TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA THƯ VIỆN – THÔNG TIN

KHẢO SÁT VIỆC ỨNG DỤNG PHẦN MỀM E_LIBRARE TẠI THƯ VIỆN VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN – VIỆN KHOA HỌC

VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: SINH VIÊN THỰC HIỆN:

LỚP:

Phạm Thị Phương Liên Nguyễn Thị Hạnh TV39

HÀ NỘI - 2011

1

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành của mình em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban chủ nhiệm, các thầy cô trong Khoa Thư viện Thông tin - Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã tận tâm giảng dạy, chỉ bảo, cung cấp những tri thức trong suốt quá trình em học tập tại trường.

Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ThS. Phạm Thị Phương Liên, người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo, động viên em hoàn thành khóa luận này.

Em cũng gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình và bạn bè đã động viên khuyến khích em trong quá trình hoàn thành khóa luận này.

Do thời gian và trình độ có hạn nên khóa luận của em không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong quý thầy cô giáo và các bạn đóng góp ý kiến để khóa luận được hoàn thiện hơn.

Hà Nội, tháng 05 năm 2011 Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hạnh

2

DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT

Tên viết tắt Tên đầy đủ

CNTT Công nghệ thông tin

SĐKCB Số đăng ký cá biệt

CSDL Cơ sở dữ liệu

TTTV Thông tin thư viện

MLCC Mục lục chữ cái

3

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 1

Chương 1: Khái quát về thư viện viện Công nghệ thông tin – viện

Khoa học và Công nghệ Việt Nam 5

1.1 Vài nét về Viện Công nghệ thông tin và thư viện 5

1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Viện Công nghệ

thông tin 5

1.1.2 Thư viện Viện Công nghệ thông tin 9

1.2 Tiềm lực của thư viện Viện Công nghệ thông tin 11

1.2.1 Cơ sở vật chất kỹ thuật 11

1.2.2 Vốn tài liệu 12

1.2.3 Đội ngũ cán bộ 18

Chương 2: Khảo sát việc ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại

Thư viện Viện Công nghệ thông tin 20

2.1 Khái quát chung về phần mềm E_LIBRARE 20

2.1.1 Đặc điểm của phần mềm E_LIBRARE 20

2.1.2 Các tính năng nổi bật của phần mềm E_LIBRARE 23

2.2 Khảo sát việc ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại thư viện

Viện Công nghệ thông tin 25

4

2.2.1 Ứng dụng trong biên mục 25

2.2.2 Ứng dụng trong tra cứu 31

2.2.3 Ứng dụng trong lưu thông 39

2.2.4 Ứng dụng trong các công tác khác 43

2.3 Đánh giá hiệu quả ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại

thư viện viện Công nghệ thông tin 46

2.3.1 Ưu điểm 46

2.3.2 Nhược điểm 48

Chương 3: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả ứng dụng phần

mềm E_LIBRARE của Thư viện Viện Công nghệ thông tin 50

3.1 Hoàn thiện và khai thác hết các tính năng của phần mềm 50

3.2 Tăng cường đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất 52

3.3 Đào tạo cán bộ thư viện và người dùng tin 53

KẾT LUẬN 57

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

5

LỜI NÓI ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Thời đại mà chúng ta đang sống hiện nay gắn liền với xu thế “ toàn cầu

hóa”, hướng đến sự phát triển chung toàn nhân loại, theo đó việc đáp ứng

thông tin trong mọi ngành, mọi lĩnh vực là việc cần thiết, đặc biệt là trong lĩnh

vực thông tin thư viện. Có thể nhận thấy, ngày nay các thiết chế thư viện

đang dần biến đổi trở thành kênh cung cấp thông tin (đặc biệt là thông tin

khoa học) rất hữu hiệu, nhằm nâng cao chất lượng hoạt động, đáp ứng tốt

hơn nhu cầu tin của người dùng tin.

Những tác động của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật cùng với sự

phát triển không ngừng của xã hội làm cho quá trình nghiên cứu của các nhà

nghiên cứu: cán bộ nghiên cứu, nghiên cứu viên…diễn ra trong điều kiện luôn

biến đổi. Họ luôn có xu huớng tìm kiếm những thông tin tư liệu mới nhất để

đào sâu và mở rộng kiến thức của mình bằng nhiều kênh thông tin khác nhau,

trong đó thư viện Viện nghiên cứu đóng vai trò là kênh cung cấp thông tin

chính. Cơ quan TTTV trong các Viện nghiên cứu có nhiệm vụ phối hợp với

các phòng ban trong Viện cung cấp thông tin nhằm nâng cao chất lượng của

các công trình khoa học. Thư viện không những là nơi giải trí, thư giãn mà

còn đóng vai trò quan trọng trong việc phục vụ nghiên cứu và có thể nói, một

trong những chức năng cơ bản của các thư viện này là phục vụ cung cấp

thông tin cho các đề tài khoa học, hội nghị, hội thảo khoa học mà các viện

nghiên cứu chủ trì. Thư viện luôn có mối quan hệ, gắn bó chặt chẽ với quá

trình hình thành và phát triển của Viện và quản lý tốt hoạt động thư viện sẽ

góp phần quan trọng vào việc nâng cao các hoạt động nghiên cứu trong Viện.

Nắm được điều này, Thư viện Viện Công nghệ thông tin (CNTT) đã không

ngừng hoàn thiện để cung cấp đầy đủ thông tin khoa học góp phần vào việc

6

nghiên cứu học tập của người dùng tin trong thời kỳ mới. Cũng như các thư

viện chuyên ngành khác muốn nâng cao hiệu quả sử dụng thông tin của người

dùng tin thì vấn đề mang tính thời sự đang được đặt ra là làm thế nào quản lý

tốt được hoạt động thư viện.

Trước tình hình chung đó, thư viện Viện CNTT đã có những chuyển

biến từng bước hoàn thiện hoạt động của mình, cụ thể là việc ứng dụng phần

mềm thư viện E_LIBRARE trong quản lý hoạt động thư viện. Phần mềm này

không chỉ dùng để quản lý tài liệu mà còn có thể quản lý các đối tượng như:

bạn đọc, lưu thông,… Việc ứng dụng E_LIBRARE trong hoạt động thư viện

Viện CNTT có thể nói là một bước ngoặt quan trọng giúp thư viện Viện

CNTT từng bước hiện đại hóa hoạt động thư viện, đáp ứng có hiệu quả yêu

cầu của người dùng tin. Song có thể nhận thấy, phần mềm E_LIBRARE nói

chung và việc ứng dụng phần mềm này vào hoạt động thư viện của thư viện

viện CNTT vẫn còn nhiều bất cập. Nắm được tình hình đó, em đã chọn đề tài:

“ Khảo sát việc ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại Thư viện Viện Công

Nghệ Thông Tin – Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam” làm đề tài khóa

luận tốt nghiệp của mình.

2. Tình hình nghiên cứu

Trong những năm gần đây, cụm từ công nghệ thông tin (CNTT) đã trở

nên hết sức quen thuộc với chúng ta. Nhờ có CNTT mà các công đoạn chuyên

môn trở nên đơn giản và hiệu quả hơn. Hiện nay trong thực tế có rất nhiều

phần mềm ứng dụng trong hoạt động thư viện đang được sử dụng tại các thư

viện chuyên ngành, đa ngành như: Thư viện Quốc gia Việt Nam sử dụng phần

mềm Ilib, Thư viện trường Đại học Luật Hà Nội sử dụng phần mềm Libol,…

riêng thư viện Viện CNTT đang ứng dụng phần mềm E_LIBRARE vào hoạt

7

động thư viện – đây là một phần mềm mang tính khảo nghiệm và vẫn đang

tiếp tục đuợc củng cố, hoàn thiện.

Trong quá trình nghiên cứu, em nhận thấy có rất nhiều đề tài đã đề cập

tới vấn đề ứng dụng tin học trong hoạt động thư viện và các đề tài nghiên cứu

việc ứng dụng các phần mềm cụ thể trong hoạt động thư viện, song chưa có

đề tài nào đề cập tới phần mềm E_LIBRARE và việc ứng dụng phần mềm

này vào hoạt động thư viện.

3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu : Phần mềm E_LIBRARE với các phân hệ và việc

ứng dụng phần mềm này trong công tác thư viện như: xử lý, biên mục, bổ

sung, lưu thông, quản lý bạn đọc,…

- Phạm vi nghiên cứu: Ứng dụng phần mềm E_LIBRARE vào hoạt động thư

viện tại thư viện Viện CNTT từ khi triển khai ứng dụng cho tới nay.

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích

Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng của việc ứng dụng phần mềm

E_LIBRARE tại thư viện Viện CNTT, đánh giá hiệu quả ứng dụng và đưa ra

những đề xuất để hoàn thiện và phát triển các phân hệ trong phần mềm.

Nhiệm vụ nghiên cứu:

Khảo sát thực trạng ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại thư viện

Viện CNTT (sử dụng theo các tính năng nghiệp vụ thư viện).

Nhận xét tính ứng dụng của phần mềm E_LIBRARE (đối chiếu với các

yêu cầu tiêu chuẩn thư viện Viện CNTT đề ra)

8

Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả ứng dụng phần mềm E_LIBRARE

trong thư viện Viện CNTT.

5. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài có sử dụng các phương pháp như sau :

Phuơng pháp phân tích, tổng hợp các tư liệu

Phương pháp thống kê, đánh giá

Phương pháp quan sát, khảo sát

Phương pháp phỏng vấn

6. Cấu trúc của khóa luận

Ngoài lời giới thiệu, kết luận, danh mục các thuật ngữ viết tắt, danh

mục tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận gồm 3 chương :

Chương 1: Khái quát về thư viện viện Công nghệ thông tin – viện Khoa

học và Công nghệ Việt Nam

Chương 2: Khảo sát việc ứng dụng phần mềm E_LIBRARE tại Thư viện

Viện Công nghệ thông tin

Chương 3: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả ứng dụng phần mềm

E_LIBRARE của Thư viện Viện Công nghệ thông tin

61

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Báo cáo hoạt động 2009 (2009), Viện Khoa học và Công nghệ Việt

Nam, Hà Nội

2. Nguyễn Hữu Hùng (1998), “Phát triển hoạt động thông tin trong thời

kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hóa”, Thông tin và tư liệu, tr.2-7

3. Bùi Loan Thùy (2003), Bài giảng cơ sở thư viện học hiện đại ,

ĐHKHXH &NV TP.Hồ Chí Minh

4. Tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm quản lý thư viện điện tử

(2009), Viện Công nghệ thông tin, Hà Nội.

5. Trần Anh Dũng (1996), “Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt

động thư viện”, Tập san thư viện, tr.3-11

6. Tạ Bá Hưng (2005), “Các tiêu chí đánh giá và lựa chọn phần mềm cho

thư viện điện tử ở Việt Nam”, Tạp chí thông tin và tư liệu, trung

tâm thông tin KHCN Quốc gia, tr.4-13

7. Vũ Văn Sơn (2002), “Lựa chọn phần mềm quản trị thư viện”, Tạp chí

thông tin tư liệu, tr.5-10

8. Ngô Ngọc Chi (2003), “Hoạt động thư viện thông tin Việt Nam trên

đường hội nhập”, tập san ĐHKHXH & NV TP. HCM, tr.111-115

9. Nguyễn Văn Hành (2004), “Thư viện Đại học Việt Nam trong các dự

án giáo dục đại học”, thông tin và tư liệu, tr.34-38

10. Pháp lệnh Thư viện (2001), Chính trị Quốc gia, Hà Nội

62

11. Lê Văn Viết (2001), “Cẩm nang nghề thư viện”, Văn hoá thông tin, Hà

Nội.

12. Vụ thư viện (2008), “Về công tác thư viện”, Hà Nội

13. Nguyễn Thanh Minh (2006), “Thư viện và vấn đề đổi mới giáo dục ở

Việt Nam”, Hội nghị Quốc tế về thư viện tại TP.HCM 28-

30/8/2006

14. Nguyễn Thị Lan Thanh (1998), “Vai trò của công tác đào tạo những

người hoạt động trên lĩnh vực thông tin – thư viện đối với sự phát

triển nền văn hóa dân tộc”, Văn hóa nghệ thuật, (6), tr.65

63

PHỤ LỤC

1. Giao diện phần mềm E_LIBRARE

64

2.Khổ mẫu biên mục sách và các loại ấn phẩm

Mã Marc

Mô tả

Dữ liệu

020$a Giá trị ISBN 020$c Giá tiền 040$a Original cataloging agency 041$a Mã ngôn ngữ của văn bản 082$a Chỉ số phân loại 100$a Họ tên cá nhân 100$c Các tước hiệu và các từ khác

liên quan tới tên

100$e Thuật ngữ chỉ trách nhiệm liên quan

110$a Tên tập thể hoặc tên pháp lý làm dẫn tố

110$b Đơn vị trực thuộc 111$a Tên hội nghị hoặc tên pháp lý 111$c Nơi diễn ra hội nghị 111$d Năm diễn ra hội nghị 111$n Số phần, mục, hội nghị 245$a Nhan đề chính

245$b Thông tin khác về nhan đề 245$c Thông tin trách nhiệm 245$n Số lượng phần, chương của tài

liệu

245$p Tên phần, chương của tài liệu

65

246$a Nhan đề song song 250$a Lần xuất bản 260$a Nơi xuất bản, phát hành 260$b Tên nhà xuất bản, phát hành 260$c Năm xuất bản, phát hành 300$a Khối lượng, độ dài tài liệu 300$c Khổ cỡ 300$e Tài liệu kèm theo 310$a Định kỳ xuất bản hiện tại 440$a Nhan đề tùng thư 500$a Phụ chú chung 505$a Phụ chú nội dung theo mẫu 520$a Tóm tắt, chú giải 653$a Từ khóa tự do 700$a Tên người 700$c Danh hiệu và từ khác đi kèm

với tên

700$e Thuật ngữ xác định vai trò trách nhiệm với tư liệu

852$j Số kiểm soát xếp giá

66

3.Khổ mẫu biên mục tạp chí

Mã Marc

Mô tả

Dữ liệu

020$a Giá trị ISBN 020$c Giá tiền 040$a Original cataloging agency 041$a Mã ngôn ngữ của văn bản 082$a Chỉ số phân loại 100$a Họ tên cá nhân 100$c Các tước hiệu và các từ khác

liên quan tới tên

100$e Thuật ngữ chỉ trách nhiệm liên quan

110$a Tên tập thể hoặc tên pháp lý làm dẫn tố

110$b Đơn vị trực thuộc 111$a Tên hội nghị hoặc tên pháp lý 111$c Nơi diễn ra hội nghị 111$d Năm diễn ra hội nghị 111$n Số phần, mục, hội nghị 245$a Nhan đề chính

245$b Thông tin khác về nhan đề 245$c Thông tin trách nhiệm 245$n Số lượng phần, chương của tài

liệu

245$p Tên phần, chương của tài liệu 246$a Nhan đề song song

67

250$a Lần xuất bản 260$a Nơi xuất bản, phát hành 260$b Tên nhà xuất bản, phát hành 260$c Năm xuất bản, phát hành 300$a Khối lượng, độ dài tài liệu 300$c Khổ cỡ 300$e Tài liệu kèm theo 310$a Định kỳ xuất bản hiện tại 440$a Nhan đề tùng thư 500$a Phụ chú chung 505$a Phụ chú nội dung theo mẫu 520$a Tóm tắt, chú giải 653$a Từ khóa tự do 700$a Tên người 700$c Danh hiệu và từ khác đi kèm

với tên

700$e Thuật ngữ xác định vai trò trách nhiệm với tư liệu

852$j Số kiểm soát xếp giá 863$a Tập số 863$b Số báo, tạp chí 900$b Tháng 900$c Số lượng

15.