Joanna OwsianowskaSam. Prac. Piel. Klin. PUM

Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Hajduk

Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych

Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych

Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych

,,Ludzie, którzy przyjmują swoją starość nie ,,Ludzie, którzy przyjmują swoją starość nie robiąc z niej problemu, są młodsi od tych, robiąc z niej problemu, są młodsi od tych, którzy chcą za wszelką cenę zachować którzy chcą za wszelką cenę zachować swoją młodość.”swoją młodość.”

Antoni KępińskiAntoni Kępiński

Proces starzeniaProces starzeniaStarzenie się jest procesem fizjologicznym, Starzenie się jest procesem fizjologicznym,

którego nie można powstrzymać.którego nie można powstrzymać.Przebieg procesu starzenia zależy od Przebieg procesu starzenia zależy od

szeregu różnych czynników: szeregu różnych czynników: genetycznych, środowiskowych, rodzaju genetycznych, środowiskowych, rodzaju przebytych chorób, urazów, stresów oraz przebytych chorób, urazów, stresów oraz od nastawienia do życia.od nastawienia do życia.

Główne problemy Główne problemy pielęgnacyjnepielęgnacyjne

Wynikają z występowania zaburzeń Wynikają z występowania zaburzeń zarówno fizycznych jak i psychicznych, zarówno fizycznych jak i psychicznych, które doprowadzają do znacznych które doprowadzają do znacznych utrudnień w funkcjonowaniu pacjentów w utrudnień w funkcjonowaniu pacjentów w wieku podeszłym. wieku podeszłym.

Główne problemy… cd.Główne problemy… cd.Zaburzenia te, są stanami wieloprzyczynowymi i Zaburzenia te, są stanami wieloprzyczynowymi i

trudnymi do leczenia, przyczyniają się do trudnymi do leczenia, przyczyniają się do stopniowej utraty niezależności przez osobę stopniowej utraty niezależności przez osobę starszą. starszą.

Do Wielkich Zespołów Geriatrycznych należą: Do Wielkich Zespołów Geriatrycznych należą: upadki i zaburzenia mobilności, nietrzymanie upadki i zaburzenia mobilności, nietrzymanie moczu i stolca, upośledzenie wzroku i słuchu, moczu i stolca, upośledzenie wzroku i słuchu, zaburzenia otępienne, depresje starcze.zaburzenia otępienne, depresje starcze.

Główne problemy… cd.Główne problemy… cd.Do najpoważniejszych konsekwencji Wielkich Do najpoważniejszych konsekwencji Wielkich

Zespołów Geriatrycznych, które w sposób Zespołów Geriatrycznych, które w sposób zdecydowany wpływają na zmniejszenie jakości zdecydowany wpływają na zmniejszenie jakości życia należą:życia należą:

ograniczenie przestrzeni życiowej ograniczenie przestrzeni życiowej ograniczenie mobilnościograniczenie mobilności ograniczenie kontaktów ze światem ograniczenie kontaktów ze światem

zewnętrznymzewnętrznym

UpadkiUpadki Znaczne dolegliwości bólowe spowodowane Znaczne dolegliwości bólowe spowodowane

doznanym urazemdoznanym urazem Ryzyko wystąpienia odleżyn u pacjentów Ryzyko wystąpienia odleżyn u pacjentów

wymagających unieruchomienia ze względu na wymagających unieruchomienia ze względu na rodzaj doznanego urazurodzaj doznanego urazu

Ryzyko wystąpienia przykurczów u osób, które Ryzyko wystąpienia przykurczów u osób, które wymagają unieruchomienia ze względu na wymagają unieruchomienia ze względu na charakter doznanego urazucharakter doznanego urazu

UpadkiUpadki Lęk przed podejmowaniem aktywności spowodowany Lęk przed podejmowaniem aktywności spowodowany

możliwością kolejnego upadkumożliwością kolejnego upadku Osłabienie wiary we własne siły i możliwości Osłabienie wiary we własne siły i możliwości

spowodowane obawą przed kolejnym upadkiemspowodowane obawą przed kolejnym upadkiem Pogorszenie samopoczucia spowodowane brakiem Pogorszenie samopoczucia spowodowane brakiem

aktywnościaktywności Ryzyko wystąpienia sztywności i osłabienia w układzie Ryzyko wystąpienia sztywności i osłabienia w układzie

kostno-mięśniowo-stawowym spowodowane kostno-mięśniowo-stawowym spowodowane zmniejszeniem lub zaniechaniem aktywności fizycznejzmniejszeniem lub zaniechaniem aktywności fizycznej

Interwencje pielęgniarskieInterwencje pielęgniarskie Zebranie dokładnego wywiadu ukierunkowanego na Zebranie dokładnego wywiadu ukierunkowanego na

ewentualne wcześniejsze występowanie upadkówewentualne wcześniejsze występowanie upadków Stosowanie ćwiczeń poprawiających koordynację Stosowanie ćwiczeń poprawiających koordynację

ruchową i równowagęruchową i równowagę Udzielanie informacji jak należy zachować się po Udzielanie informacji jak należy zachować się po

upadkuupadku Zapewnienie pomocy psychologicznej dla osób z Zapewnienie pomocy psychologicznej dla osób z

zespołem poupadkowymzespołem poupadkowym

Interwencje… cdInterwencje… cd Zapewnienie oprotezowania narządu wzroku i Zapewnienie oprotezowania narządu wzroku i

słuchusłuchu Dokonywanie systematycznej oceny stanu Dokonywanie systematycznej oceny stanu

pacjenta (ostrość wzroku, słuch, ciśnienie pacjenta (ostrość wzroku, słuch, ciśnienie tętnicze krwi, przyjmowane leki)tętnicze krwi, przyjmowane leki)

Edukacja pacjenta i rodziny w zakresie Edukacja pacjenta i rodziny w zakresie organizacji bezpiecznego otoczeniaorganizacji bezpiecznego otoczenia

Nietrzymanie moczu i stolcaNietrzymanie moczu i stolca Podrażnienie skóry w okolicy krocza Podrażnienie skóry w okolicy krocza

spowodowane niemożnością utrzymania moczu spowodowane niemożnością utrzymania moczu w pęcherzuw pęcherzu

Ryzyko wystąpienia odleżyn spowodowane Ryzyko wystąpienia odleżyn spowodowane podrażnieniami skóry podrażnieniami skóry

Ryzyko wystąpienia infekcji w układzie Ryzyko wystąpienia infekcji w układzie moczowymmoczowym

Ryzyko wystąpienia upadkuRyzyko wystąpienia upadku

Nietrzymanie moczu i stolcaNietrzymanie moczu i stolca Występowanie uczucia skrępowania i Występowanie uczucia skrępowania i

zawstydzenia spowodowane obawą przed zawstydzenia spowodowane obawą przed wystąpieniem epizodu nietrzymania moczu w wystąpieniem epizodu nietrzymania moczu w różnych sytuacjachróżnych sytuacjach

Wycofanie się z aktywnego życia jako wyraz Wycofanie się z aktywnego życia jako wyraz skrępowania i zawstydzeniaskrępowania i zawstydzenia

Izolacja społeczna i związane z tym uczucie Izolacja społeczna i związane z tym uczucie osamotnieniaosamotnienia

Interwencje pielęgniarskieInterwencje pielęgniarskie Rozpoznanie okoliczności towarzyszących Rozpoznanie okoliczności towarzyszących

epizodom nietrzymania moczu (w czasie epizodom nietrzymania moczu (w czasie wysiłku fizycznego, kichania, kaszlu)wysiłku fizycznego, kichania, kaszlu)

Motywowanie do aktywnego udziału w Motywowanie do aktywnego udziału w odzyskaniu kontroli nad zwieraczami odzyskaniu kontroli nad zwieraczami

Pomoc w utrzymywaniu i utrwalaniu Pomoc w utrzymywaniu i utrwalaniu nawyków czystościnawyków czystości

Interwencje… cd.Interwencje… cd. Edukacja w zakresie prawidłowych wzorców Edukacja w zakresie prawidłowych wzorców

ułatwiających kontrolę nad wydalaniem, ułatwiających kontrolę nad wydalaniem, stosowania odpowiedniej diety i podaży stosowania odpowiedniej diety i podaży płynówpłynów

Pomoc w odbudowie relacji z otoczeniem Pomoc w odbudowie relacji z otoczeniem

Upośledzenie wzroku i słuchuUpośledzenie wzroku i słuchu Trudności w porozumiewaniu się z otoczeniemTrudności w porozumiewaniu się z otoczeniem Uczucie lęku związane z upośledzeniem orientacjiUczucie lęku związane z upośledzeniem orientacji Ryzyko wystąpienia różnego rodzaju reakcji obronnychRyzyko wystąpienia różnego rodzaju reakcji obronnych Ryzyko wystąpienia podejrzliwości w stosunku do Ryzyko wystąpienia podejrzliwości w stosunku do

otoczeniaotoczenia Ryzyko upadkuRyzyko upadku Występowanie uczucie osamotnienia spowodowane Występowanie uczucie osamotnienia spowodowane

trudnościami w komunikowaniu się z otoczeniemtrudnościami w komunikowaniu się z otoczeniem Występowanie zmian charakterologicznychWystępowanie zmian charakterologicznych

Interwencje pielęgniarskieInterwencje pielęgniarskie Zapewnienie odpowiedniego oprotezowania Zapewnienie odpowiedniego oprotezowania

(okulary, aparat słuchowy)(okulary, aparat słuchowy) Stosowanie znaków szczególnych Stosowanie znaków szczególnych

ułatwiających orientacjęułatwiających orientację Zapewnienie zajęcia i celu, które wzmocni Zapewnienie zajęcia i celu, które wzmocni

poczucie własnej wartościpoczucie własnej wartości

Interwencje… cd.Interwencje… cd. Używanie prostych określeń i formułowanie Używanie prostych określeń i formułowanie

prostych zdań oraz powtarzanie zdania w jego prostych zdań oraz powtarzanie zdania w jego kontekście jeżeli pacjent nie dosłyszałkontekście jeżeli pacjent nie dosłyszał

Zachowywanie kontaktu wzrokowego z Zachowywanie kontaktu wzrokowego z pacjentempacjentem

Zaburzenia otępienneZaburzenia otępienne Trudności w komunikowaniu się spowodowane Trudności w komunikowaniu się spowodowane

zaburzeniami pamięcizaburzeniami pamięci Trudności z wykonywaniem czynności Trudności z wykonywaniem czynności

higienicznych spowodowane pogłębiającymi się higienicznych spowodowane pogłębiającymi się zaburzeniami pamięci, utratą możliwości zaburzeniami pamięci, utratą możliwości wykonywania ruchów precyzyjnychwykonywania ruchów precyzyjnych

Niewystarczające ilość godzin nocnego Niewystarczające ilość godzin nocnego wypoczynku spowodowana częstym wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocywybudzaniem się w ciągu nocy

Zaburzenia otępienneZaburzenia otępienne Drażliwość spowodowana stawianiem wymagań Drażliwość spowodowana stawianiem wymagań

niedostosowanych do stanu choregoniedostosowanych do stanu chorego Ryzyko urazu spowodowane postępem chorobyRyzyko urazu spowodowane postępem choroby Lęk i niepokój spowodowany zaburzeniami pamięci, Lęk i niepokój spowodowany zaburzeniami pamięci,

zagubieniem w otoczeniuzagubieniem w otoczeniu Labilność emocjonalnaLabilność emocjonalna Ryzyko wystąpienia zmian osobowościRyzyko wystąpienia zmian osobowości Ryzyko odwodnienia spowodowane przyjmowaniem Ryzyko odwodnienia spowodowane przyjmowaniem

płynów w niewystarczającej ilościpłynów w niewystarczającej ilości

Zaburzenia otępienneZaburzenia otępienne Ryzyko oddalenia spowodowane pogarszającą Ryzyko oddalenia spowodowane pogarszającą

się orientacją przestrzennąsię orientacją przestrzenną Ryzyko wystąpienia zachowań agresywnychRyzyko wystąpienia zachowań agresywnych Ryzyko wystąpienia odparzeń, odleżyn, Ryzyko wystąpienia odparzeń, odleżyn,

przykurczówprzykurczów Ryzyko wystąpienia infekcji w drogach Ryzyko wystąpienia infekcji w drogach

oddechowych spowodowane zaleganiem oddechowych spowodowane zaleganiem wydzielinywydzieliny

Interwencje pielęgniarskieInterwencje pielęgniarskie Zachęcanie pacjenta do nawiązywania Zachęcanie pacjenta do nawiązywania

kontaktów z otoczeniemkontaktów z otoczeniem Prowadzenie prostych ćwiczeń Prowadzenie prostych ćwiczeń

wspomagających pamięćwspomagających pamięć Stwarzanie warunków do rozmowyStwarzanie warunków do rozmowy Zachęcanie do utrzymywania niezależnościZachęcanie do utrzymywania niezależności

Interwencje… cd.Interwencje… cd. Utrzymywanie stałego rytmu dniaUtrzymywanie stałego rytmu dnia Prowadzenie dyskretnego nadzoru w czasie Prowadzenie dyskretnego nadzoru w czasie

przemieszczania się choregoprzemieszczania się chorego Rozpoznawanie deficytów w zakresie Rozpoznawanie deficytów w zakresie

zdolności do wykonywania podstawowych zdolności do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennegoczynności dnia codziennego

Interwencje… cd.Interwencje… cd. Stwarzanie dogodnych warunków do nocnego Stwarzanie dogodnych warunków do nocnego

wypoczynkuwypoczynku Rozpoznawanie źródeł negatywnych emocji, które Rozpoznawanie źródeł negatywnych emocji, które

prowadzić mogą do wystąpienia zachowań prowadzić mogą do wystąpienia zachowań gwałtownychgwałtownych

Prowadzenie działań edukacyjnych w stosunku do Prowadzenie działań edukacyjnych w stosunku do rodziny chorego (istota choroby, komunikowanie się rodziny chorego (istota choroby, komunikowanie się z chorym, pielęgnowanie zależne od fazy choroby, z chorym, pielęgnowanie zależne od fazy choroby, radzenia sobie ze stresem, grupy wsparcia)radzenia sobie ze stresem, grupy wsparcia)

DepresjaDepresja Ryzyko podjęcia próby samobójczejRyzyko podjęcia próby samobójczej Trudności w nawiązywaniu kontaktu z Trudności w nawiązywaniu kontaktu z

otoczeniemotoczeniem Niewystarczająca liczba godzin nocnego Niewystarczająca liczba godzin nocnego

wypoczynku spowodowana częstym wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocy i wybudzaniem wybudzaniem się w ciągu nocy i wybudzaniem się we wczesnych godzinach rannychsię we wczesnych godzinach rannych

DepresjeDepresje Trudności w podejmowaniu prostych codziennych Trudności w podejmowaniu prostych codziennych

aktywności spowodowane obniżeniem napędu aktywności spowodowane obniżeniem napędu psychoruchowegopsychoruchowego

Przeżywanie poczucia winy i beznadziejności Przeżywanie poczucia winy i beznadziejności spowodowane obniżonym nastrojem i uczuciem smutkuspowodowane obniżonym nastrojem i uczuciem smutku

Występowanie poczucia zmarnowanego życia – tzw. Występowanie poczucia zmarnowanego życia – tzw. ujemny bilans życiowyujemny bilans życiowy

Brak apetytu i związany z tym spadek masy ciała Brak apetytu i związany z tym spadek masy ciała spowodowany niewystarczającym dowozem substancji spowodowany niewystarczającym dowozem substancji odżywczychodżywczych

DepresjeDepresje Występowanie dolegliwości bólowychWystępowanie dolegliwości bólowych Zaniedbanie spowodowane trudnościami Zaniedbanie spowodowane trudnościami

w podejmowaniu prostych aktywności w podejmowaniu prostych aktywności życiowychżyciowych

Trudności z zapamiętywaniem Trudności z zapamiętywaniem spowodowane spowolnieniem tempa spowodowane spowolnieniem tempa procesów psychicznychprocesów psychicznych

Interwencje pielęgniarskieInterwencje pielęgniarskie

Prowadzenie całodobowej pilnej obserwacji chorego Prowadzenie całodobowej pilnej obserwacji chorego Nawiązanie kontaktu z pacjentemNawiązanie kontaktu z pacjentem Uważne wysłuchiwanie skarg choregoUważne wysłuchiwanie skarg chorego Odwracanie uwagi od dolegliwości poprzez Odwracanie uwagi od dolegliwości poprzez

zapewnienie udziału w zajęciach terapeutycznychzapewnienie udziału w zajęciach terapeutycznych

Interwencje… cd.Interwencje… cd. Zmniejszanie uczucia osamotnienia (obecność Zmniejszanie uczucia osamotnienia (obecność

przy chorym)przy chorym) Zaplanowanie aktywności dostosowanych do Zaplanowanie aktywności dostosowanych do

stanu choregostanu chorego Stwarzanie warunków do wypoczynkuStwarzanie warunków do wypoczynku