Jeste tylko diabemJoe AlexJeste tylko diabem1977MerlinWstrzymaj si, czarny niewolniku nocy!DiabeZmiad ci, ndzny! mier tu znajdziesz swojMerlinZa mao si masz, jeste tylko Diabem. Odrzu ksztat ludzki i oddal si, peznc Na brzuchu twoim ctkowanym, wu! Sia mych zakl rzdzi nawet piekem. Ty pierwszy poznasz moc ich(Grzmot i byskawica nad skalami. Tenibrarum princeps deviatiarum & infirorum Deus, hunc Incubum in ignis eterni abisum accipite, aut in hoc carcere tenebroso in sempeternum astringere mando. Skaa pochania go.)Narodziny Merlina akt V, scena 1.Sztuka napisana i grana prawdopodobnie w roku 1612. Pierwsze wydanie in quarto opatrzone nagwkiem: Napisana przez Willama Shakespearea i Williama Rowleya.Diabe po raz pierwszyKtem oka Joe Alex dostrzeg stojcego w drzwiach nieruchomego Higginsa, ktry chrzkn cicho. W tej samej chwili doktor Yamamoto unis n i skoczy lekko ku przodowi.Joe wykona byskawiczny unik i rwnoczenie sprbowa uchwyci uzbrojon rk. Dotkn nawet palcami jej przegubu, ale nie zdy. Do wykonaa may, prawie niedostrzegalny ruch i n uderzy w pier na wysokoci serca. Rozleg si cichy, suchy trzask.To jest absolutnie beznadziejne! Joe usiad na twardym, wosianym materacu, obitym ciemn skr j zajmujcym ca powierzchni pokoju zupenie pozbawionego mebli. Oddycha ciko. Nigdy tego nie zrozumiem! Nagim przedramieniem otar pot z czoa. Odbiera mi pan ca rado ycia, doktorze. Nauczy mnie pan wszystkich sposobw obrony, eby w kocu pokaza mi, e mona mnie zawsze trafi jak dzieckoKiedy ucze przecignie nauczyciela, nauczyciel powinien wrci do szkoy. Japoczyk rozoy rce, jak gdyby pragn przeprosi gospodarza za to, e nie moe da si pokona. Ale rozumiem pana doskonale. To s oczywicie problemy naszej ambicji. Chocia celem czowieka jest doskonao, osigamy j zwykle na bardzo wskim odcinku, jeeli osigamy j w ogle. Ja na przykad nie umiabym przecie napisa ani jednego rozdziau ktrejkolwiek z paskich, tak licznych i tak zajmujcych, powieci Skoni si lekko przy ostatnich sowach. I chocia ubrany by tylko w obcise jedwabne spodenki, ukon by tak formalny, jak gdyby sztywny gors koszuli frakowej przeszkodzi mu w pynnym wykonaniu tego ruchu. Robi pan wielkie postpy doda po krtkim namyle. Z ca skromnoci bo przecie jestem paskim instruktorem mog powiedzie, e potrafi pan unikn nawet niespodziewanego uderzenia noem i obezwadni kadego czowieka, ktry sprbuje strzeli do pana z bliska. Myl oczywicie o zwykych ludziach, jeeli wolno nazywa zwykymi ludmi tych, ktrzy uywaj noa i pistoletu. Istnieje na wiecie dua grupa specjalistw (a do nich zaliczam i moj skromn osob), ktrzy zawsze pana wyprzedz. Ale, o ile wiem, aden z tych ludzi nie zajmuje si atakowaniem niewinnych przechodniw Palcami lewej rki wycign obite mikk irch ostrze wiczebnego noa, ktre po uderzeniu wsuno si w wydrony trzonek, skadajc si jak luneta. Czy sprbujemy jeszcze raz?Stojcy w drzwiach Higgins poruszy si prawie niedostrzegalnie i chrzkn po raz drugi. Joe spojrza w jego kierunku.Co takiego, Higgins?Przed chwil przyjem telefon dla pana, prosz pana.Joe unis brwi.Jak to? Przecie mwiem, e nie ma mnie dla nikogo?Tak jest, prosz pana Higgins zawaha si na mgnienie oka. Oczywicie nie powiedziaem, e pan jest w domu. Ale pozwoliem sobie pomyle, e moe lepiej bdzie zawiadomi pana, kto dzwoni. Przy aparacie czeka sir Alexander Gilburne. Powiedzia, e nie zna pana osobicie, a poniewa doda, e ma bardzo wan, osobist spraw, wic pomylaem, e by moe sam pan zechce zadecydowa, czy jest pan w domu, czy pana nie ma Znowu chrzkn i zamilk.Gilburne? powiedzia Alex. Chyba nie ten prawnik? Ale zdaje mi si, e to on ma wanie na imi Alexander?Tak, prosz pana. Cigle o nim pisuj w gazetach, prosz pana. Ten wielki obroca. Wanie dlatego, e jest to osoba tak powana, pozwoliem sobie Czy mam odpowiedzie, e pana nie ma?Joe spojrza na Higginsa z cich satysfakcj, ktr odczuwa co dnia od chwili, gdy szczupy, cichy, siwiejcy sucy rozpocz rzdy w jego nowym mieszkaniu. Higgins by absolutnie bezbdny, tak bezbdny, e wywoywa poczucie niszoci. Poza tym posiada zdumiewajco wielkie wyksztacenie. Joe potrzsn gow.Nie. Myl, e chyba powinienem z nim porozmawia. Spojrza w kierunku Yamamoto. Musz pana przeprosi na chwileczk, doktorze. O ile wiem, pan Gilburne nie naley do ludzi, ktrzy niepokoj innych dla bahostek Podszed do ciany i zdj z wieszaka szlafrok, ktry narzuci na ramiona. Ciekawe, czego ten czowiek moe chcie ode mnie?Pytanie to, na ktre ze zrozumiaych wzgldw nie odpowiedzia nikt z obecnych, zgaso bez echa midzy grubymi ochronnymi matami, przytwierdzonymi do cian. Alex zatrzyma si w drzwiach.Moe szklank soku pomaraczowego, doktorze? Na pewno zdy pan wypi, zanim wrc.Doktor powanie skin gow. Higgins unis oczy ku grze i skoni si lekko.Z lodem czy bez lodu, prosz pana? Twarz jego nie zmienia wyrazu, ale Joe przestpujc prg umiechn si lekko. Wida byo, e ani tytu doktorski, ani nienaganne maniery Japoczyka nie s w stanie przekona Higginsa o pozycji towarzyskiej tego gocia.Bez lodu, jeli aska powiedzia Yamamoto, stajc rwnoczenie na rkach. Powoli, bez najmniejszego wysiku zacz obchodzi w ten sposb pokj. Higgins cicho zamkn drzwi za sob.Tymczasem Joe podszed do telefonu, stojcego na wieku starej skrzyni w hallu.Sucham? Alex przy aparacie.Nazywam si Gilburne zabrzmia po drugiej stronie przewodu niski, piknie modulowany gos. Potem nastpia krtka, ledwie uchwytna pauza, jak gdyby mwicy spodziewa si, e po wymienieniu swego nazwiska usyszy co, co potwierdzi, e jest ono znane Alexowi. Lecz Alex milcza, a pauza bya tak krtka, e nie miao to prawie adnego znaczenia. Musz pana przede wszystkim przeprosi za to, e niepokoj o tak wczesnej porze bez listownego uprzedzenia. Ale wypadki, ktre Znowu nastpia pauza. Czy nie przeszkadzam panu w tej chwili?Absolutnie nie. Nie jestem zajty teraz. Czym mog panu suy?Ot, gdyby nie sprawiao to panu zbytniego kopotu i gdyby pan uwierzy, e moje natrctwo jest podyktowane naprawd wanym powodem, chciabym pana prosi o p godziny rozmowy w pewnej bardzo dla mnie wanej sprawie. Naturalnie, powtarzam, jeliRozumiem powiedzia Joe, chocia na razie rozumia tylko, e bdzie musia spdzi cz tego upalnego dnia inaczej, ni to sobie zaplanowa. Czy zechciaby pan wpa do mnie za godzin, jeeli to panu dogadza?Nawet bardzo. Im prdzej, tym Znowu urwa. Jeeli nie bdzie pan mia nic przeciwko temu, przyprowadz jeszcze jednego czowieka, tak jak i ja zainteresowanego przedmiotem mojej rozmowy z panem.Joe raz jeszcze odpowiedzia, e nie ma nic przeciwko temu, sir Alexander raz jeszcze przeprosi za natrctwo i odwiesi suchawk.Przez chwil Alex sta nieruchomo, spogldajc na niemy aparat telefoniczny. Pomimo gadkiej wymiany konwencjonalnych zda wyczu w gosie drugiego czowieka nutk napicia.Gilburne by od wielu lat jedn z najjaniejszych gwiazd londyskiej palestry. Uchodzi za najwybitniejszego obroc w sprawach kryminalnych i uratowa od stryczka tak wielu ludzi, ktrym wydawao si, e czuj ju dotyk sznura na szyi e wiat przestpczy nada mu przydomek Pogotowie Ratunkowe. Mimo to wszyscy wiedzieli, e Gilburne nie przyjmowa obrony zbrodniarzy, ktrzy w jego przekonaniu zasugiwali na najwyszy wymiar kary. Chocia stali na przeciwnych biegunach, gdy jeden z nich tropi, a drugi broni przestpcw, Joe chcia od dawna pozna tego niecodziennego czowieka, o ktrego inteligencji i darze logicznego wnioskowania sysza bardzo wiele. Ale los nigdy dotd nie skrzyowa ich cieek. Czego mg chcie w tej chwili? Najprostszym rozwizaniem, ktre si nasuwao, moga by proba o pomoc w jednej ze spraw prowadzonych przez Gilburnea. Moe okolicznoci byy zbyt powikane, a sir Alexander majc przekonanie o niewinnoci swego klienta chcia go ratowa za wszelk cen i nie mg sam sobie da rady? Ale w gosie, ktry Alex sysza przed chwil, byo napicie, spowodowane chyba jakim osobistym przeyciem.Och, dowiemy si przecie wszystkiego za godzin! mrukn Joe i umiechn si do siebie.Powrci do pokoju gimnastycznego zamylony, a w gbi duszy nawet troch zy. Lubi uwaa si za czowieka, ktrego niczym nie mona zaintrygowa. Tymczasem pon z ciekawoci. Tak. Taki czowiek jak Gilburne nie przyjdzie opowiedzie o jakim gupstwie. Sprawa na pewno bya powana. Ale wanie w tym czasie Joe Alex marzy, eby nic powanego nie pojawio si na jego drodze. Mia do zaatwienia zbyt wiele osobistych spraw, zupenie nie zwizanych ze wiatem Zbrodni. Doktor Yamamoto siedzia na macie i podwinwszy wschodnim obyczajem nogi popija maymi ykami sok owocowy.Mam nadziej, e nie bdzie mi pan mia za ze, doktorze, jeeli zakoczymy na tym nasze dzisiejsze wiczenia? Spodziewam si wanych odwiedzin. Zreszt nasze dwie godziny ju chyba miny, prawda?Yamamoto wsta, odstawi szklank na parapet okna i spojrza na lecy tam staromodny kieszonkowy zegarek.Brakuje jeszcze dwunastu minut powiedzia ale odrobimy to w czasie nastpnej lekcji. Wspomnia pan, zdaje si wczoraj, e chce pan zrobi tydzie przerwy, prawda?Tak Joe skin gow. Mam zobowizania wobec mojego wydawcy i bd musia spdzi kilka najbliszych dni przy biurku. A pniej chciabym wyjecha za granic na nastpnych kilka dni, jeeli okolicznoci bd mi sprzyjay.To dobrze Japoczyk skin gow. Ja te myl, e powinnimy zrobi teraz troch dusz przerw. Boj si u pana tego, co sportowcy nazywaj przetrenowaniem. Proponuj, ebymy naznaczyli sobie nastpne spotkanie nie za tydzie, ale za dwa tygodnieRozmawiajc o dalszych stopniach wtajemniczenia w arkana sztuki judo, ruszyli w stron azienki, ktra zaopatrzona bya w dwie przegrody prysznicowe. Alex odkrci kran i weszli pod mocne strumienie na przemian zimnej i gorcej wody.Tak! zawoa Yamamoto, przekrzykujc szum prysznicu. Ju nawet teraz nie musi si pan obawia nikogo! Ale czy w rzeczywistoci musia si pan kogokolwiek obawia? Przecie bohaterowie kryminalnych powieci nie wstaj ze stronic ksiek i nie rzucaj si na autora!Na pewno mrukn Joe, trc ramiona szorstk wochat rkawic. Ale bywa i tak, e najpierw spotykam moich bohaterw w yciu, a potem dopiero wsuwam ich bezpiecznie midzy okadki.Japoczyk wyszed spod prysznicu i otrzsajc si sign po przecierado kpielowe.Syszaem co nieco, ale nie wiem, ile jest prawdy w tym, co o panu opowiadaj. Prowadzc szko judo, mam kontakt z policj i rozmaitymi zdumiewajcymi ludmi. Wiele mwi si o panu w niektrych koach.Im wicej, tym lepiej! Joe rozemia si i take wyszed spod prysznicu. Zakrci wod i zacz si wyciera. To bardzo przyjemne, kiedy o nas mwi. Wszyscy jestemy prni na swj sposb, prawda? Nawet wtedy, kiedy szalenie nie lubimy naszej pracy. Ja na przykad nie napisabym w yciu ani jednej strony kryminalnej powieci, gdybym mia inne rdo dochodu.Byaby to wielka strata dla mionikw tego rodzaju lektury Japoczyk skoni lekko swoj mokr krtko ostrzyon czupryn ale nie mylaem o paskich powieciach. Mylaem o pana wyjtkowym talencie, ktry odda pan na usugi policji. Zdaje si, e naley pan do ludzi tego rodzaju, ktry najbardziej szanujemy u nas na Wschodzie: do tych, ktrzy interesuj si poszukiwaniem prawdy, bez wzgldu na to, w jakim zawodzie los pozwoli im pracowa. Kto szuka prawdy, pynie po witej rzece. Prosz mi wybaczy t odrobin kalendarzowej mdroci. Mwi, e jest pan w stanie rozwiza kad zagadk kryminaln.Joe znowu si rozemia.Oczywicie, e mog! powiedzia z rozbrajajc szczeroci. Jak dotd, rozwizaem wszystkie. Moe dlatego, e prawdziwi zbrodniarze s o wiele bardziej prymitywni ni ci, ktrych mona wymyli. W fantazji autora powieci kryminalnych istnieje teoretycznie nieskoczona ilo kombinacji i zbiegw okolicznoci utrudniajcych rozwizanie. Tymczasem ycie zawa natychmiast ramy zbrodni i spyca zagadnienie, a bdy zabjcy staj si jego biletem wizytowym. Wystarczy wtedy wyeliminowa kilkaewentualnych moliwoci i zbrodniarz ukazuje si w penym blasku, jak manekin wieczorem na witrynie sklepowej Znowu si rozemia. Teraz prawdopodobnie doszed pan do wniosku, e by moe pyn po witej rzece, ale wiatr prnoci nadyma moje agle. Niestety nic na to nie mog poradzi, e tak si ukadaj dotd moje stosunki ze wiatem zbrodni. Jestem przekonany, e nie ma mordercy, ktrego nie mona odkryRozoy rce przepraszajcym gestem, a potem wzi grzebie i zaczai przeczesywa mokre wosy.A przecie powiedzia doktor Yamamoto istnieje moliwo Zastanowi si. Zapomniaem, jak brzmi to okrelenie W mojej ojczynie nie jest ono znane. Myl o zbrodni o zbrodniAbsolutnej?Wanie! O zbrodni absolutnej. O ile wiem, jest to taka zbrodnia, ktrej autor nie pozostawi adnego punktu zaczepienia dla ledztwa, prawda?Tak. Ale taka zbrodnia jest niemoliwa. Musiaaby by popeniona przez czowieka posiadajcego absolutne alibi i motyw zabjstwa, ktrego nie mgby si domyli ani odgadn nikt. A co najwaniejsze, policja nie mogaby ustali, jak zostaa popeniona ta zbrodnia. W przeciwnym wypadku pozostaby lad, bo sposb popenienia morderstwa jest sam w sobie bardzo interesujcym ladem, ktry od razu eliminuje wielk ilo osb i obcia niektre. Zbrodnia absolutna byaby z koniecznoci zbrodni, ktra eliminuje wszystkich moliwych zabjcw, co ju w zaoeniu jest absurdem. Nie moe przecie zaistnie sytuacja, w ktrej mord zosta popeniony i nikt nie mg go popeni.Przyznam si, e niedokadnie zrozumiaem pana. Czy mgby pan poda jaki przykad podobnej sytuacji?Alex zastanowi si krtko.Podam panu najprostszy. Wyobramy sobie pokj, ktry posiada tylko jedno wejcie, zamknite od wewntrz na klucz. Okna take s zamknite, nigdzie nie ma najmniejszej szpary, tajemniczego przejcia. Tymczasem wewntrz pokoju zosta zamordowany czowiek powiedzmy, zastrzelony z bliska. eby unikn dodatkowych spekulacji wyobrani dodajmy, e kilka osb usyszao strza i natychmiast zaczo dobija si do drzwi. To byaby wanie zbrodnia absolutna: trup w zamknitym pokoju, do ktrego nikt nie mg wej, ani z ktrego nikt nie mg wyj Urwa i narzuci szlafrok na zaczerwienion skr. Bo tylko taka zbrodnia, ktrej okolicznoci eliminuj wszystkich moliwych zabjcw, musi wyeliminowa wraz z nimi i morderc. Na szczcie tak zbrodni mgby popeni tylko Diabe Oczywicie, ludzie miewaj czasem zupenie niesychane pomysy, prbujc zgadzi ktrego ze swych blinich. Ale z zupenie zrozumiaych powodw nie maj one wiele wsplnego ze zbrodni absolutn. Ludzie nie mog dziaa poza prawami czasu i przestrzeni. Dlatego nie wierz w zbrodni absolutn, tak jak nie wierz w Diaba!Widz, e wiele rozmyla pan nad tym umiechn si doktor.Tak. Prbowaem kiedy napisa ksik, w ktrej mj detektyw ponisby klsk. Chciaem wymyli tak zbrodni, wobec ktrej nawet najgenialniejszy mzg ledczy byby zupenie bezradny. I nie mogem. Chciaem da rozwizanie przy pomocy listu samobjczego, napisanego przez zbrodniarza, ktry, powiedzmy sobie, by miertelnie chory na raka i postanowi wysa przed mierci list do policji, wyjaniajcy dokadnie, jak dokona morderstwa. Niestety!.. Nic takiego nie da si wymyli. Nikt nie napisa takiej ksiki i nikt jej nie napisze. Nie mwic jur. o yciu.Rozumiem. Yamamoto pochyli gow. Problem ten przedstawia si mniej wicej tak, jak kwadratura koa.Wanie. Musz si. panu przyzna, e kosztowao mnie to kilkanacie bezsennych nocy. Ksika taka byaby czym bez precedensu w historii powieci kryminalnych. Wreszcie doszedem do wniosku, e bez pomocy nadprzyrodzonych si takiej zbrodni popeni si nie da. Wic pozostawiem j Diabu i wyrzuciem notatki.*Ale myli si, bo w ksidze jego ycia ju najblisza karta zawieraa spotkanie z Diabem i ze zbrodni absolutn.Lecz o tym nie wiedzia jeszcze nawet sam Diabe. Bo Diabe nie wierzy w Joe Alexa, zupenie tak samo, jak Joe Alex nie wierzy w Diaba.II. Diabe po raz drugiPomimo zaciekawienia wywoanego telefonem Gilburnea, Joe nie myla, ubierajc si, ani o nim, ani o majcej nastpi wizycie, ale o swoich najbardziej osobistych sprawach, do ktrych wkrad si ostatnio coraz bardziej rosncy chaos.Upa za oknem rs. W Grecji byo na pewno jeszcze o wiele gorcej o tej porze roku. Ale w Grecji powietrze byo inne ni w Londynie, przejrzyste, pachnce wodorostami poudniowego, ciepego morza i przesycone nieuchwytn, such woni, jak daj rozgrzane socem skay. W Grecji bya Karolina i grzebaa w ziemi, gdzie na Peloponezie, poszukujc maych, pokrytych niezrozumiaymi znakami skorupek glinianych.Wczesne pismo linearne Kreteczykw, nie odcyfrowane dotd i niezrozumiae, lece jak nieprzenikniona bariera pomidzy wspczesnoci i dziejami tego dawnego ludu, wydawao si najwiksz namitnoci w yciu tej licznej dziewczyny, ktra z kolei bya najwiksz namitnoci w yciu Joe Alexa.Nie wiedzia, czy Karolina go kocha. W Londynie byli zwykle nierozczni, wszdzie widywano ich razem, wyjedali razem i razem rozpinali swj czerwony jedwabny namiocik w Alpach, Norwegii, Portugalii i poudniowej Francji. Ale .kiedy po jednym z powrotw do Londynu Joe zacz mwi powanie o maestwie, Karolina szybko i zdecydowanie zmienia temat. Bronia swej niepodlegoci stanowczo, jak gdyby sowo ona wywoywao w niej lk. Poza tym bya chyba najlepsz z on, chocia mieszkaa osobno i byway okresy, kiedy nie widywa jej tygodniami. Dziao si tak, gdy porywaa j praca. Zamykaa si wtedy u siebie na klucz i wyczaa telefon, a jej stara gosposia, pani Downby, odpowiadaa przez drzwi, e pani nie ma w domu i nie wie, kiedy wrci. Bo Karolina Beacon, pomimo swoich . dwudziestu piciu lat, bya ju prawdziwym uczonym, z ktrego zdaniem zaczynali liczy si siwi specjalici.Alex odczuwa zimn, ale tym prawdziwsz nienawi do dawnych Kreteczykw i ich dziwacznej korespondencji. Dziao si tak dlatego, gdy on sam, Chocia by jednym z najbardziej znanych autorw kryminalnych i jednym z najwybitniejszych teoretykw kryminologii, przyjacielem i towarzyszom pracy asa Scotland Yardu, superintendenta Benjamina Parkera wydawa si sam sobie groteskow postaci.Przyczyna tego dziwnego stanu rzeczy bya stosunkowo prosta: pisa powieci kryminalne, lecz ich nie znosi. Pisa je, bo daway duy dochd, a poza tym nie umia robi nic innego.Bdc jeszcze nieomal chopcem, wstpi na pocztku wojny do lotnictwa, a potem, kiedy dziaania wojenne skoczyy si, pozosta bezradny na londyskim bruku z ma odpraw w kieszeni. Nie wiedzc, co ma z sob zrobi, postanowi zaryzykowa i napisa powie kryminaln. Napisa j i zanis do wydawcy. Od tego dnia ycie jego stao si jednym nieustajcym pasmem sukcesw w tej dziedzinie. Dao mu to w rezultacie po paru latach spory majtek. Reszt spowodowa zbieg okolicznoci. Benjamin Parker, ktry w czasie wojny by czonkiem zaogi bombowca pilotowanego przez Alexa, odkry przypadkowo jego olbrzymi talent ledczy, gdy obaj zostali kiedy skonfrontowani z niesamowitymi okolicznociami towarzyszcymi mierci ich wsplnego przyjaciela Iana Drummonda. Od tej pory Joe bra udzia w wielu najpowaniejszych dochodzeniach Scotland Yardu i uzyska prawdziw saw, rozwizujc, wycznie przy pomocy rozumowania, kilka problemw, wobec ktrych policja wraz z caym swoim aparatem najnowoczeniejszych bada, archiww i narzdzi stana bezradna.Alex uwaa daktyloskopi, analizy chemiczne i wszystkie inne wspczesne metody badawcze jedynie za drugorzdny czynnik przy prowadzeniu ledztwa. By przekonany, e mord rodzi si w duszy ludzkiej i tylko tam naley nieuchronnie szuka rozwizania. A jedynym laboratorium, mogcym nie pomoc przy tym poszukiwaniu, by jego wasny mzg. Zwykle mzg ten pozostawa sam na placu, gdy aparaty, odczynniki i badania ladw nie mogy zaskoczy przebiegego mordercy.Lecz chocia prasa caego kraju, z sdziwym Timesem wcznie, powicaa mu w ostatnich latach tak wiele miejsca i chocia sawa jego stawaa si powoli uniwersalna, bo interesowali si nim wszyscy, od ministrw po duchownych i od dzieci szkolnych po samotne staruszki, i zaczyna z wolna obrasta legend, w ktrej prawda pomieszana bya z najfantastyczniejszymi pomysami to jednak panna Karolina Beacon pozostaa zdumiewajco obojtna wobec tej sawy. Znali si ju od trzech lat i Joe musia przed sob przyzna, e co najmniej od dwch lat myli o niej codziennie.Czsto zastanawia si z niepokojem, czy jej obojtno wobec jego osigni nie bya gwn przyczyn jego przywizania i niepokoju. Co prawda przeczytaa nawet kilka jego ksiek, ale jej spokojne pochway wywoyway w nim jedynie uczucie wstydu. Zawsze dawaa mu w nieuchwytny sposb do zrozumienia, e nie uwaa tego wszystkiego za podstawowe zajcie dla kulturalnego czowieka, ktry ju dawno ukoczy trzydziesty rok ycia. Traktowaa jego ksiki i wspprac z Parkerem jako rozrywk, interesujc na pewno i na pewno poyteczn, ale niepowan.Chocia nigdy nie byo pomidzy nimi o tym mowy, Joe wiedzia, e dubanie w swoich przekltych skorupkach Karolina uwaa za prawdziw prac, a wszystko, co on robi i czym si zajmowa, mogo w jej oczach wypeni ycie i wyobrani co najwyej kilkunastoletniego chopca.A najgorsze byo to, e w gbi duszy przyznawa jej absolutna suszno. Bo, wbrew pozorom, Joe Alex by czowiekiem cichym, zakochanym w dobrej poezji i dobrej muzyce, studiowa dzieje kultur i mitw (z wyjtkiem Krety, oczywicie), architektur, histori, obyczaje i wszystko to, co starowi, widomy lad czowieka na przestrzeni dziejw. I chocia w pewnym sensie byo mu bardzo dobrze, bo wysokie dochody pozwalay podrowa daleko i pozostawiay wiele wolnego czasu dla prywatnych studiw, to jednak zdawa sobie spraw z groteskowoci sytuacji. Ogromnej iloci zebranych wnioskw i obserwacji nie zamkn nigdy w adnej powaniejszej pracy, chocia wiedzia, e na przykad w jednej z dziedzin, ktr pozna najlepiej, a ktr okrela Historia Diaba na ziemi, wie wicej ni wikszo specjalistw interesujcych si wierzeniami i spoecznym tem nasilenia wiary w Zego Ducha podczas rnych okresw historycznych i w rnych czciach wiata. Gdyby tylko na tym polu umia uporzdkowa ogromn ilo swoich notatek, zdj i zbiorw, mogoby powsta monumentalne dzieo, nie majce dotd precedensu.Ale nie umia. Powoli zacz si przyzwyczaja do myli, e zawsze bdzie tylko wiadkiem i nigdy nie pozostawi po sobie trwaego ladu. Po prostu nie potrafi nigdy wykona niczego, co przychodzio mu z trudem i wymagao duego wysiku. A moe, na swoje nieszczcie, zbyt wiele zarabia tym, co wykonywa z najwiksz atwoci?A przed nikim, nawet przed super intendentem Parkerem, nie przyzna si. nigdy, e niemal rwnie atwo przychodzi mu rozwizywanie zagadek kryminalnych, ktre nasuwa ycie.Tak wic Joe Alex by sawny, ale nie by szczliwy. Stojc w tej chwili przed lustrem i zawizujc krawat myla o Karolinie, o Grecji i o tym, e najlepiej byoby w tej chwili rzuci wszystko, wsi w samolot i polecie do niej, chociaby na kilka dni. Tych kilka dni z Karolin pod lipcowym socem rdziemnego Morza to byo wszystko, czego chcia. Tskni za ni.Karolina wyjechaa przed miesicem na polecenie swojego instytutu, gdy doniesiono o odkryciu pewnej liczby tabliczek w ruinach jednej ze starych twierdz kreteskich na Peloponezie. W Atenach wynajby samochd potem droga nad brzegiem morza Megara Korynt i dugi, biay szlak szerok dolin na poudnie, ku gromNiestety, wydawca czeka. Alex obieca mu, e odda ksik w cigu najbliszych dwu tygodni. A mia dopiero kilkadziesit pocztkowych stron. Nie lubi ama przyrzecze. Trzeba byo zosta. Ale gdyby? Gdyby zdy w cigu tygodnia skoczy, wtedy mgby Mia przecie napisany w najdrobniejszych szczegach plan kadego kolejnego rozdziau.Przez chwil sta nieruchomo, pogwizdujc cicho. Potem szybko zawiza krawat i z nag determinacja podszed do telefonu. Przymknwszy oczy i starajc si nie myle o adnej z tysica przeszkd, nada telegram do Karoliny:Jeeli chcesz mnie. widzie przyjad do ciebie na kilka dni stop potem musz natychmiast wraca do anglii stop oddepeszuj od razu co o tym mylisz stop bardzo tskni stop za widokiem grecji stop joe.Wolno pooy suchawk na wideki. Koci byy rzucone. Telegram rozpocz swj byskawiczny lot ponad wiatem. Znowu uj suchawk i poczy si z biurem podry. Zamwi miejsce w samolocie odlatujcym osiemnastego. Teraz trzeba bdzie usi do pracy. Siedem nocy nad maszyn do pisania, duo czarnej kawy, maszynistka przychodzca dwa razy w cigu doby po tekst. A potem, w ostatniej chwili, podrzuci maszynopis wydawcy jadc na lotnisko. Musi zdy.Higgins zapuka cicho i stan w progu.Sir Alexander Gilburne i pan Thomas Kempt, prosz pana powiedzia podchodzc i wysuwajc W stron Alexa malutk tack, na ktrej leay dwie wizytwki, jedna maa i prawie kwadratowa, a druga wielka, prostoktna. Joe wzi je machinalnie, mylc: dua. Kempt, maa Gilburne. Zgad. Pooy wizytwki na biurku.Dzikuj, Higgins. Prosz wprowadzi tych panw do biblioteki.Szybko woy marynark, otworzy drzwi czce gabinet z bibliotek i wszed tam prawie w tej samej chwili, kiedy Higgins wpuci goci z hallu.Sir Alexander Gilburne by wysokim, szpakowatym mczyzn, wci jeszcze bardzo przystojnym. Na pierwszy rzut oka sprawia wraenie, jak gdyby nie min jeszcze pidziesitki. Joe zarejestrowa z lekkim zdumieniem, e trzyma on w rce grub lask. Dopiero po sekundzie, kiedy go zrobi krok ku przodowi, zorientowa si, e sir Alexander kuleje. Spojrza mimowolnie na jego nog i prdko unis wzrok, umiechajc si na powitanie i idc w jego kierunku. Sawny adwokat by uomny. Jego prawa stopa miecia si w niemal okrgym, zbyt krtkim bucie, wybrzuszonym ku grze, jak gdyby poddano go wraz ze stop jakiej straszliwej torturze, ktra na zawsze zmienia jego ksztat. Ale Joe, ktry interesowa si aberracjami fizycznymi, wiedzia, e z tego rodzaju deformacj ludzie zwykle przychodz na wiat.Ucisn rk wchodzcego i wskaza mu jeden z cikich, klubowych foteli, stojcych wok niskiego, okrgego stolika. Potem zwrci si w stron drugiego gocia.Thomas Kempt by o wiele modszy ni Gilburne. W tej chwili mg liczy najwyej trzydzieci lat, a najprawdopodobniej nie mia jeszcze nawet tylu. Na szerokich, prostych ramionach sportowca osadzona bya ksztatna gowa o ciemnej, krtko przystrzyonej czuprynie. Twarz bya opalona, a niebieskie oczy, lnice pod ciemnymi brwiami, patrzyy czujnie i spokojnie. Bya to mia, inteligentna twarz o regularnych rysach i silnie zarysowanym podbrdku, wzbudzajca na pierwszy rzut oka zaufanie i usposabiajca przychylnie do jej waciciela. Joe pomyla przelotnie, e Kempt jest typem, ktry w dziewczynach wywouje myl: Ten byby dobrym mem. Solidno, odwaga i spokojna pewno siebie.Kiedy gocie usiedli, zada sakramentalne pytanie dotyczce trunkw, ale obaj poprosili tylko o wod sodow. Pomimo zapuszczonych stor upa zacz przedostawa sio nawet do skierowanej na pnoc biblioteki. Po chwili pojawi si Higgins z syfonem, lodem i szczypczykami. Kiedy wyszed, Gilburne chrzkn i spojrza na Kcmpta, ktry rozoy nieznacznym ruchem rce i pochyli lekko gow, jak gdyby dajc mu do zrozumienia, e zrzeka si gosu na jego korzy.Powinienem moe zauway najpierw, e pogoda zanadto dopisaa o tej porze roku i pochwali pana doskonay smak w urzdzaniu wntrz powiedzia adwokat ale z tego, co o panu syszaem, wnioskuj, e nie naley pan do ludzi, ktrzy kochaj si konwencjonalnych wstpach. Moe wic przejd od razu do tego, co my w sferach prawniczych nazywamy meritum, a wy, ludzie piszcy, tematem Urwa i z domi opartymi na rkojeci trzymanej midzy kolanami laski zastanawia si przez chwil. To bardzo trudne powiedzia niespodziewanie z bezradnym umiechem. Jestemy przecie dorosymi ludmi i yjemy bd co bd w drugiej poowie dwudziestego wieku znowu urwa.Tym razem Joe unis brwi. Nie spodziewa si, e tak wytrawnemu mwcy jak Gilburne moe zabrakn sw ju na wstpie.Przez chwil trwao milczenie. Przerwa je nie sir Alexander, lecz Kempt.Trudno ley w tym, mr Alex, e tematem naszej rozmowy z panem ma by Diabe. Nie rozemia si, przy tych sowach. Joe opuci uniesione brwi.Ach, rzeczywicie? Diabe W gosie jego nie zabrzmiaa najmniejsza nutka zdziwienia. Pogratulowa sobie w duchu.Tak, Diabe powiedzia Gilburne. Alex dostrzeg, e adwokat zarumieni si nieznacznie, wymawiajc ostatnie sowo. I nie tylko, e przyszlimy rozmawia z panem o Diable, ale bdziemy musieli przyzna si do tego, e przygna nas strach. Na twarzy Alexa nie drgn ani jeden musku.Tak czsto stykam si z wynikami pracy Diaba szepn e w kocu musiaem trafi i na Niego samego. To zupenie zrozumiae.Gilburne umiechn si bezradnie.Wiedziaem, e nie bdzie pan mg potraktowa powanie moich sw. Ja sarn nie mog w pewien sposb traktowa ich powanie Westchn cicho i rozoy rce. Wiemy przecie wszyscy, e Diaba nie ma.To humorystyczne stwierdzenie, wypowiedziane takim tonem, wcale nie zabrzmiao miesznie. Byo w nim co niesamowitego, jak gdyby intonacja zawieraa ukryte znaczenie, ktre przeczyo sowom. Ale nie poruszy si.Chodzi tylko o to, eby nas pan wysucha. Obaj syszelimy o panu tak wiele, e zdamy si absolutnie na paski sd. Jeeli powie nam pan, e nasze opowiadanie jest absurdalne, nie obrazimy si. Przeciwnie, ja osobicie odetchn troch. To wszystko jest tak nonsensowne, e gdyby nie lkUrwa, jak gdyby czekajc, e Joe zada mu wreszcie jakie pytanie. Lecz Alex sucha uwanie i nie poruszy si.Wiemy, e moe nas pan uzna za nieszkodliwych wariatw, marnotrawicych panu czas, ale kiedy skocz, przyzna pan na pewno, e trudno nam byo uda si z t spraw do policji. Z racji mojego zawodu znam wielu powanych ludzi w Scotland Yardzie, ale nie miabym odwagi pj z tym do ktregokolwiek z nich. Na szczcie Thomas, to znaczy obecny tu pan Kempt, nasun mi myl poszukania pomocy u pana. Umwmy si wic moe, e wysucha nas pan tak, jak gdybymy mwili o najzwyklejszych sprawach, zgoda?Ale oczywicie powiedzia Joe jeeli tylko wiara w paskie sowa nie stanie si przeszkod w zbawieniu mojej duszy.Rozemia si cicho i przyjanie.Nie sdz Gilburne take sprbowa odpowiedzie umiechem. Przyszlimy tu wierzc, e by moe podejmie si pan roli archanioa z mieczem ognistym w karzcej doni. O ile istnieje kto, kogo miecz ten powinien ukara Bo i tego nie wiemy na razie. Ale moe niepotrzebnie uprzedzam fakty Znowu namyla si przez chwil. Czy sysza pan kiedy o Diablej Skale?O Diablej Skale? Chyba tak Joe potar doni czoo, jak gdyby pragnc rozmasowa ukryte za nim szare komrki, w ktrych pami nagromadzia wszystko, co wiedzia o Diablej Skale. Nie bytem tam nigdy, ale czytaem o niej Nagle klasn w rce. Oczywicie! Miejsce ley gdzie na pograniczu Suffolk, kilkadziesit mil od Londynu. Zwizane z procesami czarownic w szesnastym czy siedemnastym wieku i z ich sabatami. Jest tam, zdaje si, Diabla Grota ze szczelin, ktr Diabe wydostawa si z pieka, prawda? Interesowao mnie to kiedy, bo zajmuj si troch histori stosunku spoeczestw do rzeczy nadprzyrodzonych Ten na przykad stary, wdrujcy mit o wejciu do pastwa podziemnego przez szczelin w ziemi jest bardzo ciekawy. Nazywano Szatana ksiciem powietrza, ale od pocztku dziejw ludzkoci mieszka pod powierzchni ziemi. I poczwszy od Heraklesa, wszyscy wchodzili do niego przez szczeliny w grotach. Zreszt jest w tym pewna logika. Taka szczelina prowadzia w gb i nikt nie wiedzia, co jest na jej dnie i czy w ogle istnieje dno. Poza tym z wielu szczelin wydobyway si i wydobywaj opary. W Delfach te byo takie miejsce w grocie. Tam wanie siedziaa Pytia Przepraszam, e odbiegam od tematu. Ale Szatan to moje hobby. Powracajc do Diablej Skay, to, o ile sobie przypominam, miejsce byo egzorcyzmowane przez biskupa, ale chyba nie na wiele si to przydao, bo w sto lat pniej Diabla Skaa nadal bya uznawana za miejsce sabatw i, jak mi si wydaje, sawny Matthew Hopkins, poszukiwacz czarownic, znalaz ich kilkanacie w ssiedniej wiosce i wszystkie zostay powieszone. Tyle mniej wicej przypominam sobie w tej chwili.Wioska nazywaa si Norford powiedzia Kempt i nazywa si tak nadal. Ley midzy Hartest a Blue Medows, na kracu pasma wzgrz, ktre zamyka Diabla Skaa.Tak Gilburne odetchn gboko to bardzo szczliwy zbieg okolicznociCo? zapyta Alex.To, e interesowa si pan Diabem i jego histori na terenie Anglii. Bez wzgldu na to, do jakich pan dojdzie wnioskw po usyszeniu naszego opowiadania, jestem przekonany, e istnieje jaki zwizek pomidzy tymi odlegymi czasami a tym, co co si moe sta. Zanim zaczn opowiada, prosz sobie uwiadomi, e w okolicy, o ktrej mwi, wszyscy syszeli o Diable i jego sprawach wicej ni w jakiejkolwiek czci kraju. Tyle tam kry o nim poda i tyle jest miejsc zwizanych z nim i czarownicami, e chocia od setek lat nikt nie bierze powanie tego wszystkiegoW Timesie z 24 wrzenia 1863 moe pan przeczyta, e pewien stary czowiek zosta uznany za czarownika i zlinczowany przez tum w hrabstwie Essex A Essex to najbardziej cywilizowany obszar naszego pastwa mrukn Alex. Tu pod Londynem. Dziewidziesit siedem lat temu ludzie rozerwali tego staruszka na kawaki. Nie tak dawno Ale przepraszam bardzo, nie chciaem panu przeszkodzi, chocia cigle to robi. Sir Alexander potrzsn gow. Chciaem tylko doda, e wioska Norford nie liczy w tej chwili wicej mieszkacw ni w siedemnastym wieku. Blisko Londynu i morza zawsze powodoway szybki odpyw wszystkich zbdnych rk do pracy. Jest to liczna, stara wioska. Niektre zabudowania sigaj szesnastego wieku. Prawdziwe cudo prowincjonalnej architektury. Ludzie, ktrzy zamieszkuj te domy, s raczej spokojni i pracowici. Przestpstw nie notuje si tam prawie adnych. Zreszt zawsze tak byo. By moe dlatego, e niespokojne duchy take cigny w stron morza i metropolii. Czarownic oczywicie nie ma ju take od dawna. Ostatni z tych nieszczliwych kobiet powieszono w 1684 roku. Pochodz z tamtych stron i dobrze znam histori tego obszaru. Mieszkacy zmienili si ju bardzo. S sceptyczni. Oczywicie nikt z nich ,za adne skarby nie wszedby noc na Diabl Ska ani nie zbliyby si do wejcia do Groty, ale to ju zupenie inne zagadnienie. Znam wielu wyksztaconych ludzi z wielkich miast, ktrzy za nic nie przenocowaliby na cmentarzu, a myl, e co najmniej dziewidziesit procent kobiet nie zrobioby tego na pewno, bez wzgldu na wyznaczon nagrod. W sumie wic stosunek mieszkacw Norford do ich starego Diaba jest dwudziestowieczny, to znaczy obojtny. Zreszt wioska ley za lasem, ju po drugiej stronie pasma kredowych wzgrz, przecitych wwozem, w ktrego stromym zboczu, prawie porodku, znajduje si pieczara. Mona si do niej dosta tylko wzdu karkoomnej, wskiej peczki skalnej. Dlatego Grota nie jest zaznaczona w przewodnikach turystycznych. Mniej wicej nad jej otworem ley szczyt urwistej, nagiej Diablej Skay, najwyszego punktu acucha wzgrz. Pod ni, w wwozie, pynie strumie i zaraz pniej wwz koczy si, otwierajc widok na szerok rwnin, cignc si w stron Cambridge i bliszego Fulbourn. Po drugiej stronie wwozu, na podobnie stromej, chocia nieco niszej skale stoi Norford Manor. By tam kiedy w trzynastym stuleciu warowny zameczek, spalony pniej i zrwnany z ziemi podczas walk Biaej Ry z Czerwon. ;W roku 1602 ziemi t kupi dworzanin starej ju krlowej Elbiety, sir John Ecclestone, i na gruzach zameczku wybudowa pikn, niewielk rezydencj, ktr nazwa Norford Manor i zasadzi przy niej park. Wkrtce po mierci krlowej opuci dwr i zamieszka w Norford Manor na stae. Tam te umar. Dom, ktry by kilkakrotnie przebudowywany od tego czasu, stoi w tym samym malowniczym miejscu, gdzie ongi sta zameczek. Z trzech stron podparty jest on pionowymi prawie cianami skalnego cypla. A naprzeciw, po drugiej stronie wwozu, ma Diabl Ska i nieomal na wysokoci okien Diabl Grot w jej zboczu. Park przytyka do rezydencji tylko z jednej strony i rozszerza si, opadajc agodnie ku dolinie, porodku ktrej stoi mj dom Valley House. Ecclestoneowie nadal zamieszkuj Norford Manor. Poniewa obie nasze rodziny czya w cigu dwustu lat przyja, wic z biegiem czasu powstaa nawet pomidzy obu domami prywatna droga, wysadzona szpalerem krzeww przez mego dziadka i. przedostatniego waciciela Norford Manor. Urwa. Prosz mi wybaczy, e tak wiele czasu zajmuje mi opis miejscowoci, ale myl, e w ten sposb wyjani, od razu kilka spraw, ktre mogyby by niejasne. eby usprawiedliwi moj tu obecno, chc doda, e i ja, jak moi przodkowie, jestem przyjacielem EcclestonewPrzy ostatnich jego sowach Joe spojrza mimowolnie na modego Kempta, ktry przysuchiwa si sowom sir Alexandra, potakujc od czasu do czasu na znak, e opis jest najzupeniej dokadny. Gilburne prawdopodobnie dostrzeg bysk zainteresowania w oczach Alexa, bo zaraz doda:Pan Kempt jest dalekim krewnym Ecclestonew, cilej mwic jest wnukiem starszej siostry Jakuba Ecclestone, zmarego przed kilkunastu laty ma obecnej wacicielki, pani Elizabeth Ecclestone. Przyjeda czsto do Norford Manor jako dziecko i teraz te nierzadko tam zaglda.Jakuba Ecclestone powtrzy Joe cicho. Czyby to by w Jakub Ecclestone, ktry zrobi tak wielki majtek na Malajach w chwili, kiedy rozpoczo si zapotrzebowanie na kauczuk?Tak, ten sam.Wdowa po nim musi by chyba bardzo zamon osob?Zapewne. Sir Alexander z przekonaniem skin gow. Jest nawet bardzo bogata. Wiem o tym najlepiej, bo od lat jestem jej radc prawnym.Tak O czym to mwilimy? A tak, o tym, e pan Kempt take teraz tam bywa?Mam tam nawet swj pokj, ten sam, ktry miaem jako chopiec umiechn si Thomas Kempt. Ale nie mwmy o mnie. Ja nie gram adnej roli w tym opowiadaniu.Tak Sir Alexander zastanowi si. W rezydencji mieszka obecnie tylko stara pani Elizabeth Ecclestone z lekarzem, pielgniark i kilkoma osobami suby. Przekroczya ju obecnie siedemdziesitk. W cigu ostatnich kilkunastu lat od mierci ma niedomagaa bardzo powanie, a od mniej wicej dwu jest zupenie sparaliowana. Poza tym przebywa w Norford Manor jej syn, Irving Ecclestone. Ma on mieszkanie w Londynie, ale poniewa zajmuje si prac literack, wic woli ten cichy dom na wsi. Prcz l niego bywaj tam jego crka Joan i jej m Nicholas Robinson. Irving Ecclestone jest w sensie oglnym historykiem. Ale jego hobby, jak pan to podkreli, stanowi demonologia. Na to jego upodobanie na pewno wpyno otoczenie w dziecistwie. Kiedy ojciec robi fortun na Malajach, stara pani Ecclestone mieszka:! wraz z dziemi w Norford Manor. Oczywicie Irving mia niak ze wsi Norford. Jej opowiadania, poczone z okoliczn sceneri, musiay chyba odcisn si na jego wyobrani. Irving ma w Norford Manor kompletnie urzdzon pracowni iTak mrukn Alex. Czytaem kilka jego ksiek. To prawdziwy autorytetPodobno. Miewa cykliczne wykady w Cambridge i jest uwaany za eksperta historii inkwizycji. Ale dzieje Diaba na ziemi to jego podstawowa dziedzina. Lecz wracajc do domownikw Irving mia jeszcze modsz siostr, Patrycj. Wysza ona bardzo modo za m i mieszkaa z mem w Poudniowej Afryce. Na pocztku tego roku m umar i powrcia do Norford Manor Miesic temu umara Znowu urwa i odetchn gboko, ale zaraz podj. eby wic podsumowa: W Norford Manor mieszka stara, sparaliowana pani Ecclestone, wraz z ni lekarz, doktor Archibald Duke, pielgniarka Agnes Stone i kilka osb suby. Mniej wicej p roku spdza tam jej syn, Irving Ecclestone, a wnuczka jej (czyli jego crka) Joan Robinson wraz ze swoim mem Nicholasem Robinson przyjedaj tam do rzadko, zwykle wwczas, gdy Nicholas chce malowa w plenerze, co mu si nieczsto zdarza, bo jest malarzem abstrakcjonista i w naturze poszukuje, jak mwi, tylko ruchu barw. Poza tym bywa czasem w Norford Manor tu obecny pan Kempt, ktry jest dalekim powinowatym rodziny, no i ja tam zachodz, z przyjani i z obowizku, gdy prowadzc sprawy finansowe starej pani sprawdzam take wydatki domowe co pewien czas. Ani Irving, ani Joan nie zajliby si takimi sprawami, nawet nie z braku chci, ale dla zupenej swojej niewiadomoci w tej dziedzinie. Nikogo wicej si tam nie przyjmuje, a od dnia, kiedy stara pani Elizabeth zostaa sparaliowana, nie bywa nawet nikt z jej dawnych przyjaci.Tak Joe skin gow. Duy, cichy dom na odludziu, bez ladu obcego czowieka w okolicy. Sami swoi. Kiedy wspomnia pan Nicholasa Robinsona, zrozumiaem nagle, skd bior si w jego zadziwiajcych ptnach te zestawy kolorw. Tak, to bardzo ciekawe, abstrakcja oparta na barwie wsi angielskiej. To bardzo utalentowany czowiek, jak mi si wydaje. Ale pomidzy tym, co myli awangarda, a co odbieramy z ich obrazw my, zwykli miertelnicy, jest przecie tak wielka przepa, e mog si myli. W kadym razie to bardzo interesujcy artystaTu opinia pana zgadza si z opini pana Kempta. Jeeli chodzi o moj skromn osob, przyznaj ze skruch, e nie widz w jego obrazach absolutnie nic, i gdybym mia by zupenie szczery, powiedziabym, e zapewne wyraaj one absolutn nico. Chwilami podejrzewam, e aden z tych nowoczesnych malarzy nie potrafiby namalowa zwykego czowieka na zwykym koniu, jadcego o zwykym zachodzie soca.W odpowiedzi Alex umiechn si z zaenowaniem, jak gdyby chcia da do zrozumienia gociowi, e chocia szanuje jego osob, nie moe uszanowa w tym odosobnionym wypadku jego zdania.Tak Gilburne przymkn na chwil oczy, a potem otworzy je i wyprostowa si w fotelu. Joe z pewn ulg wyczu, e dopiero w tej chwili zacznie si waciwe opowiadanie.Ot to wszystko nastpio dopiero wtedy, kiedy Patrycja powrcia po mierci ma do Norford ManorZnowu zamilk, a Joe, ktry przyglda mu si teraz nie spuszczajc z niego wzroku, zauway w jego rysach nag zamian. Nie umiaby jej okreli, gdy pozornie twarz nie zmienia wyrazu. Ale przesuno si przez ni, jak cie ciemnej chmury, odbicie jakiej tragicznej myli.Poniewa przyszlimy do pana po rad, a moe nawet po pomoc powiedzia Gilburne cicho moim obowizkiem jest okaza zupen szczero. Ot Patrycja i ja kiedy bylimy modzi Wida byo, e mwienie o tym przychodzi mu z trudem. Kochaem j, a ona Wydawao si, e nic nie stoi na przeszkodzie. Byem o siedem lat starszy od niej, ale wychowywalimy si obok siebie, bo domy nasze nieomal si stykay, tam, na odludziu I rzecz bya postanowiona, kiedy ona poznaa pewnego modego oficera. Wysza za niego za m. Zrobia to bardzo nagle, prawie bez namysu, i wyjechaa z nim od razu, bo jego okrt odpywa za kilka dni Ju z Capetown napisaa do mnie list. Oczywicie przyjem to tak, jak tylko umiaem najlepiej. Bya przecie modsza ni ja, on, tamten, by zdrowym, na pewno bardzo przystojnym oficerem, a ja spojrza na swoj nog niestety, jestem kalek od urodzenia. Zrozumiaem j oczywicie. Wszystko byo a banalnie proste i atwe do wytumaczenia. Miaa osiemnacie lat. W tym wieku wiele trudnych decyzji przychodzi bardzo atwo, a lito nad innymi nie towarzyszy tym latom. Usprawiedliwiem j wic w zupenoci i nie czuem do niej nienawici. Cios ten dotkn mnie jednak bardzo. Moe pomg mi w karierze, bo musiaem w czym wyadowa mj bl i prbowa jako zapomnie. Nie oeniem si w cigu wszystkich tych lat. Wiedziaem tylko, e w rok po ich lubie m jej zachorowa na jak tropikaln chorob i zosta zwolniony z wojska. By chory przez wiele lat. Zdaje si, e bya to pewna odmiana piczki. Prowadzc sprawy finansowe Ecclestonew byem wtajemniczony take i w to, e stara pani Elizabeth posya crce co miesic pewn sum pienidzy na odpowiednie utrzymanie domu. Ale Patrycja ani razu nie przyjechaa do Anglii. Moe bya zbyt dumna, eby pokaza nam swoje nieszczcie, bo przecie nie mogaby go zostawi tam samego. Lata mijay i wreszcie ten czowiek umar. Ale, jakby dla udokumentowania ironii losu, stara pani Ecclcstone zostaa zupenie sparaliowana na kilkanacie miesicy przed przyjazdem crki i kiedy Patrycja powrcia, nie mogy nawet porozumie si ze sob. Ale powrcia. Zrozumiaem ju w dniu jej powrotu, e pomimo dwudziestu lat, ktre miny, kocham j nadal. Miaa teraz lat trzydzieci osiem, a ja czterdzieci pi Odbylimy dug rozmow. Bya oczywicie lojalna wobec zmarego, ale domyliem si, e moe odeszaby od niego wczeniej, gdyby nie jego choroba. Takie jak ona nie odchodz w podobnej sytuacji. W kocu zrozumielimy oboje bardzo wiele. Postanowilimy si pobra, kiedy minie okres jej aoby. Nasza decyzja bardzo wszystkich ucieszya. Widywalimy si codziennie. A wreszcie, prawie dokadnie miesic temu, stao siZamar na chwil, jak gdyby zapominajc, e nie jest sam i e mwi do suchajcych go ludzi, a nie myli w milczeniu. Potem, jak gdyby nagle zrozumiawszy, e Alex i Kompt czekaj na jego dalsze sowa, opar mocniej donie na lasce i podj spokojnym, beznamitnym gosem.Odprowadziem j do domu ze wsplnie odbytego spaceru. Potem wrciem do siebie drog czc nasze oba domy. By wieczr, miaem troch przygotowanej pracy, ktr przywiozem z Londynu, chcc by o ile monoci jak najbliej Patrycji. Siedziaem przy biurku do pna w noc i zaspaem rano. Obudzi mnie telefon z Norford Manor Joan zawiadomia mnie, e ciotka Patrycja nie yje. Popenia samobjstwo u siebie w pokoju. Pokj by zamknity na klucz. Klucz lea przed ni na biurku. W rozbitej szklance, ktra wypada z jej rki, by cyjanek potasu. Prawdopodobnie musiaa go przywie ze sob z Afryki. Nie zostawia adnego listu. Nic zupenie, Alex powanie skin gow. W czasie gdy sir Alexander mwi, stara si odtworzy sobie stan psychiczny samobjczyni: mier ukochanego mczyzny po dugiej, szarpicej jej nerwy chorobie powrt do krainy dziecistwa pojawia si znowu zakochany kaleka, ten sam kaleka, ktrego rzucia w modoci Pocztkowo instynkt bierze gr i Patrycja pragnie pochwyci t ostatni szans powrotu do ycia, do wiata normalnych ludzi. Ale w kocu przewaa wiadomo, e ju jest za pno, e nie potrafi si tak absolutnie zakama, e wiat bez tamtego nie jest wart istnienia.Ale dlaczego nie zostawia adnego listu? To nie jest jeszcze dowd. Ludzie pisz lub nie w takich okolicznociach, zalenie od charakteru, od przyczyny samobjstwa, od Ale przecie zrobia to z pen premedytacj, przygotowaa trucizn, zamkna drzwi na klucz i pooya klucz na biurku Dlaczego? A dlaczego nie napisaa listu, kartki, paru sw? Bya noc, miaa wiele czasu, pozostawiaa rodzin i czowieka, ktry przez tak wiele lat kocha j wiernie i bez adnej nadziei Powinna bya napisa To byoby proste, logiczne, nieuniknione w jej stanie Lea na biurku, ten klucz Dlaczego?Unis szybko gow, bo sir Alexander mwi dalej.Umiabym to moe zrozumie Ale wieczorem nic na to nie wskazywao, zupenie nic. Byem nawet bardzo zadowolony tego dnia. Wyranie opuszczao j przygnbienie. Mwilimy o tym, e zaraz po lubie wyjedziemy w podr dokoa wiata na rok. Chciaem, eby wielka ilo wieych wrae zatara w niej wspomnienia tamtych lat. Zgodzia si od razu, czuem, e jest uszczliwiona myl o nadchodzcej podry Nie, nie mog tego zrozumie. Nie byo w jej zachowaniu nic z z nastroju samobjczego. A jednak. Nikt jej przecie nie zamordowa. Drzwi byy zamknite od wewntrz. adnych ladw. Policja przyjechaa rano. Znalaza wycznie jej odciski na szklance i na klamkach. Okna s tam zakratowane, jak zreszt wszystkie okna domu, ktre wychodz na przepaWobec tego szepn Alex naley chyba przyj, e to nieszczcie trzeba przypisa smutnej decyzji zmarej, prawda?Tak. Na pewno ma pan suszno sir Alexander skin gowa, ale wyraz jego twarzy przeczy sowom. To samo powiedziaa policja, aleAle przecie nie powiedzia mi pan jeszcze nic o Diable, prawda?Powiedziaem panu tylko, e w pokoju nie znaleziono adnych ladw. Ot by tam lad: pkolisty odcisk jak gdyby maej podkowy albo wielkiej koziej nogiGdzie?Na kartce otwartej ksiki, ktra leaa na biurku. By nawet nieco przybrudzony, jakby znak odcisna noga zwierzcia, ktre przeszo przedtem przez wilgotny piasek.A czy nie mg to by jaki stary odcisk?Nie. T ksik kupiem o dzie wczeniej w Londynie i przywiozem samochodem. Potem przeczytaem j i spotkaem si z Patrycj, ktra zabraa j do domu wieczorem. W nocy umara. A tego odcisku przedtem tam nie byo. Nie mgbym go nie zauway, czytajc. Poza tym daem ziarnka tego piasku do zidentyfikowania w laboratorium Takiego piasku nie ma po naszej stronie wwozu. Nie ma go zreszt i po drugiej stronie wwozu ani nigdzie w okolicy. Mona go znale tylko w Diablej Grocie.Widz, e prowadzi pan ledztwo na wasn rk. A czy wspomina pan o tym ladzie policji?Oczywicie. Ale czego moga dokona policja w tym wypadku? Samobjstwo samo si nasuwao ze wzgldu na okolicznoci, w jakich znaleziono zmar, jak i ewentualny motyw, ktrym bya dugotrwaa depresja psychiczna. Poza tym ja sam nie wiem, co ten odcisk moe oznacza. Zreszt przedtem przed mierci Patrycji, te dziay si pewne dziwne sprawy, ktrych policja take nie wzita pod uwag. My sami nie wiedzielimy, jak do tego podej. Wszystko wydawao si takie bahe w porwnaniu z faktem jej mierci, a moe nawet zapomnielimy wwczas o tych wydarzeniach. Dopiero pniej I wanie to nie daje mi spokoju. Widzi pan, na trzy dni przed mierci Patrycji poszlimy wszyscy na wycieczk do Groty. Patrycja chciaa j znowu zobaczy po tylu latach. Wrcia przecie do kraju dziecistwa. Oczywicie zabralimy lin, ktr zwizalimy si dla bezpieczestwa, na wypadek, gdyby komu obsuna si noga przy przechodzeniu peczki skalnej prowadzcej do Groty. Ale dotarlimy do wejcia bez adnych przeszkd. Kiedy znalelimy si na miejscu, zapalilimy latarki elektryczne i ruszylimy w gb, ku sawnej szczelinie, ktra ley nieco niej we wntrzu gry. Prowadzi do niej korytarz skalny, liczcy mniej wicej pidziesit jardw. Ale droga nie opada stromo i rnica poziomw wynosi moe p pitra. Tak wic po paru chwilach posuwania si w d wyszlimy spoza zakrtu i znalelimy si wewntrz komory skalnej, na kracu ktrej, w najniszym miejscu, ley szczelina. Wanie wok tego miejsca dno groty wysypane jest drobniutekim, jasnym piaskiem, ktry deszcz i woda podskrna wypukuj prawdopodobnie ze stropu. I na tym piasku zobaczylimy Zawaha si.Odciski racic, oczywicie szepn Joe.Kto panu o tym powiedzia? Tak, znalelimy odciski racic.Tak mi si wydawao, po tym, co pan mwi poprzednio. Kto kiedy powiedzia, e Diabe jest ojcem Logiki Spowania i pochyli si ku przodowi. Prosz mi opowiedzie wszystko, co panowie moecie powiedzie o tych odciskach, dosownie wszystko, nawet nic nie znaczce szczegy. Czy byy on identyczne z odciskami jakiegokolwiek zwierzcia?Kempt, ktry milcza dotd, odezwa si niespodziewanie:Nie. Nie byy podobne do adnych znanych ladw zwierzcych. Moe byy podobne do kozich, ale o wiele wiksze i mniej zaokrglone, jakby naleay do ogromnego koza o ostro zakoczonych racicach, zbudowanych zupenie inaczej ni wszystkie, ktre znamy.Jak pan to sprawdzi?Zabralimy fotografi odciskw do zakadu zoologii, gdzie przyjto nas troch z niedowierzaniem, a troch ze zdumieniem. Te odciski nie pasoway do adnych znanych im odciskw. Wynikaoby z tego, e zwierz, ktre je pozostawio, nie moe istnie.Chwaa Bogu mrukn Alex, ale nie doda ani sowa, pomimo zdumionych spojrze, ktrymi obrzucili go obaj gocie. Dopiero po chwili zapyta:Czy nie miay one adnych charakterystycznych cech jednostkowych, to znaczy zamania, skazy, szramy, wiecie, panowie, o co mi chodzi?Tak, rniy si nieco od siebie. A poza tym miay pewn nieregularno, jak gdyby zaopatrzone byy w szpon, odstajcy do tyu Zdaj sobie spraw, e to brzmi humorystycznie, ale powtarzam tylko to, co widzielimy na wasne oczy i co sprawdzilimy A najbardziej zdumiewajce byo to, e odciski znajdoway si tylko w bezporednim ssiedztwie szczeliny, jak gdyby to zwierz wynurzyo si stamtd i powrcio tam. Dalej, na dnie Groty i w korytarzu, nie byo ich.A czy grunt w Grocie nie uniemoliwia ich znalezienia?Gdzieniegdzie tak, bo wystpuje tam chwilami czysta skaa. Ale jest ona wilgotna i pokryta mchem, a to zwierz musiao by bardzo cikie, bo zostawio na piasku gbokie odciski.A czy nie moglicie pastwo zadepta prowadzcych do wyjcia ladw, kiedy szlicie ca grup ;przez korytarz ku szczelinie?Moglimy. Ale ja szedem pierwszy i wieciem przez cay czas latark. Mam mocn latark. Zreszt sir Aexander i Irving te je mieli. W grocie byo zupenie widno i ze zrozumiaych wzgldw patrzyem sobie pod nogi. Nie zauwayem niczego. Nie mgbym oczywicie przysic, ale chyba zauwaybym te lady, gdyby wystpoway w korytarzu. Nie ma tam znw tak wiele miejsca, eby mc odbiega wzrokiem.Czy widziao je wiele osb?Wszystkie, ktre weszy do Groty: Patrycja, Joan, Nicholas, sir Aexander, Irving i ja.A jakie wraenie wywary wwczas na paniach te lady?Niesamowite! powiedzia krtko Kempt. Umilk. Potom doda, jak gdyby wspomnienie zmusio go do komentarza: Nie jestem przesdny. W ogle nie wierz w wiat nadprzyrodzony. Ale to mn. wstrzsno. Oczywicie prbowalimy artowa wtedy wszyscy. Nikomu si to zreszt nie udawao, nawet Irvingowi.A jakie byo pana pierwsze wraenie, sir Alexandrze?W pierwszej chwili nie odczuem tego jako czego niesamowitego. Moe po prostu dlatego, e nigdy dotd nie mylaem w ten sposb o jakimkolwiek zjawisku. Jedno tylko uderzyo mnie od razu: do Groty nie mogo si dosta adne zwierz, poza, moe, kozic grsk. Ta peczka skalna nie jest miejscem, gdzie moe zabdzi jakikolwiek kopytny czworong. A o ile wiem, kozic grskich nie ma w promieniu wielu setek mil od Norford. Nie wiem nawet, czy w ogle istniej w Anglii. To mnie najbardziej zdziwio i mylaem o tym dugo tego dnia, lecz raczej jako o ciekawostce, jednym z pozornie niewytumaczalnych zjawisk, jakie czowiek spotyka czasem w yciu. Daleki jestem od czenia z nadprzyrodzonoci wszystkiego, czego nie umiem wyjani Pamitam nawet, e zastanawiaem si, czy jakiego zwierzcia nie mg kto spuci na linie do Groty. Ale po co? Poza tym odciski kopyt byy tylko w bezporedniej bliskoci szczeliny. Moe w promieniu jarda albo najdalej dwch. Dalej na pewno nie byo adnych ladw na piasku. Thomas Kempt i Nicholas Robinson te byli bardzo zaintrygowani. Razem z Irvingiem Ecclestone przeszukali potem cay las na grzbiecie wzgrza w bezporedniej bliskoci Groty. Weszli nawet na szczyt Diablej Skay. Ale nie znaleli adnych ladwA czy nie przyszo nikomu do gowy, e zwierz rzeczywicie mogo wyj z tej szczeliny i zawrci do niej? Czy zostaa ona kiedykolwiek zbadana?To wykluczone sir Alexander potrzsn gow. Przed kilkunastu laty bya tam ekipa grotoazw. Szczelina zwa si coraz bardziej, opadajc prawie prostopadle, a potem zupenie pionowo w d. W kocu staje si tak wska, e czowiek nie mg si ju przez ni przecisn, a w wietle lampy ekipa zaobserwowaa, e skaa schodzi si, tworzc wski lejek, ktrym prawdopodobnie kiedy ciekaa woda.Tak Joe skin gow. Rozumiem. A co si dziao pniej? Czy zapomnielicie pastwo o tym zdarzeniu?Och, nie. Kempt potrzsn gow. Nie zna pan wujka Irvinga! Napisa w yciu tyle prac i ksiek o przesdach zwizanych z Diabem i o ciemnocie owej epoki, ktra skazywaa tysice czarownic na okrutn mier nie majc adnych, nawet faszywych dowodw istnienia Diaba, e widzc cie tego rodzaju dowodu szuka w lesie niemal do wieczora. Chcia nam wykaza czarno na biaym, jak proste i naturalne wyjanienie musi mie fenomen zaobserwowany przez nas w Grocie.I nic. Absolutnie nic. Patrycja i Joan wrciy przez wwz do domu, a my wszyscy odbylimy znowu spacer do Groty. artowalimy oczywicie nadal. Ale Irving upar si, e wytumaczy nam wszystko, tylko musi spokojnie przyjrze si tym odciskom jeszcze raz. Kiedy weszlimy do Groty, zaczlimy na klczkach bada lady. Byy tak wyranie odcinite w wilgotnym piasku, jak w wosku. Mona byo w najdrobniejszych szczegach zaobserwowa kada nieregularno konturu ich powierzchni. I wtedy doszlimy do jeszcze jednego, moe najbardziej zdumiewajcego odkrycia Te kopyta miay pewne cechy charakterystyczne. W jednym byo skone wgbienie przez rodek, a drugie miao ma wypuko na przedniej krawdzi, jak narol. To powtarzao si we wszystkich ladachA pozostae dwa kopyta?Pozostaych dwch kopyt nie byo powiedzia spokojnie sir Alexander Gilburne. I to wanie byo naszym najbardziej zdumiewajcym odkryciem. Moglimy to obaj zezna pod przysig, a wraz z nami Nicholas Robinson i Irving Ecclestone, chocia ten ostatni ju po paru godzinach zacz nam wmawia, e padlimy ofiarami zbiorowej halucynacji albo czyjego idiotycznego artu. Przy tym wydaje mi si, e wspominajc o tym arcie mia na myli swego zicia Nicholasa Robinsona.A co skania pana teraz do czenia odciskw w Grocie ze mierci pana narzeczonej? Czy jeden z odciskw by podobny do ladu odkrytego przez pana na ksice, ktr poyczy pan zmarej na kilka godzin przed jej mierci?Tak. Adwokat skin gow. W moim przekonaniu odcisk ten by identyczny z jednym ze znalezionych w Grocie, z tym, ktry mia skone wgbienie przez rodek. Oczywicie na ksice jest ono mniej wyrane, ale mam fotografi obu odciskw iCzy pan robi te zdjcia, czy policja?Ja. Policja take zwrcia uwag na lad i wysuchaa mnie, ale nie umiaem wtedy powiedzie nic rozsdnego. Zreszt rozoy rce jak mona byo tym rzeczowym, konkretnie mylcym policjantom zwraca uwag na wano ladw kopyt w Diablej Grocie? Poza tym byem wtedy wstrznity. Nie umiaem zebra myli. Wydawao mi si, e ona przecie musiaa popeni samobjstwo Unis gow i spojrza na Alexa z wyrazem nagego przeraenia w oczach. Przecie nic innego nie mogo si sta?! Uspokoi si natychmiast. Przepraszam was, panowie. To wszystko jest tak Przez chwil szuka sowa, potem zrezygnowa i umilk, patrzc na Alexa oczyma, w ktrych nie byo ani lku, ani ciekawoci, lecz tylko rozpacz. Joe przerwa milczenie, zwracajc si do Kempta. Czy to wszystko? Czy przed mierci pani Patrycji, ewentualnie po jej mierci, nie zdarzyo si nic, nazwijmy to, niecodziennego?Pytajc by przekonany, e nie usyszy ju niczego, co moe rzuci wiato na tamto wydarzenie, ktre Nie. Nie chcia myle jeszcze w ogle o tamtym wydarzeniu w ten sposb. Nie mia do niego adnego klucza poza tym jednym, oczywicie. Odpowied Kempta skierowaa jego myli w zupenie inn stron. Tak powiedzia mody czowiek. Zdarzya si jeszcze jedna dziwna rzecz, to znaczy, zdarzyo si to dwa razy. Ale moe opowiem po kolei. Byo to w przeddzie mierci Patrycji. Kiedy pokojwka wesza rano do jadalni, eby zabra do zmywania pozostawione pno wieczorem przez nas filianki, zobaczya, e portret, ktry tam wisi, odwrcony jest twarz do ciany. Dziao si to ju po naszej wycieczce do Groty, wic pomylelimy wszyscy, e to czyj art. Portret ten przedstawia wanie owego sawnego przeladowc czarownic i budowniczego Norford Manor Johna Ecclestone. Joan powiedziaa, e John Ecclestone, ktry tak bardzo gnbi czcicieli Diaba, odwrci si teraz do nas plecami, bo nie tylko, e nie umielimy wytropi Diaba, chocia pozostawi wyrane lady, ale nadal nie chcielimy uwierzy w jego istnienie. Irving Ecclestone mrukn, e to zapewne Nicholas odwrci portret, bo nie moe prawdopodobnie patrze na nic namalowanego, co ma jakikolwiek sens. Byo jeszcze kilka innych artw na ten temat. Widzi pan nikt z nas przecie nie wiedzia, e Patrycja umrze tej nocy.Chocia kto przecie mg przewidywa to wydarzenie szepn Joe i szczypczykami wrzuci do szklanki kawaek lodu.Nie rozumiem pana? Kempt unis brwi.Ani ja Alex umiechn si lekko. Ja take siebie nie rozumiem w tej chwili. Ale niepotrzebnie panu przerwaem. Czy to ju wszystko?Nie. Ot czyj uwag zwrci pewien niecodzienny szczeg. To mianowicie, e ramy portretu byy zakurzone, a przy odwracaniu obrazu ku cianie kurzu tego nie tylko nie starto, ale nawet nie zosta on tknity w adnym miejscu.Kto to zauway?Nie przypominam sobie Kempt zmarszczy brwi, usiujc sobie przypomnie.Wydaje mi si, e pielgniarka, panna Stone. Ale nie jestem tego pewien. Moe wydaje mi si tak po prostu dlatego, e jest to osoba zawsze otoczona atmosfer zupenie klinicznej czystoci Tak, jednak sobie przypominam. To bya panna Stone. Podesza do portretu i powiedziaa: Boe, jaki on jest zakurzony! I pomyle, e wszyscy musz tym oddycha! Moe uwaga ta wyda si panu dziwna w podobnych okolicznociach, ale panna Stone nie jest osob bardzo lotn. Posiada za to nienawi do wszystkiego, co nie jest absolutnie antyseptyczne, wyprasowane, nakrochmalone i wysterylizowane. Myl zreszt, e w jej zawodzie trudno to uwaa za wad.Zapewne Joe skin gowa. Ale przecie na tym nie skoczyo si. Czy kto powiedzia co jeszcze?Gilburne spojrza na niego ju po raz trzeci w cigu tej wizyty ze zdumieniem.Chocia nie wiem, do czego to panu moe by potrzebne, ale chtnie zrobibym, co tylko ley w mojej mocy Niestety nie zwrciem na to uwagi. By ranek, wszedem wanie do Norford Manor, a domownicy stali zebrani w bibliotece, niektrzy ubrani jeszcze w szlafroki, i artowali. W pierwszej chwili nie orientowaem si nawet dokadnie, o co chodzi. Dopiero po mierci Patrycji, kiedy zaczem rozpamitywa szczegowo kad godzin poprzedzajc tragedi, zaczem rozmyla i nad tamtym wydarzeniem.Za to ja sobie przypominam Kempt zapali papierosa i zgasi zapak w malekiej kropelce wody, ktra przypadkiem znalaza si na dnie popielniczki. Unis gow i spojrza w oczy Alexa. Wiem, czego pan poszukuje, zadajc te pytania. Ale prosz mi wierzy, e ja, to znaczy my obaj, omwilimy to ju sto razy. Szukalimy najmniejszego punktu zaczepienia, jakiego powodu, dla ktrego kto mgby chcie wyrzdzi krzywd Patrycji, nawet obd maniakalny te bralimy pod uwag. Ale po pierwsze nie rozumiemy, w jaki sposb Patrycja mogaby zosta zamordowana, jeeli klucz by wewntrz, a po drugie to wszystko nie ma sensu, nie ma gruntu, na ktrym mona by postawi stop przynajmniej dla nas nie miao. I dlatego przyszlimy do pana. Ale pan pyta o to, co si stao, kiedy panna Stone zauwaya ten kurz. Nicholas powiedzia, e moglibymy pozna artownisia po odciskach palcw i e chocia on si na tym nie zna, to poniewa kada rka na wiecie ma podobno inne linie papilarne, wic wierzy, e jako malarz potrafi nawet pod szkem powikszajcym od razu pozna, do kogo te linie nale. mia si przy tym i podszed do obrazu. Zacz go oglda nie dotykajc, ale po chwili spowania. Ot kurz by absolutnie nie tknity. To takie sprawdzilimy wszyscy razem. Wygldao na to, e obraz sam si przekrci.A czy pniej, ju po tragedii, wspomnielicie panowie o tym policji?Nie, chyba nie. Myl, e wszyscy zapomnieli o tym arcie pod wpywem tego, co si stao.Alex milcza przez chwil.Chciabym wrci do samego portretu powiedzia wreszcie. Przedstawia on owego siedemnastowiecznego waciciela posiadoci, sir Johna Ecclcstone, czy tak?Tak. Portret rwnie pochodzi z epoki.Mwic o nim, wspomnia pan o tym, e by on gnbicielem czarownic. Czy to prawda?Tak Kempt, oywi si. Wszyscy o tym zreszt wiedz w Norford. Wanie wtedy, kiedy sir John kupi t ziemi i wybudowa na niej dom, krl Jakub wstpi na tron, a wraz z pocztkiem jego panowania zacz si obdny pocig za czarownicami. Wtedy wanie sawny Matthew Hopkins, inkwizytor, zawita do hrabstwa Suffolk. Jak si obecnie wydaje, sir John mia wwczas jaki zaogniony spr z rad wiejsk i wykorzysta blisko Diablej Groty, lece; mniej wicej pomidzy wsi a rezydencj, aby zaatwi przy jej pomocy swoje porachunki z chopami. W kadym razie za jego namow Matthew Hopkins zawita do Norford i akta podaj, e tego roku stracono czternacie kobiet z tej nieszczsnej wioski. Zostay one powieszone na rynku w Blue Medows.Zawsze bylimy kulturalnym narodem mrukn Alex. W caej Europie, nawet w Szkocji, palono je, a u nas tylko wieszano Sympatyczny staruszek ten wasz sir John, A co byo potem?Oczywicie nic. Za czarownicami nikt nigdy nie ujmowa si ze zrozumiaych wzgldw. A zwaywszy wczesny stan umysw, wcale nie jestem przewiadczony, czy ich wasne rodziny nie byy na wp przekonane o susznoci wyroku sdowego. Sir John i jego ludzie zeznali przed trybunaem w Blue Medows, e na wasne oczy widzieli tych czternacie kobiet leccych na miotach w noc witojask ku otworowi Diablej Groty. Takie oskarenie byo rwnoznaczne z wyrokiem mierci. Zachowa si nawet opis egzekucji, pira diakona z Blue Medows, niejakiego Silby. Znalazem tam zdumiewajce rzeczy. W ostatniej chwili przed straceniem jedna z kobiet odwrcia si ku obserwujcym widowisko tumom i powiedziaa, e jest kochank Lucypora, ktry pomci jej mier na rodzinie Ecclestonew, a zemsta jego dosignie ich nawet w dziesitym pokoleniu.A Patrycja, urodzona Ecclestone, bya w prostej linii potomkiem w dziesitym pokoleniu po sir Johnie szepn sir A leirander. Ten straszliwy, upiorny nonsens nie daje mi zupenie y Sam nie wiem, czy wolno nawet rozwaa t spraw w podobny sposb, ale nie mog si od tego powstrzyma.Nie lubi zbiorowej odpowiedzialnoci mrukn Joe. Lucyper zrobiby chyba o wiele lepiej mszczc si od razu na samym sir Johnie, prawda?Kempt bez sowa wzruszy ramionami. Potem powiedzia:Ale to jeszcze nie wszystko.Spodziewam si szepn Alex jeszcze ciszej ni poprzednio. Co musiao si przecie sta ostatnio, prawda?Tak sir Alexander ze znueniem pochyli swoj pikn, siwiejc gow. W niedziel rano pokojwka znalaza portret sir Johna ponownie wiszcy twarz do ciany.III, Powiedz, e pojechaem do DiabaSpojrza na Alexa z wyrazem tak absolutnej bezradnoci, e Joe poruszy si niespokojnie. Ku swojemu zdumieniu nie myla ju od paru minut tak intensywnie o tym, co mu opowiadano, ale o miejscu w samolocie, ktre zamwi przed godzin. Tak, to by Diabe. Nie tylko instynktownie Alex wiedzia ju, e w dalekim Norford Manor dziaaa ciemna sia, ktra Ale chcia odlecie daleko, do jasnego, spokojnego kraju, gdzie mgby siedzie z fajk na kamieniu i przyglda si smukej sylwetce Karoliny ubranej w dinsy i stary pulower, krcej pord ruin Wyprostowa si i szybko zapyta:A czy poszlicie panowie zaraz do Groty, kiedy zobaczylicie, e obraz po raz drugi zmieni pooenie?Tak. Kempt wsta i zacz przechadza si po pokoju. Poszlimy.I znalelicie lady?Tak, takie same jak przed miesicem.HmJoe zamilk. Przez dusz chwil aden z obecnych nie przerwa milczenia. Kempt wolno spacerowa tam i na powrt ze zwieszon gow. Wreszcie zatrzyma si przed Alexem.Teraz wie pan ju wszystko.Joe zrozumia, e w stwierdzeniu tym mieci si rwnoczenie pytanie.Kim pan jest z zawodu? zapyta nagle.Ja? Architektem. Ale co to ma?Dalicie mi panowie szkic budowli, ktrej wygldu sami nie znacie, bo patrzc na ni pord ciemnej, otaczajcej was nocy dostrzeglicie zaledwie, e to budowla, i zauwaylicie niektre fragmenty jej konturw. Nie wiemy przecie, kto j buduje czy te ju wybudowa i dlaczego? Wiemy tylko, e kto dziaa i ma jaki cel. A przyprowadzi tu panw lk. Boicie si po prostu, e powtrne odwrcenie si obrazu moe oznacza powtrne pojawienie si mierci w Norford Manor. Ale przecie nie mamy jeszcze absolutnie pojcia, czy prawie rwnoczesne przekrcenie si portretu i mier pani Patrycji Lynch nie jest tylko zbiegiem okolicznoci? Sprawa tych kopyt take jest zupenie niejasna. W kocu wszystko naprawd moe mie naturalne i proste wytumaczenieTak szepn sir Alexander. Oby tak byo. Ale poza tymWiem Przepraszam, e przerw panu i porusz ten temat otwarcie, ale sytuacja zmusza nas do szczeroci. Kobieta, ktr pan kocha, umara i by pan przekonany, e popenia samobjstwo, e nie kochaa pana. Teraz obudzia si w panu naga niepewno. Moe kochaa? Moe kochaa pana zawsze, nawet tam, w Afryce, siedzc przy ou chorego ma? Moe chciaa pojecha z panem w t podr, o ktrej marzy pan przez cae ycie? I w zwizku z tym, nie mogc przecie wrci ycia ukochanej, pragnie pan, chocia moe nawet nie przyznaje si pan sam do tego przed sob, aby to nie bya samobjstwo, ale morderstwo.W ciszy biblioteki sowo to przebrzmiao i zgaso, pozostawiajc po sobie pustk. Wszystko zostao ju powiedziane. Joe wiedzia, e teraz decyzja zaley tylko od niego. Mg poprzesta na swoim stwierdzeniu. Mg powiedzie sobie, e sir Alexander Gilburne czepia si nonsensw i przesdw po to tylko, eby odsun od siebie prawd. A prawd t mg by prosty i przykry fakt, e kobieta, ktra porzucia go raz, majc lat osiemnacie, odesza od niego teraz po raz drugi, a on nie chcia w to uwierzy, a chcia uwierzy w to, e kochaa go i zbrodniczy czyn nieznanego wroga przeszkodzi im w poczeniu si. Takie byo najprostsze wytumaczenie jego dziaania. Przecie wszystko, co mwi, byo tylko mglistym, nieprawdopodobnym powoywaniem si na odciski stp diabelskich i portrety, ktre same, noc, odwracay si twarzami ku cianom. Nikt rozsdny nie mgbyMa pan zupen suszno. Sir Alexander westchn ciko i wyprostowa si. Kempt przesta przechadza si po pokoju i usiad na porczy fotela, przygldajc mu si i bbnic palcami po kolanie. Jadc tu byem na wp przekonany, e musi pan w kocu doj do tego wniosku, jeeli jest pan inteligentnym czowiekiem. A przecie wiedziaem, e jest nim pan. Ale chodzi o to, e wszystko, co mnie dotyczy, nie wyczerpuje tej sprawy. Jeeli kto zamordowa Patrycj, to naley przyj, e ten kto moe zamordowa i nastpn ofiar. A wtedy, obawiam si, e potwierdzenie susznoci moich podejrze nie sprawi mi wielkiej satysfakcji. Czy pan mnie rozumie?Oczywicie. Ale nie bardzo zdaj sobie spraw z tego, co mog zrobi dla panw. Przecie naprawd nie wiemy, czy pani Patrycja nie popenia samobjstwa. A raczej wiemy, e popenia je, bo tak wynika z dochodze przeprowadzonych przez policj. W tym, co pan dotychczas powiedzia, nie ma adnych podstaw do rewizji ledztwa, zreszt jako prawnik wie pan to chyba lepiej ni ja. Dlatego chciabym szczerze zapyta: jaki jest konkretny powd wizyty panw u mnie? Nie spodziewalicie si chyba panowie, e jak Sherock Holmes, siedzc u siebie w domu, w wygodnym fotelu, i posiadajc zaledwie strzpy informacji, a adnej znajomoci miejsca wypadku, bd umia powiedzie: Zabi ten a ten czowiek, w taki a taki sposb. Wysuchaem opowiadania panw o bardzo smutnym, a (prosz mi wybaczy to okrelenie) bardzo interesujcym dla mnie wypadku. Suchajc pomylaem o paru moliwociach innych rozwiza ni te, ktre si nasuwaj. Ale w kocu to niczego nie posuwa naprzd i na pewno nie pomoce w roztrzsaniu pytania: czy kto jeszcze moe zosta zamordowany? Takie pytanie jest zawsze nie umotywowane, jeeli nie znamy powodu, dla ktrego kto jeszcze moe by zamordowany, a poza tym nie wiemy, czy w ogle kto zosta zamordowany. Na razie wiecie panowie tylko o mierci bliskiego wam czowieka i o kilku oryginalnych wydarzeniach, ktre miay miejsce mniej wicej w tym samym czasie co ta mier. Chciabym wiedzie teraz, dlaczego przyszlicie panowie do mnie i czego oczekiwalicie po rozmowie ze mn? Gdybym mia sobie sam odpowiedzie, powiedziabym, e przyszlicie mnie prosi, abym stwierdzi, jak naprawd umara pani Patrycja Lynch i czy komu w Norford Manor grozi jeszcze niebezpieczestwo. Niestety z tego, co usyszaem, nie wynika, abym mg w jakikolwiek sposb ingerowa.Istnieje w naszym kraju prawo i wszyscy musimy by: mu posuszni. Przedstawiciele tego prawa tropi mordercw i chroni ludzi niewinnych. Jestem tylko skromnym autorem powieci kryminalnych i nigdy nie braem udziau w adnym ledztwie, jeli nie zaprosili minie do udziau w nim przedstawiciele policji. Nie mgbym tego zrobi i teraz. Po prostu dlatego, e chciabym zawsze suy, prawu, a nie wystpowa zamiast niego. Dlatego przede wszystkim chciabym si dowiedzie, dlaczego pan, sir Alexandrze, majc przecie tak liczne znajomoci wrd najwyszych czynnikw policyjnych, nie skorzysta z nich i przyszed do mnie?I tego pytania oczekiwaem po panu Gilburne znowu westchn. Ale o czym waciwie miabym zawiadamia policj? O tym, e znalelimy w Grocie odcisk kopyta, czy o tym, e kto noc .przekrci portret w domu Ecclestonew? I jak odpowied mgbym od nich otrzyma? Najgupsi z nich wzruszyliby tylko ramionami, najinteligentniejsi doszliby do tego wniosku co pan: kochaem kobiet i nie mog pogodzi si z myl, e popenia samobjstwo, zamiast wyj za mnie za m. Wszystko, co mogem przytoczy na dowd, e w Norford Manor dziej si jakie niezrozumiae sprawy, brzmi tak irracjonalnie, e nie miabym odwagi pj z tym do adnego ze znanych mi urzdnikw. Po duszym namyle postanowiem zwrci si do prywatnej agencji detektywistycznej. Pomylaem, e ludzie ci wysuchaj mnie jak zwykego klienta i zrobi, co bd mogli, bez wzgldu na to, co sobie o mnie pomyl. Bo w gruncie rzeczy jest mi to obojtne. Poniewa kilkakrotnie spotykalimy si w Londynie z tu obecnym Thomasem Kemptem i razem rozwaalimy t spraw, wic zwierzyem mu si i z tego projektu, a wtedy Thomas, ktry, jak mwi, zna wszystkie pana ksiki i wiele o panu wie (chocia i ja oczywicie niejedno o panu syszaem), poradzi mi, abymy sprbowali pj najpierw do pana i opowiedzie panu o wszystkim. A jeeli zainteresuje si pan naszym bd co bd niecodziennym opowiadaniem, wtedy moe uda nam si namwi pana do Zawaha si. Moe jest to nazbyt bezporednie z mojej strony, ale jestem czowiekiem bardzo zamonym i gdyby mg pan powici jaki czas na pobyt w Norford, wwczas, oczywicie wszystko, kada rekompensata Joe umiechn si.Ja take jestem, jak pan to okrela, czowiekiem bardzo zamonym. A poza tym nic zajmuj sio tropieniem zbrodniarzy dla zysku. To w ogle nie moe wchodzi w rachub.Gilburne skoni gow.Nie chciaem pana obrazi. Ale przecie trudno mi prosi nieznajomego czowieka, aby powica bezinteresownie swj czas iPoza tym jest jeszcze jedna przeszkoda powiedzia Joe. Mam terminowe zobowizania wobec wydawcy, a natychmiast po ukoczeniu ksiki musz wyjecha do Grecji. Zamwiem samolot na osiemnastego. auj bardzo, naprawd auj,Po wyrazie jego twarzy wida byo, e naprawd auje.Szkoda powiedzia Kempt, unoszc si z miejsca. Miaem wraenie, e pan jeden potrafiby tu pomc. Zreszt podszed do Alexa i stan przed nim, patrzc mu prosto w oczy pan moe tego nie rozumie, bo pan tam nie by. Ale w atmosferze Norford Manor jest co, czego my lkamy si jak samego Diaba. I prosz mi wierzy, mr Alex, ja sam mam. wraenie, e jeli si nie zapobiegnie czemu, moe nastpi wkrtce co strasznego. Ja jestem niestety tylko zwykym architektem i nie wiem, czemu naley zapobiec i co strasznego moe nastpi. Ale to niczego nie zmienia!Na czym pan opiera swoje obawy? Czy tylko na tym odwrceniu portretu?Nie wiem! Nie tylko. Na wszystkim, na wygldzie ludzi, na rozmowach przy stole, na naszej pozornej wesooci. Bo my wszyscy udajemy, e nic si nie stao i nic si nie moe sta. Ale ja wierz, e co okropnego wisi nad Norford Manor. I gdyby nie to, e jestem winien tym ludziom tak wiele wdzicznoci, nie wrcibym tam jutro i pozostabym w Londynie. Ale wrc, bo musz. Moe mnie pan uwaa za rozhisteryzowanego idiot po tym, co teraz powiedziaem, ale to w niczym nie zmieni tego, co nadchodzi.Hm mrukn Joe. Chcia powiedzie co, otworzy usta, lecz nic nie powiedzia. Kempt przecie nie kocha tej kobiety, ktra zmara po powrocie z wieloletniego dobrowolnego wygnania. By tak mody, e prawdopodobnie prawie lub wcale jej nie pamita. Nie wyglda poza tym na czowieka o sabych nerwach. A przecie Kempt mia to samo przewiadczenie co Gilburne: e w ciemnoci unosi si uzbrojona, zbrodnicza rka, ktra zada cios, jeeliAlex unis gow i spojrza na Gilburnea.Nie wiem, czy to si na wiele przyda panom lub komukolwiek. Ale jeeli znalazby pan dla mnie jaki spokojny kt w swoim domu, gdzie mgbym ustawi moj maszyn do pisania i nie przeszkadza nikomu, to moe mgbym przyjecha do pana na kilka dniAle naprawd nie sdz, eby to mogo pomc w czymkolwiek. Przecie jaWic jednak przyjedzie pan! Gilburne poderwa si z fotela i opierajc jedn do na lasce, drug wycign w kierunku Alexa. Dzikuj panu powiedzia krtko. Za godzin odjad, eby wszystko przygotowa. Znajdzie pan przestronny, pusty dom, cisz potrzebn do pracy i widok z okna na star alej kasztanow.Urwa. By tak wyranie ucieszony, e Joe, ktry ju zacz aowa, e si zgodzi, umiechn si.Mam tylko jedn ma prob do panw. Prosz nie zdradzi absolutnie nikomu mego zawodu ani mego nazwiska. Wprowadzilibymy niepotrzebny niepokj. Ludzie, ktrzy wiedz, e kto przyglda im si i przysuchuje dla jakiego specjalnego celu, zachowuj si z reguy nienaturalnie. Moe najlepiej bdzie, jeeli zaprosi mnie pan jako znajomego, ktry zbiera dane do ksiki o procesach czarownic. To byoby dobrym usprawiedliwieniem dla mojego pojawienia si w tym nie uczszczanym zaktku kraju, a poza tym pozwoli mi to swobodnie okazywa zainteresowanie dla spraw, ktre mnie interesuj. Bd si nazywa James Cotton, jeeli to panom odpowiada? To znaczy panu, sir Alexandrze. Bo pana Kempta nie widziaem przecie nigdy w yciu i poznam go dopiero na miejsca. Poza tym moje zainteresowanie procesami czarownic uatwi mi dostp do Norford Manor poprzez pana Irvinga Ecclestone. Nie bdzie niczego nadzwyczajnego w fakcie, e znajdujc si blisko tak znakomitego uczonego bd chcia go odwiedzi, planujc ksik z dziedziny, w ktrej jest autorytetem. Reszt omwimy ju po moim przyjedzie, jeeli zajdzie potrzeba. Czy odpowiada panu to, co powiedziaem?Oczywicie! sir Alexander raz jeszcze ucisn jego rk odpowiadaaby mi to nawet wtedy, gdyby przyjecha pan jako cesarz chiski. Tak bardzo chciaem, eby si pan tam znalaz. Ta sprawa ta sprawa Machn rk. Wie pan przecie. Oby potrafi pan da nam ostateczn odpowied.Bd si bardzo stara powiedzia Joe, egnajc si z nimi i klnc w duchu, pomimo swego zaciekawienia, sir Alexandra Gilburnea, Thomasa Kempta, wszystkich Diabw, portrety zakurzonych przodkw, swego wydawc, a nade wszystko siebie samego za okazanie zupenego braku charakteru. Nie mia przecie ani prawa, ani moliwoci wyjazdu, jeeli by odpowiedzialnym za swoje czyny, dorosym czowiekiem. I gdyby by rozsdny. Tak, ale gdyby by rozsdny, pracowaby teraz prawdopodobnie jako ekspedient w magazynie z ubraniami albo z obuwiem. Rozsdni zawsze walcz ze swoj wyobrani, O ile j posiadaj. W hallu zapyta jeszcze:Ten obraz znaleziono przekrcony w niedziel rano, tak?Tak odpar Kempt.A kto by wwczas w Norford Manor? Czy te same osoby, ktre byy tam wwczas, gdy wydarzyo si to po raz pierwszy?Te same.I te same osoby spay w domu, kiedy umara pani Lynch?Te same.Poegna goci, powrci do biblioteki i natychmiast usiad za stolikiem, na ktrym staa przygotowana maszyna do pisania. Chcia dzi zrobi jak najwicej, eby uzyska cho troch wicej swobody na miejscu. Pisa godzin, ale kiedy po pewnym czasie Higgins wszed, eby zakomunikowa mu o podaniu lunchu, zasta Alexa wycignitego w fotelu i ukrytego za ogromnym, otwartym tomem, oprawnym w poky pergamin. Ksika bya bardzo gruba i zadrukowana malownicz, szesnastowieczn czcionk. Tytu jej brzmia: Pseudo monarchia Daemonium,Dobrze! powiedzia Joe nie unoszc gowy. Zaraz przyjd.Ale nie przyszed i Higgins musia zapuka po raz wtry, donoszc mu, e zupa wystyga, a kucharka pacze nad przypalonym befsztykiem. Alex westchn, zerwa si, odoy tom na stolik i powiedzia, troch. bez sensu:O mj Boe, mj wielki, dobry Boe!Ruszy ku drzwiom mruczc cicho. Potem zatrzyma si przed Higginsem.Ilu Diabw ma do swoich usug Lucyper, arcyksi piekie? zapyta wycelowujc w pier sucego palec wyprostowany jak lufa pistoletu.Obawiam si, e nie wiem, prosz pana powiedzia powanie Higgins.Siedem milionw czterysta pi tysicy dziewiset dwudziestu szeciu! zawoa Alex. Tak podaje wielebny John Wier. Do tego trzeba doliczy siedemdziesiciu dwch ksit i samego szefa. Razem to bdzie ilu? Siedem milionw czterysta pi tysicy i dziewiset dziewidziesiciu dziewiciu! Zgadza si?Tak, prosz pana. Suma jest cisa.Na szczcie ja bd mia do czynienia tylko z jednym. Ale za to z takim, ktry nawet adwokata potrafi przerazi.Pozwol sobie zauway, e to chyba bdzie wanie ten szef, o ktrym pan wspomnia.Zapewne, zapewne. Wyjedam dzisiaj, Higgins. Wrc za par dni, w kadym razie osiemnastego rano bd w domu najpniej.Tak jest, prosz pana. Dom i tak bdzie czeka, prosz pana. A jeeli kto bdzie pyta o pana, co mam powiedzie? Czy poda jaki adres?Tak, prosz powiedzie, e pojechaem do Diaba.I pogwizdujc cicho, Joe Alex ruszy w kierunku jadalni.IV. Pocztek drogi do piekiePo zjedzeniu lunchu znowu powrci do biblioteki, lecz nie pisa ju wicej ani nie czyta. Przez dug chwil siedzia nieruchomo z gow opart o porcz fotela, patrzc w okno niewidzcymi oczyma. Potem przymkn powieki i powiedzia pgosem: No tak, ale wtedy nikt by nie przekrci tego obrazu Nie ma tam dzieci ani wyrostkw, a dorosy czowiek nie moe tego zrobi, po prostu nie moe. Wic na pewno zostaa zamordowana? Nie, niekoniecznie. Moe istnie ciekawy acuch zbiegw okolicznoci. Troch to nieprawdopodobne, ale moe Wtedy oczywicie nic nikomu nie grozi, a ja strac mas czasu i wyjad do Grecji nie skoczywszy ksiki albo bd koczy ksik i nie wyjad do Grecji. Oczywicie stanie si to pierwsze. Ale po co rozwaam, jeeli ju przyrzekem? A przyrzekem, bo jestem przekonany, e to nieczysta historia Jestem tego nawet pewien, chocia nie bd umia powiedzie Parkerowi, dlaczego jestem pewien. A Parker na pewno zapyta mnie, dlaczego jestem pewien Och, mniejsza o toOtworzy oczy, wsta i powoli przeszed si po bibliotece, uderzajc palcem w grzbiety ksiek.Ale jeeli jest inaczej mrukn to moe to by wielkie przedstawienie. Diabe i jego audytorium. Sami swoi. Witaj, wieku szesnasty. Ale dlaczego ja? Bo on musi uderzy, jeeli jest tak, jak myl. A przecie chyba jest tak, jak mylWyszed do hallu i uj suchawk aparatu. Potem, nie patrzc na tarcz, nakrci numer.Tak z superintendentem Parkerem Dzikuj. Czy to ty, Ben? Tak, ja. Nie, nic. Chciabym si z tob zobaczy Tak, zaraz. U ciebie w biurze. Tak, bardzo mi jest potrzebny Scotland Yard. To te si moe w yciu zdarzy, prawda? Co? Och, nie. Bd u ciebie za pitnacie minut.Zadzwoni na Higginsa, powiedzia, co chce widzie w swojej podrcznej walizeczce, i kaza przygotowa sobie drug walizeczk, pust. Potem wyszed.Samochd sta w cieniu, ktry rzucao drzewo rosnce na chodniku naprzeciw domu. Mimo to wewntrz byo gorco. Joe wsiad i opuci szyby. Jecha pogwizdujc cicho i czujc miy, nieduy wiatr, owiewajcy rami i szyj. Jego pogodna zwykle, szczupa twarz bya powana, coraz powaniejsza. A kiedy zajecha do Westminsteru i zatrzyma samochd przed wychodzcym na rzek olbrzymim gmachem, ktry przed siedemdziesicioma laty Norman Shaw tak malowniczo zaprojektowa dla gwnej kwatery policji londyskiej, twarz ta miaa wyraz zdecydowanie ponury.Dyurny policjant od razu zaprowadzi go do gabinetu Parkera, ktry mieci si za jednym z tysica zakrtw korytarza na pitrze. Na widok gocia superintendent podnis si spoza biurka.Dawno ci tu ju nie widzielimy, Joe. Czy stao si co strasznego? rozemia si i podsun gociowi krzeso. Ale Joe nie odda mu umiechu. Jego blada, troch piegowata twarz nadal pozbawiona bya pogody i nie robi najmniejszego wysiku, eby to ukry.Nie, nie stao si nic strasznego. Poza tym oczywicie, e tak jak wszyscy urzdnicy pastwowi masz ohydny zwyczaj mwienia o sobie w liczbie mnogiej, kiedy odwiedzi si ciebie w biurze. A poza tym to krzeso. Rozumiem, e takie sprzty mona podsuwa przesuchiwanym. Po dziesiciu minutach siedzenia na tym mona si przyzna do wszystkiego, eby tylko odej na przytulny wizienny stoek. Skd bierzecie takie potwornoci?Wsta, odsun od siebie krzeso i przysiad na rogu biurka, odgarniajc lece na nim papiery. Parker rozemia si i otworzy usta, ale Joe doda:I jeszcze drugie pytanie. Jakim cudem trafiacie rano wszyscy do swoich pokojw? Minem po drodze co najmniej sto jednakowych drzwi. Ile razy tu jestem, zawsze prbuj zgadn, ktre z nich prowadz do ciebie, i zawsze si myl.Przyzwyczajenie powiedzia Parker. Wielbdy te wiedz, gdzie jest dom, nawet wtedy, kiedy s na rodku pustyni. To jest odpowied na pytanie drugie. Odpowied na pytanie pierwsze brzmi: krzesa takie zakupia dla nas Korona Brytyjska przed pidziesiciu laty i nic nie jest w stanie ich std usun, dopki si nie zuyj. Policja jest bardzo oszczdn instytucj. Nie marnotrawimy niczego, nawet czasu, chocia by moe uywamy liczby mnogiej jak wszyscy urzdnicy pastwowi, mwic o sobie.Alex zaoy nog na nog i przez chwil balansowa ciaem na krawdzi biurka.Czy ta taktowna aluzja oznacza, e nie powinienem ci przeszkadza w wykryciu wiekopomnego faktu, e pan A. G. Shawcross, Import Futer i Szlachetnych Skr Zwierzcych, uchyli si w sposb zbrodniczy od wpacenia wyej wzmiankowanej Koronie Brytyjskiej sumy dwch funtw czterech szylingw i jedenastu pensw podatku obrotowego, faszujc przy pomocy gumki i owka kopiowego rachunek od panw Benby & Benby, ktrzy nabyli od niego skr niedwiedzi, majc ozdobi gabinet dyrektora firmy?Kiedy, na mio bosk, zdye to przeczyta? Parker mimo woli podszed do biurka i zgarn papiery. Dzikuj ci, Joe. Uczysz mnie urzdowa. A bdzie mi to od jutra jeszcze bardziej potrzebneZawiesi gos i signwszy do szuflady wyj stamtd ma, pask butelk i dwa kieliszki.Och powiedzia Alex mylaem, e jeste na subie.Pomimo artobliwego tonu w gosie jego przebijao zdumienie. Wzi kieliszek z rki Parkera i wypi whisky jednym ykiem. Bardzo mi to byo potrzebne, wanie to. Ale wracajc do tematu. Czyby zmienili wam regulamin?Joe! powiedzia Parker uroczycie. Zaczem pracowa tu na sze lat przed wojn. I poza przerw w czasie dziaa wojennych, kiedy, jak wiesz, musiaem lekkomylnie powierza moje ycie strzelca pokadowego twoim umiejtnociom pilotau, nie opuciem ani jednego dnia .pracy i nigdy nie zamaem regulaminu. Przyznaj ze wstydem, e regulamin ten wydawa mi si czasem nonsensowny w niektrych punktach, ale podlegaem muA c to za nieludzkie sformuowanie westchn Alex. Tacy jak ty budowali piramidy dla innych zawsze.By moe. Wychodziem z mniej monumentalnego zaoenia. Po prostu wydawao mi si, e ci, ktrzy pilnuj przestrzegania praw, nie powinni ich amaA ma skroniach tej pasterki biaych lilii ponie wieniec wyszepta Joe, ale Parker nie da sobie przerwa.Ale wczoraj mj bezporedni przeoony, czcigodny Joshua Bellows, zosta przeniesiony na wysokie stanowisko do ministerstwa kolonii, a ja zostaem na jego miejsce mianowany zastpc szefa CID. Od jutra bd urzdowa w gabinecie i pitro niej, a kiedy przyjdziesz mnie odwiedzi, zasidziesz w fotelu i oprzesz stopy na dywanie subowym klasy drugiej. Dywany klasy pierwszej umieszcza si w gabinetach kierownikw samodzielnych resortw.Wybuchn miechem i nala powtrnie do kieliszkw.Gratuluj, Ben! Joe rozpromieni si po raz pierwszy tego popoudnia. To naprawd wietna wiadomo! Przelij ode mnie wyrazy radoci dla pani Parker i dla chopcw. Nie znam bardziej zasuonego awansu.Przesadzasz, jak zwykeParker wsta i obszed biurko. By zarumieniony i najwyraniej tak szczliwy, e Joe, ktry mia dla niego wicej uczucia ni dla wszystkich innych znanych mu ludzi, moe za wyjtkiem Karoliny, poklepa go po ramieniu.Wiem, jak wiele ci zawdziczam, Joe powiedzia Parker powanie. Gdyby nie ty, pooybym si par razy jak dugi, a moe, co gorsza, doprowadzibym do skazania niewinnego czowieka.Nonsens mrukn Alex. Po prostu ja, jako osoba prywatna, mog pracowa bez skrpowania, A majc do dyspozycji pomoc caego waszego aparatu i dostp do waszych archiww, znajduj si w doskonaej sytuacji.Wanie, bybym zapomnia! Parker znowu, podszed do biurka i przerzuci papiery. Przecie wyjem j z szuflady przed twoim przyjciem O, jest! Wzi do rki podun bia kart To twoja legitymacja. Od dzi jeste oficjalnie ekspertem kryminalnym Scotland Yardu. Alex wzi kart do rki i obejrza j.A po co mi to? zapyta z powtpiewaniem.Nadchodz wybory i obawialimy si, e jakie pismo opozycyjne moe to podnie. Prasa ciebie lubi, ale przy wyborach id na bok wszystkie sentymenty. Teraz ju nikt nie bdzie mg pisa, e osoby prywatne s dopuszczane do ledztwa. Pasuj ci wic na policjanta honoris causa!To si moe nawet kiedy przyda Alex schowa kart do kieszeni. Ale nie przyszedem tu dla zdobycia papierka, ktrego prawdopodobnie nie poka nigdy nikomu Wbrew swoim poprzednim sowom usiad na niewygodnym krzeseku i spojrza na przyjaciela. Ben, wyjedam dzisiaj. Jad do Valley House w hrabstwie Suffolk i bd mieszka przez kilka dni w domu sir Alexandra Gilburnea, w pobliu wsi Norford. Czy wiesz, gdzie to jest?Nie Parker potrzsn gow. Nigdy nie syszaem o tej miejscowoci. Syszaem natomiast o sir Alexandrze Gilburnie. Znam go zreszt osobicie.Zaraz mi o nim opowiesz, jeeli zechcesz. Ale najpierw poprosz ci o co innego. Ot interesuje mnie nie tyle sir Alexander, ile posiado Norford Manor, znajdujca si w ssiedztwie jego domu. Wedug najprymitywniejszych zaoe logicznych zamordowano tam w zeszym miesicu pewn kobiet. Policja orzeka samobjstwo. Nie wini zreszt policji, bo morderca wydaje mi si osob bardzo przebieg.Czy jeste pewien tego, co mwisz?Nie Joe potrzsn gow. Jestem tylko przekonany, e tak byo. Poza dwoma, nie znam jeszcze bohaterw tego ponurego dramatu. AleI opowiedzia Parkerowi przebieg wizyty Gilburnea i Kempta. Kiedy skoczy, jego przyjaciel skin gow.Tak, to wyglda powanie. Chocia nie mog powiedzie, ebym by przekonany o niemoliwoci samobjstwa.Po pierwsze Alex zagi jeden palec prawej doni dlaczego ona nie zostawia kartki do tego biedaka?Po drugie: dlaczego wyja klucz z zamka i pooya na biurku?Po trzecie: skd wziy si te lady w Grocie i na ksice?Po czwarte: dlaczego przekrcono ten obraz?Po pite po pite: tam jest ogromna fortuna, ktrej wacicielka dogorywa sparaliowana, zamana wiekiem i chorob, odcita zupenie od wiata barier unieruchomionych zmyswPo szste Wtpi, czy zgadniesz.Nie Parker pokrci gow. Tych pi punktw, ktre wymienie, nie przekonay mnie take. Bywaj wiksze nasilenia obciajcych okolicznoci, a przecie w kocu okazuj si albo dzieem przypadku,. albo trac na sile, kiedy ustawi si je w innej kolejnoci, ni tego chce rozigrana wyobrania. Ale jaki jest twj szsty punkt?Po prostu to, e obraz przekrcano po raz drugi w minion niedziel.I c z tego? To mg by tylko art.Wanie. Ot rozwayem sobie, jadc tutaj, ca t spraw. W Norford Manor nie mieszka ani jedno dziecko i ani jeden wyrostek. Wycznie ludzie doroli. Kilka tygodni temu umara tam crka wacicielki rezydencji. Nie wyobraam sobie, aby art, ktry mia miejsce na kilkanacie godzin przed mierci Patrycji Lynch, mg by przez kogo powtrzony. Ludzie doroli maj inny stosunek do aoby ni dzieci. Dziecko mogoby zlekceway sytuacj, nie zrozumie jej w kocu. Dzieci nie przejmuj si niczym ani nikim poza sob. A poza tym c to za art? Na czym ma polega? Kto i dlaczego miaby widzie co miesznego w odwracaniu portretu zaoyciela Nbrford Manor twarz do ciany?A czy widzisz jakikolwiek inny powd, dla ktrego komukolwiek mogo to by potrzebne?Widz.A to jaki?Najpierw pomyl o czym innym: o dosy zdumiewajcym fakcie nie pozostawiania odciskw palcw przez czowieka, ktry poruszy ten obraz. Jest rzecz absolutnie niemoliw przypuszcza, aby czowiek, ktry zrobi to przed mierci Patrycji Lynch, mg obawia si, e kto sprbuje wzi jego odciski palcw. Kto by to zreszt mia zrobi? Potrzebne jest do tego specjalne przenone laboratoriom, mae, to prawda, ale tym niemniej musiaby przyjecha ekspert policyjny. Z tego mona wycign tylko jeden wniosek, e obraz przekrci czowiek, ktry wiedzia, e w tym domu zostanie popeniona wkrtce zbrodnia. A wiedzie moga o tym tylko Patrycja Lynch, gdyby zamierzaa popeni samobjstwo i dla niewiadomych przyczyn przekrcia obraz, lub jej przyszy zabjca.Tak, to rozsdne Parker, ktry od pewnego czasu umiecha si, spowania. To jest dowd albo nieomal dowd, e pani Lynch zostaa zamordowana. Poniewa obraz przekrcono znowu po jej mierci, wic nie ona bya osob, ktra nie chciaa pozostawi odciskw palcw. Oczywicie w naszym rozumowaniu mog zaistnie mae luki Ale co w ogle oznacza to idiotyczne przekrcanie obrazu?Bardzo wiele. Alex wsta. Tak wiele, e zimno mi si robi, kiedy o tym myl. Wanie to jest najgorsze.Co?To, e ani owo przekrcanie obrazu, ani lady kopyt w Grocie i odcisk jednego z nich na ksice w pokoju zmarej na razie nic nie znacz.Czy mgby mwi troch janiej? Jestem tylko skromnym urzdnikiem i chocia musz rozwizywa wiele zagadek w moim niewdzicznym zawodzie, wolabym, eby nie stawiali mi ich moi przyjaciele.To nie adna zagadka, Ben. Po prostu musimy zwrci uwag na fakt, e morderca wykona cay szereg niezrozumiaych pocigni, ktre byy zupenie zbyteczne dla zamordowania Patrycji Lynch. Mao tego, obrci obraz ju po jej mierci i chyba z premedytacj spowodowa natychmiastowy wzrost podejrze Gilburnea i Kempta. Pamitaj, e to powtrne przekrcenie obrazu stao si bezporednim powodem ich wizyty u mnie. Morderca, ktremu udao si wmwi wiatu, e jego ofiara popenia samobjstwo, odrzuca bezpieczne schronienie i ostrzega jak gdyby otoczenie, e jest, e uderzy. Dlaczego?Nie daj ode mnie odpowiedzi mrukn Parker. Myl, e od siebie chyba te jej w tej chwili nie wymagasz.Niezupenie. Ale kiedy morderca robi rzeczy absolutnie niepotrzebne i ponawia je po mierci ofiary, musz przyj, e to jedno zabjstwo nie wypenio caego jego planu. I dlatego mwiem, e to jest wanie najgorsze, ta pozorna bezsensowno odwracania obrazu i pozostawiania ladw kopyt w Grocie. Jestem przekonany, e morderca dziaa precyzyjnie i logicznie, a jego pozornie bezsensowne pocignicia oka si w kocu jak najbardziej celowe. Ale wszystko zdaje si wiadczy o tym, e bdzie chcia uderzy ju w najbliszej przyszoci. Dlatego, chocia wiem, e pogmatwa mi to wszystk