Ftittax-xhurilu, wiehedhabib tieghi, Zejtunibhali, li issa ilu jghix

1-Awstralja ghal aktarminn sittin sena, baghatlivideo dwar il-migja tar-ReGeorge VI f'Malta fis-sena1943, qabel ma kienetspiccat it-Tieni GwerraDinjija. Xhin bdejt nara

dan \\-video, innotajt li ma kien hemm xejnspecjali ghax hafna mix-xeni kemm-il darbakont rajthom f ritratti waqt xi wirja nazzjonalijew f'xi kotba dwar il-gwerra. Bqajt naradan il-video u f daqqa wahda rajt is-salib tal-pjazza taz-Zejtun. Ma ridtx nemmen u alluradawwart b'lura l-video ghal darba darbtejn biexinkun cert minn dak li kont qed nara. B'kolloxkienu tliet sekondi mill-w'deo kollu. Kont cert li1-karozza tar-Re George kienet ghaddejja minnhdejn is-Salib tal-Pjazza ghal quddiem il-knisjaparrokkjali. Meta kont cert minn dak li kont rajt,bdejt nistaqsi lili nnifsi: imma kif qatt qabel makont smajt b'din il-migja qasira tar-Re GeorgeVI f rahal twelidi? Ghalhekk iddecidejt li nfittexdwarha u nikteb fuqha biex infakkarha.

II lluclil 20 ta' Gunju 1943F'dan il-jum il-Knisjakienet qed ticcelebra 1-festatat-Trinitd Mqaddsa. Minnfilghodu kmieni qabelis-sitta, ir-Rediffusionbeda jhabbar li 1-MaestaTieghu r-Re George VI sejidhol fil-Port il-Kbir fuqil-cruiser HMS Aurora,biexizur il-gzira ta' Maltaghal ftit sighat. Ir-Re kiengej minn mawra ta' ftitgranet fl-Afrika ta' Fuq, fejn mar jiltaqa' mat-truppi tas-suldati u mal-forzi tal-ajru Ingliziwara li kienu rebhu t-truppi tal-ghadu kemmGermanizi kif ukoll dawk Taljani. L-ahharwaqfa tar-Re qabel ma gie Malta kienet gewwat-Tunezija. Ghalkemm 1-ahbar tal-wasla tar-ReGeorge xxandret fil-5 ta' filghodu, ma jistaxjonqos li kemm l-awtorita]iet Inglizi f'Malta, kifukoll xi Maltin midhla tal-Gvernatur General!

Joe Mercieca

u Commander-in-Chief Lord Gort, kienu ilhomjuru x-xewqa taghhom biex ir-Re George jzurMalta, aktar u aktar issa wara 1-ghotja tal-George Cross lil Malta f April tas-sena ta' qabel.

L-ahbar xterdet bhal lehha ta' berqa u n-niesbdew jingemghu fuq is-swar u fit-toroq tal-beltValletta u f dawk 1-irhula minn fejn kellu jghaddir-Re George. Appena 1-cruiserHMS Aurora skurtatminn erba' destroyers dahal fil-Port il-Kbir, ir-ReGeorge deher liebes uniformi bajda fuq il-poppajxejjer lin-nies fllwaqt li 1-poplu nfexx f'capcipu ghajjat kbir. Dan ic-capcip zdied b'qawwa littarrax xhin ir-Re rifes 1-art u beda tiela' t-turgientad-Dwana. Quddiem id-Dwana saret Gwardjata' Unur mis-suldati tal-RMA. Hemm fejn id-Dwana kienu jistennew lir-Re George 1-oghlaawtoritajiet kemm tas-servizzi Inglizi kif ukoll1-awtoritajiet Maltin civili u religjuzi. Dak il-hinminn fuq Sant'Anglu bdiet iddoqq il-qanpienabiex taghti s-sinjal biex il-qniepen tal-knejjesjibdew idoqqu mota ta' ferh. Dakinhar f'hafnamill-parrocci ta' Malta f'jum il-festa tat-Trinitdkienet qed issir il-quddiesa ghat-tfal tal-EwwelTqarbina.

Ir-Re George VI fil-Belt VallettaIr-Re George mid-Dwana dahal fkarozzamiftuha u dahal il-Belt Valletta flimkien mal-Gvernatur Lord Gort. Sakemm wasal il-Palazzil-poplu Malti wera 1-ferh u 1-entuzjazmu tieghub'capcip u b'tixjir ta' bnadar. Quddiem il-Palazzkien hemm folia kbira tistennieh. Xhin ir-ReGeorge hareg isellem lill-folla mill-gallerija tal-Palazz din 1-istess folia nfexxet f'delirju ta' ferh ughajjat ta' "Viva r-Re, Viva r-Re" u "God save theKing". Xi korrispondenti ta' gurnali barranin,li kienu gew mistiedna biex jakkompanjaw ujirrapportaw dawn il-grajjiet tar-Re qalu hekk"Il-Maesta Tieghu baqa' impressjonat minndik ix-xena grandjuza li fakkritu fix-xena lisaritlu f'pajjizu gewwa 1-Ingilterra fi zmien1-Inkoronazzjoni Tieghu". Waqt li r-Re kien fil-palazz, il-Gvernatur hadu fis-Sala ta' San Mikielu San Gorg fejn kien merfugh il- "George Cross",li 1-Maesta Tieghu nnifsu kien ta lill-poplu Maltis-sena ta' qabel fil-15 ta' April 1942.

Ir-Re George VI fil-KottoneruWara li hareg mill-Palazz, ir-Re George ghadda

Festa Zejtun 2012mill-inhawi tax-xatt tal-Marsa u baqa' sejjer lejnit-Tarzna Navali ta' Malta f Bormla, fejn ghamelzjara gewwa 1-mini kbar fil-blat, li f'dak iz-zmiental-gwerra kienu jservu ta' hwienet tax-xoghol.

Hawnhekk il-haddiema prezenti ghamluludemostrazzjoni spontanja u r-Re Georgerringrazzja lil kulhadd mhux biss ghal din il-merhba izda fuq kollox ukoll ghall-hidmakuraggjuza u ghall-hila kbira fit-tiswija fuq il-bastimenti tal-gwerra. Hekk kif ir-Re kien fil-Kottonera, min kien qed imexxi r-Re George fdiniz-zjara qasira ta' ftit sighat, ried jurih id-dizastruu 1-herba li halliet il-gwerra f'dawn 1-ibliet lifuqhom twaddbu eluf ta' tunellati ta' bombi.Mit-Tarzna r-Re baqa' sejjer bil-mixi lejn 1-Isla,fejn il-Gvernatur ipprezentalu lill-Arcipriet DunManuel Brincat u t-tlieta li huma mxew flimkienqalb it-tifrik li hallew warajhom il-bombi tal-ghadu. Dan 1-Arcipriet tul il-gwerra kollha baqa'jaqdi dmiru bi qlubija kbira man-nies li kienghad fadal gewwa 1-Isla. Ftit xhur wara din iz-zjara tar-Re, dan is-sacerdot ir-Re George onorahbit-titlu ta' O.B.E. (Order of the British Empire).Wara li spicca mill-Isla hu gie nominal bhalaArcipriet ta' din il-parrocca taz-Zejtun fejn damfdin il-kariga ghal seba' snin (1947- 1954).

Ir-Re George VI lejn il-Palazz Verdalafil-Buskett

Wara li telaq mill-Kottonera 1-karozza tar-Re u1-karozzi tal-kbarat li kienu warajh, ghaddew mill-Marsa fejn dakinhar kienu qeghdin jiccelebraw il-festa tat-Trinitd. Dahlu 1-Hamrun ghal Birkirkara,imbaghad nizlu lejn 1-lmsida, il-Gzira, Tas-Sliemau mit-triq tal-Balal dahlu n-Naxxar ghall-Mostau fl-ahhar marru 1-Imtarfa fejn ir-Re mar izurdawk li kienu rekoverati f'dak 1-Isptar tal-Militar.Fl-ahhar ghaddew mir-Rabat u baqghu sejrinlejn il-Palazz Verdala, fejn il-Gvernatur Lord Gortipprepara pranzu li ghalih kienu mistiedna fostil-kbarat civili u militari u navali, 1-Arcisqof ta'Malta, 1-Ecc. Tieghu Rev. Mauro Caruana u 1-Isqofta' Ghawdex, Mons. Mikiel Gonzi.

Ir-Re George VI jkompli bid-dawra tieghufin-nofsinhur ta' Malta

Wara 1-pranzu, ghal xi 1-4.30 ta' waranofsinhar,ir-Re George VI halla 1-Buskett biex ikompli jzuraktar irhula Maltin. Minn kull fejn ghadda r-Resaritlu demostrazzjoni ta' ferh. In-nies matulit-toroq kienu jcapcpu u jxejru 1-bnadar waqtli ohrajn zejnu 1-galleriji taghhom bi bnadarInglizi u bir-ritratti tar-Re jew tal-Familja Rjali.

F'certi rhula wkoll harget iddoqq il-banda tar-rahal biex tqajjem izjed ferh u allegrija.

Mir-Rabat ir-Re nizel lejn Haz-Zebbug, HalQormi u Hal Luqa. F'Hal Luqa mar jiltaqa' mal-Kmandant tal-Ajru u n-nies tal-R.A.F. (Royal AirForce) kif ukoll mar jara 1-ajruplani u x-xogholli kien qed isir gewwa 1-ajruport. Hawnhekk ir-Re qassam xi onoreficenzi ghall-qlubija lil bostapersonalitajiet tal-R.A.F. Minn Hal Luqa r-Reghadda biex izur 1-ajruport ta' Hal Far u warabaqa' sejjer lejn Kalafrana, Birzebbuga u metawasal Bir id-Deheb dahal gewwa r-rahal taz-Zejtun.

Ir-Re Gorg fil-p/azzu taz-Ze/tun. Jidher is-salib tal-Pjazzafui\ wara tal-karozza tar-Re

X'qalu 1-gazzetti dwar il-merhba tar-Re GeorgeVI fiz-Zejtun

The Times of Malta,Tuesday 22-"> June 1943

"...the scenes of cheering with their hurrahs ofother villages were repeated and so to the bigvillage of Zejtun. Here a guard of Honour of BoyScouts lined the curb, and there were orphansfrom village institutes and the two bands withtheir rich banners and flags: but above all here aseverywhere was the intensity of feeling expressedin the enthusiastic cheering of the villagers."

II Berqa, It-Tlieta 22 ta' Guiiju 1943"Imbaghad il-karozza rjali ghaddiet minnBirzebbuga u baqghet sejra ghar-rahaltaz-Zejtun. Hawnhekk il-Guard of Honour kienmaghmul minn Boy Scouts. Hadu sehem ukoll1-orfni tal-istituti tar-rahal u z-zewg baned bil-bandieri u 1-istandardi sbieh taghhom ingabrubiex jaghtu 1-merhba lir-Re. Izda hawnhekkukoll bhal kull naha tal-Gzira, 1-isbah haga kienic-capcip kbir tan-nies tar-rahal."

S. Katarina V.M.Il-Lehen is-Sewwa,

Is-Sibt 26 ta' Guiiju 1943."...baqa' sejjer iz-Zejtun fejn ir-Re kellu laqghaohra sabiha rain-nies kollha ta' dan ir-rahalkbir. It-toroq fiz-Zejtun li minnhora ghadda r-ReGeorge kienu: Bir-id-Deheb, Triq il-Madonnatal-Hniena, Triq San Pawl, Triq il-Madonnatal-Bon Kunsill, il-P)azza 1-Kbira, Triq SantaKatarina u minn hemm lejn Hal Tarxien, RahalGdid, il-Marsa u fl-ahhar il-Furjana sa quddiemil-Monument tal-Gwerra, fejn spiccat iz-zjaraqasira ta' ghaxar sighat li r-Re George VI ghamelf Malta dakinhar tal-20 ta' Gunju 1943."

Fil-messagg tieghu wara li ntemmet din iz-zjara r-Re George qal hekk:

"L-entuzjazmu li bih gejt milqugh ilium missliqalbi aktar milli nista' nfisser bil-kliem. Ghalijadin kienet prova ohra tal-lealta li gieghlet lildin il-Gzira Fortizza ggarrab 1-ehrex daqqiet li1-ghadu kiefer seta' jaghtiha. Minn qiegh qalbinirringrazzja lill-poplu ta' Malta u nibghat ix-xewqat tieghi ghal zminijiet ahjar li minghajr1-ebda dubju jinsabu quddiemna."

Bijografija qasira dwar ir-Re George VIKien it-tieni wild tar-Re George V. Kien jismuAlbert, Frederick, Arthur, George u twieled fl-14ta' Dicembru 1895. Sar Re u ha 1-isem ta' GeorgeVI fil-11 ta' Novembru 1936, wara li huh il-kbirEdward abdika mit-tron biex jizzewweg lil WallisSimpson. Huwa kellu zewg ulied - Elizabeth(Elizabetta, ir-regina prezenti tal-Ingilterra) uohtha Margaret. Huwa miet fis-6 ta' Frar 1952.

Matul hajtu dan ir-Re George VI gie Malta tlietdarbiet:1. qabel I-Ewwel Gwerra Dinjija, bhala 1-Princep

Albert meta kien ghadu fizzjal fin-NavyIngliza.

2. fis-17 ta' Gunju 1927 flimkien ma' martuElizabetta bhala d-Duka u d-Dukessa ta'York meta kien gej lura mill-Awstralja bhalaAmbaxxaturtal-Ingilterraul-Commonwealth.Waqt din iz-zjara huwa pogga 1-ewwel geblatat-triq il-gdida li kienet se tinfetah minnhdejn il-Monument tal-Gwerra fil-Furjana saquddiem il-Berga ta' Kastilja. Din it-triq metatlestiet giet imsemmija ghalih, imma Humhija msemmija ghal Girolomo Cassar.

3. fl-20 ta' Gunju 1943 bhala r-Re George VI, lifuq din iz-zjara tkellimna fit-tul aktar 'il fuq.

T O N I S

w i n e s & s p i r i t s

Toni GrixtiManaging Director

Triq il-Qaliet, M'scala ZBR 10 Malta

Tel/Fax: +35621632652Mob: +356 9942 3868

Email: hawker@maltanet.net