Upload
hufiec-zhp-zabrze
View
230
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
skrypt z poradami
Citation preview
ZESPół KADRY KSZTAłCąCEJ „SI - AGRIKOLA”HUFCA WARSZAWA MOKOTóW
OPRACOWANIE
1
Tworząc program pamiętaj, że:• jest to kompleksowy pomysł na pracę Twojej drużyny, od dalekosiężnej wizji tego, jak ma ona wyglądać w przyszłości, poprzez analizę bieżącej sytuacji i ustalenie celów na najbliższy okres, kończąc na metodach ich realizacji i sprawach organizacyjnych. Nie ma dobrej drużyny bez dobrego programu.
• należy uwzględnić w nim wszystkie wymienione w tym poradniku elementy, a także to, co ponadto wydaje Ci się ważne, a nie jest zawarte w niniejszym skrypcie. Pisząc program zachowaj kolejność poszczególnych elementów. Przed rozpoczęciem każdego następnego etapu, dokończ poprzedni.
• integralną częścią programu pracy jest książka pracy, w której powinny znajdować się charakterystyki Twoich harcerek/rzy, a także opis obrzędowości i/lub bohatera drużyny.
• z programu drużyny będziesz korzystać przede wszystkim Ty i Twoja kadra. Trafia on również do Hufca, gdzie jest przechowywany jako dokument oraz inspiracja dla innych drużynowych. Zadbaj zatem o jego stronę formalną. Program musi posiadać:
» stronę tytułową z datą stworzenia oraz podpisami autorów
» dokładnie wypełnioną metryczkę z informacjami o drużynie (wzór w załączeniu)
» numerację stron
» program zatwierdzony, to program z podpisem komendanta szczepu/opieku-na drużyny, osoby odpowiedzialnej za wspieranie drużynowych w hufcu itp. złożony w hufcu.
.
Na końcu poradnika znajdziesz schematyczną mapę tworzenia programu. Mamy nadzieję, że ułatwi Ci ona pracę nad tym dokumentem.
Druhno Drużynowa, Druhu Drużynowy!
Oddajemy w Twoje ręce poradnik, który pomoże Ci w napisaniu programu pracy na rok harcerski. Wiedząc, że dobry program to „połowa” sukcesu, mamy nadzieję, że niniejszy poradnik ułatwi i uporządkuje sposób programowania pracy drużyny, a także uczyni tę pracę satysfakcjonującą.
Życzymy Tobie i Kadrze Twojej Drużyny miłego i owocnego
procesu twórczego!ZKK „SI Agrikola”
2
Na samym początku pisania programu stwórz wizję swojej drużyny. Zastanów się, jak ma ona wyglądać za rok, dwa lub trzy lata. Sama/sam możesz określić, na jaki czas tworzysz wizję (najlepiej na dwa lata, jeśli sytuacja drużyny na to poz-wala). Jeśli stworzysz wizję na czas dłuższy niż rok, to oczywiście pisząc kolejny program uwzględnisz w nim tą samą, lub lekko zmodyfikowaną wizję.
Celem nadrzędnym Twojej pracy z drużyną jest kształtowanie Twoich harcerek/rzy tak, by wyrosły/li na dobrych ludzi, którzy w swoim postępowaniu kierują się zasadami określonymi przez Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie. Pamiętaj, że misją ZHP jest: „wychowanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstron-nym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań.” Pamiętając o tym, stwórz wizję swojej drużyny, która będzie określać, na jakich cechach, post-awach czy umiejętnościach chcesz się skupić w najbliższym czasie.
Razem z radą drużyny zastanówcie się, co dla Was oznacza „wymarzona drużyna” i przystąpcie do spisania wizji. Możecie przy tej okazji zajrzeć do instrukcji działania drużyny oraz Podstaw Wychowawczych ZHP.
Zastanów się, jakie są mocne i słabe strony Twojej drużyny. Odwołaj się zarów-no do własnych obserwacji, jak i przemyśleń całej rady drużyny. Przeanalizuj też wnioski z realizacji poprzedniego programu, z materiału „Dobra drużyna” oraz rozmowy z komendantem szczepu lub opiekunem drużyny. Aby nie pominąć nic-zego ważnego, dokonaj analizy pod kątem:
• realizacji ideałów harcerskich (np. czy harcerze przestrzegają Prawa Harcerskiego, czy realizują ideały braterstwa, pracy nad sobą, służby, czy drużyna ma harcerski styl)
• metodyki i programu (np. najważniejsze wnioski z funkcjonowania systemu stopni i sprawności, system nagród i kar, obrzędowości, współzawodnictwa, gry*/poszukiwania**/wyczynu, służby, samorządności i demokracji***, poziom wiedzy harcerskiej i atrakcyjność działań, poziom realizacji celów z zeszłego roku/obozu)
• działania zastępów (np. w jakiej kondycji są zastępy, czy są samodzielne pro-gramowo i organizacyjnie, czy praca drużyny opiera się na pracy zastępów)
• pracy z kadrą (np. czy kadra jest przeszkolona do funkcji, czy zbiórki są podsu-
3
mowywane w radzie drużyny, czy rada wspólnie podejmuje decyzje, czy odbywają się zbiórki dla zastępowych i przybocznych, czy prowadzisz pracę z następcą)
• organizacji i kwatermistrzostwa (np. czy i w jakim stanie macie harcówkę, jaka jest sytuacja ze sprzętem, jaki jest podział zadań, przepływ informacji, regularność pracy drużyny, akcje zarobkowe, finanse, składki)
Zastanów się osobno nad każdym z pięciu wyżej opisanych obszarów, każdy przeanalizuj i określ, co jest waszą mocną, a co słabą stroną. Jeśli nasuną Ci się jakieś wnioski warto od razu wypisać je na marginesie analizy, tak, aby móc z nich skorzystać przy formułowaniu celów. Wartością tej analizy jest jej konkretność i dokładność, a nie długość.
Nie opisuj swoich harcerzy/harcerzy starszych/wędrowników. Te informacje powinnaś/ powinieneś systematycznie uzupełniać w książce pracy drużyny.
* w drużynie harcerskiej, ** w drużynie starszoharcerskiej, *** w drużynie wędrowniczej
Ustal cele na najbliższy rok, pamiętając o swojej wizji.
Cele powinny być tak postawione, aby umożliwiały dotarcie/ zbliżenie się do stanu, jaki opisujesz w wizji i wynikały z jej porównania ze stanem opisanym w analizie. Jeśli w wizji napisałeś, że chcesz, by twoi harcerze chętnie pomagali innym, a z analizy wynika, że robią to niechętnie, to powinieneś postawić przed drużyną cel związany z chęcią pełnienia służby lub kształtowaniem altruistycznej postawy.
Dobrze określony cel wynika z analizy i jest zgodny z wizją. Ponadto jest:
S (Szczegółowy) - jest konkretny: ustala jaki ma być efekt końcowy, a nie opisuje działanie;
M (Mierzalny) – jest mierzalny: można możliwie dokładnie (np. liczbowo) wyrazić jego realizację;
A (Atrakcyjny) - wzbudza motywację (powinnaś/powinieneś czuć, że umi-esz, możesz i chcesz zrealizować ten cel);
ma określoną osobę/y odpowiedzialną za jego realizację;
R (Realny) - jest realny: dysponujesz wszystkim, co konieczne (czasem, umiejętnościami, środkami i ludźmi) do jego wykonania;
T (Terminowy) - ma konkretny termin realizacji.
Warto, aby każdy cel miał przypisaną osobę odpowiedzialną za jego realizację.
4
Wypisz sobie wszystkie istotne - Twoim zdaniem - cele, później zdecyduj, które z nich są najważniejsze i najpilniejsze. Pamiętaj, że nie uda Ci się zrealizować wszystkich celów naraz, powinno ich być tyle, by były możliwe do zrealizowania w danym okresie. Jeśli masz wątpliwości, ile celów wyznaczyć dla drużyny na najbliższy okres, kieruj się zasadą, że wszystkie cele powinieneś być w stanie wymienić z pamięci, bez zaglądania do programu.
Szczególną uwagę zwróć na cele wychowawcze, czyli to, jakie /jacy mają być harcerki/rze pod koniec planowanego okresu (roku szkolnego). Chodzi tutaj o ich postawy, zachowania, poglądy, posiadane umiejętności.
W przypadku celów wychowawczych czasem trudno odpowiedzieć so-bie na pytanie, czy już udało się je osiągnąć. Warto jednak ustalić sobie kilka wskaźników lub obserwacji, które pomogą to ocenić np.: Braterstwo – harcerki/rze będą dzieliły/li się swoimi zapasami słodyczy z innymi albo każda/y harcerka/erz, która/y podczas obozu napotka inną harcerkę/innego harcerza, wykonującą/wykonującego jakąś pracę – pomoże jej/jemu (w miarę swoich możliwości i posiadanego czasu).
Także dla kadry ustal cele związane z ich rozwojem osobowym oraz związane z ich funkcją.
Jeśli w trakcie formułowania celów będą przychodzić Ci do głowy sprawy organizacyjne, takie jak np. zrobienie plakietek i polarów drużyny, akcja na-borowa czy wzmocnienie zastępów, koniecznie je notuj. Przydadzą się w kole-jnym etapie tworzenia programu!
Pamiętaj, że wszystkie Twoje działania mają na celu kształtowanie harcerek/rzy. Służą temu m.in. sytuacje wychowawcze, w których stawiasz harcerki/rzy.
Sytuacja wychowawcza - jest to każde zdarzenie, w którym uczestniczy harcerka/erz lub grupa harcerek/harcerzy. Może nią być zarówno zwiad czy gra terenowa, zadanie organizacyjne, które ma wykonać harcerka/erz jak i zwykła rozmowa z drużynową/ym w czasie wolnym.
Sytuacje wychowawcze planowane przez Ciebie muszą pomagać Ci osiągnąć założone cele wychowawcze.
Bardziej wartościową sytuacją wychowawczą jest ta, w której harcerka/erz coś robi, niż coś, w czym tylko uczestniczy jako bierna/y obserwatorka/obserwator.
Pamiętaj, że część sytuacji wychowawczych tworzą same/i harcerki/rze, poprzez swoje zachowania, reakcje i relacje między sobą.
5
W Twoich działaniach jeszcze jedno jest ważne. Prawdziwe harcerskie kształtowanie charakteru można prowadzić tylko w ścisłej zgodzie z metodą harcerską i z wykorzystywaniem narzędzi charakterystycznych dla metodyk poszc-zególnych grup wiekowych, czyli stopni, znaków służb, projektów, sprawności indy-widualnych i zespołowych itp. itd. Zanim przystąpisz do pisania programu upewnij się, że znasz narzędzia metodyczne adekwatne do wieku Twoich harcerek/rzy.
Gdy już wyznaczyłaś/eś cele, możesz przejść do opracowania sposobów ich realizowania.
Podstawowymi sytuacjami wychowawczymi, które możesz wykorzystywać (aranżować) są:
• Zajęcia programowe (zbiórki, biwaki)
• Funkcjonowanie metody i narzędzia metodyczne
• Zadania organizacyjne
Tworząc tę część programu powinieneś / powinnaś wziąć do ręki listę celów wychowawczych i każdemu z nich przypisać odpowiednie działania z wszystkich wymienionych wyżej zakresów. Kiedy upewnisz się już, że każdy cel jest realizowany poprzez kilka różnych działań, w dalszej części programu opisz je szczegółowo:
BIWAKI W opisie zajęć powinny się znaleźć:
• Temat zajęć
• Cele wychowawcze realizowane przez dane zajęcia oraz cele szczegółowe („Po zajęciach harcerze będą wiedzieli / umieli / potrafili…”)
• Osoba odpowiedzialna za zajęcia
• Dokładny opis przebiegu zajęć (warto, aby znalazł się w nim także czas trwania poszczególnych elementów, osoby odpowiedzialne za poszczególne elementy itp. itd.)
• Realizacja wymagań na stopnie i sprawności
• Spis rekwizytów i rzeczy do załatwienia
Panując pracę z drużyną nie zapomnij zaplanować przynajmniej jednego biwaku w semestrze.
6
Wielu drużynowych popełnia błąd, wykorzystując cały czas w jeden sposób wszystkie narzędzia metodyczne (np. niezmienne od kilku lat zasady współzawodnictwa, stała pula nagród, identyczne na każdym obozie zasady działania zastępów). Tymczasem, narzędzia metodyczne mają służyć realizacji celów i dlatego powinny być do nich dostosowane (np. jeśli w danym roku naszym celem jest kształtowanie pogody ducha, to adekwatna będzie nagroda za pogodę ducha, a jeśli pracujemy nad braterskością – nagroda za pomaganie innym. Podobnie jest z zasadami współzawodnictwa, z działaniem zastępów i z innymi narzędziami metodycznymi.).
Opisz, które wymagania na stopnie będzie można zrealizować przez uczest-nictwo w zajęciach, jakie sprawności i w jaki sposób będą zdobywane w drużynie, jak zmieni się bądź rozwinie funkcjonowanie systemu. W jaki sposób harcerki/rze będą motywowane/ni do zdobywania stopni
i sprawności i jak przyczyni się to do realizacji postawionych celów
W tym punkcie opisz, jak będzie funkcjonować ten system i co w jego działaniu jest kluczowe, abyś mógł zrealizować postawione cele. Czy będziesz wykorzystywać inne podziały na małe grupy?
Przeanalizuj opisy swoich zajęć programowych i zastanów się, czy i jak realizujesz ten element metody oraz w jaki sposób będzie Ci on pomocny w realizacji celów.
K Opisz tutaj zasady działania systemu nagród i kar. Zaznacz, które z celów pomaga osiągnąć. Uwzględnij jego powiązanie z obrzędowością.
Opisz zasady działania współzawodnictwa między zastępami (jakie są cele, powiązania z obrzędowością, w czym zastępy rywalizują, co mogą osiągnąć i wygrać).
6.
Musi być zgodna z zasadami dobrej obrzędowości, czyli dopasowana do wieku, płci i zainteresowań harcerek/rzy, do charakteru celów, typu wyjazdu, miejsca, w którym się jest. Musi pomagać realizować cele. Obrzędowość powinna umożliwiać tworzenie nowych elementów lub rezygnację z niektórych z nich.
7
W tej części opisz ogólnie, jaka jest obrzędowość drużyny i jak będzie wspierać realizację postawionych na dany rok celów.
W książce pracy powinny się znaleźć takie szczegóły jak:
• Jaka jest fabuła obrzędowości i jej poszczególne elementy.
• Jak obrzędowość będzie funkcjonować w zastępach.
Drużyny harcerskie powinny mieć obrzędowość. Wymiennie z obrzędowością można stosować pracę z bohaterem. Bohater drużyny ma bardzo podobną rolę do tej, którą odgrywa obrzędowość – ma pomagać realizować cele wychowaw-cze. Także musi być dostosowany do zainteresowań harcerek/rzy.
Zadania organizacyjne, które należy wykonać (np. akcja naborowa, wzmoc-nienie zastępów, zrobienie plakietek i polarów drużyny, pozyskanie funduszy na określony cel, poprawa warunków lokalowych poprzez zdobycie lub wyremon-towanie harcówki itd., lokalizacja biwaku). Jak już zostało wspomniane, realizacja zadań organizacyjnych wspomaga działalność wychowawczą, ponieważ dzięki do-brym warunkom organizacyjnym, łatwiej jest Ci prowadzić drużynę i wychowywać harcerki/rzy. Pamiętaj też, że zadanie organizacyjne powierzone jednej z har-cerek/jednemu z harcerzy lub komuś z kadry, staje się dla niej/niego sytuacją wychowawczą. Odpowiednio dobierając realizatorki/realizatorów zadań orga-nizacyjnych możesz wykorzystywać to narzędzie do wychowywania harcerek/rzy.
Zaplanuj pracę ze swoimi zastępowymi i przybocznymi – zbiórki zastępu zastępowych, szkolenie zastępowych, wspieranie ich indywidualnego rozwoju, pracę z następcą.
Planując realizację celów poprzez zajęcia programowe i zadania uwzględnij „żelazne punkty” roku harcerskiego – Rajd Arsenał, akcja „Znicz”, zbiórka szczepu, impreza namiestnictwa, biwak drużyny itp.
W tej części powinny znaleźć się:
Odpowiedni podział kompetencji w drużynie jest bardzo dobrym sposobem realizowania celów wychowawczych. Sytuacja, w której wszystkim w drużynie zajmuje się drużynowy nie jest optymalna. Zadbaj o to, aby zadania zgodne ze
8
swoimi predyspozycjami i kierunkami rozwoju otrzymali przyboczni, zastępowi, a nawet poszczególnie harcerze / harcerki. W drużynach starszoharcerskich i wędrowniczych ważne jest, aby każda osoba w drużynie posiadała swoją pulę zadań.
2. KMusisz zaplanować nie tylko logiczny układ zbiórek i jak najlepsze dla nich
terminy, warto także umieścić nazwiska osób odpowiedzialnych za poszczególne formy działania. Planując zbiórki weź pod uwagę, że silna drużyna może pozwolić sobie na więcej zbiórek zastępów/patroli niż słabsza. Zbiórki (zastępu lub drużyny) powinny odbywać się w każdym tygodniu (z wyjątkiem świąt, ferii itd.), od września do czerwca.
Planując terminy własnych zbiórek pamiętaj o dostosowaniu ich do kalendarza szczepu i hufca.
Opisz, w jaki sposób będziesz prowadzić dokumentację W książce pracy powinny być przechowywane i na bieżąco aktualizowane charakterystyki wszystkich har-cerek/rzy. Zawrzesz w niej również wnioski z realizacji programu, które posłużą do stworzenia programu na kolejny okres.
Tym samym cykl programowania zatacza koło.
Podstawowe informacje o gromadzie/drużynie Pełna nazwa gromady/drużyny: _____________________________________________________________ Szkoła lub inne środowisko działania: ________________________________________________________ Gdzie i jak często spotyka się gromada/drużyna (dzień, godzina, miejsce zbiórki): _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ Liczba i liczebność szóstek/zastępów/patroli: ___________________________________________________ Jak często i gdzie spotykają się zastępy: ______________________________________________________ Drużynowy:
Imię, nazwisko, stopień harcerski i instruktorski
Rok urodzenia
Uprawnienia, odznaki, ukończone kursy
Telefon Adres e-mail
Kadra (przyboczni, zastępowi):
Imię i nazwisko, stopień harcerski i instruktorski
Rok urodzenia
Funkcja w drużynie Uprawnienia, odznaki, ukończone kursy, zdobywane stopnie
Liczba osób ze złożonym Przyrzeczeniem Harcerskim/Obietnicą Zucha:______________________________ Posiadane stopnie: Nazwa stopnia Ile osób posiada? Ile osób zdobywa? Próba Harcerza Liczba osób, które zdobyły plakietkę hufca:_____________________________________________________ Liczba osób, które mają naramiennik wędrowniczy:______________________________________ ________ Liczba osób, które uczestniczyły w ostatnim obozie:______________________________________________ DATA złożenia programu___________________ DATA zatwierdzenia programu_____________ Podpis drużynowego_____________________