Czasopismo dla nauczycieli nr 3 | wrzesie 2012

PL ISSN 0446-7965

Gra komputerowa na lekcji jzyka obcego

pomysy dla aktywnych

EuropejskiDzie JzykwUcz si jzykw

bd aktywny!

Media spoecznociowe let's face them

temat numeru

QR code generated on http://qrcode.littleidiot.be

[ raDa programowa ]

anna atas, dyrektor programu Uczenie si przez cae ycie, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji przewodniczca rady programowej Jzykw Obcych w Szkoleprof. dr hab. Hanna KomorowsKa, Instytut Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego konsultacja: j. angielskidr hab. Zofia BErDycHowsKa, prof. UJ, Instytut Germanistyki Uniwersytetu Jagielloskiego konsultacja: j. niemieckidr woJciEcH sosnowsKi, kierownik Zakadu Jzyka Rosyjskiego Szkoy Jzykw Obcych Uniwersytetu Warszawskiego konsultacja: j. rosyjskialEKsanDra ratUsZniaK, dyrektor ds. ksztacenia dwujzycznego XIII LO wodzi konsultacja: j. romaskiedr magDalEna sZpotowicZ, lider Pracowni Jzykw Obcych wInstytucie Bada Edukacyjnych konsultacja: wymiar europejski nauczania jzykw obcychDanUta sZcZsna, Pastwowa Komisja Powiadczania Znajomoci Jzyka Polskiego jako Obcego konsultacja: jzyk polski jako obcyJolanta UrBaniK, penomocnik rektora ds. Procesu Boloskiego, Uniwersytet Warszawski konsultacja: internacjonalizacja szkolnictwa wyszegoanna DaKowicZ-nawrocKa, zastpca dyrektora Departamentu Ksztacenia Oglnego i Wychowania, Ministerstwo Edukacji Narodowej konsultacja: jzyki obce w ksztaceniu oglnym

[ rEDaKcJa ]

anna graBowsKaredaktor naczelna | anna.grabowska@frse.org.plmagorZata JanasZEKsekretarz redakcji | malgorzata.janaszek@frse.org.plJUlia pacHEcKaredaktor dziau programw europejskichwEroniKa sKacZKowsKa redaktor serwisu internetowegoJoanna garBaciK redaktor artystyczny micHa goa skadwEroniKa walasEK korektaagniEsZKa pawowiEc korektamalwina grEcKa fotoedycja i promocjaJan nica wsppraca wydawniczamicHa caKa edytor strony internetowejDorota KowalsKa konsultacja j. angielskianna poDoracKa tumaczenie j. angielski | Biuro Tumacze Poliglota

[ aDrEs rEDaKcJi ]

JZyKi oBcE w sZKolEul. Mokotowska 4300-551 Warszawatel. 22 46 31 263; 22 46 31 265e-mail: jows@frse.org.pl | www.jows.pl

[ wyDawca ]

fUnDacJa roZwoJU systEmU EDUKacJiul. Mokotowska 4300-551 Warszawawww.frse.org.plFotografia wykorzystana na stronie 3 pochodzi ze zbiorw Ministerstwa Edukacji Narodowej. Fotografie wykorzystane na stronach: 7 8, 15 oraz na stronie 107 pochodz ze zbiorw Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Fotografia wykorzystana na stronie 26 pochodzi ze zbiorw Komisji Europejskiej. Fotografie na stronach: 20, 31, 33 - 34, 39 - 42, 46, 50 51, 53, 63, 66, 70, 80, 84, 119, 121, 125 oraz 128 pochodz ze zbiorw agencji fotograficznej Fotolia. Fotografie na stronach 73 - 74 pochodz ze zbiorw autorki artykuu Beaty Lenartowicz. Fotografia wykorzystana na stronie 86 pochodzi ze zbiorw autorki artykuu Renaty Klimek - Kowalskiej. Fotografie na stronach 93 - 94 pochodz ze zbiorw autorki artykuu Iwony Saby - Gral. Fotografie na stronach 102 i 104 pochodz ze zbiorw Otwartego Uniwersytetu Warszawskiego.

PL ISSN 0446-7965

Przedruk materiaw zamieszczonych w czasopimie w caoci lub czci moliwy jest wycznie za zgod redakcji.Cytowanie oraz wykorzystywanie danych empirycznych dozwolone jest z podaniem rda. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2012Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu Uczenie si przez cae ycie.Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialnoci za tre umieszczon w publikacji.Publikacja bezpatna

JZyKi oBcE w sZKolEnr 3 / 2012

Autorw zainteresowanych publikowaniem artykuw zapraszamy do kontaktu z redakcj: jows@frse.org.pl. Jestemy otwarci na Pastwa pomysy ipropozycje ciekawych tekstw.

wraz z pierwszym dzwonkiem nowego roku szkolnego wrcili do szk Wasi uczniowie, przedstawiciele tzw. I-generation, nieznajcy wiata bez Internetu i urzdze elektronicznych. Wraz z nimi do szkolnych klas wkroczylicie Wy, nauczyciele pamitajcy wiat sprzed rewolucji informatycznej. Wielu z Was, stajc z kred w rku przy tablicy, kolejny raz zadaje sobie pytanie, jak uczy tych modych ludzi, ktrzy w doniach trzymaj najnowsze modele telefonw komrkowych i tabletw posiadajcych najnowoczeniejsze rozwizania technologiczne, umoliwiajce znalezienie poszukiwanej informacji w kilka sekund.

W 2001 r. amerykaski badacz mediw i Internetu Marc Prensky opublikowa artyku pt. Digital natives, digital immigrants. Okreli on w nim modzie urodzon po roku 1990 mianem cyfrowych tubylcw w przeciwiestwie do ich rodzicw i nauczycieli, ktrych nazwa cyfrowymi imigrantami. Cyfrowi tubylcy w rezultacie zmian, jakie w ich mzgach wywouje nieustanny kontakt z nowymi technologiami, ucz si i postrzegaj wiat w sposb cakowicie odmienny ni cyfrowi imigranci. Obie grupy posuguj si te innym jzykiem. Jak pisze na swoim blogu znana polska neurolingwistka dr Marzena yliska, zdaniem Marca Prenskyego u digitalnych imigrantw, nawet jeli weszli do wiata nowych technologii, mona rozpozna obcy akcent, ktry nie pozwala zapomnie, e wychowali si w wiecie bez komputerw. Aby pozby si tych naleciaoci jzykowych, podobnie jak w nauce jzykw obcych, najlepsza jest imersja w rzeczywisto rodzimych uytkownikw danego jzyka. Dlatego nauczyciele powinni stara si wej w wiat swoich uczniw i zgodnie z postulatami Prenskyego uatrakcyjni lekcje, wykorzystujc typowe dla cyfrowych tubylcw narzdzia i sposb przyswajania wiedzy.

W niniejszym numerze Jzykw Obcych w Szkole prezentu-jemy Pastwu artykuy pokazujce, w jaki sposb wykorzystywa nowe technologie i portale spoecznociowe na lekcjach jzyka obcego. Znajd w nich Pastwo nie tylko definicje blended learningu, e-learningu, podcastw, WebQWests, rozszyfrowanie skrtw VLE, RSS, ale rwnie gotowe scenariusze na lekcje

jzykowe z wykorzystaniem np. Ipada i gier komputerowych. Ponadto zamiecilimy informacje, jak uczy selekcji i rozumienia danych wyszukanych w Internecie oraz jak uchroni uczniw przed zagroeniami, ktre niesie ze sob korzystanie z globalnej sieci. Milan Stanojevi, ekspert Europejskiego Centrum Jzykw Nowoytnych (ECML) w Grazu, w swoim tekcie o inicjatywie DOTS Developing online teaching skills przedstawia materiay szkoleniowe opracowane przez ECML w celu umoliwienia nauczycielom jzykw obcych tworzenia wasnych pomocy dydaktycznych z wykorzystaniem narzdzi internetowych takich jak: YouTube, wiki, blogi, audiokonferencje itp.

Majc jednak nadziej, e wiat wirtualny nie zastpi jeszcze cakowicie rzeczywistoci realnej, proponujemy rwnie Pastwu lektur artykuw pokazujcych jak skoni cyfrowych tubylcw do odoenia na bok smartfonw i laptopw, i zaangaowania si w obchody Europejskiego Dnia Jzykw poprzez uczestnictwo w warsztatach teatralnych, poznawanie kultury kraju danego jzyka dziki malarstwu, muzyce i literaturze. Zachcamy rwnie do lektury opisw projektw jzykowych nagrodzonych w XI edycji konkursu European Language Label, ktre mog stanowi inspiracj do realizacji wraz z uczniami innowacyjnych przedsiwzi w dziedzinie edukacji jzykowej.

W imieniu caej redakcji Jzykw Obcych w Szkole ycz Pastwu, ebycie w nowym roku szkolnym, dziki zastosowaniu nowych technologii, odkryli klucz do wiata cyfrowych tubylcw i znaleli z nimi wsplny jzyk obcy.

P.S. Przypominam, e mona nas znale rwnie na: www.jows.pl

[Drodzy czytelnicy ]

anna grabowska(cyfrowa imigrantka)Redaktor naczelnaanna.grabowska@frse.org.pl

od redakcji

[ 1 ]

spis : treci

jzyki w EuropieWyWiad z Krystyn szumilas

ministrem edukacji narodowej 3

BarBara sKaczKoWsKa 5O Europejskim Dniu Jzykw

anna GraBoWsKa 8Ucz si jzykw bd aktywny!

Waldemar martyniuK 11Nauka poprzez jzyki: promowanie edukacji integrujcej, wspierajcej rnojzyczno i interkulturowej nowy program dziaa Europejskiego Centrum Jzykw Nowoytnych Rady Europy w Grazu

mateusz-milan stanojevi 15Support Where Its Needed: Helping Language Professionals to Develop Online Teaching Skills for the 21st Century Classroom

jan soKol 20Europejska wielojzyczno

izaBela zyGmunt 26Z unijnego na nasze. VI edycja konkursu dla modych tumaczy Juvenes Translatores

anna atas 30Nowe moliwoci ciekawych wyjazdw dla nauczycieli

temat numerudorota tomczuK 31Metody audiowizualne i media w nauczaniu jzykw obcych

elBieta GajeK 37Komunikacja jzykowa i midzykulturowa uczniww projektach eTwinning

aGnieszKa dryjasKa, sBastien ducourtioux 42Zajcia na odlego w nauczaniu treci kulturowych

dominiKa BucKo, adriana Prizel-Kania 46Wdrwki po globalnej sieci, czyli o moliwociach wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnej w ksztaceniu jzykowym

maGdalena Grutzmacher 52Z jzykami przez wiat Lingu@net World Wide

micha merczysKi 54Internetowe projekty edukacyjne Narodowego Instytutu Audiowizualnego

aGnieszKa GierzysKa-KierWisKa 57eTwinning w pracy nauczyciela

iWona moczydoWsKa 59Jak to na Facebooku adnie

maGorzata KureK, sylvia maciaszczyK 65Media spoecznociowe lets face them

Beata lenartoWicz 69Zastosowania TIK w projektach eTwinning

unijna wiea BabelmaGorzata janaszeK, Katarzyna Pfeiffer 71Jak uczy jzykw obcych z pasj?O projektach ELL sw kilka

saWomir czePieleWsKi 76Lingua franca made in China

renata KlimeK-KoWalsKa 82Klasy frankofoskie

maGorzata czonKoWsKa-naumiuK 85Nauka jzykw obcych w programie Erasmus

iWona saBy-Gral 88Jzyk polski jako obcy, czyli przede wszystkim(cho nie tylko) o intensywnych kursach dla studentw

iWona misztal 92Nauczanie jzyka specjalistycznego na odlegona przykadzie projektu jzykowego ESP-T

maGorzata GaWliK-KoBylisKa 95Studenci wroli projektantw kursuMilitary English e-Project

saWomir masKieWicz, Karol stPie 98Lifelong Learning a jzyki obce na Uniwersytecie Otwartym Uniwersytetu Warszawskiego

pomysy dla aktywnychanna PaPlisKa 103Dzie Jzykw Obcych zabawa, nauka i motywacja do pracy

izaBela WitKoWsKa 109Mike visits Europe

dominiKa seroWy-talaroWsKa 113Proste przykady zastosowania TIKna lekcjach jzyka angielskiego

Krzysztof Kotua 118Gra komputerowa na lekcji jzyka obcego

maGorzata czaja, justyna WalczaK 121Bank pomysw halloweenowych

wywiad z

Krystyn szumilasministremedukacjinarodowej

w kwietniu 2012 r. uczniowie trzecich klas gimnazjum przystpili do nowego egzaminu zjzyka obcego. co wynika z analizy rezultatw tych egzaminw?

Na podstawie wynikw tegorocznych egzaminw mona m.in. stwierdzi, e gimnazjalici, niezalenie od zdawanego jzyka, znacznie lepiej opanowali umiejtnoci zwizane zrozumieniem wypowiedzi, w tym rozumieniem ze suchu i rozumieniem tekstw pisanych, ni umiejtnoci zwizane ztworzeniem wypowiedzi istosowaniem rodkw jzykowych. Do dobrze rozumieli oglny sens tekstu, np.jego gwn myl, intencj autora lub kontekst sytuacyjny, cho sukces w duym stopniu zalea od zoonoci tekstu i zakresu rodkw jzykowych wnim wykorzystanych. W rezultacie za rozwizanie zada z jzykw obcych nowoytnych na poziomie podstawowym gimnazjalici uzyskali rednio 60-70 punktw, co jest zadowalajcym wynikiem.

Napoziomie podstawowym egzaminu najtrudniejsze okazay si zadania sprawdzajce znajomo rodkw jzykowych, przy czym uczniowie lepiej opanowali sownictwo ni struktury gramatyczne. Sprawdzia si take nowa formua egzaminu

gimnazjalnego, w tym stopnia opanowania jzykw obcych, poniewa dobrze diagnozuje efekty nowego sposobu nauczania, zakadajcego wykorzystywanie wiedzy w praktyce, co w przypadku znajomoci jzykw obcych jest kluczowe. Ministerstwo Edukacji Narodowej od dawna powica nauczaniu jzykw obcych szczegln uwag, midzy innymi z tego powodu zgosilimy Polsk do Europejskiego Badania Kompetencji Jzykowych.

Jakie dziaania podejmuje mEn, by wspiera nauk jzykw obcych?

Cztery lata temu ministerstwo wprowadzio zmiany organizacyjne i programowe. W ich wyniku od 2008r. uczniowie rozpoczynaj nauk jzyka obcego od pierwszej klasy szkoy podstawowej; a od 2009 r. jest obowizkowy drugi jzyk obcy od pierwszej klasy gimnazjum, nauczany w rnych grupach zaawansowania, co pozwala na dostosowanie nauki do moliwoci uczniw. W tym roku egzamin gimnazjalny z jzykw ma ju dwa poziomy podstawowy i rozszerzony. Egzaminy z jzykw obcych s czci egzaminu po gimnazjum od 2010 r., przy czym przez dwa lata miay charakter testowy, a od tego roku ich wynik ju jest brany pod uwag w rekrutacji do szk ponadgimnazjalnych.

jzyki w Europie

[ 3 ]

To wszystko wiadczy o tym, jak wag przykada MEN do nauki jzykw, i w ogle o randze nauczania jzykw w polskiej szkole. Do staych dziaa naley take badanie tego obszaru w ramach monitorowania wdraania podstawy programowej.

21 czerwca 2012 r. opublikowano wyniki badania kompetencji jzykowych European survey on language competences. polscy uczniowie nie wypadli zbyt dobrze na tle swoich rwienikw z innych krajw. Jakie s tego przyczyny?

Badanie ESLC, w ktrym uczestniczyo 14 pastw, pokazao due rnice midzy osigniciami uczniw z rnych krajw. Wynika to m.in. z faktu, e populacje badanych uczniw znacznie rni si co do okresu, intensywnoci lub sposobu nauczania. W Polsce uczestniczca w badaniu modzie uczya si wedug starej podstawy programowej, byli to wic ci uczniowie, ktrzy rozpoczynali nauk jzyka obcego dopiero od czwartej klasy szkoy podstawowej. To by jeden z powodw, dla ktrych ponad 20proc. naszych uczniw biorcych udzia w badaniu nie osigno poziomu A1 z jzyka angielskiego, najczciej nauczanego, ale podobnie byo we Francji, Bugarii, Hiszpanii i Portugalii.

Wanie dziki moliwoci porwnania osigni polskich uczniw z wynikami uczniw z innych systemw edukacji zyskamy wiedz, na podstawie ktrej bdzie mona poprawia edukacj jzykow w polskich szkoach. Dobrze si stao, e wyniki egzaminu gimnazjalnego z jzykw obcych i wyniki ESLC zbiegy si w czasie, to nieoceniony materia, m.in. do analizy naszych sabych obszarw w dziedzinie nauczania jzykw obcych.

Badanie Eslc wykazao rwnie, e bardzo wanym czynnikiem podnoszcym kompetencje jzykowe uczniw jest tzw.ekspozycja na jzyk obcy poza szko. czy ministerstwo rozwaa podjcie dziaa zmierzajcych do promowania nauki jzykw przy wykorzystaniu mediw, np.emitowanie programw telewizyjnych w wersji oryginalnej bez dubbingu?

Analiza zarwno wynikw badania ESLC, jak i wynikw egzaminu gimnazjalnego wskazuj na potrzeb dziaa wzmac-niajcych jako nauczania jzykw obcych w szkole, w czym niebagateln rol odgrywa czsty kontakt z ywym jzykiem. Dlatego apelujemy do stacji telewizyjnych, w szczeglnoci publicznych, o udostpnienie treci obcojzycznych, w tym emisj filmw bez dubbingu, wycznie z napisami. W krajach, gdzie

jest to norm wyniki s o wiele lepsze, co take wyranie wida w badaniach ESLC. Apeluj te do rodzicw, eby nie wybierali dzieciom, ktre ju pynnie czytaj, filmw z dubbingiem.

przytoczone badanie Eslc oraz wyniki egzaminw pokazay, e uczniowie zduych orodkw miejskich osigaj lepsze wyniki w nauce jzykw obcych ni ich koledzy zeszk pooonych na terenach wiejskich. wjaki sposb mEn planuje wspiera nauczanie jzykw obcych wszkoach znajdujcych si na obszarach defaworyzowanych pod wzgldem spoecznym iekonomicznym?

Kluczow spraw jest poprawa kompetencji nauczycieli w zakresie prowadzenia lekcji w jzyku obcym. Przymierzamy si do nowego projektu w ramach Priorytetu III PO KL, na ktry zostanie przeznaczonych okoo 60 mln zotych. rodki te zostan wykorzystane na wsparcie rozwijania kompetencji nauczycieli jzykw obcych pracujcych na terenach defaworyzowanych, w tym na terenach wiejskich (m.in. warsztaty motywujce nauczycieli do uywania na lekcjach wycznie jzyka obcego). Wane jest te, eby takie zalecenia w podstawie programowej jak organizowanie pozalek cyjnych form nauki czy zapewnienie uczniom kontaktu z jzykiem poprzez stay dostp do auten-tycznych materiaw (filmy, gazety, czasopisma, Internet) stay si codzienn praktyk.

Konsekwentnie bd take wdraa zalecenia Rady Europy dotyczce koniecznoci obnienia wieku rozpoczynania edukacji jzykowej oraz cigego monitorowania wdraanych zmian.

26 wrzenia obchodzimy Europejski Dzie Jzykw. czego yczyaby pani mnister nauczycielom jzykw obcych z okazji tego wita?

Przede wszystkim, by dziki ich pracy, uczniowie nabyli silnego przekonania, e jzyki obce s przydatne w yciu, w kontaktach z ich rwienikami z innych krajw, w trakcie wyjazdw zagranicznych oraz korzystania z nowoczesnych technologii.

Dzikujemy za rozmow. redakcja Jows.

[ Krystyna szumilas ]Minister edukacji narodowej. Absolwentka matematyki na Uniwersytecie

lskim. W latach 1975-1991 nauczycielka matematyki w Szkole Podstawowej

nr 6 w Knurowie. W latach 1991-1995 penomocnik Zarzdu Miasta Knurowa

ds. owiaty. Od 2001 r. posanka Platformy Obywatelskiej. W Sejmie V kadencji

przewodniczca Komisji Edukacji, Nauki i Modziey. W latach 2007-2011

sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

jzyki w Europie

[ 4 ]

[ Barbara skaczkowska ]w tym roku, 26wrzeniaju po raz 11. obchodzimy EuropejskiDzie Jzykw. Jakiebyy pocztki tego corocznego wita jzykw? Jakjest ono obchodzone wEuropie iwpolsce? skdwzi materiay dozorganizowania wydarzenia wswojej szkole? wponiszym artykule znajd pastwo odpowiedzi na te pytania.

[ 5 ]

jzyki w Europie

czy wiecie, e nieco ponad poowa Europejczykw (54 proc.) jest w stanie rozmawia w co najmniej jednym jzyku oprcz ojczystego, jedna czwarta (25 proc.) umie mwi w co najmniej dwch innych jzykach, a co dziesity (10 proc.) potrafi rozmawia w co najmniejtrzech.

Eurobarometr 2012

odrobina historiiWszystko zaczo si od inicjatywy Rady Europy, ktra ogosia rok 2001 Europejskim Rokiem Jzykw (ERJ). Decyzja w tej sprawie zostaa podjta na spotkaniu Komitetu Ministrw 19stycznia 1999 r. Komitet zaprosi take Uni Europejsk do przyczenia si do tej inicjatywy, a Parlament Europejski i Rada przyjli stosowny dokument 17 czerwca 2000 r.

Najwaniejszymi celami inicjatywy byy: ochrona europejskiego dziedzictwa jzykowo-kulturowego, pokazanie rnorodnoci jzykowej Europy oraz zachcenie do intensyfikacji i zrnicowania form promocji nauki jzykw obcych, szczeglnie tych, ktre s mniej rozpowszechnione i uywane. Uznano rwnie, e ksztacenie jzykowe jest doskonaym narzdziem do budowania tolerancji i wzajemnego zrozumienia pomidzy rnymi kulturami, a znajomo jzykw obcych znaczco wspomaga procesy migracyjne w Europie zarwno w celach edukacyjnych, jak i zawodowych.

Przyjto dwa hasa Roku: Jzyki otwieraj drzwi oraz Bogactwo jzykw bogactwem Europy. W ramach obchodw ERJ Rada Europy i Komisja Europejska utworzyy wspln stron internetow dostpn w 11 jzykach i aktualizowan przez cay rok. Eurobarometr (instytucja zajmujca si prowadzeniem bada opinii publicznej w krajach Unii Europejskiej) przeprowadzi wwczas pierwsze badanie na temat znajomoci jzykw, ktrego wyniki zostay ogoszone w lutym 2001 r.

W celu koordynacji dziaa prowadzonych w ramach ERJ w krajach uczestniczcych w jego obchodach, w tym take w Polsce, powoane zostay krajowe komitety koordynujce, ktrych zadaniem byo m.in. wspieranie inicjatyw podejmowanych na szczeblu krajowym oraz w rodowiskach lokalnych. W Polsce w 2001 r. zorganizowano okoo 1100 wydarze o rnym zasigu i charakterze. W obchody wczyo si take czasopismo Jzyki Obce w Szkole, ktre regularnie informowao o aktualnociach oraz wydao dwa numery specjalne: o nauczaniu jzykw osb niepenosprawnych oraz o jzykach mniejszoci narodowych i etnicznych.

Dziaania realizowane w ramach Europejskiego Roku Jzykw zaangaoway miliony osb w 45 krajach. Wobec sukcesu, jaki odniosa inicjatywa ERJ, Komitet Ministrw Rady Europy przyj pod koniec 2001 r. deklaracj o ustanowieniu corocznych obchodw europejskiego wita jzykw. Komitet zaproponowa te, aby obchody byy organizowane w sposb zdecentralizowany i elastyczny, zgodnie z yczeniami pastw czonkowskich i posiadanymi przez nie moliwociami. Jak rozwija si ta inicjatywa w Europie, mona zobaczy na stronie internetowej Europejskiego Dnia Jzykw (EDJ) utworzonej przez Europejskie Centrum Jzykw Nowoytnych w Grazu. Strona jest dostpna take w jzyku polskim.

Jak zorganizowa Europejski Dzie Jzykw? Wszystko zaley od wyobrani i inicjatywy. Nie ma na to gotowego scenariusza. Liczy si przede wszystkim ciekawy pomys. Mona zaprosi ssiada-cudzoziemca, aby opowiedzia o pierwszych trudnych dowiadczeniach z jzykiem polskim lub poprowadzi lekcj swojego jzyka ojczystego. Ciekawym rozwizaniem moe si okaza zaproszenie pracownika mi-dzynarodowej korporacji czy przedsibiorstwa, aby podzieli si spostrzeeniami o pracy w rodowisku wielokulturowym i wielojzycznym, albo studenta z innego pastwa, eby zapozna uczniw ze zwyczajami i tradycjami wystpujcymi w jego kraju. Warto zorganizowa lekcje pokazowe jzykw mniej znanych i uywanych lub poprosi niewidomych kolegw, aby pokazali, czym jest alfabet Braillea. Rwnie ciekawe mog by konkursy czy warsztaty powicone bajkom rnych narodw lub te wykorzystanie w trakcie EDJ zabaw i gier charakterystycznych

jzyki w Europie

[ 6 ]

dla innych krajw niektre z nich zostay przedstawione w numerze 2/2012 Jzykw Obcych w Szkole.

Naley przy tym pamita, e Europejski Dzie Jzykw dotyczy nie tylko jzykw obcych. W Polsce s obecnie uywane take jzyki mniejszoci narodowych i etnicznych (biaoruskiej, czeskiej, litewskiej, niemieckiej, ormiaskiej, rosyjskiej, sowackiej, ukraiskiej, ydowskiej, karaimskiej, emkowskiej, romskiej i tatarskiej), a take jzyk regionalny kaszubski. Ponadto nie zapominajmy o takich terytorialnych odmianach jzyka polskiego, jak gwary czy dialekty. S one wan czci kultury, ktr warto chroni i pielgnowa. W przeciwnym razie nie bdziemy wiedzie, skd si wzio sowo wihajster i czy ma ono co wsplnego z dynksem; co oznaczaj w gwarze warszawskiej cebula i sikor, a take czy borwka w gwarze krakowskiej oznacza to samo, co czarna jagoda, a grule na Podhalu to samo, co pyry w Poznaniu.

Jeli szukacie Pastwo inspiracji, warto take zapozna si z ju zrealizowanymi projektami. S one dostpne w bazie danych na

stronie Europejskiego Dnia Jzykw (http://edl.ecml.at). Mona tam znale wiele pomysw i przykadw zarwno z Polski, jak i innych krajw europejskich, a take z Indii, Urugwaju czy Kanady. Pomocne oka si rwnie strona internetowa Europejskiego Dnia Jzykw oraz strony zagranicznych instytutw kultury dziaajcych w Polsce (wWarszawie, Krakowie, Lublinie, Wrocawiu), a take materiay zamieszczone na Facebooku czy YouTube. Wanie na stronie Europejskiego Dnia Jzykw mona znale materiay promocyjne (http://edl.ecml.at/Participate/Materials/tabid/1769/language/en-GB/Default.aspx) do bezpatnego wykorzystania.

[ Barbara skaczkowska ]Naczelnik Wydziau Spraw Europejskich w Departamencie Wsppracy

Midzynarodowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Krajowa koordynatorka

do spraw Europejskiego Dnia Jzykw.

jzyki w Europie

[ 7 ]

Ucz si jzykw bd aktywny!obchody Europejskiego Dnia Jzykw 2012 w warszawie

[ anna grabowska ]24 wrzenia 2012 r. rusza, ju po raz jedenasty, wito wielo-jzycznej Europy! lekcje pokazowe i warsztaty metodyczne dla nauczycieli w kilkudziesiciu jzykach, midzynarodowa konferencja, zajcia teatralne, opowiadanie bajek, jzykowa gra miejska i festiwal filmowy to gwne atrakcje tegorocz-nego Europejskiego Dnia Jzykw w warszawie.

jzyki w Europie

[ 8 ]

wielojzyczna warszawaEuropejski Dzie Jzykw (EDJ) zosta ustanowiony przez Rad Europy w 2001r. i jest obchodzony we wszystkich krajach europejskich. Oficjalnie wito przypada 26wrzenia i suy promocji nauki jzykw obcych oraz bogactwa kultu-rowego Europy. Tegoroczne obchody EDJ, ktre odbd si w Warszawie w dniach 24-29 wrzenia, przygotowao konsorcjum nastpujcych instytucji: Stowarzyszenie Europejskich Instytutw Kultury (EUNIC), Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Komisja Europejska i Parla-ment Europejski Przedstawi-cielstwo w Polsce, Uniwersytet Warszawski, Biuro Edukacji Urzdu Miasta Stoecznego Warszawy, Rosyjski Orodek Nauki i Kultury, Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Praga Poudnie m. st. Warszawy, Przystanek Ksika, Teatr

Ochoty, Towarzystwo Przyjani Polsko-Francuskiej, Orodek Rozwoju Edukacji, Pastwowa Komisja Powiadczania Znajomoci Jzyka Polskiego jako Obcego, Narodowy Instytut Audiowizualny.

Obchody Europejskiego Dnia Jzykw 2012 zostay objte patronatem honorowym Rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego oraz Prezydenta m. st. Warszawy.

Haso tegorocznego Europejskiego Dnia Jzykw w Warszawie: Bd aktywny Ucz si jzykw! nawizuje do dwch bardzo wanych wydarze sportowych, ktre miay miejsce latem: Euro 2012 i igrzysk olimpijskich oraz do obchodw Europejskiego Roku Aktywnoci Osb Starszych i Solidarnoci Midzypokoleniowej. Bogaty program EDJ i zrnicowana formua imprez pozwol pasjonatom nauki jzykw obcych w kadym wieku znale co dla siebie.

wcz si w jzyki nie bd offline!Obchody EDJ w Warszawie rozpoczn si 24 wrzenia w trakcie midzynarodowej konferencji pt. Nowe technologie i media spoecznociowe w edukacji jzykowej. Wemie w niej udzia 300 uczestnikw z Polski i zagranicy, ktrzy bd mogli posucha wykadw takich ekspertw jzykowych jak: dr Waldemar Maryniuk dyrektor Europejskiego Centrum Jzykw Nowoytnych w Grazu, czy prof. zw. dr hab. Hanna Komorowska z UW. Wraz ze specjalistami z rnych krajw Europy bd rwnie szuka odpowiedzi na pytania: W jaki sposb zastosowanie TIK zmienia edukacj jzykow? Jak poczy atrakcyjno nowoczesnych technologii z celami procesu ksztacenia? Jakie s plusy i minusy wirtualnej nauki jzykw? W czasie sesji posterowych eksperci ds. nauki jzykw z IBM, Dyrekcji Generalnej KE ds. Tumacze Pisemnych, czasopisma Jzyki Obce w Szkole, British Council, Akademii Obrony Narodowej, Goethe Institut czy Biura Edukacji m. st. Warszawy zaprezentuj najnowoczeniejsze rozwizania z dziedziny edukacji jzykowej. Bardzo wanym elementem konferencji bd warsztaty przygotowane przez suby tumaczeniowe KE i Parlamentu Europejskiego na temat ksztacenia i pracy tumaczy z wykorzystaniem cyfrowych narzdzi. Po raz pierwszy w Polsce zostanie rwnie zaprezentowany projekt ECML DOTS-Online Teacher Training, majcy na celu przygotowanie nauczycieli jzykw obcych do samodzielnego opracowywania materiaw dydaktycznych przy pomocy TIK. Szczegowy program dostpny jest na stronie www.konferencje.frse.org.pl/edj2012

W trakcie konferencji odbdzie si te gala wrczenia nagrd laureatom XI edycji konkursu European Language Label za najbardziej innowacyjne rozwizania w dziedzinie nauczania i uczenia si jzykw obcych. Zapraszamy do zapoznania si z opisami nagrodzonych projektw na stronie www.ell.org.pl.

Jzyki Europy na duym ekranieDla kinomanw organizatorzy EDJ przygotowali tygodniowy przegld filmw z rnych zaktkw Europy. Projekcje odbd si w Rosyjskim Orodku Nauki i Kultury. Bdzie to okazja, by usysze w oryginale, jak brzmi jzyk grecki, duski czy irlandzki oraz obejrze filmy, ktre rzadko wywietlane s w polskich kinach. Pokazy dla uczniw szk podstawowych i rednich ruszaj ju 24 wrzenia.

jzyki w Europie

[ 9 ]

gawdy jzykoweW tym roku po raz pierwszy Towarzystwo Przyjani Polsko--Francuskiej zorganizuje gawdy jzykowe dla dzieci, modziey i dorosych. Frankofile bd mogli odkry uroki Parya na obrazach Toulouse-Lautreca, pasjonaci muzyki francuskiej wezm udzia w zajciach muzycznych pt. Sur le Pont dAvignon muzyka czy pokolenia, mionicy futbolu bd doskonali swoje umiejtnoci jzykowe i pikarskie na warsztatach Z mistrzami dryblingu o jzyku niemieckim i sporcie, a najmodszych, z dziadkami i rodzicami, zapraszamy na opowiadanie bani braci Grimm i bajek rumuskich.

wielojzyczno w piguce25, 26 i 27 wrzenia w Szkole Jzykw Obcych Uniwersytetu Warszawskiego oraz dwch warszawskich bibliotekach publicznych odbdzie si ponad 70 lekcji pokazowych jzykw caego wiata. Jak co roku wemie w nich udzia okoo 1500 uczniw, studentw, nauczycieli oraz dorosych warszawian i warszawianek. Oprcz zaj z najczciej nauczanych jzykw Europy odbd si lekcje jzykw egzotycznych, takich jak: japoski, chiski czy hebrajski. Uwadze uczestnikw polecamy rwnie moliwo wzicia udziau w pierwszej lekcji jzyka duskiego, irlandzkiego, greckiego czy rumuskiego. Ponadto cudzoziemcy mieszkajcy w Warszawie bd mogli sprawdzi swj poziom znajomoci jzyka polskiego. Jak co roku prezentowany bdzie jzyk migowy. Kada lekcja bdzie zawieraa informacje o kulturze i tradycji kraju danego jzyka.

targowisko jzykwUczestnicy obchodw EDJ bd mogli w czasie lekcji pokazowych zapozna si z ofert kursw jzykowych i europejskich programw edukacyjnych. Otrzymaj take bezpatne materiay promocyjne i informacyjne, ktre bd wyoone na stoiskach instytutw kultury i jzykw, Narodowej Agencji Programu Uczenie si przez cae ycie oraz Komisji Europejskiej.

nauczycielu, ucz si sam!26 wrzenia w Orodku Rozwoju Edukacji odbd si warsztaty metodyczne dla nauczycieli jzykw obcych przygotowane przez British Council, Goethe Institut, Instytut Austriacki oraz Naro-dow Agencj Programu Uczenie si przez cae ycie. W trakcie zaj nauczyciele bd mogli zapozna si z niestandardowymi metodami nauki jzykw obcych oraz najnowoczeniejszymi rozwizaniami technologicznymi wspomagajcymi proces nauki. Ponadto bd mogli uzyska pen informacj o edukacyjnych

programach europejskich, takich jak: European Language Label, Europass, Comenius Mobilnoci Szkolnej Kadry Edukacyjne oraz eTwinning.

Jzyki w teatrzeJzyk teatru nie zna granic. To, czego nie rozumiemy wypowiadajc sowa, przekazane jest nam przez aktorw za pomoc gestw, mimiki i emocji. 28 wrzenia w Teatrze Ochoty odbd si jzykowe warsztaty teatralne dla dzieci, rodzicw i dziadkw. Bd one wspania okazj do nauki jzykw obcych nie z pomoc podrcznika, lecz poprzez ruch, piew i muzyk.

gra miejska warsaw travel 2012W sobot, 29 wrzenia, na Powilu pasjonaci nauki jzykw bd rozwizywa zagadki jzykowe podczas gry miejskiej organizowanej przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. W tym roku druyny wciel si w rol nowopowstaych biur turystycznych, rozwijajcych swoj dziaalno dziki wsparciu UE. Aby zrealizowa wszystkie zadania w grze, bd musiay nawiza midzynarodowe kontakty, wybra profil swojej dziaalnoci, powalczy o klienta, zorganizowa wycieczk, pomc zagubionemu turycie, wygra z konkurencj, a przede wszystkim... pokona bariery jzykowe i przeciwnoci losu, ktrych w tej grze nie zabraknie. Nieuczciwy kontrahent, wyjtkowo leniwy rezydent, roztargnieni uczestnicy wycieczki, nagy krach na rynkach to tylko niektre kopoty, jakie czekaj graczy. Dodatkowym utrudnieniem bd zdarzenia losowe (w trakcie gry zawodnicy dostan informacje o nich w formie wiadomoci sms na wasne komrki), wpywajce na decyzje druyn i dziaalno ich biura. Na zwycizcw jak co roku czekaj nagrody, czyli darmowy semestr nauki jzyka w jednym z instytutw kultury.

Docz do nasWstp na wszystkie opisane wyej wydarzenia jest bezpatny. Na lekcje pokazowe i warsztaty dla nauczycieli wymagana jest wczeniejsza rejestracja online. Szczegowe informacje na temat obchodw EDJ 2012 w Warszawie znajduj si na stronie www.edj.waw.pl. Serdecznie zapraszamy!

[ anna grabowska ]Redaktor naczelna Jzykw Obcych w Szkole. Koordynatorka programu

European Language Label w Polsce. Absolwentka Interdyscyplinarnych Studiw

Podyplomowych dla Tumaczy Prawnych i Sdowych oraz European Masters

in Conference Interpreting w ILS UW.

jzyki w Europie

[ 10 ]

European Centre for Modern LanguagesCentre europen pour les langues vivantes

Europisches Fremdsprachenzentrum

nauka poprzezjzyki: promowanie edukacji integrujcej, rnojzycznej iinterkulturowej nowy program dziaa Europejskiego centrum Jzykw nowoytnych rady Europy w grazu

[ waldemar martyniuk ]Europejskie centrum Jzykw nowoytnych rady Europy w grazu (Ecml) rozpoczo realizacj swojego nowego programu dziaa zaplanowanych na lata 2012-2015, zatytuowanego Nauka poprzez jzyki: promowanie edukacji integrujcej wspierajcej rnojzyczno i interkulturowej. nowy program odzwierciedla zarwno misj centrum, jak i biece obszary zainteresowa jego pastw czonkowskich oraz partnerw wdziedzinie edukacji jzykowej.

jzyki w Europie

[ 11 ]

program opiera si na dugoterminowej wizji majcej na celu opracowanie integrujcych, rnojzycznych i interkulturowych podej pedagogicznych wykra-czajcych poza nauk jzykw obcych i obejmujcych cao umiejtnoci potrzeb jzykowych wszystkich grup osb uczcych si w procesie uczenia si przez cae ycie (w szkole i poza ni). Wizja ta zasadza si na koncepcjach opracowanych niedawno przez Wydzia Polityki Jzykowej Rady Europy i rekomendacjach uchwalonych przez Komitet Ministrw reprezentujcy 47 pastw czonkowskich Rady.

podejcie przyjte przez Ecml koncen-tracja na uczcych si

Nowy program ECML koncentruje si na osobach uczcych si i ich prawie do wysokiej jakoci edukacji na wszystkich poziomach. Coraz wiksze zrnicowanie jzykowe i kulturowe wspczesnych spoeczestw europejskich sprawia, e odpowiednie zaspokajanie potrzeb wszystkich uczcych si w celu wspierania rozwoju ich sprawnoci jzykowych i midzykulturowych jest istotne dla zapewnienia dobrobytu i sukcesu indywidualnych osb oraz dla rozwoju caego spoeczestwa. W nowym programie uwzgldniono fakt, e dostp do wysokiej jakoci edukacji dla wszystkich jest warunkiem wstpnym rozwoju demokracji w spoeczestwach europejskich. W tym kontekcie i zgodnie z dugoletni tradycj prac Rady Europy w dziedzinie ksztacenia jzykowego w programie ECML po raz kolejny nacisk zostanie pooony na kluczowy czynnik, si sprawcz i podmiot spoeczestw wielojzycznych, tzn. osoby uczce si. Rozwj spoeczestw i wsppracy midzynarodowej na kadym poziomie: spoecznym, gospodarczym i politycznym, w duej mierze uzaleniony jest od sukcesu w edukacji wszystkich obywateli na wszystkich etapach ycia.

Dugoterminowa wizja edukacji jzykowej ECML bazuje na filozofii Europejskiego Systemu Opisu Ksztacenia Jzykowego, w ktrym podkrela si, e poszczeglne jzyki i kultury nie stanowi odrbnych kategorii mentalnych, gdy kompetencje komunikacyjne rozwija si z wykorzystaniem caoci wiedzy i dowiadczenia, a jzyki tworz wzajemne relacje i interakcje w tym procesie. Nowy program jest otwarty na ksztacenie jzykowe we wszystkich kontekstach i domenach edukacyjnych, z uwzgldnieniem jzyka ojczystego osb uczcych si, jzyka(-w) nauczania w szkole i innych jzykw w repertuarze osoby uczcej si.

W nowym programie podkrela si fakt, e edukacja, oglnie rzecz biorc, opiera si na przekazie jzykowym. Dlatego wszyscy, ktrzy si ucz, s jednoczenie uczcymi si jzyka. Na przykad podczas zaj z historii czy biologii rozwijane s okrelone

kompetencje jzykowe. Podczas kadego szkolenia okrelonych grup zawodowych, czy to elektrykw, czy ksigowych, rozwija si rwnie sprawno jzykow. Majc na wzgldzie coraz bardziej zrnicowane zaplecze kulturowe i jzykowe uczniw w europejskich szkoach, wiemy przy tym, e jzyk nauczania nie musi by ich jzykiem ojczystym. W takiej sytuacji naley zwikszy wiadomo, e wszyscy nauczajcy mog, czy nawet powinni uwaa si za nauczycieli jzyka nawet jeli ksztacenie nauczycieli przedmiotw innych ni jzyki w wielu przypadkach jeszcze tego aspektu pracy pedagogicznej nie obejmuje.

przesanki nowego programu Przesanki kolejnego programu ECML zostay opracowane we wsppracy z pozostaymi jednostkami Rady Europy i uwzgldniaj nastpujce kluczowe wnioski sformuowane w procesie konsultacji ECML z jego partnerami1.

Kontekst i wyzwania:1. Rnorodno jzykowa i kulturowa oraz migracje i mobilno

to charakterystyczne cechy wspczesnych spoeczestw euro-pejskich. Ten fenomen nie powinien by jednak postrzegany jedynie jako przeszkoda lub problem, lecz raczej jako atut i potencjalna korzy dla spoeczestwa.

2. Spjno spoeczna, dialog midzykulturowy, demokratyczne obywatelstwo i dobrobyt gospodarczy to wane cele, ktre naley uwzgldnia przy budowie bardziej przyjaznej i zin-tegrowanej Europy.

implikacje dla osb uczcych si:1. Wszystkim uczcym si przysuguje fundamentalne prawo

do nieograniczonego i rwnego dostpu do wysokiej jakoci edukacji przez cae ycie.

2. Uczcy si potrzebuj odpowiedniego wsparcia w rozwoju swoich kompetencji jzykowych. Udzielane wsparcie powinno dalej rozwija wyniesione z domu kompetencje jzykowe wszystkich uczcych si. Jednoczenie uczcy si maj rozwija umiejtnoci jzykowe potrzebne do edukacji w danym kontekcie.

3. Uczcy si o niskim statusie spoeczno-ekonomicznym, ze specjalnymi potrzebami oraz ktrych jzyk lub kultura moe powodowa ich nierwne traktowanie w systemie edukacji, wymagaj szczeglnej uwagi i wsparcia w rozwijaniu

1 Przedstawiciele pastw czonkowskich ECML, konsultanci i koordynatorzy projektw ECML, uczestnicy warsztatw ECML, partnerzy ECML w ramach Professional Network Forum, w tym przedstawiciele Wydziau ds. Polityki Wielojzycznoci w Komisji Europejskiej.

jzyki w Europie

[ 12 ]

umiejtnoci jzykowych wymaganych do osignicia sukcesu edukacyjnego w danym kontekcie.

zaoenia dla wysokiej jakoci edukacji opartej na nauczaniu integrujcym, rnojzycznym i midzykulturowym:1. Edukacja wykorzystuje jzyk jako rodek przekazu. Dlatego

naleycie rozwinite kompetencje jzykowe stanowi niezbdn podstaw dostpu do wysokiej jakoci edukacji i skutecznej nauki.

2. Wysokiej jakoci edukacja zapewnia odpowiednie wsparcie dla waciwego rozwoju kompetencji jzykowych osb uczcych si biege posugiwanie si wicej ni jednym jzykiem jest niezbdne dla skutecznej edukacji i jednoczenie stanowi jeden z istotnych jej rezultatw.

3. Wysokiej jakoci edukacja uwzgldnia i uznaje wasne jzyki osb uczcych si jako wany element ich skutecznej integracji w edukacji, szczeglnie jeli s to jzyki mniejszoci lub migrantw, co pomaga im sta si pewnymi siebie i odpowiedzialnymi czonkami spoeczestwa.

4. Wymagana jest zmiana podejcia i przejcie od nauczania i uczenia si jzykw jako odrbnych, niepowizanych i tym samym odizolowanych od siebie przedmiotw (szkolnych) do zapewnienia spjnego wsparcia dla rozwoju jzykowego potencjau uczcych si.

5. Skuteczne korzystanie z technologii komunikacyjnych moe odgrywa wan rol w tej strategii.

przykady projektw uwzgldnionych wnowym programie Ecml rnojzyczne programy nauczania w szkoach (Plurilingual whole school curricula)W ramach tego projektu przeprowadzony zostanie pilota i ocena koncepcji polityki szkoy obejmujcej wielojzyczno, midzykulturowo oraz integracj sprawnoci jzykowych, w jzykach wikszoci i mniejszoci, regionalnych, zwizanych z dziedzictwem i jzykach krajw ssiadujcych. W ramach projektu zostan opracowane narzdzia pomocne w objanianiu, opracowywaniu i wdraaniu takiej caociowej polityki szkoy w rnych kontekstach w pastwach czonkowskich ECML.

Programy mobilnoci na rzecz zrwnowaonego, rnojzycz-nego i midzykulturowego uczenia si (Mobility programs for sustainable plurilingualand intercultural learning)Projekt ma na celu promowanie rozwoju kompetencji jzykowych i midzykulturowych w programach mobilnoci z wykorzystaniem narzdzi opracowanych przez Rad Europy. Powstan modele scenariuszy nauczania dla praktykantw-nauczycieli i studentw szk policealnych (kolegiw i szk zawodowych).

rnorodno w uczeniu si jzyka wikszoci (Diversity in majority language learning) Projekt koncentruje si na ksztaceniu nauczycieli jzyka wikszoci (np. francuskiego we Francji, polskiego w Polsce). Zamierza pokaza sposoby pedagogicznego wykorzystania rnorodnoci jzykowej i kulturowej w klasie. Inicjatywa promuje rwnie wspprac pomidzy nauczycielami wszystkich jzykw.

jzyki migowe do celw zawodowych (Signed languages for professional purposes)Projekt ma na celu zaproponowanie europejskich standardw w posugiwaniu sie jzykami migowymi w celach zawodowych. W ramach projektu zostan opracowane definicje poziomu biegoci w posugiwaniu si jzykiem migowym zgodne z Europejskim Systemem Opisu Ksztacenia Jzykowego (ESOKJ), a take wzorcowy zestaw oceny biegoci w posugiwaniu si jzykiem migowym na poziomie C1/C2, ktry okrela kwalifikacje zawodowych tumaczy.

opisywanie sprawnoci jzykowej jako wspieranie postpw w obowizkowej edukacji uczniw z rodzin migrantw i mniejszoci (Language descriptors for migrant and minority learners success in compulsory education) Projekt bdzie si koncentrowa na kompetencjach jzykowych potrzebnych do osignicia sukcesu edukacyjnego. Uwzgldnienie wymogw jzykowych w programie nauczania poszczeglnych przedmiotw i poczenie ich z poziomami ESOKJ pozwoli okreli poziom jzyka, jaki uczniowie pochodzcy z rodzin migrantw i mniejszoci powinni osign w celu skutecznego realizowania obowizku szkolnego.

umiejtno czytania i pisania dziki zintegrowanemu nauczaniu jzykowo-przedmiotowemu: skuteczna nauka przedmiotw i jzykw (Literacies through Content and Language Integrated Learning: effective learning across subjects and languages)Celem projektu jest opracowanie skutecznych sposobw wspierania rozwoju umiejtnoci pisania i czytania tekstw specjalistycznych/akademickich w edukacji na poziomie szkoyredniej.

jzyki na rzecz jakoci korporacji (Languages in corporate quality)W ramach projektu zostan opracowane sposoby zwikszenia wiadomoci znaczenia rozwoju i oceny kompetencji jzykowych w rodowisku biznesowym jako zachty do uznawania wieloj-zycznoci za wany element jakoci przedsibiorstwa.

jzyki w Europie

[ 13 ]

rozwijanie kompetencji jzykowych migrantw w miejscu pracy (Developing migrants language competences at the workplace)Celem projektu jest utworzenie europejskiej sieci wspierajcej rozwj zawodowy nauczycieli prowadzcych nauczanie jzyka wikszoci w miejscu pracy wrd pracownikw o odrbnym pochodzeniu migranckim lub etnicznym. Zostanie utworzona strona internetowa, ktra umoliwi nauczycielom z rnych krajw europejskich wymian dowiadcze i opracowywanie nowatorskich rozwiza.

Kompetencje rnojzyczne i midzykulturowe: deskryptory i materiay dydaktyczne (caraP i ncP) (Plurilingual and intercultural competences:descriptors and teachingmaterials (CARAP and NCP)Projekt realizowany we wsppracy z krajowymi punktami kontaktowymi ECML ma na celu upowszechnianie narzdzi opracowanych w ramach projektu CARAP/FREPA (A Framework for Pluralistic Approaches to Languages and Cultures) z myl o wspie-raniu rozwoju kompetencji rnojzycznych i midzykulturowych u osb uczcych si na wszystkich poziomach zaawansowania.

Korzystanie z otwartych zasobw internetowych w celu rozwoju umiejtnoci dydaktycznych online (Using open resources to develop online teaching skills)Projekt przygotuje zestaw zintegrowanych zasobw pedagogicznych i technologicznych przeznaczony dla osb zajmujcych si nauczaniem jzykw w tradycyjnym i nietradycyjnym rodowisku (np. wolontariusze pracujcy z migrantami).

Szczegowe informacje na temat wszystkich powyszych projektw mona znale na stronie: www.ecml.at (zakadka: Programme 2012-15).

European Centre for Modern LanguagesCentre europen pour les langues vivantes

Europisches Fremdsprachenzentrum

oferta szkole i konsultacji Ecml dla pastw czonkowskichTen nowy format dziaalnoci ECML ma na celu reagowanie na potrzeby pastw czonkowskich wymagajcych wsparcia w procesie przemian w edukacji jzykowej. Oznacza on zacie-nienie wsppracy Centrum z ministerstwami i decydentami w pastwach czonkowskich. Takie adresowane do konkretnych grup odbiorcw dziaania maj na celu zapewnienie wsparcia pastwom czonkowskim w zakresie: rozwizywania biecych problemw zwizanych z kszta-

ceniem jzykowym; stosowania edukacyjnych standardw midzynarodowych; reagowania na skutki mobilnoci; promowania rozwoju zawodowego nauczycieli jzykw; realizacji reform edukacyjnych; wymiany dowiadcze edukacyjnych.

W duszej perspektywie wszystkie projekty prowadzone przez ECML zaoferuj takie dziaania wspierajce skierowane do okrelonych grup odbiorcw w pastwach czonkowskich ECML.

[ dr waldemar martyniuk ]Jzykoznawca, adiunkt Uniwersytetu Jagielloskiego w Krakowie; autor

podrcznikw, programw nauczania i testw z jzyka polskiego jako obcego,

sekretarz Pastwowej Komisji Powiadczania Znajomoci Jzyka Polskiego jako

Obcego (2003-4); visiting professor i wykadowca jzyka i kultury polskiej

na uniwersytetach w Niemczech, Szwajcarii i w USA; dyrektor Szkoy Jzyka

i Kulury Polskiej UJ (2001-4); koordynator projektw jzykowych w Wydziale

Polityki Jzykowej Rady Europy w Strasburgu (2005-6); od roku 2008 dyrektor

wykonawczy Europejskiego Centrum Jzykw Nowoytnych Rady Europy

w Grazu (Austria).

European Centre for Modern Languages / Centre europen pour les langues vivantes / Europisches Fremndsprachenzentrum

jzyki w Europie

[ 14 ]

supportwhere its needed:Helping

language professionals toDevelop online teaching skills forthe 21st century classroom[ mateusz-milan stanojevi, pauline Ernest, martina Emke, aline germain-rutheford, regine Hampel, Joseph Hopkins, Ursula stickler ]

jzyki w Europie

[ 15 ]

the DOTS (Developing Online Teaching Skills) workshop provides modular, f lexible, clearly structured and immediately implementable activities in different languages designed to help language teaching professionals develop their online teaching skills. The use of a Moodle-based workspace as a central resource serves not only as a repository of teaching materials but also ensures that participants are able to exchange opinions and experiences after the workshop has ended, allowing for a gradual development of a sustainable online community of language professionals.

introductionThe mission of the Council of Europes European Centre for Modern Languages (ECML) is to encourage excellence and innovation in language teaching in its Member States (http://www.ecml.at/Aboutus/tabid/118/language/en-GB/Default.aspx). As part of its 2012-2015 programme Learning through languages: promoting inclusive, plurilingual and intercultural education, it is supporting 15 projects and a number of targeted support activities. The projects seek to develop new tools facilitating the application and mediation of the ECML long-term vision (http://www.ecml.at/Programme/Programme20122015/Longtermvision/tabid/727/language/en-GB/Default.aspx.) in a way which can benefit all member states, while the targeted support activities focus on the needs of a particular country within a number of areas identified as significant by the ECML Member States.

Developing Online Teaching Skills (DOTS) is one of the targeted support activities, led by a team of experts from the UK, Germany, Spain, Croatia and the USA. It offers awareness raising and training workshops for teachers, teacher trainers and language mediators. These workshops emphasize the pedagogical considerations behind the use of a particular online technology to learn languages, aiming to maximize its benefits in a particular teaching context. Currently, theDOTS targeted support workshops are in the piloting stage (2012-2013) and one of the first countries where they will be piloted is Poland, during the conference entitled ICTs and Social Media in Language Education, programmed as part of the European Day of Languages (Cf. http://www.edj.waw.pl/konferencja).

In this paper we present the rationale behind the DOTS targeted support activity and an outline of the workshop. We believe that online teaching skills are essential in the 21st century language classroom, but they need to be based on an approach where language learning pedagogy is supported by technology. We argue that the best way to achieve this is

through socio-cultural and constructivist theories of learning, which naturally translates into using a blended approach to our workshops, where the online element is presented through the DOTS workspace constructed on the Moodle platform.

rationale for the Dots targeted supportThere are a variety of European strategic documents which declare the importance of foreign languages and online technologies. For instance, the key competences of all citizens of the knowledge society include communication in the mother tongue and in foreign languages, digital and technological competence, etc. (European Commission 2004). Teachers educating citizens of the knowledge society should be qualified to use new technologies (cf. the so-called Lisbon Strategy; European Council 2000) and this is recognized in strategies adopted by specific European countries (cf. the Polish National Strategic Reference Framework 2007-2013 which mentions e-learning and self-training; Narodowe strategiczne ramy odniesienia 2007-2013 2007:66).

Training of language teachers to use online tools and create online materials tends to be relatively well supported all over Europe: a recent survey has shown that over half of the respondents from throughout Europe have attended some sort of formal training (Beaven et al. 2010:15). Alongside their existing training, teachers are willing to receive additional training on tools they are not familiar with (Beaven et al. 2010:16).

In spite of teachers willingness to learn to use ICTs, they do not tend to integrate ICTs in their teaching unless they believe that ICTs will be more effective than traditional methods and will not disrupt their teaching, and unless they believe they have sufficient ability and resources to use the technology (Zhao and Cziko 2001:27). In order for teachers to achieve a level where they can comfortably hold these beliefs, there are a variety of issues to be taken into account (for an overview cf. Beaven et al. 2010:9-11), one being that teacher training should integrate both pedagogy and technology (Hubbard and Levy 2006:ix). In other words, teachers must be aware of the affordances of a particular technology to be able to use it successfully, in line with pedagogical principles (Hampel 2012).

It seems that a lack of effective integration of ICTs into teaching may also be felt by students, at least in some contexts. A recent survey of secondary school students on the use of new technologies in Polish schools has shown that students perceive teachers as not having sufficient competences in the use of ICTs in the classroom, as seen for example, via

jzyki w Europie

[ 16 ]

in spite of teachers willingness to learn to use icts, they do not tend

to integrate icts in their teaching unless they believe that icts will be more effective than traditional methods and will not disrupt their teaching, and unless they believe they have sufficient ability and resources to use the technology

infrequent use of email or Skype to communicate with their students (Kwiatkowska and Dbrowski 2012:13-14).

We believe that using ICTs in the classroom provides a crucial opportunity to employ a student-centred approach (cf. e.g. Zhao and Cziko 2001). Therefore, our approach in the DOTS targeted support activity is informed by socio-cultural and constructivist theories, in terms of pedagogy (Arnold and Schler 2003) as well as technology (Dougiamas 1998). We consider learning to be a constructive activity: we see it as a constant process of striking a balance between perceptions of the environment and our internal representations (Glasersfeld 2007), rather than the transmission of knowledge. In this process collaboration is crucial a learners developmental potential in collaboration with his/her more capable peers is greater than when learning alone (cf. e.g. Vygotsky 1978:86).

Therefore, training for online teaching ideally needs to be an experiential process of learning: by trying out online environments and tools, by being placed in the position of a learner, language teachers can fully appreciate the difficulties entailed and develop coping and compensation strategies for technology-mediated teaching. The experiential and collaborative approach is particularly useful in online environments, with web 2.0 tools facilitating collaboration in online settings. In order for teachers to be able to foster a student-centred and collaborative approach in their teaching, teacher training is of paramount importance (Hampel 2009).

the Dots targeted supportIn line with this broad context, the DOTS targeted support offers awareness-raising and training workshops to support language teaching professionals in using online technologies. They are organized in the ECML Member States, and are suited to the specific needs of the local context. Theworkshops are very flexible with regard to their objectives and implementation, although they typically consist of: (1) negotiating specific learning objectives with the local organizer; (2) promoting hands-on work, reflection and sharing during a face-to-face meeting of the workshop participants; (3) promoting continued participant involvement (online element); and (4) ensuring a cascading effect.

In the first phase, specific learning objectives, skills and competences are negotiated in detail with the local organizer, usually a person involved in teacher training. This is crucial because the local organizer will be aware of the needs in thelocal context. Based on this, a participant profile is drafted, which may include teachers, teacher trainers and/or decision makers. The workshop may focus on a variety of specific issues (e.g. awareness raising, skills on using a specific tool, dealing with a specific language skill in a blended/online classroom, etc.), all of which are informed by the integration of pedagogy and technology.

The workshop (lasting from 2 hours to 2 days) is usually a face-to-face event, moderated by two members

jzyki w Europie

[ 17 ]

of theDOTS team, and it includes a significant hands-on element and participant input. Ideally, laptops with Internet access will be available, allowing hands-on activities on the DOTS workspace. In addition to working on the specific objectives defined in the first phase, the workshop also tries to facilitate a dialogue between workshop participants and aims to carry over the dialogue onto the online workspace. Conducting the workshops initially in a face-to-face setting gives the DOTS team the opportunity to adapt to local necessities and make on-the -spot changes to the original format as needed. Thecentral resource in any targeted support activity is the DOTS workspace (http://moodle.dots.ecml.at/), which contains a number of training activities for the use of online tools (in a variety of languages) and social tools (enabling thecooperation of workspace participants). The workspace is the result of theDOTS project (http://dots.ecml.at/), supported by the ECML in its 2008-2011 programme. The project developed a number of bite-size self-training activities teaching how to use Audacity, audioconferencing, videoconferencing, wikis, Moodle quizzes, the Moodle platform, Youtube, blogs, podcasts and forums. These activities are flexible (to accommodate different levels of technological expertise), modular (they can be started or stopped at any point), clearly structured into three parts with immediately implementable practical steps and a reflection task, and they combine theory and practice to accommodate for different learning styles (cf. Stickler et al. 2010). TheDOTS workspace if freely available, and currently has 295 registered users. All the activities are available in English, and most are available in German, Spanish, and Turkish. Translations into Polish, Chinese, Catalan and Croatian are under way.

In addition to the activities, the DOTS workspace includes a number of forums and wikis enabling users to communicate with each other, sharing their practices and activities they might have used themselves. Workshop participants are encouraged to become involved in the workspace, to support the lifelong learning aspect of their (self-)training. It is our aim to build on this, eventually creating a completely self-sustaining community of practice.1

1 The notion of community of practice is linked to the theory of learning as social participation, whereby individuals are grounded in communities which legitimize and enable the development of their practices (Lave and Wenger 1991). This promotes deeper levels of knowledge processing and retention (cf. e.g. Wenger et al. 2002). People who engage in a process of collective learning in a shared domain form a community of practice (Wenger 1998).

Finally, the workshops are designed to promote a cascading effect, by encouraging workshop participants to let their colleagues know about the workspace, or help them with integrating pedagogical and technological issues. Participants may volunteer to be involved in moderating one or several of the forums on the workspace (which ensures its community-of-practice element), they can become involved in the translation of the activities, or may use the workspace, and the materials available there to conduct their own training (e.g. as part of regular in-service training or refresher courses) or adapt it to their own context. To enable this, all the materials are licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 Unported License (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/).

All of the workshop aspects are evaluated. We are currently piloting the workshop organization and its four components by offering the workshop to different audiences. The first pilot took place in Graz, Austria, and was organized through the Verein EFSZ and the Pdagogische Hochschule Graz in cooperation with the ECML as part of regular in-service training . The second and third pilot will take place in Warsaw, Poland, at the ICTs and Social Media in Language Education conference, and in Halden, Norway, as part of regular in-service training of teacher trainers, members of the Norwegian National Network for English and Foreign Languages. During and after the workshop its impact is evaluated via questionnaires and by collating data about overall participant activity and the popularity of particular segments of the DOTS Moodle workspace.

conclusionThe DOTS targeted support workshop is designed to empower teachers to use their existing pedagogical expertise and combine it with relevant ICT skills independently with the help of bite-size self-training materials. It focuses on experiential learning (learning by doing) by encouraging full participation in situ and online. The online participation via the DOTS Moodle-based workspace aims to establish a sustainable online community of language teaching professionals, which promotes learning. The approach is based on socio-cultural and constructivist theories of learning and is in line with a variety of European and local policy documents calling for lifelong learning and the development of ICT skills.

* Wersja polska artykuu dostpna na www.jows.pl

jzyki w Europie

[ 18 ]

references Arnold, R., Schler, I. (2003) Ermglichungsdidaktik - Erwachsenenpdagogische Grundlagen und Erfahrungen. Hohengehren: Schneider.

Beaven, T., Emke, MM., Ernest, P., Germain-Rutheford, A., Hampel, R., Hopkins, J., Stanojevi, M.-M., Stickler U. (2010) Needs and challenges for online language teach-ers the ECML project DOTS [online] Teaching English with Technology, t. 10 nr 2, 5-20. [Accessed 23.07.2012]http://www.tewtjournal.org/VOL%2010/ISSUE%202/

volume_10_issue_02-03_article_1.pdf. Dougiamas, M. (1998) A journey into constructivism [online] [Accessed 23.07.2012] .

European Commission (2004) Implementation of Educa-tion and Training 2010. Work Programme. Key competences for lifelong learning. A European Framework [online] [Accessed 23.07.2012] .

European Council (2000) Lisbon European council 23 and 24 march 2000: presidency conclusions [online] [Accessed 23.07.2012] .

von Glasersfeld, E. (2007) Learning as a constructive activity. W: Larochelle, M. (red.) Key Works in Radical Constructivism. Rotterdam: Sense Publications, 3-19.

Hampel, R. (2009) Teaching languages in online environ-ments: Fostering interaction and collaboration. Innovation in Language Learning and Teaching, t. 3 nr 1, 3550.

Hampel, R. (2012) Structuring information online: computer-mediated communication in the language class-room. Plenary address at the 26th International Conference of the Croatian Applied Linguistics Society Language as Information, 11-13 May 2012, Zagreb, Croatia.

Hubbard, P., and Levy, M. (2006) Introduction. W: P. Hubbard and M. Levy (red.) Teacher Education in CALL. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins, ixxi.

Kwiatkowska, D., Dbrowski, M. (2012) Nowoczesne

technologie w rozwoju uczniw szk ponadgimnazjal-nych - wyniki bada [online] e-mentor t. 3, nr 45, 416. [Accessed 23.07.2012] .

Lave, J., Wenger, E. (1991) Situated learning. Legitimate peripheral participation. Cambridge: University of Cam-bridge Press.

Narodowe strategiczne ramy odniesienia 2007-2013 [online] 2007 [Accessed 23.07.2012] .

Stickler, U., Ernest, P., Beaven, T., Emke, M., Germain-Rutherford, A., Hampel, R., Hopkins, J., Stanojevi, M.-M. (2010) Joining the DOTS: A collaborative approach to online teacher training [online] The Eurocall Review nr 16 [Accessed 23.07.2012] .

Vygotsky, L. S. (1978) Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Wenger, E. (1998) Communities of practice. Learning as a social system [online] [Accessed 27.02.2010] .

Wenger, E., McDemott, R., Snyder, W. (2002) Cultivating communities of practice: A guide to managing knowledge. Cambridge, MA: Harvard Business School Press.

Zhao, Y., and Cziko, G. (2001) Teacher adoption of tech-nology: A perceptual control theory perspective. Journal of Technology and Teacher Education t. 9 nr 1, 5-30.

[ the Dots team ]The DOTS team is made up of online education experts from the Open

University, UK (U. Stickler, R. Hampel), Universitat Oberta de Catalunya, Spain

(P. Ernest, J. Hopkins), Middlebury College, USA (A. Germain-Rutheford),

b.i.b. International College, Germany (M. Emke) and the University of Zagreb

(M.-M. Stanojevi). They have been working together on Developing Online

Teaching Skills since 2008. For data on individual authors cf. http://dots.ecml.at/.

CONSEILDE L'EUROPE

COUNCILOF EUROPE

Wir hoffen, dass Sie Spa mit diesen Trainingsunterlagen haben!Diese Materialien sind das Ergebnis eines Projekts, das vom Europischen Fremdsprachen-zentrum (EFSZ) (www.ecml.at) nanziert wurde und sein laufender Erfolg wird von Ihrem Beitrag abhngen.

Wir mchten Sie bitten, das Folgende zu tun:

Laden Sie die Aktivitten herunter oder drucken Sie die Aktivitten aus und verwenden Sie diese selbst oder mit Ihren Lernenden.

Nutzen Sie unser DOTS-Forum im Internet (http://moodle.dots.ecml.at) um Ihre Erfahrungen im Hinblick auf den Einsatz dieser Aktivitten auszutauschen.

Laden Sie Ihre eigenen Unterrichtsmaterialien, die Ihrer Ansicht nach fr andere ntzlich sein knnten, in das DOTS-Wiki im Internet.

Das Europische Fremdsprachenzentrum (EFSZ) ist eine Einrichtung des Europarates, die in seinen Mitgliedsstaaten Sprachenbildung auf hchstem Niveau frdert: http://www.ecml.at

We hope you really enjoy using these training materials. These materials are the result of a project funded by the European Centre for Modern Languages (ECML) http://www.ecml.at and its ongoing success will depend on your input.

We encourage you to do the following:

download or print off the activities and use them with your students; use our DOTS forum online http://moodle.dots.ecml.at to share your experiences in

using these activities; upload any of your own teaching materials which you think may be of use to others to

the DOTS wiki online.

The European Centre for Modern Languages (ECML) is a Council of Europe institution promoting excellence in language education in its member states. http://www.ecml.at

DEVELOPING ONLINETEACHING SKILLSDOTS-activities

ENTWICKLUNG VONONLINE-LEHRFHIGKEITENDOTS-Aktivitten

DOTS data stick includedinkl. DOTS Speicherstick

Ursula Stickler, Martina Emke, Pauline Ernest, Mateusz Milan Stanojevic, Regine Hampel, Joseph Hopkins, Tita Beaven, Aline Germain-Rutherford

jzyki w Europie

[ 19 ]

Europejskawielojzyczno

[ Jan sokol ]niniejszy artyku ma na celu wykazanie politycznego znaczenia jzyka i rnorodnoci jzykowej, ktra jest charakterystyczn cech Europy. autor stawia nastpujce tezy: po pierwsze nie mona pozwoli, by rnorodno ta zanika. naley powanie j traktowa i uwzgldnia wobecnej i przyszej polityce euro-

Jzyk i nardWspczesne spoeczestwo i demokracja opieraj si na komunikacji pomidzy obywatelami. Wedug niemieckiego socjologa Niklasa Luhmanna Spoeczestwo jest systemem obejmujcym wszystkie typy komunikacji w rodowisku, w ktrym nie wystpuje komunikacja, lecz jedynie zdarzenia innego rodzaju (Luhmann 1997:55), w tym

przypadki przemocy. Ktokolwiek wypowie sowo komunikacja jednoczenie odnosi si do jzyka, poniewa jzyk niezaprzeczalnie jest najwaniejsz form komunikacji midzyludzkiej. Kady wie, e w Europie, a szczeglnie w Europie rodkowej i Wschodniej wystpuje wiele jzykw podzielonych na grupy, ktrych czonkowie nie s w stanie komunikowa si z innymi.

pejskiej. po drugie, bez wzgldu na jej uciliwo, rnorod-no jzykowa wie si z mniej oczywistymi korzyciami lub przynajmniej moliwociami. i po trzecie, aby odnie korzyci z tego unikalnego dziedzictwa przeszoci, musimy opracowa skuteczn polityk przeciwdziaania dobrze znanym zagro-eniom oraz metody pokonywania przeszkd, jak rwnie rozwija nasze kompetencje radzenia sobie z rnicami.

jzyki w Europie

[ 20 ]

Jeeli Czech wsidzie do samochodu w Pradze i pojedzie w dowolnym kierunku, maksymalnie po czterech godzinach podry napotka ludzi, ktrych jzyka nie bdzie rozumie. Nawet po upadku elaznej kurtyny i zniesieniu kontroli na granicach nadal spotka osoby, ktre Czesi nazywaj Nemci, czyli dosownie niemowy, bo tak nasi przodkowie okrelali cudzoziemcw1. Podobnie Grecy nazywali barbaroi wszystkich, ktrzy wygldali jak ludzie, lecz zamiast wypowiada zrozumiae sowa i zwroty wydawali z siebie niezrozumiae dwiki. Jeeli Arystoteles okreli czowieka jako zwierz, ktre posuguje si mow lub rozumem, to czy osoba, z ktr nie mog porozmawia, jest istot ludzk?

Ku wielkiemu zaskoczeniu wikszoci obserwatorw z zewntrz, bezporednio po przeomie w 1989 r., w Europie Wschodniej i na Bakanach wystpiy rne formy nacjonalizmu, niektre z nich o katastroficznych skutkach. Jednak aby mc skutecznie oprze si raczej prymitywnym i czasem agresywnym ruchom, konieczne jest gbsze zrozumienie ich rzeczywistych rde spoecznych i podstaw spoeczno-psychologicznych, ktre sprawiaj, e ludzie ywicy zwyke uczucia ulegaj nacjonalistycznym naduyciom. Naukowcy dziel przekonanie, e nacjonalizm jest form atawizmu, pozostaoci uczu plemiennych lub propagandy szowinistycznej goszonej w XIX w. Takie podejcie nie jest dobre dla zrozumienia wspczesnych nacjonalizmw, gdy uniemoliwia dostrzeenie i powane traktowanie zoonych czynnikw psychospoecznych.

Obecny status jzyka angielskiego na wiecie sprawia, e rodzimy uytkownik tego jzyka z duym prawdopodobiestwem uniknie poczucia alienacji jzykowej, poniewa zazwyczaj jest w stanie porozumie si w swoim jzyku i dlatego nie moe oceni znaczenia jzyka i wsplnoty jzykowej, ktre w innych kontekstach jest oczywiste. Rnorodno jzykowa, jak zostaa przedstawiona na przykad przez Bernarda Shawa w Pigmalionie, jest zupenie innym zagadnieniem. Warianty jzykowe podkrelane przez profesora Higginsa s dowodem na stratyfikacj spoeczestwa, lecz nie utrudniaj w znacznym stopniu podstawowej komunikacji.

Niebezpieczna tendencja, polegajca na niedocenianiu spoecznego znaczenia jzyka, jest nadal szeroko rozpo-wszechniona i wynika z pozytywistycznej uudy, e jzyk jest jedynie zamiennym narzdziem komunikacji, ktre pozwala

1 Nemec (pochodzi od nemy - (niemy), w przeciwiestwie do tego, jak okrelali siebie Sowianie (pochodzi od slovo - sowo), czyli ci, ktrzy posiadaj jzyk. We wspczesnym jzyku polskim, czeskim i innych jzykach wschodnioeuropeajski Nemci oznacza wycznie Niemcw (Machek 1971:395).

na wymian informacji. Dopiero w XX w. jzykoznawcy, filozofowie i antropolodzy dowiedli tego, co niektrzy romantycy przeczuwali ju duo wczeniej. Komunikacja rzeczywicie stanowi podstawow lub przyblion funkcj jzyka. Jednak jzyk jest czym znacznie wicej. Przede wszystkim jest nonikiem oglnego rodowiska znacze, w ktrym kady czowiek si rodzi i w ktrym dorasta. To dziki jzykowi przyswajamy okrelon kultur w najszerszym znaczeniu tego sowa gdy jest ona nam przekazywana przez rodzicw i przez spoeczestwo.

Cho potocznie mwimy o nauce jzyka, to w rzeczywistoci kade dziecko samodzielnie i od podstaw konstruuje swj (pierwszy) jzyk metod prb i bdw, przy znaczcym wsparciu ze strony dorosych. To dziki jzykowi dziecko moe odkrywa i pojmowa wiat, a take samodzielnie go dla siebie porzdkowa. Jzyk ojczysty, w ktrym dziecko stawia pierwsze, najwaniejsze kroki na ciece do poznania wiata, stanowi kluczowy element i filar jego osobowoci (Gehlen 1997).

Tosamo znaczy nie tyle co niezmienna stao, lecz raczej rodzaj trwaego pitna pierwszej integracji jednostki ze spoecznoci lokaln, a nastpnie z caym spoeczestwem. Nawet jeli pniej bdziemy uczy si kolejnych jzykw, to dowiadczenie jzyka ojczystego bdzie dla nas fundamentem, na ktrym bdziemy budowa nowe sowa i struktury. Taka praca u podstaw, polegajca na budowaniu struktury jzykowej i odpowiadajcemu jej semantycznemu porzdkowaniu dowiad-cze, rzeczy, dziaa i waciwoci w struktury gramatyczne, ma miejsce tylko raz w yciu.

Nie mog szczegowo omwi niezwykle interesujcej historii narodzin i ewolucji kadego z narodw i pastw Europy rodkowej, ani rozwoju jzykw narodowych i pimiennictwa, ktry mia miejsce rwnolegle ze wzmocnieniem ich struktury organizacyjnej i politycznej w czasach redniowiecza. Pozwol sobie tylko przytoczy kilka przykadw znaczenia, jakie chrzecijastwo miao na powstanie pastwa, ktre znaczco rnio si od plemienia, co byo do niezwykym i typowo europejskim zjawiskiem. Chrzest pozwoli przede wszystkim na pokonanie barier kulturowych i religijnych wystpujcych pomidzy plemionami, tj. zniesienie ekskluzywizmu zmarych przodkw i wani midzy nimi, co pozwolio na tworzenie wikszych narodw (Ortega y Gasset 1993).

Zamiast postrzega swoj spoeczno jako bdc w cisej opozycji do niczym nie wyrniajcej si, niezrozumiaej i by moe wrogiej reszty wiata, powstajce narody europejskie byy osadzone w wikszej spoecznoci chrzecijan i szybko nauczyy si odrnia pozostae narody na podstawie ich

jzyki w Europie

[ 21 ]

nazw lub dziki im pierwszym ambasadorom, jakimi byli wici i legendy o nich. W czasach pnego redniowiecza Koci nakaza, aby wszystkim dzieciom podczas chrztu nadawa chrzecijaskie imiona, takie jak Anna lub Jzef, ktre nie miay znaczenia w jzyku narodowym. Zamiast wszelkiego rodzaju programujcych imion zrozumiaych w danym jzyku, wikszo ludzi przyjmowaa cudzoziemcw za swoich patronw i za wzr do naladowania. Co wane, zwyczaj ten zachowa si a do pojawienia si nacjonalizmu i powrotu narodowych imion w XIX wieku.

polityczna rola jzyka Musimy ograniczy nasze rozwaania do zawonego zagad-nienia, a mianowicie do analizy politycznego znaczenia jzyka i jego rozwoju we wspczesnoci. W starszych, tradycyjnych i zhierarchizowanych spoeczestwach wadza nie bya sprawowana bezporednio przez wadc, lecz porednio przez nadwornych arystokratw i szlacht ziemiask, co znaczy, e wadca komunikowa si jedynie z arystokratami. Z tego powodu tradycyjne spoeczestwa nie miay wielu problemw z rnorodnoci jzykow i czsto byy wadane przez krlw obcego pochodzenia.

Polityczne znaczenie jzyka wzroso wraz z rozwojem absolu-tyzmu, ktry stopniowo wykluczy poredni rol arystokracji. Zamiast mniej lub bardziej niezalenymi arystokratami, wadcy posikowali si patnymi funkcjonariuszami i urzdnikami, ktrzy pobierali podatki i wykonywali codzienne obowizki (opaty za upraw ziemi, suba wojskowa itd.), a nastpnie tworzyli stae armie. To funkcjonariusze mianowani przez wadc (urzdnicy, sdziowie, szeryfowie itd.), ktrzy byli odpowiedzialni za negocjacje, rozmawiali bezporednio z poddanymi niszego stanu. Z tych powodw w krajach Europy Zachodniej, ktre przeszy centralizacj czciowo po wprowadzeniu przemocy na wczesnym etapie, szczeglnie we Francji, jak rwnie w Anglii i Hiszpanii, spoeczestwa byy jednorodne pod wzgldem jzyka ju pod koniec redniowiecza. Politycznej i religijnej unifikacji towarzyszyo ujednolicenie jzyka, co miao miejsce podczas wojen albigeskich we Francji, podboju Irlandii i Walii przez Anglikw oraz Rekonkwisty w Hiszpanii.

Gdy modus operandi spoeczestwa stawa si coraz bardziej zoony i ze wzgldu na wpyw owiecenia, wadcy europejscy usiowali ograniczy si rzdzenia i szukali wasnych sposobw na sprawowanie wadzy za pomoc pisemnych rozporzdze i dekretw. Nie trzeba wspomina, e wymagao to oglnej umiejtnoci czytania i pisania oraz e byo motywacj do wprowadzenia obowizkowych szk publicznych w wikszoci

krajw kontynentalnej Europy (Gellner 1992). Europa rodkowa i Wschodnia pozostawaa w tyle. Rozwj absolutyzmu w regionie zosta zapocztkowany dopiero w XVII w. Nie wczeniej ni w XVIII w. cesarze Austrii odkryli ku wielkiemu zdziwieniu, e s zmuszeni ogasza prawa i obwieszczenia w przynajmniej piciu rnych jzykach. I rzeczywicie dekrety cesarskie z tego okresu byy publikowane w piciu lub wicej ssiadujcych kolumnach.

Czy nie byoby atwiej i duo bardziej skutecznie usprawni komunikacj z obywatelami po stronie odbiorcy przez nauczanie wszystkich jednego jzyka urzdowego? W XVIII w. takie racjonalistyczne pogldy doprowadziy do wprowadzenia obowizku szkolnego w jzyku niemieckim i do problemw, jakie w podrcznikach historii czeskiej nadal nosz miano germanizacji (Hroch 1996). W rzeczywistoci nie by to zowrogi plan unicestwienia jzyka i narodu czeskiego, lecz w pewnym sensie powierzchowne, biurokratyczne i racjonalistyczne rozwizanie w duej mierze podobne do zalecenia rzekomo kosmopolitycznych mylicieli politycznych i spoecznych, ktrzy postuluj podobne rozwizanie jako sposb na walk z nacjonalizmem: pozwlcie nam porozumiewa si w jednym wsplnym jzyku, co niemal zawsze oznacza w moim jzyku.

Pod naciskiem jzyka urzdowego, bdcego instrumentem i znakiem spjnoci narodowej, mniejsze spoecznoci jzykowe w Europie rodkowej i Wschodniej miay do wyboru bycie zredukowanymi do niewydolnych politycznie mniejszoci, ktre mog by jedynie obiektem zainteresowania etnografw, lub ustanowi odrbne i niezalene pastwa narodowe. Nastpujce po sobie ruchy odrodzenia narodowego byy wielokrotnie powtarzane i wzmacniane przez zmiany spoeczne, ktre miay miejsce w okresie industrializacji i powizanej z ni mobilnoci w XIX w. Mobilno ludnoci wiejskiej, ktra poszukiwaa pracy w miastach, wpyw literatury, unifikacji systemu edukacji i gazet innymi sowy transformacja spoeczestw w spoeczestwa midzyludzkich ukadw komunikacyjnych jak nazwa to Niklas Luhmann w praktyce spowodowaa wyginicie wszystkich lokalnych dialektw, co tylko przyspieszyo proces homogenizacji jzykowej.

Wolnoci demokratyczne i wprowadzenie powszechnego prawa wyborczego naturalnie wymusio rozwj opinii publicznej, dyskusji i kampanii wyborczych a pojawienie si elektronicznych mass mediw i ich metod komunikacji bezporedniej doprowadzio wymogi jzykowe do ekstremum. W dobie masowej demokracji i mediw, polityk mona uprawia jedynie poprzez wywieranie bezporedniego wpywu na obywateli i elektorat czyli za pomoc jzyka. Kady, kto boleje nad upadkiem monarchii Habsburgw, musi sprbowa sobie wyobrazi starego cesarza wystpujcego w telewizji. Co miaby on do powiedzenia swoim

jzyki w Europie

[ 22 ]

poddanym i w jakiej formie? Biedny cesarz! Nawet papie udzielajcy bogosawiestwa w niedziel wielkanocn zwraca si do wiernych w okoo pidziesiciu jzykach z nadziej, e czonkowie pozostaych czterech tysicy spoecznoci jzykowych na wiecie nie ogldaj telewizji.

Nowoczesne demokratyczne pastwo moe istnie jedynie na podstawie mniej lub bardziej homogenicznej spoecznoci jzykowej, ktra kieruje si wol powszechn, zgodnie z koncepcj Rousseau zazwyczaj w nieco innej formie ni programy partii politycznych. Aby utrzyma procesy demokratyczne i zapewni sobie wikszo, nie moe tolerowa wszelkich trwaych, nieprzejednanych i niezachwianych lojalnoci, ktre prowadziyby bezporednio do podziau spoeczestwa. Nie oznacza to jednak, e wszyscy musz rezygnowa z charakterystycznych cech kulturowych, lecz e musz nauczy si jzyka, ktry jest wsplny dla wszystkich, poniewa w przeciwnym razie jako obywatele zostan wykluczeni z ycia politycznego via facti. Ludzka potrzeba nawizywania bliszych kontaktw i jasno okrelone wizi spoeczne mog zosta zaspokojone w tym przypadku jedynie przez uczestnictwo w stowarzyszeniach i organizacjach wolontariackich, na podstawie konsensu a to oznacza wzajemne zrozumienie na poziomie jzykowym.

Trywialny fakt, e opinia publiczna moe mie rdo tylko w jednym jzyku, nie moe zosta zrekompensowany nawet poprzez dwujzyczno czy wielojzyczno. Osoby, ktre potrafi komunikowa si w kilku jzykach, musz wybra jedn spoeczno jzykow, w ramach ktrej chcieliby uczestniczy w demokratycznym podejmowaniu decyzji. Jest to widoczne w Belgii i w nieco mniejszym stopniu w Szwajcarii (Altermatt 2002). Wybory do Parlamentu Europejskiego to kolejny przykad; cho mamy koalicje partii lewicowych, prawicowych i liberalnych, wybory, a szczeglnie kampanie wyborcze, zawsze organizowane s na poziomie krajowym, nie tylko ze wzgldw konstytucyjnych, lecz rwnie z powodw jzykowych. Nawet do obywateli Luksemburga, uwaanych za mistrzw wielojzycznoci w Europie, podczas kampanii wyborczych naley zwraca si w ich lokalnych jzykach. Armia tumaczy w siedzibach Parlamentu w Brukseli i Strasburgu potwierdza powysze stwierdzenia. Skutek jest taki, e nawet politycznie zjednoczona Europa moe istnie jedynie jako Europa Narodw.

Znaczenie rnorodnoci jzykowejOczywicie po pierwsze dla przyszoci Europy taka rnorodno jzykowa oznacza powane uciliwoci i prze-szkody, jeli nawet nie zagroenia. Czy fakt ten przynajmniej w minimalnym stopniu nie przyczyni si do tego, e w XX w.

Europa kilkakrotnie bya punktem zapalnym? Czy nie byoby znacznie atwiej, gdybymy mogli oby si bez rnorodnoci jzykowej na rzecz modernizacji i skutecznoci gospodarczej oraz postanowili korzysta z jednego jzyka roboczego? Trywialne pytanie pojawia si na drodze ku wielkiej pokusie przewidzianej przez racjonalistw ju w XVIII w., a mianowicie: ktry jzyk? Pragnienie unifikacji tego rodzaju przynioso w skutkach plany dominacji, ktre doprowadziy do najgorszych wojen w historii Europy. Pierwsza prba takiej modernizacji, czyli wojny napoleoskie, spowodowaa wzrost uczu nacjonalistycznych i mobilizacj w Niemczech i w wielu innych krajach Europy. Dziaania Hitlera nie wymagaj adnego komentarza. Na podstawie tych bolesnych dowiadcze, Europa przekonaa si, e plany sprzed ponad stu lat dotyczce pozbawienia jej rnorodnoci nie mog zosta zrealizowane i e nikt nie powinien nawet prbowa tego robi.

Jednak znane s rwnie pozytywne powody zachowania rnorodnoci jzykowej jako gwnej cechy Europy, aczkolwiek mniej wymierne ni przeszkody. Z historycznego punktu widzenia, narody Europy odnosiy due korzyci z rnorodnoci swoich ssiadw i uczyy si od osb, ktre posugiway si innymi jzykami. Wszystko co posiadamy i potrafimy zrobi w duej mierze zawdziczamy naszym ssiadom: Czesi Niemcom, Niemcy Francuzom i Wochom. Francuzi wiele odziedziczyli po Rzymianach, ktrzy to wiele nauczyli si od Grekw. Grecy maj duo do zawdziczenia Fenicjanom i Egipcjanom. Zwyczaj interesowania si innymi osobami sprawia, e jestemy tacy, jacy jestemy obecnie (Brague 1992). Od czasw Herodota przez krzyowcw, Marco Polo i Kolumba, do ery niezliczonych misjonarzy i eksploratorw, to odmienno odlegych krajw bya poywk dla mobilnoci Europejczykw zarwno w wymiarze fizycznym, jak i kulturowym.

Po drugie, kady Europejczyk, w przeciwiestwie do oby-wateli wielkich imperiw, przekonuje si do wczenie, e nie moemy uwaa naszego jzyka ojczystego za co oczywistego. W dziecistwie Europejczycy odkrywaj, e jedni mwi chleb, a inni uywaj zupenie innego sowa i szybko zdaj sobie spraw, e barier t mona pokona: tumaczenie jest jzykiem Europy twierdzi Umberto Eco. To daje nam dodatkowy dystans nie tylko do bezporedniego dowiadczenia tu i teraz, lecz rwnie do sposobu, w jaki sprawujemy kontrol nad dowiadczaniem wiata.

Po trzecie, dziki temu odkryciu, przekonujemy si, e nasz jzyk nie jest naturalnym zjawiskiem, lecz elementem naszej kultury. Sowo kultura wywodzi si z aciskiego czasownika celere, ktry znaczy hodowa, uprawia, pielgnowa. Nasz jzyk,

jzyki w Europie

[ 23 ]

gwny nonik wszystkich innych treci i tradycji kulturowych oraz najmniejszych elementw informacji, istnieje tak dugo, jak o niego dbamy i pielgnujemy go. Zagadnienie korzyci ewolucyjnych rnorodnoci kulturowej i jzykowej ludzkoci niedawno zwrcio uwag neodarwinistycznych antropologw i socjobiologw. Zaoyli oni, e sukces ludzkoci pod wzgldem ewolucyjnym uzaleniony jest w znacznej mierze od umiejtnoci wsppracy, komunikacji, okazywania solidarnoci i budowania zaufania. Opracowane przez nich modele komputerowe w prze-konujcy sposb wykazuj znaczenie zaufania i umoliwiaj analiz warunkw jego rozwoju. Obecnie uwaa si, e tendencja grupy polegajca na ograniczaniu jej wielkoci, na przykad na podstawie podziau jzykowego, jest pewnego rodzaju wiczeniem w budowaniu zaufania.

Uwaam, e unikalna i wica si z duym ryzykiem strategia godzenia si na rnorodno okazaa si w Europie skuteczna. Wkad Europy we wszystko co wartociowe na wiecie jest nieproporcjonalny do jej obszaru, wielkoci i bogactwa populacji. To samo mona powiedzie o wkadzie mniejszych spoecznoci w Europie, a szczeglnie mniejszoci, tj. o wkadzie mieszkacw Alzacji w kultur francusk lub wkadzie ydw i lzakw w kultur niemieck. Wydaje si, e ludzie, ktrzy yli na terenach granicznych, musieli opiera si innym narodom i musieli uczy si od nich, dziki czemu stawali si szczeglnie produktywni.

Skonfrontowani z wszystkimi bezosobowymi siami globalnych rynkw i mobilnoci, zunifikowanej i unifikujcej technologii, ludzie mog czu si desperacko sabi i dlatego reaguj lepym protestem, czasem penym przemocy. Coraz lepiej zorganizowane ruchy powracajcej ksenofobii, zbiorowego egoizmu i narodowego interesu s staym zagroeniem dla szybko zmieniajcego si wiata. Dlatego potrzebujemy nowego modelu wikszej organizacji politycznej, ktra z jednej strony bdzie bardziej elastyczna ni federalne pastwa, a z drugiej bdzie silniej czy i bdzie skuteczniejsza ni Organizacja Narodw Zjednoczonych.

Mimo uzasadnionej i nieuzasadnionej krytyki, Unia Europejska moe sta si pocztkiem lub zalkiem alternatywy dla pokojowej organizacji narodw na wiksz skal. Ogromne zadanie tworzenia ciaa politycznego bez zunifikowanego jzyka wymaga oczywicie wielu zmian instytucjonalnych. Poniewa coraz wicej wyzwa wspczesnego wiata ma charakter globalny poczwszy od gospodarki i finansw, przez bezpieczestwo i przestpczo, do rodowiska insty-tucje europejskie bd zmuszone stale dostosowywa si do zmieniajcej si sytuacji.

Jednak pojawia si kolejna, moe mniej spektakularna potrzeba oddolnego dostosowania naszych spoecznych zwyczajw i kompetencji. Rnorodno co wynika z historii Europy moe by produktywna i korzystna tylko wwczas, jeeli si ni dzielimy. Strategiczna przewaga rnorodnoci europejskiej moe by skuteczna, jeli podejmiemy strategiczne wysiki majce na celu rozwj naszych umiejtnoci komunikowania si. Wielojzyczno, ktra ma wieloletni tradycj w tej czci wiata, musi uzyska nowy wymiar, musi zosta wzmocniona i by dalej rozwijana. Kilka lat temu Komisja Europejska opublikowaa dokument dotyczcy nauki jzykw obcych, ktry zasuguje na znacznie wiksz uwag ni powicana mu obecnie. Zgodnie z jego zaleceniami, angielski powinien by nauczany jako lingua franca, lecz inny dowolny jzyk obcy, najlepiej jzyk ssiadujcego kraju, rwnie powinien by nauczany. Powd jest prosty: z jednej strony konflikty najczciej pojawiaj si pomidzy ssiadami, a z drugiej nie osigniemy wzmocnienia Europy jedynie dziki wysikom Brukseli. Europa musi by cierpliwie klejona lub szyta w codziennych staraniach jej obywateli.

Powysze jest jednym z najwaniejszych zada dla nas jako europejskich nauczycieli i naukowcw.

Bibliografia Altermatt, U. (2002) Language and Nation: Is Switzerland

a Model for Europe? W: Nation and National Ideology. Bukareszt: New Europe College, 323-51.

Brague, R. (1992) Europe, la voie romaine. Paris: Criterion. Gehlen, A. (1997) Der Mensch. Wiesbaden: DTV. Gellner, E. (1988) Nations and Nationalism. Oxford: Blackwell. Hroch, M. (1996) Na prahu narodni existence. Praha:

Mlada fronta. Luhmann, N. (1997) Das Recht der Gesellschaft. Frankfurt

am Main: Suhrkamp. Machek, V. (1971) Etymologick slovnk jazyka eskho. Praha:

Academia. Ortega y Gasset, J. (1993) Evropa a idea naroda. Praha:

Mlada fronta.

[ prof. Jan sokol ]Filozof, profesor Uniwersytetu Karola w Pradze, byy dziekan Wydziau Humani-

stycznego tego uniwersytetu. By take parlamentarzyst, wiceprzewodniczcym

senatu, ministrem edukacji narodowej, rzecznikiem grupy Forum Obywatelskie oraz

przewodniczcym staej delegacji do Rady Europy. Wykadowca na Harvardzie.

Sygnatariusz Karty 77, autor licznych publikacji i rozpraw filozoficznych oraz

ponad 300 artykuw naukowych publikowanych na caym wiecie.

jzyki w Europie

[ 24 ]

Publikacja dostpna online.www.issuu.com/frse

Z recenzji naukowej dr hab. Ewy piechurskiej-Kuciel, prof. Uo:Publikacja Kompetencje jzykowe podstaw sukcesu zawodowego i spoecznego w Europie to zbir artykuw powicony wybranym zagadnieniom z szeroko pojtej dziedziny edukacji jzykowej, z uwzgldnieniem roli wielopoziomowego procesu edukacji i jej uczestnikw, nowych technologii stosowanych w nauce jzyka oraz rynku pracy. Dua rozpito tematyczna ksiki stanowi prb scharakteryzowania zagadnie odzwierciedlajcych najczstsze wtki pojawiajce si w tej dziedzinie. Tworzy ona pewne kompendium wiedzy na temat specyfiki wielojzycznoci we wspczesnej Europie. Poza tym, co warto podkreli, wikszo rozdziaw zakoczona jest list bibliograficzn, ktra umoliwia zainteresowanemu czytelnikowi samodzielne poszukiwanie dalszych rde.

Odbiorc tego tomu jest wspczesny Europejczyk. Mona miao zaoy, e chodzi tu nie tylko o dydaktyka czy studenta zainteresowanego tematyk wielojzycznoci. Mowa tu przede wszystkim o wiadomym obywatelu, pragncym poszerzy swoj wiedz na temat wsppracy z ludmi o innym pochodzeniu jzykowym i kulturowym, otwartym na nowe rynki oraz kontakty wielojzyczne i wielokulturowe.

Powyszy artyku prof. Jana Sokola pt.: Europejska wielojzyczno, pochodzi z wydanej we wrzeniu 2012 r. przez Fundacj Rozwoju Systemu Edukacji publikacji pt: Kompetencje jzykowe podstaw sukcesu zawodowego i spoecznego w Europie pod redakcj prof. zw. dr hab. Hanny Komorowskiej i dr hab. Jolanty Zajc, prof. UW. Gwnym celem tego tomu jest analiza wzajemnych relacji jzyka, gospodarki i kultury w kontekcie edukacji jzykowej na wszystkich poziomach ksztacenia. Serdecznie zapraszamy do lektury tej niezwykle interesujcej ksiki, ktra dostpna jest w bibliotece publikacji jzykowych na stronie internetowej Jzykw Obcych w Szkole: www.jows.pl i na www.issuu.com/frse

jzyki w Europie

[ 25 ]

Do 20 padziernika trwa rejestracja szk pragncych wzi udzia w konkursie Juvenes Translatores, w ktrym siedemnastolatki ze wszystkich pastw UE co roku zmagaj si otytu najlepszego modego tumacza. Konkurs, organizowany w tym roku po raz szsty, ma przyblia modym ludziom profesj tumacza i zachca ich do podjcia pracy w tym zawodzie.

[ izabela Zygmunt ]

Z unijnego na naszeVi edycja konkursu dla modych tumaczy Juvenes Translatores

jzyki w Europie

[ 26 ]

nagrod dla zwycizcw i ich nauczycieli jest wycieczka do Brukseli oraz spotkanie z tumaczami unijnych instytucji. Jak pokazay poprzednie edycje konkursu, ta nagroda to jednak co wicej ni zwiedzanie stolicy Europy i ucisk doni wysokich unijnych urzdnikw. Laureaci konkursu nawizuj w Brukseli nowe midzynarodowe przyjanie, ktre mog by nie gorsz motywacj do nauki jzykw obcych ni sam konkurs.

Wielojzyczna wsplnota Unii Europejskiej, ktra posuguje si 23 jzykami urzdowymi, nie moe sprawnie funkcjonowa bez tumaczy. Bez ich pracy trudno wyobrazi sobie wsplny unijny rynek, wymian opinii w europejskiej przestrzeni publicznej czy po prostu funkcjonowanie unijnych instytucji. Z tych powodw Komisja Europejska aktywnie promuje zawd tumacza oprcz organizacji konkursu naley tu wspomnie o prowadzonych przez KE badaniach nad sektorem tumaczeniowym w Europie oraz o European Masters in Translation, czyli wspieranej przez Komisj sieci uniwersytetw ksztaccych tumaczy pisemnych.

Konkurs Juvenes Translatores skierowany jest do uczniw, ktrzy w danym roku kalendarzowym kocz siedemnacie lat (w tym roku w konkursie bior udzia osoby urodzone w 1995 r.), czyli znajduj si u progu decyzji o wyborze studiw i przyszej kariery zawodowej. Konkurs ma im pokaza w praktyce, na czym polega zawd tumacza pisemnego, ale przede wszystkim ma zachci do nauki jzykw obcych jako kompetencji uatwiajcej znalezienie pracy w kadej brany, a take do rozwaenia kariery tumacza p