Khoa Luan Tot Nghiep Nhat UjyisxRvwy 20131226033654 65671

B GIO DC V O TO

TRNG I HC K THUT CNG NGH TP. HCM

KHA LUN TT NGHIP

TM HIU QUY TRNH CNG NGH SN XUT NM METARHIZIUM SPP TR SU HI

CY TRNG

Ngnh: CNG NGH SINH HC

Sinh vin thc hin : Phan Cng Nht

MSSV: 0811110061 Lp: 08CSH1

TP. H Ch Minh, 2011

LI CAM OAN

Em xin cam oan bi kha lun tt nghip ny l cng trnh nghin cu thc

s ca c nhn, c thc hin trn c s nghin cu l thuyt.

Cc s liu, nhng kt qu th nghim trong bo co kha lun tt nghip l

trung thc. Ni dung bi bo co ny c tham kho v s dng cc ti liu, thng

tin c ng ti trn cc tc phm, tp ch v cc trang web theo danh mc ti liu

tham kho.

Sinh vin thc hin

Phan Cng Nht

LI CM N

Li u tin con xin gi nhng li thn thng nht n cha m,

ngi sinh thnh, dng dc v nui dy con nn ngi. Cha m l

ngun ng lc to ln gip con vng bc phn u trong hc tp v cuc

sng.

Vi lng bit n su sc, em xin chn thnh cm n ton th qu Thy

Thy C Trng i Hc K Thut Cng Ngh TP. HCM quan tm,

nhit tnh ging dy v truyn t nhng kin thc qu bu cho em trong

sut ba nm hc.

c bit em xin chn thnh cm n TS. Nguyn Th Hai, ngi c

ng knh nhit tnh hng dn, truyn t kin thc em c th hon

thnh tt ti ny.

Cui cng em xin gi li cm n n ton th tp th 08CSH chia

s nhng vui bun, nhit tnh gip em trong thi gian qua.

Em xin chn thnh cm n!

Tp. H Ch Minh, thng 07 nm 2011

SVTH: Phan Cng Nht

i

MC LC

Ni dung Trang

LI CAM OAN..........................................................................................

MC LC ....................................................................................................i

DANH MC CH VIT TT .................................................................iv

DANH MC BNG....................................................................................v

DANH MC HNH ...................................................................................vi

DANH MC S ................................................................................ vii

LI M U .............................................................................................1

CHNG 1: GII THIU BIN PHP SINH HC PHNG TR

SU HI CY TRNG ....................................................3

1.1. V tr ca phng php ha hc trong h thng bo v cy trng ...........3

1.1.1. Bin php ha hc trong BVTV nhng nm u th k XX ..........3

1.1.2. Hn ch ca thuc ha hc trong BVTV vo thp k 80 - 90 th

k XX..........................................................................................4

1.2. u tranh sinh hc trong t nhin l c s, nn tng ca CNSH trong

BVTV ...................................................................................................5

1.2.1. S lc lch s v u tranh sinh hc (TSH) ..............................5

1.2.2. Khi nim v u tranh sinh hc ..................................................6

1.2.3. C s khoa hc ca u tranh sinh hc trong BVTV .....................7

1.2.4. Cc nhm sinh vt c ch trong TSH ..........................................8

1.3. V tr ca bin php sinh hc trong BVTV .............................................8

1.4. Cc hng chnh ca u tranh sinh hc ................................................9

1.4.1. Tnh ton nng cao hot tnh ca sinh vt c ch ......................9

ii

1.4.2. Nghin cu to ra cc ch phm sinh hc trong phng tr sinh vt

gy hi.......................................................................................10

1.5. Tnh u vit ca ch phm sinh hc .....................................................11

CHNG 2: C IM CHUNG CA NM METARHIZIUM SPP 13

2.1. Phn loi ..............................................................................................13

2.2. c im hnh thi ...............................................................................13

2.3. c t dit cn trng ca nm Metarhizium .........................................14

2.4. C ch tc ng ca nm ln cn trng v con ng truyn bnh .....15

2.4.1. C ch tc ng...........................................................................16

2.4.2. Con ng truyn bnh ..............................................................16

2.5. Cu to v thnh phn ha hc ca t bo vi nm ................................17

2.6. Kh nng ng ha cc ngun cacbon, nit ca nm M. anisoliae .......20

2.7. Nhu cu v cht kch thch sinh trng ...............................................21

2.8. Ph k ch ca nm lc cng Metarhizium spp..................................22

CHNG 3: TNH HNH NGHIN CU V S DNG NM

METARHIZIUM SPP ......................................................27

3.1. Tnh hnh nghin cu s dng Metarhizium trn th gii .....................27

3.2. Tnh hnh nghin cu s dng Metarhizium Vit Nam......................28

3.3. Hiu lc phng tr su hi ca ch phm Metarhizium anisopliae .......29

CHNG 4: QUY TRNH CNG NGH SN XUT CH PHM

NM METARHIZIUM SPP TR SU HI ....................33

4.1. Mt s yu t nh hng n s pht trin ca nm.............................33

4.1.1. nh hng mi trng nui cy .................................................33

4.1.2. Nghin cu v nh hng ca nhit v m n qu trnh

pht trin ca nm M. anisopliae ................................................................33

4.1.3. nh hng ca nh sng .............................................................34

4.1.4. nh hng ca thong kh .....................................................34

iii

4.1.5. nh hng ca hm lng nc .................................................34

4.1.6. nh hng ca pH ......................................................................34

4.2. Cng ngh sn xut nm Metarhizium spp ...........................................35

4.2.1. S dng cc chng ging sn xut ..........................................35

4.2.2. Chn mi trng .........................................................................35

4.3. Phng php sn xut ..........................................................................37

4.3.1. Ln men chm .............................................................................37

4.3.2. Ln men b mt khng v trng..................................................40

4.3.3. Ln men xp ...............................................................................42

4.3.4. To ch phm qui m nh- th cng ........................................46

4.4. Ci tin quy trnh bo qun ging gc ..................................................46

4.4.1. Phc hi ging gc......................................................................46

4.4.2. Cc phng php bo qun mt s ging nm cn trng Vit

Nam ..........................................................................................47

CHNG 5: KT LUN V KIN NGH............................................49

5.1. Kt lun ...............................................................................................49

5.2. Kin Ngh ............................................................................................49

TI LIU THAM KHO ........................................................................50

iv

DANH MC CH VIT TT

BVTV : Bo v thc vt

B.bassiana : Beauveria .bassiana

Bt : Bacciluss Thuringiensis

bt : bo t

cc : Cubic centimeter

cs : Cng s

cm : Centimet

TSH : u tranh sinh hc

g : Gram

IU : International Unit

Mat : Metarhizium anisopliae

M.anisopliae : Metarhizium anisopliae

M. flavoviride : Metarhizium flavoviride

Mi trng PDA : Potato Dextro Agar

Mi trng PGA : Potato Glucose Agar

mg : Milligram

ml : Milliitter

NPV : Nucleo Polyhedrosis Virus

NSP : Ngy sau phun

v

DANH MC BNG

Bng 3.1. Hiu lc ca ch phm nm Metarhizium anisopliae trn b

xt hi nhn vi (Tessaratoma papillosa) trong phng th

nghim ......................................................................................30

vi

DANH MC HNH

Hnh 2.1. Metarhizium anisopliae ...............................................................13

Hnh 2.2. C ch tc dng ca ch phm ....................................................17

Hnh 2.3. Khun lc Metarhizium anisopliae .............................................19

Hnh 2.4. Bo t nm ..................................................................................19

Hnh 2.5. Su xanh hi bng .......................................................................25

Hnh 2.6. B l khoai ty ............................................................................25

Hnh 2.7. Chu chu b nm tn cng..........................................................26

Hnh 2.8. B ry b nhim nm Metarhizium ..............................................26

Hnh 3.1. Ch phm Metarhizium anisopliae tr b cnh cng...................31

Hnh 3.2. Ch phm Metarhizium 80LS ......................................................31

Hnh 3.3. Ch phm Metarhizium 90 DP ....................................................32

Hnh 3.4. Ch phm BIMA .........................................................................32

vii

DANH MC S

S 3.1. S ln men chm c sn xut ti mt s c s trong nc

..................................................................................................39

S 3.2. S ln men b mt khng v trng ........................................41

S 3.3. S qu trnh ln men xp.......................................................43

S 3.4. Quy trnh sn xut nm Mat theo phng php ln men b mt

..................................................................................................45

Kha Lun Tt Nghip SVTH: Phan Cng Nht

1

LI M U

Su bnh gy hi lun l mi e da cho nn sn xut nng nghip. i

vi cc quc gia da nn nng nghip, s nguy hi li cng nghim trng hn.

Chnh v vy chng tr thnh i tng quan tm trong rt nhiu nghin cu

khoa hc vi mong mun lm sao loi tr c cc loi su bnh gy hi.

Qua nhiu thp k, dit cc su bnh gy hi, con ngi da ch yu

bin php ha hc nh mt bin php em li hiu qu ti a. Tuy nhin song

song vi li ch , bin php ha hc gy xo trn h sinh thi, lm thoi ha v

lm nhim mi trng. Cao hn na, thuc ha hc cn lm tng tnh khng

thuc ca su hi v d lng thuc ha hc tn ng trong thc vt gy tc

ng xu n sc khe ca con ngi. Trc thc t , con ngi phi tm kim

mt phng php khc va hiu qu va an ton cho con ngi v khng

nhim mi trng ng thi khng lm mt cn bng sinh thi. Trn c s ,

bin php phng tr bng sinh hc ra i. Bin php ny da trn kh nng k

sinh ca cc loi nm, vi khun, virus v kh nng n con mi ca cc loi n

tht, c ngha l s dng cc sinh vt sng dit tr cn trng gy hi. Nh

nhng u im ca mnh, bin php ny hin ang c cc nh khoa hc khp

th gii rt quan tm v l hng u tin hng u trong cng tc phng tr su

bnh.

Vit Nam, bin php sinh hc cng c quan tm v pht trin trong

nhiu nm gn y khi m vn ng c thc phm v nhim ha cht bo v

thc vt ln n mc bo ng. Trong s cc tc nhn phng tr th nm xanh

Metarhizium c s dng rng ri v c u im l ph k sinh rng. Sn xut

ch phm nm s dng trong phng tr su hi cy trng cng li l vn quan

tm ca Cng ngh sinh hc. cng chnh l l do em thc hin tng quan


2

v ti: Tm hiu quy trnh cng ngh sn xut nm Metarhizium spp tr

su hi cy trng.

Mc ch v ni dung

Mc ch

- Tm hiu quy trnh sn xut nm xanh Metarhizium spp tr su hi cy

trng.

Ni dung

- Bin php sinh hc trong phng tr su hi cy trng.

- c im chung ca nm Metarhizium spp.

- Tnh hnh nghin cu v s dng nm Metarhizium spp.

- Quy trnh cng ngh sn xut ch phm nm Metarhizium spp tr su.

- Hiu lc phng tr su hi ca ch phm Metarhizium anisopliae.


3

CHNG 1

VAI TR CA BIN PHP SINH HC TRONG PHNG TR SU HI

CY TRNG

1.1. V tr ca phng php ha hc trong h thng bo v cy trng [4, 7]

1.1.1. Bin php ha hc trong BVTV nhng nm u th k XX

Nhng nm u ca th k XX, ngnh ha hc bo v thc vt pht

trin vi tc rt nhanh, nht l sau i chin th gii th hai, ton th gii

sn xut ra hn 15 triu tn thuc ha hc phun trn din tch hn 4 t ha cy

trng nng- lm nghip. Thc t cho thy, trn ng rung gim hn s lng

su bnh hi v nng sut, sn lng nng nghip tng ln xp x hai ln. Kt qu

ny cho thy ch cn c thuc ha hc, con ngi c th gii quyt c vic

phng tr su, bnh hi cy trng v thi gian bin php ha hc gi v tr

kh quan trng, gn nh l c tn trong phng tr dch hi bo v cy trng.

T gia nhng nm 1950 tr i, vic s dng cc loi thuc tr su ha

hc khng ngng c tng nhanh v pht trin rng khp trn nhiu i

tng cy trng, khp mi ni trn ton th gii vi s lng ngy cng ln. V

vy, vic s dng thuc ha hc phng tr su, bnh hi nhiu nc tr nn

lm dng, c khi cn qu ty tin, rt nhiu ni ch trong 1 v h phun ti 10-

12 ln, thm ch c khi ln ti 20-24 ln, n lc no th nng sut cy trng

khng th tng ln c na m b chng li v kt qu ngc li l su, bnh

hi li c chiu hng gia tng bi v su, bnh hi cy trng quen dn vi

thuc ha hc. Thc t l su, bnh hi pht sinh, pht trin ngy mt nhiu

hn, chng ph hoi cy trng nhanh hn v gy thit hi ng k, c nhiu

loi su hi trc y ch l th yu th nay li tr thnh ch yu l do chng

pht sinh vi s lng ln, rng khp trn ton din tch trng trt v ph hoi rt


4

mnh, chnh iu gy ra nhng tn tht v lm ma mng thit hi nghim

trng, nh hng rt ln n nng sut v phm cht ca nng sn.

1.1.2. Hn ch ca thuc ha hc trong BVTV vo thp k 80 - 90 th k XX

Do phun thuc tr su ha hc nh k vi nng cao nn mi trng

sinh thi chung b nhim trm trng, cc nng sn phm b nhim c v t

nhiu cng li d lng ha cht trong nng sn thc phm.

iu tra trn cc cy trng nng - lm nghip, cc nh khoa hc pht

hin thy c khong 500 loi su, nhn hi mang tnh khng thuc. Cc qun th

cn trng k sinh, thin ch c ch nh cc loi n tht v bt mi ngoi t nhin

b gim hn s lng. Ong bm th phn hoa b tiu dit kh nhiu, iu

ny gy nh hng ln n nng sut cy trng c bit l cc loi cn trng

th phn cho. Cc loi giun v cn trng sng trong t cy cng ngy mt t i.

C, tm, cua, ch, nhi,... cc ao h b gim st r rt, cc loi chim th n su

cng dn dn bin mt, c khi b cn kit.

Chnh v vy, vai tr ca cc bin php sinh hc trong u tranh sinh hc

c cc nh khoa hc trong nhng nm 80 - 90 ca th k XX nh gi rt

cao khi m bin php ha hc bc l r nhng hn ch chnh nh sau:

- Thuc ha hc tc ng ln h cn trng k sinh v n tht mnh hn

nhiu so vi i tng su hi cn phng tr.

- Thuc tch t trong cc c th ng vt, thc vt thng qua chui mt

xch thc n, thuc cn ng li c trn t, nc m c, tm n phi con

ngi li n c nhng loi c, tm trn.

- Liu lng thuc tr su c tng dn nn dn n mi trng sinh thi b

nh hng, sc khe con ngi b gim st.

- Vic s dng lin tc mt loi thuc gy cho nhng c th b t bin

c kh nng chu ng cao vi thuc tr su lm cho su hi ln thuc.


5

1.2. u tranh sinh hc trong t nhin l c s, nn tng ca CNSH trong

BVTV

1.2.1. S lc lch s v u tranh sinh hc (TSH)

Lch s ca vic ng dng u tranh sinh hc c pht trin theo s

pht trin chung ca nn kinh t th gii. Thm vo , khi kinh t mi nc

pht trin th cuc sng ca con ngi ngy cng c ci thin v u tranh sinh

hc cng ngy cng c pht trin, trong khoa hc v cng ngh sinh hc

trong BVTV cng c cc nh lnh o ca nhng nc quan tm ch

nng cao cht lng sn phm nhm mc ch phc v tr li cho con ngi.

C th k ra mt vi v d c th v lch s pht trin ca u tranh sinh

hc l t xa xa, con ngi bit s dng nhng loi cn trng v nhn gy hi

cy trng. Ngay t th k I - IV, ngi nng dn Vit Nam bit dng kin

vng phng tr su hi cam, chanh. Ngi Trung Hoa c xa cng bit dng

kin vng tro ln cy cho kin n su, n b xt hi cy.

Nm 1856, ti Php, nh khoa hc Fitch th nghim dng b ra n rp

hi cy, tc gi nhn thy c hiu qu,...

Nm 1882, tc gi Cook. Mc cho bit, loi ngi bit s dng cc loi

cn trng c ch nh b mt vng, b xt, kin,... dit su, bo v cy trng.

u th k XX c rt nhiu cng trnh nghin cu mang tnh quy lut v

vai tr ca cc nhm su n tht nh b ra, b xt, kin,... ca nhm k sinh nh

ong, rui,... Vo nhng nm 1890 - 1897, nh khoa hc Koben ngi c thu

thp nm Metarhizium sp k sinh trn su hi t HaOai, mang v c nghin

cu. Nm 1870 - 1895, nh bc hc Louis Paster cng pht hin ra vi khun

Bacillus thuringiensis v nm Beauveria sp gy hi trn con tm vi Bombyx

more, theo cc tc gi th y l hng m ra cho vic nghin cu s dng cc vi

sinh vt gy bnh vi su hi ni ring v cn trng hi ni chung.


6

Nhng nm gn y, nhiu nh khoa hc BVTV trn th gii v trong

nc nghin cu thnh cng vic kt hp cc bin php sinh hc vi bin

php ha hc phng tr su bnh hi t kt qu tt. Cc kt qu nghin cu

c gi tr ca ngnh ha hu c v ha phn tch gip cho mt s nh khoa

hc tch c cc cht dn d sinh dc i vi mt s i tng su hi, lm cho

con ci mt kh nng sinh sn dn n loi su hi do b dit vong.

Nm 1965, nh khoa hc Steiner nghin cu ra cht dn d n ung

Metylengenol, khi hn hp cht dn d ny vi thuc tr su c ngun gc ln

hu c (phosphat) theo t l 97: 3 (100%), tc gi Steiner tm dch hn hp

trn vo b ma, kt qu cho thy cht dn d n ung Metylengenol c th dn

d c cc con c ca rui c qu phm vi bn knh xa 1km, theo Steiner,

ch cn s dng 8g cht dn d n ung Metylengenol cho 1 ha th c th tiu dit

c hon ton rui c qu Dacus dorsalis hi cam, chanh.

Thc t cho thy trn th gii, u tranh sinh hc c cc nh khoa

hc nghin cu t lu. nc ta, u tranh sinh hc cng c bit n t xa

xa, nhng nhng nm gn y mi c nghin cu trn c s cng ngh sinh

hc pht trin v hon thin quy trnh mt cch ng b trn quy m ln,

nhm gp phn ng dng vo bo v cy trng theo hng bn vng to ra nng

sn, thc phm an ton phc v cho cuc sng ca con ngi.

1.2.2. Khi nim v u tranh sinh hc

Theo ti liu ca Hong c Nhun (dn theo Phm Th Thy,2010) th c

rt nhiu nh ngha v u tranh sinh hc, nhng nh ngha n gin v d hiu

hn c l:

u tranh sinh hc l bin php s dng sinh vt hoc cc sn phm ca

chng nhm ngn chn, hoc lm gim bt nhng thit hi do cc sinh vt hi

gy ra


7

iu chnh sinh hc l mt qu trnh trong cc loi k sinh, n tht hoc

gy bnh trn cn trng xut hin trong sinh qun do s tc ng c thc ca

con ngi vi mc ch l lm gim s lng c th ca mt loi vt hi no

n mc sinh vt hi khng cn gy hi, hoc s thit hi do n gy ra khng

c ngha v mt kinh t.

S dng k th t nhin trong u tranh sinh hc l: Khi su hi gp iu

kin thun li v pht trin mnh th nguyn tc u tin con ngi phi vn

dng l to iu kin khng thun li nhm ngn chn s pht trin v thu hp

phm vi nh hng ca qun th su hi i vi cy trng.

S dng bin php TSH l vn dng hi ha nhng nguyn tc v bin

php sinh hc phng tr su bnh hi. Trong bo v thc vt nu bit ng dng

TSH th hiu qu phng tr cao v hiu qu c din ra lin tc trong thi

gian di, cc nh khoa hc thng coi u tranh sinh hc l sinh thi hc ng

dng.

1.2.3. C s khoa hc ca u tranh sinh hc trong BVTV

To ra mi quan h mi khng thun li cho i tng gy hi trn c s

vn dng sng to, ngha l a vo mi trng sng ca su hi mt yu t sinh

hc mi l k th t nhin ph v iu kin mi khng thun li cho s pht

trin ca qun th su hi. Yu t sinh hc mi l cc loi n tht, bt mi hay

k sinh ong, rui v cc vi sinh vt gy bnh cn trng nh Bt, virus, vi nm,...

To nn hin tng nhiu k sinh c trong iu kin t nhin cng nh

trong nghin cu th nghim, da trn c s cn trng gy hi thng c cc loi

sinh vt c ch k sinh. Bnh thng th ch c mt loi k sinh, nhng trong thc

t cng c c th cn trng c t hai loi k sinh tr ln, hin tng ny c cc

nh khoa hc gi l nhiu k sinh. iu ny dn n s cnh tranh thc n trc

tip gia cc loi k sinh, v d nh ong Opius sp k sinh ln rui c qu trong

cng mt thi gian to nn s cnh tranh quyt lit. Theo Howard, nm 1911,


8

vic nghin cu tc ng ca hin tng nhiu k sinh tiu dit su rm dn

ti l thuyt tun t trong u tranh sinh hc, ngha l to cho mi loi k sinh tc

ng vo mt giai on pht trin ca su hi. Hin nay, hin tng nhiu k sinh

t thc hin v cc nh khoa hc chng minh: ch cn mt loi k sinh tc ng

c hiu qu cng km ch kh nng pht trin ca su hi.

Vai tr ca k sinh v bt mi, n tht trong u tranh sinh hc: Ty iu

kin c th, ngi ta thng cn c vo mi quan h sinh hc c th gia su

hi vi k th t nhin m quyt nh s dng loi k sinh hoc loi bt mi n

tht phng tr trn c s ca cng ngh sinh hc.

u tranh sinh hc theo vng a l: Kt qu th nghim trn ng rung

cho thy, cn trng thng pht trin thch hp trong iu kin thun li v m

, lng chiu sng, lng ma cng nh ch dinh dng, t ai,... u

tranh sinh hc vi cc loi cn trng hi ny thng d dng hn v ngc li.

1.2.4. Cc nhm sinh vt c ch trong TSH

Nhm bt mi n tht : nh b ra, b mt vng, kin vng, b ui kim,...

Nhm k sinh:

- Cn trng v nhn k sinh

- Vi sinh vt

Virus : NPV, CV, CPV,..

Vi khun : Bt,..

Vi nm : Metarhizium, Beauveria,...

mi nhm sinh vt c ch u pht huy vai tr v tc dng to ln trong

u tranh sinh hc, c bit l trong vic phng tr cc loi dch hi nguy him

trn cc cy trng nng, lm nghip.

1.3. V tr ca bin php sinh hc trong BVTV


9

Trong nhng thp k gn y, chin lc bo v cy trng trn th gii

c thay i mt cch c bn. Bin php sinh hc ngy cng th hin r tnh u

vit v v tr c bit ca n trong h thng tng hp bo v cy trng.

Ni dung chnh ca bin php sinh hc trong BVTV:

Tng cng s iu ha t nhin lm gim lu di s lng cc c th

sinh vt gy hi xung mc khng th gy tn tht ln v kinh t i vi cy

trng. V vy, tt c cc phng php c vn dng nhm u tranh chng cc

c th gy hi u phi nhm nng cao th nng sinh hc ca cc k th t nhin

to nn mi quan h sinh hc mi trong sinh qun ng rung, lm cho cc

sinh vt hi khng thun li v mt sinh sn cng nh tip tc pht trin.

Con ngi phi lun lun km hm s tng trng v s lng ca cc c

th c hi trong cc qun th t nhin trn c s tc ng ti u n mi trng

sng, ngha l bo v v tng cng s hot ng ca cc loi thin ch c ch

trong t nhin cng nh nghin cu v s dng cc tc nhn sinh hc mi trong

cng tc phng tr dch hi.

Nhng nm va qua, Vit Nam, vic s dng cc ging cy trng chng

chu vi su, bnh v cc bin php phng tr su, bnh mt cch tng hp tuy

c nhiu tin b, nhng thc s cha c nhn rng. Bin php ha hc vn

gi v tr ch o trong bo v thc vt, mc d s lng thuc ha hc c

dng cn thp so vi nhiu nc trn th gii, nhng v s dng thuc mt cch

ty tin, thiu hiu bit nn gy ra nhng hu qu tiu cc tng t nh

xy ra trn th gii trc y.

1.4. Cc hng chnh ca u tranh sinh hc

L c s khoa hc ca cng ngh sinh hc trong bo v thc vt, nc ta

trong 3 thp k gn y v ang pht trin vi nhp nhanh cc ngnh khoa

hc ni chung v cc bin php sinh hc ni ring iu ha s lng cc c

th dch hi xung mc thp nht. Cc hng chnh ca u tranh sinh hc trong


10

phng tr dch su, bnh hi, c di,... gy ra c cc nh khoa hc nh

hng v xc lp thnh mt th thng nht da trn hai hng chnh sau y:

1.4.1. Tnh ton nng cao hot tnh ca sinh vt c ch

Xc nh thnh phn v hiu qu ca cc loi cn trng k sinh- n tht c

ch v cc tc nhn vi sinh vt gy bnh trn c th sinh vt hi c sn ngoi t

nhin, nhm mc ch duy tr s xut hin ca chng trn ng rung lm

gim mt phn hoc tin ti gim hn khi lng s dng thuc tr su.

Xy dng c cu cy trng thch hp to ra cc ngun thc n c cc c

ch khng thch hp vi cc loi su, bnh, nhn hi gy ra nh gieo trng cc

loi cy c kh nng chuyn gen c, cc cy c kh nng min dch, cc ging

mi c kh nng khng c su bnh hi,....

Xc lp cc bin php canh tc thch hp nng cao hot tnh ca cc

sinh vt c ch.

S dng cc loi thuc tr su ha hc c nh hng thp nht i vi cc

qun th cn trng k sinh - n tht v bt mi, cng nh khng nh hng ti

mi trng sng cng ng.

1.4.2. Nghin cu to ra cc ch phm sinh hc trong phng tr sinh vt gy

hi

Sn xut v s dng rng ri cc loi thuc tr su vi sinh vt trn c s

cc ngun vi khun, virus, vi nm v cc thuc khng sinh.

S dng cc cht c hot tnh sinh hc nh cc pheromon sinh dc, cc

hormon sinh trng, cc cht dn d n ung, cc cht gy ngn v cc cht xua

ui cn trng,...

Sn xut trn quy m cng nghip phng th cc loi cn trng v nhn

k sinh - n tht c ch ln ng rung nhm hn ch c qun th su hi.

Phng th cc cn trng c hi c gy v sinh nhm to ra s cnh

tranh sinh dc vi qun th su hi ngoi t nhin.


11

S dng cc cn trng n thc vt, cc tuyn trng v cc tc nhn gy

bnh chuyn tnh hp qua kim dch dit tr cc loi c gy hi cho cy

trng.

Trong hai hng trn, hin nay cc nh khoa hc c bit ch n hng

th hai, bi hng ny hu ht phi da trn nn tng nghin cu ca cng ngh

sinh hc mi c th pht trin sn xut ra cc loi thuc tr su sinh hc t cht

lng cao, mang tnh n nh s dng rng ri trong phng tr dch hi cy

trng, lm nghip.

n nay, trn th gii c rt nhiu cng trnh khoa hc nghin cu v

CNSH trong bo v thc vt, nhiu nc thu c nhng kt qu tt trong qu

trnh trin khai ng dng cc ch phm sinh hc phng tr su hi, bnh hi, c

di v chut hi bo v cy trng.

1.5. Tnh u vit ca ch phm sinh hc

Khng gy c hi cho con ngi ng vt v cy trng, c kh nng tiu

dit mt cch chn lc cc loi su bnh. Phn ln cc tc nhn sinh hc ni

chung c tnh c hiu cao trong vic tiu dit cc loi cn trng. Trong khi ,

thuc tr su ha hc gy c cho ngi, gia sc nu tip xc lu di, mt s l

tc nhn gy ung th. Do khng c hi i vi con ngi, li khng nh hng

xu n h sinh vt quanh h r ca cy trng, nn ch phm thuc tr su bnh

c ngun gc vi sinh vt khng ph v cn bng h sinh thi, khng gy nhim

mi trng sng.

Vic s dng cc ch phm vi sinh vt dit su bnh cho n nay cha pht

hin c hin tng ln thuc cc loi cn trng. y cng l u im hn

hn ca bin php sinh hc vi bin php ha hc.

Cc vi sinh vt dit su bnh c th nhim ln su bnh bng nhiu cch

khc nhau: bng con ng tiu ha ( vi khun), qua da, tng cuticum (

nm),


12

Cc vi sinh vt dit su bnh, cn trng c th tn ti trong iu kin mi

trng khng thun li (khng vt ch, iu kin kh hu khc nghit,) nhiu

dng khc nhau: dng bo t, dng hch nm hay gi hch nm.

Kh nng pht tn rng trong t nhin ca cc ging vi sinh vt c ngha

rt ln trong vic tng cng ly lan to thnh dch cn trng, su bnh. Ngoi

ra mt s nm, vi khun, virus cn c th c lan truyn rng, nh dng khng

kh, nc ma v cn trng,

Vi tt c cc c im sinh hc t nhin nh trn, cc vi sinh vt dit su

bnh, c th xut hin bt c lc no c th ni l bt ng, vi mt tc rt

nhanh, mang tnh cht mt bnh, dn n gy cht cn trng, su bnh hi cy

trng trn a bn rng. Chnh v vy chng gip bo v cy trng c hiu qu rt

ng k.


13

CHNG 2

C IM CHUNG CA V NM METARHIZIUM SPP

2.1. Phn loi

Ngnh : Ascomycota

Lp : Sordariomycetes

B : Hypocreales

H : Clavicipitaceae

Chi : Metarhizium

Loi : M. anisopliae v M. flavoviride

Hnh 2.1. Metarhizium anisopliae

Trong 2 loi nm Metarhizium anisopliae v Metarhizium flavoviride, loi

Metarhizium anisopliae Sorok ,1883 c s dng nhiu trong phng tr su hi

cy trng (Phm Th Thy,2010).

2.2. c im hnh thi [4]


14

Si nm pht trin trn b mt su bnh c mu t mu trng n mu

xanh, cung sinh bo t ngn mc ta trn trn m si nm dy c. Bo t trn

hnh que c kch thc 3,5 x 6,4 x 7,2 m, mu t lc xm n oliu - lc, bo t

xp thnh chui kh cht ch v nhn bng mt thng ngi ta c th thy bo

t c to ra trn b mt c th cn trng mt lp phn kh r mu xanh lc.

Si nm khi pht trin bn trong cn trng c chiu rng khong 3 - 4 m, di

khong 20m, chia thnh nhiu t bo ngn, trong t bo c th thy r nhiu git

m.

Nm M. anisopliae c bo t dng hnh tr, hnh ht u, khun lc c mu

xanh thnh thong c mu ti hoc mu hng v qu, chng pht trin chm trn

mi trng khng c peptone (v d nh mi trng PDA, Czapek - Dox), thch

hp trn mi trng c pepton, c th trn mi trng Sabouraud nm pht trin

tt trong iu kin nhit 25C sau 7 - 10 ngy nui cy th khun lc c ng

knh 4 - 6 cm. Loi nm Metarhizium anisopliae c hai loi (varities) dng bo t

nh v ln, dng bo t nh Metarhizium var. anisopliae c kch thc bo t

3,5 - 5,0 x 2,5 - 4,5 m, dng bo t ln l Metarhizium anisopliae var. major c

kch thc bo t 10,0 - 14,0 m.

phn bit hai loi nm trn, tc gi Tsai v cs (dn theo Phm Th

Thy, 2010) nghin cu c tnh huyt thanh khc nhau ca hai loi ny v

xc nh rng loi Metarhizium anisopliae l chng gy bnh mnh nht trn cn

trng thuc b cnh cng Coleoptera. Nhiu nh khoa hc nghin cu v tm

thy c khong 204 loi su bnh, cn trng thuc h Elaridae v Curculionidae

d b nhim bnh bi nm Metarhizium anisopliae.

2.3. c t dit cn trng ca nm lc cng Metarhizium [4]

c t dit cn trng ca nm lc cng gm mt s ngoi c t c tn l

Destruxin A, B, C hay D. Cc ngoi c t l cc sn phm th cp vng


15

peptit, L - prolyn, L - leucine, anhydride, L - prolyn - L - valine anhydride v

Desmethyl Destruxin B.

Theo ti liu ca tc gi Lysenko v Kucera th nm M. anisopliae cng

sinh c t Destruxin A v c t Destruxin B. Theo Suzuki v cng s (1970)

th:

Destruxin A c cng thc nguyn l C29H47O7N5, c im si l 188C.

Destruxin B c cng thc nguyn l C30H51O7N5, c im si l 234C.

c t Destruxin A c bn cht ha hc l D - 2 hydroxy - 4 - pentenoy - L

- prolyl - isoleucyl - N - methyl - L valyl - N - methyl - L - alanyl - alanyl lacton.

c t Destruxin B c bn cht ha hc l D - hydroxy - -

methylvaleryl - L - prolyl - L - isoleucyl - N - methyl - L valyl - N - methyl - L -

alanyl - alanyl lacton.

Ln lt t nm 1961 v 1962, Y. Kodaira (dn theo Phm Th Thy,

2010) tch ra c c t Destruxin A, v Destruxin B t dch nui cy nm

lc cng M. anisopliae.

S. Tamura v cs t nm 1965 1970 tin hnh nui cy nm lc cng.

Cc tc gi cng tch c nhng c t trn t mi trng Czapek - Dox c

cha 0,5% pepton. T 1 lt dch nui cy ngi ta c th thu nhn c 13 - 15

mg c t Destruxin A v B, dch lc c x l bng than hot tnh ri c

phn hp ph bng N - butanol, sau c tch ra bng benzene v c lm

sch trn bt nhm oxit trung tnh (dn theo Phm Th Thy, 2010).

Nm 1971, ngi ta tng hp nhn to c Destruxin B. C khong 70

loi cn trng b tiu dit bi nm lc cng M. anisopliae.

Di knh hin vi in t vi phng i ln, nm 2000 cc nh khoa

hc M chp c chui bo t M. anisopliae ko di vi mt ging nh

dng khi m giu.

2.4. C ch tc ng ca nm ln su bnh v con ng truyn bnh [5, 7]


16

2.4.1. C ch tc ng

Hu ht nhng loi nm gy bnh cho su bnh u xm nhp vo c th

vt ch qua lp da (v) c th. Bo t nm bm vo b mt c th vt ch. Trong

iu kin m bo t mc mm v xm nhim vo bn trong c th su, cn

trng qua lp v chitin nh p lc c gii hoc hot ng enzyme ca nm. Nm

tit ra loi enzyme lm mm lp v chitin, qua l thng bo t xm nhp vo

bn trong c th su v to thnh mt l thng ti ni bo t mc. Do kh nng

xm nhp vo bn trong c th cn trng qua lp v c th nn nm c th k

sinh c su, cn trng chch ht v c nhng pha pht trin ca cn trng nh

trng, nhng m cc vi sinh vt khc khng k sinh c.

2.4.2. Con ng truyn bnh

Nguyn nhn gy bnh ch yu l ly lan t c th m sang c th khe

thng qua tip xc trc tip vi nhau, hay qua ngun thc n c cha mm bnh.

Vic ly truyn theo con ng trng ca k sinh hu nh khng ng k.

Bnh vi nm rt d lan truyn bng va chm n gin m mt s bnh vi sinh

vt khc hu nh khng xy ra. Khi ly bnh chng thng ly lan nh gi, ma,

chim, th, v cc bnh do nm to thnh nhng bnh ko di theo chiu gi

thi, con ng truyn bnh thng qua cc loi c t ca nm.


17

Cho n nay, ngi ta xc nh c nm ny c kh nng k sinh v

gy cht i vi rt nhiu loi su bnh v cn trng. Trong s c ti 34 loi

cn trng cnh cng v ch c 5 loi cn trng cnh vy.

2.5. Cu to v thnh phn ha hc ca t bo vi nm [7, 8]

Cng nh trong thnh phn cu to ca cc loi nm ln (nm c qu th)

v cc nhm vi sinh vt khc, t bo vi nm gm c: thnh t bo, cht nguyn

sinh, khng bo, nhn t bo v cc th n nhp. Thnh phn ha hc ca cc th

bo vi nm thay i theo loi, theo v tr t bo trn si nm so vi ngn nm

(Gibatt, 1996). Cc thnh phn nguyn t ha hc ca t bo vi nm quan trng

nht l cacbon (40%), oxy (40%), nit (7 - 8%) v hydro (2 - 3%). Hydratcacbon

quan trng cc t bo nm l Glycogen v Trehalogen.

Glycogen l hydratcacbon d tr ca nm. Tng ng vi tinh bt

thc vt. T l hydratcacbon cng nh cc thnh phn khc ca t bo, thay i

theo tng loi vi nm.

Hnh 2.2. C ch tc dng ca ch phm


18

Si nm, h si nm v khun lc

Si nm c vch ngn, ton b si nm v cc nhnh pht trin t mt bo

t nm c gi l h si nm. Si nm pht trin t ng ny mm v bo t mc

ra, si nm ch tng trng ngn v u c o theo chu k thi gian.

Trn mi trng nui cy nhn to v c trn mt s c cht t nhin, h

si ca vi nm thng pht trin thnh mt khi c hnh dng nht nh, thng

c tit din hnh trn, hoc gn cu gi l khun lc. Mt khun lc c th pht

sinh t mt on si nm nhng thng thng nht l t bo t. Tc tng

trng ca cc loi vi nm thng c tnh bng ng knh khun lc. Khun

lc ca mt vi loi nm cn c c trng bi mu sc ca si nm. B mt

khun lc ca vi nm c th mt, nhn bng, dng bt, dng ht, dng si hoc

dng xp. Cha c nhiu dn liu v nhng bin i sinh l, sinh ha trong bo

t nm thuc cc nhm phn loi khc nhau, tuy nhin vn c nhng cng trnh

nghin cu ni ti s bin i ny. Trong qu trnh ny mm, si nm rt cn

glucoza hoc cc ng n khc t mi trng bn ngoi, ngc li khng cn

cung cp lipit. Glucoza cng c xem l ngun cacbon rt cn i vi s ny

si nhiu loi vi nm, chng hn i vi s ny si ca bo t trn nm

Penicillium griseofulvum.

Trong qu trnh ny mm, sinh trng v hnh thnh bo t, nm

Metarhizium anisopliae cng rt cn ngun cacbon, nit v vitamin.


19

Hnh 2.3. Khun lc Metarhizium anisopliae

Hnh 2.4 Bo t nm M. anisopliae


20

2.6. Kh nng ng ha cc ngun cacbon, nit ca nm M. anisopliae [7, 8]

Nm c th s dng cc ngun thc n cacbon rt khc nhau, hu nh

khng c loi hp cht cacbon hu c no m khng c nhm nm ny hay

nhm nm khc s dng. V d nh chi Metarhizium s dng cc ngun thc

n cacbon m cc loi vi nm vn thng s dng. Nhiu loi nm cn c kh

nng ng ha c cc hp cht hu c rt bn vng hoc rt c i vi nhiu

loi sinh vt khc (cc cht n- alcan, alcaloit, phenol, sterin, nhiu cht khng

sinh, nhiu c t, nhiu loi tactan, flavon v.v).

Cc loi vi nm k sinh cn trng thng khng i hi kht khe i vi

mt loi thc n cacbon no y. Chng c kh nng s dng nhiu loi hp cht

cacbon khc nhau, nhng cng c loi hp cht ny c ng ha tt hn loi

hp cht cacbon khc. C rt nhiu trng hp trong mi trng nui cy c

mt vi ngun cacbon khc nhau, nm s pht trin mnh hn khi ch c ring

tng loi. Cc cng trnh nghin cu ca Hegendus v cs (dn theo Phm Th

Thy, 2010) xc nh mi trng tt nht phn lp nm M. anisopliae l

mi trng c cha kitin lm ngun cacbon.

thc hin cc qu trnh sinh l khc nhau, nm thng c nhng nhu

cu v cc ngun thc n cacbon khc nhau. Hegendus v cs, cho bit nm M.

anisopliae khi nui cy chm, nu b sung thm kitin hoc hexosamines v

glucoza th thu c lng bo t cao nht. Nh kh nng ng ha ngun

cacbon phc tp ny m trong c ch dit cn trng ca cc chng vi nm M.

anisopliae v M. flavoviride, c rt nhiu tc gi trn th gii nghin cu v

h u khng nh rng qu trnh xm nhp ca cc chng nm trn, trc ht

phi l do qu trnh phn hy lp v kitin ngoi lp da. Sau l phn hy

protein ca cc m, ng thi vi protein l s ph hy lipit. Qu trnh ny thc

hin c chnh l nh vai tr ca phc h enzyme ngoi bo ca cc nm k sinh

trn su hi cy trng.


21

Ty tng loi nm m c nhu cu C khc nhau. Khi nui cc chng nm

Metarhizium anisopliae trn mi trng c ngun cacbon khc nhau ngi ta

thy chng ng ha tt cc loi ng glucoza, maltoza, sacharoza nhng li

ng ha ng rafinoza yu. Mi quan h gia ngun thc n cacbon vi s

hnh thnh v pht trin ca bo t nm Metarhizium anisopliae c tc gi

Jenking v Prior xc nh. Cc tc gi cho bit t l thch hp giu sacharoza v

peptone trong dch nui cy nm Metarhizium anisopliae c nh hng ti s

sinh trng v hnh thnh bo t nm.

Thnh phn kitin trong mi trng nui cy rt cn thit i vi cc chng

vi nm cn trng v cht kitin gip cho s sinh trng, pht trin v hnh thnh

bo t nh (conidiospore) cng nh bo t chi (blastospore) ca nm. Tuy

nhin khng phi tt c ngun thc n cacbon no cng u h tr cc loi cho

s sinh trng v pht trin cng nh s ny mm v hnh thnh bo t ca nm.

Nghin cu v hiu qu ca ngun cacbon, nit v vitamin i vi nm

Metarhizium anisopliae c phn lp t su Inoplus ruoricus ngi ta nhn thy

qu trnh ny mm, sinh trng v hnh thnh bo t nm Metarhizium

anisopliae s dng c ngun nitrat v nit amn. Trong ngun nit th, ch

c axit amin cystein l c ch c s sinh trng v s hnh thnh bo t nm.

Nhng vitamin th cng khng lm tng s sinh trng v s hnh thnh bo

t ca nm Metarhizium anisopliae.

Ngoi vic s dng cc ngun nit v c, nm cn c th s dng tt

nhng ngun nit hu c nh protein, peptone v cc axit amin. Axit glutamic l

mt trong nhng axit amin thch hp hn c cho s pht trin ca nm

Metarhizium anisopliae. Ngun thc n nit l protein t c th cn trng l nn

c cht giu dinh dng nht cho nm gy bnh cn trng sinh trng v pht

trin.

2.7. Nhu cu v cht kch thch sinh trng [7, 8]


22

Vi nm c mi quan h rt khc nhau i vi cc loi vitamin v cc cht

sinh trng. Ngoi tc dng kch thch ny mm ca bo t sinh trng v tng

trng ca h si nm, cng c loi vitamin km hm hoc hn ch s sinh

trng ca nm. Trng hp b sung vitamin vo mi trng nui cy ngi ta

thy c s c ch khong 30- 40% qu trnh sinh trng v pht trin ca nm.

Cc chng nm Metarhizium anisopliae, nu b sung thm kitin t nhin ca

chu chu di c Locusta migratonia vo mi trng nui cy s lm tng kh

nng sinh bo t ( Li v Holdom).

Cc nguyn t vi lng c tc dng kch thch s pht trin ca vi nm, v

d nu loi ra khi mi trng nguyn t vi lng Mo, ngi ta nhn thy hm

lng nitratreductaza trong t bo vi nm cng gim i 9 ln.

Mt c tnh sinh l, sinh ha v cng quan trng ca vi nm l kh nng

bin i cc c cht khc nhau nh h thng enzyme sinh ra trong qu trnh trao

i cht. i vi cc chng vi nm dit cn trng th h enzyme l mt trong

nhng yu t c trng cho c ch ly nhim v xm nhp bnh vi nm vo c

th su bnh.

2.8. Ph k ch ca nm lc cng Metarhizium spp [4, 7, 8]

Nhng nm trc y do cha hiu bit v vi sinh vt gy bnh trn su

bnh, cn trng nn khng ai pht hin, tm thy nhng ngun vi sinh vt hu ch

ny mc d chng xut hin trong t nhin vi mt t l rt nh. Nhiu ni khi

c su hi bng pht, khng phun thuc tr su nhng nng sut cy trng cng

khng b gim st. Nguyn nhn c th do cc vi sinh vt tn cng v ly lan

trong c nm dit su bnh. T nm 1990 tr li y hin tng nm k sinh

su hi cy trng c Vin Bo v thc vt nghin cu trn c s thu thp v

tuyn chn nhng ngun nm c ch lm chng ging sn xut ra cc thuc

nm tr su hi cy trng. Thc t cho thy trn ng rung Vit Nam cng

c b sung mt ngun ng k vi sinh vt k sinh gy bnh trn su cho nn


23

nhiu ni, nhiu vng cng xut hin rt nhiu loi su hi b nm k sinh. Chng

c tc dng rt ln trong vic hn ch mt s dch su hi nguy him nh chu

chu, su rm thng, b hi da, su kn hi keo tai tng, su xanh n l b

,. n nay nm gy bnh cn trng khng cn l mt iu xa l vi cc nh

khoa hc, cc nh qun l v c nhng ngi nng dn.

Vit Nam, cc tc gi xc nh c nhiu loi su hi l k ch ca

nm Metarhizium spp ( Phm Th Thy v cs , 2003)

Di y l danh sch tn nhng loi hi cy trng v mi t b nm lc

cng Metarhizium anisopliae, Metarhizium flavoviride k sinh

- Chu chu sng lng vng pantanga sucincta

- Chu chu ma Hieroglyphus tonkinensis

- Chu chu ma Hieroglyphus banian

- Chu chu la Oxya chinensis

- Chu chu la Oxya duminuta

- Chu chu Locusta sp

- B hi da Brontispa longissima

- H hi da Brontispa sp

- Mi t Coptotermes sp

- Mi t Coptotermes squamosus

- Su kn hi keo tai tng Amasstisa sp

- Su o hi qu Culculla paterianria

- Su keo da lng Spodotera exigua

- Su xanh bng Helicoverpa armigera

- Su xanh thuc l Helicoverpa assulta

- Su xanh bm trng Pieris rapae

- Su t Plutella xylostella

- Su khoang spodoptera litura


24

- Su c qu u Maruca testulalis

- Su c thn ng Pyrausta nubilalis

- Su n l u Etiella sp

- B xt hi Leptinotasa acuta

- B xt en Scotinophora lurida

- B xt xanh Neraza viridulla

- Su cn gi Leucania separate

- Ry nu Nilaparvata lugent

- Ry in quang Nephotetix bipunstatus

- B h khoai lang Cylas formicarius

- Su o xanh Anomis flava

- Chu cu Hypomesces squamosus

- Su xanh n l b Fentonia sp

- Mt go Sitotroga sp

- Su rm thng Dendrolimus punctatus

- B hung en hi ma Alissonotum impressicolle

- B hung nu Exolontha sp

- Canh cam Anomala cupripes

- Su rm qu Malacosoma dentate

- Su c cnh qu Arbela bailbarana

- Xn tc Bacchisa atritaric


25

Hnh 2.5. Su xanh hi bng A. Trng B. u trng v Bm trng thnh

Hnh 2.6. B l khoai ty A. B B. Nhng C. u trng


26

Hnh 2.7 Chu chu b nm tn cng

Hnh 2.8. B ry b nhim nm Metarhizium


27

CHNG 3

TNH HNH NGHIN CU V S DNG NM METARHIZIUM SPP.

3.1. Tnh hnh nghin cu s dng Metarhizium trn th gii [4,8]

Nhng nm cui ca th k XX, rt nhiu cng trnh nghin cu khng

nh trong iu kin t nhin vi nm l mt nhn t gy cht quan trng i vi

nhiu loi su, cn trng. Mi nhm c th b nh hng bi mt s vi nm nht

nh. Ngi ta xc nh hn 700 loi vi nm l mm bnh cho cc loi cn

trng, su bnh. Tuy nhin, cn c vo mc gy cht, iu kin nui cy, iu

kin sn xut v tc dng, ngi ta ch tp trung nghin cu vo 4 nhm vi nm:

Metarhizium, Beauveria, Verticilum v Paecilomvces.

Nhng nm gn y, xut hin ngy cng nhiu cc cng trnh nghin cu

s dng vi nm dit su bnh, cn trng. V kt qu l 11 ch phm vi nm

dit cn trng c a vo s dng, trong c 3 ch phm Metarhizium:

ch phm BioBlast ca M dng dit mi t i Loan (Coptotermes

formosanus); ch phm GreenMuscle ca Nam Phi dit chu chu (Locusts);

ch phm BioGreen ca c dit b ng u (Red- headed cockchafer).

T nhng nm 80 ca th k trc (1880-1886), Metschnhikov cng hc

tr ca mnh l Isac Craxinstic nghin cu hng lot mi trng nui cy nm

M. anisopliae v sn xut th hng nghn kilogram nm tch bo t thun

khit, sau dng bo t nm trn vi t bt v em tung ra ng rung, theo

cc tc gi th sau 10 - 14 ngy th nghim c su non v dng trng thnh ca

b u di hi c ci ng cht vi t l 55 - 80%.

Mt s nc (Lin X, Ba Lan) bng k thut cng ngh ha sinh hin

i chit t ht gc, u tngcc loi cht c kh nng km hm sinh

trng v pht trin ca su bnh to ch phm sinh hc BVTV bc u

c nhng kt qu rt kh quan.


28

Ni tm li vic nghin cu v sn xut ch phm cc loi khng ch ch

phm nm xanh Metarhizium c cc nh khoa hc trn th gii sn xut

hng vn tn ch phm sinh hc phng tr cho hng chc triu hecta cy

trng.

3.2. Tnh hnh nghin cu s dng Metarhizium Vit Nam

Vic nghin cu nm gy bnh trn su bnh c cc cn b khoa hc

k thut mt s trng i hc v vin nghin cu bt u tm hiu v i su

nghin cu chng t nhng nm 70 ca th k trc. Theo Phm Bnh Quyn

(1994), c s khoa hc ca phng tr sinh hc, phng tr tng hp l hiu ng

quy lut c ch t nhin ca s iu chnh s lng su bnh, nhm s dng ti

u cc c ch vo vic hn ch tc hi do chng gy ra.

Nm 1981 GS.TS Nguyn Ln Dng nghin cu nm lc cng

Metarhizium m t hnh thi, phn tch c ch tc dng, hng dn cch phn lp

nui cy v phng php sn xut sinh khi Metarhizium.

T nm 1992, Phm Th Thy v cs thuc vin Bo v thc vt phn

lp, nui cy v th nghim cc chng Metarhizium thuc 2 loi Metarhizium

anisopliae v Metarhizium flavoviride phng tr cho cc loi su b hi cy

nng, lm nghip bng phng php phun trc tip bo t Metarhizium trn ng

rung.

Nm 1996, T Kim Chnh phn lp, nui cy mt s chng

Metarhizium anisopliae v th nghim dit chu chu di c v cc loi su

bnh hi cy nng nghip.

Phm Th Thy v cng s (2002 - 2003), nghin cu s dng nm

Metarhizium anisopliae dit b hi da cho tnh Bnh nh bng phng php

phun trc tip. Kt qu cho thy ch phm nm Metarhizium anisopliae u c

hiu qu cao vi u trng v trng thnh ca b da, c bit l hiu qu ko

di n 8 tun sau phun. im gi tr nht ca ch phm nm l hiu qu ko di,


29

nm khng gy nhim mi trng v nguy him i vi con ngi, khng lm

mt i nhng loi k sinh thin ch c ch khc.

T nm 1998 n nm 2002, Trnh Vn Hnh v cs Trung tm nghin

cu phng tr mi nghin cu tuyn chn cc chng Metarhizium c hiu lc

cao phng tr cc loi gy hi in hnh nc ta, nh loi mi nh nguy

him nht Coptotermes formosanus Shiraki.

Ch phm Metarhizium t nghin cu ca L Thy Quyn dit tr cc

loi su xanh bm trng, su khoang n l v c bit l kh nng tiu dit c

mt s loi cn trng hi cy trng trong t nh b hung, mi t. Nm c hiu

qu cao phng tr b hung en n ma, mi t n thng trng, b , hi cy

iu, cy n qu, su xanh bm trng n su ho, bt ci, su khoang hi c

chuacho kt qu dit tr su bnh hn 70%.

Mc d c nhiu nghin cu c tin hnh nhng ch phm thuc

BVTV c ngun gc t sinh hc Vit Nam trong thi gian qua cn c nhng

mt hn ch:

- Gi thnh sn phm cao v cng ngh sn xut phc tp, i hi chi ph

cao, nu khng c s tr gi, ngi nng dn kh chp nhn.

- Tc dng chm nn tm l ngi nng dn cn ngi s dng.

- Cng ngh sn xut mt s ch phm cn n gin, th cng nn s

lng sn xut cha c nhiu phc v sn xut.

Ci tin hon thin quy trnh cng ngh sn xut ch phm sinh hc

gim gi thnh, hiu qu cao v sn xut vi s lng ln phc v sn xut.

Gn y, quy trnh sn xut nm Metarhizium spp c chuyn giao

rng ri n h nng dn ng bng Sng Cu Long phng tr ry nu hi

la (Nguyn Th Lc, 2010).

3.3. Hiu lc phng tr su hi ca ch phm Metarhizium anisopliae


30

Nh trnh by trn, nm Metarhizium anisopliae c nghin cu v

s dng phng tr nhiu loi su hi cy trng. Mt s kt qu nh gi hiu lc

ca ch phm nm Metarhizium anispliae c Vin bo v thc vt ghi nhn

nh sau:

* i vi b xt hi nhn, vi (Tessaratoma papillosa).

Bng 3.1 Hiu lc ca ch phm nm Metarhizium anisopliae trn b xt hi

nhn vi (Tessaratoma papillosa) trong phng th nghim.

Hiu lc phng tr (%) sau TN Nng (x 108 bt.ml) 3 5 7 10 12

T(C) H(%)TB

4 7.5 25.7 40.5 46.5 50.5

8 9.4 33.6 51.7 58.8 66.2

12 12.4 50.3 63.4 70.3 76.0

28.1 81.7

Kt qu cho thy ch phm nm Metarhizium anisopliae c hiu lc tng

i cao vi b xt hi nhn vi. Trong iu kin nhit trung bnh 28,1C v m

l 81,7%, nng cao 12 x 108 bt/ml sau 12 ngy th nghim hiu lc ca

nm t 76%, cn nng thp 4 x 108 bt/ml t l cht ca b xt ch t

50,5% v s hin din ca nm mc li trn b xt l 60%.

* nh gi hiu lc ca cc m ch phm M.anisopliae i vi cc loi su

hi, thng qua cc th nghim trong nh li.

- Qua kt qu th nghim cho thy, hiu lc ca ca ch phm nm xanh

i vi cc loi su hi rt cao, i vi ry nu l 78-92% 7 ngy sau phun

(NSP); i vi b xt l 76- 90% 7 NSP; vo 7 NSP th hiu lc ca

M.anisopliae i vi ry chng cnh t t 80,1- 88,3%; i vi b cnh cng

hi da t t 85,56- 91,6% vo 10 NSP (Nguyn Th Lc, 2004).


31

nh gi hiu lc dit cn trng ca ch phm M.anisopliae thng qua cc

th nghim trn din rng ti rung, vn cy n tri Mn- Cn Th. Kt qu

cho thy rng: Ch phm nm xanh c hiu lc rt tt (t l cht t t 69-91%)

i vi cn trng chch ht nh cc loi ry hi la, ry chng cnh trn cam

qut, ry mm hi xoi, b xt hi nhn, b xt hi la, b cnh cng hi da, mi

hi cy trng. Kt qu th nghim cn chng t rng i vi su non ca cn

trng b cnh vy th nm trng c hiu lc cao hn nm xanh, nhng i vi

cn trng chch ht, mi v b cnh cng hi da th nm xanh li c hiu lc

mnh hn nm trng.

Mt s ch phm t Metarhizium hin nay c s dng Vit Nam

Hnh 3.1. Ch phm Metarhizium anisopliae tr b cnh cng

Hnh 3.2. Ch phm Metavina 80LS


32

Ch phm Metavina 80LS c s dng dit mi hi cng trnh , p.

Ch phm Metavina 10DP c s dng phng mi cho cc cng trnh

xy dng mi hay ci to, nng cp.

Ch phm Metavina 90DP c s dng dit mi cho cc cng trnh

ang s dng, xy dng mi.

Ch phm Metament 90DP c s dng dit tuyt trng, b nhy, u

trng b hung, b h, su xm.

Hnh 3.3. Ch phm

Metament 90DP

Hnh 3.4. Ch phm BIMA


33

CHNG 4

QUY TRNH CNG NGH SN XUT CH PHM NM METARHIZUM

SPP TR SU HI

4.1. Mt s yu t nh hng n s pht trin ca nm [4, 7, 8]

4.1.1. nh hng mi trng nui cy

Mi trng nui cy l yu t quan trng cho nm sinh trng v pht

trin, nu mi trng khng tt, nm mc yu hoc khng mc.

Trong qu trnh ny mm hnh thnh bo t, nm Metarhizium cn cc

ngun C, N. S pht trin ca nm ph thuc vo cc cht c ch khc nhau. Mi

trng thch hp nht cho nm pht trin l mi trng c cha kitin lm ngun

cacbon. Cc nghin cu cho thy, nu b sung thm cht kitin v glucoza trong

qu trnh nui cy. Nm Metarhizium s thu c s lng bo t cao, v thnh

phn kitin trong mi trng nui cy l rt cn thit i vi cc loi nm, gip

hnh thnh v pht trin bo t nh (conidiospore) v bo t trn (blastoospore).

Ngoi ngun Nit v c ra, nm Metarhizium cn s dng tt ngun hu c nh

protein, peptone, cc axit amin trong c axit glutamic l axit thch hp cho

nm pht trin. Cc nguyn t vi lng nh Zn2+, Mg2+ c tc dng kch thch

cho s pht trin ca nm.

Ty tng loi nm Metarhizium m nh sn xut la chn mi trng

thch hp cho cc loi nm pht trin tt, t cht lng cao.

4.1.2 Nghin cu v nh hng ca nhit v m n qu trnh pht trin

ca nm M. anisopliae

Nhit v m l hai yu t quan trng c nh hng ln n s pht

trin ca nm. Vin Bo v thc vt (dn theo Nguyn Vn Tut, 2004) xc

nh phm vi nhit thch hp cho nm Metarhizium pht trin tt, nm trong

khong 25 - 30C, m thch hp trong phm vi t 80- 90%. Trn hoc di


34

ngng nhit, m th nm s pht trin yu, khi nhit qu cao th bo t

d b cht, hoc khng hnh thnh bo t.

4.1.3. nh hng ca nh sng

Qua nhiu nm sn xut vi nm, Vin Bo v thc vt (Nguyn Vn Tut,

2004) xc nh nm M. anisopliae pht trin tt trong iu kin nh sng yu, ch

cn mt lng nh sng nh trong ngy vi thi gian 6-8 gi cng cho nm

pht trin tt. V vy, phng nui cy nm phi che nh sng mt tri hn ch

tia t ngoi.

4.1.4. nh hng ca thong kh

Hu ht cc loi nm cn trng thuc loi hiu kh. Khi nm pht trin

chng i hi iu kin c hm lng oxy thch hp trong c bin rng cng

nh trong dng c nui cy. Phm Th Thy v cs (2010) cho bit, phm vi thch

hp cho cc loi nm pht trin l 0,3 - 0,7 m3 mi trng / m3 khng kh. Nu

sn xut ln, cn dy b mt ca nm trn khay ray nia khong 10 - 15 cm

trong phng sn xut c khng gian thch hp v iu kin m ph hp.

4.1.5. nh hng ca hm lng nc Nm k sinh cn trng i hi hm lng nc thch hp, nu qu kh

hoc qu m th nm u pht trin khng tt. T l nc thch hp trong mi

trng nm pht trin tt l 30 - 50%. (Phm Th Thy, 2010).

4.1.6. nh hng ca pH

Phm vi nm k sinh cn trng sng pH t 3,5 - 8,0. Tuy nhin nm a

mi trng axit v pht trin thch hp nht pH t 5,5 - 6. V vy cc tc gi

khuyn co b sung vo mi trng mt lng nh KH2PO4 v MgSO4 v

MgSO4.7H2O, mc ch l duy tr tnh n nh ca pH trong mi trng nui

cy (Phm Th Thy, 2010).

Cc tc gi cho rng trong qu trnh sn xut, cn ch n nhng yu t nh

hng to ra nhng iu kin sn xut thch hp, nhm thu c lng sinh


35

khi cao, cht lng thuc nm n nh v khng c hin tng gy tp nhim

(Nguyn Vn Tut, 2004; Phm Th Thy, 2010).

4.2. Cng ngh sn xut nm Metarhizium spp [2, 4, 7, 8]

4.2.1. S dng cc chng ging sn xut

Nguyn Vn Tut (2004), Phm Th Thy (2010), cho bit mt s ngun

chng ging c th dng sn xut ch phm nm Metarhizium spp.

- Nm Metarhizium anisopliae, chn chng nm Metarhizium anisopliae

c phn lp trn ry nu, trn b hi da.

- Nm Metarhizium flavoviride, chn chng Metarhizium flavoviride c

phn lp trn co co, chu chu.

4.2.2. Chn mi trng

a) Mi trng nhn ging cp 1 (trn ng thch):

Mt s mi trng ph bin ang c s dng rng ri Vit Nam (Theo

Nguyn Vn Tut, 2004; Phm Th Thy, 2010)

Mi trng Crapek Dox

- Agar 20 g

- Sacharoza 30 g

- NaNO3 3 g

- KH2PO4 1 g

- MgSO4.7H2O 0,1 g

- KCl 0,5 g

- FeSO4 0,01g

- H2O 1000 ml

- pH 5,5

Mi trng Sabouraud

- Agar 20 g

- Glucoza 40 g


36

- Pepton 10 g

- H2O 1000 ml

- pH 6

Mi trng Sabouroud khong cht ( PT.Thy 1992)

- Agar 20 g

- Pepton 10 g

- Glucoza 40 g

- MgSO4. 7H2O 0,5 g

- KH2PO4 1g

- H2O 1000 ml

- pH 6

b) Chn mi trng nhn ging cp 2

Phng php ln men chm :

Mi trng cao nm men (Rombach v Agula, 1988):

- Cao nm men 10 g

- Pepton 15 g

- KH2PO4 1 g

- MgSO4. 7H2O 1g

- Aga 20 g

- H20 1000 ml

- pH 6

Mi trng Sabouroud, Dextroza, Aga, cao nm men ( SDAY)

- Cao nm men 10 g

- Pepton 15 g

- Sacharoza 10 g

- Aga 20 g

- H20 1000 ml


37

- pH = 6,5

Phng php ln men xp:

Mi trng sn xut:

- Bt cm go 50%

- Bt ng 30%

- Bt u tng ( hoc u xanh) 10%

- Tru ( hoc b ma, v lc) 10%

Nm 2003- 2004, Phm Th Thy v cs nghin cu mi trng sn xut

nm M. anisopliae c thnh phn 50% cm go, 20% bt ng, 20% bt u, 10%

tru vi t l nc/ mi trng sn xut l 50%, cy chng nm M. anisopliae

c phn lp trn b sa Ph Quc, cht lng ch phm nm t cao 3,0 x 1010

BT/g. y l kt qu rt tt c trin vng rt ngn s lng ch phm nm

phng tr su hi trn 1 ha cy trng, nhm gim gi thnh cho nng dn.

4.3. Phng php sn xut [2, 4, 6, 7, 8]

4.3.1. Ln men chm

Vi phng php ny gip chng ta d dng thu nhn sinh khi bo t,

tinh th c v cc sn phm khc nh cht khng sinh, cc c t dng ha tan

trong mi trng dinh dng ca Metarhizium anisopliae dit su bnh. Ngoi

ra phng php ny c u im l mi trng dinh dng c th p ng hon

ton vi nhu cu sinh l ca Metarhizium anisopliae.

Do hiu sut thu sn phm cao, t ng ha trong cng ngh gip gim

nhn cng v din tch lm vic khng qu ln.

Cc bc to ch phm t Metarhizium anisopliae bng con ng ln

men chm :

Bc 1: Chun b ng ging nui 5-7 ngy

Bc2 : Nhn ging trong bnh 250ml c 100ml mi trng, lc 200v/

pht, nhit 28 - 300C v nui trong 24 gi.


38

Bc3: Nhn ging trong bnh 1000ml mi trng. Lc 200v/pht, nhit

28-30oC, nui 24 gi .

Bc4: Ln men trong h thng t ng, khuy 550v/pht, nhit 29 -

30oC nui trong 72 gi.

Bc 5: Li tm lnh 3000v/pht trong 40 pht. Sau thu sinh khi v b

sung cht ph gia.

Bc 6 : Sy kh 30-35oC.

Bc 7 : Nghin nh, v bao kn, bo qun 5-10oC.


39

S lm r cho cc bc

S 3.1. S ln men chm c sn xut ti mt s c s trong nc

Trong phng php ln men chm ngoi vic s dng cc ni ln men

thng thng, ngi ta cn p dng nui cy trong cc m plastic trn quy m

cng nghip khi p dng nui cy chng ny thu ch phm dit su hi.

Khi p dng ln men chm c th gp nhng hn ch nh trang thit b

phc tp, kinh ph u t cao, k thut cng ngh tin tin. Khi nui cy

Metarhizium anisopliae ch thu c bo t chi, bo t ny c sc sng km,

thi gian sng ngn, cu trc km .

Nhn ging

Ln men

Ly tm

Sy

Ch phm

Ging


40

4.3.2. Ln men b mt khng v trng

Trong iu kin thiu trang thit b hon chnh ln men chm, ngi ta

c th s dng phng php ln men b mt khng v trng thu nhn ch

phm dit cn trng t nm, vi khun.

Khu kh khn nht trong quy trnh ny l hn ch s nhim tp ca vi

khun l. Do mi trng khng c hp kh trng. khc phc ta c th un

mi trng 100C trong 30 pht, khi ngui cho thm khng sinh streptomycine

0.01%.

Cc bc ln men b mt

Bc 1 : Nm nui trong ng thch nghing hay a pertri 7-10 ngy

nhit 28 - 30 oC

Bc 2 : Ly bo t

Bc 3 : Cho vo cc chu thy tinh ln c lp mi trng dch 1 1,5 cm

(chu phi c sy 100oC trong 30 pht, mi trng dch nu si 100oC

trong 30 pht).

Bc 4 : Nui 12 ngy nhit 25 - 30oC.

Bc 5 : Vt thm nm c bo t, ng thi cun trn mt bo t trong.

Bc 6 : Thm cho ro nc v b sung cht ph gia.

Bc 7 : Nghin nh bng my nghin.

Bc 8 : Sy kh 30 - 35oC.

Bc 9 : V bao, bo qun 5 -10oC.


41

S lm r cho cc bc:

S 3.2. S ln men b mt khng v trng

Nm

Ly bo t

Vo chu

Nui

Vt thm

Nghin

Sy

Ch phm


42

Ngoi ra m bo c s pht trin p o ca chng vi sinh vt nui

cy, cn tun th cc nguyn tc sau :

- Mi trng sau khi un 100oC trong 30, c ngui v cy bo t

vo, s bo t ny s khuch tn thnh mt mng mng khp b mt mi trng.

Trong thi gian nht nh chng s ngn cn khng cho khng kh khuch tn

vo mi trng. Do vy cng lm hn ch s tp nhim ca cc vi sinh vt l.

Lng bo t cy vo p o vi sinh vt l l 1- 2 t bo t/cm3

- pH ca mi trng trong khong 5.0 - 5.5 thch hp cho s pht trin ca

nm, vi khun.

4.3.3. Ln men xp

Quy trnh sn xut nm M.anisopliae ca Ninh Th Huyn Nga Trng

Nng Lm Tp. HCM (2005).

Phng php ny c s dng thnh cng sn xut nm Metarhizium

v mt s nm dit cn trng khc. Trong quy trnh ln men xp ny, tc gi s

dng cc loi c cht khc nhau nh bt u nnh, b u ph, la, go cng vi

dch dinh dng nui cy nm Metarrhizium.

Quy trnh c m t nh sau:

Bc 1: Chun b ng ging.

Bc 2: Cho vo mi trng xp trong bnh 250 ml, nui 4 - 5 ngy

nhit 28 -32C.

Bc 3: Mi trng xp trong chu thy tinh (kh trng 100C trong 40

pht) v b sung 10% ging, nui 10 ngy 28 - 32C, m tng i 95%.

Bc 4: Lm kh nhit phng c qut, m di 10% hoc sy

40oC.

Bc 5: Nghin nh, v bao, bo qun 5 - 10oC trong ti.


43

S lm r cho cc bc:

S 3.3. Quy trnh ln men xp

ng ging 5 -7 ngy

Mi trng dch th, lc 200 vng/pht, nui t= 28 - 30C

Mi trng xp trong bnh 250ml, nui 4 -5 ngy t = 28 - 32C

Mi trng xp trong chu thy tinh

( kh trng 100C trong 30 40

pht) + 10% ging. Nui 10 ngy

tC= 28- 32C.

Nghin nh. ng bao nhn. Kim tra cht lng. Bo qun 5 - 10C

Lm kh nhit phng. C qut. m 10% hoc sy 40C


44

Cng thc tnh s lng bo t trong 1g bt nm

4000x 1000x a x 10-n

D=

b

D: s bo t trong 1 g bt nm

a: s bo t m c

n: nng pha long

b: s nh nht ca bung m hng cu

Quy trnh ln men xp ca Vin Bo v thc vt (Nguyn Vn Tut,

2004; Phm Th Thy, 2010).

Chn chun nm:

- Sn xut nm Metarhizium flavoviride phi chn chng Metarhizium

flavoviride c phn lp trn co co, chu chu.

- Sn xut nm Metarhizium anisopliae chn chun Metarhizium

anisopliae c phn lp trn ry nu hoc trn b hi da.

- Chn mi trng nhn ging cp 1 v nhn ging cp 2:

- Chun b cc mi trng cp 1 v cp 2

- Mi trng cp 1 kh trng 0,8 at trong 30 pht.

- Mi trng cp 2 v mi trng sn xut ln men xp phi kh trng 1 at

trong 30 pht. Cy ging cp 1 vo mi trng nhn ging v mi trng sn

xut theo quy trnh sau:


45

ng ging thun

Mi trng nhn ging cp 1

Mi trng nhn ging cp 2

Ri ra nia hnh thnh bo t trn (2 ngy)

Thu sinh khi, sy 40- 45C trong 6-8 gi

Hn hp ph gia to ch phm nm

Kim tra cht lng bo t nm

Th hot lc trn su

ng gi, bo qun v s dng

Hnh 3.4 . Quy trnh sn xut nm Mat theo phng php ln men b mt (xp)

( Quy trnh ny c cp Bng c quyn sng ch s 3451 ngy 7/4/2003)


46

4.3.4. To ch phm qui m nh - th cng [2]

Bc 1: Chun b mi trng go nui cy nm: ngm go vi nc trong

1 - 1 gi 30 pht (ty theo go mm cm hay cng cm, r nht l s dng go

IR 50404), vt go cho vo tng bc nylon trung bnh l 500 g/bc, buc kn

ming bng dy thun.

Bc 2 : Hp kh trng: cho nc ngp n v ngn nc ni nhm ri cho

tng bc go nylon vo ni, hp thanh trng khong 1 - 1 gi 30 pht (k t nc

si), un bng than hoc ci. Vt bc go ra ngoi ngui.

Bc 3 : Chng nm ngun vo mi trng go: chia da nm Metarhizium

anisopliae gc thnh 6 phn bng nhau (1/6 s dng 1 bc go nylon), dng

dao rch nm gc thnh tng ming nh, ri cy vo mt bc go nylon, dng co

ng nc lm ming, y np gn v bt u mi trng. em ch phm ni

cao ro thong mt trong iu kin nhit t 28 - 30 , lc bc ch phm mt

ln/ngy, sau 10 - 14 ngy quan st thy nm xanh bao ph ht ht go (ht go

nh dn), c th s dng c ha ch phm trong nc qua vi lc, mi bc

cho 4 bnh 16 lt (2 bnh/1.000 m2), khi cho ch phm vo bnh pha thm 5cc

cht bm dnh, phun chm vo gc la v phun xt lc tri mt (dn theo Hunh

Thanh Bnh 2003).

4.4. Ci tin quy trnh bo qun ging gc

4.4.1. Phc hi ging gc

Nng cao hot tnh dit cn trng ca cc chng nm c t trc y

bng cch cy truyn qua cn trng ri phn lp v thun ha li nng cao

hot tnh dit cn trng ca cc chng nm Metarhizium.

Kt qu th nghim cho thy rng nu nm xanh c nui cy v cy

truyn qua 4 - 5 ln trn mi trng nhn to th kh nng sinh trng pht trin

s sinh bo t v c ca chng i vi cn trng s gim i mt cch c

ngha so vi nm mi phn lp. Nhng sau khi ly nhim nm tr li k ch ca


47

n ri phn lp v to thun tr li th nhng c tnh sinh hc ny ca chng

c phc hi tr li. V vy, cc tc gi cho rng sau 4- 5 th h, cn phi phc

hi ging gc bng cch cy li trn cn trng k ch.

4.4.2. Cc phng php bo qun mt s ging nm cn trng Vit Nam

n nay, Vin Bo v thc vt bo qun b ging nm theo mt s

phng php sau:

a) Bo qun truyn thng

nhit phng t 1- 2 tun ty theo iu kin nui cy khc nhau, sau

gi trong lnh nhit 5- 6C, c sau 2- 3 thng cy truyn li. Phng

php ny ny n gin nhng tn cng, mt khc ging bo qun khng c

lu. Tuy nhin phng php ny hin nay ang c p dng ph bin v thun

li trong vic s dng ging sn xut kp thi mi khi c dch.

b) Bo qun trong t lnh su

Di m vi nhng ngun nm mi c c t cao nhng t s dng, v

d nh ngun ca nc ngoi, ngun thu c, lu khng s dng,... sn

xut,....

c) Bo qun trong du khong

Bng cch y trn b mt ging lp du khong 1- 2 cm, phng php

ny c th gi c 2 5 nm.

d) Bo qun theo phng php ht bo t nm bng my ht chn khng

Sau ct gi trong t lnh, phng php ny c th gi c vi nm.

e) Bo qun trong dch Slicagel

Phng php ny c th gi c 8 10 nm.

f) Bo qun trong NitroGel lng

Phng php ny c th gi c kh lu 10 15 nm.

g) Bo qun bng phng php ng kh vi sinh vt

Phng php ny c th gi c 5 7 nm.


48

Vic bo qun b ging nm mc ch l lu gi b gen vi sinh vt qu,

mt khc dng so snh v i chiu vi cc mu chun ca quc t. Trong

cng ngh sn xut ch phm nm, khng nn s dng nhng chng bo qun

lu. Vic sn xut nm s dng nhng chng mi ngun a phng c phn

lp trn nhng i tng su hi cn phng tr, nh vy s t hiu qu cao.


49

CHNG 5

KT LUN V KIN NGH

5.1. Kt lun

Qua bi kha lun ny, sinh vin hiu bit thm c ngha v vai tr

ca bin php u tranh sinh hc trong phng tr su bnh hi cy trng. Trong

s cc tc nhn sinh hc s dng trong phng tr su hi cy trng th nm xanh

Metarhizium anisopliae c tim nng kh ln. Cc nghin cu ca cc tc gi cho

thy, nm xanh c hiu qu phng tr cao i vi nhiu loi su hi, c bit l

nhm cn trng chch ht.

C th ng dng k thut Cng ngh sinh hc sn xut nm xanh

Metarhizium anisopliae, to ch phm ph bin cho sn xut, phng tr su

hi cy trng. Nguyn liu s dng cho cng ngh sn xut ch yu da trn

ngun sn c trong nc, gi thnh r nn c th pht trin v duy tr sn xut,

cnh tranh vi cc sn phm khc.

5.2. Kin ngh

tng cng hiu qu dit su ca ch phm, cn nghin cu yu t nh

hng ca yu t ngoi cnh n vic bo qun v duy tr hiu lc ca ch phm

trn ng rung.

Sn xut thuc tr su c ngun gc t sinh hc l vn phc tp cn

c u t v thi gian, lc lng cn b khoa hc v chuyn gia c nng lc,

thit b ng b v kinh ph ban u cho hon thin cng ngh v sn xut th

nghim, thm ch cn phi h tr v gi, v qung co sn phm, rt cn c

nh nc quan tm gip .


50

TI LIU THAM KHO

1. Ti liu ting Vit

[1]. Hong Minh Chu, 1998. Cm nang s dng phn bn, NXB Thng tin khoa

hc k thut ho cht.

[2]. Hunh Thanh Bnh, 2003. M hnh sn xut nm xanh Metarhizium

anisopliae phng tr ry nu hi la ti nng h gia nh tnh Sc Trng.

Trch trong Bo co ti hi ngh Khoa hc cng ngh ton quc v BVTV

ln th 3 thng 8 nm 2003.

[3]. Nguyn Th Cht,1999. Cn trng c bn. i hc Nng Lm - Tp H Ch

Minh.

[4]. Nguyn Vn Tut, 2004. Bo co tng kt khoa hc v k thut ti:

Nghin cu sn xut s dng thuc su sinh hc a chc nng cho mt s

loi cy trng bng k thut cng ngh sinh hc. B Khoa hc v cng ngh

- Vin bo v thc vt.

[5]. Nguyn Ln Dng, 1981. S Dng Vi Sinh Vt Phng Tr Su Hi Cy

Trng, NXB Khoa Hc K Thut.

[6]. Ninh Th Huyn Nga, 2005. Kho st hot tnh ca nm Metarhizium

anisopliae trn sng trng, Kha lun tt nghip, i hc Nng Lm Tp. H

Ch Minh.

[7]. Phm Th Thy v cng s 2003. Nghin cu cng ngh sn xut v ng

dng ch phm Beauveria v Metarhizium phng tr mt s su hi cy

trng. Tuyn tp cng trnh nghin cu Bo v thc vt NXB Nng Nghip.

[8]. Phm Th Thy, 2010. Gio trnh Cng ngh sinh hc trong Bo v thc vt.

Nh xut bn gio dc Vit Nam.

[9]. Trn Vn Mo, 2004. S dng vi sinh vt c ch, tp II - ng dng nm cng

sinh v sinh vt phng tr su hi. Nh xut bn nng nghip H Hi.


51

[10]. Trn Nh Ngc, 2006. Lun vn tt nghip S dng k thut RFLP xc

nh s a dng di truyn ca nm Metarhizium anisopliae v nm Beauveri

bassiana k sinh trn cn trng gy hi. i hc Nng Lm- Tp H Ch

Minh.

2. Ngun internet

[11].

http://www.sinhhocvietnam.com/vn/modules.php?name=News&file=article

&sid=1166

BIA KLTN.pdfLI CAM OANLI CM NMC LC TRANGMetarhizium

Documents

Khoa Luan Tot Nghiep Nhat UjyisxRvwy 20131226033654 65671