Kahulugan ng Pagsusulat

I. Kahulugan ng Pagsusulat

a. Ayon kay Peter T. Daniels, ito ay isang sistema ng humigit kumulang na

permanenteng panandang ginagamit upang kumatawan sa isang pahayg kung

saan maari itong mulingmakuha nang walang interbensyon ng nagsasalita.

b. Sabi naman ni Florian Coulmas,ito ay isang set ng nakikitang simbolong

ginagamit upang kumatawan sa mga yunit ng wika sa isang sistematikong

pamamaraan, na may layuning maitala ang mga mensahe na maaaring makuha o

mabigyang – kahulugan ng sinuman na may alam sa wikang ginamit at mga

pamantayang sinusunod sa pag-eenkoda.

c. Ito rin ayang paraan ng pagsasalin sa papel o sa ano mang kasangkapang

maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo,

ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang nasa kanyang

isipan.

d. Ito ay walang katapusan, paulit-ulit na prosesoo sa layuning makalikha at

makagawa ng maayos na sulati; isang kasanayan.

e. Sa sosyo-kultural na konteksto, ito ay isang proseso ng pag-aaral at

produkotong konteksto na nakaaapekto sa pagkatuto; maipahiwatig an gating

nadarama na di natin kayang sabihin

f. Ito ay para libangin ang sarili at ang kapwa, magturo at magbahagi ng kaalaman

at makumbinsi ang ibang tao sa katotohanan ng ibinibigay na opinion.

g. Ayon kay Arapoff, ito ay isang proseso ng pag-iisip na inilalarawan sa

pamamagitan ng mahusay ng pagpili at pag-oorganisa ng mga karanasan..

h. Ito ay isang tao-sa-taong komunikasyon at paraan ng paghubog ng damdamin at

isipan ng tao.

II. Kahalagahan ng Pagsulat

Mahalaga ang pagsulat dahil kung marunong tayong sumulat makaaangat tayo

sa iba dala na rin ng mahigpit na kompetisyon sa ngayon , Makasasagot tayo sa mga

pagsusulit na pasanaysay, pagbibigay ng ulat, pagtatala ng resulta ng mga

Mas mainam pa ang malabong tinta kaysa sa matandaing pag-iisip.

eksperimentasyon at paglikha ng mga papel pananaliksik dahil ito ay bahagi ng

pananagumapay. Sa daigdig ng edukasyon, kailangang sumulat tayo ng liham na

aplikasyon, paggawa ng balangkas pangkaunlaran, gumawa ng anunsyo, umapila sa

paglilikom ng pondo, sumagot sa pakiusap ng mga kliyente at marami pang iba.

Mahalaga rin ang pagsusulat sapagkat sa pamamagitan nito, ang mga tao sa

iba’t ibang lugar at sa iba’t ibang panahon ay nagkakalapit, nagkakaunawaan at

nagkakaisa. Ang aspeto n gating kultura ay napananatiling buhay sa pamamagitan

nito. Sa pamamagitan ng mga nasulat na tala ay natututuhan natin ang kasaysayan n

gating lahi; ang mga paniniwala at matatayog na kaisipan ng ating mga ninuno; at

ang mga pagbabago at pagsulong ng ating bansa.

III. Layunin ng Pagsusulat

a. Pansariling Pagpapahayag o Ekspresiv. Ito’y pagsulat o pagtataya ng mga

bagay na nakikita, naririnig o nababasa. Ito rin ay nagpapahayag ng

nararamdaman at nasasaloob ng mga tao. May malayang pamamaraan, hindi

gasinong pinagtutuunan ng pansin ang ispeling ng mga salita bagkus

minmahalaga ang mailbas ang tunay na iniisip at nadarama ng isang tao.

Kinapapaloobang ito ng sariling karanasan at mga pala-palagay ng manunulat

hinggil sa ilang pangyayari sa paligiid Hal. Talaarawan, jornal, personal na

liham, mga reaksyon at mapa o diagram

b. Pagpapahayag na Impormasyonal o Transaksyunal. Ginagawa ito kung nais

magpaagbot ng mensahe, balita o magpaliwanag, magpayo o makiusap.

Gumagamit ito ng mas pormal at kontroladong paraan sapagkat may istilo na

dapat isaalang-alang upang maihatid ang mensahe sa target niyang mambabasa.

Halimbawa: liham, memorandum, reviewer, riserts, komentaryo, kritiko, ulat,

report, poster o slogan at sanaysay

c. Malikhaing Pagsusulat. Sa tulong ng imahinasyon ng kaisipan ng manunulat at

kapangyarihan sa register ng wika, nagagawang ilarawan ng manunulat ang

lipunang kanyang ginagalawan. May sapat na lakas ang mga salita upang


ipadama sa mga mambabasa ang panaromic na larawan ng buhay. Kabalikat din

ang mga maretorikang salitang gagamitin upang mabatak ang kuryosidad at

inspirasyon ng mambabasa.

IV. Apat na Dibisyon ng Kasaysayan ng Pagsusulat

a. Ekspresiv na Pagsulat – nakafokus sa pangangailangan ng manunulat na

malayang maipahayag ang kanyang sarili gamit ang sariling pamamaraan.

Walang ginagamit na teorya ngunit nakaimpluwensya sa inobasyon sa pagtuturo

ng pagsulat.

b. Kognitiv – tumitingin sa pagsulat bialng isang pag-iisp at isang kompleks na

gawain. May makalayuning oryentasyon at naniniwalang ito’y isang pabalik-

balik na gawain.

c. Sosyal na Antas – ang mga manunulat ay hindi lamang kumikilos nang nag-iisa

kundi bilang kasapi ng isang sosyal at kultural na pangkat na

nakakaimpluwensya sa kung ano at paano sila sumulat.

d. Komunidad ng Diskurso – nabuo ng maniwala na ang pagsulat ay isang gawain

sosyal. Ang pagkaunawa ng mambabasa at ang genre ay napakahalaga rito. Ang

atensyon ay nakatuon sa pantersyaryang pagsulat kung saan kailangang

makasulat sila nang katanggap-tanggap sa akademik na komunidad.

Ang dayagram na ito ay nagpapahiwatig ng paulit-ult at hindi linyar na kalikasan ng

pagsulat. Ang mga gawaing tulad ng brainstorming ay nagpapalabas ng ideya na

nakatutulong sa mga manunulat na masabi ang nasa kanyang iskema.

1. Pagfofokus – pangkalahatang layunin sa pagsulat tungkolsa paksa

2. Pag-iistraktura – pag-oorganisa at muling pag-aayos ng teksto upang mailahad ang

ideya sa paraang tatanggapin ito ng mga mamababasa


Paggawa ng Burador

Paglabas ng ideya

Pag-iistraktura PagfofokusMuling Pagtingin

Evalwasyon

3. Paggawa ng Burador – transisyon ng kaisipan mula sa manunulat patungo sa

tekstong para sa mambabasa

4. Pagtataya o Evalwasyon – paggamit ng tseklist upang makuha ng fidbak at mga puna

na makatutulong upang maisaayos muli ang binuong burador

5. Muling Pagtingin – matiyak kung tamaang ginagawa. Layunin nitong makalikha ng

makabuluhan at mabisang pagsulat na makabuo sa kasanayan ng manunulat

V. Mga Kailangan sa Pagbuo ng Sulatin

1. Tapik o Paksa – kailangan ng isang sulatin ang sapat na kaalaman

oimpormasyon sa paksang sulatin. Ang mga kaalaman o impormasyon ay

maaaring galing sa mga sangguniang aklat, dyornal at iba pa.

2. Layunin – dapat na malinawsa isipan ng manunulat ang dahilan kung bakit siya

nagsususlat. Malaki ang magiging epekto nito sa kanyang paraan ng pagsulat.

Kaya ang kaibahan sa anyo o porma ng isang sulatin ay nakabatay nang malaki

sa layunin.

3. Interaksyon at isang pagbuo sa Kamalayan ng Awdyens – dapat isaisip ng

isang manunulat na may nagaganap na interaksyon sa pagulat. Kung minsan,

ang manunulat ay nag-iinterak sa kanyang sarili, halimbawa, kapag nagsulat

skiya ng dyornal, pero sa maraming pagkakataon ang interaksyon ay sa ibang

tao. Kailangang linangin din ng isang manunulat ang kanyang kasanayang

interpersonal. Dapat na alamin niya kung sino ang sinusulatan, ano ang

maaaring gusto niyang malaman, ano ang lawak ng kanyang pang-unawa at

anong uri ng wika ang angkop na gamitin.

4. Wika – ang isang manunulat ay kailangang mayroon ng kaban ng wikang

maaaring gamitin ayon sa pangangailangan. Dapat alam niya ang istilo ng

wikang angkop na gamitin sa lahat ng pagkakataon.

5. Konbensyon – dapat isa-alang-alang ang mga konbensyon sa pagsulat na

tinatangkilik sa isang pamayanan. Halimbawa, may sariling pormat ng

adbertisment na kaiba sa pagsulat.


6. Mga Kasanayan sa Pag-iisip – ang isang manunulat ay dapat magtaglay ng

iba’t ibang kasanayan sa pag-iisip. Kailangang may taglay siyang kasanayan sa

pagtatangi ng mga bagay at pangyayari upang madesisyunan niya kung alin ang

mahalaga o hindi; kailangan din niya ang kaalaman sa lokhika upang

makapangatwiran siya nang mabisa; kailangang alam din niyang pagalawin ang

kanyang imahinasyon at maging malikhain para sa kawiling-wiling paglalahad;

kailangang mayroon din siyang kakayahan sa pagbibigay ng sariling

pagpapasiya at iba pa.

7. Kasanayan sa Pagbubuo – isa sa mga tunguhin ngg manunulat ang makabuo

nang maayos na talataan na naglalahad nang malinaw na ideya at mga

pansuportang detalya. Nagagawa rin ng isang mahusay na manunulat na lohikal

na mailalahad ang pagkasunud-sunod ng mga ideya sa pagbuo ng isang

magkakaugnay na teksto sa pamamagitan ng paggamitng mga angkop na pang-

uugnay.

8. Sariling Sistema ng Pagpapahalaga – dapat isaalang-alang ang mga

pagpapahalagang pinanananaligan ng isang manunulat at handa siyang

panindigan ang mga ito. Binibigyang pansin niya sa pagsulat ang mga

sumusunod:

a. Ano ang mahalaga sa paksa?

b. Ano ang maganda o mahusay na pagsulat?\

c. Ano ang angkop na paraan ng pakikipagtalastasan sa isang taong may

edad kaysa sumusulat?

d. Sino ang awdyens o pinaglalaanan ng sulatin?

9. Mahahalagang Sangkap sa Pagsusulat

a. Manunulat – nagpapadala ng mensahe naencoder kung tawagin

b. Teksto – nakasatitik na mensahe na pinuprodyus ng manunulat

c. Mambabasa – nag-iinterpreta at ang umiintindi sa teksto ng decoder

naman kung tawagin


VI. Proseso ng Pagsususlat

a. Imbensyon o Pag-asinta – paglikha ng iyong paksa

i. Brainstorming – paglalahad ng mga ideya sa papel upang maibigay ang

posibleng maging paksa.

ii. Paglilista – paglista ng mgaideyang ikaw ay interesadong gawin

iii. Klaster – pagmamapa ng mga ideya

b. Pangangalap ng Impormasyon o Pagtatanong at Pag-uusisa

i. Pangangalap ng mga ideya

ii. Paghahanap at pagsususri ng mga pananaliksik

iii. Pagsasaga ng interbyu

iv. Maari ring mabuo rito ang paksa

c. Pala-Palagay

i. Habang wala pang tiyak nabalangkas at daloy ng pagtalakay sa paksang

susulatin, naghahain muna ng haka-haka ang manunulat

ii. Iisa-isahin ng manunulatang sanhi at bunga ng pangyayari habang nag-

iisip kung paano bubuuin ang balangkas ng paksang napili

iii. Nakararamdamng pagkabalisa ang manunulatsa yugtong ito dahilpatuloy

siyang naghahanap ng kasagutan sa kaanyang mga tanong at maaaro

pang biglang sumulpot ang iba pang tanong

iv. Kadalasan, itoang pinakamahabang bahagi ssa prroseso ng pagsulat a.k.a

Incubation Period

d. Pag-oorganisa – paglalahad ng mga impormasyon sa isang balangkas

i. Balangkas – maituturing na pinakakalansay ng isang sulatin. Lubha

itong mahalaga upang maiwasan ang paglayo sa pagtalakay sa isang

paksang napili. May dalawang klase ang pagbabalangakas: (1)

Pangungusap na Balangkas – nakatuon sa mga makadiwang

pangungusap na siyang kumakatawan sa mahalagang bahagi ng isang

sulatin at (2) talatang balangkas – nakapokus sa mgapinag-uugnay-

ugnay na mga kaisipan, ayon sa pagkakasunud-sunod.


1. Introduksyon

a. Pangganyak

b. Paglalahad ng Tesis

2. Katawan

a. Paglalahad ng mga Punto

b. Paglinang ng mga iodeya

c. PAntulong sa pangunahing Katwiran

3. Kongklusyon

a. Muling-pagdidiin sa pangunahing ideya

ii. Pagsasaayos ng mga Datos

1. Dalawang Uri ng Mapagkukunan ng mga Datos:

a. Pangunahing Datos – Nagmumula ang mga impormasyon

sa mga indibidwal na tao, mga akdang pamapanitikan,

mga pribado o publikong organisasyon, batas, dokumento

at iba pang orhinal na talaan.

b. Sekondaryang Datos – Kinalap ang mga datos mula sa

mga manuskrito, ensayklopidya, tesis, disertasyon,

magazine, pahayagan at iba pang aklat na naisulat ng mga

awtor.

2. Tatlong istratehiya sa paghahalo ng sariling pag-aaral sa

pinagkunang material

a. Direktang Sipi – eksaktong salita o pahayag ng isang

awtor. Kinopya nang direkta, salita-sa-salita, mula sa

sanggunian. Ginagamit ito ng mananaliksik kapag nais

niyang:

i. Idagdag ang kapangyarihan ng salita ng awtor

upang suportahan ang argument

ii. Nais pabulaanan o hindi sang-ayunan ang

argument ng awtor


iii. Bigyang-diin particular ang isang malinaw o

makapangyarihang pahayag o sipi

iv. Naghahambing ng mga ispesipikong punto de

vista

b. Parapreys o Hawig – pagsasabing muli ng nakuhang

ideya mula sa ginamit ng sanggunian gamit ang sariling

pangungusap. Ginagawa ang pagpaparapreys kapag:

i. Nais gumamit ng mga impormasyon sa nowtkard

at umiwas sa panggagaya o pangongopya

ii. Nais iwasan ang masyadong paggamit ng

direktang sipi

iii. Nais gamitin ang sariling boses sa paglalahad ng

impormasyon

c. Sinopsis o Buod – pinagsama-sama ang pangunahing

ideya ng isa o maraming manunulat gamit ang sariling

pangungusap. Mas maikli ito kaysa sa orihinal at

naglalaman ng kabuuang kaisipan ng pinagkunang

material. Gumagawa ng synopsis kapag:

i. Nais magbigay ng bakgrawnd at pananaw hinggil

sa isang paksa

ii. Nais maglarawan ng pangkalahatang kaalaman

mula sa maraming sanggunian tungkol sa paksa

nais na determina ang pangunahing ideya ng

pinagbatayang teksto

e. Pagsulat ng Burador

Bigyan ng sapat na panahon ang iyong sarili na magawa ang iyong

sulatin.

Humanap ng komportableng lugar ng pagsusulatan.

Iwasan ang distraksyon o abala


Magpahinga

Ang mga Paraan sa Pagpapalabas ng Ideya:

o Pagtatala – paglilista ito ng mga kaisipan sa pamamagitan ng

pagdadaglat, pagguhit, pagsipi. Masusundan dito ang

pagkakasunund-sunod at pagkakaugnay-ugnay ng mga detaly

tungkol sa paksa kapag magsususlat.

o Palitang-kuro – grupo ang karaniwang gumagawa rito. Malawak

nilang titingnan ang paksa sa iba’t ibang anggulo at ang kaligiran

ng usapin. Ang mga potensyal na opinion ang bibigyang

konsiderasyon at pagkakaisahan ang mga hakbangin para

marating ang mapagkakasunduang layunin.

o Malayang Pagsulat –pamamaraan itong kung ano ang basta

lumabas na ideya sa isip ay isinusulat. Huwag munang maging

mapaghatol sa isinusulat. Huwag magwawasto. Pabayaang

malayang dumaloy ang isipan nang walang anumang

pagkontrol,sa gayon, maging ang mga di-inaasahang nakabaong

ideya ay lumitaw.

o Pamamaraang Tanong-Sagot – Tinatanong ang sarili tungkol sa

paksa at tiyak makakaipon ng laksang impormasyon. Pinaplano

ang mga katanungan at ang mga ito’y pinagsunud-sunod at

pinag-ugnay-ugnay. Napapalalim nito ang pag-unawa sa paksa at

nakapagbibigay ng mga kawili-wiling kaisipang maisususlat.

f. Pagrerebisa – muling pagsusuri sa mga ideya

i. Ribyu ng Higher-order na tuon:

1. Malinaw na pagpapahayag ng mga ideya

2. Organisasyon ng Sulatin

3. Istraktura ng mga talata

4. Matibay na introduksyon at kongklusyon


g. Proofreading o Pagwawastong-Basa - binbasa ulit ito upang Makita ang mga

mali sa ispeling, sa gramatikaat paggamit ng salita, pati na rin ang daloy ng

pagpapahayag, impormasyon at katwirang nakapaloob sa komposisyon

i. Ribyu ng later-order na tuon:

1. Ispeling

2. Bantas

3. Istraktura ng mga pangungusap

4. Istilo ng Dokumentasyon

ii. Wastong Paggamit ng mga Bantas:

1. Tuldok (.)

a. Ginagamit bilang panapos sa mga paturol o pasalaysay,

pakiusap at pautos ng mga pangangausap

b. Ginagamit din ito sa mga pinaikli o dinaglat sa salita.

Hal. Editor –Ed. Pahina – ph.

2. Tandang Pananong (?) - Ginagamit itong panapos sa mga

pangungusap na patanong

3. Tandang Padamdam o Eksklamasyon (!)

a. Pangungusap na padamdam

b. Ekspresyong padamdam

4. Kuwit o Koma (,)

a. Pagitan ng petsa ng buwan at taon

b. Pagitan ng pangalan ng kalye at pangalan ng lungsod

c. Pagitan ng pangalan ng bayan at pangalan ng lalawigan

d. Bating panimula ng liham pangkaibigan

e. Bating pangwakas ng liham pangkaibigan at liham

pangangalakal

f. Paghahanay pahalang ng mga salita

g. Magkakasunod na parirala

h. Pagitan ng tuwirang sabi at ibang bahi ng pangungusap


i. Pagitan ng antesidente na iyo at ng pangalan

j. Pagkatapos ng ngalang panawag

k. Pagitan ng pangalan o panghalip at ng pamuno

5. Tutldok o kolon (:)

a. bating panimula ng liham pangangalakal

b. pagsulat ng oras

c. pagtatala ng iisa-isahing bagay

d. pagpapakilala ng tuwirang sipi

6. Kudlit o Apostrofi (‘) – ginagamit sa pag-aangkop ng kataga sa

sinusundang salita

7. Panaklong o Parentesis ( ) – ginagamit na pangkulong sa

mgapinamimiliang salita o parirala

8. Panipi o kotasyon (“ “)

a. Diyalogo

b. Pamagat ng aklat, kuwento, pelikulat atbp.

c. Mga susing salita sa isang pinarafrasong tala

d. Direktang pagkopya ng isang salita, parirala o

pangungusap

9. Gitling (-)

a. Mga salitang inuulit, ganap o parsyal

b. Mga tambalang salita dahil sa pagkaltas ng isang kataga o

salita kaya pinag-iisa na lamang na maaaring manatili ang

kahulugan kaya’y magkaroon ng ikatlo

c. Mga magkasalungat na salita na inaalis ang pang-ugnay

na at

d. Mga salitang-ugat na nagsisimula sa patinig na

inuunlapian ng panlaping nagtatapos sa katinig

e. Mga pangngalang pantangi na inunlapian

f. Panlaping ika-ikasunod ng tambilang o numero


g. Fraksyong isinusulat nang pasalita

h. Pagsasama sa apelyido ng pagkadalaga at ng

napangasawa

i. Paghahati ng salita sa dulo ng linya

10. Tuldukuwit (;) – ginagamit sa dalawang malalayang sugnay na

hindi pinangangatnigan o hindi pinagdurugtong ng pang-ugnay

11. Elipsis (…) – pagsisipi kung may tinatanggal na salita; (….) – sa

huli ng pangungusap o katapusan ng sipi

12. Braket ([]) – binago sa isang tuwirang sipi at dito ito

ipinaloloob, gayundin, ang kapaliwanagan sa kung ano ang

ginawa

13. Asteriko (*) – may tinanggal na isa o mhigit pang talata sa isang

sinipi, pagkatapos ng isang listahan at pagpapakitang may

karagdagang impormasyon nakatalababa o nakfutnowt

14. Salungguhit (__) – gamit sa mga pamagat ng aklat, dula,

novella, maikling kuwento, awitin, tula, sanaysay; pangalan ng

babasahin (dyaryo, magasin, jornal, polyeto at mga programang

panradyo at pantelevisyon); at banyagang salita

Tabula ng mga Pananda o Pangmarka sa Pagwawastong-Basa

Pananda/Marka Kahulugan

Lagyan o singitan dito

lagyan ng tuldok

Lagyan ng kuwit

Lagyan ng tuldok-kuwit

Lagyan tutuldok

Lagyan ng panipi

Lagyan ngkudlit

Lagyan ng panaklong


Lagyan ng braket

Lagyan ng superskrip

Lagyan ng subskrip

Kaltasin o alisin

Pagdugtungin o pagkabitin

Kaltasin atpagkabitin

Lagyan ng espasyo

Panatiliin

Itranspos o pagpalitin ng puwesto

Iusog o iurong sa kaliwa

Iusog o iurong sa kanan

Igitna

Itaas

Ibaba

Ipantay o ituwid

Ilinya

di-perpekto

Indensyonan o isaparapo

Punan ang patlang

Maling paghahati o pagpapantig

Simulan sa bagong parapo

Baybayin, isulat ng buo

Malaking titik lahata

Maliit na malalaking titik

Maliit na tittik

Italisa

Iset sa Roman

Iset sa bold


Iset nang magaan

Italisadong malaking titik

Nawawalang salita, tingnan ang orihinal na kopya

Walang parapo

Itanong sa awtor; intensyonal bang set ito?

Pigura o itambilang o numero

Maling font o tipo

Paghiwalayin

Lagyan ng asteriko

Baliktarin

Ligature o pangatning

Lagyan ng gitling

May karugtong

Isulat sa bagong linya

Bitin

h. Pinal na Papel – pagtapos ng masusing pagsusuri ang teknikal na bahagi ng

nilalaman, maaari na itong ipasa sa guro o sa iba pang susuri nito

VII. Bahagi ng Pagsulat

a. Titulo o Pamagat

i. Naglalaman ng titulo o pamagat ng papel, panglan ng sumulat, petsa ng

pagsulat o pagpasa,iba pang impormasyon tutukuyin ng guro

b. Panimula o Introduksyon

i. Karaniwang isinasaad nito ang paksa, kahalagahan ng paksa, dahilan

ngpagsulat ng paksa at pambunga na pagtatalakay sa daloy ng papel.

ii. Ito ang pinakamukha ng sulatin. Dito hinahatulan, kung magtatagumpay

o mabibigo, ang isang katha. Kailangan sa sulyap palamang ng babasa,

ito’y kaakit-akit na – nakakapukaw, nakakaganyak, nakakahatak na ng Mas mainam pa ang malabong tinta kaysa sa matandaing pag-iisip.

kuryusidad – para tuluyang titigan, tunghayan hanggang sa ang malay,

kung maari pa nga’y pati buhay, ay matangay nang buong kasabikan.

iii. Mabibisang Panimula:

1. Pasaklaw na Pahayag – sa panimulang ito, ang resulta o

kinalabasan muna ang sinasabi bago isa-isahin at pagsunud-

sunurin mula sa di-gaanong mahalaga hanggang sa

pinakamahalaga na detalye. Halimbawa: Balita

2. Pagbubuod – naghahayag muna ng pinakadiwa bago tuntunin

ang sadyang tinatalakay

3. Pagtatanong –panimulang kalabisan nang ipaliwanag pa

4. Tuwirang Sinabi – panimulang karaniwang nakikitang

nakapanipi sapagkat mula ito sa tapat na pagsipi sa tiyak na

pahayag ng isang taong bantog, dalubhasa, awtoridad at maari rin

naming karaniwang tao lamang ngunit ang sinabi’y naghahayag

ng mahahalagang bagay na magagamit na lundayan sa pinapaksa.

5. Panlahat na Pahayag – isang uri ito ng panimula na nagtataglay

ng kahalagahang unibersal na maaaring hanguin sa mga

salawikain, sa mga kawikaan, at maging sa mga pamilyar at

pang-araw-araw na makatotohanang kaalaman ng lahat na

nagtataglay ng diwa o aral.

6. Paglalarawan – ang panimulang ito’y ginagamit kapag

nagtatampok ng tao. Sapagkat nagbibigay, deskripsyon,mga

malarawan at maaksyong salita ang ginagamit.

7. Pagkakaligiran – ito naman ang ginagamit na panimuilakung

ang binibigyang-larawan ay pook.

8. Pagsusumbi – bihira ang panimulang ito. Maikli lamang, na

karaniwan nang binubuo ng iisang salita. Masurpresa itong

parang suntok kung tumimo sa kuryusidad ng bumabasa.


9. Pagsasalungat – Sapanimulang ito, ang binibigyang diin ay ang

pagkakaiba. Ang tuntuning sinusunod ditto ay mas malaki ang

pagkakaiba, mas matindi ang bias.

10. Pagsasalaysay – ang panimulang ito’y anyong malumanay na

pagkukuwento.

11. Makatawag-pansing Pangungusap – Ito’y isang

mapanggittlang panimula dahil di-karaniwang sinasabi o

naririnig sa araw-araw ang pamamariralang, ginagamit ditto.

12. Analohiya – Ito ay nagtutulad o nagwawangis.

13. Anekdota - isang panimulang nagkukuwento ng maikling istorya

para pasiglahin ang babasa o di kaya’y gamiting tularang

lundayan ang kaugnayan sa paksang tatalakayin.

14. Pagsasalitaan – Ang panimulang ito ay dinaraan sa usapan o

diyalogo.

c. Katawan

i. Matatagpuan na dito ang pangunahing pagtalakay sa paksa- ang

pangangatwiran, pagpapaliwanag, pagsasalaysay, paglalarawan at

paglalahad.

ii. Pangkalahatang Pamamaraan sa Pagsasaayos ng Katawan ng

Sulatin

1. Pakronolohikal - tamang pagkakasunud-sunod ng mga

pangyayari mula pinakamatagal hanggang sa kasalukuyan

2. Paanggulo – batay sa personal na masasabi o reaksyon ng bawat

tao tungkol sa mga bagay-bagay o isyu tungo sa isang

obhektibong paglalagom.

3. Paespesyal o Pagaagwat – paglalahad mula sa pinakamalapit o

ang alam na alam na paksa hanggang sa pinakamalayo o ang

hindi na masyadong alam na paksa


4. Paghahambing – isinasaayos nang paseksyon. Unang seksyon

ay ang pagkakaiba. Ang pangalawang seksyon ay ang

pagkakatulad. Maari rin silang magkapalit.

5. Palamang o Pasahol – sinisumulan sa mga bagay munang

lalong mahalaga ang binabanggit bago ang di-gaanong mahalago

o vice-versa.

6. Patiyak o Pasaklaw –isinasaaosa naman ito sa paraang sinasabi

muna ang mga particular o definidong detalye bago ang

pangkalahatang mga pahayag o vise-versa.

7. Papayal o Pasalimuot – sinisimulan ito sa mga bagay na

komplikadokasunod ang mga bagay na simple o vice-versa.

d. Konklusyon o Wakas

i. Nakasaad naman sa bahaging ito ang mahahalagang puntos ng papel.

Inilalahad din ang napatunayan o napagalaman batay sa paglalahad at

pagsusuri ng mga impormasyong ginamit sa papel o sa pananaliksik.

ii. Dito makikita ang kabuuan ng sulatin.

iii. Mabisang Pangwakas:

1. Tuwirang Sinabi

2. Panlahat na Pahayag

3. Pagbubuod

4. Pagpapahiwatig ng Aksyon

5. Mahalagang Insidente

6. Pagtatanong

7. Pagsisipi

VIII. Mga Pamantayang Dapat Sundin sa Pagsusulat

a. Kailangan ang kaisahan, kaugnayan, kawilihan at wastong pagbigay-diin sa

pahayag.


b. Kailangang malinaw, makatwiran at maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga

kaisipan.

c. Kailangan maingat ang susulat sapagkat ang anuman kamalian ay nakikita ng

bumabasa.

d. Kailangang may sapat na kaalaman sa wika, gramatika at retorika.

e. Dapat na may lubos na kabatiran sa mga mekanismo sa pagsusulat gaya ng:

pagbabaybay, pagbabantas, paggamit ng malaking titik, paggamit ng italika,

pagsulat ng tambilang at papapaikli ng mga salita at talata.

i. Talataan – lipon ng mga pangungusap na paunlad na binubuo at

nagpapahayag ng isang buong diwa o kaisipan. Ang isang talat o

magkakasunod na talata ng isang akda ay may kaisahan, kaugnayan at

kaanyuan.

1. Kaisahan: Upang matawag na talata ang pangkat ng mgga

pangungusap, kailangang ito’y umikot sa iisang pangkalahatang

ideya. Kailangang may pangungusap na pampaksana siyang

nagsisilbing giya o patnubay sa pagbuo ng susuportang mga

pangungusap.

2. Kaugnayan: Kailangang magkakaugnay ang mga pangungusap

upang magpatuloy ang daloyng diwa buhat sa simula hanggang

sa dulo ng pahayag. Kailangan nakaayos sa pagkakahanay ang

mga pangyayari o ang diwang ipinahayag upang maging

maliwanag ang pagkakaugnay.

a. Pamantayan sa Kaugnayan

i. Paggamit ng tradisyonal na mga salitao mga

pangatnig gaya ng: at, kapag, disin sana, dahil sa,

sapagkat, ngunit, bagaman, samantala, ngunit,

bagaman, samantala, anupa’t,kung gayon,

samakatuwid, gayon pa man, sa kabila noon at

marami pang iba.


b. Paggamit ng Panghalip

i. Kung pangngalan ang ginamit sa unang

pangungusap o sugnay, panghalip ang maaringg

gamiting kahilili ng pangalang nabangit. Sa mga

sumusunod na pangungusap. Ginagawa ito upang

hindi ulit-ulitin ang atensyon ng bumabasa ay

magbalik sa tinutukoy na panghalip.

c. Pag-uulit ng Salitaupang Magbigay-diin at Mag-

ugnay-diwa

d. Paralelismo o Paggamit ng Magkakatulad na

Balangkas Panggramatika

3. Kaanyuan o Kabuuan: Ang mabuting talata ay naglalaman ng

kumpletong kaisipan. May pagbigay-katuturan, paliwanag,

pangangatwiran, at patotoo. Gumagamit ng ilustrasyon,

halimbawa, pagwawangis, pagtuttulad at pag-iiba, pagsususuri,

mungkahi, tagubilin, talinghaga, mahahalagang sipi at iba pang

pamamaraan upang maging buo o ganap. Ang isang akda ay may

panimulang talata, makakapanunod na talata (Transitory) at may

pangwakas na talata.

IX. Mga Anyo ng Pagsulat

a. Anyong Pangangatwiran o Argumentasyon

i. Layuning bigyang-paliwanag ang paksa, kasysa sa bigyan-panlunas,

para Makita at mapakilalang mabuti ang particular na bagay na

tinatalakay sa pamamagitan ng mgapruweba’t patunay, sa gayon,

malinawan at maintindihan nang walang pagpapasubali ang

pinagmamatuwirang posisyon o pahayag.

ii. Isang pahayag na mapagtatalunan

b. Anyong Klasipikasyon o Pag-uuri-uri


Pinararaan ang mga ito sa iba-ibang sistema ng pag-uuri, at walang ibang

pinakabasehang magagawa kundi ang paghahanap na kategorya na napagsama-

sama ang mga bagay na maaaring magkakahiwalay at mapagbubuklud-buklod

ang mgamagkakaiba.

c. Anyong Pagsusuri o Analisis

Isang pagtataya sa nilalaman ng akda angpagsusuri. Dalawang importanteng

gampanin ang kailangan isakatupara: una, pagmamasid at pangalawa, pasulat ng

mganaobserbahan. Ang pagsulat sa anyong pagsusuri ay hindi lamang isang

pag-uulat ng mga naobsrebahan kundi isang kasanayan sa pagmamasid.

d. Anyong Pasalaysay

Pagpapahayag na naglalayong maghayag nang sunod-sunod ng isang

pangyayari, mga tauhan at may tagpuan. Halimbawa: maikling kuwento,

talambuhay, dyornal, kasaysayan, kathangisip.

e. Anyong Paglalarawan

Pagpapahayag na naglalayong magsaad ng larawan ng kabuuan ng isang bagay,

pangyayari o magbigay ng isang biswal na konsepto nga mga bagay-bagay,

pook, tao o pangyayari.

f. Anyong Panghihikayat

Pagpapahayag na naglalayong mahikayat ang mambabasa na makiayon o

tanggapin ang pananaw ng manunulat. Halimbawa: adbertisment at sanaysay.

g. Anyong Eksposisyon

Pagpapahayag na may tungkuling ipaliwanag ang pangyayari, opinion,

kabatiran at mga kaisipan.

h. Anyong Ekspresyon

Pagpapahayag ng saloobin para mapagaan ang loob bilang isang positibong

pagbuhos ng emosyon.

i. Anyong Refleksyon


Nilalaman ang sarili ng distansya at inilalagay sa perpektibong malinaw na

masukat ang sariling pagkatao. Tinutuklas ditto ang kahalagahan ng mga

karanasang nagdaan at ang mga pangyayaring nagaganap sa kasalukuyan sa

buhay.

j. Anyong Direksyon o Panuto

Naipapakita ng manunulat ang kanyang pag-intindi sa mga mambabasa,

gayundin, naipasusunod niya ang tamang pagsasaayos ng mga bagay-bagay sa

proseso ayon sa mga tuntuning dapat gabayin.

X. Mga Uri ng Pagsulat

a. Akademik – formal ang istraktura. Maayos na inihahanay ang mga pangungusap

upang maging malinaw ang pagkakabuo ng mga ideya. Kadalasang seyoso,

nakabatay sa sinaliksik na kaalaman. Ang pagbuo ng ganitong uri ng kritikal na

pagsulat ay nakadepende sa kritikal na pagbasa ng isang indibidwal. Ang mga

pamanahaunang-papel, tesis, disertasyon, suring-basa,panunuring pampanitikan,

malikhaing pagsulat oanumang sulating may [aksang pag-akademik ay

nabibilang sa uring ito.

b. Jornalistik – Ang mga salitang hango sa mga pahayagan gaya ng balita,

editorial, lathalain at mga balitang isports ay halimbawa ng jornalistik na

pagsulat.

c. Teknikal – panglibrong pang-akademiko

d. Referensyal – Ang pagtatala ng mga sangguiniang gagamitin ay nakatutulong

nang malaki sa pagpapadali ng gagawing pagsulat. Maaring ang mga ito’y

mulasa mga aklat, pahayagan,magazine, on-layn sorses, diksyunaryo, jornal,

tesis at disertasyon.

XI. Uri ng Sulatin

A. Malikhain- angtawag sagenreng may kaugnay sa malikhaing pagsusulat. Ito ay may

dalwang uri\:


1) Tuluyan o komposisyong nagsasalaysay ng watong pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari na lagi nang may tauhan, tagpuan atpaksa. May iba’t ibang uri ito:

a. Maikling kwento-isang akdang nagsasalaysay ng mga pangyayari na kadalasan

nang may suliraning nilulutas ng pangunahing tauhan, may tagpuan, kasukdulan

at wastong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. Nababasa sa sangdaling

panahan lamang.

i. Kwento ng Katutubong Buhay – ang binibigyang pagpapahalaga ay ang

tungkolsa uri ng pamumuhay, kapaligiran, hanapbuhay at pananamit

ii. Kwento ng Madulang Pangyayari – ang mga kapana-panabik na

pangyayari na nakapagbabago sa katauhan ng tauhan ang binibigyang

linaw sa nasabing kuwento

iii. Kuwento ng Pakikipagsapalaran – ang matinding interes at kawilihan ay

nasa balangkas at walasa mga tauhang nagbibigay kulay sa kuwento.

iv. Kuwentong Kababalaghan – ang mga di-kapani-paniwalang pangyayari

at ang katatakutan ang nilalaman ng kwento.

v. Kuwento ng Tauhan – ang interes nito ay nakasalalay sa pangunahing

tauhan

vi. Kuwento ng Sikolohiya – mangilan-ngilan lamang ang sumusulat ng

kuwentong ito sa kadahilanang may kahirapan ilarawan ang pag-iisip ng

isang tao. Ang higit na kakailanganin ay maipadam sa mga bumabasa

ang damdamin ng isang tao sa harap ng isang pangyayari.

vii. Kuwento ng Katatawanan – ang magpatawa at bigyang aliw ang mga

bumabasa ang tanging layunin ng nasabing kuwento.

b. |Nobela- isang akdang naiiba, higit na marami ang mga tauhan, may masalimuot

na mga pangyayari at may kahabaan ang sakop na panahon. Kadalasang

nahahati sa mga kabanata.

i. Nobela ng Pangyayari – ang mahalagang kinakatawan ay ang

pagkakasulat o pagkakagawa ng nasa pangyayari ng nobela


ii. Nobela ng Tauhan – ang kahalagahan ay ang pangunahing tauhan at

hangarin ng mga tauhan

iii. Nobela ng Romansa- ang binibigyang halaga rito ay ang pag-iibigan

iv. Nobela ng Pagbabago – ang mga ibig manyaring pagbabago sa lipunan o

pamahalaan na kanyang kinabibilangan ang hangad ng may-akda.

v. Nobela ng Kasaysayan – ang binibigyang halaga ng may-akda ay ang

kasaysayan n gating pinagmulan at ang paglalarawan ng mga bayaning

may malaking ambag sa pagtatanggol sa bayan.

c. Talambuhay- isang akdang nagsasalaysay tungkol sabuhay na pinagdaanan ng

isang kilalang tao.

d. Dula- isang uri ng akda na nagsisimula sa tula o sa tuluyang pagnugnusap na

naglalarawan ng buhay o ugali sa pamamagitan ng mga usapan at kilos ng mga

tauhang tumutupad upang itanghal sa dulaan.

e. Anekdota- isang uri ng akdang tuluyan na karaniwang kakatwa, maikli, subalit

nag-iiwan ng aral.

f. Talaarawan- isang kalipunan ng mga salaysay opangyayaring naranasan ng

mayakda.

g. Sanaysay- ito ay isang akdang tumatalakay sa isang mahalaga aat napapanahong

usapin sa lipunan.Malawak ang saklaw nito dahil anumang bagay tungkol sa

pagbabagong ekonomika, pulitika, sosyal, kultural at maging personal ay

maaaring talakayin.

h. Talumpati- isang akdang pasalita na naglalayong talakayin ang isang

napapanahong isyu sa lipunan.

i. Pabula-ang mga karakter ay mga hayop, naglalayong gisingin ang isipanng mga

bata sa mgapangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali.

j. Parabola-mga hango sa bibliya na tulad ng anekdota ay nagbibigay aral sa mga

mambabasa.


2) Patula – isang akdang pampanitikan na nagpapahayag ng tiyak na diwa’t

damdamin na kaugat sapagkatanaw at pagkaunawa ng makata sa mga karanasan

niya sa buhay. Maaaring may sukat o tugma o di kaya’t Malaya.

a. Tulang pasalaysay – nag lalarawan ng makhulugang mga tagpo sa buhay

i. Epiko – nagsasalaysay ng mga kabyanihang halos hindi

mapaniwalaan pagkat nauukol sa nga kababalaghan.

ii. Awit at korido – may mga paksang hango sa pangyayaring tungkol

sa pagkamaginoo at pakikipagsapalaran at ang mga tauhan ay mga

hari’t reyna, prinsipe at prinsesa. Ang awit ay may sukat na 12

pantig at inaawit nangmabagal sa saliw ng gitara o bandurya

samantala, ang korido ay may sukaat na walong pantig at

binibigkassa kumpas ng martsa.

iii. Balad – Himig na awit dahil ito ay inaawit habang may nagsasayaw.

Ito ay nilikha noong unang panahon. Sa kasalukuyan ito ay na sa

mga tulang kasaysayan na may anim hanggang walong pantig.

b. Tulang Pandamdamin – Nagpapahayag ng damdaming maaaring sarili ng

sumulat o ng ibang tao, o kaya’y likha ng maharaya o mapangaraping

guniguni ng makata na batay sa karanasan. Karaniwang maikli, likas at

medaling maunawaan.

i. Awiting Bayan – karaniwang paksa ay pag-ibig, kawalang pag-asao

pamimighati, kaligayahan, pag-asa at kalungkutan.

ii. Soneto – May labing-apat na taludtod hinggil sa damdamin at

kaisipan, may malinaw na batiran ng likas na pagkatao, at sa

kabuuan, ito’y naghahatid ng aral sa mambabasa.

iii. Elehiya – Nagpapahayag ng damdamin o guniguni tungkol sa

kamatayan o kaya’y tula ng pananangis lalo na sa paggunita ng isang

yumao.

iv. Dalit – Awit ng pumupuri sa Diyos o Mahal na Birhen at

nagtattaglay ng kaunting pilosopiya sa buhay.


v. Pastoral – naglalayong maglarawan ng tunay na buhay sa bukid.

vi. Oda – nagpapahayag ng papuri, panaghoy o iba pang masiglang

damdamin, walang tiyak na binibilang na pantig o tiyak na bilang ng

taludtod sa isang saknong.

c. Tulang Pandulaan – Ang tulang ito’y karaniwang itinatanghal sa isang

dulaan o entablado. Ang usapan ng mga gumaganap ay patula.

i. Komedya – Ang sangkap ay piling-pili at ang pangunahing tauhan

ay may layong pukawin ang kawilihan ng manonood. Nagwawakas

nang Masaya, ang tunggalian ay karaniwang nagtatapos sa

pagkakasundo ng mga tauhan na siyang nakapagpasiya ng

damdamin ng manonood.

ii. Melodrama –Karaniwang para sa musical, kasama na ng opera, ang

sangkap ay malungkot, ngunit aksiya-siya ang katapusa para sa

pangunahing tauhan ng dula.

iii. Trahedya – Tunggaliang nagwawakas sa pagkasawi opagkwasak ng

pangunahing tauhan ng dula.

iv. Parsa – naglalayong magpasiya sa pamamagitan ng mga kawing-

kawing na pangyayaring nakatatawa.

v. Saynete – paksa ay mga karaniwang pag-uugali ng tao o pook.

d. Tulang Patnigan – karaniwan ng may pantig ang bawat taludturan at

tumatakay sa isang paksang pinagtatalunan.

i. Karagatan – batay sa alamat ng sensing ng isang prinsesa na

naihulog niya sa dagat sa hangaring makapang-asawa ang

kasintahang mahirap. Ang makakuhkuha ng singsing ay pakakasalan

siya.

ii. Duplo – humahalili sa karagatan, paligsahan ng husay sa pagbigkas

at pangangatwiran nang patula. Ang pangangatwiran ay hango sa

Bibliya, sa mga sawikain at sa mgakasabihan. Karaniwang nilalaro

upang aliwin ang namatayan.


iii. Debate o Balagtasan - isang pagtatagisan ng katuwiran sa anyong

pasalita ukol sa isang paksa o usapin pinag-uusapan. Kaiba naman

ang balagtasan sa debate bagamat isa ring pagtatalo ngunit ang mga

pangangatwiran ditto ay kailangang may sukat at tugma.

B. Teknikal – Ito ay genre na may layuning magbigay ng impormasyon sa anyong

transaksyunal, prosidyural, pag-uulat, ekspositori at panghihikayat.

a. Transaksyonal – ito ay teknikal na genre na ginagamit sa anumang transaksyon

o komunikasyong nangangailangan ng pagtugon o tuwirang sagot. Halimbawa:

E-Mail, Liham,Pagbati, imbitasyon, text message at pakikipanayam

i. Liham – ito ay pagbibigay ng mensahe o impormasyon sa pamamagitan

ng pagsulat

1. Bahagi ng Liham

a. Pamuhatan

b. Patunguhan ng Sulat

c. Bating Panimula o Pambungad

d. Ang Katawan ng Liham

e. Bating Pangwakas

2. Istilo ng Pagsulat

a. Istilong Blak

b. Istilong semi-blak

c. Istilong nakabitin o baligtad

3. Uri ng Liham

a. Liham-pangkaibigan

i. Liham Pangangamusta

ii. Liham Pasasalamat

iii. Liham Paanyaya

iv. Liham Pagbati

v. Liham Paghingi ng Payo

vi. Liham Pakikiramay


vii. Liham Paumanhin

b. Liham Pangangalakal

i. Liham Pagpapakilala

ii. Liham Aplikasyon

iii. Liham Pamimili

iv. Liham Subskripsyon

v. Liham Pagrereklamo

b. Prosidyural- teknikal na genre na naglalahad ng proseso sa pagsasagawa ng

isang bagay o kilos o Gawain. Halimbawa: recipe, pagsunod sa direksyon at

panuto.

c. Ulat – teknikal na genre na naglalayong magbigay ng impormasyon batay sa

isinasagawang pananaliksik o pag-aaral, pagmamasid, pagbabasa, pakikinigg sa

paraang pasalit o pasulat. Halimbawa: ulat ng media, deskriptiv,

imbestigasyoon, rebyu at grap o tsart.

i. Pagsusulat ng Ulat

1. Kombensyunal na Pamamatnubay – ito ay karaniwang

sumasagot sa mga tanong na: sino, ano, bakit, kalian, saan at

paano.

2. Di-kombenyunal na Pamamatnubay – isang uri ng patnubay

kung saan ang mga reporter ay taal na di sumusunod o lumilihis

sa pamatnubay.

3. Ang mahalagang mga impormasyon, kapag nakuha ito, ay isulat

kaagad.

4. Ang katumpukan o pagkatotoo sa paraang pagpapahayag ay higit

na kailangan.

5. Iwasan ang pagbibigay ng sariling opinion, ideya o lohika,

maligoy na pananalita, sa kadahilanang ang pagdududa ay

mananatili sa kanilang isipan.


d. Ekspositori – genre naglalayong magbunyag o maglabas ng kinalabasan ng

isang pag-aaral, maglahad ng nasasaisip, magbabahagi ng natutunan at

magbigay ng kasagutan sa katanungan. Halimbawa: press release, lektyur,

talakayan sa klase, sarbey at artikulo.

e. Panghihikayat – genre na naglalayong hikayatin ang taong sumuporta o

maniwala sa isang bagay o pagkilos. Nilalayon nitong pumanig ang tao sa mga

argument at balakin ng isang tao o grupo. Halimbawa: advertisement, proposal,

editorial at argument.

C. Sulatin na Nangangailangan ng Pagsusuri sa Pormat, Nilalaman, Pananalita at Layunin

Memorandum: karaniwang tinatawag na memo o paabot-ulat, pasulato limbag

na nakikita araw-araw sa opisina na karaniwang may tiyak na mensahe o

nagtatanong.

Agenda ng Pulong: pag-uusapan o tatalakayin ang isang sulatin na ginagawa

ng mga kapisanan o organisasyon sa buwanang pulong batay sa

napagkasunduan ng mga pinuno.

Katitikan o Minits ng Pulong: ito ay pabuod na pinaguusapan sa nakaraang

mga pulong batay sa agenda. Malaki ang papel na ginagampanan ng kalihim

sapagkat siya ang kumukuha ng mga tinatalakay habang nagpupulong. Ito ay

may lagda ng pangulo. Ito ay babasahin muli bago magsimula ang susunod na

pulong. Pinagtitibay ito ng mga nasa pulong. Kung may pagwawasto,

ipahahayag ang pagtatama bago pagtibayin.

Paanyaya sa isang kapulungan o seminr: mahalaga ang mga kumprehensya

sapagkat dito nabibigyan ng kaukulang aksyon o solusyon ang hangarin ng

isang proyekto.

Tamang Ulat ng isang Kompanya (Statement of Condition): ito ay isang

sulatin na karaniwang ginagawa ng mga kompanya, katulad ng bangko,

kooperatiba, Insurrance Company. Dito isinasaad ang assets, pananagutan o

liabilities, gastusin o equity. Huling araw ng Disyembre ginagawa ang ulat.


Proposal (Pagbabalak ng Gawain): ang sulating ito ay makatutulong sa

pagsasakatuparan ng balak na proyekto na nais magawa.

XII. Paraan ng Pag-uulat

May 2 na magiging Anchor sa Studio. Ang paraan ng pag-uulat ay parang

pagbibigay ng balita na limang pares ang magiging field anchor. Sila ay nasa iba’t

ibang dako ng klase. Ang mga upuan ay isasantabi sa gilid at sila’y kasama sa

kanilang kani-kanilang mga grupo. May ibibibay na kopya ng report sa mga mag-

aaral upang makasunod sa talakayan.

XIII. Pangkalahatan Gawain

Writing Bee kung saan magbibigay ng sampung kanta ang grupong nagbalita at

isusulat ng bawat representative ng bawat grupo ang tamang sagot. Ang magiging

pabuya ay ibibigay ng mga nagbalita.


Documents

Kahulugan ng Pagsusulat