BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

TRUNG TÂM THÔNG TIN

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP BỘ

HOÀN THIỆN CƠ CHẾ CHIA SẺ THÔNG TIN

NGÀNH LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

MÃ SỐ ĐỀ TÀI: CB2012-02-12

Đơn vị chủ trì đề tài: Trung tâm Thông tin

Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Quang Luyến

Hà Nội - 2012

1

ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU

Hoàn thiện cơ chế chia sẻ thông tin

ngành Lao động - Thương binh và Xã hội

————————————

1. Cơ quan quản lý: Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội

2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Trung tâm Thông tin

3. Thời gian thực hiện: 2012

4. Ban chủ nhiệm:

Chủ nhiệm: Ths. Nguyễn Quang Luyến - Phó Giám đốc

Thư ký: Ths. Lê Hồng Thao - Trung tâm Thông tin

Thành viên:

1. Ths. Lưu Tiến Dũng - Phó Giám đốc

2. Cn. Đỗ Kim Hạnh

3. Ths. Trần Tuấn Cường

4. Cn. Phạm Nguyệt Minh

5. Cn. Nguyễn Thị Ngọc Huyền

5. Cộng tác viên:

6. Cơ quan phối hợp:

Các Vụ trong Bộ

Viện Công nghệ thông tin - Viện KHVN

2

TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Thông tin luôn có vai trò thiết yếu trong đời sống xã hội, là căn

cứ quan trọng để đưa ra các quyết định chỉ đạo, điều hành, quản lý cả

ở tầm vĩ mô cũng như vi mô. Các quyết định đưa ra sẽ bị sai lệch,

thiếu cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn và trở thành kém hiệu quả nếu

thiếu các thông tin tin cậy.

Ngày nay, công nghệ thông tin và truyền thông phát triển nhanh

chóng làm tăng vai trò của thông tin trong mọi mặt của đời sống

cũng như quản lý, với sự phát triển đó đã làm thay đổi cách thức thu

thập, lưu trữ, chia sẻ thông tin, các hoạt động này không chỉ đóng kín

trong một đơn vị, một tổ chức mà đã mở rộng trên phạm vi toàn cầu,

với mạng không gian ảo.

Trong những năm qua Hệ thống thông tin Lao động - Thương

binh và Xã hội đã đóng vai trò quan trọng nhất định phục vụ công tác

quản lý, chỉ đạo, điều hành. Song còn nhiều bất cập như: thông tin

phân tán, thu thập, cập nhật chưa đầy đủ, thường xuyên, kịp thời.

Đáng chú ý hơn là thông tin thiếu tính hệ thống, độ tin cậy chưa cao,

việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thông tin Lao

động - Thương binh và Xã hội chưa được coi trọng dẫn đến việc chia

sẻ thông tin giữa các đơn vị, tổ chức còn nhiều hạn chế, bất cập, chưa

hiệu quả. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết phải thay đổi tổ chức hệ

thông thông tin: cả trong việc thu thập, xử lý, cập nhật, lưu trữ và đặc

biệt là vấn đề chia sẻ thông tin sao cho hiệu quả, đáp ứng nhu cầu

của mọi đối tượng sử dụng thông tin.

Xuất phát từ yêu cầu như đã phân tích trên đây việc nghiên cứu

đề tài “Hoàn thiện cơ chế chia sẻ thông tin ngành Lao động - Thương

binh và Xã hội” trong bối cảnh hiện nay là một đồi hỏi cần thiết,

khách quan nhằm phục vụ nhu cầu tăng cường quản lý, chỉ đạo, điều

hành về lĩnh vực Lao động - Thương binh và Xã hội một cách hiệu

quả. Đồng thời là nguồn cung cấp, minh bạch hóa thông tin, dữ liệu

về lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ, ngành cho người dân, doanh

nghiệp, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

3

CHƯƠNG I

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÔNG TIN VÀ CHIA SẺ THÔNG TIN

1. Thông tin và Cơ chế chia sẻ thông tin

1.1. Một số khái niệm và phân loại thông tin

1.1.1. Thông tin 1.1.1.1. Khái niệm thông tin

Thông tin là sự phản ánh sự vật, sự việc, hiện tượng của thế giới

khách quan và các hoạt động của con người trong đời sống xã hội;

thông tin luôn luôn tồn tại và tác động thông qua các giác quan của

con người làm cho con người nhận biết được các sự vật, hiện tượng.

Thông tin là biểu hiện của quá trình tác động lẫn nhau giữa các

đối tượng vật chất, nó gắn liền với quá trình phản ánh và mang tính

khách quan, Thông tin làm tăng hiểu biết của con người, là nguồn

gốc của nhận thức và là cơ sở của mọi quyết định.

1.1.1.2. Phân loại thông tin

Tùy theo mục tiêu quản lý thông tin có thể có nhiều cách phân

loại khác nhau. Tuy nhiên, nguyên tắc để phân loại thông tin là luôn

phải đảm bảo: (i) thông tin không được trùng lặp, bao nhau; (ii)

thông tin phải rõ ràng, tường minh.

1.1.1.3. Dữ liệu và cơ sở dữ liệu

Dữ liệu là tập hợp các số liệu hoặc tài liệu được thu thập để phục

vụ cho một mục đính nào đó đã định. Đó có thể là một hoặc một số

thông điệp, văn bản, hình ảnh, lời nói hay tín hiệu nào đó được thể

hiện, truyền đạt bằng nhiều hình thức và phương tiện khác nhau,

được sắp xếp, tập hợp, quản lý để phục vụ việc phân tích, tổng hợp

thông tin.

Cơ sở dữ liệu (CSDL): là một tập hợp dữ liệu được sắp xếp và có

thể truy cập theo một cấu trúc lô gíc, có hệ thống nhằm mục đích đưa

ra các thông tin về một vấn về, việc, sự kiện, hành động...nào đó.

Cũng có thể hiểu CSDL là một sưu tập các thông tin biểu diễn

một số khía cạnh của thế giới thực. Là tập hợp dữ liệu có mối liên kết

lô gíc với một số ý nghĩa vốn có. CSDL được thiết kế, xây dựng, lưu

trữ dữ liệu cho mục đích riêng, nó là ý muốn của nhóm người sử

dụng.

4

1.1.2. Thông tin quản lý

1.1.2.1. Khái niệm

Thông tin trong quản lý là những tín hiệu được thu nhận, được

hiểu và được đánh giá là có ích cho việc ra quyết định. Thông tin

trong quản lý gắn liền với quyết định quản lý.

Thông tin trong quản lý như là hệ thần kinh của hệ thống quản lý

nó có mặt và tác động đến mọi khâu của quá trình quản lý.

TTQL là sản phẩm của lao động quản lý, đồng thời là những

thông điệp tin tức có lợi cho hệ thống quản lý. Giống như tri thức và

nhiều sản phẩm trí tuệ, giá trị thông tin của TTQL không bị mất đi

mà thậm chí còn được tăng lên trong quá trình tiêu dùng, TTQL rất

dễ sao chép và nhân bản, những giá trị kinh tế của TTQL lại có xu

hướng giảm dần theo thời gian.

TTQL gắn liền với quyền uy, quyền lực lãnh đạo. Trên bình diện

xã hội, việc lắm giữ thông tin đại chúng được xem như quyền lực thứ

tư nhiều khi quyền lực của nó mạnh hơn những quyền lực cơ bản

trong tam quyền phân lập. Trong thời đại kinh tế tri thức, những

nghành sử dụng thông tin nhiều để tạo được những sản phẩm có hàm

lượng thông tin cao đều chờ thành những nghành có vai trò ngày

càng quan trọng.

1.1.2.2. Phân loại thông tin quản lý

Cũng như thông tin nói chung, TTQL hay thông tin phục vụ

quản lý cũng có nhiều cách phân loại đáp ứng yêu cầu và mục tiêu

quản lý, lưu trữ, xử lý thông tin phục vụ quyết định quản lý.

Căn cứ theo tính chất dữ liệu: thông tin phi số; thông tin số

Thông tin số: là thông tin thể hiện dưới dạng các con số biểu

diễn số lượng, cơ cấu…các thông tin được mã hóa bằng số. Thông

tin số là các số liệu, số thống kê, dữ liệu số.

Thông tin phi số: là thông tin văn bản, âm thanh, hình ảnh chưa

được mã hóa bằng số.

Trong nội dung nghiên cứu đề tài, sử dụng phân loại thông tin

theo tính chất số liệu của thông tin. Chia thông tin thành thông tin

phi số liệu và thông tin số liệu.

1.1.3. Thông tin ngành Lao động - Thương binh và Xã hội

5

1.1.3.1. Thông tin xã hội

Thông tin xã hội (TTXH) có nội dung rất đa dạng và phức tạp.

Đối với quản lý xã hội, vai trò quan trọng của nó được thể hiện ở

chỗ: Thứ nhất, TTXH là cơ sở, điều kiện cần thiết để tiến hành quản

lý xã hội; Thứ hai, tùy theo chất lượng, nó có thể đẩy nhanh hoặc

làm chậm tốc độ phát triển của hệ thống xã hội và cuối cùng, quyết

định sự thành công hay thất bại của cả quá trình quản lý xã hội.

Trong hệ thống thông tin của thế giới vật chất thì TTXH là loại

thông tin cao nhất, phức tạp và phong phú nhất. Nếu xét con người

trong quan hệ với thế giới thì thông tin là nội dung của thế giới bên

ngoài, được thể hiện trong sự nhận thức của con người còn TTXH sẽ

hẹp hơn. Đó chính là thông tin mà con người trao đổi với nhau trong

sự giao tiếp.

TTXH và quản lý xã hội luôn có sự gắn kết chặt chẽ với nhau và

quá trình quản lý xã hội bao giờ cũng cần đến những TTXH. Bởi

vậy, đối với nước ta, để tăng cường hiệu quả quản lý xã hội trong

tình hình và điều kiện mới, cần coi trọng việc thu thập thông tin, xử

lý chúng một cách đúng đắn, khoa học và trên cơ sở đó, có những

quyết định phù hợp, kịp thời.

1.1.3.2. Thông tin ngành Lao động - Thương binh và Xã hội

Thông tin ngành Lao động -Thương binh và Xã hội (LĐTBXH)

là thông tin phục vụ cho quản lý của ngành LĐTBXH.

Theo Nghị định Số: 106/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Bộ LĐTBXH) là cơ quan của

Chính phủ, thực hiện chức năng QLNN về các lĩnh vực: việc làm,

dạy nghề, lao động, tiền lương, tiền công, bảo hiểm xã hội (BHXH

bắt buộc, BHXH tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp), an toàn lao động,

người có công, bảo trợ xã hội, bảo vệ và chăm sóc trẻ em, bình đẳng

giới, phòng chống tệ nạn xã hội (sau đây gọi chung là lĩnh vực

LĐTBXH) trong phạm vi cả nước; QLNN các dịch vụ công thuộc

lĩnh vực do Bộ quản lý. Vậy, với chức năng QLNN của Bộ thì thông

tin quản lý của ngành LĐTBXH là thông tin về các lĩnh vực: việc

làm, dạy nghề, lao động, tiền lương, tiền công, bảo hiểm xã hội

(BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp), an toàn

6

lao động, người có công, bảo trợ xã hội, bảo vệ và chăm sóc trẻ em,

bình đẳng giới, phòng chống tệ nạn xã hội.

Thông tin ngành LĐTBXH hay thông tin lĩnh LĐTBXH là một

bộ phận của TTXH. Tuy nhiên, thông tin ngành LĐTBXH với thông

tin khách thể quản lý là các đối tượng quản lý của ngành, thông tin

chủ thể quản lý là thông tin của các cơ quan đơn vị thuộc tổ chức

ngành. Thông tin về khách thể quản lý (đối tượng quản lý) giúp cho

chủ thể quản lý hiểu rõ về đối tượng mà mình quản lý để từ đó đưa ra

những quyết định quản lý phù hợp.

1.2. Hệ thống thông tin và chia sẻ thông tin 1.2.1. Hệ thống thông tin

Một hệ thống thông tin (information system) là một tiến trình ghi

nhận dữ liệu, xử lý nó và cung cấp tạo nên dữ liệu mới có ý nghĩa

thông tin, liên quan một phần đến một tổ chức, để trợ giúp các hoạt

động liên quan đến tổ chức.

1.2.2. Hệ thống thông tin ngành Lao động - Thương binh và Xã

hội Hiện nay, HTTT của ngành LĐTBXH theo đúng nghĩa là chưa

được thiết lập. Tức là chưa có một hệ thống trong đó có bộ máy hoàn

thiện, có cơ chế vận hành và có sản phẩm thông tin đáp ứng tốt yêu

cầu nhiệm vụ QLNN của ngành.

Tuy nhiên, trong hoạt động chỉ đạo điều hành của các cấp, các

đơn vị thuộc Bộ cũng có những bộ phận làm thông tin, có những cơ

chế hành chính quy định việc cung cấp và chia sẻ thông tin.

HTTT hiểu theo khía cạnh này dựa trên trách nhiệm và nhiệm vụ

của các đơn vị thuộc Bộ và các đơn vị của ngành (các Sở và các

Phòng LĐTBXH)

HTTT của ngành hiện nay phụ thuộc vào bộ phận thực hiện hoạt

động thu thập và cung cấp thông tin của các đơn vị, các cấp của Bộ,

ngành.

- Cấp Trung ương: có Bộ LĐTBXH là cơ quan thuộc Chính phủ

có chức năng QLNN về việc làm, dạy nghề, lao động, tiền lương,

BHXH (BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp),

an toàn lao động, người có công, bảo trợ xã hội, bảo vệ và chăm sóc

7

trẻ em, bình đẳng giới, phòng, chống tệ nạn xã hội trong phạm vi cả

nước; QLNN các dịch vụ công thuộc lĩnh vực do Bộ quản lý. Đây là

Bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, phạm vi và quy mô rộng lớn, có

ảnh hưởng và tác động lớn đến sự phát triển Kinh tế - Văn hoá - Xã

hội của đất nước.

- Cấp địa phương: có 63 Sở LĐTBXH cấp tỉnh; các Phòng

LĐTBXH cấp huyện; cấp xã có công chức Văn hóa - Xã hội chuyên

trách theo dõi về LĐTBXH.

Ngoài ra, còn có các đơn vị sự nghiệp của ngành ở các địa

phương trên toàn quốc, hoạt động trong các lĩnh vực QLNN của Bộ,

các phòng nghiệp vụ về lao động, tiền lương, dạy nghề, giới thiệu

việc làm tại các cơ quan đoàn thể, doanh nghiệp,…

Cơ chế vận hành HTTT ngành là thực hiện các quy định của nhà

nước cho các cơ quan đơn vị gắn với chức năng nhiệm vụ mà cơ

quan đơn vị đó được giao. Cơ chế vận hành này chính là cơ chế hành

chính của cơ quan QLNN theo lĩnh vực LĐTBXH.

Nhà nước (các cơ quan nhà nước) đã ban hành các quy định về

thông tin và thống kê phục vụ cho công tác QLNN của Chính phủ

nói chung và cho từng Bộ nói riêng. Như: Luật công nghệ thông tin,

Luật Thống kê, các văn bản QPPL khác quy định về thông tin và

thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, Tổng cục Thống kê -

Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Bộ chủ quản - Bộ LĐTBXH đã ban hành Quy chế về hoạt động

thông tin quản lý, xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện cũng

như tăng cường đôn đốc, giám sát việc thực hiện các nhiệm vụ về

thông tin, thống kê của Bộ.

1.2.3. Chia sẻ thông tin Chia sẻ thông tin là quá trình trao đổi thông tin cho các đối tượng

dùng tin. Ở khía cạnh kết quả thì việc chia sẻ thông tin là chức năng

cuối cùng của HTTT.

Trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý của Bộ ngành, các đơn vị

cấp dưới có nhiệm vụ cung cấp các thông tin cho đơn vị cấp trên.

Các đơn vị cấp trên và cùng cấp có thể chia sẻ thông tin cho đơn vị

8

cấp dưới và cùng cấp theo mức độ và phạm vị của thông tin cần chia

sẻ.

Chia sẻ thông tin ngành: là việc cho phép các đơn vị cùng cấp

tiếp nhận thông tin và cấp dưới tiếp nhận thông tin từ cấp trên, cho

phép các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tiếp cận thông tin của

mình.

Việc chia sẻ thông tin trong Bộ, ngành LĐTBXH hiện nay chủ

yếu thông qua các đơn vị có chức năng thông tin như: Báo Lao động

và xã hội, Tạp chí Lao động và Xã hội, Văn phòng Bộ, Trung tâm

Thông tin, Viện Khoa học và Xã hội.

Các đơn vị Quản lý có chức năng nhà nước cũng có trách

nhiệm chia sẻ thông tin cho các cơ quan, đơn vị, tổ chức và cá nhân

người có nhu cầu theo quy định của pháp luật nói chung và các quy

định của Bộ, ngành nói riêng.

1.3. Cơ chế chia sẻ thông tin

1.3.1. Khái niệm cơ chế Cơ chế toàn diện bao gồm cả con người và mối liên hệ giữa các

tổ chức, đơn vị thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, trong việc đánh giá

và hoàn thiện cơ chế chia sẻ thông tin của ngành chỉ tiếp cận cơ chế

trong phạm vi hẹp liên quan đến những quy định quan hệ hữu cơ

giữa các đơn vị, các tổ chức cơ quan nhà nước thuộc Bộ, ngành

LĐTBXH nhằm hỗ trợ ra các quyết định QLNN lĩnh vực Bộ, ngành.

1.3.2. Đặc trưng của cơ chế chia sẻ thông tin ngành Lao động-

Thương binh và Xã hội Hiện nay, việc chia sẻ thông tin của các đơn vị trực thuộc Bộ,

ngành thực hiện theo các văn bản quy định của nhà nước về thông tin

và thống kê.

Cơ chế hành chính:

Chia sẻ thông tin được vận hành theo quy định của các cơ quan

nhà nước quản lý về thông tin, thống kê, của Bộ, ngành ban hành.

Theo đó, cơ chế chia sẻ chính là các quy định về thu thập thông tin

và chia sẻ thông tin từ Luật, Nghị định của chính phủ, Thông tư của

các Bộ, cơ quan ngang bộ có chức năng quản lý về thông tin.

Cơ chế xã hội hóa:

9

Cơ chế xã hội hóa mang tính lợi ích kinh tế, người có nhu cầu

dùng tin lựa chọn thông tin sử dụng và phải trả phí và người cung

cấp thông tin theo yêu cầu người sử dụng và có thu phí. Cơ chễ xã

hội hóa tạo sự tham gia trong hệ thông thông tin cả cung cấp và chia

sẻ thông tin không phải chỉ là các cơ quan đơn vị nhà nước mà còn

có các tổ chức, doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia.

1.3.3. Vai trò, chức năng và yêu cầu cơ bản của cơ chế chia sẻ

thông tin ngành 1.3.3.1. Vai trò và chức năng của cơ chế chia sẻ thông tin ngành

Cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin tạo ra sự thống nhất của mục

tiêu, định hướng QLNN; hình thành quan hệ và tinh thần hỗ trợ giữa

các cơ quan nhà nước nhằm đạt được mục đích chung. Vì vậy, cơ

chế thu thập và chia sẻ thông tin là cần thiết để duy trì nguyên tắc tổ

chức các cơ quan nhà nước và nguyên tắc QLNN.

Cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin có ý nghĩa dưới các góc độ:

tổ chức nhà nước (tăng cường nguyên tắc phối hợp); chính trị – xã

hội (thực hành tiết kiệm, chống lãng phí); dưới góc độ bảo đảm thực

hiện chương trình xây dựng pháp luật – góp phần đẩy nhanh tiến độ

và nâng cao chất lượng văn bản. Cuối cùng, thiết thực và trực tiếp

hơn cả là dưới góc độ công vụ, làm tăng cường năng lực của chủ thể

tham gia vào quy trình lập pháp, lập quy, của cán bộ, công chức làm

công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

1.3.3.2. Yêu cầu cơ bản của cơ chế chia sẻ thông tin ngành

1.3.3.2.1. Yêu cầu về thu thập và cơ chế chia sẻ thông tin nói

chung

Thông tin quản lý rất quan trọng phục vụ cho công tác chỉ đạo,

điều hành QLNN. Do vậy thông tin quản lý phải đáp ứng những tiêu

chuẩn như sau:

- Thông tin phải đúng

- Thông tin phải đủ

- Thông tin phải kịp thời

- Thông tin phải dùng được

1.3.3.2.2 Yêu cầu chia sẻ thông tin ngành Lao động - Thương

binh và Xã hội

10

Yêu cầu chia sẻ thông tin quản lý nhằm đáp ứng việc nghiên cứu,

xây dựng chính sách, phục vụ việc ra quyết định điều hành của các

cấp lãnh đạo. Bộ trưởng Bộ LĐTBXH đã ban hành Quy chế hoạt

động thông tin quản lý của Bộ LĐTBXH. Quy chế này quy định cụ

thể quy trình, phân công và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên

quan trong hoạt động về công tác thông tin phục vụ QLNN của Bộ

LĐTBXH.

2. Phân loại thông tin, mức độ, đối tượng tham gia cung cấp và

chia sẻ thông tin ngành Lao động - Thương binh và Xã hội

2.1. Phân loại thông tin cung cấp và chia sẻ 2.1.1. Về thông tin phi số

Theo quy định tại Nghị định số 43/2011/NĐ-CP ngày 13/6/2011

của Chính phủ, thông tin chủ yếu được cung cấp trên Cổng/Trang

thông tin điện tử của các cơ quan nhà nước.

Tuy nhiên, qua khảo sát chuyên sâu tại một số đơn vị có chức

năng QLNN của Bộ, một số đơn vị có chức năng thông tin thì việc

chia sẻ thông tin ngành có khác nhau đối với các đối tượng dùng tin

khác nhau:

- Cung cấp, chia sẻ cho các đơn vị, tổ chức QLNN thuộc Bộ,

ngành

- Các thông tin cung cấp cho cơ quan QLNN ngoài Bộ, ngành

- Cung cấp, chia sẻ cho các doanh nghiệp, người dân

2.1.2. Về thông tin số 2.1.2.1. Số liệu thống kê theo hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia

Bộ, ngành phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ và không hạn

chế đối tượng về số liệu của Hệ thống chỉ tiêu Thống kê Quốc gia,

Bộ LĐTBXH chịu trách nhiệm thu thập. Bộ, ngành thực hiện tổng

hợp 13 chỉ tiêu/ nhóm chỉ tiêu trong đó 8 chỉ tiêu do Bộ LĐTBXH

trực tiếp thu thập và 5 chỉ tiêu còn lại do Bộ phối hợp với Tổng cục

Thống kê, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Công An, thu

thập, tổng hợp.

2.1.2.2. Số liệu thống kê theo Hệ thống chỉ tiêu thống kê quản lý

thuộc ngành

11

Các chỉ tiêu thống kê Bộ ban hành (những chỉ tiêu thống kê lĩnh

vực lao động việc làm, những lĩnh vực khác được đính kèm tại phụ

lục) được chia sẻ cho các đơn vị, QLNN thuộc Bộ phục vụ công tác

quản lý, chỉ đạo, điều hành và xây dựng chính sách.

2.1.2.3. Số liệu tổng hợp từ cơ sở dữ liệu ngành LĐTBXH

CSDL phục vụ công tác QLNN các lĩnh vực cụ thể của Bộ,

ngành tương ứng với dữ liệu cá nhân theo từng nhu cầu quản lý của

từng lĩnh vực.

Hiện nay, thông tin số liệu từ các CSDL này chỉ phục vụ cho đơn

vị chủ quản.

2.2. Mức độ và phạm vi thông tin chia sẻ

2.2.1. Mức độ và phạm vi chia sẻ thông tin phi số Chia sẻ cho các cơ quan, đơn vị, tổ chức cá nhân ngoài Bộ:

- Các văn bản QPPL và văn bản điều hành do Bộ, liên bộ và Nhà

nước ban hành liên quan đến lĩnh vực quản lý của ngành LĐTBXH;

- Các báo cáo tình hình hoạt động của các đơn vị thuộc Bộ,

ngành hàng năm, hàng quý và đột xuất;

- Các thông tin về lao động - xã hội của nước ngoài và tổ chức

quốc tế qua bài báo, bản tin;

- Các tư liệu và kết quả nghiên cứu về LĐTBXH;

- Các thông tin liên quan đến việc xây dựng chương trình, quy

hoạch, kế hoạch LĐTBXH;

Với thông tin không bị cấm thì được chia sẻ cho các đơn vị, tổ

chức thuộc Bộ, ngành theo nhiệm vụ QLNN.

Chia sẻ thông tin phi số theo chiều ngang - giữa các đơn vị thuộc

Bộ, như:

- Chia sẻ thông tin giữa các đơn vị có chức năng QLNN, nhằm

phối hợp xây dựng chính sách, chỉ đạo thống nhất.

- Chia sẻ thông tin giữa các đơn vị QLNN trực tiếp với các đơn

vị QLNN sự vụ.

- Chia sẻ thông tin giữa các đơn vị QLNN với các tổ chức, đơn

vị nghiên cứu trong và ngoài bộ các số liệu, tài liệu.

Chia sẻ thông tin theo chiều dọc - từ cấp trên xuống cấp dưới,

như:

12

- Chia sẻ thông tin chỉ đạo điều hành, nhằm thực hiện nhiệm vụ

của Bộ, ngành.

- Chia sẻ thông tin về chính sách liên quan đến lĩnh vực như: văn

bản pháp luật có liên quan, dự án, đề án, chiến lược, kế hoạch ...

- Chia sẻ thông tin cá biệt gồm các quyết định đối với cá nhân, tổ

chức trong bộ máy QLNN cấp trên.

- Chia sẻ những thông tin phản hồi chính sách chung.

2.2.2. Mức độ phạm vi chia sẻ thông tin số Khi chia sẻ số liệu quản lý, tùy theo đối tượng nhận thông tin là

các đơn vị thuộc hoặc không thuộc Bộ, ngành, các tổ chức, cá nhân

có nhu cầu thực hiện với mức độ và phạm vi thông tin nhất định.

Xác định mức độ và phạm vi cung cấp các số liệu, dữ liệu của

Bộ, ngành cần phải được quy định cụ thể trong một văn bản thống

thất việc thực hiện trong toàn ngành.

2.3. Đối tượng tham gia hoạt động cung cấp và chia sẻ thông tin

ngành Với chức năng là Bộ quản lý ngành LĐTBXH từ cấp Trung

ương đến cấp cơ sở, đối tượng quản lý của ngành rất đa dạng từ con

người, doanh nghiệp, các tổ chức (cơ sở dạy nghề; cơ sở BTXH; cơ

sở cai nghiện ma túy, mại dâm; Trung tâm giới thiệu việc làm...)

được chia thành nhiều lĩnh vực quản lý (Lao động-việc làm, dạy

nghề, BTXH, NCC...) nên có nhiều đối tượng tham gia hoạt động

cung cấp và chia sẻ thông tin ngành. 3. Khung phân tích và mô hình hóa cơ chế chia sẻ thông tin

ngành

3.1. Khung phân tích cơ chế chia sẻ thông tin Thu thập và chia sẻ thông tin là hai mặt của một vấn đề gắn chặt

và tương quan hữu cơ với nhau. Thông thường quy định thu thập và

chia sẻ thông tin được đặt trong quy định của hệ thống thông tin.

Vậy, khung phân tích cơ chế chia sẻ là khung hoạt động hệ thống

thông

Quy trình phát triển hệ thống thông tin: Được thiết kế thông qua

4 bước: (1) điều tra, phân tích, (2) thiết kế, (3) triển khai, (4) vận

hành và duy trì.

13

3.2. Mô hình hóa hoạt động chia sẻ thông tin ngành Lao động -

Thương binh và Xã hội

3.2.1. Mô hình hóa hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin theo các cấp (Bộ, Sở và phòng LĐTBXH huyện)

Mô hình cung cấp và chia sẻ thông tin Bộ ngành sẽ là mô hình

thông tin vừa theo chiều dọc (Các đơn vị thuộc Bộ, các Sở

LĐTBXH, các phòng LĐTBXH huyện) vừa theo chiều ngang (các

đơn vị, các cơ quan nghiên cứu trong và ngoài Bộ) lấy Trung tâm Thông tin của Bộ làm đầu mối.

Ở mô hình trên Trung tâm Thông tin nằm ở trung tâm, kết nối

với Internet. Các Sở LĐTBXH và các đơn vị không thuộc thuộc Bộ

nằm trên 1 vòng ring kết nối với nhau để chia sẻ thông tin. Các đơn

vị trong Bộ kết nối với Bộ qua đường VPN, Lãnh đạo và các cơ quan

nghiên cứu kết nối để nhận hay chia sẻ thông tin qua thiết bị chuyển

mạch switch.

Tất cả các thông tin số liệu chia sẻ đều nằm trong hệ thống

Server thuộc Trung tâm Thông tin. Bất cứ đơn vị nào trong mô hình

trên đều có thể chia sẻ thông tin một cách dễ dàng nhất.

Khi chia sẻ thông tin từ cấp Bộ xuống cấp dưới bên cạnh chia sẻ

thông qua Hệ thống thông tin của Bộ với Trung tâm Thông tin làm

đầu mối thì còn kết hợp các kênh chia sẻ khác như:

- Cổng TTĐT của Bộ (online)

- Báo Lao động và Xã hội (hàng tuần)

- Tạp chí Lao động và Xã hội (hàng tháng)

- Các ấn phẩm và website của các đơn vị

- Các Hệ thống thông tin chuyên ngành (Hệ thống tác nghiệp)

3.2.2. Mô hình hóa hoạt động chia sẻ thông tin giữa các đơn vị

thuộc Bộ Thực hiện chia sẻ thông tin giữa các đơn vị trong Bộ rất quan

trọng nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin tổng hợp, liên ngành và đảm

bảo tính thống nhất của thông tin.

Mô hình chia sẻ thông tin giữa các đơn vị dựa trên nền tảng kết

hợp thông tin của Hệ thống thông tin Bộ với các Hệ thống thông tin

chuyên ngành (do các đơn vị quản lý và điều hành).

14

Các đơn vị vừa thực hiện chức năng cung cấp thông tin và chia

sẻ thông tin, lấy Trung tâm thông tin làm đơn vị đầu mối.

Việc thu thập và chia sẻ thông tin thực hiện theo cơ chế hành

chính (yêu cầu và đáp ứng yêu cầu) giữa đơn vị tích hợp dữ liệu với

đơn vị cung cấp và sử dụng dữ liệu.

Mô hình này cũng lấy Trung tâm Thông tin là đầu mối thông tin

của Bộ. Các đơn vị QLNN cần tích hợp số liệu, dữ liệu trong phạm

vi đơn vị mình quản lý cho Trung tâm tích hợp dữ liệu của Bộ.

Trung tâm Thông tin thông qua cổng Thông tin điện tử (TTĐT)

của Bộ cho phép các đơn vị thuộc Bộ tiếp cận thông tin số và phi số

của Bộ theo quy định của lãnh đạo Bộ.

3.3. Nguyên tắc, quy định chia sẻ thông tin ngành Lao động -

Thương binh và Xã hội Tùy theo phạm vi những thông tin cần cung cấp và chia sẻ, đối

tượng và trường hợp cung cấp, chia sẻ, quyền hạn và trách nhiệm của

các chủ thể, phương thức cung cấp và chia sẻ thông tin; các điều kiện

bảo đảm cho việc thực hiện cơ chế đó.

4. Kinh nghiệm trong nước và quốc tế về chia sẻ thông tin quản

lý

4.1. Từ các Bộ, ngành và các địa phương

4.1.1. Về hệ thống thông tin (i) Mô hình cung cấp thông tin khoa học và công nghệ phục vụ

phát triển Kinh tế - Xã hội nông thôn và miền núi.

(ii) Mô hình chia sẻ thông tin Cổng thông tin CSDL quốc gia về

thủ tục hành chính.

(iii) Mô hình thông tin quản lý đất đai và xây dựng của TP. Hồ

Chí Minh.

Hệ thống thông tin quản lý đất đai và xây dựng theo hướng thống

nhất, với định hướng đây là một HTTT lõi sử dụng thống nhất trên

địa bàn các quận/ huyện của thành phố Hồ Chí Minh, liên thông kết

nối với các sở ban ngành. Thực hiện hệ thông thông tin này cho phép

có giải pháp toàn diện về đăng ký đất đai, hồ sơ địa chính, cấp giấy

chứng nhận quyền sử dụng đất, cấp phép xây dựng, ghi nhận biến

động quyền sử dụng đất – quyền sở hữu tài sản trên đất và biến động

15

xây dựng phát triển đô thị theo một phương thức hiện đại, nhằm cải

cách đơn giản các thủ tục hành chính trong quản lý, tạo điều kiện dễ

dàng tiếp cận đầy đủ thông tin đất đai xây dựng giữa các phòng ban

chuyên môn và công khai hóa thông tin về đất đai, thông tin về quy

hoạch xây dựng. Cung cấp thông tin đất đai xây dựng trên địa bàn

qua cổng thông tin tích hợp của thành phố và qua dịch vụ tin nhắn

SMS hoặc hộp thư thoại, hỗ trợ công tác chỉ đạo, điều hành công

việc giữa Sở ngành, UBND thành phố, UBND Quận và phường xã.

4.1.2. Về cơ chế chia sẻ thông tin của một số Bộ, ngành (i) Nguyên tắc thu thập và chia sẻ thông tin của Quy chế thông

tin cá nhân do Bộ Thông tin-Truyền thông ban hành: (Nguyên tắc thu

thập, sử dụng, chia sẻ, đảm bảo an toàn và bảo vệ thông tin cá nhân)

(ii) Nguyên tắc thu thập, lập hệ thống dữ liệu, thông tin về tài

nguyên nước do Bộ KH & CN ban hành:

(iii) Nguyên tắc phổ biến thông tin thống kê Nhà nước do Bộ Kế

hoạch và đầu tư ban hành

(iv) Cơ chế phổ biến thông tin thống kê Nhà nước: TT – TK Nhà

nước phổ biến theo cơ chế không thu phí và cơ chế thu phí. Không

thu phí là cơ chế chủ yếu của hoạt động phổ biến TT – TK Nhà nước,

được áp dụng đối với các TT – TK Nhà nước

4.2. Kinh nghiệm quốc tế Thu thập và chia sẻ thông tin luôn là hoạt động chính trong các

tổ chức nhất là các tổ chức truyền thông lớn. Ngày nay, với sự phát

triển nhanh chóng của CNTT, việc thu thập và chia sẻ thông tin của

các tổ chức trên thế giới ngày càng hiện đại và nhanh chóng. Thông

tin thực sự trở thành một nguồn lực cạnh tranh cho sự phát triển của

các tổ chức và doanh nghiệp.

Kinh nghiệm quốc tế về mô hình thu thập thông tin, chia sẻ

thông tin thì có nhiều, ở đây nghiên cứu đưa ra kinh nghiệm của Hệ

thống thông tin Địa lý. Đây là hệ thống ứng dụng CNTT hiện đại, có

cách thức chia sẻ thông tin mạng hợp lý và hiệu quả được các tổ

chức, cá nhân của nhiều quốc gia sử dụng.

Một ứng dụng CNTT vào lĩnh vực thông tin quan trọng là thông

tin bản đồ địa lý. Ứng dụng GIS là một ứng dụng điển hình. GIS là

16

công cụ trên cơ sở máy tính để lập bản đồ và phân tích những cái

đang tồn tại và các sự kiện đang xảy ra trên trái đất. Công nghệ GIS

tích hợp các thao tác CSDL như truy vấn và phân tích thống kê với

lợi thế quan sát và phân tích thống kê bản đồ.

4.3. Bài học kinh nghiệm đối với Bộ, ngành

4.3.1. Kinh nghiệm về mô hình nghiệp vụ thu thập và chia sẻ thông

tin Mô hình về thu thập và chia sẻ thông tin của ngành (thông tin số

và phi số) nên kết hợp chia sẻ thông tin giữa các đơn vị và chia sẻ

theo ngành dọc (chia sẻ cho các cấp). Tuy nhiên, theo cấu trúc ngành

dọc trực tuyến thì Bộ chia sẻ thông tin cho các Sở LĐTBXH, sau đó

Sở LĐTBXH lại thực hiện chia sẻ thông tin cho cấp Phòng

LĐTBXH huyện.

Mô hình này phải có một đơn vị làm chức năng đầu mối và chỉ

đạo thống nhất vận hành hệ thống.

Việc thu thập và chia sẻ thông tin ngành và các thông tin chung

phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Bộ, phục vụ nhu

cầu thông tin của các đơn vị trong và ngoài Bộ, các tổ chức và cá

nhân với thông tin đa dạng ở tất cả các lĩnh vực của Bộ, ngành.

Với chức năng và nhiệm vụ này thì việc thu thập và chia sẻ

thông tin phải được thực hiện ở HTTT chung với đầu mối là Trung

tâm Thông tin của Bộ.

Khi đó, tất cả các thông tin phi số, số liệu từ các đơn vị trong Bộ

cung cấp cho Trung tâm tích hợp dữ liệu (TTTHDL) chung.

HTTT chung của Bộ, ngành sẽ tích hợp với các HTTT quản lý

tác nghiệp của các đơn vị QLNN như: HTTT của Cục Việc làm,

Tổng cục Dạy nghề, Cục bảo trợ, Cục ATLĐ, Cục QLLĐNN, Cục

PCTNXH... bên cạnh tích hợp thông tin chung các CSDL chuyên

ngành được tích hợp với HTTT của Bộ, ngành và chịu sự điều phối

về nguồn lực của đơn vị trung tâm.

Cốt lõi của Mô hình chia sẻ thông tin mới dựa trên nền tảng ứng

dụng CNTT, bên cạnh đó, sử dụng các kênh chia sẻ thông tin truyền

thống như thông qua các đơn vị có chức năng thông tin: Báo Lao

17

động và Xã hội, Tạp chí Lao động và Xã hội, các ấn phẩm của các

đơn vị chuyên ngành.

4.3.2. Kinh nghiệm về ứng dụng CNTT thực hiện việc thu thập

chia sẻ thông tin Bộ, ngành Trong xu hướng phát triển của CNTT, ứng dụng internet là công

cụ chính trong hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin của tất cả các

đơn vị, tổ chức, các doanh nghiệp.

Cổng TTĐT là công cụ trên mạng đáp ứng được các yêu cầu của

việc thu thập thông tin của một đơn vị, tổ chức.

Cổng TTĐT của Bộ sẽ thực hiện tích hợp tất cả các cổng thông

tin các đơn vị thuộc Bộ, tức là thực hiện tích hợp các HTTT chuyên

ngành trong HTTT chung của Bộ.

Cổng TTĐT Bộ LĐTBXH sau khi xây dựng xong sẽ có nhiều

chức năng đáp ứng được yêu cầu của người dùng như: cập nhật

thông tin phi số, số liệu; thống kê, báo cáo; chức năng tích hợp bản

đồ; tích hợp các cổng TTĐT của các đơn vị, các website ...

Khi đó, Cổng TTĐT của Bộ sẽ là công cụ thực hiện thu thập và

chia sẻ thông tin giữa các đơn vị trong Bộ và 63 Sở LĐTBXH các

tỉnh.

4.3.3. Kinh nghiệm về xây dựng các quy định vận hành Hệ thống

thông tin Căn cứ vào lý luận cũng như tổng kết kinh nghiệm vận hành

HTTT của các Bộ, ngành và hoạt động thu thập, chia sẻ thông tin

quốc tế bên cạnh việc ứng dụng CNTT hiện đại cần thiết phải có quy

định cho hoạt động của HTTT.

Cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin về thực chất trong đó đã bao

hàm 2 yếu tố chính hữu hình và vô hình:

Hữu hình: là các đối tượng tham gia vào việc cung cấp và chia sẻ

thông tin, đối với HTTT của một ngành thì đối tượng tham gia là (i)

chủ thể quản lý (đơn vị QLNN cấp Bộ, Sở LĐTBXH, Phòng

LĐTBXH huyện, chuyên trách LĐTBXH xã/phường) và các đối

tượng chịu sự quản lý (người dân, doanh nghiệp, các cơ sở thuộc

ngành...)

18

Vô hình: là các quy định xác định nguyên tắc, yêu cầu, trách

nhiệm tham gia cung cấp và được hưởng chia sẻ thông tin.

Đối với HTTT ngành của các Bộ, ngành thường có văn bản có

tính pháp quy ban hành quy định trách nhiệm của các cơ quan thực

hiện việc cung cấp và chia sẻ thông tin quản lý.

Đối với các HTTT của tổ chức thường được thủ trưởng đơn vị

ban hành theo dạng quy chế hoạt động thông tin quy định trách

nhiệm của các bộ phận, cá nhân thực hiện cung cấp và chia sẻ thông

tin trong hệ thống.

19

CHƯƠNG II

THỰC TRẠNG VỀ CHIA SẺ THÔNG TIN

NGÀNH LAO ĐỘNG -THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

1. Đánh giá tình hình thu thập thông tin ngành

1.1. Đánh giá về thu thập thông tin phi số liệu ngành

1.1.1. Tình hình thu thập thông tin phi số chung của các đơn vị Đánh giá về thu thập thông tin phi số chủ yếu ở hình thức thông

tin văn bản. Hình thức thông tin văn bản là chủ yếu trong QLNN.

Các loại hình thông tin văn bản này được các đơn vị thu thập

thông qua các kênh chính như:

- Qua kênh hành chính tức là báo cáo, cung cấp thông tin theo

chức năng nhiệm vụ được giao.

- Qua Công báo, cổng TTĐT của chính phủ của các cơ quan nhà

nước ban hành.

- Qua các đơn vị có chức năng thông tin của Bộ như: Báo Lao

động và Xã hội, Tạp chí Lao động và Xã hội, Văn phòng Bộ, Viện

Khoa học lao động và Xã hội, Trung tâm Thông tin...

- Qua phương tiện truyền thông đại chúng.

1.1.2. Tình hình thu thập thông tin phi số của các đơn vị có chức

năng thông tin * Báo Lao động và Xã hội, Tạp chí Lao động và Xã hội:

Các đơn vị này thu thập các thông tin chính là tin tức, sự kiện

của Bộ, ngành và các thông tin đến lĩnh vực quản lý của ngành. Bên

cạnh đó các cơ quan này còn thu thập được những thông tin về chính

sách, các văn bản chỉ đạo điều hành từ lãnh đạo Bộ, các đơn vị

QLNN của Bộ.

Nguồn thông tin đến từ phóng viên, các cộng tác viên, các đơn vị

QLNN của Bộ, thông tin qua công báo và các cổng TTĐT của các

đơn vị.

* Trung tâm Thông tin:

Cũng như các đơn vị thuộc Bộ, ngành Trung tâm Thông tin thu

thập các loại hình thông tin văn bản thông qua các kênh chính như:

- Qua Công báo, cổng TTĐT của chính phủ của các cơ quan nhà

nước ban hành.

20

- Qua phương tiện truyền thông đại chúng.

- Những kênh khác.

Với nhiệm vụ là đầu mối thông tin của Bộ và điều hành Website

của Bộ (sắp tới là cổng TTĐT Bộ) Trung tâm Thông tin thu thập tất

cả các loại thông tin phi số của Bộ, ngành để thực hiện nhiệm vụ

quản lý, chia sẻ thông tin.

1.2. Đánh giá về tình hình thu thập thông tin số liệu ngành Lao

động - Thương binh và Xã hội Ở chương 1 đã nêu ra 3 loại hình thông tin số liệu chính của Bộ,

ngành LĐTBXH như:

(i) Số liệu của Hệ thống chỉ tiêu thống kê (của quốc gia và

ngành);

(ii) Số liệu của HTTT quản lý (do Bộ ban hành phục vụ chi ẻ

thông tin);

(iii) Số liệu tổng hợp từ CSDL chuyên ngành.

Tuy nhiên, để có được các số liệu đó các đơn vị QLNN từ cấp cơ

sở đến cấp Trung ương phải thực hiện một số hoạt động thu thập

thông tin như:

- Thực hiện báo cáo hành chính (báo cáo thống kê cơ sở): Kênh

thu thập thông tin từ báo cáo hành chính là các thức thu thập thông

tin cơ bản và quan trọng nhất. Báo cáo các chỉ tiêu thông tin được

thực hiện từ cấp cơ sở lến cấp Trung ương (cấp xã đến cấp Bộ)

- Thực hiện điều tra thống kê: Kênh thu thập thông tin từ các

cuộc điều tra cũng là cách thức thu thập thông tin cơ bản đối với các

chỉ tiêu thống kê và khó có thể thu thập được từ kênh báo cáo hành

chính.

- Thực hiện thu thập, cập nhật thông tin và CSDL: Kênh thu thập

từ các cơ sở dữ liệu cung cấp các thông tin cụ thể, chuyên sâu. Nếu

có các CSDL cho tất cả các lĩnh vực, các đối tượng quản lý thì kênh

này sẽ là kênh quan trọng và có thể thay thế cho các kênh thu thập

thông tin trên.

Như vậy, đánh giá việc thu thập thông tin số liệu chính là việc

đánh giá tình hỉnh, hiệu quả của các hoạt động thu thập thông tin số

liệu của Bộ, ngành.

21

1.2.1. Đánh giá thu thập thông tin qua báo cáo thống kê hành

chính Các đơn vị QLNN, các đơn vị này có nhiệm vụ chỉ đạo, điều

hành thực hiện chức năng và nhiệm vụ ở lĩnh vực được giao. Để thực

hiện nhiệm vụ, thu thập thông tin luôn là hoạt động cần thiết vào

phục vụ công tác quản lý và thực hiện báo cáo tình hình họat động

của lĩnh vực mình quản lý cho lãnh đạo Bộ, các cơ quan nhà nước có

liên quan.

Theo số liệu cuộc khảo sát của Vụ KHTC, có nhiều đơn vị

(khoảng 40%) đánh giá chất lượng số liệu từ báo cáo thống kê hành

chính là không tốt; hầu hết không có đơn vị nào đánh giá chất lượng

số liệu từ báo cáo thống kê hành chính là rất tốt. (Xem bảng 2.1)

Trong tất cả các tiêu chí khảo sát, các tiêu chí có 29/34 Sở (85%)

trả lời hoạt động thu thập số liệu thống kê của cơ quan được dựa trên

các nguồn điều tra, 30/34 Sở (88%) trả lời số liệu thống kê được thu

thập dựa trên các nguồn thống kê hành chính (Biểu 13 Phụ lục 2).

Song trong quá trình thu thập số liệu thống kê chưa có hướng dẫn,

thống nhất các biểu mẫu thống kê từ Bộ đến tỉnh, huyện và xã; chưa

có văn bản pháp quy phân công trách nhiệm cụ thể, trách nhiệm của

từng cấp xã, cấp huyện; chưa có bố trí cán bộ làm công tác thống kê

ở từng cấp.

Tuy nhiên, đến nay các báo cáo thống kê chưa thực hiện thống

nhất và đạt yêu cầu ở tất cả các cấp và các lĩnh vực.

Về báo cáo tình hình thực hiện công tác của ngành ở các cấp đều

được thực hiện tuy nhiên, số liệu chưa kịp thời và chưa đầy đủ. Do

vậy, các số liệu này không thể là thông tin số phục vụ công tác phân

tích, đánh giá chính xác được các chính sách của Bộ, ngành.

Báo cáo tình hình chủ yếu là báo cáo năm và báo cáo 5 năm thực

hiện, (báo cáo 6 tháng không đầy đủ và chậm tiến độ) với tất cả các

lĩnh vực của ngành.

1.2.2. Đánh giá thu thập thông tin qua các cuộc điều tra thống kê Có 6/10 đơn vị (60%) thực hiện đánh giá chất lượng số liệu

thống kê mà cơ quan có được từ các nguồn điều tra theo các tiêu chí

trên và cho điểm từ 1 đến 3 theo thang điểm sau: 1 = không tốt; 2 =

22

tốt; 3 = rất tốt. Kết quả cho thấy hầu như không có đơn vị nào đánh

giá chất lượng các cuộc điều tra là rất tốt mà đa phần chỉ đánh giá ở

mức độ tốt.

Về chất lượng số liệu thống kê có được từ các nguồn điều tra, kết

quả khảo sát cho thấy các Sở đánh giá chất lượng số liệu điều tra là

tốt (tất cả đều cao hơn 2,0 điểm), tuy nhiên tổng điểm bình quân của

tiêu chí kịp thời (2,0 điểm) thấp hơn cả, điều đó có nghĩa số liệu điều

tra đáp ứng nhu cầu sử dụng của Sở, song tính kịp thời của số liệu

điều tra đối với các Sở còn hạn chế.

Đánh giá chung cho thấy chất lượng của số liệu thống kê ở cấp

tỉnh là thấp. Phạm vi của số liệu thường là không đủ và trong bất kỳ

trường hợp nào thì việc hiểu được các khái niệm còn rất hạn chế. Để

cải tiến chất lượng số liệu thì Sở cần phải có thêm các cán bộ được

đào tạo tốt hơn, những người biết được họ đang làm gì. Các cải tiến

kỹ thuật khác cũng có thể đạt được bằng việc hài hoà hoá các khái

niệm, định nghĩa và các bảng phân loại được sử dụng trong hoạt

động thống kê và bằng việc cải tiến thiết kế bảng hỏi cho các cuộc

điều tra thống kê.

1.2.3. Đánh giá việc tổng hợp số liệu từ các CSDL Hạn chế:

- Hệ thống CSDL bước đầu đã được xây dựng và triển khai ở

một số lĩnh vực nhưng còn ở diện hẹp (CSDL tài chính chi trả người

có công; CSDL quản lý hộ nghèo; CSDL theo Nghị định 67; ...)

- Hầu như chưa có hệ thống CSDL gốc ban đầu (về lao động;

dạy nghề; người có công; trẻ em; đối tượng xã hội khác) từ cấp cơ sở

(xã/phường; trường nghề; doanh nghiệp). Nếu có, thì các CSDL này

còn tản nạn, chưa có tính hệ thống, do vậy việc tích hợp vào CSDL

chung của Bộ, ngành sẽ không thực hiện được. Đặc biệt là CSDL

BHXH phục vụ cho công tác nghiên cứu hoạch định chính sách của

Bộ (cần có sự phối hợp chặt chẽ với BHXH Việt Nam để thu thập

thông tin này). Các chỉ tiêu đánh giá về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục

trẻ em cần phối hợp với các Bộ Y tế, Bộ Giáo dục, Bộ Văn hóa thông

tin và các Bộ hữu quan khác để thu thập.

Nguyên nhân hạn chế:

23

- Chưa có một đơn vị đầu mối quản lý, thu thập, xử lý, lưu trữ

thông tin chung cho Bộ, ngành dẫn đến thông tin phân tán, trùng

chéo, thông tin vừa thừa (do nhiều đơn vị của Bộ yêu cầu cấp dưới

báo cáo) vừa thiếu vì chưa có đơn vị đầu mối xử lý, tổng hợp lưu trữ

chung, tính chia sẻ thông tin còn nhiều bất cập giữa các đơn vị trong

Bộ.

- Hệ thống các phần mềm chuyên ngành của các lĩnh vực chuyên

môn một vài đơn vị đã được xây dựng, nhưng chưa đáp ứng với công

việc tích hợp vào CSDL chung của Bộ. Thậm chí, ngay trong một

đơn vị cũng có rất nhiều phần mềm để thực hiện các công việc khác

nhau gây lãng phí tiền của và rất khó thực hiện khi triển khai rộng.

- Chưa có một đơn vị chuyên môn sâu chịu trách nhiệm chính

nội dung điều tra phối hợp với các đơn vị QLNN để thực hiện nhiệm

vụ này, dẫn đến chất lượng các cuộc điều tra chưa cao, chưa hiệu quả

(tính chia sẻ thông tin nhiều bất cập) và có sự trùng chéo về chuyên

môn, nghiệp vụ giữa cơ quan chuyên trách với cơ quan quản lý.

2. Đánh giá chia sẻ thông tin ngành Lao động - Thương binh và

Xã hội

2.1. Chia sẻ thông tin phi số lĩnh vực Lao động- Thương binh và

Xã hội

2.1.1. Đánh giá các loại hình thông tin phi số nhận được của các

đơn vị QLNN Theo đánh giá của (8 đơn vị trong Bộ và 4 Sở LĐTBXH), văn

bản chính sách pháp luật nhận được từ các cơ quan QLNN trong Bộ

và ngoài Bộ, từ trung ương đến địa phương. Các đơn vị đều cho

rằng, việc tiếp nhận văn bản thuộc loại này luôn đảm bảo tính kịp

thời, đầy đủ.

Các đơn vị tiếp nhận văn bản quy phạm pháp luật như các Bộ

luật, Luật, Nghị Quyết, Nghị định, Thông tư, Quyết định của Thủ

tướng Chính phủ....theo kênh phổ biến văn bản như Công báo, cơ

quản chủ quản, phương tiện thông tin đại chúng. (Xem bảng)

Các đánh giá về mức độ đáp ứng hoặc đầy đủ của các nguồn

thông tin đến với các đơn vị chưa cao, với khoảng 70% các đơn vị

liên quan tiếp nhận được kết quả nghiên cứu, 65% các đơn vị tiếp

24

nhận được các bài báo và thông tin dư luận, còn lại chỉ khoảng 50%

các đơn vị tiếp nhận.

Các báo cáo, phản hồi và đánh giá chính sách từ cấp cơ sở lên

cấp trung ương chủ yếu theo kênh quản lý hành chính. Theo điều

hành của cơ quan quản lý có các báo cáo cho cơ quan cấp trên về

tình hình hoạt động theo tần suất: tháng, 3 tháng, 6 tháng đầu năm,

cả năm. Tuy nhiên, tùy theo lĩnh vực QLNN mà yêu cầu tần suất báo

cáo phù hợp, thông thường là báo cáo 6 tháng đầu năm và cả năm.

2.1.2. Đánh giá hoạt động chia sẻ thông tin phi số của các đơn vị

có chức năng thông tin (phi số) Việc chia sẻ thông tin phi số luôn được thực hiện đầy đủ, nhanh

chóng cả bằng hình thức truyền thông và mạng nội bộ cũng như qua

các website, cách thức chia sẻ thông tin về lĩnh vực LĐTBXH ngày

một đa dạng và phong phú.

Bộ thực hiện phát hành thông tin qua Báo Lao động – Xã hội;

Tạp chí Lao động – Xã hội; Tạp chí Gia đình và Trẻ em là 3 kênh

thông tin chính thức, ngoài ra còn có khoảng 8-9 loại ấn phẩm

chuyên sâu của từng Vụ, Cục, Viện, …như: Cục Phòng, chống tệ nạn

xã hội có bản tin Phòng, chống tệ nạn xã hội, phát hành hàng tháng;

Cục ATLĐ có bản tin An toàn – Vệ sinh lao động, phát hành 2

tháng/số; Cục BTXH phối hợp với Tạp chí ra bản tin Xoá đói giảm

nghèo hàng tháng; Viện khoa học Lao động và Xã hội ra bản tin 2

tháng/số; Cục Quản lý lao động ngoài nước ra bản tin 2 tháng/số;

Hội bảo trợ trẻ em và người tàn tật ra bản tin Người bảo trợ xã hội;

Phòng Tuyên truyền thi đua có điểm báo ngày các nội dung có liên

quan đến công tác của Bộ, ngành; …

2.2. Đánh giá chia sẻ thông tin số lĩnh vực Lao động - Thương

binh và Xã hội

2.2.1. Chia sẻ thông tin số liệu của các đơn vị có chức năng thông tin số

2.2.1.1. Chia sẻ thông tin số từ vụ Kế hoạch-Tài chính

Trong Quyết định số 474 /QĐ-LĐTBXH của Bộ trưởng Bộ

LĐTBXH ngành ngày 15 tháng 03 năm 2013 về việc quy định

chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn và cơ cấu tổ chức của vụ Kế

25

hoạch và Tài chính, theo đó mục quy định về công tác thống kê, Vụ

KHTC thực hiện các nhiệm vụ tổ chức thực hiện chế độ báo cáo

thống kê cơ sở và chế độ báo cáo thống kê tổng hợp, công bố thông

tin thống kê theo quy định của nhà nước.

Như vậy, hàng năm các đơn vị có trách nhiệm báo cáo thống kê

theo quy định, Vụ KHTC thực hiện thống kê tổng hợp và công bố

thông tin thống kê.

Chia sẻ thông tin thống kê ngành Lao động-Thương binh và Xã

hội:

Việc thực hiện các chỉ tiêu thống kê Quốc gia và thống kê ngành

đều được các đơn vị chú trọng. Hàng năm, theo yêu cầu từ Vụ

KHTC của Bộ, các đơn vị có trách nhiệm thực hiện các số liệu thống

kê hành chính đều thực hiện tổng hợp từ cấp tỉnh (các Sở LĐTBXH

báo cáo). Tuy nhiên các chỉ tiêu thống kê này gửi về Vụ KHTC để

tổng hợp và báo cáo lãnh đạo Bộ, đưa ra thông tin thống kê bằng ấn

phẩm Niên giám thống kê.

Việc chia sẻ thông tin thống kê qua Niêm giám thống kê được

thực hiện hàng năm bởi Vụ KHTC. Thông tin thống kê từ Niêm giám

thể hiện khá đầy đủ các chỉ tiêu thống kê ngành.

Niên giám thống kê LĐTBXH hàng năm có mục đích như: cung

cấp cho bạn đọc các thông tin về lĩnh vực LĐTBXH, được thu thập

từ các báo cáo thống kê và các cuộc điều tra thống kê do Bộ

LĐTBXH tiến hành. Ngoài ra, nhằm cung cấp thêm tư liệu phục vụ

yêu cầu quản lý của Bộ, Niên giám còn sử dụng số liệu thống kê từ

nguồn của Tổng cục Thống kê.

Nội dung Niên giám Thống kê LĐTBXH hàng năm bao gồm các

phần thể hiện số liệu thống kê những lĩnh vực như:

- Lao động - việc làm

- Thu nhập và tiền lương

- An toàn lao động

- Dạy nghề

- Người có công

- Bảo trợ xã hội

26

- Phòng chống tệ nạn xã hội

- Thanh tra lao động – thương binh và xã hội.

Tuy nhiên, số liệu từ Niêm giám thống kê LĐTBXH có sự khác

biệt với số liệu quản lý báo cáo từ các đơn vị thuộc Bộ. Việc chia sẻ

số liệu thống kê mới chỉ dừng lại là các ấn phẩm Niên giám (bản

cứng), chưa được chia sẻ bằng thông tin số hóa (bản mềm).

Chia sẻ số liệu tổng hợp từ báo cáo của các đơn vị QLNN:

- Số liệu tổng hợp từ báo cáo của các Sở Bộ LĐTBXH:

Vụ KHTC của Bộ thực hiện việc tổng hợp. Tuy nhiên, đây mới

là nguồn thông tin phục vụ riêng công tác chỉ đạo, điều hành của

lãnh đạo Bộ về tổ chức và tài chính, chưa phục vụ các đơn vị thuộc

Bộ.

Báo cáo của các địa phương chưa được tổng hợp cho toàn quốc

theo các lĩnh vực vì số liệu còn có sự khác biệt với các báo cáo của

các đơn vị của Bộ về QLNN về lĩnh vực này.

Do vậy, số liệu báo cáo của các tỉnh chỉ mang tính chất tham

khảo cho các đơn vị khác. (Xem báo cáo tình hình thực hiện các chỉ

tiêu lĩnh vực LĐTBXH năm 2009, kế hoạch năm 2010 của tỉnh Bình

Định ở phụ lục)

- Số liệu tổng hợp từ báo cáo tình hình thực hiện công tác của

các đơn vị thuộc Bộ:

Báo cáo này tổng hợp hoạt động lĩnh vực đó từ các địa phương

bởi các đơn vị QLNN như Tổng cục Dạy nghề, Cục Việc làm, Cục

BTXH....

Báo cáo của các đơn vị gửi về Vụ KHTC được tổng hợp phục vụ

công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Bộ, và cho tổ chức và tài

chính, các đơn vị khác chưa được tiếp cận nguồn số liệu này.

Các báo của các lĩnh vực cũng chưa được tổng hợp và cũng chỉ

là thông tin tham khảo cho các đơn vị khác.

2.2.1.2. Chia sẻ thông tin số từ Trung tâm Thông tin

Trong Quyết định số 513/QĐ-LĐTBXH của Bộ trưởng Bộ

LĐTBXH ngành ngày 10 tháng 04 năm 2008 về việc quy định

chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm

27

Thông tin, theo Trung tâm Thông tin thực hiện chức năng đầu mối

thu thập, xử lý, lưu trữ và cung cấp thông tin phục vụ công tác quản

lý nhà nước của Bộ; cung cấp thông tin lên mạng diện rộng của

Chính phủ theo quy định và phân công của Bộ.

Trung tâm Thông tin có chức năng và nhiệm vụ liên quan đến

công tác thông tin như: ( Thực hiện chức năng đầu mối thu thập, xử

lý, lưu trữ và cung cấp thông tin phục vụ công tác QLNN của Bộ;

Cung cấp thông tin lên mạng diện rộng của Chính phủ theo quy định

và phân công của Bộ; Phát hành các sản phẩm thông tin theo quy

định của Bộ; Thực hiện chức năng đầu mối triển khai ứng dụng công

nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý nhà nước của Bộ, ngành;

Xây dựng, quản lý, duy trì hoạt động trang tin điện tử và hệ điều

hành tác nghiệp của Bộ...)

Đặc biệt theo Quy chế hoạt động thông tin quản lý của Bộ ban

hành kèm theo Quyết định số 937/QĐ-LĐ-TBXH ngày 22 tháng 7

năm 2009 của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH. Trung tâm Thông tin có

trách nhiệm:

- Phối hợp với các đơn vị chuyên môn xây dựng các cơ sở dữ

liệu, có trách nhiệm lưu trữ thông tin của Bộ, ngành tại Trung tâm

tích hợp dữ liệu của Bộ.

- Trung tâm Thông tin có trách nhiệm cập nhật vào CSDL đối

với các đơn vị chưa xây dựng CSDL chuyên ngành; lưu trữ thông tin

tập trung tại Trung tâm tích hợp dữ liệu của Bộ.

- Trung tâm thực hiện việc cung cấp và chia sẻ thông tin; cập

nhật thông tin trên MOLISA và eMOLISA; xây dựng CSDL.

- Trung tâm Thông tin thực hiện chức năng đầu mối thông tin

của Bộ.

Thực hiện chia sẻ thông tin quản lý được tổng hợp từ các đơn vị:

Với chức năng, nhiệm vụ này Trung tâm Thông tin thực hiện thu

thập số liệu thông tin quản lý các lĩnh vực của ngành được cập nhật

vào Dữ liệu Thông tin cơ bản 63 tỉnh/TP. Dữ liệu này được cập nhật,

quản lý và chia sẻ trên mạng với các chỉ tiêu theo Hệ thống chỉ tiêu

quản lý và Hệ thống chỉ tiêu thống kê của ngành.

28

Tuy nhiên, do việc cung cấp thông tin từ các đơn vị trong Bộ còn

thiếu, không kịp thời nên Dữ liệu thông tin 63 tỉnh/TP mới chỉ chia

sẻ hạn chế trên trang eMOLISA, chưa thực hiện chia sẻ rộng rãi cho

các đối tượng trong và ngoài Bộ.

Thực hiện chia sẻ dữ liệu các cuộc điều tra :

Trung tâm Thông tin thực hiện thu thập các phần dữ liệu điều tra

liên quan đến các lĩnh vực của ngành (Lao động-Thương binh và Xã

hội) từ các cuộc điều tra nhà nước như:

- Tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 1999, 2009;

- Điều tra Hộ gia đình (VHSS) năm 2002, 2004, 2006, 2008,

2010;

- Điều tra doanh nghiệp từ năm 2000 đến nay;

- Điều tra Nông nghiệp và Nông thôn;

- Điều tra cơ sở hành chính;

Các phần dữ liệu này được lưu trữ tại CSDL của Trung tâm, thực

hiện chia sẻ cho các đơn vị thuộc Bộ có nhu cầu.

Thực hiện chia sẻ số liệu tổng hợp từ các cuộc điều tra:

Hàng năm, khi Tổng cục Thống kê thực hiện các cuộc điều tra

ngoài việc liên hệ có được phần dữ liệu liên quan đến lĩnh vực của

ngành (như phần trên), Trung tâm Thông tin thực hiện xử lý tổng

hợp số liệu những lĩnh vực của ngành đến cấp tỉnh/TP.

Các số liệu này được lưu trữ và quản lý ở CSDL kinh tế-xã hội

tổng hợp các vùng kinh tế cùng với số liệu thu thập, cập nhật từ các

nguồn khác (thông tin có liên quan đến lĩnh vực của ngành). Số liệu

này được trung tâm Thông tin chia sẻ trên eMOLISA cho các đơn vị

thuộc Bộ có nhu cầu.

Tuy nhiên, các cuộc điều tra của Bộ: điều tra nhu cầu lao động

và tiền lương trong các doanh nghiệp, các điều tra có nguồn từ ngân

sách hoặc ngoài ngân sách các đơn vị thuộc Bộ thực hiện thì Trung

tâm Thông tin chưa được cung cấp nên chưa thực hiện chia sẻ cho

các đơn vị có nhu cầu.

2.2.2. Tình hình chia sẻ số liệu từ các đơn vị thuộc bộ có chức

năng quản lý nhà nước

29

Chia sẻ thông tin số thuộc thông tin quản lý:

Thực hiện trách nhiệm của các đơn vị theo “Quy chế hoạt động

thông tin quản lý của Bộ” trong những năm qua chưa được chú trọng.

Các đơn vị chưa cung cấp số liệu theo bộ chỉ tiêu thông tin của mình cho

đơn vị đầu mối là Trung tâm Thông tin.

Tổng hợp hình hình thực hiện cung cấp số liệu thuộc trách nhiệm

của các đơn vị thuộc Bộ trong 3 năm (từ năm 2010-2012) cho thấy:

Các đơn vị không quản lý trực tiếp (Vụ Pháp chế, Thanh tra Bộ và

Văn phòng Bộ) cung cấp đầy đủ các thông tin yêu cầu cho đơn vị đầu

mối về thông tin.

Vụ KHTC và Viện KHLĐXH vẫn chưa thực hiện việc chia sẻ

những thông tin mà đơn vị có chức năng thu thập như:

- Tình hình phân bổ tài chính hàng năm

- Danh mục các chương trình, dự án, đề án trong nước và tình hình

triển khai

- Tình hình chấp hành dự toán hàng năm của các đơn vị trực thuộc

- Kết quả nghiên cứu các đề tài khoa học: nội dung, hoàn thành, đang

nghiên cứu, đơn vị chủ trì

Các đơn vị QLNN có trách nhiệm chia sẻ thông tin số liệu cho đơn

vị đầu mối nhưng việc thực hiện này còn thấp. Tỷ lệ các chỉ tiêu cung

cấp chỉ đạt cao nhất là 66,7% (Vụ Lao động - Tiền lương), 62,5% (Cục

Phòng, chống Tệ nạn xã hội), 60% (Tổng cục Dạy nghề), thấp nhất là các

đơn vị như: Cục Việc làm, Cục BTXH, Cục Bảo vệ chăm sóc trẻ em...

Xu hướng chia sẻ số liệu quản lý này ngày một ít đi, có một số đơn

vị không có số liệu chia sẻ năm 2012 như: Cục ATLĐ, Vụ Bình đẳng

giới...

Theo quy định của cơ chế có 2 thời điển trong năm các đơn vị phải

thực hiện chia sẻ số liệu (15/7 và 25/12 hàng năm). Tuy nhiên, các đơn vị

chỉ cung cấp số liệu trong năm và thường vào quý II năm sau.

Các đơn vị không chủ động chia sẻ thông tin số liệu mà chủ yếu các

số liệu được chia sẻ theo yêu cầu cá nhân của người thu thập số liệu của

Trung tâm Thông tin.

Chia sẻ số liệu từ các cuộc điều tra:

30

Các cuộc điều tra của Bộ hiện giao cho các đơn vụ QLNN thực hiện

như: Điều tra việc làm, thất nghiệp và tiền lương do Cục Việc làm phối

hợp với Vụ Lao động - Tiền lương thực hiện; Điều tra, rà soát hộ nghèo

2011 do Cục BTXH thực hiện....Các số liệu điều tra được các đơn vị đó

xử lý và công bố.

Các số liệu tổng hợp thường được chia sẻ rộng rãi cho các đơn vị tổ

chức trong và ngoài Bộ, tuy nhiên số liệu gốc và số liệu chi tiết của các

chỉ tiêu ở các địa phương thì không được chia sẻ rộng rãi ngay cả với các

đơn vị thuộc Bộ.

Số liệu cuộc điều tra Lao động - Việc làm từ năm 1996 - 2007 do Bộ

LĐTBXH chủ trì được Trung tâm Thông tin xử lý và đưa ra kết quả, dữ

liệu gốc và số liệu xử lý chi tiết cho các tỉnh được lưu trữ tại Trung tâm.

Số liệu cuộc điều tra Lao động - Việc làm từ năm 2008 đến nay do

Tổng cục Thống kê chủ trì được xử lý và đưa ra kết quả bởi Tổng cục

Thống kê, dữ liệu gốc và số liệu chi tiết cho các tỉnh không được chia sẻ

rộng rãi.

Chia sẻ số liệu tổng hợp từ CSDL chuyên ngành:

Tất cả các CSDL chuyên ngành được thực hiện chủ yếu được quản

trị bởi đơn vị chủ trì, các đơn vị khác không được tiếp cận như: CSDL

cung lao động, CSDL cầu lao động, CSDL giảm nghèo, CSDL dạy nghề,

CSDL người có công...

Đánh giá:

- Việc chia sẻ thông tin số liệu giữa các đơn vị trong Bộ hầu như

chưa có, số liệu các đơn vị khác thu thập đều thông qua nguồn cung cấp

không chính thức;

- Chưa có sự tích hợp các CSDL này và chưa có sự dùng chung công

nghệ và dữ liệu;

- Số liệu chưa được chia sẻ trên mạng nội bộ cũng như mạng

internet;

- Các Sở LĐTBXH chỉ được chia sẻ những số liệu riêng biệt theo

từng lĩnh vực, chưa có nguồn chia sẻ chính thức từ Bộ.

2.3. Chia sẻ số liệu của Bộ, ngành cho cá nhân, tổ chức

2.3.1. Chia sẻ số liệu từ các đơn vị QLNN 2.3.1.1. Kênh hành chính

31

Các đơn vị QLNN của Bộ thực hiện cung cấp theo quy định các số

liệu liên quan đến lĩnh vực quản lý của đơn vị mình. Tuy nhiên, các đơn

vị chỉ cung cấp thông tin số liệu khi có yêu cầu của các cơ quan nhà

nước, các tổ chức cá nhân ngoài nhà nước chỉ được cung cấp các số liệu

liên quan đến bản thân doanh nghiệp hoặc cá nhân đó, họ không được

phép tiếp cận các thông tin quản lý khác.

Hiện nay, số liệu tổng hợp từ CSDL chuyên ngành mới chỉ phục vụ

hoạt động theo dõi, giám sát của đơn vị QLNN chủ quản, chưa thực hiện

chia sẻ cho các cá nhân và tổ chức bên ngoài.

2.3.1.2. Qua website và ấn phẩm chuyên ngành

Các đơn vị QLNN của Bộ, ngành thời gian gần đây có xu hướng

cung cấp và chia sẻ thông tin quản lý của mình qua web của đơn vị và

thông qua các ấn phẩm, hội thảo, hội nghị.

Các thông tin cung cấp là các số liệu về tình hình thực hiện hàng

năm hoặc hàng quý. Một số đơn vị thực hiện thông tin quản lý rộng rãi

trên trang web của mình như:

- Số liệu về người Việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng

hàng tháng được Cục Quản lý Lao động ngoài nước thông tin trên

Website của Cục;

- Thông tin về những chuyên đề nghiên cứu...trên ấn phẩm Nghiên

cứu Khoa học của Viện KHLĐXH;

- Số người đăng ký BHTN, số người đăng ký tìm việc...trên Cổng

TTĐT của Cục Việc làm;

Một số lĩnh vực tổng hợp số liệu từ các cuộc điều tra thống kê (từ

báo cáo thống kê) đã được thông tin trên trang mạng như:

- Số lao động, việc làm của các tỉnh trên Cổng TTĐT của Cục Việc

làm;

- Số liệu về tai nạn lao động....trên chuyên trang về ATVSLĐ...

Tuy nhiên, việc chia sẻ số liệu từ các đơn vị QLNN mới chỉ đáp ứng

được thông tin đơn lẻ và tạm thời, chưa cung cấp thông tin đa dạng và

theo chuỗi thời gian nên chưa đáp ứng được nhu cầu của các đơn vị, tổ

chức và cá nhân.

2.3.2. Chia sẻ số liệu từ các đơn vị có chức năng thông tin số 2.3.2.1. Vụ KHTC chia sẻ số liệu qua Niên giám thống kê ngành

32

Các đơn vị QLNN của Bộ thực hiện cung cấp theo quy định các số

liệu liên quan đến lĩnh vực quản lý của đơn vị mình. Tuy nhiên, các đơn

vị chỉ cung cấp thông tin số liệu khi có yêu cầu của các cơ quan nhà

nước, các tổ chức cá nhân ngoài nhà nước chỉ được cung cấp các số liệu

liên quan đến bản thân doanh nghiệp hoặc cá nhân đó, họ không được

phép tiếp cận các thông tin quản lý khác.

Hiện nay, số liệu tổng hợp từ CSDL chuyên ngành mới chỉ phục vụ

hoạt động theo dõi, giám sát của đơn vị QLNN chủ quản, chưa thực hiện

chia sẻ cho các cá nhân và tổ chức bên ngoài.

2.3.2.2. Trung tâm Thông tin làm đầu mối chia sẻ số liệu qua trang

mạng của Bộ MOLISA

Hiện nay, Trung tâm thông tin thực hiện chia sẻ số liệu qua mạng từ

số liệu thông kê được công bố, tức là nhập các số liệu thống kê từ ấn

phẩm (bản cứng) sang các biểu EXCELL (bản mềm) và đăng tải trên

mục số liệu thống kê ngành tại MOLISA.

Các số liệu thu thập, cập nhật từ thông tin quản lý của các đơn vị

thuộc Bộ mới chỉ được chia sẻ trên eMOLISA (trang mạng nội bộ) chưa

chia sẻ rộng rãi cho mọi đối tượng có nhu cầu.

3. Hạn chế và nguyên nhân trong việc thu thập và chia sẻ thông

tin ngành

3.1. Hạn chế của việc thu thập và chia sẻ thông tin ngành

3.1.1. Hạn chế của thu thập thông tin Hạn chế về yêu cầu thông tin (nội dung và hình thức):

- Thông tin số liệu chưa đầy đủ, việc cung cấp thông tin số còn

chưa đúng thời gian quy định, nhiều số liệu không chính xác, chưa

đáp ứng được yêu cầu thông tin số liệu trong quản lý.

- Số liệu, thông tin có độ chính xác thấp do thiếu cập nhật, trùng

lặp và còn nhiều mâu thuẫn giữa các đơn vị với nhau.

- Số liệu thống kê thường chỉ được thu thập để phục vụ cho yêu

cầu chỉ đạo riêng của từng cơ quan đơn vị. Do đó không mang tính

hệ thống, không đáp ứng nhu cầu sử dụng chung, rất khó tổng hợp.

Hạn chế về phương pháp thu thập thông tin:

33

- Việc thu thập thông tin chủ yếu còn thủ công thông qua hệ

thống sổ sách, báo cáo từ các cơ quan cấp dưới lên các cơ quan cấp

trên.

- Số liệu điều tra thống kê thu thập thường chỉ được sử dụng ở

dạng thô, chưa qua qui trình ước tính. Vì vậy độ tin cậy thấp.

Hạn chế về xử lý và lưu trữ thông tin:

- Số liệu được lưu giữ tản mạn, ít có tác dụng trong lĩnh vực

phân tích và dự báo.

- Các CSDL lưu trữ rời rạc, khó tích hợp được với nhau thành

CSDL chung của Bộ, ngành do các đơn vị sử dụng nhiều phần mềm,

do nhiều công ty khác nhau cung cấp hoặc tư vấn. Các phần mềm

quản lý phần nhiều dựa trên công nghệ cũ, chưa có quy định chung

về chuẩn xây dựng CSDL của Bộ, ngành;

- Hầu như chưa có hệ thống CSDL gốc ban đầu (về lao động;

dạy nghề; người có công; trẻ em; đối tượng xã hội khác) từ cấp cơ sở

(xã/phường/thị trấn; trường nghề; doanh nghiệp). Nếu có, thì các

CSDL này còn tản nạn, chưa có tính hệ thống, do vậy việc tích hợp

vào CSDL chung của Bộ, ngành sẽ không thực hiện được. Đặc biệt

là CSDL BHXH phục vụ cho công tác nghiên cứu hoạch định chính

sách của Bộ (cần có sự phối hợp chặt chẽ với BHXHVN để thu thập

thông tin này). Các chỉ tiêu đánh giá về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục

trẻ em cần phối hợp với các Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ

Văn hóa Thể thao và Du lịch và các Bộ hữu quan khác để thu thập.

3.1.2. Hạn chế của chia sẻ thông tin 3.1.2.1. Hạn chế về chất lượng của thông tin chia sẻ

- Thông tin số liệu chưa đầy đủ, việc chia sẻ thông tin số còn

chưa đúng thời gian quy định;

- Số liệu, thông tin chia sẻ chưa chính xác, thiếu cập nhật;

- Số liệu còn trùng lặp và còn nhiều mâu thuẫn giữa các đơn vị

với nhau;

- Số liệu không có tính hệ thống;

3.1.2.2. Hạn chế về cách thức chia sẻ thông tin

Đối với các đơn vị có chức năng thu thập và chia sẻ thông tin,

thống kê:

34

- Vụ KHTC hàng năm chủ trì và xuất bản ấn phẩm Niêm giám

thống kê trong đó tập hợp các chỉ tiêu thống kê ngành do các đơn vị

cung cấp, tuy nhiên các chỉ tiêu thường không đầy đủ, thiếu chính

xác.

- Trung tâm Thông tin chia sẻ dữ liệu liên quan đến ngành trên

website Molisa từ các số liệu báo cáo thống kê hành chính. Trung

tâm Thông tin cũng thu thập thêm các số liệu báo cáo khác có liên

quan tới ngành dựa trên các cuộc điều tra khảo sát hàng năm của

Tổng cục Thống kê và số liệu thống kê liên quan đến lĩnh vực ngành

Lao động - Thương binh và Xã hội của các nước khác trên thế giới

như lao động việc làm, giảm nghèo. Tuy nhiên, việc cung cấp mới

chỉ dừng lại ở việc liệt kê cung cấp các bảng biểu, chưa theo tính hệ

thống cụ thể gây khó khăn cho người dùng tin, đồng thời số liệu chưa

mang tính cập nhật cao.

Đối với các đơn vị QLNN:

Các đơn vị QLNN chia sẻ thông tin chu yếu bằng văn bản thông

qua hình thức hành chính, một số đơn vị cũng đã cung cấp các số

liệu thống kê thuộc lĩnh vực đơn vị phụ trách trên website của đơn

vị, tuy nhiên còn rất sơ sài và số liệu cũ, không mang tính cập nhật.

3.1.2.3. Hạn chế của Hệ thống thông tin ngành

Hệ thống thông tin thống kê ngành LĐTBXH chưa đầy đủ, chưa

thống nhất, chưa chuẩn hóa,… Hệ thống số liệu thống kê của ngành

mới chỉ được nhập và quản lý một cách thủ công (trên máy tính riêng

lẻ) bằng MsWord, MsExel. Chưa được tin học hóa cao; Chưa xây

dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu ban đầu phục vụ cho việc tích hợp

báo cáo chung chỉ tiêu thống kê Bộ, ngành; Việc triển khai ứng dụng

CNTT vào các cuộc điều tra thống kê còn ít, thông tin gốc từ phiếu

điều tra còn nhiều khiếm khuyết phải điều chỉnh trong các biểu tổng

hợp, độ chính xác số liệu chưa đủ độ tin cậy; Khâu chuẩn hóa thông

tin để triển khai ứng dụng CNTT còn thấp do Hệ thống sổ sách ghi

chép ban đầu (đăng ký hành chính) chỉ tiêu, hệ thống biểu mẫu (đặc

biệt là các chế độ báo cáo) về cơ bản chưa được chuẩn hóa, còn thiếu

nhiều bảng danh mục chuẩn,… gây khó khăn cho việc ứng dụng

CNTT.

35

3.2. Nguyên nhân của hạn chế hoạt động thu thập và chia sẻ

thông tin ngành

3.2.1. Chưa hoàn thiện cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin ngành Trong hoạt động của các đơn vị, nhiệm vụ thu thập thông tin là

công việc thường xuyên, bắt buộc phục vụ công tác theo dõi, giám

sát đánh giá các hoạt động quản lý nhà nước của chính các đơn vị đó.

Cơ chế thu thập, chia sẻ thông tin trong các cơ quan nhà nước chưa

hoàn thiện thể hiện:

Về các quy định của công tác thống kê:

Luật Thống kê và được Chủ tịch nước ký Lệnh công bố có hiệu

lực thi hành từ ngày 1/1/2004.

Nghị định số 40/2004/NĐ-CP ngày 13 tháng 4 năm 2004 Hướng

dẫn thi hành một số điều của Luật Thống kê về đối tượng cung cấp

thông tin, hệ thống chỉ tiêu, bảng phân loại, chế độ báo cáo, điều tra

thống kê, công bố và sử dụng thông tin thống kê, ứng dụng khoa học,

công nghệ vào hoạt động thống kê, tổ chức thống kê.

Quy định của hoạt động thống kê nhà nước, được cụ thể trong

quy định thống kê các Bộ, ngành, theo đó các đơn vị QLNN có

nhiệm vụ tổng hợp báo cáo thống kê cơ sở, thực hiện các báo cáo

thống kê tổng hợp theo nhiệm vụ Bộ trưởng giao.

Việc thực hiện nhiệm vụ thống kê của ngành LĐTBXH được

quy định bởi Thông tư số 30/2011/TT-LĐTBXH ngày 24 tháng 10

năm 2011 của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH về Ban hành hệ thống chỉ

tiêu thống kê ngành Lao động – Thương binh và Xã hội. Trong đó có

những quy định: Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành Lao động –

Thương binh và Xã hội gồm tập hợp những chỉ tiêu thống kê phản

ánh kết quả chủ yếu của hoạt động quản lý nhà nước ngành Lao động

– Thương binh và Xã hội nhằm phục vụ việc đánh giá, dự báo tình

hình, hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát

triển kinh tế - xã hội chung của đất nước và của ngành Lao động –

Thương binh và Xã hội trong từng thời kỳ; đáp ứng nhu cầu thông

tin thống kê của các tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng thông tin

của ngành Lao động – Thương binh và Xã hội.

36

Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành Lao động – Thương binh và Xã

hội được quy định chi tiết về: (1) Chỉ tiêu Thống kê quốc gia thuộc

trách nhiệm Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội thu thập, tổng hợp;

(2) Chỉ tiêu thống kê do Bộ ban hành. Trong đó, chia làm 2 nhóm chỉ

tiêu: nhóm chỉ tiêu Bộ công bố và nhóm chỉ tiêu phục vụ quản lý.

Các chỉ tiêu đều được xác định rõ về: mã chỉ tiêu; tên chỉ tiêu;

phân tổ chủ yếu; nguồn số liệu; kỳ công bố hay báo cáo; cơ quan

chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp.

Tuy nhiên, trong việc thực hiện công tác thống kê Bộ LĐTBXH

còn chậm ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện như:

- Khái niệm, nội dung, phạm vi, phương pháp tính, nguồn số liệu

của các chỉ tiêu thống kê ngành đã ban hành tại Thông tư này;

- Chế độ báo cáo thống kê và chế độ ghi chép ban đầu, hồ sơ

hành chính phục vụ công tác thống kê ngành;

- Chương trình, quy trình điều tra Thống kê của Bộ, ngành;

- Quy chế về công bố và sử dụng thông tin thống kê ngành.

Việc quy định trách nhiệm thực hiện chỉ tiêu thống kê chưa quy

định cụ thể trách nhiệm của các Sở LĐTBXH cấp tỉnh, Phòng

LĐTBXH cấp huyện mà chỉ có trách nhiệm của các đơn vị QLNN

thuộc Bộ, như vậy khó thực hiện được các chỉ tiêu vì các chỉ tiêu của

ngành phải được tổng hợp từ cấp xã/phường đến huyện/quận và đến

tỉnh/TP.

Về các quy định quản lý thông tin ngành:

Việc thực hiện thu thập, cung cấp và chia sẻ thông tin quản lý

ngành cũng được quy định bởi Quyết định số 937/QĐ-LĐ-TBXH

ngày 22 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH ban hành

kèm theo Quy chế hoạt động thông tin quản lý của Bộ, quy định về

trách nhiệm thu thập thông tin của các đơn vị (điều 5 về thu thập

thông tin): (1.) Các đơn vị có trách nhiệm thu thập, xử lý, tổng hợp

thông tin và cung cấp cho Trung tâm Thông tin các loại thông tin

được quy định tại Phụ lục kèm theo Quy chế này; (2.) Đối với báo

cáo thống kê hành chính, các đơn vị thu thập, xử lý, tổng hợp thông

tin theo hệ thống chỉ tiêu thống kê thuộc lĩnh vực lao động, người có

37

công và xã hội theo quy định của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương

binh và Xã hội.

Tuy nhiên, việc phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các đơn vị hiện

nay hầu như chưa cơ chế thống nhất và hữu hiệu, các đơn vị chưa

chú trọng việc thực hiện nhiệm vụ của mình (quy định trong Quyết

định số 937/QĐ-LĐTBXH) nên hiêu quả thu thập và chia sẻ thông

tin ngành chưa cao.

Chưa thực sự có cơ chế xã hội hóa trong thu thập và chia sẻ

thông tin:

Để có được thông tin theo nhu cầu, người dùng tin phải bỏ chi

phí nhất định cho người cung cấp tin, tuy nhiên cơ chế này không là

chính chức mà mới chỉ là các quan hệ cá nhân. Trong các chương

trình, đề án, đề tài hầu như chưa có chi phí mua thông tin sử dụng,

các đơn vị cung cấp thông tin cũng chưa có quy định về phí, mức phí

phải trả cho việc chia sẻ thông tin.

3.2.2. Chưa có cơ cấu, tổ chức bộ máy thu thập và chia sẻ thông tin

ngành từ cơ sở đến trung ương phù hợp Trong văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ

cấu tổ chức của các đơn vị QLNN thuộc Bộ, ngành đều quy định các

đơn vị có nhiệm vụ thu thập thông tin quản lý trong lĩnh vực của đơn

vị mình và có trách nhiệm báo cáo thống kê theo quy định. Tuy

nhiên, hầu như tất cả các đơn vị QLNN từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh, các

đơn vị nhà nước thuộc Bộ không có bộ phận chuyên trách về thông

tin, thống kê.

Theo quy định chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị thuộc Bộ, Vụ

Kế hoạch - Tài chính có trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác

thống kê; Trung tâm Thông tin có nhiệm vụ xây dựng các cơ sở dữ

liệu, phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ tổ chức các cuộc điều tra

thống kê của Bộ, ngành; các đơn vị thuộc Bộ có nhiệm vụ tổng hợp

và báo cáo thống kê; các Sở LĐTBXH có nhiệm vụ tổ chức thu thập

số liệu thống kê trong phạm vi địa phương mình quản lý. Như vậy,

Bộ chưa có đơn vị (cấp Vụ hoặc Cục) độc lập có chức năng nhiệm

vụ thực hiện công tác thông tin thống kê, chỉ có Phòng Kế hoạch -

Thống kê thuộc Vụ Kế hoạch - Tài chính thực hiện chức năng quản

38

lý nhà nước về công tác thống kê, các đơn vị quản lý nhà nước khác

của Bộ phần lớn chưa có bộ phận chuyên trách công tác thống kê.

Nên các chỉ tiêu thống kê được theo dõi, thu thập, tổng hợp bởi cán

bộ làm công việc khác kiêm nhiệm ở các bộ phận chuyên môn khác

không phải bộ phận thống kê;

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ quản lý theo lĩnh vực,

không quản lý tổ chức bộ máy, nhân sự của ngành ở địa phương

(việc này do Uỷ ban nhân dân các cấp quản lý) dẫn đến các cấp địa

phương (tỉnh, huyện, xã) chưa bố trí bộ máy làm công tác thống kê

các lĩnh vực của Ngành. Thực tế này gây ra:

- Thiếu những cán bộ tương xứng cộng với sự yếu kém về kỹ

năng thông tin, thống kê đã làm hạn chế rất nhiều toàn bộ quá trình

thu thập dữ liệu, phân tích và sản xuất số liệu thống kê. Các đơn vị

của Bộ có ít cán bộ được đào tạo chuyên môn thông tin, thống kê là

chưa đủ thực lực để hoàn thành việc được giao uỷ thác thực hiện

công tác thông tin, thống kê.

- Tính chuyên nghiệp trong công tác thống kê không cao, tại

nhiều đơn vị cán bộ làm công tác thống kê chỉ là kiêm nhiệm hoặc

việc tổ chức công tác thống kê được thực hiện đơn lẻ, tự phát theo

các yêu cầu tác nghiệp chưa tuân thủ các tính tập trung, hệ thống

trong toàn ngành.

- Chưa có một đơn vị đầu mối quản lý, thu thập, xử lý, lưu trữ

thông tin chung cho Bộ, ngành dẫn đến thông tin phân tán, trùng

chéo, thông tin vừa thừa (do nhiều đơn vị của Bộ yêu cầu cấp dưới

báo cáo) vừa thiếu vì chưa có đơn vị đầu mối xử lý, tổng hợp lưu trữ

chung, tính chia sẻ thông tin còn nhiều bất cập giữa các đơn vị trong

Bộ.

- Chưa có một đơn vị chuyên môn sâu chịu trách nhiệm chính

nội dung điều tra phối hợp với các đơn vị quản lý nhà nước để thực

hiện nhiệm vụ này, dẫn đến chất lượng các cuộc điều tra chưa cao,

chưa hiệu quả (tính chia sẻ thông tin nhiều bất cập) và có sự trùng

chéo về chuyên môn, nghiệp vụ giữa cơ quan chuyên trách với cơ

quan quản lý.

39

3.2.3. Hệ thống thông tin và ứng dụng CNTT vào thu thập và chia

sẻ thông tin ngành chưa đáp ứng được yêu cầu Các trang thiết bị công nghệ thông tin kể cả phần cứng và phần

mềm đã được xây dựng song chưa hoàn thiện Hệ thống thông tin

chung, thống nhất của Bộ. Thể hiện:

- Hệ thống các phần mềm chuyên ngành của các lĩnh vực chuyên

môn một vài đơn vị đã được xây dựng, nhưng chưa đáp ứng với công

việc tích hợp vào CSDL chung của Bộ. Thậm chí, ngay trong một

đơn vị cũng có rất nhiều phần mềm để thực hiện các công việc khác

nhau gây lãng phí tiền của và rất khó thực hiện khi triển khai rộng.

- Chưa có kênh thông tin quản lý chính thức, dẫn đến các thông

tin phân tán, rời rạc, manh mún, việc quản lý, lưu trữ thiếu tính hệ

thống và chưa được số hóa. Do vậy, không đáp ứng kịp thời cho

người sử dụng. (Văn bản do Bộ ban hành: thiếu nội dung toàn văn,

nhiều cơ quan tham gia, chưa có quy trình quản lý cung cấp thông

tin; Văn bản pháp quy của cơ quan hữu quan cập nhật thiếu

nhiều;…).

- Việc chia sẻ các thông tin số của các đơn vị hiện nay vẫn theo

phương thức truyền thống là xuất bản các ấn phẩm thông tin thống

kê hoặc xen kẽ vào các báo cáo đánh giá tình hình triển khai các lĩnh

vực thuộc đơn vị phụ trách.

3.2.4. Kinh phí và phân bổ kinh phí cho hoạt động thu thập và chia

sẻ thông tin còn hạn chế Để hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin, thống kê được

duy trì tốt cần phải có ngân sách tương xứng, song hầu hết các đơn vị

không có ngân sách riêng hàng năm chi cho hoạt động này.

Kinh phí cho hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin chủ yếu

theo dự án và còn thấp, chưa đủ để đầu tư đồng bộ, vì vậy việc đầu

tư tiến hành chưa thực sự hiệu quả.

Việc xây dựng Kế hoạch, đề án, dự án về thu thập thông tin, ứng

dụng CNTT, chia sẻ thông tin chưa theo định hướng chung của Bộ,

vẫn còn có các đơn vị xây dựng Trung tâm tích hợp dữ liệu

(TTTHDL) riêng, điều này dẫn đến việc CSDL đầu tư tràn lan không

hiệu quả.

40

CHƯƠNG III

LỰA CHỌN MÔ HÌNH VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

CƠ CHẾ CHIA SẺ THÔNG TIN NGÀNH

1. Mô hình và cơ chế chia sẻ thông tin của ngành

1.1. Nội dung mô hình chia sẻ thông tin ngành trong giai đoạn tới

1.1.1. Mô hình chia sẻ thông tin theo ngành dọc Căn cứ vào hiện trạng của hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin

cùng yêu cầu cần đáp ứng của Hệ thống thông tin ngành, đề tài đưa

ra lộ trình 2 giai đoạn hoàn thiện mô hình chia sẻ thông tin ngành.

Giai đoạn thứ nhất từ năm 2013 đến 2015 hoàn thiện mô hình

thông tin, thống kê của Bộ, ngành từ cấp cơ sở đến cấp trung ương;

Giai đoạn thứ hai sau năm 2015 ứng dụng CNTT vào việc thu

thập, chia sẻ thông tin ngành và chủ yếu dùng công cụ Internet với

mô hình Trung tâm Thông tin (cổng thông tin điện tử của Bộ,

ngành).

1.1.1.1. Mô hình thu thập, chia sẻ thông tin ngành giai đoạn

2013 - 2015

Theo mô hình này Vụ Kế hoạch – Tài chính và Trung tâm Thông

tin là trung tâm.

Vụ Kế hoạch – Tài chính thực hiện công tác QLNN về thống kê

với vai trò thực hiện chức năng chung về Thống kê Là đầu mối giúp

Bộ chỉ đạo, hướng dẫn công tác thống kê của Bộ, ngành theo quy

định của pháp luật; Xây dựng và trình Bộ danh mục các cuộc điều tra

thống kê; thẩm định trình Bộ phê duyệt phương án các cuộc điều tra

thống kê; tổ chức thực hiện chế độ báo cáo thống kê cơ sở và chế độ

báo cáo thống kê tổng hợp, công bố thông tin thống kê theo quy định

của nhà nước. Ngoài ra Vụ Kế hoạch – Tài chính có trách nhiệm thu

thập và chia sẻ các thông tin, thống kế tổng hợp về Dự toán kinh phí,

quyết toán kinh phí, các dự án đầu tư; Danh mục các chương trình,

dự án, khoản viện trợ phi dự án từ nguồn viện trợ nước ngoài; Danh

mục các đề tài khoa học ...

Trung tâm Thông tin thực hiện chức năng sự nghiệp về công tác

thông tin, thống kê: Tổ chức thực hiện các cuộc điều tra thống kê đã

41

được Bộ phê duyệt với vai trò xử lý, phân tích, tổng hợp, lưu trữ và

chia sẻ thông tin; Xây dựng, tổ chức triển khai phần mềm và CSDL

ngành sau khi kế hoạch được Bộ phê duyệt; Phối hợp với các Tổ

chức, cá nhân ngoài Bộ, ngành về thu thập, xử lý, tổng hợp thông tin

các lĩnh vực khác liên quan đến hoạt động thông tin của Bộ, ngành.

Theo mô hình này Trung tâm Thông tin chủ yếu thực hiện các

cuộc điều tra thống kê của Bộ, và hướng dẫn nghiệp vụ thống kê cho

các đơn vị chức năng thuộc Bộ thực hiện việc ghi chép hồ sơ hành

chính và lập các báo cáo thống kê gửi bộ phận thông tin, thống kê để

tổng hợp chung.

Tại Sở LĐTBXH các tỉnh, thành phố cần bố trí một bộ phận

hoặc một vài cán bộ làm công tác tổng hợp và thống kê. Nhiệm vụ

của bộ phận thống kê là giúp Giám đốc Sở LĐTBXH tổ chức thực

hiện công tác thống kê phục vụ yêu cầu quản lý của Sở, thực hiện

các cuộc điều tra và chế độ báo cáo thống kê của Nhà nước theo yêu

cầu của cơ quan cấp trên, tổng hợp và cung cấp số liệu thống kê cho

các phòng, ban chức năng thuộc Sở nhằm phục vụ cho việc thực

hiện, theo dõi và đánh giá các hoạt động thuộc lĩnh vực quản lý cũng

như tình hình chung của tỉnh, của quốc gia.

Tại Phòng LĐTBXH các quận, huyện cần bố trí ít nhất một cán

bộ làm công tác thống kê, tổng hợp. Cán bộ này có nhiệm vụ thu

thập, tổng hợp và cung cấp số liệu thống kê trên địa bàn phục vụ yêu

cầu quản lý của Phòng, thực hiện các cuộc điều tra và chế độ báo cáo

thống kê của Nhà nước theo yêu cầu của Sở.

Tại cấp xã, cán bộ văn hoá – xã hội thực hiện việc lập sổ ghi

chép, theo dõi, tổng hợp và quản lý đối tượng người có công, người

hưởng chính sách xã hội và các đối tượng khác trên địa bàn theo

hướng dẫn của Phòng LĐTBXH; phối hợp với cán bộ văn phòng -

thống kê xã thực hiện việc thống kê nguồn lao động của xã trình

UBND cấp huyện để cân đối nguồn lao động, tạo việc làm, dạy nghề,

xuất khẩu lao động; đồng thời thực hiện các cuộc điều tra và chế độ

báo cáo thống kê của Nhà nước theo yêu cầu của Phòng LĐTBXH

cấp huyện.

42

Các quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của hệ

thống thống kê lĩnh vực lao động, người có công và xã hội từ cấp Bộ

cho tới cấp tỉnh, huyện và xã phải được thể chế hoá trong các văn

bản quy phạm pháp luật. Nội dung thể chế hệ thống thống kê của Bộ,

ngành có tính quyết định tới hiệu lực của toàn bộ hệ thống. Nội dung

đó bao gồm các văn bản pháp quy quy định tổ chức và sự phối hợp

của các tổ chức trong hệ thống thống kê, cũng như điều kiện làm việc

của các công chức làm công tác thống kê. Hệ thống thống kê của Bộ,

ngành phải được quy định hoạt động phù hợp với các quy định trong

Luật Thống kê. Đồng thời cần quan tâm cải thiện điều kiện làm việc

của công chức để cải thiện chỗ làm việc và tăng lương giữ cán bộ.

Ngoài ra cần giao quyền tự chủ nhiều hơn cho lãnh đạo các cấp

quyền chủ động tổ chức bộ máy của mình sao cho hoạt động có hiệu

quả.

Trong giai đoạn này mô hình thu thập và chia sẻ thông tin có

những đặc trưng chủ yếu sau:

- Luồng thông tin thu thập từ cấp cơ sở đi lên cấp trên (từ cấp

xã/phường-cấp huyện/quyện-cấp tỉnh/TP-cấp trung ương);

- Luồng thông tin chia sẻ từ ở đơn vị có chức năng thông tin

cấp trung ương (Vụ Kế hoạch-Tài chính, Trung tâm Thông tin) cho

các đơn vị trong Bộ, cho các Sở LĐTBXH, sau đó các Sở LĐTBXH

chia sẻ cho các Phòng LĐTBHX huyện, đến các các bộ chuyên trách

LĐTBXH ở xã/phường);

- Hình thức thu thập và chia sẻ theo văn bản thống kê, báo cáo

hành chính;

- Cơ chế thu thập và chia sẻ theo các quy định hiện hành về

thông tin và thống kê của nhà nước và của Bộ, ngành.

- Chưa ứng dụng CNTT trực tuyến vào các khâu thu thập và chia

sẻ thông tin.

- Chưa có Hệ thống thông tin (CNTT) của Bộ thống nhất, chuẩn

và hữu hiệu..

1.1.1.2. Mô hình chia sẻ thông tin ngành trên nền tảng ứng dụng

CNTT cao cho giai đoạn 2016 - 2020

43

Ở mô hình này, với Trung tâm Thông tin nằm ở trung tâm, kết

nối với Internet. Các Sở LĐTBXH và các đơn vị không thuộc Bộ

nằm trên 1 vòng ring kết nối với nhau để chia sẻ thông tin. Các đơn

vị trong Bộ kết nối với Bộ qua đường VPN, Lãnh đạo và các cơ quan

nghiên cứu kết nối để nhận hay chia sẻ thông tin qua thiết bị chuyển

mạch switch.

Tất cả các thông tin số liệu chia sẻ đều nằm trong hệ thống

Server thuộc Trung tâm Thông tin. Bất cứ đơn vị nào trong mô hình

trên đều có thể chia sẻ thông tin một cách dễ dàng nhất.

Mô hình thu thập, cập nhật thông tin này đòi hỏi ứng dụng

CNTT phần mềm quản lý CSDL.

Đối tượng người sử dụng chia sẻ thông tin trong mô hình này là

Lãnh đạo và các cơ quan nghiên cứu (bộ phận chuyên môn) các cấp.

Theo mô hình này, các thông tin của ngành (thông tin số và phi

số) sẽ được chia sẻ cho các cấp. Tuy nhiên, theo cấu trúc ngành dọc

trực tuyến thì Bộ chia sẻ thông tin cho các Sở LĐTBXH, sau đó Sở

LĐTBXH lại thực hiện chia sẻ thông tin cho cấp Phòng LĐTBXH

huyện. Mô hình này đang được thực hiện với vai trò của đơn vị làm

chức năng đầu mối và chỉ đạo thống nhất vận hành Hệ thống.

Việc thu thập và chia sẻ thông tin ngành và các thông tin chung

phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Bộ, phục vụ nhu

cầu thông tin của các đơn vị trong và ngoài Bộ, các tổ chức và cá

nhân với thông tin đa dạng ở tất cả các lĩnh vực của Bộ, ngành.

Với chức năng và nhiệm vụ này thì việc thu thập và chia sẻ

thông tin phải được thực hiện ở hệ thống thông tin chung với đầu

mối là Trung tâm Thông tin của Bộ. Khi đó, tất cả các thông tin phi

số và thông tin số từ các đơn vị trong Bộ cung cấp cho Trung tâm

THDL chung.

1.1.2. Mô hình chia sẻ thông tin giữa các đơn vị trong Bộ Thực hiện chia sẻ thông tin giữa các đơn vị trong Bộ rất quan

trọng nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin tổng hợp, liên ngành và đảm

bảo tính thống nhất của thông tin.

Mô hình chia sẻ thông tin giữa các đơn vị dựa trên nền tảng kết

hợp thông tin của Hệ thống thông tin Bộ với các Hệ thống thông tin

44

chuyên ngành (do các đơn vị quản lý và điều hành). Nền tảng chia sẻ

là ứng dụng công nghệ nội mạng và Internet với giải pháp là

NET+SQL.

Các đơn vị vừa thực hiện chức năng cung cấp thông tin và chia

sẻ thông tin, lấy Trung tâm thông tin làm đơn vị đầu mối.

Việc thu thập và chia sẻ thông tin thực hiện theo cơ chế hành

chính (yêu cầu và đáp ứng yêu cầu) giữa đơn vị tích hợp dữ liệu với

đơn vị cung cấp và sử dụng dữ liệu.

1.1.3. Mô hình chia sẻ thông tin với các tổ chức, cá nhân Việc chia sẻ thông tin lĩnh vực Bộ, ngành quản lý cho các cá

nhân, tổ chức có xu hướng ngày càng tăng về khối lượng cũng như

chất lượng thông tin. Chia sẻ thông tin cho mọi đối tượng xã hội thể

hiện tính minh bạch, tính thống nhất trong quản lý nhà nước lĩnh vực

của ngành.

Mô hình chia sẻ thông tin của Bộ, ngành với các cá nhân, tổ chức

chủ yếu dựa trên nền tảng công nghệ thông tin mạng với Cổng thông

tin điện tử của Bộ là phương tiện chính, bên cạnh đó kết hợp với các

cổng TTĐT, Website và các ấn phẩm của các đơn vị khác thuộc Bộ,

và của các Sở LĐ-TBXH.

Ở đây, cổng TTĐT giữ vai trò trung tâm. Các cá nhân, tổ chức

bên ngoài thông qua cổng TTĐT này để tiếp cận, chia sẻ thông tin

với Bộ, các Sở, Ban, Ngành, các đơn vị. Thông tin được luân chuyển

giữa các tổ chức một cách dễ dàng nhờ sự kết nối chặt chẽ giữa các

tổ chức, đơn vị

1.2. Cơ chế chia sẻ thông tin của Bộ, ngành Thu thâp thông tin và chia sẻ thông tin là 2 mặt của HTTT, cơ

chế chia sẻ luôn gắn với cơ chế thu thập thông tin.

1.2.1. Cơ chế thu thập thông tin ngành 1.2.1.1. Cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin giai đoạn thứ nhất

Trên cơ sở đánh giá cơ chế hiện tại của hoạt động thu thập và

chia sẻ thông tin ngành từ trước tới nay, cùng với định hướng phát

triển Hệ thống thông tin Bộ, ngành trong giai đoạn này, hoạt động

thu thập, chia sẻ thông tin cần phải hoàn thiện các cơ chế như:

Hoàn thiện các quy định về công tác thống kê ngành LĐTBXH:

45

Căn cứ vào Luật Thống kê (có hiệu lực thi hành từ ngày

1/1/2004), Nghị định số 40/2004/NĐ-CP ngày 13 tháng 4 năm 2004

Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thống kê về đối tượng

cung cấp thông tin, hệ thống chỉ tiêu, bảng phân loại, chế độ báo cáo,

điều tra thống kê, công bố và sử dụng thông tin thống kê, ứng dụng

khoa học, công nghệ vào hoạt động thống kê, tổ chức thống kê.

Căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của Bộ, ngành, theo đó các đơn

vị QLNN có nhiệm vụ tổng hợp báo cáo thống kê cơ sở, thực hiện

các báo cáo thống kê tổng hợp theo nhiệm vụ Bộ trưởng giao.

Trong giai đoạn 2013-2015, Bộ cần thiết ban hành các văn bản

hướng dẫn thực hiện Thông tư số 30/2011/TT-LĐTBXH ngày 24

tháng 10 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH về Ban hành hệ

thống chỉ tiêu thống kê ngành Lao động – Thương binh và Xã hội.

Xây dựng và ban hành quy chế hoạt động thông tin thống kê của

Bộ, ngành quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị trong

việc thực hiện các hoạt động thống kê

Hoàn thiện quy chế Thông tin quản lý của Bộ, ngành:

Căn cứ vào Luật Công nghệ thông tin và chức năng, nhiệm vụ

của Bộ, ngành, Bộ cần phải hoàn thiện Quy chế Thông tin quản lý

của Bộ, ngành.

Hiện nay, việc thực hiện thu thập, cung cấp và chia sẻ thông tin

quản lý của Bộ là Quy chế hoạt động thông tin quản lý của Bộ theo

Quyết định số 937/QĐ-LĐ-TBXH ngày 22 tháng 7 năm 2009 của Bộ

trưởng Bộ LĐTBXH.

Tuy nhiên, việc thực hiện cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin

của Bộ theo quy chế này còn nhiều bất cập do văn bản này không có

tính ràng buộc, bắt buộc các đơn vị thực hiện. Nhiều quy định trong

Quy chế khó thực hiện cần phải được sử đổi bổ sung. Quy chế mới

cần sửa đổi, và bổ sung làm rõ nhưng nội dung:

- Về thu thập, xử lý thông tin

- Về cập nhật, lưu trữ và quản lý thông tin

- Về việc cung cấp thông tin

- Về việc khai thác, sử dụng thông tin

- Về xây dựng CSDL

46

- Thành lập đầu mối thông tin, thống kê của Bộ

Từng bước vận dụng cơ chế xã hội hóa vào hoạt động thu thập

và chia sẻ thông tin:

Bên cạnh cơ chế hành chính về thu thập và chia sẻ thông tin của

ngành LĐTBXH cũng cần áp dụng cơ chế xã hội hóa. Thực hiện cơ

chế xã hội hóa bổ sung cho cơ chế hành chính về tính linh hoạt và

hiệu quả của nó, áp dụng cơ chế này cho phép người dùng có được

thông tin theo nhu cầu của mình và người cung cấp thông tin cũng có

kinh phí nhất định để cung cấp thông tin ngày càng tốt hơn.

Trong giai đoạn này (2013-2015) tiến hành thực hiện cơ chế xã

hội hóa với những thông tin chuyên sâu, cần nhanh chóng.

Việc thu thập thông tin cũng có thể theo cơ chế xã hội hóa cho

phép các tổ chức cá nhân có chuyên môn thu thập thông tin, Bộ,

ngành sẽ trả phí để được cung cấp thông tin. Cơ chế này đã được

nhiều tổ chức áp dụng vì tính hiệu quả như trong điều tra dư luận,

thông tin khảo sát nhanh.

1.2.1.2. Cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin giai đoạn hai với

đẩy mạnh ứng dụng CNTT

Khi ứng dụng CNTT hiện đại vào Hệ thống thông tin của Bộ,

ngành, cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin cần có sự thay đổi nhất

định.

Cơ chế hành chính:

Cơ chế hành chính sẽ chuyển sang là những quy định khung yêu

cầu các đơn vị thực hiện. Khi đó các quy định về thông tin và thống

kê của Bộ, ngành được sử đổi phù hợp với phương pháp, phương

tiện thu thập chia sẻ thông tin trên mạng Internet và tự động hóa

nhiều khâu của công tác thông tin, thống kê.

Khi đó các cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin cần căn cứ vào

việc:

- Ứng dụng mô hình chia sẻ trên mạng thông qua Hệ thống thông

tin tác nghiệp (chuyên ngành)

- Chia sẻ thông tin qua cổng TTĐT của Bộ

47

Chia sẻ thông tin qua Cổng TTĐT của Bộ là các quy tắc, quy

định việc tiếp cận các thông tin lĩnh vực của Bộ, ngành trong kho lưu

trữ và quản lý thông tin của Bộ, mà đầu mối là Trung tâm Thông tin.

Quy định các đơn vị cấp dưới có quyền truy cập vào mạng tác

nghiệp của Bộ (hiện tại là eMOLISA). Các Sở LĐTBXH được tiếp

cận các thông tin phi số (hệ thống văn bản pháp luật ngành và liên

quan), các thông tin số liệu (dữ liệu thống kê của các lĩnh vực, dữ

liệu các cuộc điều tra...)

Đối với các thông tin chia sẻ cho cấp Sở LĐTBXH với mức độ,

phạm vi số liệu cung cấp được quy định trong quy chế thông tin của

Bộ, ngành.

Sử dụng cơ chế xã hội hóa:

Cơ chế xã hội hóa thể hiện ở cả 2 khía cạnh: thu thập thông tin

và chia sẻ thông tin.

- Cho phép các tổ chức, cá nhân có chuyên môn cung cấp thông

tin thu thập được;

- Cung cấp thông tin có thu phí (những thông tin chuyên sâu và

có giá trị gia tăng) đối với người sử dụng (theo từng đối tượng cụ

thể).

1.2.2. Cơ chế chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thuộc Bộ (theo

chiều ngang) Cơ chế chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thuộc Bộ được quy định

trong Quy chế về hoạt động thông tin quản lý. Việc chia sẻ thông tin

giưa các đơn vị trong Bộ có thể có sử dụng cơ chế xã hội hóa với

những đề án, đề tài có kinh phí cho việc thu thập thông tin, Tuy

nhiên, cơ chế chính vẫn là các quy định hành chính của Bộ.

Theo đó, nguyên tắc chia sẻ thông tin của Quy chế thông tin

quản lý Bộ LĐTBXH quy định:

- Các đơn vị có trách nhiệm cùng phối hợp xây dựng HTTT dùng

chung của Bộ, ngành;

- Các đơn vị chịu trách nhiệm về nội dung thông tin cung cấp và

các thông tin cung cấp phải bảo đảm tính trung thực, khách quan,

chính xác, đầy đủ, kịp thời nhằm nâng cao chất lượng thông tin phục

vụ công tác quản lý, chỉ đạo điều hành của Bộ;

48

- Thủ trưởng, cá nhân các đơn vị liên quan đến thu thập, xử lý,

tổng hợp, lưu trữ, khai thác, cung cấp thông tin chịu trách nhiệm

trước Bộ trưởng và trước pháp luật về việc quản lý và sử dụng thông

tin đối với lĩnh vực được giao;

Chia sẻ dữ liệu được tích hợp vào trung tâm dự liệu của Bộ: đối

với các thông tin số liệu do các đơn vị cung cấp hoặc tích hợp vào

trung tâm dữ liệu của Bộ thì các đơn vị được quyền khai thác thông

tin theo nhu cầu. Trung tâm Thông tin đảm bảo các các đơn vị được

tiếp cận toàn bộ thông tin số của Bộ.

Chia sẻ dữ liệu được quản lý bởi các đơn vị QLNN (thuộc các hệ

thống thông tin chuyên ngành): Bộ xây dựng quy chế quy định:

- Đơn vị chủ quản phải thực hiện tổng hợp thông tin từ các

CSDL chuyên ngành;

- Chia sẻ thông tin được tổng hợp qua cổng thông tin điện tử của

Bộ hoặc cổng TTĐT của đơn vị;

- Lưu trữ dữ liệu trên trung tâm tích hợp dữ liệu của Bộ.

1.2.3. Cơ chế chia sẻ thông tin của Bộ, ngành với các cá nhân, tổ

chức Trong giai đoạn đầu, do chưa ứng dụng tốt CNTT và chia sẻ

thông tin của Bộ, ngành thì các đơn vị thuộc Bộ, ngành chia sẻ thông

tin cho các tổ chức cá nhân thông qua hệ thống cơ quan hành chính

và theo cơ chế hành chính quản lý nhà nước.

Khi việc ứng dụng CNTT đã đáp ứng chính phủ điện tử thì cơ

chế chia sẻ thông tin của Bộ, ngành với các cá nhân, tổ chức đa dạng

hơn: (i) Vừa theo cơ chế hành chính; (ii) vừa theo cơ chế XHH. Khi

đó chia sẻ thông tin trên Cổng TTĐT là công cụ trên mạng đáp ứng

được các yêu cầu của việc thu thập thông tin của một đơn vị, tổ chức.

Cổng TTĐT của Bộ sẽ thực hiện tích hợp tất cả các cổng thông

tin các đơn vị thuộc Bộ, tức là thực hiện tích hợp các hệ thống thông

tin chuyên ngành trong hệ thống thông tin chung của Bộ.

Cổng thông tin điện tử Bộ LĐTBXH sau khi xây dựng xong sẽ

có nhiều chức năng đáp ứng được yêu cầu của người dùng như: cập

nhật thông tin phi số, thông tin số; thống kê, báo cáo; chức năng tích

hợp bản đồ; tích hợp các cổng TTĐT của các đơn vị, các website ...

49

Khi đó, Cổng TTĐT của Bộ sẽ là công cụ thực hiện thu thập và

chia sẻ thông tin giữa các đơn vị trong Bộ các Sở LĐTBXH các tỉnh

với các cá nhân, tổ chức.

Qua cổng TTĐT với các chức năng cho phép cá nhân, tổ chức

vừa khai thác thông tin và cung cấp thông tin cho Bộ, ngành, cơ chế

thu thập và chia sẻ thông tin đối với cá nhân tổ chức khi đó sẽ đa số

là cơ chế xã hội hóa

2. Khuyến nghị giải pháp tổ chức thực hiện

2.1. Về cơ chế chính sách

2.1.1. Ban hành Thông tư về thông tin - thống kê Quy định về HTTT ngành theo đó có các điều khoản quy định về

trách nhiệm của các đơn vị thuộc Bộ, ngành trong việc thu thập và

chia sẻ thông tin lĩnh vực LĐTBXH thống nhất trên toàn quốc, từ cơ

sở đến Trung ương.

Hiện nay, Bộ LĐTBXH đã ban hành Quy chế hoạt động thông

tin quản lý trong đó cũng quy định rõ chế độ, trách nhiệm cung cấp,

quản lý thông tin, dữ liệu của các đơn vị trong Bộ. Tuy nhiên, việc

thực hiện thu thập thông tin của ngành lại ở các cấp dưới

(xã/phường, huyện, tỉnh) nên cần thiết phải có Thông tư quy định

mang tính quy phạm pháp luật. Văn bản QPPL này quy định cụ thể

các đối tượng thuộc ngành thực hiện (i) hoạt động thu thập, cập nhật

thông tin; (ii) Lưu trữ và quản lý thông tin; (iii) Cung cấp thông tin

(của các cơ quan, đơn vị); (iv) Khai thác và sử dụng thông tin; (v)

Xây dựng các CSDL và (vi) Thiết lập các đầu mối thông tin.

2.1.2. Ban hành văn bản cụ thể quy định trách nhiệm cung cấp,

biên tập, phổ biến thông tin trên mạng (Cổng thông tin điện tử Bộ) Trung tâm Thông tin là đơn vị đầu mối tiếp nhận, biên tập thông

tin, có trách nhiệm lập kế hoạch hàng tháng, quý, năm về phổ biến

thông tin trên Cổng TTĐT của Bộ; theo dõi và đôn đốc các đơn vị

trong Bộ cung cấp thông tin, dữ liệu; biên tập về nội dung, chuẩn hoá

về hình thức thông tin và chuyển thông tin đã biên tập lên Cổng

TTĐT của Bộ.

Trung tâm Thông tin có trách nhiệm bảo đảm về kỹ thuật để phổ

biến thông tin trên Cổng TTĐT của Bộ với nhiều hình thức, lựa chọn

50

giải pháp, hình thức hiển thị và truy cập thông tin theo sự phát triển

của CNTT trong nước và quốc tế; chịu trách nhiệm quản trị mạng và

đảm bảo an toàn thông tin trên Cổng TTĐT của Bộ hoạt động 24/24

giờ hàng ngày (kể cả ngày nghỉ); Thông báo, hướng dẫn và quản lý

danh mục các cơ quan trong và ngoài ngành đăng ký truy cập vào

Cổng TTĐT của Bộ.

Các đơn vị khác trong Bộ có trách nhiệm cung cấp thông tin, dữ

liệu lên Cổng TTĐT của Bộ như quy định tại trong Nghị định

106/2012/NĐ-CP.

2.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy Hệ thống thông tin Bộ, ngành Căn cứ vào lộ trình thực hiện mô hình thu thập và chia sẻ thông

tin ngành LĐTBXH, việc hoàn thiện tổ chức bộ máy cũng cần đáp

ứng lộ trình này.

Kiện toàn bộ máy hoạt động thông tin, thống kê giai đoạn 2013-

2015:

Thực hiện kiện toàn tổ chức thông tin, thống kê, Bộ ban hành các

văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của tổ chức

thống kê Bộ, thống kê của Sở LĐTBXH các tỉnh, thành phố, thống

kê của Phòng LĐTBXH các quận, huyện và nhiệm vụ thống kê đối

với cán bộ làm công tác lao động – xã hội ở cấp xã.

- Xây dựng đầu mối thông tin, thống kê (bộ phận có chức năng

thông tin, thống kê) ở các đơn vị QLNN

Các đơn vị QLNN có các HTTT tác nghiệp của mình, HTTT này

cũng có các chức năng thu thập và chia sẻ thông tin thuộc lĩnh vực

đơn vị quản lý. Tuy nhiên, đối với Bộ, ngành thì các HTTT này cần

được tích hợp, liên kết với HTTT chung của Bộ, các đơn vị QLNN

cần xây dựng bộ phận chuyên trách thông tin, quản trị mạng của Hệ

thống tác nghiệp làm đầu mối thông tin cho HTTT chung của Bộ,

ngành.

- Xây dựng mạng lưới thu thập, chia sẻ thông tin ở các cấp:

Các Sở LĐTBXH cũng có hệ thống thông tin quản lý ngành

trong phạm vi địa phương, các thông tin được tổng hợp, xử lý ở các

phòng nghiệp vụ các Sở LĐTBXH, tập trung tại bộ phận có chức

năng để báo cáo cho Bộ LĐTBXH thông qua các đơn vị QLNN của

51

Bộ và thực hiện báo cáo cho lãnh đạo tỉnh/TP. Các hệ thống thông

tin cấp Sở cũng có các chức năng thu thập và chia sẻ thông tin ngành

thuộc phạm vi quản lý địa phương. Tuy nhiên, đối với Bộ, ngành thì

các HTTT này cũng cần được liên kết với Hệ thống thông tin chung

của Bộ.

Như vậy, cũng nên thành lập bộ phận chuyên trách về TT-TK ở

các Sở LĐTBXH.

Bên cạnh đó, cũng cần thiết xây dựng đội ngũ công tác viên, điều

tra viên ở cấp xã/phường và thôn/bản bởi vì thông tin của ngành

LĐTBXH thường là các thông tin cụ thể tại cấp quản lý thấp nhất.

Hoàn thiện Bộ máy thực hiện thông tin, thống kê Bộ, ngành ứng

dụng CNTT giai đoạn 2016-2020:

Thành lập đơn vị thuộc Bộ, độc lập cấp Vụ/Cục thực hiện chức

năng quản lý nhà nước và thực hiện chỉ đạo các hoạt động về thông

tin, công nghệ thông tin và thống kê của Bộ.

Để hoạt động quản lý điều hành và thực hiện nhiệm vụ chính trị

của Bộ, ngành theo định hướng nâng cao năng lực thông tin và đẩy

mạnh ứng dụng CNTT được thuận lợi và đạt hiệu quả cao cần thiết

có sự thống nhất tổ chức hoạt động TT-TK.

Yêu cầu có một đơn vị có chức năng lưu trữ, phục hồi tất cả

thông tin của Bộ. Bộ phận thông tin, CNTT của đơn vị này nên quản

lý việc in ấn và xuất bản số liệu ... Bộ phận Thống kê phải được giao

chức năng chuẩn bị và thực hiện các kế hoạch/chương trình đào tạo

hàng năm cho tất cả các cán bộ làm công tác thống kê ở các cấp (xã,

huyện, tỉnh và trung ương).

Với những yêu cầu trên, cần thiết thành lập một đơn vị độc lập,

một cơ quan duy nhất của Bộ là đầu mối thực hiện chức năng, nhiệm

vụ thu thập, xử lý, lưu trữ thông tin, số liệu từ các cơ sở, đối tượng

quản lý của Bộ, ngành. Và chỉ có đơn vị này có quyền và trách

nhiệm: cung cấp thông tin, số liệu cho các đơn vị thuộc, trực thuộc

Bộ và các cơ quan hữu quan khác.

Cục Thông tin Thống kê Lao động - Xã hội là đơn vị thuộc Bộ

LĐTBXH có trách nhiệm tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ LĐTBXH

thống nhất quản lý, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác thông tin,

52

thống kê và ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực LĐTBXH

trên phạm vi cả nước; cung cấp các dịch vụ liên quan đến thông tin,

ứng dụng công nghệ thông tin theo quy định của pháp luật.

2.3. Trang bị hạ tầng thông tin và ứng dụng CNTT vào chia sẻ

thông tin ngành

2.3.1. Trang bị hạ tầng thông tin của Bộ, ngành Trung tâm Thông tin của Bộ LĐTBXH nên xây dựng một Hệ

thống thông tin và thống kê chung của Bộ, trong đó lấy hệ thống

CSDL chung của Bộ, ngành làm trụ cột. Hệ thống này lưu trữ toàn

bộ thông tin thống kê bộ thu thập được. Hệ thống CSDL nên được

xây dựng, bảo trì và nâng cấp bởi Trung tâm/ Cục Thông tin-Thống

kê. Tất cả dữ liệu do các Vụ, Cục, đơn vị khác trong bộ thu thập phải

được đặt ở CSDL chính. Trung tâm Thông tin nên kết nối CSDL

chính với CSDL khác của cục/ đơn vị (nếu có) để tạo điều kiện thuận

lợi cho việc tiếp cận (truyền tải và lấy) dữ liệu. Máy chủ có chứa

CSDL chính nên cung cấp tất cả các file.

Nâng cấp và trang thiết bị hiện đại đủ dung lượng cho Trung tâm

Tích hợp số liệu của Bộ. Sử dụng công nghệ kết nối mạng diện rộng,

mạng riêng ảo từ Trung tâm Tích hợp tới các đơn vị thuộc và trực

thuộc Bộ, các Sở LĐTBXH và các cơ quan hữu quan.

2.3.2. Ứng dụng CNTT vào hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin

ngành Bên cạnh việc trang bị hạ tầng thông tin Bộ, ngành, cần thực

hiện một số giải pháp cụ thể để phát triển ứng dụng CNTT vào hoạt

động thông tin và thống kê như đưa ứng dụng công nghệ thông tin

vào tất cả các khâu trong quy trình thống kê nói riêng và trong quy

trình quản lý, điều hành của Bộ nói chung:

- Ứng dụng CNTT trong việc thu thập thông tin ban đầu;

- Ứng dụng CNTT trong việc tổng hợp, xử lý, lưu trữ;

- Ứng dụng CNTT trong việc truyền tin;

- Xây dựng các CSDL vĩ mô, vi mô, kho dữ liệu;

- Phát triển các công cụ khai thác dữ liệu, phân tích, dự báo

thống kê;

- Xây dựng chuyên trang công bố, chia sẻ thông tin thống kê;

53

- Phổ biến kiến thức và đào tạo thống kê chuyên ngành LĐ-

TBXH đặt trên Website Bộ.

2.3.3. Một số nhiệm vụ cụ thể đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào hoạt

động thu thập và chia sẻ thông tin - Giao Trung tâm Thông tin xây dựng một chương trình phát

triển và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, tin học hoá các

khâu thu thập, tổng hợp, phân tích và dự báo, lưu giữ, phổ biến và

chia sẻ thông tin thống kê, hình thành hệ thống thông tin thống kê

thống nhất từ Bộ tới Sở LĐTBXH cấp tỉnh, Phòng LĐTBXH cấp

huyện; xây dựng các cơ sở dữ liệu thống kê vi mô và vĩ mô và mạng

tin học, kết nối và chia sẻ thông tin thống kê trong nội bộ Bộ cũng

như với các Sở LĐTBXH, với các Bộ ngành khác và với Tổng cục

Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

- Trên cơ sở Chương trình phát triển và ứng dụng công nghệ

thông tin của Bộ, thực hiện trang bị cơ sở hạ tầng máy tính và một

mạng lưới phù hợp, có những máy chủ đủ dung lượng, những thiết bị

bảo vệ, hỗ trợ và duy trì bảo dưỡng thường xuyên cho cơ quan thống

kê của Bộ, Sở và Phòng LĐTBXH cấp huyện; đồng thời trang bị

những kỹ năng và kiến thức công nghệ thông tin cho những người sử

dụng các trang thiết bị này, cũng như trang bị kiến thức về thống kê

cho những cán bộ tin học, xử lý dữ liệu của Bộ.

- Trong các năm tiếp theo giao Trung tâm Thông tin thiết kế các

phần mềm thống kê có giao diện thân thiện và dễ dàng sử dụng, đặc

biệt đối với các nhu cầu của địa phương; xây dựng tài liệu hướng dẫn

cho việc sử dụng và duy trì bảo dưỡng thiết bị máy tính một cách

đúng đắn và cung cấp các đào tạo thích hợp cho các cán bộ thống kê

ở tất cả các cấp.

2.4. Huy động các nguồn kinh phí cho hoạt động thu thập và chia

sẻ thông tin 2.4.1. Định hướng nguồn kinh phí thống nhất cho hoạt động thu

thập và chia sẻ thông tin Cần ưu tiên kinh phí để xây dựng cơ sở hạ tầng CNTT như:

Nâng cấp Trung tâm tích hợp của Bộ; thuê đường truyền; nâng cấp

trang Website của Bộ thành công thông tin điện tử...;

54

Tập trung đầu tư cho hoạt động thông tin ngành LĐTBXH cụ thể

tập trung một số dự án trọng điểm có tính đột phá, tạo nền móng cho

hoạt động thông tin ngành LĐTBXH ngày một khẳng định được vai

trò, vị trí trong hệ thống thông tin của quốc gia;

Thống nhất phân bổ kinh phí các dự án công nghệ thông tin cấp

Bộ, ngành về đơn vị chuyên trách CNTT của Bộ nhằm triển khai ứng

dụng một cách đồng bộ, hiệu quả; Phân bổ kinh phí hàng năm đủ lớn

từ nguồn vốn sự nghiệp để triển khai ứng dụng CNTT phục vụ công

tác quản lý, chỉ đạo điều hành của Bộ;

Phối hợp với các bộ, ngành liên quan bố trí kinh phí từ nguồn

vốn đầu tư phát triển để triển khai các dự án đầu tư về ứng dụng

CNTT;

Các đơn vị trong Bộ chủ động dành khoảng 1 đến 2% ngân sách

chi thường xuyên cho ứng dụng và phát triển thông tin và truyền

thông. Sử dụng các nguồn vốn chương trình, dự án thuộc Bộ;

Ngân sách nhà nước dành kinh phí cho duy trì, nâng cấp, xây

dựng, phát triển các CSDL quốc gia thuộc Bộ đang quản lý và các

CSDL và phần mềm ứng dụng chuyên ngành;

Tranh thủ nguồn vốn từ các dự án hỗ trợ kỹ thuật, các nguồn vốn

ODA,… để đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo cán bộ và phát triển ứng

dụng CNTT vào lĩnh vực thông tin của ngành. Tăng cường hợp tác

quốc tế về thông tin và truyền thông, từ đó tạo nguồn vốn hợp tác do

tổ chức quốc tế tài trợ;

Cấp kinh phí từ ngân sách chi thường xuyên cho hoạt động thông

tin ngành LĐTBXH.

2.4.2. Một số nhiệm vụ cụ thể về tăng cường các nguồn kinh phí

cho hoạt động thu thập và chia sẻ thông tin Các đơn vị thuộc Bộ và Sở LĐTBXH các tỉnh, thành phố trực

thuộc trung ương xây dựng, bố trí kinh phí nhằm tăng cường hoạt

động thống kê của đơn vị, đặc biệt là kinh phí đầu tư vào con người

như tiền lương và đào tạo nâng cao nghiệp vụ thống kê và tin học,

vào cơ sở hạ tầng, trang thiết bị tin học hoá hoạt động thu thập, tổng

hợp, lưu giữ và phổ biến thống tin thống kê.

55

Vụ Kế hoạch – Tài chính phối hợp với các đơn vị liên quan xây

dựng tổng hợp kinh phí triển khai các hoạt động thống kê, kinh phí

tiến hành các cuộc điều tra, kinh phí mua sắm phương tiện đi lại,

trang thiết bị làm việc còn thiếu cho các đơn vị; quy định bổ sung

hoàn thiện cơ chế tài chính phù hợp với tính chất chuyên ngành của

hoạt động thống kê để thống nhất áp dụng từ năm 2013.Công việc

này cần hoàn thành trong năm 2013.

Vụ Hợp tác quốc tế kêu gọi và phối hợp cùng Vụ Kế hoạch – Tài

chính bố trí các nguồn kinh phí của các nhà tài trợ quốc tế, nguồn

cho vay ODA của các nước, các tổ chức tài chính thông quan các

chương trình phát triển số liệu thống kê của Bộ, cũng như dựa trên

những sáng kiến trong các chương trình hiện có và các hoạt động

tăng cường năng lực thống kê của Đề án “Đổi mới đồng bộ hệ thống

các chỉ tiêu thống kê” và trong Chiến lược phát triển thống kê Việt

Nam giai đoạn 2011-2020 nhằm huy động thêm nguồn lực bổ sung

cho kinh phí thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động về

thống kê của Bộ, ngành.

56

KẾT LUẬN

Ngày nay thông tin được coi là một nhu cầu thiết yếu trong đời

sống xã hội, là công cụ để điều hành, quản lý, chỉ đạo của mỗi quốc

gia, là phương tiện hữu hiệu để mở rộng giao lưu hiểu biết giữa các

quốc gia, dân tộc, là nguồn cung cấp tri thức mọi mặt cho công

chúng và là nguồn lực phát triển kinh tế – xã hội. Sự chênh lệch về

trình độ thông tin giữa các nước là một đặc điểm về quy mô và trình

độ phát triển trong thời kỳ cách mạng khoa học và công nghệ. Cung

cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác và đa dạng không những

giúp cho việc quản lý, điều hành của lãnh đạo các cấp, các ngành mà

còn thực sự là diễn đàn của các tầng lớp nhân dân. Thông tin ngày

càng khẳng định vị trí là phương tiện thiết yếu trong đời sống xã

hội.... Mức hưởng thụ thông tin của người dân được nâng cao, thực

sự là công cụ cung cấp tri thức, đồng thời là động lực thúc đẩy phát

triển xã hội.

Chính vì vậy, việc xây dựng hệ thống thông tin để thực hiện tốt

chức năng thu thập và chia sẻ thông tin ngành Lao động-Thương

binh và Xã hội là nhiệm vụ quan trọng trong công các quản lý nhà

nước của Bộ, ngành.

Xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin nhằm cung cấp ngày càng kịp

thời thông tin đa dạng, phong phú, có chất lượng, đáp ứng nhu cầu

thông tin phục vụ cho việc quản lý, điều hành, nghiên cứu hoạch

định chính sách của Bộ/ ngành và phục vụ cho người dân, doanh

nghiệp, các tổ chức quốc tế, nhằm góp phần thực hiện chiến lược

phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, phục vụ đắc lực sự nghiệp

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Hình thành môi trường, quy trình làm việc, trao đổi thông tin và

tác nghiệp trực tuyến qua mạng máy tính trong tất cả các cơ quan

quản lý của Bộ, ngành. Xây dựng và triển khai ứng dụng rộng rãi các

hệ thống CSDL, các hệ thống thông tin chuyên ngành phục vụ theo

ngành dọc từ Bộ đến các Tỉnh/ thành phố trực thuộc trung ương.

Rà soát và đánh giá tất cả các hệ thống thông tin quản lý đã và

đang hoạt động tại các cơ quan quản lý Nhà nước (bao gồm các hệ

thống cơ sở dữ liệu dùng chung, các hệ thống thông tin quản lý, các

57

chương trình ứng dụng, các website,…). Qua đó kịp thời xây dựng

các giải pháp bổ sung, sửa đổi, cập nhật và tối ưu hoá các hệ thống

đảm bảo phục vụ tốt nhất, hiệu quả nhất cho công tác lãnh đạo, quản

lý, chỉ đạo, điều hành và tác nghiệp. Đồng thời triển khai ứng dụng

rộng rãi các chương trình đã được đánh giá và nâng cấp.

Phân tích, tổ chức hợp lý, chuẩn hoá các quy trình nghiệp vụ, tác

nghiệp trong nội bộ và giữa các cơ quan đơn vị. Trên cơ sở đó từng

bước ứng dụng CNTT vào các quy trình, nghiệp vụ; Chuyển hoá các

luồng thông tin báo cáo bằng giấy, thủ công sang luồng thông tin là

các CSDL điện tử để đảm bảo kịp thời trong công tác trao đổi thông

tin, chỉ đạo điều hành và quản lý. Đồng thời chuẩn hoá các hệ thống

CSDL lưu trữ và quản lý thông tin, hồ sơ,… Nhằm đảm bảo hợp

chuẩn trong trao đổi thông tin với CSDL quốc gia, đảm bảo tính tối

ưu trong cập nhật lưu trữ và an toàn trong quá trình khai thác thông

tin.

Ứng dụng CNTT để xây dựng hệ thông thu thập và chi sẻ thông

tin một cách đồng bộ, thống nhất ở tất cả các cơ quan thuộc Bộ, trực

thuộc Bộ và các sở LĐ-TBXH. Từng bước xây dựng một Bộ điện tử

trong hệ thống Chính phủ điện tử của quốc gia đáp ứng tối đa các

nhu cầu hoạt động kinh tế, văn hoá và xã hội của người dân và doanh

nghiệp.

Đề tài đã xây dựng được cơ sở lý luận về thông tin ngành, xác

định được cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin cho các đơn vị QLNN

trong Bộ, cho các cấp (Sở LĐ-TBXH, phòng LĐ-TBXH) và cơ chế

chia sẻ thông tin cho các đơn vị, tổ chức cá nhân có nhu cầu thông

tin lĩnh vực Bộ, ngành quản lý.

Đề tài phân tích thực trạng thu thập và chí sẻ thông tin số liệu và

phi số liệu của Bộ, ngành hiện nay, xác định những hạn chế, tìm ra

những nguyên nhân của những hạn chế đó làm căn cứ xây dựng mô

hình, thiết lập cơ chế thu thập và chia sẻ thông tin ngành hiệu quả.

Đề tài lựa chọn mô hình chia sẻ thông tin dựa vào ứng dụng

CNTT hiện đại, lấy Hệ thống thông tin Bộ là trung tâm. Kênh chia sẻ

chính là Cổng TTĐT của Bộ, kết hợp với các Hệ thống thông tin tác

nghiệp (chuyên ngành) của các đơn vị.

58

Đề tài cũng đưa ra việc cần thiết ban hành Thông tư quy định

hoạt động thu thập, chia sẻ thông tin ngành thống nhất cho các cấp,

các đơn vị thuộc Bộ, cũng như những quy định cụ thể trong việc chia

sẻ thông tin ngành cho các tổ chức cá nhân có nhu cầu.

Đề tài đã cũng đề xuất các giải pháp về tổ chức bộ máy, ứng

dụng CNTT, tài chính cho việc thực hiện thu thập và chia sẻ thông

tin nhành hiệu quả, đáp ứng nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ,

ngành đáp ứng sự minh bạch cũng như nhu cầu thông tin cho các cá

nhân và tổ chức khác.

59