Maximale leerkansen

voor alle leerlingen?

K. Van den Branden

Maximale leerkansen voor iedereen?

.

De invloed van SES… (al dan niet

gecombineerd met thuistaal)

- Zittenblijven

- Prestaties op peilingen en internationaal comparatieve studies

(PIRLS, PISA)

- Deelname aan ASO

- Doorverwijzing naar 1B of buitengewoon onderwijs

- Ongekwalificeerde uitstroom

- Doorstroom naar het hoger onderwijs

(bv. Groenez et al., 2009; Nicaise & Desmedt, 2008; OECD, 2015; Van den Branden,

2015; Van Landeghem e.a., 2013; Vantieghem & Van Avermaet, 2017)

Een complex probleem

• Kloof schoolmilieu – thuismilieu

• Kloof schooltaal – thuistaal

• Stimulansen tijdens de eerste levensjaren

• Prestatiegerichte en groepsgerelateerde evaluatie

• Verwachtingen van leerkrachten

• Ondersteuning van de schoolloopbaan door de ouders

• Nefaste invloed van armoede

• Het geringe effect van bepaalde

remediëringsmaatregelen

• Segregatie in het onderwijs

• Gebrek aan perspectieven

Hefbomen voor excellent onderwijs

voor alle leerlingen?

Focus op maatregelen die secundaire scholen kunnen

treffen

Cf. Dietrichson, Bog, Filges, & Jorgensen, 2017;

Field, Kuczera, & Pont, 2007; Graham et al., 2015;

Guerin, 2014; Levin, 2008; Mitchell, 2017;

Mourshed et al., 2010; Muijs et al., 2013; OECD, 2012;

Van den Branden et al., 2011; World Bank Group, 2018.

Maatregel 1

Bied uitstekend, uitdagend, effectief onderwijs dat vertrekt

van hoge verwachtingen voor alle leerlingen:

- betekenisvolle, uitdagende leerinhouden

- goed gestructureerde leeromgevingen

- verbindingen tussen concreet en abstract, theorie en praktijk,

en tussen nieuwe leerstof en voorkennis van de leerling

- warme leerkracht-leerling-relaties en een veilig leerklimaat

- samenwerkend leren (in heterogene groepen)

Maatregel 2

Reduceer de potentieel negatieve effecten van vroege

segregatie.

Maatregel 3

Ontwikkel en implementeer een evaluatiepraktijk die

leren (door alle leerlingen) bevordert:

– formatief evalueren

– het belang van feedback: taakgericht, op tijd, voedend voor

leerprocessen

– succescriteria voor uitvoering van taken transparant maken

– zelfregulatie van leerlingen bevorderen

– groeirapportering

Maatregel 4

Verhoog de competentie van leraren om met diversiteit

om te gaan en te differentiëren.

“The quality of an education system cannot exceed the

quality of its teachers”

(Barber & Mourshed, 2007, p. 17)

Maatregel 5

Verhoog de kwaliteit van remediërende maatregelen.

“The results . . . show no appreciable improvement in

student achievement in reading, mathematics and science

in countries that had invested heavily in ICT for education.

And perhaps the most disappointing finding of the report is

that technology is of little help in bridging the skills divide

between advantaged and disadvantaged students”

(OECD, 2015)

Maatregel 5

Implementeer een strategisch en structureel talenbeleid.

= de structurele en strategische poging van een schoolteam om de

onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de

leerlingen/studenten met het oog op het bevorderen van hun ontwikkeling (in

functie van relevante doelen) en het verbeteren van hun onderwijsresultaten.

(Bogaert & Van den Branden, 2011)

De inzet van taalbeleid

Taalgericht vakonderwijs

Taalgericht vakonderwijs is vakonderwijs (waarin expliciete taaldoelen gesteld worden) dat:

–contextrijk is,

–vol (inter)actiemogelijkheden zit en

–waarbinnen de nodige taalsteungeboden wordt.

(Hajer en Meestringa, 2008)

Geletterdheid 3 BSO – 6 BSO

3 6

leerjaar

-2,000

0,000

2,000

4,000

Log

it

Jaspaert & Van den Branden, 2010

Taalbeleid als kans

Taalbeleid gaat om geBUNDELDE kansen voor taal:

- bundeling van kansen voor leerlingen om taal te leren,

én te leren via taal

- bundeling van krachten door leerkrachten om hun

klassen krachtiger, en dus tegelijkertijd taal-krachtiger te

maken

Maatregel 7

• Versterk het schoolbeleid:

– distributief leiderschap

– scherpe doelen en visie op leren en onderwijzen

– kansen voor professionalisering van leraren

– sterke banden met ouders en gemeenschap

– permanente evaluatie en kwaliteitszorg

– veel kansen tot teambuilding en uitwisseling tussen leraren

(Leithwood et al., 2006; Levin, 2008; OECD, 2012)

Maatregel 8

• Creëer diverse paden naar gekwalificeerde uitstroom.

– Deelcertificaten

– Alternatieve evaluatie

– Duaal leren

– …

Maatregel 9

Betrek ouders bij de schoolloopbaan als volwaardige

gesprekspartners.

“Van alle onderzochte aspecten van ouderbetrokkenheid

blijken de verwachtingen van ouders de sterkste en meest

systematische samenhang te vertonen met het

schoolsucces van leerlingen”

(Castro e.a., 2015; Jeynes, 2005; Patall, Cooper & Robinson, 2008; Wilder, 2013).

Maatregel 10

• Vertrouw op data, eerder dan op intuïties:

– Wetenschappelijke onderzoeksresultaten

– Data vergaard en geanalyseerd in de eigen schoolcontext

– Data vergaard door andere scholengemeenschappen

Equity and excellence

Geen hopeloze onderneming!

– Landen die gelijke onderwijskansen met excellente prestaties

combineren

– Scholen die het bijzonder goed doen

– Veerkrachtige leerlingen die het bijzonder goed doen

“But still, there is hope. Some countries succeed

remarkably well in reconciling excellence with equity.

While their students’ average scores on international

surveys are very high and a relatively high proportion of

students perform exceptionally well, the impact of

students’ socio-economic status on performance is low.

Some countries have shown that, provided the right kind

of measures are taken, the social gap in education can be

significantly reduced, even within a span of five years.”