kapasite artışı.pdf

7/22/2019 kapasite art.pdf

1/90

ET MADEN LETMELER GENELMDRL

SLFRKAST FABRKASI ALANGENLETME VE KAPASTE ARTII EDBAVURU DOSYASI

EVRESEL ETK DEERLENDRMESBAVURU DOSYASI

BALIKESR L, BANDIRMALESAYYILDIZTEPE MAHALES

BALIKESR- HAZRAN 2009


2/90

ET MADEN LETMELER SLFRKAST FABRKASIGENEL MDRL KAPASTE ARTII

- 2 -

Balk Sayfas

PROJE SAHBNN ADI ET MADEN LETMELER GENELMDRL, BANDIRMA BOR VEAST FAB. LETMEMDRL

ADRES Atatrk Cd. AyyldztepeMah. 10201Bandrma /BALIKESRTELEFON VE FAKSNUMARALARI

+90 266 721 31 00

PROJENN ADI SLFRK AST FABRKASIALANGENLETME VE KAPASTE ARTII

PROJENN BEDEL 129.000.000 TL

PROJE N SELEN YERN AIKADRES (L, LES, BELDES,MEVK)

BALIKESRL, BANDIRMA LES,AYYILDIZTEPE MAHALLES

PROJE N SELEN YERN

KOORDNATLARI, ZONE

Mevcut Tesis Koordinatlar

NOKTA SAA(Y) YUKARI(X)1 579810 4468346

2 580012 4468281

3 580053 4468353

4 580098 4468326

5 580081 4468265

6 579950 4468098

7 579749 4468193

Kapasite Art le Beraber Kurulmas planlanan TesisKoordinatlar

NOKTA SAA(Y) YUKARI(X)

1 579569 4468431

2 579801 4468354

3 579739 4468200

4 579507 4468278

35 TPROJENN ED YNETMELKAPSAMINDAK YER (SEKTR,ALT SEKTR)

17.07.2008 tarihli ve 26939 sayl ResmiGazetede Yaynlanan ED Ynetmeliinin7. Madde (c) Bendi

ED/PDT/NHA ED RAPORUNUHAZIRLAYANKURULUUN/ALIMA GRUBUNUNADI

YY YAAR MH.LTD. T.

ED/PDT/NHA ED RAPORUNUHAZIRLAYANKURULUUN/ALIMA GRUBUNUNADRES, TELEFON VE FAKSNUMARALARI

Gkkua Mah. 49. Mh. Sk.12/1Dikmen /ANKARA

+90 312 472 66 64+90 312 473 62 15 (Fax)

ED/PDT/NHA ED RAPORUNUSUNUM TARH (GN, AY, YIL) 22/06/2009


3/90


- 3 -

indekiler

Balk Sayfas..................................................................................................................................... 2indekiler.......................................................................................................................................... 3Tablolar Dizini ................................................................................................................................... 4ekiller Dizini.................................................................................................................................... 4Ekler Dizini ........................................................................................................................................ 5BLM I:PROJENN TANIMI VE GAYES.............................................. .................................... 6I.1- Proje Konusu Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem Ve Gereklilii..6I.2- Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat Ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar VeArazinin Tanmlanmas...6I.3- nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas(Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon Ve Benzeri.)22I.4- Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti Ve Seilen Yerin SeiliNedenlerinin Belirtilmesi..23BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU............................................................... 24BLM III: PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER........ 25III.1- Nfus .............................................. .................................................. ....................................... 25III.2- Faaliyet Alanve evresine Ait Flora ve Fauna Bilgileri ............................................. .......... 26III.3- Jeolojik zellikler ....................................... .................................................. .......................... 30III.4- Doal Afet Durumu................................................................................................................ 32III.5- Toprak ......................................... .................................................. .......................................... 33III.6- Su ............................................................................................................................................ 33III.7- Hava ve klimsel Faktrler...................................................................................................... 34III.8- Mlkiyet Durumu.................................................................................................................... 36III.9- EK-V deki Duyarl Yreler Listesi.............................................. .......................................... 37BLM IV: PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER...... 39IV.1- nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas EtkilerininTantm............................................................................................................................................ 39IV.1-1) Proje in Kullanilacak Alan............................................................................................... 39IV.1-2) Doal Kaynaklarn Kullanm............................................................................................. 39

IV.1-3) Kirleticilerin Miktar........................................................................................................... 40Pasa .......................................................................................................................... 40Evsel Nitelikli Kat Atklar.............................................. ....................................... 40Evsel Nitelikli Sv Atklar.............................................. ....................................... 40Endstriyel Nitelikli Sv Atklar..40

IV.2- Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak TahminYntemlerinin Genel Tantm......................................................................................................... 41IV.3- evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas Dnlen nlemlerinTantm............................................................................................................................................ 42BLM V: HALKIN KATILIMI ....................................... .................................................. .......... 43V.1- Projeden Etkilenmesi Olas Halkn Belirlenmesi ve Halkn grlerinin ED almasnaYanstlmas iin nerilen Yntemler............................................ ................................................ .. 43

V.2- Grlerine Bavurulmasngrlen Dier Taraflar............................................ .................. 43V.3- Bu konuda Verileblecek Dier Bilgi ve Belgeler.................................................................... 43BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERNTEKNK OLMAYAN BR ZET................................................................................................. 44NOTLAR VE KAYNAKLAR..48EKLER.:...49YETERLLK BELGES KAPSAMINDA ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYANALIMAGRUBUNUN TANIMI.66


4/90


- 4 -

Tablolar Dizini

Tablo-1: Dnya Toplam Slfrik Asit retimi (Bin Ton)..18Tablo-2: Avrupa lkelerinde Slfrik Asit retimi (Metrik Ton).18Tablo-3. lkemizde Pirit retimi Yapan Kurulular....19

Tablo.4-Kimyasal zellikler....19Tablo.5- Fiziksel zellikler..20Tablo 6. Trkiyede Slfrik Asit retim ve Tketim Miktarlar...20Tablo.7- Ocak Alannda Mevcut Durumda ve Kapasite Artn Takiben YaplacakMalzeme retim Miktarlar..21Tablo.8- Mevcut Durumda Kullanlan ve Kapasite Artn Takiben Kullanlacak Makine-Ekipman...21Tablo.9-alan Personel Says...22Tablo.10-Mevcut Tesis Koordinatlar... 24Tablo 11- Yeni kurulacak Tesis Koordinatlar....24Tablo.12 Flora Listesi27Tablo. 13 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Amphibia ve Srngen Trleri.29

Tablo. 14 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Memeli Trleri..29Tablo.15 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Ku Trleri.29Tablo.16- Aylk Scaklk Ve Ya Ortalamalar.35Tablo.17- Aylk Ve Yllk Ortalama Buhar Basnc le Aylk, Yllk Ve Gn indeki NemDeiimi...35Tablo.18-Yllk Ve Aylk Kar Ya..35Tablo.19- Bulutluluk Durumu.....36Tablo.20- Rzgr Durumu...36Tablo.21- Sisli, Dolulu, Kral, Orajl Gnler...36Tablo.23- Mevcut Durumda Kullanlan ve Kapasite Artn Takiben Kullanlacak Makine-Ekipman..45Tablo.22- Ocak Alannda Mevcut Durumda ve Kapasite Artn Takiben Yaplacak

Malzeme retim Miktarlar.45

ekiller Dizini

ekil-1: Slfrik Asit retiminin ematik Gsterimi..15ekil-2: Kkrtten Slfrik Asit retimi.16ekil.3- Akm emas...17

ekil.4- Jeolojik Kesit..31ekil.5- Balkesir line ait Deprem Haritas....33


5/90


- 5 -

Ekler Dizini

Ek.1 ... Yer Bulduru HaritasEk.2 .Faaliyet Alanna Ait FotoraflarEk.3 .1/25.000 lekli Toporafik Harita

Ek.4 .......Sahaya Ait Arazi Varl HaritasEk.5 Koordinatl Vaziyet PlanEk.6 ..Ayrntl Yerleim PlanEk.7 ....Faaliyet Alannn Uydudan Grnm


6/90


- 6 -

BLM.I-PROJENN TANIMI VE GAYES

I.1- Proje Konusu Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem Ve Gereklilii

ET MADEN LETMELER, ana faaliyet alan olan bor sektrnde lkemizekonomisine yapt katknn daha st seviyelere karlmas ve ayrca uhdesinde bulunan

trona ve nadir toprak elementleri yataklarnn lkemiz ekonomisine kazandrlmas iingayret sarf etmektedir.

Slfrik asit retim kapasitemizin artmasyla slfrik asit ihtiyacmz karlanacakolup kurum slfrik asit temininde darya baml olmayacaktr. Ayrca proje benzer ikiadet tesisin var olduu bir iletmede kurulacak olmasndan dolay bir ksm sabit sermayeyatrm avantajna sahiptir.

nmzdeki yllardaUzak dou ve Avrupa lkelerine Slfrik asit ihracatnnartarak devam edecei dnlmektedir. Bununla ilikili olarak; Slfrik asit retiminintemel girdilerinden olan slfrik aside talep artacaktr. Bu sebeple yeni bir slfrik asittesisi kurulmas ihtiyatr.

Bilindii gibi en nemli ihra rnlerimizden olan Slfrik asit 'in esasgirdilerinden H2SO4, kendi tesislerimizde pirit yaklarak elde edilmektedir. Slfrik asitrnnn kalitesi d pazarlarda rekabet gcmzn gstergelerinden birisi olup IS0-9000standartlarna gre Gvence Belgesi vermek zorunluluu vardr.

Dnya ve Trkiye'de H2SO4 tesislerinin durumu incelendiinde ticari amaltesislerden ok; ya bir kompleks iinde ara rn olarak ya da izabe tesislerinin bacagazlarnnevreyi kirletmesini engellemek amacyla kurulmu olduu grlmektedir.

Slfrik Asit tesisleri genelde ticari amal tesisler olmad iin, Dnya' da retilenasidin yaklak % 3-4' lk bir ksm piyasaya arz edilmekte, bu da genellikle kullanlarakkirlenmi asidin daha ucuz fiyatla satlmas eklinde gereklemektedir. Bu ekilde arzedilen aside gvenerek piyasadan asit temin edilmesi yoluyla Slfrik asit retimi:kuruluumuzun pazara rn arz yannda iletmecilik asndan da riskler tamaktadr.

Sonu olarak;

Eti Maden letmeleri Bor pazarndaki yerini korumak ve kendi asit ihtiyacnkarlamak amacyla, evreye ve gnmz teknolojilerine uygun yapda retimgerekletirecek yeni bir retim tesisine ihtiya duymaktadr.

Yeni kurulacak tesiste slfrik asit retiminin teknolojisi gerei pirit kavurma' dankan s ile yan rn olarak elde edilecek elektrik enerjisi ile tesisin elektrik ihtiyackarlanaca gibi retim fazlas elektrik enerjisi de sata arz edilecektir.

Projenin yatrm dnemi 4 yl olup; iletme dnemi 20 yldr.

I.2- Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat Ve letme Safhalarnda KullanlacakArazi Miktar Ve Arazinin Tanmlanmas

Faaliyet alan iinde, mevcut tesis kapasitesi yaklak 49.650m2dr. Kapasite artile toplam alan 90.075 m2 alana geniletilmek istenmektedir. Ayrca yllk retimkapasitesi 240.000 ton dan 480.000 tona karlacaktr.


7/90


- 7 -

Mevcut Slfirik Asit nitesi aada ki nitelerden olumaktadr.

A.1. KavurmaA.2.Gaz TemizlemeA.3.Gaz Temas ve Absorbsiyon, niteler aada detayl ekilde aklanmtr.

A.1. Kavurma nitesi

Bandrma limanna gemilerle gelen pirit, tesise 15-20 tonluk kamyonlarla getirilir.Kamyonlar piriti iki adet pirit boaltma silosuna boaltr. Her bir silonun altnda birer

bantl besleyici vardr. Bantl besleyiciler piriti eimli pirit boaltma konveyrne boaltr.Pirit eimli konveyrden ift ynl konveyre aktarlr.ift ynl konveyrden deoluklarla 20.000 ton kapasiteli kapal pirit stok binasna boaltlr.

Pirit, stok sahasndan loderle alnarak iki adet pirit alm silosuna boaltlr. Her birsilonun altndaki bantl besleyiciler piriti eimli pirit alm konveyrne boaltr. Piriteimli konveyrden pirit bunkerine alnr. Bunkerin altndaki konveyr vastas ile pirit,tabakl dner besleyiciye oradan da iki adet frlatc banda boaltlr. Frlatc bantlar piritinyatak alanna ok yumuak, eit ve ince bir ekilde dalmn salar. Hassas olanmalzemenin akkan yatak yzeyine datmnda orada malzemenin tortu olmasnengellemek ve gaz blgelerinde deiken SO2 konsantrasyonlarnn olmasn nlemekzellikle nemlidir.

Kavurma ilemi iin yanma havas yksek basnl bir hava fan ile salanr. Yananhava hem akkan yatak iin tayc ortam olarak hem de demir slfr, demir-III-oksit veslfrdioksite evirmek iin oksijen kayna ilevi grr.

4FeS2+ 11O2 2Fe2O3+ 8SO2

Kavurucunun silindirik bir yatak ksm, bir konik ara ksm ve 100 m2byklkte

bir taban alan vardr. Geniletilmi silindirik ksm ikinci bir yakma olay olmakszn enkk paralarn bile tamamen kavrulmasna olanak salar.

Kavurucu iindeki reaksiyon ekzotermiktir ve gazlar kavurucuyu yaklak 850-900C scaklkta terk ederler. Gereinden fazla olan reaksiyon ssnn bir ksm atk skazannn zorunlu sirklasyon sistemine bal olan akkan yataa yerletirilmi soutmaserpantinleri ile absorbe edilir. Bylece akkan yata soutmak dolayl yoldan stransferi ile olur.

Kavurucuyu terk eden scak toz ykl gaz aknts SO2bloverinin emii ile atk skazan iine ekilir. Atk s kazan gaz geirmeyecek ekilde kaynatlm, zar kapl duvartipinde bir yatay geitli kazandr. Direkt olarak kavurucunun gaz k flanna bir esnek

kuma genileyebilir eklem ile baldr. Toz ykl gazlar kavurma scaklndan 350 Ccivarna kadar kazanda soutulur. Atk s kazan, kzdrlm buhar retimi iin zorlaycsirklasyon tipi bir kazandr. Buharlatrclar ve kzdrclarn konveksiyon stmayzeyleri asl bir dzen iinde balarla birbirine birletirilmitir. Kazan zorlaycsirklasyon sisteminde buhar retir.

Atk s kazan ok yksek oranda toz ierii olan gazlar tadndan dolay, birmekanik darbe sistemi vardr. Darbe sistemi belirli zaman aralklarnda otomatik olarakharekete geirilir. Atk s kazannda n konveksiyon balarnn nnde bir keltme odas


8/90


- 8 -

vardr. keltme odasnda gaz ile birlikte tanan tozun bir ksm yerekimi etkisi ile gazakndan ayrlr. Kazan iinde ayrlan toz bir zincirli konveyr iinde toplanr ve hava ilesoutulur.

A.2. Gaz Temizleme

Gaz temizleme sisteminin amac, asit tesisine girmeden nce tozun, asit sisinin vedier yabanc maddelerin kavurucu gazndan temizlenmesidir. Bu ilem, asit tesisindekiekipmanda ve katalizrde korozyon, tortu oluumunun nlenmesi ve saflk dzeyi yksekasit retmek iin gereklidir.

A.2.1 Scak Gaz Temizlemenitesi

Tesiste paralel olarak alan iki adet siklon mevcuttur. Siklonlar ilerine girentozun yaklak %80 ini ayrtracak ekilde tasarlanm olduka dk ivmeliekipmanlardr.

Siklonlar terk eden gaz alanl Scak Elektrostatik Toz Tutucuya gnderilir. Gaz

ierisinde asl olarak bulunan ve zt kutba sahip iki elektrot arasnda oluturulan younelektrik alanna maruz kalan partikller, ykl hale gelir ve elektrik alannn etkisidorultusunda hareket eder. Boaltc elektrotlar partiklleri eksi yk ile ykler.Partikller boaltc elektrotlardan art ykl olan toplayc elektrotlara doru ekilir.Ayrlan toz toplayc elektrotlardan zincirli konveyre aktarlr.

Gaz ile beraber kan tozun byk ounluu (%99,9 dan fazlas) atk skazannda ve scakgaz temizleme sisteminde (siklonlar ve scak elektrostatik toz tutucu)ayrtrlmaktadr. Bu malzemenin tamam yeniden kazanlr ve peletleme tesisinegtrlr. Bu aamada gazn ierisinde kalan toz hala asit tesisine girmesine izinverilemeyecek kadar fazladr. 350C scaklndaki gaz ayrca HCl, HF, SO3ve metalikmaddeler gibi ayrtrlmas zorunlu olan yabanc maddeler iermektedir. Bunlarn

ayrtrlmas ilemi ise, slak gaz temizleme sisteminde gerekletirilir.

Kalsine Tama ve Peletleme Sistemi :

Kavurucu takanndan ve kazandaki zincirli konveyrden gelen kalsine eimlizincirli konveyrde toplanr ve buradan da dier eimli zincirli konveyre aktarlr.Siklonlardan ve scak elektrostatik toz tutucu konveyrnden de gelen kalsine ayn eimlizincirli konveyre aktarlr. Her iki eimli zincirli konveyrde de toz ile temas etmeyen birsoutma sistemi vardr. Geri dnen suyun soutulmas bir plakal s eanjrnde denizsuyu ile salanr. Soutma suyunun sirklasyonunu salayan biri alr biri yedek olmakzere iki adet pompa mevcuttur. En son eimli konveyrden kalsine soutma tamburu

besleme vidal konveyrne gelen yaklak 350 C scaklkta kalsine soutma tamburuna

aktarlr.Her iki eimli konveyrden kan tozlar tutan bir torbal filtre mevcuttur. Torbal

filtrenin tuttuu tozlar da kalsine soutma tamburu vidal besleme konveyrne aktarlr.Soutulan kalsine Soutma Tamburu Boaltma Vidal Konveyr vastas ile kalsine

bunkeri besleme elevatrne tanr. Elevatr kalsineyi 10 ton kapasiteli Kalsine bunkerineboaltr. Kalsine bunkerin altnda bulunan vidal konveyre boaltlr. Kalsine peletlemedebalayc etmen vazifesi gren bentonit fabrika sahasna silo ile gelir ve 94 tonluk bentonitbunkerine pnmatik ekilde boaltlr. Bentonit vidal konveyr vastas ile kalsinenin


9/90


- 9 -

boaltld vidal konveyre aktarlr. Kalsine ve bentonit karm vidal konveyrdenpeletleme besleme elevatrne aktarlr. Elevatr karm mil kartrc besleyici vidalkonveyrne aktarr. Mil kartrc besleme vidal konveyr kalsine ve bentoniti milkartrcya tar.

Mil kartrc, oluan topak bykln optimum yapabilmek iin ayarlanabilenelektronik deiken hzl bir srcye sahiptir. Kalsine ile bentoniti slatmak ve topakoluumunu balatmak iin mil kartrcya su eklenir. Mil kartrcdan kan karm disk

peletleyiciye gelir. Mil kartrcda oluan topaklar istenilen son pelet byklnegetirmek iin gerekli ilave su peletleyicide eklenir. Disk peletleyiciden kan kalsine

peletleri eimli kalsine stok besleme bant konveyr ile 20.000 ton kapasiteli kalsine stokbinasna tanr. Ayn zamanda kalsineyi peletlemeden kalsine stok binasna tamak iinkalsine vidal konveyrnden sonra kalsineyi eimli bant konveyre tayacak bir by-passgeii vardr.

A.2.2 Islak Gaz Temizleme

Scak gaz temizleme sisteminden gelen gaz venturi ykaycda slatlr. Islatmasonucu younlaabilir gaz halindeki kirliliklerin topaklanmas artacaktr. lemde gazadyabatik olarak yaklak 63 C civarna kadar soutulur ve ayn zamanda n ykamayaplm olur. Gaz, daha sonra soutma kulesinden geirilerek son scakl olan 31 C yekadar soutulur. Soutma kulesinde biriken kondensat, ykama sistemindeki buharlamakayplarn tamamlamak iin doal akla venturi ykaycya geer. 31 C ye kadarsoutmak H2SO4 in su dengesi iin nemli bir faktr olduundan scaklk soutucularagelen soutma suyu aknn manuel olarak deitirilmesi ile kontrol edilir.

Venturi ykaycda sirkle eden zayf asidin bir ksm SO2ayrc kuleye gnderilir.Atk sv, artma tesisine pompalanmadan nce sknt yaratan kt kokuyu gidermek iinSO2nin byk bir ksm ayrc kulede giderilmektedir. Ayrc kulenin alt blm zayf

asit iin bir tank vazifesi grr ve burada toplanan zayf asit atk artma tesisine gnderilir.

Ykama ve soutma tesisinde ilemden geen gazlar son temizleme iin ilk slakelektrostatik toz tutucuya, sis giderme ve artlan bileenlerin toplanmas iin ikinci slakelektrostatik toz tutucuya gnderilir. Boyutlarndan dolay nceki ekipman iindeatlamayan ince partikller(genellikle 1 mikronun alt) ve asit sisi ikinci elektrostatik toztutucu knda gazdan ayrlr. Gazdan ayrlan partikller srekli olarak alt ksmdakikondensat ile birlikte atlr ve ykama sistemine gnderilir.

A.3 Gaz Temas Ve Absorbsiyon

Gaz temizleme nitesinden gelen proses gazlar kurutma kulesinin altndan girer ve%93 lk slfrik asit (H2SO4) ile ters ynde temas ederek dolgu iinden yukarya dorukarken neminden arndrlr. Konversiyon ksmnda istenen kkrtdioksit (SO2) veoksijen (O2) konsantrasyonlarnn salanmas iin kurutma kulesi giriine seyreltme havasverilir. Kurumu ve sv zerresi iermeyen gaz kurutma kulesinden sonra SO2bloverininemi ksmna girer. Kavurucu knda istenilen vakumu elde etmek iin kanatlar otomatikolarak ayarlanr.


10/90


- 10 -

SO2 nin SO3 e dnmnde kullanlan katalizr vanadyum pentaoksittir(V2O5).SO2 nin SO3 e dnm reaksiyonu ekzotermik olduundan daha ok konversiyonungereklemesi iin konverterin her kademesinden sonra kan gaz soutulmaldr ve her birkatalizr yata ierisindeki gaz ak yn aa dorudur.

SO2+ O2 SO3

Bloverden kan gazlar nce souk gaz eanjrnn gvde ksmndan geer.Konverterin drdnc kademesinden gelen scak gaz borulardan aaya doru akar veslarn bloverden gelen souk gaza verirler.

Souk gaz eanjrnde snan gaz konvertere giri scaklna kadar stlmak zerescak gaz eanjrnn gvde ksmndan geer. Konverterin birinci kademesinden kanscak gaz boru iinden yukar doru karken slarn souk gaz eanjrnden gelen ve

boru aralarndan aa doru akan gazlara verirler.

Yaklak 420C ye stlan gaz konverterin birinci kademesine girer. Burada SO2nin SO3 e ilk dnm gerekleir. Konverterin ilk kademesinden kan gazlar

soutulmak zere scak gaz eanjrnn boru ksmna girer. Buradan kan gazlar dakonverterin ikinci kademesine girer.

Konverterin ikinci kademesinden kan gazlar scak ara gaz eanjrnn boruksmndan geirilerek soutulur. Buradan kan gazlar konverterin nc kademesinegirerler. nc kademeden kan gazlar souk ara gaz eanjrnn gvde ksmndanyukarya doru akar ve slarnHRS kulesinden gelen ve borulardan aaya akan gazlaraaktarrlar. Ksmen soumu gazlar bu eanjrden kar ve Ekonomizer 3B ye girer. Soukara gaz eanjrnn boru ksmndan kan ksmen soutulmu gazlar borular ierisindengeer ve kazan besi suyunu kaynama scaklna kadar starak buhar retir. Ekonomizer3B den kan soutulmu gazlar HRS kulesine girer.

HRS sistemi bilinen absorbsiyon sisteminden farkldr. Bu sistem daha yksek asitscaklnda alarak ortaya kan oluum ssnn HRS kazannda buhar (10 bar) olarakkazanlmasn salayan bir sistemdir. Gazn ierisindeki kkrttrioksit (SO3) araabsorbsiyon (s geri kazanm) kulesinde ilk kademeden yukar doru karken %99 lukslfrik asit ierisinde absorbe edilir, bu esnada slfrik asit oluum ss da kazanlr. Gazdaha sonra geri kalan SO3 in absorbe edildii ikinci kademeye kar. kinci aamann aslgrevi gaz soutmak, kalan SO3ve slfrik asit buharn tutmak, slfrik asit buharnnyounlamas esnasnda ortaya kan sy ve gazdaki sy kazanmaktadr.

kinci kademedeki asit direkt olarak birinci kademeye geer. kinci kademeden dekan gaz kulenin st ksmndaki sis gidericilerden geer. HRS kulesinden kan asit

pompa tankna gelir ve buradan da dikey bir pompa vastas ile HRS kazanna verilir. HRS

Kazan birinci kademeden kan asidi soutmak ve yaklak 11 ton/saat ve 10 bar basntabuhar retmek iin tasarlanmtr.

Is geri kazanm(HRS) kulesinden kan gaz souk ara gaz eanjrnn boruksmndan ve scak ara gaz eanjrnn gvde ksmndan geer. Daha sonra konverterindrdnc kademesine geer. Burada SO2 in SO3 e son dnm gerekleir. Buradankan gazlar souk gaz eanjrnn boru ksmndan geer. Gaz daha sonraKzdrc/Ekonomizer birleiminden geer. Scak gazlar nce kzdrc blm

borularndan aa doru akarak HRS kazanndan gelen buhar str. Daha sonra


11/90


- 11 -

Ekonomizer 4C ve 4A borularndan aa doru akarak atk s kazanna giden besi suyunustr. Soutulan gazlar final absorbsiyon kulesine gider.

Final absorbsiyon kulesinde gaz aadan yukar doru karken SO3, %98,5 likH2SO4 iinde absorbe edilecektir. Final absorbsiyon kulesinden kan gazlar (tasarlanan300 ppm in altnda SO2) iletme bacasndan atmosfere verilir.

rn asit %93 lk teknik asit isteniyorsa kurutma hattndan alnarak ayrc kuledengeerek, % 98,5 luk saf asit isteniyorsa final absorbsiyon hattndan alnarak rn asittankna gnderilir. Yaklak 35 C ye soutulan asit, stok tanklarna gnderilir.

ki adet teknik asit stok tank vardr. Her birinin 10.000 ton asit depolamakapasitesi vardr. 1 adet 5.000 ton asit depolama kapasitesi olan saf asit stok tank vardr.Asidi depolama tankndan tankerlere transfer eden iki adet asit dolum istasyonu mevcuttur.

A.4. Yardmc Tesisler

A.4.1. Atk Artma nitesi

Islak gaz temizleme tesisinden gelen sv atk sv depolama tankna alnr. Atk svdepolama tankndan kontrol edilen orandaki sv 1 nolu Reaktre gnderilir. Arsenii As+3den As+5 e ykseltgemek iin gl bir oksitleyici olan hidrojen peroksit kullanlr.Hidrojen peroksit, hidrojen peroksit depolama tankndan lm pompas vastas ileReaktr 1 e gnderilir.

znebilir arsenii, kat demirarsenada evirmek iin, hidrojen peroksitleykseltgendikten sonra demir slfatla muamele edilir :

Fe2(SO4)3+ 2H3AsO4 2FeAsO4 + 3H2SO4

Gerekli olan demir slfat, demir slfat zelti depolama tankndan lm pompasvastas ile alnr. Reaktr 1 de demir arsenad oluumunun optimum olabilmesi iin gerekli4-5 pH araln salamak iin hidrojen peroksit, demir slfatn yansra snm kire

beslemesi yaplr. Takan vastas ile Reaktr 2 ye gelen zeltinin pH snm kirebeslemesi yaplarak ntr deerolan 7 ye ayarlanr. zeltide kalsiyum hidroksit slfrikasidi ntralletirdiinde al oluur :

H2SO4+ Ca(OH)2 CaSO4.2H2O

Alnn demirarsenad veya metal hidroksitlere gre filtre edilmesi daha kolaydr.Artlan ve ntralize edilen sv filtrepres besi depolama tankna gelir. Depolamatankndaki kartrc katlar askda tutar. amur halindeki madde kontrol edilen bir oranla

depolama tankndan filtrepreslere pompalanr. Filtrepresler amur kvamndaki zeltidekisuyun byk bir ksmn alr. Filtre edilmi sv halen kirli ise Reaktr 2 ye gnderi lir.Filtrepreslerde tutulan kat atk ise uygun bir ekilde sahadan uzaklatrlr.

A.4. 2. Deniz Suyu Soutma nitesi

Deniz suyu soutma sisteminin amac soutma ilemi iin istenilen miktarda,basnta ve scaklkta suyu salamaktr. Soutma suyu aadaki ekipmanlar iinsalanmaktadr:


12/90


- 12 -

Turbojeneratr soutucular Kuvvetli asit soutucular SO2blover motoru soutucusu Gaz soutma kulesi zayf asit soutucular Kalsine konveyr soutma suyu soutucusu

Deniz suyu 125 m uzaklktan ve yaklak 8 m derinlikten alnmaktadr.Mikroorganizmalar ldrmek iin su alm hattna sodyum hipoklorit enjekte edilir. Sualm borusu, kyda deniz seviyesinden 3 metre aada bulunan bir beton depolamahavuzu iine gider. Soutma suyunun datm iin ikisi alrbiri yedek olmak zere adet pompa kullanlr. Pompa boaltm boru hatt tesiste biri trbine dieri asit nitesigitmek zere iki hatta ayrlr. Deniz suyu soutma sistemi maksimum 25 C de soutmasuyu olaca dnlerek tasarlanmtr. Tasarlanan geri dn suyu scakl 35 Colacaktr.

Sodyum Hipoklorit bir elektrolitik hcre jeneratr vastas ile deniz suyundanretilir. Deniz suyunun elektrolizi anotta, su ile HCl ve HOCl oluturan klorr (Cl 2) gazn

karr. Sodyumun su ile abucak tepkimeye girmesi neticesinde katotta kostikoluturularak Sodyum (Na) azaltlr. HCl ve HOCl ile NaOH tepkimeye girerek sodyumhipoklorit ve hidrojen gaz oluur.

H2O + NaCl + e NaOCl + H2

Reaksiyonda oluanlar 2,45 m3lk bir gaz giderme tankna tanr. Gaz giderilen 1500mg/l olarak retilen hipoklorit zeltisi deniz suyu alm hattna dozajlanr.

A.4.3. Su Artma nitesi

Tesise gelen su (kuyu suyu veya gl suyu) fabrikaya ait su deposunda depolanr. Su

buradan doal ak ile tesise gelir. Buradan tesiste su ihtiyac olan muhtelif yerlere(kalsinesoutma, atk artma, gaz soutma v.s.) ile filtre besi suyu pompasna kadar gelir ve bupompa vastas ile Multimedya Filtreye beslenir. Pompa emiinde daha kolay filtrasyonusalamak iin koaglant dozajlanr. Filtreye stten giren su askdaki katlar bu katmanlarstnde brakr ve bulanklktan ve askdaki katlarndan arndrlm su filtre su tankndadepolanr. Filtre kendini basn farkna gre otomatik olarak tersten ykar. Ykamaesnasnda kullanlan filtre suyuna mikroorganizmalar ldrmek iin sodyum hipokloritdozajlanr.

Filtre su tankndan yumuatc pompas ile alnan su yumuatma kolonunun stksmndan girer ve ierinde bulunan zayf katyonik reine ile tuz vastas ile sertliioluturan Ca, Mg iyonlar ile Na iyonlar yer deitirir. Bylece su yumuatlm olur.

Filtre giriinde llen suyun iletkenliine bal olarak belirlenen bir katsay ile belliiletkenlikte veya hacimde su yumuatldktan sonra katyon kolonu doymu tuzlu suzeltisi ile rejenere edilir. Elde edilen yumuak su; kullanma suyu tankna ve yumuak sutankna gnderilir. Tanklarda mikroorganizma oluumunu nlemek iin her iki hatta dasodyum hipoklorit dozajlanr. Buradan biri alr biri yedek olan iki adet salmastra suyu

pompas vastas ile tesiste salmastra suyu ile alan pompalara yumuak su gnderilir.

Ters Osmos besi pompas ile alnan yumuak su ters osmos nitesine beslenir. TersOsmos nitesindeki membranlara serbest klor zarar verecei iin, bu kloru elimine etmek


13/90


- 13 -

iin besi pompasnn emiine sodyum metabislfit dozajlanr. Ters Osmos nitesinde 0,001m lik gzenekli yapda membranlar vardr. Bu membranlarda iyonlarn ok byk birksm arndrlr. Su nce paralel iki hattan 1.membran grubundan basnla geirilir.Buradan geemeyen su daha sonra 2. kademe membran grubundan da geirilerek birartma ilemi daha yaplm olur. Buradan da geemeyen su atk su olarak atlr. rn su

ise Ters Osmos rn su tanknda toplanr.

Yumuak su

TO rn Suyu

Atk su

Ters Osmos rn su tankndan demineralize nitesi besi pompas vastas ile alnansu nce katyon kolonundan sonra da anyon kolonundan geirilerek iyonlarndan arndrlr.

Demineralize nitesinde iletkenlik 0,2 s/cm in zerine ktnda ya da belirli bir hacimdesu artldnda katyon kolonu %93 lk slfrik asitle, anyon kolonu ise %48 lik kostikle(sodyum hidroksit) rejenere edilir.

Elde edilen saf su demineralize su tanknda depolanr. Buradan da demineralize sudatm pompas vastas ile tesise verilir. Bu suyun bir ksm seyreltme suyu olarakkullanlr. Kalan ksm ise buhar retim sistemine gnderilir.

A.4.4.Buhar ve Enerji retim Sistemi

Demineralize su tankndan pompa vastas ile gelen saf su HRS nstcdangeerek yaklak 40 C den 93 C ye kadar stlarak degazre verilir. Kazan besi suyu

iinde zlm olarak bulunan serbest oksijen (O2) ve karbondioksit (CO2) gazlarkazann ve buhar tesisatnn metal yzeylerinde tahribata neden olabileceinden saf sudegazrde bunlardan arndrlr. Besi suyu ufak zerrelere ayrlarak ve buharla stlarak

bnyesindeki CO2 60 C de, O2 ise 100 C nin zerinde buharlaarak ayrlr. Oksijengidermeye yardmc olmas iin degazre oksijen tutucu kimyasal dozajlanr. Degazrdekullanlan buhar normal operasyon annda HRS kazanndan gelir. Saf su degazrdenyaklak 110 C de kar.

Turbojeneratr buhar soutma pompas degazrden saf suyu alr ve trbinegirmeden nce buhar sprey yntemi ile bir miktar soutur.

Dk basnl kazan besi suyu degazrden biri alr biri yedek olan iki pompavastas ile alnr. Pompa emiine pH ayarlayc kimyasal dozajlanr. Pompa vastas ileHRS Istcya gelen Istlan kazan besi suyu HRS kazannda buhar oluturur. Buradankan buhar kzgn buhar oluturma amacyla kzdrcya gnderilir. Kzdrcda 187 C den220 C ye stlarak elde edilen 10,7 barlk kzgn buhar trbine gnderilir.

Yksek basnl kazan besi suyu degazrden biri alr biri yedek olan iki pompavastas ile alnr. Pompa emiine pH ayarlayc kimyasal dozajlanr. Pompa vastas ilesrasyla A,B ve C ekonomizerlerinden geen su 110 C den 182 C ye stlarak buhar


14/90


- 14 -

domuna gider. Burada buharlatrc ve kzdrc demetlerden geirilerek elde edilenyaklak 400 C de 42,3 barlk kzgn buhar trbine gnderilir.

Toplam 54,5 m3/saatlik kzgn buhar trbine girmeden nce soutmaistasyonlarnda trbin buhar soutma pompasndan gelen su vastas ile soutulur. Daha

sonra trbine gelen buhar trbin kanatlarn dndrr ve bu kanatlar vastas ile jeneratrnde tahrik milinin dnmesi ile elektrik enerjisi retilir. retilen 11,175 Mwh enerjinin 6,000Mwh tesiste tketilecek olup kalan 5,175 Mwh lk enerji satlacaktr. Tesisin maksimumenerji retim kapasitesi 11,5 Mwh tir. Trbinden sonra kondensere gelen buhar buradadeniz suyu vastas ile soutularak younlatrlr ve elde edilen kondense suyu biri alr

biri yedek durumda olan kondense pompalar ile demineralize su tankna gnderilir.

Kapasite Artrm Projesi Temel Tasarm Plan ise aada verilmitir.

Slfrik asidin retiminde kullanlan SO2; bakr, inko gibi baz metallerinpirometalrjik ilemleri sonucu ortaya kan baca gazndan, piritin yaklmas sonucunda,doal kkrt minerallerinin yaklmas sonucu (dnya retiminin %70i), petrol/doalgazn

deslfrizasyon prosesleri sonucu elde edilen kkrdn yaklmas ve termik santrallerinbaca gazlarnn temizlenmesinden elde edilir. SO2gazndan H2SO4e dnm ise;

Kontak prosesi Slfasid Prosesi

SO2+1/2 O2+n H20 H2SO4. (n-1) H2O

Peroksit Srtme Metodu (Peracidox) Petersen-Fattinger Prosesi WSA (Ya Gaz Slfrik Asit Yntemi) yntemleri ile salanr.Bu yntemlerden en ok kullanlan ve etkin sonu vereni kontak yntemidir.

1831 ylnda Peregrine Phillips tarafndan patenti alnan Kontak Prosesi; son 100 yldrslfrik asit retiminde en ok kullanlan yntemdir. Bu proseste SO2den yola kldiin SO2;

Kkrdn yaklmas yolu ile;S (s) + O2 SO2 (g)

Piritin yaklmas yolu ile;2FeS2+11/2 O2 Fe2O3+4 SO2+Q elde edilir.

Temizlenmi ve kurutulmu SO2 gaz konverterlerde kademede , vanadium (V) oxide,V2O5varlnda SO3e dnmektedir.

400C2SO2 (g) + O2(g) 2SO3(g) H= -192 Kj mol

-1 ve su eklenmesi ile H2SO4elde edilir.


15/90


- 15 -

ekil-1: Slfrik Asit retiminin ematik Gsterimi

H2SO4

Kaynak: EFMA

SO2 KaynaSO2nin SO3edntrlmesi

SO3nAbsorplanmas

SuKayna

H2SO4

Hava ileseyreltme

SuKayna

H2SO4/SO3


16/90


- 16 -

ekil-2: Kkrtten Slfrik Asit retimi

Kkrt

Kuru Hava

Hava

H2O

Yeni kurulacak Slfirik Asit Tesisinin ngrlen akm emas aada sunulmuolup Kapsamlatrma toplantsndan sonra Komisyon yelerinin grleri dorultusunda

daha da sadeletirilebilir.

Kkrt EritmeKazan

Yanma Frn

SO2 Soutucusu

Konverter

SO3Soutucusu

AbsorpsiyonKulesi

SirklsyonTank

Depolama Tank

H2SO4,SO3

SO2

SO3

Oleum

AbsorpsiyonKulesi

SirklsyonTank

Depolama Tank

Oleum

H2SO4 H2SO4


17/90


- 17 -

ekil.3- Akm emas


18/90


- 18 -

Slfrik asit; sanayide nemli yeri olan bir kimyasaldr. En nemli kullanm alanslfat fosfatl gbre retimidir. Ayrca amonyum slfat ve potasyum slfat retiminde,organik ve petrokimya proseslerinde, boya, akmlatr, kat, plastik, sabun, suni ipek,elik parlatma, uranyum, bakr ve vanadyum kazanmnda, yine az miktarlarda demir elikve demir d metallerin izabesinde, petrol ve petrol rnlerinin rafinasyonu vb gibi ok

sayda kullanm alan vardr. Slfrik asidin dorudan kullanld proseslerin bandaorganik slfnasyon ve deterjan retimi gelmektedir. Slfrik asit ayrca Slfrik asitretim prosesinde ana girdilerden birisi durumundadr.

Dnya endstrisinde en ok retilen kimyasal madde olarak, slfrik asidintketimi bir lkenin gelimilik dzeyinin bir gstergesi olabilir. ounluu SO2gazndanretilen slfrik asidin dnyada yllk retim miktar; 2006 yl iin 200 milyon metriktondur . Tketim miktarlarnda art gzlenmektedir.rnein 1992 de 4.5 $ olan maliyet;2000 ylnda 5.4 $a ykselmitir. lkeler baznda tketim ise 2006 ylnda Gney Afrikaiin 3 milyon ton, 2004 ylnda ngiltere iin yaklak 1 milyon , 2003 ylnda Kanada iin2.5 milyon tondur.

Tablo-1: Dnya Toplam Slfrik Asit retimi (Bin Ton)

2000 2001 2002 2003 2004 2005Toplam Dnya

retimi166,693 168,379 171,500 176,003 185,006 192,128

Kaynak: Dynamics of Metals Industry on Sulhpur Demand Geoff Mason, The Sulphur Institude (TSI), tarafndanDnya Slfr Sempozyumunda sunulmutur, 26-28 Mart, 2007 Amsterdam, Hollanda.

Tablo-2: Avrupa lkelerinde Slfrik Asit retimi (Metrik Ton)

lkeler 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Belika 596,000 665,700 720,600 722,700 704,600 623,400Bulgaristan 506,000 456,000 644,000 620,000 751,0004

Finlandiya 2,496,000 2,857,000 1,211,000 914,000 854,000 1,035,000

Polanya 1,707,000 1,505,000 1,948,000 1,845,000 1,861,000 1,980,000

Fransa 2,214,279 2,176,855 2,181,000 2,051,000 1,930,000 1,624,000

ngiltere 716,000 908,000 581,000 485,446 843,568

Almanya 1,601,000 1,618,000 1,474,000 1,504,000 1,640,000 1,536,000

lkeler 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Yunanistan 813,775 911,342 965,781 515,061 484,2512

talya 2,013,000 1,017,000 1,048,000 988,000 1,043,000 1,058,000

Rusya Fed. 5 840 000 7 148 000 8 258 000 8 209 000 8 458 000 8 759 000

Kaynak: Birlemi Milletler Endstriyel rnler; Slfrik Asit retim Miktarlar

Trkiyede slfrik asidin yurtii retimi, tketimi ve ithalat Trkiyedeki slfrikasit fabrikalar tarafndan yaplmaktadr. Trkiyede birok slfrik asit fabrikas olmasnaramen bunlarn bazlar son yllarda kapanm, bir ksm ise sadece kendi ihtiyalar iinretim yapmaktadr.


19/90


- 19 -

Dnyada pirit, ya dorudan pirit yataklarndan ya da bakr, kurun, inkocevherlerinin flotasyonla zenginletirilmesi srasnda yan rn olarak elde edilmektedir.

Slfrik asit retimi iin kullanlan pirit cevher veya konsantrelerinde, en az % 42 -46 S tenr istenmektedir. Dnyada pirit retimi, rezervi ve fiyatlar konusunda salkl

bilgi alnmas g olmakla birlikte, en byk pirit reticisi lkeler arasnda spanya, talya,Norve, Finlandiya ve eski S.S.C.B.nin yer ald bilinmektedir.

lkemizde Pirit retimi Etibakra ait Kre ve Murgul iletmeleri ve ayeli Bakrtarafndan yaplmakta ve tketimi slfrik asit tesislerinin alma durumuna gredeimektedir.

Tablo-3. lkemizde Pirit retimi Yapan Kurulular

Eti Bakr ayeli Bakr

retim (Ton/yl) 460.000 350.000

Tenr (% 45) 42-46 46

Kaynak: Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan Madencilik K Raporu Metal Madenler AltKomisyonu Bakr-Pirit alma Grubu Raporu

Eti Bakr A.. Genel Mdrlnce iletilmekte olan Kre Bakrl Pirit letmesindeflotasyon yntemi uygulanmaktadr. Flotasyon sonucunda bakr ve pirit konsantreleri eldeedilmektedir.

Kre piritinin zellikleri;

Tablo.4-Kimyasal zellikler

erik(%)

Toplam SYanabilir S

SiO2CuFeAs

Nem

46,27 50,4941,44 43,519,45 6,98

0,4841,90 41,000,066 0,052

10 12


20/90


- 20 -

Tablo.5- Fiziksel zellikler

MESH(Tyler)

AIRLIK(gr)

+ 9+9 +14

-14 +28-28 +60-60 +65

-65 +100-100 +150-150 +200-200 +270-270 +325

-325

00,08

0,110,150,310,245,753,28

21,283,31

65,54

100

Elde edilen piritin bir blm Bandrma Slfrik Asit Tesislerinde hammaddeolarak kullanlmaktadr (120.000 ton/yl). Kapasitenin dier blm ise potansiyel

hammadde kayna olarak ngrlmektedir.

ayeli bakr iletmelerinde ise flotasyonla bakr ve cinko konsantre olarak eldeedilmekte, pirit ise gang mineralleri ile birlikte derin deniz dearj ile Karadenizeatlmaktadr. Flotasyona eklenecek bir pirit yzdrme kolonuyla potansiyel hammaddekayna oluturmak mmkn olabilecektir.

Trkiyede slfrik asidin yurtii retimi, tketimi ve ithalat Trkiyedeki slfrikasit fabrikalar tarafndan yaplmaktadr. Trkiyede birok slfrik asit fabrikas olmasnaramen bunlarn bazlar son yllarda kapanm, bir ksm ise sadece kendi ihtiyalar iinretim yapmaktadr.

Tablo 6. Trkiyede Slfrik Asit retim ve Tketim Miktarlar

YIL TR TOPLAM MKTAR

(ton)

1997RETM 184.901

TKETM 464.071

1998RETM 285.491

TKETM 702.009

1999RETM 767.212

TKETM 1.233.621

2000RETM 481.105

TKETM 792.964

2001RETM 562.457

TKETM 662.451

2002 RETM 819.325

Kaynak: TUK verileri


21/90


- 21 -

Tablo.7- Ocak Alannda Mevcut Durumda ve Kapasite Artn Takiben Yaplacak Malzeme retimMiktarlar

Eski Kapasite Yeni Kapasite

Yllk retim240.000 Ton (13.043,4

m3)Yllk retim 480.000 Ton (26.086,8 m3)

Gnlk retim (320gn) 750 Ton (407,6 m3) Gnlk retim (320 gn) 1500 Ton (815,2 m3)

Saatlik retim (gnde24 saat)

31,25 Ton (16,9 m3)Saatlik retim (gnde 24

saat)62,50 Ton (33,8 m3)

Faaliyet alannda, retim faaliyetleri esnasnda, 1 adet Pirit Kavurucu, 1 adet AtkIs Kazan, 1adet Siklon, 1 adet Elektrostatik Filtre,1 adet Dner Soutucu, 1 adet VenturiKulesi, 1 adet Gaz Soutma Sistemi, 1 adet Kurutma Sistemi, 1adet Islak ElektrostatikFiltre, 1 adet SO2Fan Konverter, 1 adet, 1 adet Kuvvetli Asit Kulesi, 1 adet Is KazanmaSistemi, 1 adet Baca, 1 adet Konverter n Istc, 1 adet Asit Depolama, 1adet Soutucu SuSistemi kullanrkenkapasite art ile birlikte ekipman says iki katnakarlacaktr.

Tablo.8- Mevcut Durumda Kullanlan ve Kapasite Artn Takiben Kullanlacak Makine -Ekipman

iler iin 11.1.1974 tarih ve 14765 sayl Resmi Gazetede yaynlanan, i

Sal ve Gvenlii Tz" ile, 10.06.2006 Tarih ve 25134 sayl Resmi Gazetedeyaymlanan 4857 Sayl Kanununda belirlenen hkmler dorultusunda her trl nlemalnacaktr.

KAPASTEARTIINDAN NCE

KAPASTE ARTIINDANSONRA

Pirit Kavurucu 1 2

Atk Is Kazan 1 2

Siklon 1 2

Elektrostatik Filtre 1 2

Dner Soutucu 1 2

Venturi Kulesi 1 2

Gaz Soutma Sistemi 1 2

Kurutma Sistemi 1 2

Islak Elektrostatik Filtre 1 2

SO2 Fan 1 2

Konverter 1 2

Kuvvetli Asit Kulesi 1 2

Is Kazanma Sistemi 1 2

Baca 1 2

Konverter n Istc 1 2

Asit Depolama 1 2

Soutucu Su Sistemi 1 2


22/90


- 22 -

Tablo.9-alan Personel Says

Bandrma Borletme Mdrl

(mevcut)

ProjeKapsam

Bandrma Borletme Mdrl

(toplam)657 31 1 2

Szlemeli 184 8 192Toplam 215 9 224

i 646 80 726Genel Toplam 861 89 950

Projenin yatrm dnemi 4 yl olup; iletme dnemi 20 yldr.

Faaliyet alannda sekiz saatlik vardiya olmak zere, 31 kii kadrolu, 184 kiiszlemeli ve 646 kii de ii statsnde olmak zere toplam 861 kii almaktadr.Kapasite artyla birlikte vardiya saysnda deiiklik olmazken, alan says, 32 kiikadrolu, 192 kii szlemeli ve 726 kii de ii statsnde olmak zere toplam 950 kiiye

karlacaktr.Slfrik asit; sanayide nemli yeri olan bir kimyasaldr. En nemli kullanm alan

slfat fosfatl gbre retimidir. Ayrca amonyum slfat ve potasyum slfat retiminde,organik ve petrokimya proseslerinde, boya, akmlatr, kat, plastik, sabun, suni ipek,elik parlatma, uranyum, bakr ve vanadyum kazanmnda, yine az miktarlarda demir elikve demir d metallerin izabesinde, petrol ve petrol rnlerinin rafinasyonu vb gibi oksayda kullanm alan vardr. Slfrik asidin dorudan kullanld proseslerin bandaorganik slfnasyon ve deterjan retimi gelmektedir. Slfrik asit ayrca Slfrik asitretim prosesinde ana girdilerden birisi durumundadr.

Slfrik Asit Fabrikasnn bulunduu arazi ET Maden letmeleri GenelMdrlne ait tapulu arazidir. Faaliyetin toplam alan 36.800 m2alandr. Bunun 16.800

m2si mevcut tesis, 20.000 m2 si ise kapasite art kapsamnda kurulmas planlanan tesistir.

I.3- nerilen projeden kaynaklanabilecek nemli evresel etkilerin genel olarakaklanmas (su, hava, toprak kirlilii, grlt, titreim, k, s, radyasyon vebenzeri.)

2008 yl ierisinde Slfrik Asit Fabrikasnda 320gn allm olup 190.600 tonSlfrik Asit retilmi ve 122.845 ton kat atk (pirit kl-kalsine) olumutur. Yenikurulacak tesiste retilecek Slfirik Asit Miktar 240.000 ton/yl olup, 180.000 ton kat atk(pirit kl-kalsine) elde edilecektir.

retim aamasnda personelden kaynaklanan evsel nitelikli kat atklar ve evsel

nitelikli sv atklar oluacaktr. Oluacak kat ve sv atklarn hesaplamalar ilgiliblmlerde yaplmtr.

2008 yl ierisinde Eti Maden letmelerine ait Slfrik Asit fabrikasnda 320 gnallm olup, 190.600 ton Slfrik Asit retilmi ve 124.589 ton sv atk olumutur.Yeni tesiste proses gerei ortya kacak zayf asitler ve kaaklar, sv atk ileme nitesindekirele ntralize edilip filtrelerden geirilerek ve evre mevzuatna uygun olarak denizedeaj edilecektir. Oluan sv atk miktar 125.000 ton/yl olarak ngrlmektedir.


23/90


- 23 -

Faaliyet ile ilgili oluacak grlt, toprak kirlilii gibi dier evresel etkiler ve

alnacak nlemlerin detaylar hazrlanacak ED Raporunda verilecektir.

I.4-Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti Ve Seilen Yerin

Seili Nedenlerinin BelirtilmesiMadencilik sektrnn i ve d pazarlarda rekabet gcnn artrlmas asndan;

islenmi rn kapasitesinin ve rn eitlilii ile rn kalitesinin arttrlmasna ynelikyatrmlarn yaplmas, ana girdi maliyetlerinin ve nakliye cretlerinin drlmesi, yeniteknolojilerin kullanm nem arz etmektedir.

Madencilik sektrnde, madenin islenmesinde yaanlan sorunlarn basndahammadde temini ve nakliye mesafesinin uzak olmas gelmektedir.

Maden isleme tesislerinin zellii gerei; yeri ve konumu seilirken, tesisin ihtiyacolan hammaddeye en yakn yer konum ve yerleim yerlerine zarar olmayacak ekilde

planlanr. Hammaddenin nakliye mesafesi uzun olduu srece maden isleme tesislerinegerek is gc kayb bakmndan gerekse de isletme ekonomisi bakmndan ok bykdezavantajlar yaratmaktadr.

Yer seiminde hammadde ve rn nakliyesi kolayl, proses iin gerekli olan soutmasuyunun temini, kalifiye igcnn kolay temin edilebilmesi ve gerekirse bu konudamevcut fabrikada alan deneyimli igcnden yararlanlabilmesi gibi faktrlerin yan sramevcut tesisin alt yap imkanlarndan yararlanmak gibi faktrler gz nnde

bulundurulmutur. Bu durumda pirit ve asit nakliyesinde deniz nakliyesininkullanlabilecei, soutma suyu olarak deniz suyunun ikame edilebilecei ve mevcuttesisin deneyim ve alt yap imkanlarndan yararlanlabilecek en uygun yer olarak Bandrmaseilmitir.


24/90


- 24 -

BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU

Projenin yeri; mevcut tesisin bulunduu Bandrma Bor ve Asit Fabrikalarletmesidir. Mevcut tesisin kurulduu sahada yeterli hammadde stok sahasnn bulunmas,mevcut altyap ve yardmc tesislerden (yol, buhar, su, elektrik vb.) yararlanma olana,

igc ve donanmndan yararlanma imkanlar olmas nedeniyle mevcut Slfirik AsitTesisi nitelerinin yanlarnda bulunan bo alanlar kullanlacaktr.

Faaliyet alan iinde, mevcut tesis kapasitesi yaklak 49.650m2dr. Kapasite artile toplam alan 90.075 m2 alana geniletilmek istenmektedir. Ayrca yllk retimkapasitesi 240.000 ton dan 480.000 tona karlacaktr.

Slfrik Asit Fabrikas Balkesir l Merkezine 78 km, Bandrma Belediyesine 2 kmve Ayydztepemahallesine 0,9 km uzaklktadr. Ayrca ED alan olarak belirlenen alann

bat snrnakuuumu 100 metre mesafeden Marmara denizi bulunmaktadr.

Tablo.10-Mevcut Tesis Koordinatlar

1.NOKTA 2.NOKTA 3.NOKTA 4.NOKTA

SAA(Y) 579810 579810 579810 579810

YUKARI(X) 4468346 4468346 4468346 4468346


SAA(Y) 580081 580081 580081 ------------

YUKARI(X) 4468265 4468265 4468265 ------------

ALAN: 4,9 HaPAFTA: H19-B3

Tablo 11- Yeni kurulacak TesisKoordinatlar


SAA(Y) 579569 579569 579569 579569

YUKARI(X) 4468431 4468431 4468431 4468431

ALAN: 4,04 HaPAFTA: H19-B3


25/90


- 25 -

BLM III: PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESELZELLKLER

nerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan evrenin; nfus, fauna, flora,jeolojik ve hidrojeolojik zellikler, doal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik

koullar) iklimsel faktrler, mlkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzajzellikleri, arazi kullanm durumu, hassasiyet derecesi (EK-Vdeki Duyarl Yreler listeside dikkate alnarak) ve yukardaki faktrlerin birbiri arasndaki ilikileri de ierecekekilde aklanmas.

III.1 Nfus2007 Adrese dayal nfus verilerine gre Balkesir ilinin genel nfusu 1.118.313

kmtr. 2000 nfus saymna gre ise 1.076.348 idi. 32 binlikkiilik bir art mevcuttur.2007 verilerine gre Balkesir halknn 649.423' ehirlerde, 468.890' kylerde ve byk

beldelerde yaamaktadr. Yine 2007 verilerine gre Balkesir halknn 558.767'i kadn,559.546'i erkek olarak tespit edilmitir. Tm il nfusunun 1/3' merkez ile ve evresinde

yaamaktadr (450 bin kadar).

Balkesir merkez'in nfusu Bandrma'dan 2,5 kat daha fazladr. le bazndabakldnda Sndrg, Savatepe, Kepsut ve Balya'da ciddi bir azalma gzlenmektedir.Dier ilelerde ise nfus 2000 nfusuna benzer ekilde kmtr. le merkezlerine

bakldnda Balkesir merkez 30bin, Bandrma 20 bin, Edremit 10bin, Gnen 5 bin,Burhaniye 5 bin, Ayvalk 3bin art gzlenmektedir. Burhaniye kent nfusuyla Ayvalk'geerek 4.byk ile merkezi olmutur. le merkezinin azald yer ise Savatepe'dir.Balya ise 2bin nfusu geebilmitir.

Bandrma, Balkesir iline bal bir iledir. leye bal 2 belde ve 33 kybulunmaktadr. 2000 ylnda yaplan son nfus saymna gre ile nfusu 120.753 kiidir.

Nfusun 98.884si ile merkezinde, 21.869i ise belde ve kylerde yaamaktadr.eitli veriler dikkate alndnda, bugn kent merkezi nfusunun 100 binin ok zerindeolduu tahmin edilmektedir.

2000 ylnda yaplan nfus saym sonularna gre, nfusun %82si kent merkezinde,%18i ise belde ve kylerde yaamaktadr. Bu durum, ilede kentleme olgusunun yksekolduunu, nfusun byk oranda hizmet ve sanayi sektrnde altn ortayakoymaktadr.

Bandrma gerek kyleriyle beraber ele alndnda, gerek kent merkezi olarak, genbir nfusa sahiptir.Her iki lte gre; 20-64 ya arasndaki nfus, toplam nfusun%59unu oluturmaktadr. 0-20 ya grubunda ise oran %36dr.


26/90


- 26 -

III.2 Flora-Fauna Flora

Alanda bulunan bitki taksonlar, yurdumuzda dar ve sinirli yayl gsteren ya da

bask altnda olan trler olmayp, aksine geni dalmlar arz etmektedirler. Dolaysyla, buprojenin hayata geirilmesiyle, kendini tekrar eden habitat zellii gsteren alanda bulunangeni poplasyonlu ve bol bulunulu trlerin nesillerinin ortadan kalkmas gibi bir tehditunsuru sz konusu olmayacaktr.

Floraya ilikin endemizm ve tehlike snflar "Trkiye Bitkileri Krmz Kitab,2000" adl esere gre deerlendirilmitir. Yeni kategorilere gre bitki taksonlar aadakikriterler gz nne alnarak snflandrlmaktadr.

Kategoriler;

Ex : Tkenmi trler (Extinct)EW : Doada Tkenmi (Extinct in the Wild)

EN : Tehlikede olan trler (Endangered)CR : ok Tehlikede (Critically Endangered)V : Zarar grebilir trler (Vulnerable)LR : Az Tehdit Altnda (Lower Risk)

a- (cd): Conservation Dependent- Koruma nlemi Gerektirenb- (nt): Near Threatened-Tehdit Altina Girebilirc- (lc): Least Concern-En az Endise Verici

DD : Veri Yetersiz (Data Deficient)NE : Deerlendirilemeyen (Not Evalueted)

alma alan ve evresinde yaplan tespitler srasnda, ulusal veya uluslar aras

mevzuatlarla (Bern Konvensiyonu) koruma altna alinmi bir bitki trne rastlanmamtr.

Floristik listelerdeki familyalar Trkiye florasndaki sraya gre dzenlenmitir.Ayrca her trn, hangi fitocorafik blge elementi olduu, nispi bolluu, yaylgsterdii habitat ve eer mevcutsa Trke adi, bulunduu tehdit siniri verilmitir.

Listeleme almas yaplrken kullanlan ksaltmalar aadaki gibidir. 1 'den 6'yakadar belirtilen numaralandrma trlerin yasama ortamlarn, 1'den 5'e kadar yaplannumaralandrma ise trlerin nispi bolluu (poplasyon younluu) gstermektedir(Buskalalar proje alan ve evresi gz nne alnarak hazrlanmtr.).

Habitat Snflar :

1. Bitki Dikim2. Orman3. allk4. Kayalk, Taslk Yerler5. Yol Kenar6. Dier Ortamlar


27/90


- 27 -

Nisbi Bolluk Snflar:

1. ok Nadir2. Nadir3. Nispeten Bol

4. Bol5. ok Bol ve Saf Poplasyon

Listede Yer Alan Trlerin Fitocorafik blgeleri ;

Akd : Akdeniz Bitki CorafyasAv. Sib : Avrupa-Sibirya Bitki CorafyasIr.-Tur. : Iran-Turan Bitki CorafyasGen : Geni

Tablo.12 Flora Listesi

Trler Trke Adlar Habitatlar Nispi Yaylm1 2 3 4 5 6

ASTERACEAE

Anthemis Tinctoria Adi papatya * 3

Erica arborea L. Funda *

LABIATAE

Thymus Kotschvanus Kekik * 3

PAPAVERACEAE

Papaver Rhoeas L. Gelincik 4

URTICACEAE

Urtica dioica Isrgan Otu * 3

EUPHORBACEAE

Euphor bia aleppica Stleen *

Salix Sp. St

Fauna

Proje alan ve yakin evresi fauna envanterinin; gerek yerinde incelemeler vegerekse literatr aratrmalar ile ortaya konulmas bu blmn ana amacnoluturmaktadr. Belirtilen ama dorultusunda; fauna trlerinin byk ksm, blgedeyaplm literatr almalar kontrol edilerek ve uygun habitatlarda bulunabilmedurumlarna gre tespit edilmitir. Liste oluturulurken omurgaszlardan omurgallara ve

ilkelden gelimie doru (ki yaamllar, Srngenler, Kular ve Memeliler) bir sraizlenmitir.

Fauna trleri ve bunlarla ilgili bilgiler (Habitatlar, Koruma kategorileri) Prof. Dr.Ali Demirsoyun "Trkiye Omurgal Faunasnn Sistematik ve Biyolojik zelliklerininAratrlmas ve Koruma nlemlerinin Saptanmas" ile ilgili "Memeliler" "Srngenler" ve"Amfibiler" isimli almalarndan tespit edilmitir.


28/90


- 28 -

Prof. Dr. Ali Demirsoy'a gre Red Data Book Kategorileri:

Ex Tkenmi trler (Extinct)E Tehlikede olan trler (Endangered)V Zarar grebilir trler (Vulnerable)

R Nadir trler (Rare)I Mehul trler (Indeteminate)K Yetersizce bilinen trler (Insuffuciently Known)O Tehlike d trler (Out of Danger)nt Nadir veya tehdit altnda olmayan trler

Kus faunasnn tespiti olduka zor olmasna ramen literatr almalarylaaadaki gibi tespit edilmitir. Kular iin risk snflamas iin Red Data Book-(Kizirolu1993)'e bal kalnmtr. Bu snflar:

A. 1 : Nesli Tkenmi yada tkenmek zere olanA. 1.1 : Doada nesli tkenmi trler

A. 1.2 : Gzlemlere gre birey says 1 -25 ift arasnda kalan trlerA.2 : Birey saylar eitli blgelerde yaplan gzlemlere gre 26-50 ift arasndakalan trlerA.3 : Birey saylar 51 -500 ift arasnda deien trlerA.4 : Belirli blgelerde younlam , ancak yok olma tehlikesi ile kar karya

bulunmayan trlerB. : Geici olarak Trkiye'ye gelen ve biyotoplarnyok edilmesi ile risk altnagirecek olan trler.B. 1 : Anadolu'yu klak olarak kullanan ancak Anadolu'da remeyen trlerB .2-B-3 : Anadolu'dan transit olarak geen veya Anadolu'yu klak olarak kullananve risk derecesi daha dk olan trler

Faaliyet alan ve yakin evresinde tespit edilen memeli trleri genellikle Trkiye'deyaygn olarak bulunmaktadr. Bu alana ait memeli listesi hazrlanrken arazi gzlemlerininyan sra ilgili yaynlarda taranm bulunma olasl yksek trlerde listelenmitir.

Bern Szlemesi ile Koruma Altna Alnan Trler:

Bern Szlemesine gre fauna elemanlar 2 ayr liste halinde koruma altnaalnmlardr:

Ek Liste II / Kesin Koruma Altna Alnan Fauna Trleri:

a- Her trl kastl yakalama ve alkoyma, kastl ldrme ekillerib- reme veya dinlenme yerlerine kastl olarak zarar vermek veya buralar tahrip etmekc- Yabani faunay bu szlemenin amacna ters decek ekilde zellikle reme, gelitirmeve k uykusu dnemlerinde kastl olarak rahatsz etmekd- Yabani evreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya bos dahi olsa buyumurtalar alkoymake- Fauna trlerinin canl veya cansz olarak elde bulundurulmas ve i ticareti yasaktr.


29/90


- 29 -

Ek Liste III / Korunan Fauna Trleri:

a- Yabani faunay yeterli poplasyon seviyesine ulatrmak amacyla uygundurumlarda geici veya blgesel yasaklama. Kapal av mevsimleri ve dier ulusalesaslar (Merkez Av Komisyonu kararlar)

Faaliyetten tr, yukardaki fauna listelerinde belirtilen ve Bern Szlemesiylekoruma altna alnan trler ve dier yaban hayat trleri zerine, faaliyetle ilgili olarakhibir ticari kayg gdlmeyeceinden bu trlerin avlanmas, kastl olarak ldrlmesiveya al konmas, yumurtalarna zarar verilmesi gibi etkiler sz konusu olmayacaktr.

Sonu olarak, isletme aamasndaki faaliyetler, trler zerinde rahatszlk faktryaratacak, poplasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, trlerin ortadan kalkmasgibi bir tehlike unsuru sz konusu olmayacaktr.

Tablo. 13 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Amphibia ve Srngen Trleri

Latince Ad TrkeAd HabitatAv.

KomisyonKarar

IUCN Bern Red DataBook Gzlem

REPTILIA

TESTUDINIDAE

Testudo graeca TosbaaTalk,

kuru yerlerVU II nt *

SCINDIAE

Ablebharuskitaibeli

nceKertenkele

Ksa bitkiliak yerler,

----- II ------ *

Tablo. 14 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Memeli Trleri

Latince AdTrke

AdHabitat

Av.Komisyon

KararIUCN Bern

Red DataBook

Gzlem

ERNACEIDAEA

Erinaceusconcolor

Kirpi ----- nt *

TALPIDAE

Talpa Europeus Kstebek *

Tablo.15 Proje Alan ve evresinde Tespit Edilen Ku Trleri

Latince AdTrke

Ad Habitat

Av.

KomisyonKarar IUCN BernRed Data

Book Gzlem

PASSERIDAE

Passer domesticus Serensan

yerleimleri----- ---- ---- *

STURNDAE

Sturnus vulgaris Srck EKE *

CORVIDAE

Garrulus Glandarius Alakarga *


30/90


- 30 -

III.3 Jeolojik zellikleralma alannda Paleozoyik, eitli trde metamorfik kayalar ve bunlar kesen

granitik bir sokulumla, Mesozoyik, st Permiyen yal kireta blokian ieren Alt Triyasyal krntl kayalar, Orta-st Triyas yal oun karbonat dzeylerinin egemen olduu

kel kayalar, st Jura-Alt Kretase yal kiretalan ve yerleme ya st Kretase olanmelanj birimleriyle; Senozoyik ise Alt Tersiyer yal granitler, olaslkla Miyosen yalandezit ve dasit trde volkanitler ile Pliyosen yal bazaltik trde volkanitler ve karasalkellerle temsil edilmitir.

Fazlkona formasyonu (Pz)

Formasyon alacal renkli istlerden olumutur; yer yer mercek ve bant eklindemermerler ve serpantinit ktleleri iermektedir. alma alannda birim genellikle bazikmagmatik kkenli glokofan-epidot ist ve glokofan-klorit ist ile pelitik-psamitik kkenlikuvars-albit-klorit-serisit ist, kuvars-albit-muskovit ist, muskovit-kuvarsit, metakumtave metakarbonatlardan olumaktadr.

Karakaya formasyonu

Bingl ve dierleri (1973) tarafndan adlanm olan formasyon, krntl kayalar veilerindeki kireta bloklarndan olumutur. Litolojisine gre mor renkten bej renge kadardeiik renklerde izlenir. Genel olarak amur ta ve kumtandan oluan formasyoniinde, grovak, konglomera, kuvarsit, radyolarit ile sleyt bant ve mercekleri grlr. Bunlarkimi yerlerde az metamorfik olarak gzlenir. Yer yer izlenen spilitik birimler, genel olarakmikrolitik albit ve bol miktarda boluk dolgusu halinde kalsit kristalleri ierir.amurtalar, genel olarak kil minerallerinden olumu olup, az miktarda silt boyundakuvars ve damarcklar halinde kalsit iermektedir.

Krmzms renkli radyolaritler oun bantlar halinde izlenirler. Feldispatlkumtalar genellikle 0.1-2 mm boyutunda ksenomorf kuvars, plajiyoklaz (albit),alkalifeldispat (mikroklin) ve muskovit kristallerinden meydana gelmilerdir. Hamur iinde,karbonat (kalsit), serisit ve klorit mikrokristalleri yer almaktadrlar. Hafif metamorfizmageiren blmlerde ise, muskovitlerde, basntan dolay bklme saptanmtr. Kuvars ve

plajiyoklaz (albit) yeniden kristallenmitir.

Tanmlanan bu ardalanmal blm iinde bloklar halinde gri, siyahms gri, bejrenklerde rekristalize kireta bloklar yer alr. Krntl kayalar iinde irili ufakl bloklarhalinde ve dzensiz olarak salan bu kireta bloklarnda, Rauserella sp.,

Neoschvagerina sp., Neoschwagerina craticulifera (Schwager), Parafusulina sp.,Verbeekina sp., Verbeekina verbeeki (Geinitz), Hemigordiopsis renzi Reichel fosillerisaptanm ve bloklarn yann st Permiyen olduu belirlenmitir.

Kalnl yaklak 200 m olan Karakaya formasyonu, Fazlkona formasyonuzerinde olaslkla uyumsuz olarak yer alr. Birim Orta-st Triyas yal altepeformasyonu tarafndan uyumsuz olarak rtldnden ve st Permiyen yal kireta

bloklar tadndan dolay Alt Triyas yal olarak kabullenilmitir. Balkesir il merkezi ileSusurluk ile merkezi dolaylarnda bu formasyonun tipik yzlekleri grlmektedir.


31/90


- 31 -

ekil.4- Jeolojik Kesit

altepe formasyonu

Konglomera, kumta, kumlu kireta ve kireta dzeylerinden oluan altepeformasyonu iindeki konglomeralar, genellikle rt, rtl kireta, mikritik kireta,oolitik kireta, kristalize kireta, metakumta ve spilit akllar ierirler. Genelliklekalsit imentolu olan konglomeralar, ste doru kumtalarna geerler.Kumtalan,genellikle kuvars, feldispat, rt, muskovit, biyotit ve karbonat tanelidir. Genellikle kalsitimentolu olan kumtalar ise kumlu kiretalarna geerler. Konkresyon yaps gsterenkumlu kiretalarnn i ksmlar daha ok kuvars, klorit ve karbonattan, d ksmlar ise


32/90


- 32 -

kuvars kum taneleri ieren karbonattan olumutur. Kumlu kiretalan da ste dorukiretalarna geerler.

Kiretalar ak ve koyu gri renklerde, az kristalize ve yer yer dolomitik zelliklertarlar. rtl ve mikritik olanlar da bulunmaktadr. Tabakal, atlakl, atlaklar kalsit

dolgulu, eklem sistemi olduka gelimi olan kiretalan Orta-st Triyas yal u fosilleriierirler: Trochammna almtalensis, Trochammna jaunensis, Trochammna alpina,Ammobaculites radstadensis, Endothyranella wirzi, Endothyranella lambardi, Involutinasinuosa progsoides, Involutina gaschei, Involutina mesotriassica, Trocholina multispira,Turritellella mesotriassica, Agathammina iranica, Meandrospira dinarica, Earlandiatintiniformis, Diplopora sp., Miliolipora sp., Ophtalmipora sp., Variostamotidae.

Karakaya formasyonu zerinde uyumsuz olarak yer alan altepe formasyonu, sve alkantl bir ortamda kelmi elf tr niteliini tar ve inceleme alannda tipik olarakBalkesir il merkezi kuzeyinde yzlekler verir.

Akakoyun formasyonu (Jk)

Birim ak bej renkli, orta-kaln katmanlanmal kiretalarndan oluur. Altta oolitikaratabakal, yer yer rt bantl, sileks yumrulu olan birim, ste doru olduka sert mikritikkiretana geer. Tipik yzleklerini Manyas gl kuzeydousunda (ek.l) verenAkakoyun formasyonu, st Jura-Alt Kretase yan veren u fosilleri iermektedir

nceleme alannda temelde st Paleozoyik yal epimetamorfik kayalar yer alrlar.alma alannda st Paleozoyik ve Paleojen olmak zere farkl iki yata granitiksokulumlar bulunmaktadr. Tersiyer yah keller ise tamamen karasal olup, Miyosen-Pliyosen devirleri boyunca yersel havzalarda olumutur ve ekonomik kmr yataklarierir. nceleme alannda Miyosen ve Pliyosen yah volkanik kayalar yaygn yzleklervermektedir. Petrografik almalarla Miyosen yah lavlarn ounlukla andezitik,yer yer

dasitik, ender olarak da riyodasitik trde, Pliyosen yal lavlarn ise bazaltik trde olduklarbelirlenmitir. Jeokimyasal almalarla ise Miyosen yah lavlarn tamamen kalkalkalinnitelikte olup, kabuksal kken zellik tadklar ve kompresyonal tektonik rejimlerdeoluan orojenik volkanitler grubuna girdikleri saptanmtr. Ayrca, Tersiyervolkanizmasnn Kuzeybat Anadolu'da Eosen, st Oligosen, Miyosen ve Pliyosen yataolmak zere farkl drt gruba ayrtlanabilecekleri belirlenmitir.

III.4-Doal Afet Durumu

18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayl Bakanlar Kurulu karar ile yrrle girenTrkiye Deprem Blgeleri Haritasna gre Balkesir li deprem haritasnda da grldgibi Balkesir ilinin tamam 1. derece deprem kuanda yer almaktadr. Balkesir ve yaknevresi 4 ve 4.5 byklkteki depremlerle ortalama ylda 4-5 kez karlamaktadr.ncelenen sismotektonik blgede en sk meydana gelen yllk magnitd 3.1dir, yllk max.magnitdlerin ortalamas ise 4.6dr.


33/90


- 33 -

ekil.5- Balkesirline ait Deprem Haritas

III.5 Toprak

Slfrik Asit Fabrikasnn kurulaca alan Arazi varl haritasndan (Ek.6) dagrlecei gibi Ysifadesi ile belirtilmitir.

Faaliyet alan arazi varl haritasnda Sanayi Blgesi olarak gzkmektedir.

III.6 Su

Ku Gl: Uluslararas niteliklere sahip Manyas Ku Gl Balkesir il snrlarierisinde yer almaktadr. Bu nemli sulak alann dkld Manyas GlHavzas, gln

beslendii kuzeyde Src ve Dutlu dereleri, gneyde Kocaay ve Mrvetler dereleri ileok geni bir alana yaylmaktadr. Emre ve Kazanc ile arkadalar ise (1997) Pliyosendetektonizmaya bal olarak meydana gelen Bursa-Gnen knt alannn balangtanKuvaternerin sonlarna kadar karasal halde iken, daha sonra yredeki menderesliakarsularnn tadklar alvyonlarla yataklarn tkamalar sonucunda Uluabat ve KuGllerinin olutuunu; her iki glnde tipik birer alvyon-set gl olduklarn kabuletmilerdir. Gln yzlm 166 km2 olup, denizden 15 metre kadar yksektedir.Derinlii genellikle 1-2 metreyi gemeyen bu s gln en derin yeri 5 metredir. ManyasKu Gl, znik Glnden sonra Marmara blgesinin ikinci byk gldr. Gl su seviyesi

FAALYET ALANI


34/90


- 34 -

mevsimlere gre deimektedir. lkbaharda karlarn erimesi ve artan yalarla birlikte suseviyesi hzla ykselmekte, 17-18 metre kotuna ulamaktadr.

Manyas Gl, kuzeyden Src Deresi, Dutlu Deresi, gneyden Kocaay ileMrvetler Deresi ve tabannda var olduu sylenen kaynak sularndan beslenmektedir.

Gle ylda ortalama 910 hm3 su girmekte, gney ucunda yeralan Karadere yoluyla ise 750hm3 su kmaktadr. Aradaki 160 hm3 fark buharlama kayplar, evrede yaplansulamalar ve endstri suyu temin etmek zere glden yaplan ekimlerden olumaktadr.Manyas Gl nn en ilgi ekici kesi, kuzeydou kysnda her yl 2-3 milyon kuungeldii sanlan Manyas Ku Cenneti Milli Parkdr. Bu park, lkemizin korunan doalalanlar iinde yer alan en eski Milli Parklarmzdan biridir.

Gnen ay: Gnen ay, Marmara denizinin gneyinde yer almaktadr. GneyMarmara blmnn Susurluk ay'ndan sonra ikinci byk akarsuyudur. Kazdaeteklerinden doan Gnen ay, Bakray, Kazak ve Akkayas aylarn aldktan sonra

byr ve gneybat-kuzeydou dorultusunda dar boazlar iinde akarak Gnen ovasnainer. Burada alvyonlar ierisinde kvrmlar yapan rmak, batdan Kocadereyi, doudan

akroba ay n alarak Misaka nn batsnda Marmara Denizi ne dklr. Uzunluu 60km olan bu ayn rejimi olduka dzensizdir.

Blgede yer alan Gnen scak su kaynaklar proje gzergahnn yaklak 2.5 kmgneyinde yer almaktadr. Gnen scak su kaynaklar Gnen Kent merkezinin ise yaklak500 m kuzeyinde ve Gnen ay kenarnda yer alan 3 keson kuyu ile 10 sondajkuyusundan elde edilmektedir. Kaynaktan kan sularn scakl 43-78C, debisi ise 23lt/sn kadardr. Kaplca sular kaplcada, ehir ve sera stlmasnda kullanlmaktadr. Projegzergahnn yer ald blgede verimli akifer zellii gsteren en nemli birim Gnenay alvyonlardr. Blgede kalnl 200-250 metreye ulaan ve yzeysel alan 25 km2 yeulaan Neojen yal birimler blgede akifer zellii gsteren en verimli formasyonlardr.Manyas ovasnn su dngsnde byk rol olan Neojen birimlerin yeraltsuyunu

beslemesi yatan szlme ve yzeysel aktan szlme ilesalanmaktadr. Neojene aitbirimlerin kumlu, akll seviyelerinde hidrolik iletkenlik 20-543 m3/gn/m arasndadeimektedir.

III.7 Hava ve klimsel Faktrler

Bandrma, hem Akdeniz hem de Karadeniz iklimlerinin etki alan iindedir. AyrcaBalkanlardan gelen karasal iklimin gei alan zerinde yer almas nedeniyle, ilede eitliiklim zellikleri gzlenir.52 yllk deerlere gre Bandrmada; en dk scaklk -14.6 C (15 Ocak 1954), enyksek scaklk ise 42.4 C (9 Temmuz 2000) olarak kaydedilmitir.Yllk ortalama scaklk 14 C dir. Hakim rzgar yn Kuzey-Kuzeydoudur.

Ortalama rzgar hz 15 km/saatdir. lede yllk ortalama ya miktar 703.3 kg/m dir. Yllk nispi nem ortalamas ise %73tr.


35/90


- 35 -

Tablo.16- Aylk Scaklk Ve Ya Ortalamalar

METEOROLOJKELEMANIN ADI

AYLARYILLIK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ortalama scaklk (oC )6,0 6,4 6,5 12,9 18,4 23,4 25,6 22,6 18,3 15,1 11,4 6,8 14,5En yksek scaklk ( oC ) 18,3 20,4 21,4 32,5 34,5 39,6 40,1 36,0 33,4 30,6 23,2 17,4 40,1

En dk scaklk ( oC ) - 4,7 - 7,9 - 4,5 - 3,7 8,5 7,9 14,7 14,5 7,5 3,7 0,1 - 4,1 - 7,9

Gnlk en ok yamiktar ( mm )

37,7 46,0 25,9 20,6 32,0 14,0 7,7 19,1 0,0 43,4 19,1 51,0 51,0

Ortalama ya miktar( mm )

71,4 39,9 74,8 96,6 4,9 13,7 8,1 34,5 0,0 113,7 61,0 196,4 715,0

Gnlk ort. gnelenmesresi ( saat, dakika )

03:42 04:46 04:10 05,19 06:14 07:58 08:35 07:15 07:07 03:48 02:43 01:49 05:17

Kaynak:Balkesir, Meteoroloji stasyonu

Tablo.17- Aylk Ve Yllk Ortalama Buhar Basnc le Aylk, Yllk Ve Gn indeki Nem Deiimi

BUHAR BASINCI(mb)

Ve NEM (%)

RASATSRES

AYLARYILLIK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ortalama buharasnc(hPa)

1012,9

79,2 105,0 146,0 184,1 143,6 134,3 72,5 29,4 35,2

Ortalama bal nem 10 77 71 71 67 68 61 56 63 62 68 76 78 68

En dk bal nem 10 40 28 25 26 23 27 20 24 30 31 36 38 20

Saat 07.00 dakiortalama bal nem

10 88 85 85 85 84 78 73 79 77 81 87 86 82


10 65 57 57 52 54 47 41 48 46 57 62 69 54


10 78 72 70 66 66 59 56 62 65 67 78 79 68


Tablo.18-Yllk Ve Aylk Kar Ya

KAR YAIIRASATSRES

AYLARYILLIK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ortalama kar yalgn says

10 2,0 3,0 6,5 2,0 2,0 14,5

Ortalama kar rtlgnler says

10 1,0 0,5 1,5

En yksek kar rtskalnl (cm)

10 1,0

Kaynak:Balkesir, Meteorolojistasyonu


36/90


- 36 -

Tablo.19- Bulutluluk Durumu

BULUTLULUKRASATSRES

AYLARYILLIK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ortalama bulutluluk(0-10)

10 7,9 6,6 7,0 6,0 6,5 3,5 2,6 3,9 2,6 6,2 7,5 8,3 5,7

Ortalama ak gnlerSays (0.0 - 1.9)

10 2,0 7,0 4,5 2,5 5,5 11,0 12,0 10,0 18,0 7,0 4,0 1,0 84,5

Ortalama bulutlu gnlersays (2.0 - 8.0)

10 16,0 13,0 15,0 19,5 19,5 18,0 19,0 17,0 11,0 13,0 12,0 14,0 187,0

Ortalama kapal gnlersays (8,1- 10)

10 13,0 8,0 11,5 8,0 6,0 1,0 4,0 1,0 11,0 14,0 16,0 93,5

Kaynak:Balkesir, Meteoroloji stasyon

Tablo.20- Rzgr Durumu

RZGR (m/sn) RASATSRESAYLAR

YILLIK1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Saat 07.00 deki ortalamarzgr hz (m/s) 10 0,2 0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 0,4 0,0 0,3 0,2

Saat 14.00 deki ortalamarzgr hz (m/s)

10 0,5 0,4 0,7 0,7 0,5 0,9 0,6 0,8 0,6 0,7 0,2 0,5 0,6

Saat 21.00 deki ortalamarzgr hz

10 0,2 0,2 0,4 0,2 0,2 0,3 0,2 0,3 0,3 0,4 0,1 0,2 0,2

Ortalama rzgr hz 10 0,3 0,3 0,5 0,4 0,3 0,4 0,3 0,4 0,4 0,5 0,1 0,3 0,4


Tablo.21- Sisli, Dolulu, Kral, Orajl Gnler

METEOROLOJKELEMAN

RASATSRES

AYLARYILLIK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Ortalama sisli gnlersays

8 7,5 2,5 0,5 1,0 3,0 6,0 13,5

Ortalama dolulu gnlersays

10 0,5 0,5

Ortalama kralgnler says

8 8,011,0

9,0 1,0 1,0 5,0 32,0

Ortalama orajl gnlersays

10 0,5 1,0 0,5 1,0 4,5 1,0 0,5 0,5 0,0 1,5 0,0 1,0 12,0


III.8 Mlkiyet Durumu

Bandrma ilesi dahilinde bulunan ve kapasite art bnyesinde kurulmasplanlanan Slfirik Asit Fabrikas, Eti Maden letmeleri Genel Mdrlne ait tapuluarazidir.


37/90


- 37 -

III.9 EK-V Deki Duyarl Yreler Listesi Dikkate Alnarak; Sulak Alanlar,KyKesimleri, Dalk Ve Ormanlk Alanlar, Tarm Alanlar, Milli Parklar, zel KorumaAlanlar, Nfusa Youn Alanlar, Tarihsel, Kltrel, Arkeolojik, Ve Benzeri nemiOlan Alanlar, Erozyon Alanlar, Heyelan Alanlar, Aalandrlm Alanlar,Potansiyel Erozyon Ve Aalandrma Alanlar le 167 Sayl Yer Alt Sular

Hakknda Kanun Gereince Korunmas Gereken Akiferler2873 Sayl Milli Parklar Kanununun 2. Maddesinde Tanmlanan ve Bu Kanunun 3.

Maddesi Uyarnca Belirlenen Tabiat Parklar, Tabiat Antlar ve Tabiat KorumaAlanlar yoktur.

l snrlar iinde Ku Cenneti Milli Park, Bandrma ve Manyas ileleri snrlariinde yer almaktadr. Ku gl, Marmara denizinin gneyinde, Uluda ile Bigayarmadas arasnda uzanan bir kntnn iinde yer almaktadr. l snrlar iinde ki birdier milli park ise Kazda Milli Parkdr. Kazda Milli Park, 1993 ylndaKazdalarnn Edremit Krfezine bakan yznde 21.300 Hektarlk alanda tescil edilmitir.Slfrik Asit Fabrikasnn kurulaca alan Ku Cenneti Milli Parknn 13 km gney

batsnda , Kazda Milli Parknn 119 Km gneybatsndabulunmaktadr.

Kurulmas planlanan Flotasyon tesisinin yakn evresinde 2863 Sayl Kltr veTabiat Varlklarn Koruma Kanununun 2. Maddesinin a - Tanmlar Bendinin 1.,2.,3. ve5. Alt Bentlerinde Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma AlanOlarak Tanmlanan ve Ayn Kanun ile 3386 Sayl Kanunun (2863 Sayl Kltr ve TabiatVarlklarn Koruma Kanununun Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna BazMaddelerin Eklenmesi Hakknda Kanun) lgili Maddeleri Uyarnca Tespiti ve TesciliYaplan Alanlardan ,Tabiat Park ve Tabiat ant, ayrca Kentsel, Arkeolojik, tarihi veDoal Sit Alan bulunmamaktadr.

1380 Sayl Su rnleri Kanunu Kapsamnda Olan Su rnleri stihsal ve reme

Sahalar, ilde avlanmann tamamen yasakolduu alanlar bulunmamaktadr.

2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Hava KalitesininKorunmas Ynetmeliinin 49. Maddesinde Tanmlanan Hassas KirlenmeBlgeleri,2872 Sayl evre Kanununun 9. Maddesi Uyarnca Bakanlar KuruluTarafndan zel evre Koruma Blgeleri Olarak Tespit ve lan Edilen Alanlar zelevre koruma alan mevcut deildir.

2960 Sayl Boazii Kanununa Gre Koruma Altna Alnan Alanlar lde BoaziiKanununa gre koruma alan mevcut deildir.

3621 Sayl Ky Kanunu Gereince Yap Yasa Getirilen Alanlar, 3573 Sayl

Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanunda Belirtilen Alanlar

4342 Sayl Mera Kanununda Belirtilen Alanlar,

30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak Yrrle GirenSulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliinde Belirtilen Alanlar, bulunmamaktadr.


38/90


- 38 -

lkemizin Taraf Olduu Uluslararas Szlemeler Uyarnca Korunmas GerekliAlanlar,

Tesisin kurulaca alann yakn evresinde 14/2/1983 Tarih ve17959 Sayl ResmiGazetede Yaymlanarak Yrrle Giren Dnya Kltr ve Tabiat Mirasnn Korunmas

Szlemesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gereince Kltr ve Turizm Bakanl TarafndanKoruma Altna Alnan Kltrel Miras ve Doal Miras Stats VerilenKltrel, Tarihive Doal Alanlar, bulunmamaktadr.

l snrlar iinde 17/05/1994 Tarih ve 21937 Sayl Resmi Gazetede YaymlanarakYrrle Giren zellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas neme SahipSulak Alanlarn Korunmas Szlemesi (RAMSAR Szlemesi) Uyarnca Koruma AltnaAlnm Sulak alan bulunmamaktadr.

Bilimsel Aratrmalar in nem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Dm veyaDebilir Trler ve lkemiz in Endemik Olan Trlerin Yaama Ortam Olan Alanlar,Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Benzersiz zelliklerdeki

Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluumlarn Bulunduu Alanlar Yoktur

Faaliyet alannda bitki rtsne bal yaban hayat habitatlarn kaybedecektir.Ancak iletme alann evresindeki bitki rts blgede geni yer kaplamakta olup, lokalyal deildir ve yaban hayat bakmndan ok daha uygun alanlar mevcuttur.

Faaliyetle beraber 2005 2006 kararlar ve Bern szlemesi hkmlerineuyulacaktr.


39/90


- 39 -

BLM IV: PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAKNLEMLER

IV.1- nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas OlasEtkilerinin Tantm

IV.1-a) Proje in Kullanlacak Alan

Planlanan Slfirik Asit Fabrikasnnkurulaca alan, Balkesirli, Bandrma lesi,AyyldztepeMahallesi civarndadr.

Ruhsat alan iinde, mevcut tesis kapasitesi yaklak 49.650 m2dr. Kapasite artile toplam alan 90.075 m2 alana geniletilmek istenmektedir. Ayrca yllk retimkapasitesi 240.000 ton dan 480.000 tona karlacaktr.

IV.1-b) Doal Kaynaklarn Kullanm

Arazi Kullanm

Kuruma ait tapulu parseller zerine kurulacak olan tesis, Eti Maden letmelerineait tapulu arazidir.

Su Kullanm2008 yl ierisinde Eti Maden letmeleri Bandrma letme efliinde proseste

tketilen su miktar 2.979.264 m3tr. Tketilen 2.979.264 m3suyun;

2.444.265 m3 Glden (Manyas Glnden)377.499 m3 Kuyulardan

157.500 m

3

gnen sale hattndan temin edilmitir.2008 ylnda Slfrik Asit Fabrikasnda ise toplam 172.770 m3 su kullanlmtr.

Tketilen 172.770 m3/yl suyun 123.744 m3 ham su, 24.026 m3 yumuakve 25.000 m3ise Saf sudur. Mevcut tesiste 2009 senesi iinde ayn miktarda su tketileceingrlmektedir.

Bununla birlikte kapasite art ile birlikte proje kapsamnda toplam 950 kiininalmas planlanmaktadr. Kii bana kullanlacak gnlk ime ve kullanma suyu miktar150 lt/gn1olduunda toplam kullanlacak su miktar;

950 kii x 150 lt/gn.kii = 142,500lt/gn

= 142,50 m3/gn olacaktr.

Toplam ihtiya duyulan gnlk su miktar aada verilmitir:

me Kullanma Suyu =142,500 m3/gn

1Devlet Planlama Tekilat, Trkiye Ortalama Evsel Su Tketim Miktar, Kasm 2002


40/90


- 40 -

Proseste kullanlan ham su ve yumuak su miktar = 539,9 m3/gn

TOPLAM = 682,4 m3/gnmiktarnda su kullanlacaktr.

Yeni kurulacak tesiste retilecek Slfirik Asit miktar 240.000 ton/yl olup, mevcuttesisin deneyim ve alt yap imkanlarndan yaralanlacaktr.

Enerji Kullanm2008 Yl iersinde Eti Maden letmeleri Slfrik Asitfabrikasnda333.334.361

kwh elektrik enerjisi tketilmi olup, bir ksm yan rn olarak elde edilmi, bir ksm iseTedatan temin edilmitir.

Yeni tesiste yan rn olarak 88.000.000 kwh elektrik enerjisi retilmesihederflenmekte olup, gerektii durumlarda Tedatan temin edilme yoluna gidilecektir.Bunun iin gerekli izinler alnacaktr.

IV.1-c) Kirleticilerin Miktar

Pasa2008 yl ierisinde Slfrik Asit Fabrikasnda 320gn allm olup 190.600 ton

Slfrik Asit retilmi ve 122.845ton kat atk (pirit kl-kalsine) olumutur.Oluan katatklar 20.000 tonluk kapal stok sahasna depolanp, imento kat maddesi olarakdeerlendirilmektedir.

Yeni kurulacak tesiste retilecek Slfirik Asit Miktar 240.000 ton/yl olup,180.000 ton kat atk (pirit kl-kalsine) elde edilecektir. Bu rn iin 156.672 tonluk

kapal stok sahas dnlm olup tozuma ile meydana gelecek evre kirlilii nlenecekve imento kat maddesi olarak deerlendirilecektir.

Evsel Nitelikli Kat Atklarretim aamasnda personelden kaynaklanan evsel nitelikli kat atklar

olumaktadr.

Faaliyet alanndakapasite art ile birlikte toplam 950 kii alacaktr. Sz konusupersonelden dolay oluan evsel nitelikli kat atk miktarnn hesabnda gnlk kii banaretilen kat atk miktar 1,34 kg/kii-gn2kabul edilmitir.

Kat Atk Miktar = Personel Says x Kii Bana Den Kat Atk retim Miktar

Kat Atk Miktar = 950 kii x 1,34 kg/kii-gn = 1.273 kg/gn

2 Devlet statistik Enstits, 2001, evre statistikleri Hane Halk Kat Atk Kompozisyon Aratrmas veEilim Anketi,Ankara


41/90


- 41 -

Evsel nitelikli kat atklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazete deyaynlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmleridorultusunda deerlendirilebilir kat atklar ayrlarak Bandrma Belediyesinin ptoplama sahasna gtrlmektedir.

Evsel Nitelikli Sv AtklarFaaliyet alannda alan personelin evsel amal su kullanm ile ilgili olarak bir

kiinin gnlk su ihtiyac 150 lt/kii-gn alnmtr3. alan Personelin banyo, tuvalet vb.ihtiyalar sonucunda su kullanm sz konusudur. Faaliyet kapsamnda toplam 950 kiialacandan gnlk su kullanm miktar;

950 kii x 150 lt/kii-gn 142,500 L/gn olarak bulunur.

Yukarda hesapland ekilde gnlk 142,500m3lk evsel amal su tketimi szkonusudur.

me ve kullanma suyunun 1/1 orannda atk suya dnecei kabul edilirse oluanatk su miktar yine 142,500m3/gn olacaktr.

alanlardan kaynakl oluan evsel nitelikli sv atklar, faaliyet sonucu oluan svatkla birlikte atk ileme nitesinde kirele ntralizasyonu salanarak denize dearjsalanmaktadr.

Endstriyel Nitelikli Sv Atklar2008 yl ierisinde Eti Maden letmelerine ait Slfrik Asit fabrikasnda 320 gn

allm olup, 190.600 ton Slfrik Asit retilmi ve 124.589 ton sv atk olumutur.Oluan sv atklar, sv atk ileme nitesinde ntralize edilip filtrelerden geirilerek, evremevzuatna gre denize dearj edilmektedir. Mevcut tesiste dearj izni bulunmaktadr.

Yeni tesiste proses gerei ortya kacak zayf asitler ve kaaklar, sv atk ilemenitesinde kirele ntralize edilip filtrelerden geirilerek ve evre mevzuatna uygun olarakdenize deaj edilecektir. Oluan sv atk miktar 125.000 ton/yl olarak ngrlmektedir.

Faaliyet ile ilgili oluacak grlt, toprak kirlilii gibi dier evresel etkiler vealnacak nlemlerin detaylar hazrlanacak ED Raporunda verilecektir.

IV.2-Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak TahminYntemlerinin Genel Tantm

Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde, ulusal ve uluslararas

literatrde kabul grm deerler, Trk evre Mevzuatnda belirtilen formlasyonlar ileynetmelik deerleri kullanlacaktr.

Projenin evreye olan etkileri atk su, kat atk, grlt, toz ve gaz emisyonlarynnden deerlendirilecektir. Yaplacak hesaplamalarn sonular, ilgili ynetmelikte

belirtilen snr deerlerle karlatrlarak deerlendirilecektir.

3Devlet Planlama Tekilat, Trkiye Ortalama Evsel Su Tketim Miktar, Kasm 2002


42/90


- 42 -

IV.3- evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas Dnlennlemlerin Tantm

alan personelin inaat ve iletme aamasnda ii sal ve i gvenliinisalamak amacyla 4857 sayl Kanunu hkmlerine uyulacak olup 11.01.1974 Tarih ve

14765 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren i Sal ve GvenliiTz kapsamnda alanlara her trl kiisel korunma amac verilecek ve kullanmalarsalanacaktr.

Slfirik Asit Fabrikasnda 80 dBA grlt dzeyinin ald nitelerde uyarlevhalar konulacak ve bu alanlarda alan personel kulak tkalar ve kulaklklarkullanacaktr. Bu kulaklklar 25 dBA mertebesinde azalma temin etmektedirler. Ayrcaretim alanlarnda makinelerin yksek ses yaratan blmlerine izolasyon (kpk veya

plexi muhafaza) yaplarak grlt dzeyinin minimum seviyede tutulmas salanacaktr.

Faaliyet alannda altrlacak aralarn bakmlar periyodik olarak yaptrlacakolup, faaliyet alannda zorunlu kalnmad srece ya deiimi yaplmayacaktr. Saha

alannda ya deiimi yaplmas durumunda oluan bu atk yalar szdrmasz kapal kaplarierisinde biriktirilerek, 21/01/2004 tarih ve 25353 sayl Resmi Gazetede yaymlananAtk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmleri uyarnca atk motor yalarn toplamakve bertarafn gerekletirmek zere bu konuda lisansl firmalara verilecektir. Bu ilemleresnasnda 21/01/2004 tarih ve 25353 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Atk YalarnKontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.

Oluacak evsel kat atklar Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, Ambalaj veAmbalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine gre biriktirilerek BandrmaBelediyesi kat atkdepolama alanna gnderilecektir.

Oluacak Endstriyel nitelikli kat atklar ise Eti Maden letmelerine ait kapal stok

sahasnda depolanp, imento katk maddesi olarak deerlendirilecektir.

Proje kapsamnda alanlardan kaynaklanacak evsel ve endstriyel nitelikli atksular faaliyet alannda bulunan sv atk ileme nitesinde kirele ntralize edilipfiltrelerden geirildikten sonra denize dearj edilecektir.


43/90


- 43 -

BLM V: HALKIN KATILIMI

V.1-Projeden Etkilenmesi Olas Halkn Belirlenmesi ve Halkn Grlerinin EDalmasna Yanstlmas in nerilen Yntemler

Projeden etkilenecek olan en yakn yerleim alan faaliyet alanna, kuuumu 0,9km mesafede bulunan Ayyldztepe mahallesidir. Halkn katlm iin; evresel EtkiDeerlendirmesi Ynetmeliinin ilgili maddeleri gereince toplant tarihi Bakanlka, yerve saat tespiti ise ilgili Valilike belirlenmektedir. Halkn bilgilendirme toplantsndameydana gelebilecek problemlerden, ortaya kabilecek olan etkileri en aza indirmekamacyla ne tr bir ilem veya teknik uygulanacann anlatlmas ve halkn nerilerinialmak gerekmektedir.

Halkn katlm toplantsnn ncesi ve sonrasnda 17.07.2008 tarih ve 26939 SaylResmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren, evresel Etki DeerlendirmesiYnetmelii Madde 9da yer alan hususlara uygun olarak hareket edilecektir.

Halk yatrm hakknda bilgilendirmek, gr ve nerilerini almak zeredzenlenecek toplant yerelde ve Trkiye genelinde yaymlanan gazeteler araclylahalka duyurulacaktr.

Ayrca toplantnn yerini, tarihini ve saatini bildirir ilanlar halkn grebilecei kyveya mahalle kahvesi, muhtarlk, belediye, kaymakamlk binas vs. gibi binalara aslacakve bunlarn yan sra toplant saatinden nce cami, belediye vb. binalardan hoparlrleduyuru yaplarak halk toplantya arlacaktr.

V. 2- Grlerine Bavurulmas ngrlen Dier Taraflar

Proje alannn bulunduu yer ile ilgili gerekli izinler evre ve Orman Bakanl

tarafndan oluturulan komisyon tarafndan talep edilmesi halinde, yrrlkte olanynetmelikler gereince ilgili kurumlardan alnacaktr.

V. 3- Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi Ve Belgeler

Konu ile ilgili olarak bu aamada, verilebilecek dier bilgi ve belgelerbulunmamaktadr.,


44/90


- 44 -

BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLENBLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET

Eti Maden letmeleri Bor pazarndaki yerini korumak ve kendi asit ihtiyacnkarlamak amacyla, evreye ve gnmz teknolojilerine uygun yapda retim

gerekletirecek yeni bir retim tesisine ihtiya duymaktadr.

Yeni kurulacak tesiste slfrik asit retiminin teknolojisi gerei pirit kavurma' dankan s ile yan rn olarak elde edilecek elektrik enerjisi ile tesisin elektrik ihtiyackarlanaca gibi retim fazlas elektrik enerjisi de sata arz edilecektir.

Mevcut Slfirik Asit nitesi aada ki nitelerden olumaktadr.

A.1. KavurmaA.2.Gaz TemizlemeA.3.Gaz Temas ve Absorbsiyon

Kapasite Artrm Projesi Temel Tasarm Plan ise aada verilmitir.

Slfrik asidin retiminde kullanlan SO2; bakr, inko gibi baz metallerinpirometalrjik ilemleri sonucu ortaya kan baca gazndan, piritin yaklmas sonucunda,doal kkrt minerallerinin yaklmas sonucu (dnya retiminin %70i), petrol/doalgazndeslfrizasyon prosesleri sonucu elde edilen kkrdn yaklmas ve termik santrallerin

baca gazlarnn temizlenmesinden elde edilir.

Kontak prosesi Slfasid Prosesi

SO2+1/2 O2+n H20 H2SO4. (n-1) H2O

Peroksit Srtme Metodu (Peracidox) Petersen-Fattinger Prosesi WSA (Ya Gaz Slfrik Asit Yntemi) yntemleri ile salanr.

Dnyada pirit, ya dorudan pirit yataklarndan ya da bakr, kurun, inkocevherlerinin flotasyonla zenginletirilmesi srasnda yan rn olarak elde edilmektedir.Slfrik asit retimi iin kullanlan pirit cevher veya konsantrelerinde, en az % 42-46 Stenr istenmektedir.


45/90


46/90


- 46 -

Oluacak Endstriyel nitelikli kat atklar ise Eti Maden letmelerin

Documents

kapasite artışı.pdf