tiếng Anh. Trong trường hợp dự án đang trong giai đoạn phát triển cuối cùng, chính phủ bên vay sẽ

được yêu cầu xem xét các báo cáo hiện có (đánh giá của quốc gia), bao gồm cả các báo cáo tham vấn cộng đồng.

Các báo cáo đã xóa của ADB sẽ được công bố trên trang web của ADB. Trong trường hợp dự án chưa đáp ứng được

toàn bộ các các yêu cầu của ADB, cần xây dựng và xin phê duyệt từ ADB về Kế hoạch hành động khắc phục (CAP) để

giải quyết các vấn đề chưa đáp ứng và cập nhật báo cáo. Các mẫu cho báo cáo Đánh giá IEE được trình bày trong

Tuyên bố CSAT của ADB (Tuyên bố CSAT, Phụ lục 1).

Sàng lọc và phân loại dự án theo mức độ an toàn về xã hội: Tái định cư không tự nguyện và người bản địa

40. Các yêu cầu và quy trình mô tả trong phần này trình bày tóm tắt các thủ tục cần tuân thủ khi thực hiện Tuyên

bố CSAT của ADB, thông tin chi tiết được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB.

41. Tuyên bố CSAT của ADB yêu cầu chính phủ bên vay xem xét các báo cáo của dự án để phân tích tác động tiềm

ẩn về việc tái định cư không tự nguyện và dân tộc bản địa. Chính phủ nước sở tại sẽ phải tiến hành thẩm định về an

toàn xã hội, bao gồm cả khảo sát thực địa để xác minh thông tin về các tác động tiềm ẩn. Sau quá trình thẩm định

về an toàn xã hội là đánh giá nhanh về các biện pháp đảm bảo an toàn xã hội theo danh sách kiểm tra của ADB. ADB

sẽ đảm bảo rằng chính phủ bên vay giải quyết những khoảng trống về an toàn xã hội và thông báo kịp thời cho ADB

về các thay đổi. Quá trình thẩm định sẽ được tiến hành trên cơ sở thường xuyên và liên tục, và sẽ được đào sâu nếu

các tiểu dự án muốn được xếp vào Nhóm A.

42. Dựa trên danh sách kiểm tra sàng lọc nhanh về rủi ro an toàn xã hội, chính phủ bên vay sẽ đề xuất xếp

hạng/phân loại dự án theo định nghĩa của ADB (Tuyên bố CSAT 2009) và ghi lại theo biểu mẫu phân loại dự án.

43. Nếu dự án được xếp vào Nhóm A về rủi ro tái định cư không tự nguyện (IR), ADB sẽ yêu cầu chính phủ bên vay

làm việc với các chuyên gia tư vấn độc lập để xây dựng một kế hoạch tái định cư chi tiết (RP). Mẫu Kế hoạch tái định

cư (RP) được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB (Tuyên bố CSAT, Phụ lục 2). ADB sẽ được tham vấn trong quá

trình chuẩn bị Kế hoạch tái định cư chi tiết (RP) và khảo sát thực địa. Dự thảo Kế hoạch tái định cư (RP) bằng tiếng

Anh sẽ được ADB xem xét. Bản dự thảo và bản cuối cùng của Kế hoạch tái định cư (RP) sẽ được công bố trên trang

web của ADB. Trong trường hợp dự án đang trong giai đoạn phát triển cuối, chính phủ bên vay sẽ rà soát Kế hoạch

tái định cư (RP) và các tài liệu hỗ trợ, bao gồm cả các báo cáo tham vấn cộng đồng. Trong trường hợp dự án chưa

đáp ứng được toàn bộ các các yêu cầu của ADB, cần xây dựng và thống nhất với ADB về Kế hoạch hành động khắc

phục (CAP). Nếu dự án được xếp vào Nhóm B về rủi ro tái định cư không tự nguyện (xem Bảng 2 về các giá trị ngưỡng

sàng lọc rủi ro để phân loại dự án), dự án sẽ được yêu cầu xây dựng Kế hoạch tái định cư (RP) và thực hiện theo các

thủ tục như đối với các dự án Nhóm A.

44. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, chính phủ bên vay cần tránh trường hợp tái định cư không tự nguyện trong

phạm vi có thể; giảm thiểu rủi ro tái định cư không tự nguyện bằng cách nghiên cứu các dự án và phương án thay

thế; tăng cường, hoặc ít nhất là khôi phục sinh kế của tất cả những người phải di dời, đảm bảo tương đương với

mức trước dự án; và cải thiện mức sống của những người nghèo và các nhóm dễ bị tổn thương khác phải di dời khỏi

nơi ở. Các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH trong trường hợp tái định cư không tự nguyện giúp khắc phục các

rủi ro về vật chất (di dời khỏi nơi ở, mất đất ở hoặc mất nơi cư trú) và về kinh tế (mất đất, tài sản, tiếp cận tài sản,

nguồn thu nhập hoặc kế sinh nhai) do (i) cưỡng chế thu hồi đất, hoặc (ii) hạn chế về việc sử dụng đất hoặc tiếp cận

khu bảo tồn được theo quy định pháp luật. Các biện pháp này được áp dụng cho các trường hợp bị tổn thất/bị

cưỡng chế toàn bộ hay một phần, vĩnh viễn hay tạm thời. Tất cả các điều khoản của Tuyên bố CSAT của ADB (2009)

phải được tuân thủ.

14


45. Nếu dự án được xếp vào Nhóm A về rủi ro đối với người dân bản địa, chính phủ bên vay cần xây dựng Kế hoạch

chi tiết cho người bản địa (IPP). Mẫu Kế hoạch dân tộc bản địa (IPP) được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB

(Tuyên bố CSAT, Phụ lục 2). Hoạt động chuẩn bị và khảo sát thực địa cho Kế hoạch IPP sẽ bao gồm tham vấn với ADB

và dự thảo Kế hoạch IPP bằng tiếng Anh trình ADB thẩm định. Bản dự thảo và bản cuối cùng của Kế hoạch IPP cuối

cùng sẽ được công bố trên trang web của ADB. Nếu dự án được xếp vào Nhóm B về rủi ro tái định cư không tự

nguyện (xem Bảng 2 về giá trị ngưỡng sàng lọc rủi ro để phân loại dự án) thì dự án cần xây dựng Kế hoạch IPP và

thực hiện theo các thủ tục như đối với các dự án Nhóm A. Kế hoạch dân tộc bản địa của các dự án Nhóm B đã được

ADB thông qua sẽ được công bố.

46. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, chính phủ bên vay sẽ thiết kế và triển khai dự án theo hướng khuyến khích sự tôn trọng tối đa đối với bản sắc, phẩm giá, quyền con người, hệ sinh kế và tính độc đáo của dân tộc bản địa như chính người dân bản địa nhận định, nhằm đảm bảo rằng họ (i) nhận được các lợi ích kinh tế và xã hội phù hợp với văn hóa, (ii) không chịu tác động tiêu cực do hệ quả của các dự án, và (iii) có thể tham gia tích cực vào các dự án có ảnh hưởng đến mình. Chính phủ bên vay phải tuân thủ các biện pháp đảm bảo cho dân tộc bản địa trong Tuyên bố CSAT của ADB (2009).

47. Cơ chế bảo đảm cho Người bản địa sẽ được kích hoạt trong trường hợp dự án có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến phẩm giá, quyền con người, hệ sinh kế hoặc văn hóa của dân tộc bản địa hoặc ảnh hưởng đến các vùng lãnh thổ hoặc tài nguyên thiên nhiên hoặc văn hóa mà dân tộc bản địa sở hữu, sử dụng, chiếm giữ hoặc tuyên bố là di sản do tổ tiên truyền lại. Khi xem xét những đặc điểm này, cần cân nhắc đến hệ thống luật pháp quốc gia, luật tục và tất cả các công ước quốc tế mà quốc gia sở tại là thành viên. Nhóm người bản địa đã mất đi sự gắn bó tập thể với các môi trường sống đặc thù về địa lý hoặc vùng đất của của tổ tiên trong khu vực dự án do bị cưỡng chế di dời sẽ được áp dụng các cơ chế bảo đảm. 48. Đối với tất cả các dự án, chính phủ bên vay sẽ đảm bảo rằng quy định liên quan đến dân tộc bản địa của quốc

gia được tuân thủ.

Trung gian tài chính

49. Đối với các dự án liên quan đến việc đầu tư vốn của ADB vào các đơn vị trung gian tài chính hoặc thông qua các

đơn vị trung gian tài chính (FI), ADB sẽ tiến hành thẩm định để đánh giá các tác động và rủi ro tiềm ẩn về môi trường

và xã hội liên quan đến danh mục đầu tư trong hiện tại và tương lai của đơn vị trung gian tài chính, cũng như cam

kết và năng lực của đơn vị trung gian tài chính về quản lý môi trường và xã hội. Trong trường hợp các khoản đầu tư

của đơn vị trung gian tài chính có ít hoặc không có rủi ro về môi trường hoặc xã hội, thì dự án của đơn vị trung gian

tài chính sẽ được coi là dự án Nhóm C và không cần áp dụng bất kỳ yêu cầu cụ thể nào khác. Tất cả các đơn vị trung

gian tài chính khác sẽ được yêu cầu phải có hoặc phải thiết lập một hệ thống quản lý môi trường và xã hội (ESMS)

phù hợp với tính chất và rủi ro của danh mục đầu tư trong tương lai của đơn vị trung gian tài chính; hệ thống này sẽ

được duy trì như một phần của hệ thống quản lý tổng thể của đơn vị trung gian tài chính. Hệ thống ESMS sẽ được

tài liệu hóa và được ADB và đơn vị trung gian tài chính cùng thống nhất.

50. Yêu cầu chi tiết đối với đơn vị trung gian tài chính được trình bày trong Tuyên bố CSAT, Phụ lục 4. Tất cả các

đơn vị trung gian tài chính sẽ đảm bảo rằng các khoản đầu tư của mình tuân thủ quy định pháp luật hiện hành của

nước sở tại và sẽ áp dụng quy định trong danh sách các hoạt động đầu tư bị cấm (Phụ lục 5, Tuyên bố CSAT của ADB)

đối với các tiểu dự án do ADB tài trợ. Trong trường hợp các tiểu dự án có khả năng dẫn đến tác động lớn về môi

trường hoặc xã hội, đơn vị trung gian tài chính sẽ được yêu cầu đảm bảo rằng các tiểu dự án đó đáp ứng các yêu

cầu về an toàn MT&XH của ADB, bao gồm cả về việc công bố thông tin và tham vấn. Trong trường hợp này, đơn vị

trung gian tài chính sẽ thông báo với ADB về các tiểu dự án này ngay từ đầu quá trình thẩm định và ADB sẽ hỗ trợ

đơn vị trung gian tài chính thẩm định các tiểu dự án này. Đối với các tiểu dự án thuộc trường hợp này, bên vay sẽ

15


trình ADB thông qua Đánh giá tác động môi trường, Kế hoạch tái định cư hoặc Kế hoạch dân tộc bản địa trước khi

phê duyệt tiểu dự án.

Thẩm định các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH

51. Đối với các dự án đề xuất xin tài trợ, ADB sẽ tiến hành xem xét các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH, bao

gồm cả việc xem xét các tài liệu về đảm bảo an toàn MT&XH của bên vay, như một phần của quá trình thẩm định

tổng thể. Việc thẩm định và rà soát các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH của ADB nhấn mạnh đến quá trình lập

kế hoạch và đánh giá tác động MT&XH, bên cạnh tài liệu về đảm bảo an toàn MT&XH. Quy trình thẩm định và đánh

giá bao gồm cả khảo sát thực địa và hồi cứu tài liệu. Thông qua quá trình thẩm định và đánh giá đó, ADB sẽ xác nhận

rằng (i) tất cả các tác động và rủi ro chính về MT&XH của dự án đã được xác định; (ii) các biện pháp hữu hiệu để

phòng tránh, giảm thiểu, giảm nhẹ hoặc bồi thường cho các tác động tiêu cực đã được đưa vào kế hoạch đảm bảo

an toàn MT&XH và thiết kế dự án; (iii) bên vay/khách hàng hiểu rõ các nguyên tắc và yêu cầu về chính sách an toàn

MT&XH của ADB trong Tuyên bố CSAT và có cam kết và năng lực cần thiết để quản lý các tác động và/hoặc rủi ro về

MT&XH; (iv) vai trò của các bên thứ ba được xác định một cách phù hợp trong các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH;

và (v) hoạt động tham vấn với những người bị ảnh hưởng được tiến hành theo quy định của ADB.

52. Tính chất của hoạt động thẩm định sẽ phụ thuộc vào mức độ phức tạp và tác động dự kiến của dự án. Các dự

án Nhóm C có thể được thẩm định dựa trên hồi cứu tài liệu, các dự án Nhóm B thường sẽ cần cả hồi cứu tài liệu và

khảo sát thực địa, trong khi các dự án Nhóm A sẽ cần đánh giá toàn diện, bao gồm cả khảo sát thực địa và cán bộ

dự án thực hiện tham vấn cộng đồng.

53. Báo cáo thẩm định và/hoặc kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH bằng tiếng Anh sẽ được xây dựng cho các dự

án Nhóm A và Nhóm B. Các biểu mẫu được trình bày trong Tuyên bố CSAT của ADB, và các liên kết tài liệu được

trình bày trong Phụ lục 1. Đối với các dự án Nhóm A, chính phủ bên vay cần cung cấp các tài liệu MT&XH ngay từ

đầu quá trình thẩm định. Tất cả các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH (EIA, IEE, RP, IPP, ESMS) phải trình ADB xem

xét và phê duyệt. Đối với các dự án Nhóm A, dự thảo Đánh giá tác động môi trường (EIA) sẽ được trình bày cho

Nhóm nghiệp vụ về môi trường của ADB, được bình duyệt bởi Ban Bảo đảm Môi trường và Xã hội của ADB, và được

phê duyệt bởi Giám đốc Tuân thủ của ADB thông qua.

54. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, bên vay chịu trách nhiệm đánh giá dự án và tác động MT&XH của dự án, chuẩn bị kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH, và thực hiện các hoạt động với các cộng đồng bị ảnh hưởng, bao gồm công bố thông tin, tham vấn và tham gia - trong quá trình đó cần đảm bảo tuân thủ tất cả các nguyên tắc chính sách và yêu cầu về an toàn MT&XH trong Tuyên bố CSAT của ADB (2009 ). Bên vay sẽ trình ADB xem xét tất cả thông tin được yêu cầu, bao gồm báo cáo đánh giá, kế hoạch/khung đảm bảo an toàn MT&XH, và báo cáo giám sát. Bên vay phải tuân thủ luật pháp, quy định và tiêu chuẩn của nước sở tại, bao gồm các nghĩa vụ của nước sở tại theo luật quốc tế. Ngoài ra, bên vay/khách hàng phải thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH đã thống nhất với ADB theo đúng các nguyên tắc chính sách và đáp ứng đúng các yêu cầu nêu trong Yêu cầu an toàn MT&XH số 1- 4. Nhằm đảm bảo rằng các nhà thầu thực hiện đúng các biện pháp đã thống nhất, Bên vay sẽ đưa các yêu cầu đảm bảo an toàn MT&XH vào hồ sơ mời thầu và hợp đồng gói thầu xây lắp.

Bảng 3. Yêu cầu an toàn MT&XH

Danh mục (Xếp hạng rủi ro)

Các biện pháp đảm bảo an toàn về môi trường

Các biện pháp đảm bảo

an toàn liên quan đến tái

định cư không tự

nguyện

Các biện pháp đảm bảo cho dân tộc bản địa

Nhóm A.

(Có khả năng

phát sinh tác

động đáng kể)

Tuân thủ (i) Yêu cầu an toàn

MT&XH số 1 trong Tuyên bố

CSAT của ADB (2009) và (ii) pháp

luật của nước sở tại. Lập Đánh

giá tác động môi trường (có Kế


MT&XH số 2 trong Tuyên bố

CSAT của ADB (2009), bao gồm

việc xây dựng, trình Kế hoạch tái

định cư (có đánh giá tác động xã


MT&XH số 3 trong Tuyên bố CSAT

của ADB (2009) và (ii) pháp luật

của nước sở tại. Xây dựng và triển

khai các quy trình được ADB xét

16


hoạch quản lý môi trường. Công

bố dự thảo báo cáo Đánh giá tác

động môi trường 120 ngày

trước khi phê duyệt dự án. Giữ

lại các chuyên gia độc lập có

trình độ và kinh nghiệm cho

hoạt động xác minh tuân thủ.

.

hội), và triển khai hành động

(nếu ADB xét thấy là phù hợp)

thấy là phù hợp.

Cần có sự ủng bộ của đông đảo

cộng đồng như đã nêu trong

Tuyên bố CSAT của ADB (2009).

Phải thực hiện tham vấn một cách

có ý nghĩa và phải lập thành văn

bản.

Xây dựng Kế hoạch dân tộc bản

địa (IPP)

Nhóm B. (ít tác động hơn)

Tuân thủ (i) Yêu cầu an toàn MT&XH số 1 trong Tuyên bố CSAT của ADB (2009) và (ii) pháp luật của nước sở tại. Xây dựng Đánh giá môi trường ban đầu (IEE) (có Kế hoạch quản lý môi trường (EMP)) Công bố Đánh giá môi trường ban đầu trước khi phê duyệt dự án.

Tuân thủ (i) Yêu cầu an toàn MT&XH số 2 trong Tuyên bố CSAT của ADB (2009) và (ii) pháp luật của nước sở tại. Xây dựng Kế hoạch tái định cư (RP) trong đó có đánh giá xã hội.


MT&XH số 3 trong Tuyên bố CSAT

của ADB (2009) và (ii) pháp luật

của nước sở tại. Xây dựng và triển

khai các quy trình phù hợp với

Tuyển bố CSAT của ADB (2009).

Phải huy động sự ủng hộ của

đông đảo cộng đồng. Phải thực

hiện tham vấn một cách có ý

nghĩa và phải lập thành văn bản.

Xây dựng Kế hoạch dân tộc bản

địa (IPP).

Nhóm C (tác động không đáng kể hoặc không có tác động)

Xem xét các tác động đến môi trường. Tuân thủ luật pháp quốc gia.

Đánh giá xem có bất kỳ tác động nào về tái định cư không tự nguyện (IR) không và xây dựng Báo cáo thẩm định (DDR). Tuân thủ luật pháp quốc gia

Tuân thủ (i) Yêu cầu an toàn MT&XH số 3 trong Tuyên bố CSAT của ADB (2009) và (ii) pháp luật của nước sở tại. Đánh giá xem có bất kỳ tác động nào về tái định cư không tự nguyện (IR) không và xây dựng Báo cáo thẩm định (DDR). Tuân thủ luật pháp quốc gia

Nhóm FI Đối với các hạng mục đầu tư có khả năng phát sinh rủi ro về môi trường và xã hội (Nhóm A và nhóm B): thiết lập hệ thống quản lý môi trường và xã hội (ESMS) như một phần của hệ thống quản lý đơn vị tài chính trung gian (FI) tổng thể. Đối với bất kỳ tiểu dự án nào có rủi ro lớn, Đánh giá tác động môi trường (EIA) phải được ADB thông qua trước khi tiểu dự án được phê duyệt.

Các hạng mục đầu tư tiềm ẩn rủi ro tái định cư không tự nguyện (Nhóm A và Nhóm B): thiết lập hệ thống quản lý môi trường và xã hội (ESMS) như một phần của hệ thống quản lý đơn vị tài chính trung gian (FI) tổng thể. Đối với bất kỳ tiểu dự án nào có rủi ro lớn, Kế hoạch tái định cư (RP) phải được ADB thông qua trước tiểu dự án được phê duyệt.

Các hạng mục đầu tư tiềm ẩn rủi ro đối với dân tộc bản địa (IP) (Nhóm A và Nhóm B): thiết lập hệ thống quản lý môi trường và xã hội (ESMS) như một phần của hệ thống quản lý đơn vị tài chính trung gian (FI) tổng thể. Đối với bất kỳ tiểu dự án nào có rủi ro lớn, Kế hoạch dân tộc bản địa (IPP) phải được ADB thông qua trước khi tiểu dự án được phê duyệt.

ADB = Ngân hàng Phát triển Châu Á; EIA = Đánh giá tác động môi trường, IEE = Đánh giá môi trường ban đầu, IPP = Kế hoạch dân tộc bản địa; RP = Kế hoạch tái định cư; EMP = Kế hoạch quản lý môi trường.

17


Công khai thông tin, tham vấn và tham gia

55. Thống nhất với Tuyên bố CSAT của ADB và Chính sách tiếp cận thông tin của ADB9, ADB cam kết làm việc với

chính phủ bên vay để đảm bảo rằng các thông tin liên quan (dù tích cực hay tiêu cực) về các vấn đề an toàn xã hội

và môi trường sẽ được công bố kịp thời, tại nơi dễ tiếp cận và dưới hình thức và ngôn ngữ dễ hiểu đối với những

người bị ảnh hưởng và các bên liên quan khác, bao gồm cả công chúng, để họ có thể đóng góp ý kiến một cách có ý

nghĩa cho việc thiết kế và triển khai dự án. ADB sẽ đăng các tài liệu an toàn MT&XH sau đây trên website của mình,

dưới các trang web cụ thể cho từng dự án cũng như trong trang web của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF-GRP):

• đối với các dự án môi trường Nhóm A, dự thảo báo cáo Đánh giá tác động môi trường (EIA) - ít nhất 120 ngày trước khi Ban Giám đốc xem xét;

• dự thảo khung đánh giá và rà soát môi trường, dự thảo đánh giá môi trường ban đầu, dự thảo khung tái định cư và/hoặc kế hoạch tái định cư, dự thảo khung dân tộc bản địa và/hoặc kế hoạch dân tộc bản địa - trước khi thẩm định dự án;

• báo cáo đánh giá tác động môi trường cuối cùng hoặc cập nhật, kế hoạch tái định cư, và kế hoạch dân tộc bản địa - khi nhận được các văn bản này;

• kế hoạch hành động khắc phục được chuẩn bị trong quá trình thực hiện dự án; và

• báo cáo giám sát môi trường, tái định cư không tự nguyện và dân tộc bản địa do bên vay/khách hàng nộp trong quá trình thực hiện dự án - khi nhận được các văn bản này.

56. Các liên kết đến các báo cáo này cũng sẽ được đăng trên website của GCF, theo Chính sách công bố thông tin

của GCF và Chính sách môi trường và xã hội của GCF.

57. Tuyên bố CSAT của ADB yêu cầu chính phủ bên vay tiến hành tham vấn một cách có ý nghĩa với các bên liên

quan. Quy trình tham vấn một cách có ý nghĩa (i) bắt đầu từ sớm trong giai đoạn chuẩn bị dự án và được thực hiện

liên tục trong suốt chu kỳ dự án; (ii) cung cấp thông tin kịp thời và đầy đủ, dễ hiểu và dễ tiếp cận đối với những người

bị ảnh hưởng; (iii) được thực hiện trong bối cảnh không bị đe dọa hoặc ép buộc; (iv) hòa nhập giới và nhạy cảm giới,

và phù hợp với nhu cầu của các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương; và (v) tạo điều kiện cân nhắc tất cả các quan

điểm có liên quan của những người bị ảnh hưởng và các bên liên quan khác trong quá trình ra quyết định, chẳng

hạn về như thiết kế dự án, các biện pháp giảm nhẹ tác động, chia sẻ lợi ích và cơ hội phát triển, và các vấn đề triển

khai dự án. Chính phủ bên vay sẽ tham gia cùng các cộng đồng, các nhóm đối tượng hoặc những người bị ảnh hưởng

bởi các dự án đề xuất trong Chương trình, và với các tổ chức xã hội dân sự, thông qua các hoạt động công bố thông

tin, tham vấn và tham gia một cách có hiểu biết theo cách thức tương xứng với những rủi ro và tác động đối với các

cộng đồng bị ảnh hưởng.

58. Đối với các dự án có tác động tiêu cực đáng kể đối với môi trường, tái định cư không tự nguyện hay dân tộc

bản địa, nhóm cán bộ dự án của ADB sẽ tham gia vào các hoạt động tham vấn để tìm hiểu rõ những mối quan ngại

của các đối tượng bị ảnh hưởng và đảm bảo rằng những mối quan ngại đó sẽ được giải quyết trong thiết kế dự án

và các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH.

59. Quá trình tham vấn sẽ áp dụng nhiều phương pháp tham vấn chính thức và phi chính thức như phỏng vấn sâu,

họp công khai, thảo luận nhóm tập trung, v.v. Dưới đây trình bày một số ví dụ về những người cung cấp thông tin

chính cần được tham vấn cả trong quá trình chuẩn bị dự án và thực hiện dự án:

(i) Chủ hộ và thành viên của các hộ gia đình có khả năng bị ảnh hưởng

(ii) Các hộ bị ảnh hưởng thuộc nhóm dễ bị tổn thương

(iii) Cộng đồng sở tại

9 ADB. 2018. Chính sách truy cập thông tin. Manila. https://www.adb.org/documents/access-information-policy

18


(iv) Các nhóm bản địa (xem thêm Tuyên bố CSAT của ADB)

(v) Phụ nữ trong cộng đồng bị ảnh hưởng và cộng đồng sở tại

(vi) Các tổ chức xã hội dân sự và các tổ chức phi chính phủ trong nước/trên địa bàn, nếu có

(vii) Các cơ quan và ban ngành liên quan của chính phủ

60. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, sự tham gia của phụ nữ sẽ được đảm bảo bằng cách đưa họ tham gia tham vấn

cộng đồng ở các cấp, trong các giai đoạn của quá trình chuẩn bị dự án, theo hướng nâng cao khả năng tham dự các

sự kiện tham vấn như vậy cho họ. Bên vay cần đảm bảo rằng quan điểm của những đối tượng bị ảnh hưởng, đặc

biệt là những đối tượng dễ bị tổn thương, sẽ được xem xét và phản ánh trong các kế hoạch liên quan.

61. Nếu một dự án có tác động về việc thu hồi đất và tái định cư không tự nguyện, thì quá trình xây dựng và thực

hiện từng kế hoạch tái định cư phải có sự tham vấn chặt chẽ với những đối tượng bị ảnh hưởng, đồng thời phải tiến

hành khảo sát và họp cộng đồng. Mức bồi thường và hỗ trợ sẽ được xác định thông qua tham vấn cùng các đối

tượng bị ảnh hưởng và người đại diện của họ. Số tiền bồi thường cuối cùng sẽ được quyết định sau khi đạt được

thỏa thuận với đối tượng bị ảnh hưởng. Thông tin về việc tái định cư được gửi đến các đối tượng bị ảnh hưởng bao

gồm đo lường thiệt hại, định giá chi tiết về tài sản, quyền lợi và các điều khoản đặc biệt, thủ tục khiếu nại/giải quyết

tranh chấp, thời hạn thanh toán và lịch trình di dời. Những thông tin này sẽ được chia sẻ với các đối tượng bị ảnh

hưởng theo hướng dễ tiếp cận - trong trường hợp có sự khác biệt về trình độ văn hóa/mức độ biết đọc biết viết

giữa các đối tượng. Các kế hoạch tái định cư bằng ngôn ngữ bản địa sẽ được chia sẻ với các đối tượng bị ảnh hưởng

tối thiểu là 3 tháng trước khi bắt đầu di dời. ADB sẽ xem xét và phê duyệt các kế hoạch tái định cư trước khi giải

ngân cho tất cả các tiểu dự án liên quan đến các tác động tái định cư không tự nguyện.

62. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, chính phủ bên vay sẽ tổ chức tham vấn một cách có ý nghĩa với người dân bản

địa và người dân tộc thiểu số bị ảnh hưởng để đảm bảo rằng họ sẽ tham gia vào các quy trình liên quan sau khi được

thông tin đầy đủ. Chính phủ bên vay sẽ thiết kế, thực hiện và giám sát các hoạt động phòng ngừa trường hợp các

dự án ảnh hưởng tiêu cực đến người dân bản địa và người dân tộc thiểu số. Nếu không thể tránh được tác động

tiêu cực, Chính phủ bên vay sẽ thực hiện các hành động giảm nhẹ tác động tiêu cực hoặc đền bù thỏa đáng cho các

đối tượng bị ảnh hưởng bởi tác động đó. Đồng thời, chính phủ bên vay sẽ tạo điều kiện cho người bản địa và người

dân tộc thiểu số được chia sẻ lợi ích từ các tiểu dự án theo phương thức phù hợp với truyền thống văn hóa của họ.

Giám sát tuân thủ vào báo cáo

63. Các hoạt động giám sát, bao gồm cả phạm vi và tần suất thực hiện, sẽ được thực hiện tương ứng với mức độ

rủi ro và tác động của dự án. Chính phủ bên vay sẽ thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH và các kế hoạch

an toàn MT&XH liên quan, theo thỏa thuận với ADB và phù hợp với Khung quản lý MT&XH (ESMF), đồng thời trình

ADB các báo cáo giám sát định kỳ về kết quả thực hiện. ADB sẽ yêu cầu chính phủ bên vay:

• thiết lập và triển khai các quy trình giám sát tiến độ thực hiện các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH;

• xác minh tình hình tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH và tiến độ thực hiện các biện pháp này so với các kết quả dự kiến;

• tài liệu hóa và công bố kết quả giám sát, nêu rõ các hành động khắc phục và phòng ngừa cần thiết trong các báo cáo giám sát định kỳ;

• theo dõi việc thực hiện các hành động này để đảm bảo tiến độ và đạt được các kết quả mong đợi;

• giữ chân các chuyên gia độc lập có đủ năng lực và kinh nghiệm để xác minh thông tin giám sát cho các dự án có tác động và rủi ro đáng kể (ví dụ: dự án Nhóm A),

• sử dụng chuyên gia độc lập hoặc ban cố vấn để giám sát việc thực hiện dự án - đối với các dự án phức tạp và nhạy cảm cao (trên cả Nhóm A), và

• trình các báo cáo giám sát định kỳ về các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH như đã thỏa thuận với ADB.

19


64. Ở cấp độ dự án, ADB tiến hành đánh giá hiệu quả hoạt động của dự án so với các cam kết của bên vay như đã

thỏa thuận trong các văn bản pháp lý. ADB sẽ thực hiện các hành động giám sát sau đây để giám sát việc thực hiện

dự án:

• tiến hành khảo sát thực địa định kỳ đối với các dự án có tác động tiêu cực đến môi trường hoặc xã hội;

• tổ chức các đoàn giám sát, trong đó chuyên gia chuyên gia/cán bộ về an toàn MT&XH của ADB hoặc chuyên gia tư vấn về an toàn MT&XH tiến hành rà soát chi tiết các dự án có tác động tiêu cực về xã hội hoặc môi trường (ví dụ: các dự án Nhóm A);

• rà soát các báo cáo giám sát định kỳ của bên vay/khách hàng nhằm đảm bảo rằng các tác động tiêu cực và rủi ro được giảm nhẹ theo đúng kế hoạch và theo thỏa thuận với ADB;

• làm việc với bên vay/khách hàng để khắc phục mọi trường hợp không tuân thủ các cam kết về an toàn MT&XH, như đã được giao kết trong các thỏa thuận pháp lý, và thực hiện các biện pháp khắc phục để đảm bảo tuân thủ; và

• chuẩn bị báo cáo hoàn thành dự án, trong đó đánh giá liệu các mục tiêu và kết quả mong đợi trong các kế hoạch an toàn MT&XH đã được hoàn thành chưa, có tính đến tình hình ban đầu và kết quả giám sát.

65. Ở cấp độ chương trình, ADB sẽ giám sát việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH trong danh mục

các tiểu dự án, căn cứ trên quy trình giám sát ở cấp độ dự án do các nhóm cán bộ dự án của ADB thực hiện. Bản tóm

tắt thông tin về tình hình và tiến độ thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH sẽ được đưa vào Báo cáo kết

quả hoạt động hàng năm (APR); báo cáo này sẽ được ADB gửi đến GCF.

Cơ chế giải quyết khiếu nại

66. Theo Tuyên bố CSAT của ADB, ADB yêu cầu bên vay/khách hàng thiết lập và duy trì cơ chế giải quyết khiếu nại

để tiếp nhận và tạo điều kiện giải quyết các quan ngại và khiếu nại của các đối tượng bị ảnh hưởng về kết quả thực

hiện các biện pháp đảm bảo an toàn MT&XH của bên vay/khách hàng ở cấp độ dự án. Cơ chế giải quyết khiếu nại

cần đảm bảo phù hợp với mức độ rủi ro và tác động của dự án. Cơ chế giải quyết khiếu nại kịp thời giải quyết các

quan ngại và khiếu nại của các đối tượng bị ảnh hưởng, có quy trình dễ hiểu và minh bạch, nhạy cảm giới, phù hợp

với yếu tố văn hóa và dễ tiếp cận đối với tất cả các nhóm đối tượng bị ảnh hưởng. Bên vay/khách hàng sẽ được

thông tin về Cơ chế giải quyết khiếu nại độc lập của GCF, đây là kênh giải quyết khiếu nại ngoài phạm vi các yêu cầu

của ADB.

Cơ chế giải trình trách nhiệm

67. Các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dự án cũng có thể gửi khiếu nại đến Cơ chế giải trình trách nhiệm của ADB. Cơ

chế giải trình trách nhiệm là một diễn đàn và quy trình độc lập, trong đó những đối tượng bị ảnh hưởng bất lợi bởi

các dự án do ADB tài trợ có thể lên tiếng và tìm cách giải quyết các vấn đề của họ, cũng như báo cáo các trường hợp

bị cáo buộc vi phạm chính sách và quy trình hoạt động của ADB. Cơ chế giải trình trách nhiệm bao gồm hai giai đoạn

riêng biệt nhưng có liên quan đến nhau, cụ thể là: (i) giai đoạn tham vấn, có sự chủ trì của cán hộ điều hành tham

vấn cho các dự án đặc biệt của ADB, người này sẽ báo cáo trực tiếp lên Chủ tịch ADB; quá trình tham vấn sẽ hỗ trợ

các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dự án tìm ra giải pháp cho các vấn đề của mình; và (ii) giai đoạn đánh giá tuân thủ,

do Hội đồng đánh giá tuân thủ gồm 3 thành viên chủ trì, Hội đồng này báo cáo lên Ban Giám đốc ADB. Hội đồng

đánh giá tuân thủ tiến hành điều tra các trường hợp bị cáo buộc vi phạm chính sách và quy trình hoạt động của ADB

(do Ban Giám đốc quy định, bao gồm cả các chính sách an toàn MT&XH) từ đó đã gây ra hoặc có khả năng sẽ gây ra

thiệt hại trực tiếp về vật chất đối với những người bị ảnh hưởng bởi dự án, và đề xuất cách thức đảm bảo dự án

tuân thủ các chính sách và quy trình của ADB.

20


Tổ chức thực hiện

68. Khung quản lý môi trường và xã hội của Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP) sẽ được ADB áp dụng với tư

cách là Tổ chức được công nhận của GCF Đơn vị điều hành Chương trình Phục hồi xanh (ACGF GRP).

69. Ở cấp độ chương trình, ADB sẽ giám sát việc triển khai và hiệu quả triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn

MT&XH ở độ cấp danh mục đầu tư, căn cứ trên kết quả giám sát của các nhóm cán bộ dự án của ADB. Vai trò này

sẽ được đưa vào chức năng, nhiệm vụ của nhóm cán bộ quản lý Chương trình ACGF GRP tại Vụ Đông Nam Á của

ADB. Trong vai trò này, cán bộ quản lý Chương trình ACGF GRP của ADB sẽ hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia về

an toàn môi trường và xã hội phụ trách theo dõi danh mục đầu tư tổng thể của ADB tại Đông Nam Á.

70. Ở cấp tiểu dự án, chính phủ bên vay sẽ thực hiện các đánh giá MT&XH, tổ chức tham vấn một cách có ý nghĩa

với người dân và cộng đồng bị ảnh hưởng, xây dựng và triển khai các kế hoạch đảm bảo an toàn MT&XH, giám sát

việc thực hiện các kế hoạch này, xây dựng và nộp báo cáo giám sát.

71. ADB sẽ giải thích cho bên vay/khách hàng các yêu cầu về chính sách, giúp bên vay/khách hàng đáp ứng các yêu

cầu đó trong quá trình xử lý và thực hiện dự án, thông qua các chương trình nâng cao năng lực, đảm bảo thực hiện

thẩm định và rà soát, đồng thời tiến hành theo dõi và giám sát. ADB sẽ giám sát việc tuân thủ các biện pháp đảm

bảo an toàn MT&XH trong quá trình thực hiện dự án, các báo cáo hoàn thành dự án và báo cáo đánh giá tình hình

thực hiện dự án của ADB có bao gồm phần đánh giá thực hiện chính sách an toàn MT&XH. Các trách nhiệm liên quan

đến an toàn MT&XH của ADB được thực hiện bởi các chuyên gia về an toàn môi trường và xã hội làm việc tại các

văn phòng quốc gia ADB và trong một số lĩnh vực cụ thể.

72. Theo Hợp phần 3, hoạt động tăng cường năng lực sẽ hỗ trợ các dự án trợ thực hiện hiệu quả các biện pháp

đảm bảo an toàn MT&XH, thông qua đào tạo có mục tiêu cho cán bộ của cơ quan chủ quản dự án để nâng cao nhận

thức về các yêu cầu của ADB và GCF về đảm bảo an toàn MT&XH, và tăng cường kỹ năng, năng lực và kiến thức về

giám sát và thực hiện kế hoạch quản lý môi trường, tái định cư và người dân bản địa.

21

PHỤ LỤC 1 CÁC BIỂU MẪU VÀ DANH SÁCH KIỂM TRA CỦA ADB VỀ PHÂN LOẠI, THẨM ĐỊNH VÀ GIÁM SÁT

ADB sử dụng danh sách kiểm tra để sàng lọc và phân loại rủi ro; danh sách kiểm tra có trong các tài liệu liên kết liên

quan đến Khung quản lý môi trường và xã hội. Cụ thể như sau: Tuyên bố CSAT bao gồm các biểu mẫu/đề cương Báo

cáo đánh giá tác động môi trường, Kế hoạch tái định cư và Kế hoạch dân tộc bản địa, áp dụng đối với các dự án

Nhóm A. Tuyên bố CSAT cũng bao gồm các biểu mẫu/đề cương Khung đánh giá và rà soát môi trường, Khung tái

định cư và Khung lập kế hoạch dân tộc bản địa, áp dụng đối với các dự án Nhóm FI.

Danh sách các hoạt động đầu tư bị cấm của ADB Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ

lục 5

Đề cương báo cáo Đánh giá tác động môi trường

(EIA)

Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ

lục 1, Phụ chương

Đề cương Kế hoạch tái định cư Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ


Đề cương Kế hoạch dân tộc bản địa Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ


Đề cương Khung đánh giá và rà soát môi trường Xem Tài liệu liên kết 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ

lục 4, Phụ chương 1

Đề cương Khung tái định cư Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ


Đề cương Khung kế hoạch dân tộc bản địa Xem Tài liệu liên kết số 1 (Tuyên bố CSAT của ADB 2009), Phụ


Danh sách kiểm tra đánh giá môi trường nhanh Xem Tài liệu liên kết số 2, Phần 1

Biểu mẫu phân loại rủi ro: môi trường Xem Tài liệu liên kết số 2, Phần 2

Biểu mẫu phân loại rủi ro: tái định cư không tự

nguyện

Xem Tài liệu liên kết số 2, Phần 2

Biểu mẫu phân loại rủi ro: dân tộc bản địa Xem Tài liệu liên kết số 2, Phần 2

Biểu mẫu chung của ADB cho các báo cáo giám

sát


Biểu mẫu chung của ADB cho các báo cáo giám

sát xã hội


Documents

Khung quản lý môi trường và xã hội