Karakteristike razvoja međunarodnog turizma u svetu (III deo) · -Beneficirane kamate (smanjuju redovnu kamatnu stopu): Dodatna –stimuliše izgradnju i modernizaciju osnovnih kapaciteta

Karakteristike razvoja međunarodnog turizma u svetu (III deo)

1

Igor Kovačević, asistentpredmet: Ekonomika turizma

Ekonomski fakultet, Univerzitet u Beogradu

Email: [email protected]

Karakteristike razvoja međunarodnog turizma u svetu

- Visok nivo i dinamika razvoja do 2000.- Stagnacija i blagi rast do 2008.- Opadanje 2008 – 2011- Od 2011 ?

- Rang regiona prema učešću u turističkom prometu: Evropa, Amerika(SAD), Istočna Azija i Pacifik, Afrika

2

Periodi promena na tržištu-1950 – 1965 Smanjenje uloge S. Amerike, raste uloga Evrope,- raste uloga I. Azije, Pacifika, Srednjeg Istoka-1965 – 1980 Smanjenje uloge S. Amerike, smanjenje uloge Evrope,

raste uloga J. Amerike, Kariba, Afrike (avio i usluge)-1980 – 2000 Smanjenje uloge Evrope, stagnacija Amerike, Afrike,

raste uloga I. Azija, Pacifik (Kina, Makao, Tajvan,Tajland)

- Privredno najrazvijenije zemlje sveta su najvažniji izvori tražnje- Zemlje u razvoju i/ili zemlje sa nižim nivoom privredne razvijenostipostaju važan izvor turističke tražnje (Kina, Japan, Indija, Poljska)- Pojavljivanje novih regiona i smanjivanje značaja razvijenih regiona(Istočna Evropa, Bliski Istok, Severna Afrika)

- Period 1950 – 2000 – povoljna tendencija razvoja sa prosečnom stopomrasta turista za 4.3% i prihoda za 5.9% 3


4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1990 1995 2000 2005 2010 2011 2012

% u

češć

e u

tu

rist

ičko

m p

rom

etu

Godina

Razvijene privrede Privrede u razvoju


- 2000. – turistički promet = 687 miliona turista i $ 475 mlrd- 2009 – turistički promet = 880 miliona turista I $852 mlrd- prosečna godišnja stopa rasta turističkog prometa

2000 – 2010 – 3.5%2010 – 2020 – 3.3%

- prosečna godišnja stopa rasta turističke potrošnja2000 – 2010 – 5.5%2010 – 2020 – 6%

5


Tendencije daljeg razvoja:

- Turisti sa srednjim i nižim prihodima VS sa visokim prihodima

- Težnja za višim nivoom usluge i raznovrsnijim sadržajem

- Tri pravca kretanja turista: topla mora, planinski centri, veliki gradovi

- Skraćivanje dužine boravka i više manjih odmora

6


Karakteristike turističke politike zemalja u Evropi

- Evropa je najravzijeniji turistički region

- 2000. apsorbovao 57.1% svetkog turističkog prometa i 49.2% prihoda realizovanih od međunarodnog turizma u svetu

- Prema ostvarenom prihodu

Španija se nalazi na II mestu u svetu sa $ 34.1 mlrd (6.65%)

Italija se nalazi na IV mestu u svetu sa $ 29.8 mlrd (5.81%)

Austrija se nalazi na VII nestu u svetu sa $ 10.6 mlrd (2.04%)

Grčka se nalazi na X mestu u svetu sa $ 10 mlrd (1.95%)

Total: $ 84.5 mlrd (16.48% / 33.3%)7

Karakteristike turističke politike - ŠPANIJA

- Vodeća međunarodna turistička destinacija (receptiva)

- Ostvaruje 6.65% svetkog prihoda i 13.4% evropskog prihoda

- Ne predstavlja važno inicijalno područje (1.2%)

- Ostvaren broj noćenja 78.92 mil i prosečna dužina boravka 6.8 dana

- Prosečna potrošnja po stranom turisti je $187 uz stopu rasta 4.3%

- Izražena sezonalnost (jun – septembar – 58.9%)

- Najveći broj turista dolazi iz: V. Britanije i Nemačke (61.6%) kao i izFrancuske, zemalja Beneluksa, SAD tj. privredno razvijenih zemalja štoje pozitivno uticalo na prihod

8

Kapaciteti

-2.3 mil ležaja = 48.2% osnovni + 51.9% komplementarni kapaciteti

- Osnovni kapaciteti = 73.8% hoteli + 26.2% pansioni

- Tendencija povećanja veličine objekta (176 ležaja hoteli)

- Kategorizacija hotela je po *

- Struktura je piramidalnog oblika što je konzistentno sa strukturom tržišta

- Visoka godišnja popunjenost smeštajniih kapaciteta

- Dinamičan razvoj kapaciteta za smeštaj kao faktor razvoja destinacije za međunarodno tržište 9


Cene usluga za smeštaj i ishranu

- Do 1974. po kontrolom nadležnog Ministarstva

- Cene usluga se nisu mogle menjati

- Cene smeštaja – definisane su najniža i najviša cena – razlika i do 20%

- Od 1974. deregulacija cenovne politike

- Gubljenje stečene konkurentske prednosti (cene više 30-50%)

10


Mere turističke politike

- Centralizovana turistička politika

- Najveći deo mera usmeren na intezivan razvoj materijalne baze turizma (smeštajne kapacitete)

- Posebnim zakonskim propisima definisani “centri od nacionalnog turističkog značaja” – zona, centar, mesto ka kojima se usmerava plasman kapitala

- Razvoj turizma država stimuliše kroz kreditiranje i izgradnjom kapaciteta u sopstvenoj režiji

11



- Krediti se odobravaju za:a) izgradnju, adaptaciju i modernizaciju osnovnih kapacitetab) izgradnju, adaptaciju i modernizaciju kapaciteta za ishranu i pićec) izgradnju ostalih objekata turističke ponuded) nabavku opreme

- Kredit se odobravao na iznos 40-60% vrednosti projekta

- Rok otplate 10 – 15 godina

- Kamata 4-5%

- Minimalni iznos kredita = br. soba * xyz12



-Specijalni krediti za aktiviranje novih turističkih područja

- Odobrava se na celokupan iznos vrednosti projekta

- Rok otplate do 30 godina

- Država podržava gradnju lokalne infrastrukture

- Dopunske mere za animiranje investitora: oslobađanje od poreza i taksi, grejs periodi

-Najveći deo plasiranih kredita služio je za izgradnju novih hotela visokih kategorija, srednjih kategorija, modernizaciju i novu opremu

13



- Mere fiskalne politike: umanjenje poreske obaveze kod kupovinezemljišta, kod zapošljavanja radne snage, niže carinske stope...

- Vremenom dolazi do promene politike i iznosa kredita, koji se sadamahom usmeravaju na obnovu postojeće infrastrukture

Preko državnih investicionih banaka obezbeđivali su se dugoročnikrediti uz povoljnu kamatnu stopu za razvoj turističke ponude a presvega za modernizaciju

14


- Značajna inicijativna i receptivna međunarodna destinacija

- Ostvaruje 5.8% ukupnih prihoda međunarodnog turizma

- Ostvaruje 3.3% ukupne potrošnje međunarodnog tržišta

- Razvijen domaći turizam

- Ostvaren broj noćenja 95.6 mil i prosečna dužina boravka 5 dana

- Prosečna potrošnjam po stranom turisti je $163 uz stopu rasta 10.4%

- Izražena sezonalnost (jun – septembar – 67%)

- Najveći broj turista dolazi iz: Nemačke i Francuske, SAD, Austrija, Beneluks

15

Karakteristike turističke politike - ITALIJA

Kapaciteti

- 4.9 mil ležaja = 33% osnovni + 67% komplementarni

- 98% osnovnih kapaciteta su hoteli

- Dominantni su hoteli srednje i niže kategorije

- Prosečna veličina je 42 ležaja

- Prosečna popunjenost kapaciteta je 39%

16



- Dugoročno i plansko angažovanje države kroz poseban državni organ

- Fokus na redovne intervencije države u investicionoj i kreditnoj sferiradi obezbeđenja ravnotežnog i racionalnog razvoja turizma

- Cilj je da se inostrana tražnja usmeri ka novim regionima, u kojima sevrši modernizacja smeštajnih kapaciteta

- Zbog domaće tražnje pažnja se poklanja komplementarnimkapacitetiama

17



- 4 zone sa aspekta razvijenosti:a) Zone koje su u potpunosti valorizovaneb) Zone koji nisu valorizovana a imaju uslovec) Zone u početnim fazamad) Zone koje tek treba ispitati

- 4 oblika investicione aktivnosti:a) Dugoročni krediti sa povoljnom kamatomb) Direktan doprinos na rate otplate kreditac) Doprinos na račun uloženog kapitala d) Fiskalne olakšice

18



- Krediti se odobravju za:

- Izgradnju, rekonstrukciju i modernizaciju osnovnih kapaciteta(25 godina /4% kamatna stopa/ 50% vrednosti projekta)

- Modernzaciju, renoviranje i kupovinu nameštaja za osnovnekapacitete (10 / 4% / 5%)

- Izgradnja komplementarnih kapaciteta (10 / 4% / 25%)

- Izvođenje radova i nabavka opreme za sportske i rekreativne objekta(10 / 3% / 55%)

19



- Specijalni krediti: usmeravaju se ka izgradnji i modernizaciji svihoblika smeštaja u nerazvijenim delovima u iznosu od 60% ukupnihinvesticija, rokom otplate od 25 godina i kamatom od 3% (Sicilija)

- Sve kredite odobrava komisija sastavljena od velikog broja članova izrazličitih institucija

Najveći iznos kredita je usmeren na izgradnju i modernizaciju objekataza potrebe masovnog turizma kao i pratećih objekata

Upliv stranog kapitala iz SAD, V. Britanije i Francuske

20


-Značajna međunarodna destinacija

- Ostvaruje 1.95% svetskih prihoda od turizma

- Slaba inicijalna destinacija (0.95% ukupne turističke potrošnje)

- Nerazvijen domaći turizam

- Ostvaren broj noćenja 35.7 mil i prosečna dužina boravka 5.4 dana

- Prosečna potrošnja po stranom turisti je $217 uz stopu rasta 15.5%

- Izražena sezonalnost (jun – septembar – 64.1%)

- Najveći broj turista dolazi iz: difersifikovano

21

Karakteristike turističke politike – Grčka

Kapaciteti

- 0.7 mil ležaja = 60.8% osnovni + 39.2% komplemenatrni

- 81.9% osnovnih kapaciteta su hoteli

- Dominantni su hoteli srednje i niže kategorije

- Prosečna veličina je 77 ležaja

- Prosečna popunjenost kapaciteta je 65%

22



- Stimulativni krediti za izgradnju, modernizaciju i adaptaciju hotela,restorana, objekata za sport i rekreaciju i to posebno u oblastima sapovoljnim uslovima za razvoj turizma, a koja spadaju u nerazvijenaprivredna područja

- Različite fiskalne olakšice: mogućnost stvaranja rezervnog fonda kojise oslobađa plaćanja poreza a obuhvata 25-40% neto profita; plaćanjetaksi i carina

- Otvaranje posebne grupe hotela pod državnom upravom sa objektima u nerazvijenim delovima zemlje

- Otvaranje luksuznih hotela pod državom upravom u razvijenimcentrima

- OI 23


Karakteristike razvoja turizma prethodne Jugoslavije

24

- Zauzimala je važno mesto na međunarodnom tržištu i uvrstila se do na 25. mesto vodećih turističkih destinacija

- Ostvaruje 1.1 % ukupnih prihoda međunarodnog turizma

- Ostvaruje 2.2% ukupnog broja turista

- 1.4 mil ležaja = 25.9% osnovni + 74.1% komplementarni (!!!)

- Najveći deo kapaciteta u Hrvatskoj (66%), Srbiji (8%)

- Prosečna veličina 233 ležaja

- Stepen popunjenosti 20.8%

25

Karakteristike turističke politike – ex Ju

Organizacija državnih organa za turizam

- Turistički savez Jugoslavije

- Privredna komora Jugoslavije

- Savezni komitet za turizam

26


Turistički promet

- 20.5 mil turista, 100.3 mil noćenja, dužina boravka 4.9 dana

-42 % su strani turisti koji su ostvarili 49% noćenja

- Hrvatska je imala najveći broj turista, pa sledi Srbija

- Primorska mesta ostvaruju 70% ukupnog prometa turista

- Izražena letnja sezona (71.6% broj noćenja)

27


Različite mere stimulisanja turističke privrede

- Regresi ugostiteljskim preduzećima za popuste koji su davali domaćim turistima na pansionske usluge od 40% do 60%

- Stimulacije inicijativnim turističkim organizacijama za izgradnju kapaciteta za smeštaj i ishranu domaćih turista

- Odobravanje kursne razlike za ostvareni devizni priliv radi razvoja inostranog turizma

- Poreske olakšice

28


Društveni plan razvoja

-Beneficirane kamate (smanjuju redovnu kamatnu stopu):

Dodatna – stimuliše izgradnju i modernizaciju osnovnih kapaciteta namenjenih stranim turistima

Uvećana dodatna

Anticipativna dodatna – kamata od 2.5% koja se obračunava unapred za ceo period, sa rokom vraćanja 15-25 godina

Regresna – odobravaju republike i opštine investitorima u ukupnoj visini od 2%

- Retencione kvote: mogućnost korišćenja 20-60% od iznosa deviznog priliva za sopstvene potrebe 29


- period 1950 – 2000 – povoljna tendencija razvoja sa prosečnomstopom rasta turista za 4.3% i prihoda za 5.9%

2000 – turistički promet = 687 miliona turista i $ 475 mlrd2005 - 801 6792006 - 846 7442007 - 900 8592008 - 919 9422009 - 880 852 (611€)2012 - milijarda 1100 milijardi

region C i I Evrope ima -10% turističkog prometa – 90 mil turista

krajem 2009 po prvi put nakon 14 meseci degresivnih rezultata, krećeoporavak

30

Trenutna situacija na međunarodnom tržištu

2010 – turistički promet za Januar i Februar je 119 milona turista (boljeod 2007 ali ispod proseka za 2008)

2012 – najveći rast ostvare u regionu Azije i Pacifika od 10%

2012 – region Evrope ima najmanju stopu rasta od 3%

2012 – pojedine zemlje u razvoju značajno povećavju turistički prometEstonija (14%), Izrael (37%), Makao (16%)

Top 10 destinacija po posećenosti (u milionima turista):1. Francuska - 742. SAD - 553. Španija - 524. Kina - 515. Italija - 43

6. V. Britanija- 287. Nemačka - 258. Turska - 249. Malezija - 2310. Meksiko - 21 31


Top 10 destinacija po prihodima (u mlrd):1. SAD - 942. Španija - 533. Francuska - 484. Italija - 405. Kina - 39

Top 10 potrošača (u mlrd)1. Nemačka - 802. SAD - 733. V Britanija - 484. Kina - 445. Francuska - 38

6. Nemačka - 357. V Britanija - 308. Australija - 259. Turska - 2110. Austrija - 18

6. Italija - 277. Japan - 258. Kanada - 249. Rusija - 2010. Holandija - 20

32


Hvala

33

Igor Kovačević, asistentpredmet: Ekonomika turizma

Ekonomski fakultet, Univerzitet u Beogradu

Email: [email protected]

Documents

Karakteristike razvoja međunarodnog turizma u svetu (III deo) · -Beneficirane kamate (smanjuju redovnu kamatnu stopu): Dodatna –stimuliše izgradnju i modernizaciju osnovnih kapaciteta