Íslam og múslimar

II.4

Múhameð

• Fæddist í Mekka 570 e. Kr

• Mekka á Arabíuskaganum– trúarleg, menningarleg og viðskiptaleg miðstöð

fyrir fjölda arabískra ættbálka.

• Lönd araba loguðu á þessum tíma í ófriði á milli sundurleitra ættbálka.

• Í Mekka máttu menn hins vegar ekki bera vopn á friðhelgu svæði og hver ættbálkur hafði þar sínar helgu táknmyndir.

Múhameð

• 610 - Erkiengillinn Gabriel vitrast Múh.

• M. var fremur fátækur – vann hjá kaupakonunni Khadiju í Mekkuborg

• Síðar giftust þau – aldursmunur mikill

• Khadija var honum mikil stoð og M. bar mikla virðingu fyrir henni

• Var henni trúr

Nýtt tímatal

• Ráðandi öfl í Mekka tóku boðskap M. illa

– Árás á valdakerfi, siði og trú borgarbúa.

• Þurfti að flýja borgina til að bjarga lífi sínu.

• Flúði til borgar sem síðar var nefnd Medína. Þar átti hann fylgismenn en ólíkir hópar byggðu borgina, meðal annars gyðingar.

• Samningur var gerður um nýtt samfélag í Medína undir forstu Múhameðs. Tímatal múslima er miðað við flótta Múhameðs og upphaf hins nýja samfélags árið 622.

Framrás Íslam630-756 e.Kr. breiddust ný trúarbrögð, íslam, hratt

út:•Til landa á sunnanverðu Miðjarðarhafi og á Arabíuskaga, allt austur að Indusfljóti.

•Framrás í Evrópu var stöðvuð í Suður-Frakklandi árið 732 af Frönkum en þá var Spánn orðinn íslamskt ríki.

•Múhameð spámaður (dáinn 632) var upphafsmaður þessarar hreyfingar

Hinn eini guð

• Nafnið íslam er dregið af arabískri sögn fyrir að gefa sig (guði) á vald en orðið yfir fylgjendur hennar, múslima, er af sömu rót.

• Allah, er ekki sérnafn heldur er þetta einfaldlega arabíska orðið fyrir guð með ákveðnum greini, þ.e hinn eini guð.

• Kristnir arabar kalla því einnig guð sinn allah.

Ný trú

• Með íslamstrú breiddist út sameiginleg ritmenning, heimsmynd og um leið vísindi sem áttu rætur í hellenískri menningu Miðjarðarhafsins.

• Ríki múslima stóðu um aldir framar kristnum samfélögum Evrópu í vísindum, tækni, byggingarlist, fræðimennsku og viðskiptum

Trú og siðaboðskapur• Íslamstrú er eingyðistrú eins og kristni.• Trúarrit múslima heitir Kóran. • Þar koma fram samfélagsreglur og

siðaboðskapur: – Hvernig menn eigi að haga lífi sínu. – Að þessu leyti er íslamstrú líkari gyðingdóm en kristni

• Múslimar trúa á sömu spámenn og gyðingar og kristnir s.s. Abraham, Móse, Jóhannes skírara og Jesús

Eingyðistrúarbrögð• Múslimar kalla gyðinga og kristna menn

stundum fólk bókarinnar í virðingarskyni og hafa í langri sögu íslamskra ríkja yfirleitt alltaf veitt þeim fullt trúfrelsi.

• Eitt meginatriðið sem skilur íslam frá kristinni trú er að múslimar telja að Jesú hafi verið spámaður en ekki sonur guðs eins kristnir menn trúa.

• Múslimar telja þetta misskilning sem byggi á tilhneygingu manna til að manngera guðdóminn.

Engar helgimyndir

• Áherslan á að ekkert skuli tignað nema guð sjálfan er eitt megineinkenni íslamskrar trúar.

• Í þeirri trú er að finna ástæður þeirrar ríku andstöðu sem finna má í íslam gegn tilbeiðslu táknmynda og ástæðu þess að myndir eru ekki gerðar af Múhameð spámanni.

Moska á Indlandi

Súlur• Mikilvægustu trúarreglurnar eru svokallaðar

súlur (undirstöður) sem eru 5:

– Trúarjátning (Það er aðeins einn guð, og Múhameð er spámaður hans) - Laa Elaaha llla llaah

– Bænin (5 sinnum á dag) – Fastan í Ramadan mánuði– Ölmusan (gefa fátækum)– Pílagrímsferð til Mekka einu sinni á ævinni

(án þess þó að sökkva sér í skuldir til að komast)

Kalífadæmið

• Eftirmenn Múhameðs nefndust kalífar

• Útþensla múslima ótrúlega hröð

• Hvers vegna?– Hernaðarlegir yfirburðir araba– Trúarlegi þátturinn – breiða út boðskapinn

• Miðstöð kalífaveldisins flutt frá Mekka til Damaskus og síðar til Bagdad (Írak)

Klofningur innan Islam• Sunnitar

– Kenna sig við frásagnir af Múhameð (súnna)

• Sjitar (fylgjendur Ali)– Aðeins ættmenn spámannsins getur leitt

trúna og skýrt Kóraninn

• Flestir múslimar eru súnnítar en í Íran eru sjítar ráðandi – klerkaveldi þar sem aðeins klerkarnir geta túlkað Kóraninn rétt

Kalífadæmið fellur

• Mongólar fella Kalífadæmið í Bagdad á 13. öld

• Háskólar og viðskiptaleiðir eyðilagðar

• Glæsileg menning leið undir lok

• Forysta í hinum islamska heimi hvarf til Tyrkja sem lögðu Býsansríkið undir sig 1453