ISI,MADDELERİ ETKİLER

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

Isı Alır Genleşir, Isı Verir Büzülür

Maddelere verilen ısı,sıcaklığı artırırken maddelerin

boyutlarında da değişime neden olur.Isının etkisiyle maddelerin

boyutlarındaki bu değişime GENLEŞME diyoruz. Maddeler

ısıtılınca ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına

döndü¤ünde o kadar büzülür.

Son sıcaklık ile ilk sıcaklık arasındaki fark,fazla

olduğu zaman genleşme de fazla olur.Farklı

maddelerin sıcaklıkları aynı oranda artırılsa

bile genleşme oranları farklı olabilir. Yani

genleşme miktarı maddenin cinsine bağlıdır.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

Günlük yaşantımızda kullandığımız maddelerin çoğu,sıcaklıkları

arttığı zaman genleşir.Aynı maddeler,sıcaklıkları azaldığı zaman

büzülür.Bu değişiklikleri çoğunlukla fark edemeyiz.Çünkü

genleşme ve büzülme miktarları gözle görülmeyecek kadar küçük

ve yavaştır. BAZI GENLEŞME OLAYLARI:

• Soba ilk defa yakılırken boruları,kalorifer yanarken de

bağlantı yerleri çıtırdar.

• Ağzına kadar suyla dolu çaydanlıktaki su kaynamaya

başladığında taşar.• Termometrenin sıvısı sıcaklık

arttıkça yükselir.•Kavanoz kapakları ısıtılınca daha

kolay açılır.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

Gözle görülmese de binalar durmadan genleşip büzülür.Bunun

sebebi,metal ve beton gibi maddelerin sıcaklığa bağlı olarak

genleşmesi ya da büzülmesidir.

Bilim insanları,gazların genleşmesinden yararlanarak,insan

taşıyabilen balonlar yapmışlardır. Balondaki hava ısıtıldığında

genleşir,balonun içinde genleşen hava, dışarıdaki havaya göre

hafifleşir. Bunun sonucunda havanın bir kısmı dışarı

çıkar ve balon yükselir.Balonun içindeki hava

soğurken balon alçalır.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

SIVILAR HER SICAKLIKTA BUHARLAŞIR MI?

Kirlenen giysilerimizi temizlemek için yıkarız.

Yıkanan giysilerimizi kurutmak amacıyla asarız. Islak

bir cismin kuruması için onu ıslatan sıvının buharlaşması

gerekir. Bu durumda buharlaşma her

sıcaklıkta gerçekleşir, diyebilir miyiz? Havanın bulutlu

ve serin olduğu zamanlarda bile giysilerimiz geç

de olsa kurur.

Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir.

Sıcaklık yükseldikçe sıvıların buharlaşması hızlanır.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

YOĞUŞMA

Yeryüzündeki suların güneş ışınlarının etkisiyle buharlaştığını

biliyoruz. Su buharının soğuk hava ile karşılaşınca çok küçük

damlacıklara dönüştüğünü hatırlayalım.Bu damlacıklar bulutları

oluşturur. Aynı şekilde banyo yaparken oluşan buhar sebebiyle

aynanın üzerinde su damlacıkları meydana gelir.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

Sıvının sıcaklığı belli bir noktaya ulaştığında her yerinden

kabarcıklar çıkmaya başlar. Örneğin, ısıtılan suyun

sıcaklığı arttıkça buhar oluşumu hızlanır. Bir süre sonra

kabın içinde kabarcıklar oluşmaya başlar. Sıcaklık 100

°C‘a yaklaşınca suyun her yerinden kabarcıklar çıkmaya

başlar. Bu kabarcıklar suyun yüzeyine ulaşarak

havaya karışır. Sıvının her yerinden kabarcıklar hâlinde

hızlı buharlaşması olayına KAYNAMA denir.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

BUHARLAŞMA

• Sıvı, ısı alarak gaz haline geçer.

• Buharlaşma, her sıcaklıkta gerçekleşir

• Buharlaşma, sıvının yüzeyinde olur.

• Buharlaşan sıvının sıcaklığı değişebilir.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

KAYNAMA• Her kaynama, aynı zamanda bir buharlaşmadır.

• Kaynama, belli sıcaklıkta gerçekleşir.

• Sıvının her yerinde gaz haline geçiş vardır.

• Kaynama süresince sıcaklık

değişmez.

HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ

Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alışverişine

girerek hal değiştirmeye başlar.Katı maddelerin

ısı alarak sıvı hale geçmesine ERİME adı verilir.

Tersine, sıvı haldeki maddelerin ısı vermesi

sonucu katı hale geçmesi olayına ise DONMA

denir. Isı alan madde erimeye, ısı veren madde

de donmaya başlar.