Investor's Practice Guide - member.set.or.th · จํานวนหน า 80 หน า (ไม รวมปก) เอกสารแจกฟร ห ามจําหน าย

PracticeInvestor's

Guideลงทนหนมนใจ ตองเขาใจ CORPORATE ACTIONS

การเพ�มทน (Capital Increase)การลดทน (Capital Reduction)

การจายหนปนผล(Stock Dividend)

การรวมหน(Reverse Stock Split)

การแตกหน(Stock Split)

การซอหนคน (Stock Repurchase)

หน

ชอเอกสาร Investor’s Practice Guide ลงทนหนมนใจ ตองเขาใจ Corporate Actions

ผแตง ธนะชย บณฑตวรภมกองบรรณาธการ ปยาภรณ ครองจนทร, อลศรา ฮววานช, ชนตา อนสอาด, อจฉราภร ศร�สโขจดทาโดย ฝายพฒนาความรผลงทน ศนยสงเสร�มการพฒนาความรตลาดทน (TSI) ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เลขท 93 ถนนรชดาภเษก แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพฯ 10400โทรศพท 0 2009 9000โทรสาร 0 2009 9001เวบไซต www.set.or.th/educationพ�มพครงท 1 เมษายน 2559 จานวน 10,000 เลมจานวนหนา 80 หนา (ไมรวมปก)

เอกสารแจกฟร�ห�ามจาหน�ายล�ขส�ทธของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย สงวนส�ทธ หามลอกเล�ยนแบบไมวาสวนใดสวนหนงของหนงส�อ นอกจากจะไดรบอนญาต

Contentsสารบญ

04

18

32

50

LESSON 1มารจก Corporate Actions กนเถอะ

LESSON 2การเพ�มทน (Capital Increase)

LESSON 3การลดทน (Capital Reduction)

LESSON 4การจายหนปนผล (Stock Dividend)

61

67

78

LESSON 5การแตกหน (Stock Split) และการรวมหน (Reverse Stock Split)

LESSON 6การซอหนคน (Stock Repurchase)

LESSON 7หาขอมล Corporate Actionsไดจากไหน?

มาร�จก Corporate Actions

กนเถอะ

Lesson

1

ในบรรดาผลงทนทประสบความสาเรจจากการลงทน หนงใน “นสย” หรอ “พฤตกรรม” ทผลงทนเหลานมเหมอนกน กคอ การศกษาหาความรและขอมลเปนอยางดกอนการลงทน ประกอบกบหมนตดตามขอมลขาวสารดานการลงทน อยางสมาเสมอ สอดคลองกบแนวคดตามตาราพชยสงครามจนโบราณของซนว ทวา“ร�เขาร�เรา รบร�อยครง ชนะร�อยครง” ซงเปนทรจกและถกนาไปประยกตใชกนอยางแพรหลายในวงการธรกจ ทงซกโลกตะวนออกและตะวนตก

สาหรบการลงทนในหน การรเขารเรา กคอ การรและเขาใจในขอมลตางๆ ทมผลกระทบตอมลคาและราคาหน ซงจะชวยใหผลงทนสามารถจบจงหวะการลงทนหร�อตดสนใจลงทนไดอยางเหมาะสมและแมนยามากย�งข�น

CORPORATE ACTIONS ?

4 Investor’s Pratice Guide ลงทนห�นมนใจ ต�องเข�าใจ Corporate Actions

หน

สาหรบผลงทนมอใหม “ข�อมลพ�นฐาน” ทสาคญทผลงทนควรศกษาทาความเขาใจ เพราะเปนเหตการณทสงผลกระทบโดยตรงตอราคาหนและสทธของผถอหน แตกลบเปนเร�องทผลงทนมอใหมจานวนมากยงขาดความเขาใจทถกตอง อกทงตารบตาราหร�อบทความทเข�ยนเกยวกบเร�องดงกลาวโดยเฉพาะกหาอานไดคอนขางยาก เร�องทวานกคอเร�องราวทงหมดทจะกลาวตอไปในคมอฉบบน … . ซงกคอ … . “Corporate Actions” เร�องนนเอง

จากตวอยางเหตการณทยกมา สรปไดวา “Corporate Actions” คอ เหตการณทบร�ษทจดทะเบยนซงมหนซอขายอยในตลาดหลกทรพย ดาเนนการอยางใดอยางหนงในเร�องทเกยวกบโครงสรางเง�นทนของบร�ษท (Capital Structure) ซงมผลกระทบโดยตรงตอมลคาและราคาหนบร�ษททผถอหนถออย

“Corporate Actions” คออะไร?

ถาใหอธบายความหมายอยางพรรณนาโวหารกอาจเขาใจไดยาก แตถาลองยกตวอยางของเหตการณทเปน Corporate Actions ผลงทนอาจหลบตานกภาพตามไดงายข�น ตวอยางเชน


การรวมหน(Reverse Stock Split) การซอหนคน

(Stock Repurchase)


การเพ�มทน (Capital Increase) / การลดทน (Capital Reduction)

5Investor’s Pratice Guide ลงทนห�นมนใจ ต�องเข�าใจ Corporate Actions

จาเปนไหมทผลงทนอยางเราตองรจก “Corporate Actions”

การลงทนในหนนน ส�งทเปนสดยอดปรารถนาของผลงทนทกคน กคอ การทหนทตวเองถออยมมลคาเพ�มมากข�น โดยมลคาหนทถออยนนสามารถคานวณไดงายๆ จากสตร ดงตอไปน

มลคาหนทถอ (บาท) = ราคาตลาด (บาทตอหน) x จานวนหนทถอ (หน)

จากสตรขางตนจะพบวา มลคาหนทถอจะเพ�มข�นหร�อลดลง ข�นอยกบ 2 ตวแปร คอ ราคาตลาด และ จานวนหน ดงนน เมอมการเปลยนแปลงของตวแปรใดตวแปรหนงหร�อทงสองตวแปร มลคาหนทผลงทนถออยกยอมเปลยนแปลงไปดวยเชนกน

การเปลยนแปลงของตวแปรดงกลาวอาจเกดข�นไดจากหลายปจจย โดย Corporate Actions ถอเปนปจจยทมความสาคญในอนดบตนๆ เนองจากเปนเหตการณทเมอเกดข�นแลวมกจะนามาซงการเปลยนแปลงของทงสองตวแปร

นอกจากน การเปลยนแปลงราคาตลาดของหนและจานวนหนทเกดจาก Corporate Actions ยงเปนการเปลยนแปลงทผลงทนซงมความเขาใจใน CorporateActions จะสามารถประเมนลวงหนาไดอยางคอนขางแมนยาวาจะเกดการเปลยนแปลงกบตวแปรแตละตวอยางไรและเมอใด ซงจะตางจากปจจยอน เชน การเปลยนแปลงของภาวะเศรษฐกจ สภาวะตลาด หร�อข�ดความสามารถในการแขงขนทางธรกจ ทมผลกระทบกบราคาตลาดของหน แตยากทจะคาดการณไดอยางแมนยาวาจะมผลกระทบทาใหราคาตลาดเปลยนแปลงไปเทาใด เ มอทราบถงประโยชนของการเขาใจ Corporate Actions แลวเราจะเร�มเร�ยนรเกยวกบ Corporate Actions ดวยการทบทวนความรพ�นฐานทจาเปนตองใชกนกอน

CORPORATE ACTIONS


เร�ยนรหลกการงบดลสกนด … กอนพ�ชต Corporate Actions

สาหรบผลงทนทมความเชยวชาญในการอานและแปลความหมายของงบการเง�นเปนอยางด ทานสามารถขามไปอานบทอนๆ ตามทสนใจไดเลย แตหากทานเปนมอใหมทยงไมมความรความเขาใจเกยวกบงบการเง�นดนก ขอแนะนาใหอานหลกการสาคญของงบการเง�น โดยเฉพาะ “งบแสดงฐานะการเง�น” (Statement of Financial Position) หร�อชอเดมทคนเคยกนดอยาง “งบดล” (Balance Sheet)ซงจะชวยใหทานเขาใจ Corporate Actions ทจะกลาวถงในบทตอๆ ไปไดดย�งข�น

สมการงบดลขางตนจะตองเปนจร�งเสมอ ดงนน เมอใดกตามทมการเปลยนแปลงของตวแปรใดตวแปรหนง ยอมสงผลใหตวแปรทเหลออยางนอยหนงตวแปร เกดการเปลยนแปลงดวย

งบแสดงฐานะการเง�น หร�อ งบดล คอ รายงานทางการเง�นทจดทาข�นเพ�อแสดงใหเหนถงฐานะการเง�นของกจการณ ขณะใดขณะหนง โดยมการจดกลมรายการออกเปน 3 หมวด คอ

สนทรพย = หนสน + สวนของผถอหน

สนทรพย

หนสน1. 2.

3. สวนของผถอหน

“สนทรพย�” จะเปนตวบอกใหผลงทนทราบวา ณ ขณะนน กจการเปนเจาของทรพยสนใด มลคาเทาไหร ขณะท “หนสน” และ “ส�วนของผ�ถอห�น” จะเปนตวบอกวากจการใชเง�นทนจากแหลงเง�นทนประเภทใด เพ�อใหไดสนทรพยเหลานนมา ซงหลกการพ�นฐานทสาคญของงบดล กคอ


ตวอยางเชน บร�ษท XXX มสนทรพย 100 ลานบาท โดยมหนสน 50 ลานบาท และสวนของผถอหน 50 ลานบาท ตอมาสนทรพยของบร�ษท XXX มมลคาเพ�มข�นเปน 150 ลานบาท โดยทหนสนของบร�ษท XXX ยงคงเทาเดมท 50 ลานบาท

ดงนน สวนของผถอหนของบร�ษท XXX ทคานวณไดใหมตามหลกสมการงบดลจงเปนดงน

ไขปร�ศนาราคาหนดวยสมการงบดล

นาย ก

นาย ก

นาย ก

สนทรพย สนทรพย

หนสน หนสน1. 1. 2. 2.

3. 3. สวนของผถอหน

สวนของผถอหน

งบดลเดม งบดลใหม

100 150

50 50

50 100

เวลาพ�ดถง “ราคาห�น” เรามกจะไดยน 3 คานบอยๆ ราคาพาร� ราคาตามบญช และราคาตลาด

เคยสงสยไหมวา 3 คานตางกนอยางไร และมความสมพนธกนอยางไร แตกอนทเราจะไปทาความเขาใจกบ 3 คาน อยากใหทานลองอานบทสนทนาของผลงทน 2 คนนกอนวาทานอานแลวรสกอยางไร

นายจะซอหน XXX จร�งเหรอ ราคาแพงนะ หนละตง 250 บาท แถมเขาตลาดมาเปนสบปแลว

ทาไมไมลองดหน YYY แทนละ ธรกจเหมอนกน เพ�งเขาตลาดไมนาน อนาคตยงอกไกล แถมราคากถกกวาหน XXX ตงเยอะ แคหนละ 5 บาทเอง

พอดเราเพ�งหดเลนหน ยงไมคอยรจกหนตวใหมๆ เทาไหร ดทนายแนะนา

เออ… แลวหน ZZZ ละ นาสนไหม ธรกจกคลายๆ กนนะ ราคาหนแค 50 – 60 สตางค เอง

เฮย!!! หน ZZZ อยาไปเลนเลย เมอกอนซอขายกนแถวๆ 5 บาท ปทแลวราคาตกมาเหลอหนละ 50 สตางคซะงน ไมรบร�ษทไปเจอปญหาหนกอะไร ตงแตนนมา ราคากไมเคยเกนกวา 1 บาท อยางทเหน


ราคาพาร

หลงจากอานบทสนทนาแลว… .รสกอยางไรบางครบ ถาทานอานแลวเหนถงความไมถกตองและสามารถยกเหตผลมาโตแยงไดทนทในเร�องทนาย ก. และนาย ข. คยกน แสดงวาทานมความเขาใจเร�องราคาหนดพอสมควร ทานอาจขามหวขอนไปไดเลย …

แตถาทานอานแลวรสกคลอยตามส�งทนาย ก. และนาย ข. คยกน หร�ออานแลวรสกแปลกๆ แตไมสามารถอธบายเหตผลออกมาได … ขอใหทานอานทาความเขาใจเร�อง “ราคาพาร�” “ราคาตามบญช” และ “ราคาตลาด” ตามทจะอธบายตอไป แลวคอยกลบไปอานบทสนทนาอกครง ทานจะเขาใจทนทวาส�งทนาย ก. และนาย ข. คยกนนน ผดหร�อถก ดวยเหตผลอะไร

เอาละ งนเรามาเร�มกนเลย ..

นาย ก

ไมตองเกรงใจ สงสยอะไรเกยวกบหน ปร�กษาเราไดตลอด เราเปนแฟนพนธแท ชอบตามขาวหนเปนประจาอยแลว

ขอบใจมากเลย ถาไมไดปร�กษานายกอน เราคงหลงไปซอหนราคาแพงอยาง XXX หร�อไมกหน ZZZ ทกาลงมปญหาอย

พรงนเราจะไปถอนเง�นทงหมดมาลงทนในหน YYY ตามทนายแนะนา นกกะวา ถาไดกาไรจะชวนญาตพ�นองมาลงทนในหนดวยกน

ทนจดทะเบยนจานวน 1,000,000,000 บาท (หนงพนลานบาท)

แบงออกเปน 100,000,000 หน (หนงรอยลานหน)

มลคาหนละ 10 บาท (สบบาท)

โดยแยกออกเปน

หนสามญ 100,000,000 หน (หนงรอยลานหน)

หนบร�มสทธ - หน (-)

หนงสอบร�คณหสนธ

ในการจดทะเบยนเพ�อจดตงบร�ษทนน บร�ษทจะไดรบเอกสารทเร�ยกวา “หนงสอบร�คณห�สนธ” จากกระทรวงพาณชย โดยในหนงสอบร�คณหสนธจะมอยขอหนงทตองแสดงรายละเอยดของทนจดทะเบยนอยางชดเจน

ราคาพาร เปนเร�องของกฎหมายทกาหนดใหแตละหนของบร�ษทตองมมลคาเทากน แตจะมมลคาหนละเทาใดนน กฏหมายเปดชองใหแตละบร�ษทเปนผกาหนดเอง ซงความสมพนธระหวาง “ราคาพาร” กบ “ทนจดทะเบยน” สามารถเข�ยนเปนสมการ คอ

ทนจดทะเบยน = ราคาพาร x จานวนหนจดทะเบยน

นอกเหนอจาก “ทนจดทะเบยน” กฎหมายยงกาหนดใหบร�ษทดาเนนการจดทะเบยน “ทนชาระแลว” กบกระทรวงพาณชยดวย

“ทนจดทะเบยน” กบ “ทนชาระแลว” ตางกนอยางไร? … “ทนชาระแลว” ชอกบอกในตวแลววาจะตองเปนทนทไดรบการชาระคาหนแลวเทานน ดงนน “ทนชาระแลว” จงมความเปนไปไดเพ�ยง 2 กรณ คอ ทนชาระแลวเทากบทนจดทะเบยน หร�อ ทนชาระแลวนอยกวาทนจดทะเบยน

ทเปนเชนนน... เพราะ “ทนจดทะเบยน” จะนบหนทงหมดทบรษทมการจดทะเบยนไวกบกระทรวงพาณชย โดยไมคานงวาหนนนจะไดรบชาระเง�นคาหนครบถวนแลวหร�อไม ตวอยางเชน หนทออกเพ�อรองรบหนกแปลงสภาพหร�อใบสาคญแสดงสทธทจะซอหน เปนตน

สวน “ทนชาระแลว” จะนบเฉพาะหนทมการออกจาหนายและไดรบเง�นชาระคาหนครบถวนแลวเทานน ซงความสมพนธระหวาง “ราคาพาร” กบ “ทนชาระแลว” กสามารถเข�ยนเปนสมการไดเชนกน คอ

จากตวอยางขางตน การระบวาหนของบร�ษทมมลคาหนละเทาไหร (ตามตวอยาง คอ 10 บาท) นนกคอ “ราคาพาร” (Par Value) หร�อ “มลคาทตราไวตอหน” ทเราเคยไดยนกนนนเอง

หนงสอบร�คณหสนธ

1

2


ทนชาระแลว = ราคาพาร x จานวนหนทชาระแลว

นอกจากการเปดโอกาสใหบรษทสามารถกาหนด “ราคาพาร” ไดเองแลว กฎหมายยงเปดชองใหบรษทสามารถเสนอขายหนในราคาทสงกวา “ราคาพาร” ได หรอกรณทบรษทมผลขาดทนสะสม บรษทกอาจเสนอขายหนในราคาทตากวา “ราคาพาร” ไดดวยเชนกน

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 100 ลานบาท แบงออกเปน 100 ลานหน ใน “ราคาพาร” 1 บาทตอหน แตบร�ษทออกและเสนอขายหนในราคา 5 บาทตอหน การบนทกรายการตามหลกบญชรปตว T (T-Account) จะเปนดงน

หร�อแมแตกรณทบร�ษทมการออกและเสนอขายหนใน “ราคาพาร” แตตอมาบร�ษทมการเจร�ญเตบโตอยางตอเนอง จนทาใหสนทรพยและกาไรสะสมของบร�ษทเพ�มข�นอยางมากเมอเทยบกบในอดต “ราคาพาร” กแทบจะไมไดสะทอนมลคาหร�อราคาตอหนอกตอไป

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 100 ลานบาท แบงออกเปน 100 ลานหน ใน “ราคาพาร” 1 บาทตอหน โดยตอนจดตงบร�ษท บร�ษทออกและเสนอขายหนในราคาพาร คอ 1 บาทตอหน หลงจากกอตงบร�ษทเปนเวลา 10 ป สนทรพยของบร�ษทเพ�มข�นจาก 100 ลานบาท เปน 300 ลานบาท โดยมกาไรสะสม 200 ลานบาท การบนทกรายการตามหลกบญชรปตว T (T-Account) จะเปนดงน

เง�นสด 500,000,000 ทนจดทะเบยนชาระแลว 100,000,000

สวนเกนมลคาหน 400,000,000

สนทรพย 300,000,000 ทนจดทะเบยนชาระแลว 100,000,000

สวนเกนมลคาหน -

กาไรสะสม 200,000,000


การทราบวาหนของบร�ษททเราลงทนนนม “ราคาพาร” เทาไหร อาจไมสาคญเทากบการทเราทราบวา “จานวนหนทชาระแลว” ของบร�ษทมจานวนเทาใด ทเปนเชนนนกเพราะวา หลกการของการลงทนในหน กคอ การทเราเขาเปนเจาของบร�ษทรวมกบผถอหนรายอนๆ โดยสทธในการออกเสยงและสทธในการรบสวนแบงกาไรของบร�ษทจะเปนไปตามสดสวนการถอหน

ดงนน ถาเราร “จานวนหนทชาระแลว” ทงหมดของบร�ษทวาเปนเทาใด เรากจะสามารถคานวณไดวาจานวนหนทเราถออยนนคดเปนสดสวนเทาใดของจานวนหนทงหมด หร�อในกรณทเราไมร “จานวนหนทชาระแลว” แตร “ราคาพาร” กบ “ทนชาระแลว” เรากสามารถคานวณหา “จานวนหนทชาระแลว” ได โดยเอา “ทนชาระแลว” หารดวย “ราคาพาร” นนเอง

ลองมาทาความเขาใจ

“ราคาตามบญช” กบ “ราคาตลาด”

กนบางดกวา

“ราคาตามบญช” หร�อ “Book Value per Share” คอ มลคาตอหนทคานวณจากมลคา “สวนของผถอหน” ทปรากฏในงบแสดงฐานะทางการเง�น แลวหารดวย “จานวนหนทชาระแลว” เพ�อแสดงใหเหนวา “สวนของผถอหน” ทเหนในงบการเง�นนน ถาถกนามาเฉลยคนใหกบผถอหนทกรายแลวจะไดรบคนในจานวนเฉลยตอหนหนละเทาใด

โดยทวไป “สวนของผถอหน” มกจะประกอบดวยรายการทางดานลางน ซงบางบร�ษทอาจมครบทกรายการ แตบางบร�ษทอาจมเพ�ยงบางรายการ

ราคาตามบญช


หนวย : ลานบาท

จากตวอยาง ถาอยากจะรวา “ราคาตามบญช” เปนเทาไหร กเพ�ยงเอา “สวนของผถอหน” 2,750 ลานบาท หารดวย “จานวนหนชาระแลว” ซงเทากบ 100 ลานหน กจะได “ราคาตามบญช” เทากบ 27.50 บาทตอหน หร�อเข�ยนเปนสมการไดดงน

“ราคาตลาด” หรอ “Market Price” คอ ราคาหนทมการซอขายกนจรงๆ ในตลาดหลกทรพย ซงอาจจะสงหรอตากวา “ราคาพาร” หรอ “ราคาตามบญช” กเปนได

โดย “ราคาตลาด” สามารถคานวณดวยหลกการเดยวกบ “ราคาตามบญช” เพ�ยงแตผลงทนทซอขายหน ไมไดใหราคาหนตามมลคา “สวนของผถอหน” ทปรากฏในงบแสดงฐานะทางการเง�น แตราคาตลาดดงกลาวเปนการสะทอนความคดเหนของผลงทนในตลาดทมตอ “สวนของผถอหน” ในลกษณะของมลคาตลาด (Market Value) ตามกลไกของอปสงคและอปทาน (Demand and Supply) ของตลาดทมตอหนตวนน

“มลคาตลาดของสวนของผถอหน” อาจเร�ยกอกอยางวา “มลคาตามราคาตลาด” (Market Capitalization) หร�อทผลงทนนยมเร�ยกสนๆ วา “Market Cap” นนเอง ดงนน “ราคาตลาด” จงสามารถเข�ยนเปนสมการไดดงน

ราคาตามบญช = สวนของผถอหน = สนทรพย – หนสน จานวนหนทชาระแลว จานวนหนชาระแลว

ทนทออกและเร�ยกชาระแลว(หนสามญ 100 ลานหน @ 10 บาทตอหน)

สวนเกนมลคาหน

กาไร (ขาดทน) สะสม

องคประกอบอนของสวนผถอหน

รวมสวนของผถอหน

1,000

500

1,250

-

2,750

ราคาตลาด


จากสมการงบดลทวา “สนทรพย = หนสน + ทน” ดงนน เราจงสามารถเข�ยน “Market Cap” ซงคอ สวนของทน ไดอกแบบวา

Market Cap = มลคาตลาดของสนทรพย – มลคาตลาดของหนสน

จากสมการขางตน จะเหนวา Market Cap ของบร�ษทจะเปลยนแปลงไป หากเกดเหตการณททาใหมลคาตลาดของสนทรพย และ/หร�อ หนสนเปลยนแปลงไป ซงอาจเกดข�นไดใน 2 กรณ คอ

กรณท 2

เกดเหตการณททาใหมลคาตลาดของสนทรพย และ/หร�อ หน สน เปลยนแปลง

ตวอยางเชน บร�ษทมการเพ�มทน ทา ให มลคาตลาดของสนทรพยเพ�มข�นจากเง�นสดท ไดรบจากการเพ�มทนดงกลาว ขณะทหนสนยงมจานวนเทาเดม จงทาใหสวนตางระหวางมลคาตลาดของสนทรพยกบมลคาตลาดของหนสน ซงกคอ Market Cap เพ�มข�น

กรณท 1

มมมองของผลงทนทมตอบร� ษทเปลยนแปลงไป ทาใหมลคาตลาดของสนทรพย และ/หร�อ หนสนในความคดของผลงทนเปลยนแปลงไปดวย

ตวอยางเชน ผลงทนคาดการณวาบร�ษทจะสญเสยสญญาทางการคาทสาคญ จงประเมนวามลคาตลาดของสนทรพยมแนวโนมทจะลดลง

ราคาตลาด = มลคาตลาดของสวนของผถอหน จานวนหนทชาระแลว

= Market Cap จานวนหนทชาระแลว


ถงตรงน เราไดรจก “ราคาพาร” “ราคาตามบญช” และ “ราคาตลาด”พอสงเขปแลว ลองกลบไปอานบทสนทนาของผลงทนทง 2 คน อกครง ทานจะพบคาตอบวา การนา “ราคาตลาด” ของหนแตละตวมาเทยบกนตรงๆ แลวสรปวาหนตวนงแพงกวาหร�อถกกวาอกตวนงนน เปนเร�องทไมถกตอง เพราะหนทเรานามาเปร�ยบเทยบกนนนอาจม “ราคาพาร” และ “ราคาตามบญช” ทตางกน อกทงยงอาจสรางผลตอบแทนตอหน เชน กาไรตอหน (Earnings per Share : EPS) หร�อ เง�นปนผลตอหน (Dividend per Share : DPS) ทแตกตางกนดวย

แทนทจะนาราคาหนมาเปร�ยบเทยบกนโดยตรง ผลงทนจงควรเปร�ยบเทยบในเชงอตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบจากการลงทน (Return on Investment) จะดกวา เพราะแทจร�งแลวหนทมราคา 1,000 บาทตอหน แตสรางผลตอบแทน20% ตอป ยอมถกกวาหนทมราคา 1 บาทตอหน แตสรางผลตอบแทนใหเพ�ยง2% ตอป … .. จร�งไหมครบ

มลค�าห�นทถอ (บาท) = ราคาตลาด (บาทตอหน) x จานวนหนทถอ (หน)

จะเหนวาเหตการณทเกดข�นในกรณท 2 กคอ Corporate Actions นนเอง จงขอใหผอานจดจาความสมพนธระหวาง “Market Cap” และ “มลคาตลาดของสนทรพย” และ “มลคาตลาดของหนสน” นไวใหข�นใจ เพราะตอนทเราคยกนเร�อง Corporate Actions แตละแบบ ความสมพนธนจะถกหยบยกข�นมาใชในการอธบายแทบทกครง

กลบมาตอเร�อง “ราคาตลาด” กนอกสกนด ในตอนตนของคมอ เราไดพ�ดถงก า ร คานวณมลค า ห น ทผ ลง ทน ถ อ อ ยโดยใชสตร


ดงนน เมอเกดเหตการณททาใหตวแปรแมเพ�ยงตวแปรเดยว เปลยนแปลง “มลคาหนทถอ” กยอมเกดการเปลยนแปลงดวยเชนกน ซง Corporate Actions กคอหนงในเหตการณสาคญทมกทาใหเกดการเปลยนแปลงของตวแปรตางๆ และสงผลกระทบตอ “มลคาหนทถอ” ในทสด อยางไรกตาม Corporate Actions มหลายรปแบบ แถมแตละแบบกสงผลกระทบตอมลคาหนทอยในพอรตของเราแตกตางกนไป ถาอยางนน… เรามาเร�มทาความรจกCorporate Actions ทสาคญ พรอมๆ กนเลยดกวา

ดงนน ถาเราแทนคา “ราคาตลาด” ดวยสมการกอนหนา ผลลพธทไดจะเกดเปนสมการใหมทผลงทนสามารถนาไปใชเพ�อคานวณมลคาหนทตนถออยไดดงน

จากสมการขางตนจะเหนวา “มลคาหนทถอ” มความสมพนธ กบ 4 ตวแปร ไดแก

มลคาตลาดของสนทรพย

จานวนหนทชาระแลว

= (มลคาตลาดของสนทรพย – มลคาตลาดของหนสน) x จานวนหนทถอ

จานวนหนทชาระแลว

มลคาตลาดของหนสน1

2

3

จานวนหนทถอ4

มลคาหนทถอ (บาท)


การเพ��มทน (Capital Increase)

Lesson

2

การเพ�มทนคออะไร? “การเพ�มทน” คอ การทบร�ษทออกหนใหมหร�อทเร�ยกวา “หนเพ�มทน” เพ�มเตมจากหนเดมทมอยแลว โดยบร�ษทจะนา “หนเพ�มทน” ทออกใหมดงกลาวไปเสนอขายใหกบผทสนใจ เชน ผถอหนเดม ผลงทนสถาบน และ/หร�อ ผลงทนทวไป ซง “หนเพ�มทน” ทออกใหมนน เมอไดรบชาระคาจองซอและบร�ษทนาไปจดทะเบยนกบกระทรวงพาณชยเร�ยบรอยแลว สทธประโยชนตางๆ จะเหมอนกบหนเดมของบร�ษททมการซอขายในตลาดหลกทรพยทกประการ


ตวอยางเชน สดสวนหนสนตอทน (Debt to Equity Ratio) ในกรณธรกจทวไป หร�ออตราสวนเง�นกองทนตอสนทรพยเสยง (Capital Adequacy Ratio) ในกรณธรกจธนาคารพาณชย เปนตน

ทาไมบร�ษทจงเพ�มทน?

ปรบโครงสรางเง�นทน (Capital Structure) ของบร�ษท : ในบางครงการเพ�มทนของบร�ษทกไมไดเกดจากความตองการเง�นทน แตเกดจากการทบร�ษทตองการเพ�มสวนของผถอหนเพ�อปรบโครงสรางเง�นทนใหมสดสวนทางการเง�น (Financial Ratio)อยในระดบทตองการ ซงสดสวนทางการเง�นดงกลาวอาจถกกาหนดโดยเง�อนไขการกยมเง�นจากสถาบนการเง�น หร�อถกบงคบจากหนวยงานทกากบดแลสาหรบบางธรกจ

เพ�อระดมทน (Fund Raising) : เนองจากบร�ษทตองการเง�นทนเพ�มเตมเพ�อนาไปใชในกจการตางๆ ของบร�ษท เชน ลงทนขยายกจการ เปนเง�นทนหมนเว�ยนในกจการ หร�อชาระหนเง�นก เปนตน

2

1

การทบร�ษทตดสนใจเพ�มทน โดยทวไป

มกมสาเหตจากขอใดขอหนงดงตอไปน


การเพ�มทนมกแบบ?

หากแบงประเภทของการเพ�มทนตามว�ธการขออนมตผถอหนของบร�ษทจดทะเบยน จะแบงไดเปน 2 แบบ คอ

แตหากแบงประเภทของการเพ�มทนตามว�ธการออกและเสนอขายหนเพ�มทน ซงเปนว�ธการแบงทผลงทนสวนใหญคนเคย จะสามารถแบงไดเปน 3 แบบ คอ

ยอมาจากคาวา “Right Offering” หมายถง การออกและเสนอขายหนเพ�มทนใหแกผถอหนเดม

ยอมาจากคาวา “Private Placement” หมายถง การออกและเสนอขายหนเพ�มทนใหแกผลงทนในวงจากด

ยอมาจากคาวา “Public Offering” หมายถงการออกและเสนอขายหนเพ�มทนใหแกประชาชนทวไป

RO PP PO

1การเพ�มทนแบบกาหนดวตถประสงค

เปนการเพ�มทนโดยบร�ษทตองกาหนดวตถประสงคการใชเง�นทน การออก และการจดสรรหนเพ�มทนไวอยางชดเจน

2 การเพ�มทนแบบมอบอานาจทวไป (General Mandate)

เปนการเพ�มทนทผถอหนอนมตเพ�มทน โดยทราบเพ�ยงกรอบการจดสรร (ประเภทและจานวนหน) แตยงไมทราบวตถประสงคและรายละเอยดอน


“Right Offering” คอ การทบร�ษทจดทะเบยนออกหนเพ�มทน โดยนาหนเพ�มทนนนเสนอขายใหแกผถอหนเดมของบร�ษทจดทะเบยนเทานน หร�อพ�ดงายๆ วา “ไมใชผถอหนไมมสทธ” โดยในการเสนอขายจะมการประกาศราคาจองซอ และสทธในการจองซอตามสดสวนของหนเดมทถออย โดยจะประกาศเปนอตราสวนระหวางจานวนหนเดมตอจานวนหนเพ�มทนทมสทธจอง เชน 2 หนเดมตอ 1 หนเพ�มทน เปนตน ซงผถอหนเดมเมอไดรบสทธจองซอหนเพ�มทนแลว จะใชสทธซอหนหร�อไมกได อยางไรกตาม เนองจากหนของบร�ษทจดทะเบยนมการซอขายเปลยนมอกนทกวน ดงนน การใหสทธเพ�มทนแบบ RO บร�ษทจงตองมการประกาศอยางชดเจนวาผถอหนเดมทมสทธจองซอหนเพ�มทนนน หมายถงผถอหนเดม ณ วนใด หร�อทเร�ยกวา การระบวนกาหนดรายชอผถอหน (Record Date) และใหมการรวบรวมรายชอผถอหนโดยว�ธปดสมดทะเบยนในวนทาการถดไป (Book Closing Date) เพ�อใหสทธจองซอหนเพ�มทนแกผถอหน สาหรบผลงทนทวไป Record Date และ Book Closing Date ทอธบายขางตนอาจเปนเร�องเขาใจยาก เพ�อใหชว�ตการเปนผลงทนของเรางายข�น ระบบการซอขายหลกทรพยของตลาดหลกทรพยจงมการแจงเตอน โดยการข�นเคร�องหมาย “XR” ซงยอมาจาก Excluding Right ใหผลงทนทราบลวงหนา 3 วนทาการกอนวนปดสมดทะเบยน (Book Closing Date)

อธบายงายๆ กคอ ผถอหนเดมทมสทธจองซอหนเพ�มทนจะตองเปนหนเดมทซอกอนวนข�นเคร�องหมาย XR เทานน สวนผทซอหนตงแตวนทข�นเคร�องหมาย XRเปนตนไป จะไมมสทธจองซอหนเพ�มทน

RO

โดยรายละเอยดของว�ธการออกและเสนอขายหนเพ�มทนแบบ RO PP และ PO พอสรปไดดงน

ผถอหนเดม


“Private Placement”

คอ การทบร�ษทจดทะเบยนออกหนเพ�มทน และเสนอขายตอบคคลในวงจากด ซงตามเกณฑของสานกงาน ก.ล.ต. แลว การเสนอขายแบบ PP หมายถง การเสนอขายทมลกษณะใดลกษณะหนงดงตอไปน

1 การเสนอขายหนทออกใหมตอผลงทนโดยเฉพาะเจาะจง ซงมจานวนไมเกน 50 ราย ภายในรอบระยะเวลา 12 เดอน

2 การเสนอขายหนทออกใหมทมมลคารวมทงส�นไมเกน 20 ลานบาท ภายในรอบระยะเวลา 12 เดอน

3 การเสนอขายหนทออกใหมตอผลงทนสถาบน เชน ธนาคารพาณชย บร�ษทหลกทรพย บร�ษทประกนภย กองทนบาเหนจบานาญขาราชการ กองทนสารองเลยงชพ และกองทนรวม เปนตน

วนทแจงมตคณะกรรมการ ตอ ตลาดหลกทรพย

Record Date วนกาหนดรายชอผถอหนทมสทธจองซอหนเพ�มทน

นาสงหนงสอแจงการจดสรรเพ�มทนใหผถอหนทกราย

Book Closing Date วนปดสมดทะเบยน (งดรบโอนหน 1 วน)

1 วน 1 วน 1 วน

ชวงเวลาจองซอและรบชาระเง�น

คาหนเพ�มทน

≥ 14 วน

XR XR XR

≥ 5 วนทาการ ≥ 5 วนทาการ

PP

แผนภาพแสดงการข�นเคร�องหมาย XR


“Public Offering” คอ การทบร�ษทจดทะเบยนออกหนเพ�มทน โดยนาหนเพ�มทนนนเสนอขายใหแกประชาชน หร�อพ�ดงายๆ คอ การเสนอขายหนเพ�มทนทไมเขาลกษณะ RO หร�อ PP กใหถอเปน PO นนเอง

การเพ�มทนไมวาจะเปน RO PP หร�อ PO ผลกระทบหร�อส�งทบร�ษทจะไดรบจากการเพ�มทน กคอ

นอกจากน จานวนหนชาระแลวของบรษทจะเพมขนตามจานวนหนเพมทนทมการจองซอ เมอจานวนหนชาระแลวเพมขน ยอมทาใหสทธและผลประโยชนเฉลยตอหนของบรษทลดลง เชน กาไรตอหน (EPS) ลดลงจากเดม เนองจากมตวหารเพมขน คลายกบนาเชอมทความหวานลดลงเมอมการเตมนาใหมลงไป จงเปนทมาของการเรยกผลกระทบจากการเพมทนวา “Dilution Effect” 1 ซง Dilution Effect ทเกดขนนเองทเปนสาเหตใหเกดการเปลยนแปลงของราคาหน

PO

1 บร�ษทไดรบเมดเง�นใหมเขามาในกจการ ทาให “สนทรพย” ของบร�ษทเพ�มข�นดวยจานวนเดยวกนกบเง�นเพ�มทนทไดรบ ซงเง�นสดทเพ�มข�นดงกลาวบร�ษทสามารถนาไปใชในกจการตางๆ ของบร�ษท เชน ใชลงทนขยายกจการ เปนเง�นทนหมนเว�ยน หร�อชาระคนหนเง�นก

2 “ทน” หร�อ “สวนของผถอหน” ของบร�ษทกจะเพ�มข�นในจานวนเดยวกบจานวนเง�นเพ�มทนทไดรบจากการเสนอขาย

1 Dilution Effect หมายถง ผลกระทบทเกดจากการทมจานวนหนเพ�มมากข�น ทาใหผลประโยชนทผถอหนไดรบจะลดนอยลง ซง Dilution Effect แบงเปน 3 ประเภท ไดแก • ผลกระทบดานราคาหน (Price Dilution) คอ ราคาตลาดของหนทลดลง ซงเกดจากการเสนอขายหนเพ�มทนในราคาทตากวาราคาตลาด คานวณจาก (ราคาตลาดกอนเพ�มทน – ราคาตลาดหลงเพ�มทน) / ราคาตลาดกอนเพ�มทน • ผลกระทบดานกาไรตอหน (Earnings Per Share Dilution) คอ กาไรตอหนทลดลง ซงเปนผลกระทบทเกดจากการเพมทน คานวณจาก (กาไรตอหนกอนพ�มทน – กาไรตอหนหลงเพ�มทน) / กาไรตอหนกอนเพ�มทน • ผลกระทบดานสทธออกเสยง (Control Dilution) คอ สดสวนการใชสทธออกเสยงตอหนทลดลง ซงเปนผลกระทบทเกดจากการเพมทน คานวณจาก100 - [100 x (จานวนหนกอนเพ�มทน + จานวนหนเพ�มทนทผถอหนเดมมสทธซอ) / (จานวนหนกอนเพ�มทน + จานวนหนเพ�มทน)] ดงนน ในกรณทเปนเพ�มทนแบบ RO และผถอหนเดมใชสทธซอหน RO ทงจานวน Control Dilution จะเทากบศนย


เมอบร�ษทมการเพ�มทน ส�งทผลงทนอยากรมากทสดกคอ ราคาหนภายหลงการเพ�มทนจะเปลยนแปลงไปอยางไร ซงการประเมนหาผลกระทบทเกดข�นกบราคาหนของบร�ษท สามารถทาไดใน 2 ลกษณะ คอ

ผลกระทบของการเพ�มทนทมตอราคาหน

การหาผลกระทบทมต�อป�จจยพ�นฐานของห�น (Fundamental) และมลค�าทแท�จร�งของห�น (Intrinsic Value)

เปนการว�เคราะหและประเมนโดยการมองไปในอนาคตวา หลงจากทบร�ษทไดรบเง�นจากการเพ�มทนและนาเง�นทไดไปใชตามวตถประสงคทแจงไวแลว เชน การลงทนขยายกจการ หร�อการชาระคนหน ปจจยพ�นฐานของบร�ษทในดานตางๆ จะเปลยนแปลงไปในทศทางใด เชน ข�ดความสามารถในการแขงขน สวนแบงตลาด สถานะทางการเง�นและผลประกอบการ ฯลฯ

หลงจากนนจงประเมนออกมาเปนมลคาทแทจร�งของหน (Intrinsic Value) ซงเมอเทยบกบ Intrinsic Value ปจจ�บน และราคาตลาดกอนการเพ�มทน กจะทาใหคาดการณไดวาราคาตลาดของหนภายหลงการเพ�มทนจะเปลยนแปลงไปในทศทางใด

อยางไรกด การประเมนหาผลกระทบในลกษณะเชนน ไมใชเร�องทผลงทนทกคนจะสามารถทาได อกทงผลลพธทไดจากการประเมนของแตละคนอาจแตกตางกนไปตามแตมมมองและสมมตฐานทใช ดงนน การคาดการณการเปลยนแปลงราคาของหนภายหลงการเพ�มทนดวยว�ธนจงไมคอยมความแมนยาเพราะตางคนกตางความคด


ราคาตลาด =หลงเพ��มทน

โดยท

Price Dilution = (ราคาตลาดกอนเพ�มทน – ราคาตลาดหลงเพ�มทน)

ราคาตลาดกอนเพ�มทน

[(ราคาตลาดกอนเพ�มทน x จานวนหนชาระแลวกอนเพ�มทน) + (ราคาเสนอขาย x จานวนหนเพ�มทน)]

(จานวนหนชาระแลวกอนเพ�มทน + จานวนหนเพ�มทนทเสนอขาย)

การหาผลกระทบทมต�อราคาห�นอนเนองมาจากการเพ��มทน (Price Dilution)

เปนการมองผลกระทบจากการเพ�มทนทเกดข�นชวงสนๆ โดยไมตองอาศยการคาดการณอนาคตหร�อความรในการประเมนหา Intrinsic Value เหมอนในว�ธแรก จงเปนว�ธการทใหผลคอนขางแมนยา เพราะผลงทนทกคนจะใชสตรคานวณเดยวกน ซงกควรจะไดผลลพธทเทากน (เวนแตคานวณผด) ซงสตรทใชในการคานวณ Price Dilution คอ


ถา “ราคาเสนอขาย” สงกวา “ราคาตลาดกอนเพ�มทน” กจะทาให “ราคาตลาดหลงเพ�มทน” สงกวา “ราคาตลาดกอนเพ�มทน”

ถา “ราคาเสนอขาย” ตากวา “ราคาตลาดกอนเพมทน” กจะทาให “ราคาตลาดหลงเพมทน” ตากวา “ราคาตลาดกอนเพมทน”

ดงนน การเพมทนโดยทวไปจงนยมกาหนด “ราคาเสนอขาย” ใหตากวา “ราคาตลาดกอนเพมทน” จงเปนเหตใหสวนใหญเมอมการเพมทน “ราคาตลาดหลงเพมทน” กมกจะตาลงกวา “ราคาตลาดกอนเพมทน” เสมอ

อยางไรกตาม การคานวณราคาตลาดหลงเพ�มทน เปนเพ�ยงการคานวณผลกระทบทางทฤษฎ ในทางปฏบตราคาตลาดหลงเพ�มทนอาจมากกวาหร�อนอยกวาทคานวณกได ข�นอยกบมมมองของผซอและผขายตอหนทเพ�มทนนนๆ

อยางไรกด ในทางปฏบตไมคอยจะเหนการออกหนเพ�มทนในราคาทสงกวาราคาตลาด เพราะมโอกาสสงทหนเพ�มทนนนจะขายไมไดหร�อขายไดไมหมด เนองจากผลงทนทวไปจะรสกวาทาไมตองซอหนเพ�มทนทราคาสงกวาราคาตลาด ทงๆ ทสามารถซอหนเดมทมการซอขายในตลาดหลกทรพยไดในราคาทถกกวา (เวนแตเปนกรณทผลงทนตองการหนจานวนมากและหนทมการซอขายในตลาดหลกทรพยมไมเพ�ยงพอกบความตองการของผลงทน)

จากสตรขางตน เมอเราแทนคาตางๆ ในสตร เรากจะทราบวาราคาตลาดหลงเพมทนจะเปนเทาใด ซงจรงๆ กคอ ราคาเฉลยแบบถวงนาหนก (Weighted Average) ระหวาง “ราคาตลาดกอนเพมทน” กบ “ราคาเสนอขาย” นนเอง

ดงนน “ราคาตลาดหลงเพมทน” จะเปลยนแปลงเพมขนหรอลดลงมากนอยเพยงใด จงขนอยกบ “ราคาเสนอขาย” เปนสาคญ โดยม “จานวนหนเพมทน” เปนตวถวงนาหนก

เทคนคการจางายๆ คอ


หากบร�ษทสามารถขายหนเพ�มทนไดทงหมด จะไดราคาตลาดหลงเพ�มทน ดงน

ราคาตลาด 5 บาทตอหน

จานวนหนชาระแลว 1,000 ลานหน

จานวนหนเพ�มทนทเสนอขาย 500 ลานหน

ราคาเสนอขายหนเพ�มทน 2 บาทตอหน

กอนเพ�มทน

เพ�อใหเขาใจมากย�งข�น เราลองมาดตวอยางกนหนอยดกวา…

RO

ตวอยางท 1

บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (1,000 ลานหน @ ราคาพาร 1 บาท) และมราคาตลาด 5 บาทตอหน ตอมาบร�ษทไดประกาศเพ�มทนจานวน 500 ลานหน โดยเสนอขายผถอหนเดมแบบ RO ในอตราสวน 2 หนเดม ตอ 1 หนใหม ในราคา 2 บาทตอหน


หาก นาย ก. ถอหนบร�ษท XXX จานวน 100,000 หน โดยซอมาในราคา (ตนทน) 5 บาทตอหน เทาราคาตลาดกอนเพมทน ถามวา... นาย ก. ควรใชสทธจองซอหนเพ�มทน หร�อไม





ราคาตลาดหลงเพ��มทน = [(5 x 1,000) + (2 x 500)] (1,000 + 500) = 4 บาทตอหน

จะพบวา… ราคาตลาดหลงเพ�มทนจะลดลงเหลอ 4 บาทตอหน จากเดม 5 บาทตอหน

ใชสทธ ไมใชสทธ

กอนเพ�มทน RO หลงเพ�มทน RO


• ถ า ไ ม ใ ช ส ท ธ ซ อ ห นเพ�มทน นาย ก. จะขาดทนทนท100,000 บาท [(5 x 100,000) – (4 x 100,000)]

• ถา ใชสทธซอหนเพ�มทน นาย ก. จะซอหนเพ�มทนได 50,000 2 หน ในราคา 2 บาทตอหน คดเปนเง�น 100,000 บาท

จานวนหนทงหมดท นาย ก. ถอครอง จะเพ�มข�นเปน 150,000 หน โดยมตนทนคาหนรวมเทากบ 600,000 บาท [(5 x 100,000) + (2 x 50,000)] หร�อคดเปนตนทนเฉลยเทากบ 4 บาทตอหน (600,000 / 150,000) ซงเทากบราคาตลาดหลงเพ�มทน

ดงนน นาย ก. จงไมเกดการขาดทนทนทเหมอนกรณไมใชสทธซอหนเพ�มทน แตกตองแลกมาดวยเง�นลงทนในบร�ษท XXX ทเพ�มข�นจาก 500,000 บาท เปน 600,000 บาท



จานวนหนเพ�มทนทเสนอขาย 250 ลานหน

ราคาเสนอขายหนเพ�มทน 4.50 บาทตอหน

กอนเพ�มทน PP

ราคาตลาดหลงเพ��มทน = [(5 x 1,000) + (4.50 x 250)] (1,000 + 250) = 4.90 บาทตอหน

2นาย ก. ถอหนบร�ษท XXX จานวน 100,000 หน ตนทน 5 บาทตอหน หากบร�ษทเสนอขายหนเพ�มทนแบบ RO ในอตราสวน 2 หนเดม ตอ 1 หนใหม ในราคา 2 บาทตอหน ดงนน นาย ก. จะมสทธในการซอหนเพ�มทนได 50,000 หน (100,000 หน / 2 หน)

ตวอยางท 2

ขอมลเหมอนตวอยางท 1 แตบร� ษทประกาศเพ�มทนจานวน 250 ลานหน เพ�อเสนอขายผถอหนเดมแบบ PP จานวน 250 ลานหน ในราคา 4.50 บาทตอหน หร�อมสวนลดจากราคาตลาด 10%

หากบร�ษทสามารถขายหนเพ�มทนไดทงหมด จะไดราคาตลาดหลงเพ�มทน ดงน


มอใ สาหรบกรณของ RO การเปลยนแปลงของราคาตลาดจาก Price Dilution จะเกดขน ณ วนทตลาดหลกทรพยเรมขนเครองหมาย XR ของหนตวนน เนองจากผลงทนมองวาคนทซอหนไปกอนวน XR ซงไดสทธจองซอหน RO ในราคาตากวาราคาตลาด จะไดเปรยบคนทซอหนตงแตวน XR เปนตนไป เพราะสทธจองซอหน RO ทาใหมตนทนเฉลยของหนทตากวาคนทไมไดรบสทธจองซอหน RO

เพ�อไมใหเกดความไดเปร�ยบเสยเปร�ยบกนระหวางคนทซอหนกอนวน XR กบคนทซอหนตงแตวน XR เปนตนไป ราคาตลาดของหน ณ วน XR จงควรมการปรบตวลดลงเพ�อสะทอนผลของ Price Dilution ทจะเกดข�น แมวาในความเปนจร�งแลวการจองซอหน RO จะยงไมเกดข�นกตาม

แตสาหรบกรณ PP และ PO โดยสวนใหญราคาเสนอขายจะมสวนลดจากราคาตลาดนอยกวากรณของ RO อกทงจานวนหนเพ�มทนทออกเสนอขายเมอคดเปนสดสวนกบจานวนหนเดมกมกจะนอยกวากรณของ RO ทาใหการเปลยนแปลงของราคาหนทเกดจาก Price Dilution ของ PP และ PO ไม ไดเปนไปอยางมนยสาคญเหมอน RO อกทงกรณท PP และ PO ไมสามารถระบวนทคาดวาจะเกดการเปลยนแปลงของราคาตลาดไดอยางชดเจนเหมอนการข�นเคร�องหมาย XR ของกรณ RO ดงนน กรณ PP และ PO จงตอบยากวาการเปลยนแปลงของราคาตลาดจาก Price Dilution จะเกดข�นเมอใด

การเปลยนแปลงของราคาตลาดทเกดจาก Price Dilution จะเกดข�นเมอใด?

อยางไรกด จากตวอยาง PP และ PO ทเกดข�นในอดต เราอาจเหนการเปลยนแปลงของราคาตลาดเนองจาก Price Dilution ของ PP และ PO ไดในวนทบร�ษทแจงขาวตอตลาดหลกทรพยเกยวกบ PP และ/หร�อ PO เชน มตคณะกรรมการ มตผถอหน กาหนดราคาเสนอขาย หร�อวนทหนเพ�มทนจาก PP และ/หร�อ PO เร�มทาการซอขายในตลาดหลกทรพย เปนตน

PRICE DILUTION


การลดทน (Capital Reduction)

Lesson

3

การลดทนคออะไร?

“การลดทน” คอ การทบร�ษททาการลดทนจดทะเบยนของบร�ษทลง ซงอาจเกดจากการทบร�ษทมเง�นทนในการดาเนนงานมากเกนไป และไมไดนาไปใชประโยชน จงตองการปรบโครงสรางทน โดยการลดจานวนทนจดทะเบยนลงเพ�อคนทนใหกบผถอหน ทาใหผถอหนรบเง�นสดคนในทนทคลายกบการไดรบเง�นปนผล

ลดทน


การลดทนประเภทนเกดข�นเมอบร�ษทเหนวามเง�นทนเกนกวาทจาเปนตองใชในการประกอบธรกจ จงตองการลดทนจดทะเบยนชาระแลว เพ�อคนเง�นทนสวนเกนนนใหกบผถอหน ซงอาจทาได 2 ว�ธ คอ การลดมลคาหนทตราไว (“ลดพาร”)4 ใหตาลง หร�อการลดจานวนหน5 ใหนอยลง

แตการลดทนประเภทน บรษทจะไมสามารถลดทนจนเหลอตากวา 1 ใน 4 ของทนชาระแลวกอนการลดทนได กลาวคอ หากบรษทมทนจดทะเบยน 1,000 ลานบาท การลดทนครงแรกจะทาไดมากทสด คอ 750 ลานบาท โดยทนจดทะเบยนคงเหลอตองไมตากวา 250 ลานบาท เปนตน

การลดทนจดทะเบยนชาระแลว และมการคนเง�นคาหนจากการลดทนใหกบผถอหน

1

หร�ออาจเกดจากบร�ษทประสบกบภาวะขาดทน จนไมสามารถลบลางผลขาดทนได จงตองการลดจานวนทนจดทะเบยนลง เพ�อลางผลขาดทนสะสมใหนอยลงหร�อหมดไป ซงจะชวยใหบร�ษทสามารถจายเง�นปนผลแกผถอหนไดในอนาคต 3

การลดทนแบงออกเปน 3 ประเภทหลกๆ โดยรายละเอยดของการลดทน รวมถงผลกระทบทมตอราคาหนทซอขายในตลาดหลกทรพย สรปไดดงน

3 กรณบร�ษทมผลขาดทนสะสม ตามกฏหมายจะหามไมใหบร�ษทจายเง�นปนผล ว�ธหนงทบร�ษททาได คอ การลดทนในจานวนทเหมาะสม โดยใชทน ดงกลาวในการหกลางกบขาดทนสะสมของบร�ษท สงผลใหบร�ษทจะสามารถจายปนผลไดภายหลงทบร�ษทมกาไรสะสมเปนบวก4 การลดมลคาทตราไว (ลดพาร) เปนการลดจานวนทนจดทะเบยนของบร�ษท โดยการปรบลดมลคาทตราไวหร�อราคาพารลง แตจานวนหนยงคง เทาเดม5 การลดจานวนหน เปนการลดจานวนหนทมอยลง แตในสวนของมลคาทตราไวหร�อราคาพารยงคงเทาเดม


นอกจากน บร�ษทยงตองไดรบมตจากทประชมผถอหนใหลดทนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวา 3 ใน 4 ของจานวนเสยงทงหมดของผถอหนทมาประชมและมสทธออกเสยง รวมถงการสงหนงสอแจงมตการลดทนไปยงเจาหน หากพนระยะเวลา 2 เดอนแลว ไมมเจาหนคดคาน หร�อมเจาหนคดคาน แตบร�ษทไดชาระหนหร�อใหหลกประกนเพ�อชาระหนแกเจาหนทคดคานนนแลว บร�ษทจงจะสามารถทาการลดทน โดยคนเง�นลงทนใหแกผถอหนแตละคนตามจานวนหนทถอครองได

การลดทนประเภทนจะสงผลใหสนทรพยของบร�ษทลดลง (จากการคนเง�นใหผถอหน) และยงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงมลคาของหนในดานตางๆ

เพ�อใหเขาใจมากย�งข�น ลองมาดตวอยางไปพรอมๆ กน…

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) โดยมงบแสดงฐานะทางการเง�น (งบดล) และขอมลอนๆ กอนการลดทน ดงตาราง


เง�นสด 600 รวมหนสน 700

สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 1,000 (100 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 1,000 (100 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 50 สารองตามกฎหมาย 100 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร 50 รวมสวนของผถอหน 1,200

รวมสนทรพย 1,900 หนสนและสวนของผถอหน 1,900

งบแสดงฐานะทางการเง�น บร�ษท XXX (กอนลดทน)


ตอมาทประชมผถอหนของบร� ษทมมตลดทนจดทะเบยนชาระแลวลง 200ลานบาท เหลอทนจดทะเบยนชาระแลว 800ลานบาท โดยทนทลดลงคาดวาจะทาใหกาไรสทธของบร�ษทลดลงเหลอ 190 ลานบาท

หาก นาย ก. ถอหนบร� ษท XXX จานวน 500 หน โดยซอมาในราคา (ตนทน)24 บาทตอหน เทากบราคาตลาดกอนลดทนถามวา… นาย ก. จะไดรบผลกระทบเหมอนหร�อตางกนอยางไร ระหวาง

ราคาตลาด กาไรสทธ และอตราสวนทางการเง�น (กอนลดทน)

ราคาตลาด (Market Price) 24 บาทตอหนมลคาหลกทรพยตามราคาตลาด (Market Cap) 2,400 ลานบาท (100 ลานหน @ 24 บาทตอหน)

สวนของผถอหนตามบญช 1,200 ลานบาท

มลคาตามบญชตอหน (BPS) 12 บาทตอหน(1,200 ลานบาท / 100 ลานหน)

P/BV Ratio 2 เทา(24 บาทตอหน / 12 บาทตอหน)

กาไรสทธ 200 ลานบาท

กาไรสทธตอหน (EPS) 2 บาทตอหน(200 ลานบาท / 100 ลานหน)

P/E Ratio 12 เทา(24 บาทตอหน / 2 บาทตอหน)

1

2

การลดทนดวยการลดพาร

การลดทนดวยการลดจานวนหน


1 กรณลดทนด�วยการลดพาร�

เพ�อใหทนจดทะเบยนชาระแลวของบร�ษทลดลงเหลอ 800 ลานบาท โดยทจานวนหนยงคงเทาเดม คอ 100 ลานหน ดงนน พารของบร�ษทจะตองลดลงจาก 10 บาท เปน 8 บาท

และเนองจากเง�นสดของบร�ษทลดลง 200 ลานบาท (1,000 ลานบาท – 800 ลานบาท) หร�อลดลงเฉลย 2 บาทตอหน มลคาตามบญชตอหนจงลดลงจาก 12 บาทตอหน เปน 10 บาทตอหน และกาไรสทธตอหนจะลดลงจาก 2 บาทตอหน เหลอ 1.90 บาทตอหน (190 ลานบาท / 100 ลานหน)


สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 800 (100 ลานหน x พาร 8 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 800 (100 ลานหน x พาร 8 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 50 สารองตามกฎหมาย 100 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร 50 รวมสวนของผถอหน 1,000


งบแสดงฐานะทางการเง�น บร�ษท XXX (หลงลดทน)หนวย : ลานบาท

ราคาตลาด กาไรสทธ และอตราสวนทางการเง�น (หลงลดทน)


มลคาตามบญชตอหน (BPS) 10 บาทตอหน(1,000 ลานบาท / 100 ลานหน)


กาไรสทธตอหน (EPS) 1.90 บาทตอหน(190 ลานบาท / 100 ลานหน)


แตหากสมมตฐานวา Market Cap จะลดลงเทากบมลคาการลดทน ราคาตลาดของหนกจะเปลยนเปน 22 บาทตอหน [(2,000 ลานบาท – 200 ลานบาท) / 100 ลานหน]

นนหมายความวา... หากนาย ก. ถอหนเทาเดมคอ 500 หน นาย ก. จะไดรบเง�นสดคนจากการลดทน 1,000 บาท (500 หน x 2 บาทตอหน) โดยมลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลง ตามสมมตฐานทใชในการคานวณราคา ดงน

กรณใช Market Capคานวณราคาตลาด : มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท เปน 11,000 บาท (500 หน x 22 บาทตอหน)

สมมตฐาน : * ซอขายหน XXX ท P/BV และ P/E เทาเดม คอ 2 เทา และ 12 เทา ตามลาดบ ** Market Cap จะลดลงเทากบมลคาการลดทน คอ 200 ลานบาท

ตารางสรปขอมลกอนและหลงลดทนดวยการลดพาร

กรณทใช P/BV คานวณราคาตลาด : มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท(500 หน x 24 บาทตอหน) เปน 10,000 บาท (500 หน x 20 บาทตอหน)

กรณทใช P/E คานวณราคาตลาด : มล ค า ห น ต า ม ร า ค า ต ล า ด ข อ งนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท เปน 11,400 บาท (500 หน x 22.80 บาทตอหน)

กอนลดทนหลงลดทน

P/BV * P/E * Market Cap **

ทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท 800 ลานบาท

จานวนหน 100 ลานหน 100 ลานหน

ราคาพาร 10 บาทตอหน 8 บาทตอหน

สวนของผถอหนตามบญช 1,200 ลานบาท 1,000 ลานบาท

มลคาตามบญชตอหน (BPS) 12 บาทตอหน 10 บาทตอหน

กาไรสทธ 200 ลานบาท 190 ลานบาท

กาไรสทธตอหน (EPS) 2 บาทตอหน 1.90 บาทตอหน

ราคาตลาด 24 บาทตอหน 20 บาทตอหน 22.80 บาทตอหน 22 บาทตอหน

จานวนหนของนาย ก. 500 หน 500 หน

มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. 12,000 บาท 10,000 บาท 11,400 บาท 11,000 บาท

สวน “ราคาตลาดของหน” จะเปลยนเปนเทาใดนน ข�นอยกบสมมตฐานทใชในการประเมนราคา เชน ถาสมมตฐานวาหนยงคงซอขายกนท P/BV และ P/E เทาเดม คอ 2 เทาและ 12 เทา ตามลาดบ ราคาตลาดของหนกจะเปลยนเปน 20 บาทตอหน (10 บาทตอหน x 2 เทา) หร�อ 22.80 บาทตอหน (1.90 บาทตอหน x 12 เทา) ตามลาดบ

2 กรณลดทนด�วยการลดจานวนห�น

เพ�อใหทนจดทะเบยนชาระแลวของบร�ษทลดลงเหลอ 800 ลานบาท โดยทราคาพารยงคงเทาเดม คอ 10 บาทตอหน ดงนน จานวนหนของบร�ษทจะตองลดลงจาก 100 ลานหน เปน 80 ลานหน

และเนองจากเง�นสดของบร�ษทลดลง 200 ลานบาท (20 ลานหน x 10 บาทตอหน) ทาใหสวนของผถอหนตามบญชลดลงจากเดม 1,200 ลานบาท เปน 1,000 ลานบาท แตดวยจานวนหนทลดลงจาก 100 ลานหน เปน 80 ลานหน สงผลใหมลคาตามบญชตอหนเพ�มข�นจาก 12 บาทตอหน เปน 12.50 บาทตอหน (1,000 ลานบาท / 80 ลานหน) และกาไรสทธตอหนเพ�มข�นจาก 2 บาทตอหน เปน 2.375 บาทตอหน (190 ลานบาท / 80 ลานหน)


สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 800 (80 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 800 (80 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 50 สารองตามกฎหมาย 100 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร 50 รวมสวนของผถอหน 1,000



กาไรสทธ และอตราสวนทางการเง�น (หลงลดทน)


มลคาตามบญชตอหน (BPS) 12.50 บาทตอหน(1,000 ลานบาท / 80 ลานหน)


กาไรสทธตอหน (EPS) 2.38 บาทตอหน(190 ลานบาท / 80 ลานหน)

งบแสดงฐานะทางการเง�น บร�ษท XXX (หลงลดทน)


สวน “ราคาตลาดของหน” เมอประเมนราคาโดยใชว�ธเปร�ยบเทยบราคาแบบ P/BV หร�อ P/E เชนเดยวกบในกรณท ราคาตลาดของหนกจะเปลยนเปน 25 บาทตอหน (12.50 บาทตอหน x 2 เทา) หร�อ 28.50 บาทตอหน (2.375 บาทตอหน x 12 เทา) ตามลาดบ

แตหากสมมตฐานวา Market Cap จะลดลงเทากบมลคาการลดทน ราคาตลาดของหนกจะเปลยนเปน 27.50 บาทตอหน [(2,400 ลานบาท – 200 ลานบาท) / 80 ลานหน]

นนหมายความวา… นาย ก. จะไดรบเง�นสดคนจากการลดทน 1,000 บาท (100 หน x 10 บาทตอหน) โดยจานวนหนทถอจะลดลงเหลอ 400 หน (500 หน – 100 หน) และมลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลง ตามสมมตฐานทใชในการคานวณราคา ดงน

1

กรณใช Market Capคานวณราคาตลาด : มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท เปน 11,000 บาท (400 หน x 27.50 บาทตอหน)

กรณทใช P/BV คานวณราคาตลาด : มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท (500 หน x 24 บาทตอหน) เปน 10,000 บาท (400 หน x 25 บาทตอหน)

กรณทใช P/E คานวณราคาตลาด : มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. จะลดลงจาก 12,000 บาท เปน 11,400 บาท (400 หน x 28.50 บาทตอหน)

ตารางสรปขอมลกอนและหลงลดทนดวยการลดจานวนหน

สมมตฐาน : * ซอขายหน XXX ท P/BV และ P/E เทาเดม คอ 2 เทา และ 12 เทา ตามลาดบ ** Market Cap จะลดลงเทากบมลคาการลดทน คอ 200 ลานบาท

กอนลดทนหลงลดทน

P/BV * P/E * Market Cap **




สวนของผถอหนตามบญช 1,200 ลานบาท 1,000 ลานบาท

มลคาตามบญชตอหน (BPS) 12 บาทตอหน 12.50 บาทตอหน



ราคาตลาด 24 บาทตอหน 25 บาทตอหน 28.50 บาทตอหน 27.50 บาทตอหน


มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. 12,000 บาท 10,000 บาท 11,400 บาท 11,000 บาท

จากตวอยาง จะพบวา… การลดทนจดทะเบยนชาระแลว และมการคนเง�นคาหนจากการลดทนใหกบผถอหน ไมวาจะดวยว�ธการ “ลดพาร” หร�อ “ลดจานวนหน” ผลกาไรขาดทน (Payoff) ทผถอหนไดรบจากการลดทนนน จะไมแตกตางกน พ�ดงายๆ คอ มลคาหนตามราคาตลาดของผถอหนจะลดลงเหมอนๆ กนนนเอง

อยางไรกตาม เมอบร�ษทมการประกาศลดทนและมการจายคนเง�นทนใหผถอหน ตลาดหลกทรพยจะข�นเคร�องหมาย “XN” หร�อ Excluding Capital Return ลวงหนา 3 วนทาการ กอนวนปดสมดทะเบยนพกการโอนหลกทรพย เพ�อแสดงใหเหนวาหากซอหนในชวงทข�นเคร�องหมาย XN ผถอหนจะไมมสทธไดรบเง�นคนทน ดงนน หากผลงทนตองการรบเง�นคนทนดงกลาว ควรซอหนกอนวนข�นเคร�องหมาย XN

การลดทนประเภทนเปนการลดทนจดทะเบยนชาระแลว เพ�อชดเชยผลขาดทนสะสมทยงเหลออย หลงจากทบร�ษทไดชดเชยผลขาดทนสะสมดวยเง�นสารองและสวนเกนมลคาแลว ซงเปนการปรบปรงตวเลขทางบญชเทานน ไมไดมการคนเง�นคาหนจากการลดทนใหกบผถอหนแตอยางใด

การลดทนประเภทนคลายกบประเภทแรกเกอบทกประการ กลาวคอ บร�ษทสามารถใชว�ธการลดมลคาทตราไว (“ลดพาร”) หร�อการลดจานวนหนกได โดยบร�ษทตองไดรบมตจากทประชมผถอหนใหลดทนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวา 3 ใน 4 ของจานวนเสยงทงหมดของผถอหนทมาประชมและมสทธออกเสยง รวมถงการสงหนงสอแจงมตการลดทนไปยงเจาหน หากพนระยะเวลา 2 เดอนแลว ไมมเจาหนคดคาน หร�อมเจาหนคดคาน แตบร�ษทไดชาระหนหร�อใหหลกประกนเพ�อชาระหนแกเจาหนทคดคานนนแลว บร�ษทจงจะสามารถทาการลดทนได แตจะตางกนตรงทการลดทนประเภทนจะสามารถลดทนลงไปใหตากวา 1 ใน 4 ของทนชาระแลวกอนการลดทนได

การลดทนประเภทนไมไดมผลทาใหสนทรพยของบร�ษทลดลง (เนองจากไมมการคนเง�นใหผถอหน) เหมอนประเภทแรก ดงนน ผลกระทบทเกดจากการลดทนจงมเพ�ยงการเปลยนแปลงของตวเลขทางบญชของบร�ษท ขณะทผลกาไรขาดทน (Payoff) ทเกดกบผถอหนจะเปนศนย กลาวคอ การลดทนไมไดทาใหมลคาหนทผถอหนมอยเพ�มข�นหร�อลดลง

การลดทนจดทะเบยนและทนชาระแลว แตไมมการคนเง�นคาหนใหกบผถอหน

2


เพ�อใหเขาใจมากย�งข�น ลองมาดตวอยางดงตอไปน

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) โดยมงบแสดงฐานะทางการเง�น (งบดล) และขอมลอนๆ กอนการลดทน ดงตาราง


สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 1,000 (100 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 1,000 (100 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 50 สารองตามกฎหมาย 100 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร (350) รวมสวนของผถอหน 800



ราคาตลาด กาไรสทธ และอตราสวนทางการเง�น (กอนลดทน)

ราคาตลาด (Market Price) 24 บาทตอหนมลคาหลกทรพยตามราคาตลาด (Market Cap) 2,400 ลานบาท (100 ลานหน @ 24 บาทตอหน)

สวนของผถอหนตามบญช 800 ลานบาท

มลคาตามบญชตอหน (BPS) 8 บาทตอหน(800 ลานบาท / 100 ลานหน)

P/BV Ratio 3 เทา(24 บาทตอหน / 8 บาทตอหน)


กาไรสทธตอหน (EPS) 2 บาทตอหน(200 ลานบาท / 100 ลานหน)

P/E Ratio 12 เทา(24 บาทตอหน / 2 บาทตอหน)

งบแสดงฐานะทางการเง�น บร�ษท XXX (กอนลดทน)


ตอมาทประชมผถอหนของบร�ษทมมตใหโอนสารองตามกฎมายจานวน 100 ลานบาท และสวนเกนมลคาหนจานวน 50 ลานบาท เพ�อชดเชยผลขาดทนสะสม รวมทงมมตใหลดทนจดทะเบยนชาระแลวลง 200 ลานบาท เพ�อชดเชยผลขาดทนสะสมทยงเหลออย โดยการลดทนเปนเพ�ยงการหกลางรายการทางบญช ไมไดมการคนเง�นคาหนใหกบผถอหน จงไมมผลกระทบตอกาไรสทธของบร�ษทแตอยางใด

หาก นาย ก. ถอหนบร�ษท XXX จานวน 500 หน โดยซอมาในราคา (ตนทน) 24 บาทตอหน เทากบราคาตลาดกอนลดทน ถามวา… นาย ก. จะไดรบผลกระทบเหมอนหร�อตางกนอยางไร ระหวาง “การลดทนดวยการลดพาร” และ “การลดทนดวยการลดจานวนหน”


สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 800 (100 ลานหน x พาร 8 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 800 (100 ลานหน x พาร 8 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 0 สารองตามกฎหมาย 0 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร 0 รวมสวนของผถอหน 800



1 กรณลดทนด�วยการลดพาร�

เพ�อใหทนจดทะเบยนชาระแลวของบร�ษทลดลงเหลอ 800 ลานบาท โดยทจานวนหนยงคงเทาเดม คอ 100 ลานหน ดงนน พารของบร�ษทจะตองลดลงจาก 10 บาท เปน 8 บาท ซงผลของการโอนทนสารองตามกฎหมาย สวนเกนมลคาหน และการลดทนเพ�อชดเชยผลขาดทนสะสม ทาใหองคประกอบของสวนของผถอหนตามงบการเง�นมการเปลยนแปลงไป ดงน



จะเหนวา การโอนทนสารองตามกฎหมาย สวนเกนมลคาหน และการลดทนเพ�อชดเชยผลขาดทนสะสม ไมไดทาใหสนทรพยและสวนของผถอหนตามบญชของบร�ษทเปลยนแปลงแตอยางใด โดยสวนของผถอหนตามบญชยงคงเทากบ 800 ลานบาท รวมทงกาไรสทธของบร�ษทกยงคงเทาเดมท 200 ลานบาท

ดงนน โดยทฤษฎแลว Market Cap ของหนภายหลงการลดทน จงยงคงเทากบ Market Cap กอนการลดทน ซงเทากบ 2,400 ลานบาท สงผลใหราคาตลาดของหนหลงการลดทนยงคงเทาเดมท 24 บาทตอหน (2,400 ลานบาท / 100 ลานหน)

ขณะทมลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. กยงคงเทาเดมท 12,000 บาท (500 หน x 24 บาทตอหน) หร�อม Payoff เปนศนยนนเอง

ตารางสรปขอมลกอนและหลงลดทนดวยการลดพาร

กอนลดทน หลงลดทน




สวนของผถอหนตามบญช 800 ลานบาท 800 ลานบาท



กาไรสทธตอหน (EPS) 2 บาทตอหน 2 บาทตอหน

ราคาตลาด 24 บาทตอหน 24 บาทตอหน


มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. 12,000 บาท 12,000 บาท


2 กรณลดทนด�วยการลดจานวนห�น

จะเหนวา การลดทนดวยการลดจานวนหนใหผลเชนเดยวกบการลดมลคาหน โดยสวนของผถอหนตามบญชยงคงเทากบ 800 ลานบาท รวมทงกาไรสทธของบร�ษทกยงคงเทาเดมท 200 ลานบาท

ดงนน โดยทฤษฎแลว Market Cap ของหนภายหลงการลดทนจงยงคงเทากบ Market Cap กอนการลดทน ซงเทากบ 2,400 ลานบาท สงผลใหราคาตลาดของหนหลงการลดทนเทากบ 30 บาทตอหน (2,400 ลานบาท / 80 ลานหน)

ขณะทมลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. ยงคงเทาเดมท 12,000 บาท (400 หน x 30 บาทตอหน) หร�อม Payoff เปนศนยนนเอง


สนทรพย 1,300 ทนจดทะเบยน 800 (80 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 800 (80 ลานหน x พาร 10 บาทตอหน) สวนเกนมลคาหน 0 สารองตามกฎหมาย 0 กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร 0 รวมสวนของผถอหน 800


เพ�อใหทนจดทะเบยนชาระแลวของบร�ษทลดลงเหลอ 800 ลานบาท โดยทพารยงคงเทาเดม คอ 10 บาทตอหน ดงนน จานวนหนของบร�ษทจะตองลดลงจาก 100 ลานหน เปน 80 ลานหน ซงผลของการโอนทนสารองตามกฎหมาย สวนเกนมลคาหน และการลดทนเพ�อชดเชยผลขาดทนสะสม ทาใหองคประกอบของสวนของผถอหนตามงบการเง�นมการเปลยนแปลงไป ดงน




จากตวอยางจะเหนวา การลดทนเพ�อชดเชยผลขาดทนสะสม ไมวาจะดวยการลดพารหร�อการลดจานวนหน ตางไมมผลใหเกดการเปลยนแปลง Market Cap ของหนแตอยางใด ดงนน ผลกาไรขาดทน (Payoff) ทเกดกบผถอหนจากการลดทนจงเปนศนย

การลดทนเพ�อลางขาดทนสะสมอาจจะไมไดสงผลกระทบโดยตรงตอ Market Cap ของหนตามทกลาวมา อยางไรกด การทบร�ษทสามารถลางขาดทนสะสมจนเหลอศนยอาจสงผลบวกในเชงจตว�ทยาวาบร�ษทมความพรอมทจะสามารถจายเง�นปนผลไดทนทในอนาคตหากผลประกอบการมกาไร ซงจะตางจากกรณทยงไมไดมการลางขาดทนสะสมซงแมวาในอนาคตบร�ษทจะมผลประกอบการทมกาไร แตการจายปนผลกจะยงไมสามารถทาไดทนทหากกาไรทเกดข�นนนยงมไมมากพอทจะชดเชยผลขาดทนสะสมไดหมดจนมกาไรสะสมเปนบวก

ตารางสรปขอมลกอนและหลงลดทนดวยการลดจานวนหน

กอนลดทน หลงลดทน




สวนของผถอหนตามบญช 800 ลานบาท 800 ลานบาท




ราคาตลาด 24 บาทตอหน 30 บาทตอหน


มลคาหนตามราคาตลาดของนาย ก. 12,000 บาท 12,000 บาท


• บร�ษทเคยมมตเพ�มทนเพ�อรองรบหนกแปลงสภาพหร�อใบสาคญแสดงสทธทจะ ซอหน ซ งตอมาภายหลงส�นสดอายการใชสทธของหนกแปลงสภาพหร�อใบสาคญแสดงสทธทจะซอหน ปรากฏวามหนกแปลงสภาพหร�อใบสาคญแสดงสทธทจะซอหนบางสวนหมดอายไปโดยไมมการใชสทธแปลงสภาพเปนหน ทาใหมหนจดทะเบยนทออกเพ�อรองรบการใชสทธเหลออย บร�ษทจงมมตลดทนจดทะเบยนทเหลอดงกลาว

การลดทนจดทะเบยนโดยไมมการลดทนชาระแลว

3

ตามท ไดอธบายในชวงตนของค มอถงความแตกตางระหวาง “ทนจดทะเบยน” กบ “ทนชาระแลว” การลดทนประเภทน กคอ การลดแต “ทนจดทะเบยน” โดยท “ทนชาระแลว” ยงคงเทาเดมนนเอง ซงทาไดโดยทประชมผถอหนของบร�ษทลงมตใหลดทน โดยการตดหนจดทะเบยนทจาหนายไมไดหร�อทยงไมไดนาออกจาหนาย (Authorized but Unissued Shares) และบร�ษทนามตดงกลาวไปขอจดทะเบยนลดทนกบกระทรวงพาณชยภายใน 14 วน นบตงแตวนททประชมลงมต

ตวอยางกรณของหนจดทะเบยนทจาหนายไมไดหร�อทยงไมไดนาออกจาหนาย ซงบร�ษทอาจนามาลดทนได เชน

• บร�ษทเคยมมตเพ�มทนเพ�อเสนอขายแบบ RO PP หร�อ PO แตตอมาบร�ษทเปลยนใจยกเลกการเสนอขายหร�อเสนอขาย แตขายได ไมหมดทงจานวน บร� ษทจ ง มมตลดทนจดทะเบยนทเหลอจากการเสนอขายดงกลาว

ลดทน

ลดทน


การลดทนประเภทนทาใหทนจดทะเบยนของบร�ษทลดลงเพ�ยงอยางเดยว โดยททนชาระแลวไมไดมการเปลยนแปลง จงไมมผลใหมลคาทตราไว (Par Value) มลคาทางบญช (Book Value) มลคาทแทจร�ง (Intrinsic Value) และราคาตลาด (Market Price) ของหนเปลยนแปลงแตอยางใด

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยน 1,500 ลานบาท โดยเปนทนทออกและเร�ยกชาระแลว 1,000 ลานบาท ตอมาผถอหนของบร�ษทไดมมตลดทนจานวน 500 ลานบาท โดยการตดหนจดทะเบยนทยงไม ไดจาหนาย ซงผลของการลดทนดงกลาวสงผลใหเกดการเปลยนแปลงองคประกอบของสวนของผถอหนในงบแสดงฐานะทางการเง�น (งบดล) เปลยนแปลงเลกนอย ดงน

ทนจดทะเบยน (มลคาทตราไวหนละ 10 บาท) 1,500

ทนทออกและเร�ยกชาระแลว 1,000

สวนเกนมลคาหน 50

สารองตามกฎหมาย 100

กาไร (ขาดทน) สะสม – ยงไมไดจดสรร (350)

รวมสวนของผถอหน 800

รายการ หน�วย (ล�านบาท)

ก�อนลดทน หลงลดทน

1,000

1,000

50

100

(350)

800


คลายสงสย… กบการลดทน

หลายทานอาจสงสยวา… กรณบร�ษทมการลดทนจดทะเบยนชาระแลว เง�นลดทนทผถอหนไดคนตองเสยภาษหร�อไม???

ในกรณทบร�ษทมกาไรสะสม เง�นลดทนเฉพาะสวนทจายไมเกนกวากาไรสะสมและเง�นสารองตามกฎหมายทกนไวรวมกน เง�นลดทนดงกลาวจะถอเปนเง�นไดพ�งประเมนตามมาตรา 40(4)(ง) ซงผถอหนจะตองนามารวมคานวณเปนเง�นไดพ�งประเมนเพ�อเสยภาษเง�นได

CAPITALREDUCTION ?


การจ�ายห�นป�นผล (Stock Dividend)

Lesson

4

การจายหนปนผลคออะไร?

การลงทนในหน นอกจากผลตอบแทนในรปของกาไรจากการขายหน (Capital Gain) แลว “เง�นปนผล” (Dividend) กเปนผลตอบแทนอกรปแบบหนงทผลงทนจะไดรบ

โดยกรณทบร�ษทมกาไรจากการดาเนนธรกจ หร�อมกาไรสะสมเปนบวก บร�ษทอาจพ�จารณาจายเง�นปนผลใหกบผถอหน ซงการจายเง�นปนผลตองไดรบอนมตจากทประชมผถอหนของบร�ษท เวนแตเปนการจายเง�นปนผลระหวางกาล (Interim Dividend) ทคณะกรรมการบร�ษทอาจพ�จารณาจายเง�นปนผลใหกบผถอหนไดเมอเหนวาบร�ษทมกาไรพอ และขอบงคบของบร�ษทกาหนดใหทาได


โดยทวไปการจายเง�นปนผลนยมจายดวย “เง�นสด” แตนอกเหนอจากเง�นสดแลว บร�ษทยงสามารถจายปนผลทงหมดหร�อบางสวน โดยจายเปน “หนสามญออกใหม” ใหแกผถอหนได หากบร�ษทยงจาหนายหนไมครบตามจานวนทจดทะเบยนไว หร�อบร�ษทมการออกหนเพ�มทน และไดรบความเหนชอบจากทประชมผถอหน

ว�ธการทบร�ษทจายปนผลใหแกผถอหนโดยการออกเปนหนใหมใหนน เร�ยกวา “การจายปนผลดวยหน” หร�อ “การจายหนปนผล” และเร�ยกหนใหมทผถอหนไดรบจากการจายปนผลดงกลาววา “หนปนผล” (Dividend Stock)

อยางไรกด เมอบร�ษทมการจายปนผล ไมวาจะดวย “เง�นสด” หร�อดวย “หน”บร�ษทมหนาทตองหกภาษ ณ ทจายในอตรา 10% ของเง�นปนผลทจายใหกบผถอหนแตละราย เพ�อนาสงใหแกกรมสรรพากร (ยกเวนบางกรณ เชน เง�นปนผลทจายจากกาไรทเกดจากกจการทไดรบการสงเสร�มการลงทน (BOI) ทบร�ษทไมตองหกภาษ ณ ทจาย) จงทาใหเง�นปนผลสทธทผถอหนไดรบนอยกวาจานวนเง�นปนผลทบร�ษทประกาศจาย

ตวอยางเชน บร�ษท XXX ประกาศจายเง�นปนผล 1 บาทตอหน ผถอหนจะไดรบเง�นปนผลสทธ 0.90 บาท สวนอก 0.10 บาท บร�ษทตองหกไวเปนภาษหก ณ ทจาย เพ�อนาสงกรมสรรพากรตอไป


แตหากบร�ษทจายปนผลดวย “หน” เพ�ยงอยางเดยว การหกภาษ ณ ทจาย เพ�อนาสงกรมสรรพากร ซงตองอยในรปของ “เง�นสด” กจะทาไมได ในทางปฏบตบร�ษททประกาศจายปนผลดวย “หน” จงมกจะมการประกาศจายปนผลดวย “เง�นสด” พรอมกนเสมอ เพ�อทบร�ษทจะสามารถหกภาษ ณ ทจาย จากสวนของเง�นปนผลทเปน “เง�นสด” ใหแกกรมสรรพากรได

เพ�อใหเขาใจมากย�งข�น ลองมาดตวอยางกน…

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) มกาไรสะสม 500 ลานบาท และราคาตลาด 20 บาทตอหน โดยบร�ษทตองการจายปนผลเปนหนในอตรา 5 หนเดม ตอ 1 หนปนผลใหม (5:1)

ถามวา… บร�ษท XXX ตองประกาศจายปนผลเปนเง�นสดอยางนอยเทาใด จงจะสามารถหกภาษ ณ ทจายเพ�อนาสงกรมสรรพากรได

การจายปนผลเปนหนขางตน คดเปนอตราการจายปนผล 2 บาทตอหน (10 บาทตอหน / 5 หนเดม) ภาษหก ณ ทจาย 10% นนหมายความวา บร�ษท XXX จะตองประกาศจายปนผลเปนเง�นสดอกอยางนอย 0.20 บาทตอหน (2 บาทตอหน x 10%) เพ�อเปนคาภาษหก ณ ทจายสาหรบหนปนผลดงกลาว

แต เ นองจากเง�นปนผลทจายเปนเง�นสดกตองถกหกภาษ ณ ทจาย 10% เชนเดยวกน ดงนน บร�ษทตองประกาศจายเง�นปนผลเปนเง�นสดในอตราทมากกวา 0.20 บาทตอหน ซงจานวนเง�นสดสาหรบหกภาษ ณ ทจาย สามารถคานวณไดดงน

C = 0.10 x (S + C) C = 0.10 x (2 + C) C = 0.20 + 0.10C 0.90C = 0.20 C = 0.20 / 0.90 C = 0.2222 บาทตอหน หร�อ C = S / 9 = 2 / 9 = 0.2222 บาทตอหน

โดย C = จานวนเง�นปนผล ทเปนเง�นสดสาหรบ หกภาษ ณ ทจาย S = จานวนเง�นปนผล ทเปนหน


จากตวอยาง จะพบวา… บร�ษท XXX ตองประกาศจายเง�นปนผล โดยจายเปนหนราคา 10 บาทตอหน ในอตรา 5 หนเดม ตอ 1 หนปนผล (หร�อ คดเปนอตราปนผล 2 บาทตอหน) และจายเปนเง�นสดในอตรา 0.2222 บาทตอหน รวมเปนการจายเง�นปนผลในอตรา 2.2222 บาทตอหน ซงบร�ษทมหนาทหกภาษ ณ ทจาย 10% หร�อคดเปนเง�น 0.2222 บาทตอหน

ดงนน เง�นปนผลสทธทผถอหนไดรบจงมเพ�ยงหนปนผลเทานน สวนเง�นปนผลทเปนเง�นสดทงจานวน จะถกบร�ษทหกไวเปนภาษหก ณ ทจาย เพ�อนาสงกรมสรรพากรตอไป

ทาไมบร�ษทจงจายปนผลเปนหน?

การจายปนผลดวย “เง�นสด” กบการจายปนผลดวย “หน” ใหผลทเหมอนกนตรงท “กาไรสะสม” ซงเปนองคประกอบหนงของ “สวนของผถอหน” ของบร�ษทลดลงเทากบจานวนเง�นปนผล แตส�งทตางกน คอ การจายปนผลดวยเง�นสด ทาให “สนทรพย” ของบร�ษทลดลง ขณะทการจายปนผลดวยหน “สนทรพย” ของบร�ษทยงคงเทาเดม แต “ทนจดทะเบยนชาระแลว” ซงเปนอกองคประกอบหนงของ “สวนของผถอหน” เพ�มข�น

ทงน ผลกระทบทมตองบการเง�นของบร�ษทซงเกดจากการจายปนผลดวย “เง�นสด” และการจายปนผลดวย “หน” สามารถอธบายไดดงน

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) ตองการจายปนผล 200 ลานบาท โดยพ�จารณาการจายเปน 2 ทางเลอก คอ

หากบร�ษท XXX ประกาศจายหนปนผลในอตรา 5 หนเดม ตอ 1 หนปนผล (คดเปนอตราการจายปนผล 2 บาทตอหน) ผลกระทบทมตองบการเง�นของแตละทางเลอก โดยยงไมคานงถงภาษหก ณ ทจาย มดงน

จายดวยหนปนผลมลคา 200 ลานบาท โดยเปนหนเพ�มทนจานวน 20 ลานหน ราคา 10 บาทตอหน

จายดวยเง�นสด ในอตรา 2 บาทตอหน1

2


เง�นสด 250

สนทรพยอนๆ 3,500

รวมสนทรพย� 3,750

หนสนรวม 2,500

ทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000

กาไรสะสม 250

รวมสวนของผถอหน 1,250

รวมหนสนและส�วนของผ�ถอห�น 3,750

















งบแสดงฐานะการเง�น บร�ษท XXX (กอนจายปนผล)

งบแสดงฐานะการเง�น บร�ษท XXX (หลงจายปนผลดวย “เง�นสด”)

งบแสดงฐานะการเง�น บร�ษท XXX (หลงจายปนผลดวย “หน”)





จากตวอยางจะพบวา… การจายปนผลดวย “หน” ไมทาใหเกดการเปลยนแปลงของ “สนทรพย” และ “สวนของผถอหน” (3,750 ลานบาทเทาเดม) ซงตางจากการจายปนผลดวย “เง�นสด” ททาให “สนทรพย” ทเปน “เง�นสด” และ “สวนของผถอหน” ลดลง (เหลอ 3,550 ลานบาท)

ดงนน การจายปนผลดวย “หน” จงเปนประโยชนสาหรบบร�ษททตองการจายปนผล แตในขณะเดยวกนกไมตองการให “เง�นสด” ซงเปน “สนทรพย” ของบร�ษทลดลง เพราะยงมความจาเปนในการใชเง�นจานวนดงกลาวอย รวมถงไมตองการให “สวนของผถอหน” ของบร�ษทลดลง เพราะจะทาใหอตราสวนทางการเง�นบางตวแยลง เชน D/E Ratio เปนตน

ผลกระทบของการจายเง�นปนผลทมตอราคาหน (เง�นสด VS หนปนผล)

เมอบร�ษทมการประกาศจายปนผล ไมวาจะเปน “เง�นสด” หร�อ “หน” บร�ษทจะตองมการประกาศอยางชดแจงวาผถอหนเดมทมสทธไดรบเง�นปนผลนน หมายถงผถอหน ณ วนใด หร�อทเร�ยกวา การระบวนกาหนดรายชอผถอหนทมสทธรบเง�นปนผล (Record Date) และใหมการรวบรวมรายชอผถอหน โดยว�ธปดสมดทะเบยนพกการโอนหน (Book Closing Date) ในวนทาการถดไป

เมอตลาดหลกทรพยไดรบแจง Record Date และ Book Closing Date แลวจะข�นเคร�องหมาย “XD” ซงยอมาจาก Excluding Dividend ใหผลงทนทราบลวงหนา 3 วนทาการกอนวนปดสมดทะเบยน (Book Closing Date) โดยผทซอหนตงแตวนทตลาดหลกทรพยข�นเคร�องหมาย XD จะไมมสทธรบเง�นปนผลทบร�ษทประกาศจายในครงนน

ความแตกตางของสทธประโยชนทเกดข�นในวน XD นเอง เปนสาเหตให “ราคาตลาด” ของหนเกดการเปลยนแปลงในวน XD ดวยเชนกน โดยการจายปนผลดวย “เง�นสด” และการจายปนผลดวย “หน” ทาใหเกดการเปลยนแปลงของราคาตลาดทแตกตางกน แมจะเปนการประกาศจายปนผลในอตราเดยวกนกตาม

เง�นสด หนปนผล


การจายปนผลดวย “เง�นสด” ราคาตลาดของหน ณ วน XD โดยทฤษฎควรลดลงเทากบอตราการจายปนผลตอหนจากราคาตลาดกอนวน XD

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) ประกาศจายปนผลดวย “เง�นสด” 1 บาทตอหน โดยราคาตลาดของหนกอนวนข�นเคร�องหมาย XD อยท 20 บาทตอหน ดงนน ราคาตลาดของหน ณ วน XD ควรจะลดลงเหลอ 19 บาทตอหน (20 บาทตอหน – 1 บาทตอหน) สาเหตทเปนเชนนน เพราะ…

1 กลไกตลาด

ผลงทนทซอหนในวนทข�นเคร�องหมาย XD จะรสกเสยเปร�ยบคนทซอหนกอนวน XD ซงมสทธรบปนผล ในขณะทตนเองไมได

เพ�อไมใหเกดการไดเปร�ยบเสยเปร�ยบกน ระหวางคนทซอหนกอนวน XD กบคนทซอหนในวน XD ราคาตลาดของหน ณ วน XD จงลดลงจากราคาตลาดของหนกอนวนข�นเคร�องหมาย XD เทากบอตราการจายเง�นปนผลตอหน

2 มลค�าทแท�จร�ง (Intrinsic Value)

การจายปนผลดวย “เง�นสด” ทาให “สนทรพย” ของบร�ษทลดลงเทากบมลคารวมของเง�นปนผลทจาย ทาให มลคาตลาดของสนทรพยลดลงทนทในจานวนเดยวกน และสงผลใหมลคาหลกทรพยตามราคาตลาด (Market Capitalization) ของหนมการเปลยนแปลงตามสมการความสมพนธทเคยอธบายในหวขอกอนหนาวา…

1 กรณจ�ายเง�นป�นผลด�วยเง�นสด


Market Cap =ณ วน XD

Market Cap กอนวน XD + (มลคาตลาดของสนทรพยหลงเพ�มทน – มลคาตลาดของสนทรพยกอนเพ�มทน)

ดงนน Market Cap ณ วน XD จงลดลงเทากบมลคารวมของเง�นปนผลทจาย หร�อคดเฉลยเปนราคาตลาดทลดลงตอหน เทากบอตราการจายปนผลตอหนนนเอง

การจายปนผลดวย “เง�นสด” และการจายปนผลดวย “หน” ใหผลเหมอนกน คอ การเปลยนแปลงของราคาตลาดเกดข�นในวนทข�นเคร�องหมาย XD แตส�งทตางกน คอ การเปลยนแปลงของราคาไมเทากน แมจะเปนการประกาศจายปนผลในอตราเดยวกนกตาม

โดยการเปลยนแปลงราคาดงกลาวสามารถอธบายไดดวยเร�อง “กลไกตลาด” และ “มลคาทแทจร�ง” (Intrinsic Value) เหมอนกรณการจายปนผลดวยเง�นสด แตอาจแตกตางกนเลกนอย เนองจากการจายปนผลดวย “หน” ไมไดทาใหเกดการเปลยนแปลงของ “สนทรพย” ของบร�ษท โดย Market Cap ณ วน XD ยงคงเทากบ Market Cap กอนวน XD แตส�งทเปลยน คอ “ทนจดทะเบยนชาระแลว” และ “จานวนหนชาระแลว” โดยจานวนหนชาระแลวของบร�ษทจะเพ�มข�นตามจานวนหนปนผล

อยางไรกตาม แม Market Cap จะยงคงเทาเดม แต “จานวนหนชาระแลว” ซงเปนตวหารเพ�มข�น จงทาใหราคาตลาดของหน ณ วน XD ลดลง ซงเปนผลมาจาก Price Dilution นนเอง

2กรณจ�ายเง�นป�นผลด�วยห�น


ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) ประกาศจายหนปนผลในอตรา 10 หนเดม ตอ 1 หนปนผล คดเปนอตราการจายปนผล 1 บาทตอหน (เทากบอตราการจายเง�นปนผลของตวอยางกรณจายปนผลดวยเง�นสด) และราคาตลาดของหนกอนวน XD เทากบ 20 บาทตอหน

ดงนน ราคาตลาดของหน ณ วน XD ทคานวณแบบ Price Dilution จะเทากบ 18.18 บาทตอหน [(20 บาทตอหน x 100 ลานหน) / (100 ลานหน + 10 ลานหน)] หร�อลดลง 1.82 บาทตอหน (18.18 บาทตอหน / 10 หนเดม) ซงตางจากกรณการจายปนผลดวยเง�นสดทราคาลดลงเพ�ยง 1 บาทตอหน

อยางไรกด แมราคาตลาดทลดลงไมเทากน ระหวางการจายปนผลดวย “เง�นสด” กบการจายปนผลดวย “หน” แตในแงผลกาไรขาดทน (Payoff) ทเกดกบผถอหนยงคงเทากน

ตอเนองจากตวอยางเดม หาก นาย ก. ซอหนบร�ษท XXX 100 หน กอนวน XD และนาย ข. ซงซอหนบร�ษท XXX 100 หน เชนเดยวกน แตซอในวนทข�นเคร�องหมาย XD กาไรขาดทน (Payoff) ทเกดกบนาย ก. และนาย ข. เหมอนหร�อตางกนอยางไร หากบร�ษท XXX จายปนผลดวย “เง�นสด” และจายปนผลดวย “หน”

จานวนหนชาระแลว เพ�มข�น

มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด(Market Capitalization)

ราคาหนหลงเกดเหตการณน ลดลง

ผลกระทบของการจ�ายห�นป�นผล(Stock Dividend)

ไมเปลยนแปลง


รายการ

กรณป�นผลด�วยเง�นสด ในอตราห�นละ 1 บาท

ตนทนคาหน 100 หน (2,000) (1,900)

เง�นปนผล (เง�นสด) 100 -

มลคาหน ณ วน XD 1,900 1,900

กาไรขาดทน (Payoff) 0 0

รายการ

กรณป�นผลด�วยห�น คดเป�นอตราห�นละ 1 บาท

ตนทนคาหน 100 หน (2,000) (1,818)

เง�นปนผล (เง�นสด) - -

มลคาหน ณ วน XD 2,000 1,818

กาไรขาดทน (Payoff) 0 0

นาย ก

นาย ก

นาย ข

นาย ข

จากตารางแสดงผลกาไรขาดทน (Payoff) ทเกดกบนาย ก.และนาย ข. สรปไดวา Payoffระหวางการซอหนกอนวน XDแ ล ะ ซ อ ห น ว น X D ร ว ม ถ งPayoff ระหวางการจายปนผลดวยเง�นสดกบการจายปนผลดวยหนไมแตกตางกน



หนปนผล


การแตกห�น (Stock Split) การรวมห�น

(Reverse Stock Split)

Lesson

5

การแตกหนและการรวมหนคออะไร?

“การแตกหน” (Stock Split) คอ การทบร�ษทเพ�มจานวนหนดวยการแตกหนของบร�ษทออกเปนหลายๆ สวน โดยราคาพารของหนจะลดลงตามสดสวน สวน “การรวมหน” (Reverse Stock Split) จะใหผลตรงขามกบการแตกหน พ�ดงายๆ คอ การทบร�ษทลดจานวนหนลง โดยราคาพารของหนจะเพ�มข�นตามสดสวน ซงการแตกหนและการรวมหนนนจะไมทาใหมลคาหลกทรพยตามราคาตลาด (Market Capi-talization) ของบร�ษท และสดสวนความเปนเจาของของผถอหนเปลยนแปลงไป

เพ�อใหเหนภาพชดเจนมากย�งข�น ทานผอานลองหลบตาแลวนกถง “พ�ซซา”


หากเปร�ยบพ�ซซาทงถาด เปน “มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด” หร�อ Market Cap และเปร�ยบขนาดของถาดพ�ซซา เปน “ขนาดของ Market Cap”

นนหมายความวา… พ�ซซาถาดใหญ กคอ หนทม Market Cap ขนาดใหญ และหนทม Market Cap ขนาดเลก กคอพ�ซซาถาดเลก

ทาไมบร�ษทจงทาการแตกหน/รวมหน?

ดงทกลาวไปเบองตนวา “การแตกหน” และ “การรวมหน” ไมไดมผลกระทบ หร�อทาใหมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดหร�อ Market Cap ของบร�ษทเกดการเปลยนแปลงแตอยางใด

ถาอยางนน… . ทาไมบร�ษทจงมการแตกหนหร�อการรวมหน? แลวบร�ษทเหลานนทาไปเพ�ออะไร?

เหตผลหลกทบร�ษท “แตกหน” กเพ�อเพ�ม “สภาพคลอง” ใหกบหนของบร�ษท

การแตกหน (Stock Split) และการรวมหน (Reverse Stock Split) กไมตางอะไรกบการหนพ�ซซาออกเปนช�นๆ โดย “การแตกหน” (Stock Split) กเหมอนกบการทเราหนพ�ซซา 1 ถาดใหมขนาดตอช�นทเลกลง เพ�อใหไดจานวนช�นตอถาดทเพ�มข�น

สวน “การรวมหน” (Reverse Stock Split) กเหมอนกบการทเรารวมช�นพ�ซซาในถาดใหมขนาดตอช�นทใหญข�น ซงทาใหไดจานวนช�นตอถาดทนอยลงนนเอง

ถาเราหนพ�ซซาในถาดออกเปนช�นๆ เพ�อนามาขายปลกเปนช�นแทนการขายทงถาด โดยกาหนดใหราคาพ�ซซา 1 ถาดเทากน ไมวาจะพ�ซซาถาดนนจะถกแบงออกเปนกช�นกตาม ราคาตอช�นของพ�ซซาทถกแบงเปน 12 ช�นตอถาด ยอมถกกวาราคาตอช�นของพ�ซซาทถกแบงเปน 6 ช�นตอถาด


“สภาพคลอง” ทวาน คอ ภาวะทหนของบร�ษทมการซอขายเปลยนมอกนเปนประจาในปร�มาณทมากพอ ทาใหผซอและผขายสามารถซอขายหนไดตามทตองการในราคาทใกลเคยงกบราคาตลาด ซงการแตกหนจะชวยเร�องสภาพคลอง ดงน

สวน “การรวมหน” โดยทวไปบร�ษทไมคอยมการนามาใชเทาใดนก เพราะจะสงผลในทศทางตรงกนขามกบการแตกหน โดยจะทาใหราคาตลาดสงข�น และจานวนหนนอยลง ซงจะเปนผลเสยตอ “สภาพคลอง” ของหน

ดงนน บร�ษททมการรวมหนจงมกจะเกดจากเหตผลเฉพาะ เชน บร�ษททเคยผานการปรบโครงสรางหนดวยการลดทน เพ�อลดสดสวนผถอหนเดม โดยราคาพารอาจจะลดลงเหลอเพ�ยง 1 สตางค แตตอมาภายหลงจากทการปรบโครงสรางหนแลวเสรจ มการเพ�มทนโดยผรวมทนใหมเขามาในบร�ษท และกจการกลบมาอยในภาวะปกต หนของบร�ษทพรอมทจะกลบมาซอขายในตลาดหลกทรพย บร�ษทกอาจพ�จารณารวมหน เพ�อทาใหราคาพารและราคาตลาดอยในระดบทเหมาะสมมากย�งข�น

1 ช�วยเพ��มจานวนห�นในตลาด เชน เดมบร�ษทม 100 ลานหน ราคาพาร 10 บาทตอหน เมอบร�ษทประกาศแตกหน โดยลดราคาพารลงเหลอ 1 บาท จะสงผลใหจานวนหนเพ�มข�น 10 เทาตว จาก 100 ลานหน เปน 1,000 ลานหน

2 เป�ดโอกาสให�ผ�ลงทนสามารถซอห�นของบร�ษทได�ง�ายข�น เชน เดมหนมราคาพาร 10 บาทตอหน และราคาตลาด 120 บาทตอหน หากผลงทนจะซอหนขนตา 1 Board Lot (100 หน) กตองใชเงนลงทน 12,000 บาท (100 หน x 120 บาทตอหน)

แตหากบร�ษทแตกหน โดยเปลยนราคาพารเปน 1 บาท ราคาตลาดจะลดลงเหลอ 12 บาทตอหน (สงผลบวกในเชงจตว�ทยา) ดงนน ผลงทนทมเง�นเพ�ยง 1,200 บาท (100 หน x 12 บาทตอหน) กสามารถซอหนของบร�ษททตองการได เทากบเปนการขยายฐานผทจะซอหนบร�ษทใหกวางข�น

ผลกระทบจากการแตกหน/การรวมหนทมตอราคาหน

ราคาพาร (Par) ของหน เปรยบเสมอนการกาหนดขนาดของพซซาวาตองการใหมขนาดหรอนาหนกตอชนเทาใด ถาขนาดตอชนมากกจะไดจานวนชนนอย ถาขนาดตอชนนอยกจะไดจานวนชนมาก


ดงนน หากบร�ษทตองการใหมจานวนหนมากข�น แตมราคาตอหนทนอยลง บร�ษทกสามารถทาการแตกหน โดยเปลยนราคาพารของหนใหนอยลง แตหากบร�ษทตองการใหมจานวนหนนอยลง โดยมราคาตอหนสงข�น บร�ษทกสามารถทาในทศทางตรงกนขาม คอ การเปลยนราคาพารของหนใหมากข�น

รายการ ก�อนแตกห�นหร�อรวมห�น หลงแตกห�น หลงรวมห�น

Market Cap (ลานบาท) 12,000 12,000 12,000

ราคา พาร (บาท/หน) 10 1 20

จานวนหน (ลานหน) 100 1,000 50

ทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 1,000 1,000(ลานบาท)

ราคาตลาด (บาท/หน) 120 12 240

หากบร�ษท XXX ทาการแตกหน (Stock Split) โดยเปลยนราคาพารจาก 10 บาทตอหน เปน 1 บาทตอหน และบร�ษท XXX ทาการรวมหน (Reverse Stock Split) โดยเปลยนราคาพารจาก 10 บาทตอหน เปน 20 บาทตอหน จะสงผลกระทบตอจานวนหนและราคาตลาดของหนอยางไร

อยางทอธบายไวตอนตนวา… การแตกหนและการรวมหนกเหมอนการหนพ�ซซาเปนช�นๆ ท ไมวาจะหนอยางไร ก ไมมผลทาให เ กดการเปลยนแปลงมลคารวมของพ�ซซาทงถาด

ดงนน ภายหลงการแตกหนหร�อการรวมหน Market Cap ของบร�ษท XXX จะยงคงเทาเดมท 12,000 ลานบาท แตส�งทเปลยนไปกคอ ราคาพาร จานวนหน และราคาตลาด ดงตอไปน

ลองดตวอยางตอไปน

ตวอยางเชน บร�ษท X X X ม ท น จ ด ท ะ เ บ ย นชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร10 บาท) โดยมราคาตลาด 120 บาทตอหน คดเปน M a r k e t C a p เ ท า ก บ 12,000 ลานบาท


บทสรป

“การแตกหน” (Stock Split) มกจะเกดข�นในกรณทราคาหนของบร�ษททซอขายกนในตลาดมราคาสง ซงการแตกหนจะสงผลใหราคาพารและราคาตลาดของหนลดลง การซอขายจะคลองตวมากย�งข�น สวน “การรวมหน” (Reverse Stock Split) มกเกดข�นในกรณทบร�ษทตองการลดจานวนผถอหนลง หร�อบางครงอาจเกดข�นเนองจากบร�ษทตองการใหราคาพารและราคาตลาดอยในระดบทเหมาะสมมากย�งข�น

อยางไรกตาม พ�งระลกไวเสมอวา… การแตกหนและการรวมหนไมไดสงผลตอมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดของบร�ษท และสดสวนความเปนเจาของของผถอหนเดม รวมถงไมไดมผลเปลยนแปลงพ�นฐานของบร�ษทแตอยางใด ผลงทนจงไมควรใชการแตกหนหร�อการรวมหนเปนปจจยสาคญในการตดสนใจซอหร�อขายหนนนๆ

หร�อคนสวนใหญมกสงสยวา… การแตกหนหร�อรวมหน จะทาใหมลคาทแทจร�งของหนเปลยนแปลงไปหร�อไม???

ผลงทนควรพ�งระลกไววา การแตกหนนนเปนแคเพ�ยงการเพ�มหร�อลดสภาพคลองของหนเทานน แตไมทาใหมลคาทแทจร�งของหน หร�อปจจยพ�นฐานเดมของหนเปลยนแปลงไป

คลายสงสย… กบการแตกหนหร�อการรวมหน

หลายทานอาจสงสยวา… การแตกหนหร�อรวมหนจะทาใหเกด Dilution Effect หร�อไม???

โดยทวไปการแตกหนหร�อการรวมหนจะไมทาใหเกดผลกระทบทเกดจากการทมจานวนหนเพ�มมากข�น จนทาใหผลประโยชนของบร�ษททผถอหนไดรบจะลดนอยลง (Dilution Effect) ทงในแงของ Control Dilution และ Price Dilution หากผลงทนถอหนในสดสวนเดมทงกอนและหลงการแตกหนหร�อรวมหน

อยางไรกตาม ในกรณของการรวมหน ผลงทนทมเศษหน อาจตองขายเศษหน ซงจะทาใหสดสวนการถอครองหนของบร�ษทลดลง


การซอห�นคน (Stock Repurchase)

Lesson

6

การซอหนคนคออะไร ?

“การซอหนคน” (Stock Repurchase) คอ การทบร�ษททาการซอหนของตนเองทซอขายอยในตลาดคนมาจากผถอหนรายอนๆ ซงเราเร�ยกหนทบร�ษทซอคนมาวา “หนซอคน” หร�อ “Treasury Stock” โดยหนซอคนนจะไมนบเปนองคประชมในการประชมผถอหน รวมทงไมมสทธออกเสยงลงคะแนน และไมมสทธในการรบเง�นปนผล

หนทซอคนมานน บร�ษทจะถอไวเปนการชวคราวเทานน ทายทสดจะตองถกขายออกไปในเวลาทกาหนด ถาไมขายหร�อขายไมหมด บร�ษทจะตองทาการลดทน โดยว�ธตดหนจดทะเบยนสวนทจาหนายไมไดนนท�ง

ห�น


โดยหลกทวไปแลว ทงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงใชบงคบกบบร�ษทจากด และ พรบ.บร�ษทมหาชนจากด พ.ศ. 2535 ซงใชบงคบกบบร�ษทมหาชนจากด ตางกหามไมใหบร�ษทจากดและบร�ษทมหาชนจากดเปนเจาของหนหร�อรบจานาหนของตนเอง

มเพ�ยงมาตรา 66/1 ของ พรบ.บร�ษทมหาชนจากด พ.ศ. 2535 เทานนทกาหนดเปนขอยกเวนใหบร�ษทมหาชนจากด (ทงทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยและไมไดจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย) สามารถเปนเจาของหนของตนเองโดยว�ธการซอหนคนซงสามารถทาไดใน 2 กรณ คอ

การซอหนคนของบร�ษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยทเกดข�นสวนใหญจะเปนกรณท 2 คอ การซอหนคนเพ�อบร�หารทางการเง�น โดยว�ธการซอสามารถทาได 2 ว�ธ คอ การซอในกระดานหลกของตลาดหลกทรพย โดยมระยะเวลาการซอไมเกน 6 เดอน และการเสนอซอจากผถอหนเปนการทวไป (General Mandate) โดยมระยะเวลาการซอไมนอยกวา 10 วน แตไมเกน 20 วน ซงบร�ษทจะใชว�ธการใดนน ข�นอยกบจานวนหนทจะซอคน

1 2

1 กรณทซอหนคนจากผถอหนทออกเสยงไมเหนดวยกบมตทประชมผถอหน ซงแกไขขอบงคบของบร�ษทเกยวกบสทธออกเสยงและสทธในการรบเง�นปนผล

2 กรณทซอหนคนเพ�อบร�หารทางการเง�น เมอบร�ษทมกาไรสะสมและสภาพคลองสวนเกน โดยการซอหนคนไมเปนเหตใหบร�ษทประสบปญหาทางการเง�น


การซอหนคนและการจาหนายหนทซอคนจะทาทราคาเทาไหรกได ใชไหม?

ในกรณของการซอหนคนและการจาหนายหนทซอคนในกระดานหลกของตลาดหลกทรพย ราคาซอและราคาขายของหนตองอยภายใตหลกเกณฑตามทตลาดหลกทรพย กาหนด ดงน

ถาหนทจะซอคนมจานวนไมเกน 10% ของหนทจาหนายไดทงหมด บร�ษทสามารถเลอกไดวาจะใชว�ธการใดในการซอคน แตถาหนทจะซอคนมจานวนเกนกวา 10% ของหนทจาหนายไดทงหมด บร�ษทตองใชว�ธการเสนอซอจากผถอหนเปนการทวไปเทานน โดยทวไปการซอหนคนของบร�ษทจดทะเบยนตองไดรบความเหนชอบจากผถอหน ยกเวนกรณเสนอซอในกระดานหลกของตลาดหลกทรพย เปนจานวนไมเกน 10% ของทนชาระแลว บร�ษทสามารถกาหนดไวในขอบงคบของบร�ษทใหเปนอานาจของคณะกรรมการในการพ�จารณาอนมตโครงการดงกลาวได ซงกเปนว�ธทไดรบความนยม

หนทซอคนมานน บร�ษทมทางเลอกในการดาเนนการได 2 อยาง คอ

จาหนาย โดยว�ธการเสนอขายในกระดานหลกของตลาดหลกทรพยหร�อการเสนอขายตอประชาชนเปนการทวไป เมอพนกาหนด 6 เดอน นบแตการซอคนเสรจส�น แตตองภายในระยะเวลาทกาหนดไว (สงสดไมเกน 3 ป นบแตการซอหนคนเสรจส�น) เมอตอนประกาศโครงการซอหนคน

ลดทน โดยว�ธการตดหนจ ด ท ะ เ บ ย น ท ซ อ ค น แ ล ะยงไมไดจาหนายท�ง เมอพนกาหนดระยะเวลาการจาหนายตามทกาหนดไว

• ราคาเสนอซอหนตองไมเกนกวาราคาปด ของหนดงกลาวเฉลย 5 วนทาการซอขาย กอนหนานน บวกดวย 15% ของราคาปด เฉลยดงกลาว• ราคาเสนอขายหนตองไมนอยกวาราคาปด ของหนดงกลาวเฉลย 5 วนทาการซอขาย กอนหนานน หกดวย 15% ของราคาปด เฉลยดงกลาว

โปรดสงเกตวาตลาดหลกทรพยใชคาวา “ราคาเสนอซอ” และ “ราคาเสนอขาย” หมายความวาในการซอหนคนและการขายหนทซอคน บร�ษทตองใชว�ธการเสนอราคา Bid หร�อ Offer แลวแตกรณ ซงทาในกระดานหลกเทานน โดยไมสามารถใชการสงคาสงแบบ Trade Report ทผซอและผขายเจรจาตกลงกนมากอนบนทกรายการในระบบ

1 2


การทตลาดหลกทรพยกาหนดกรอบราคาและว�ธการในการซอหนคนและขายหนทซอคนไวดงกลาว เนองจากโดยเจตนารมณของกฎหมายทผอนผนใหบร�ษทสามารถซอหนคนไดกเพ�อประโยชนในการบร�หารทางการเง�นหร�อบร�หารสภาพคลองสวนเกนของบร�ษท

ดงนน ตลาดหลกทรพยจงไมตองการใหมการนาการซอหนคนไปใชผดวตถประสงค เชน การนาไปใชเปนเคร�องมอในการทาราคาหนในลกษณะทไมเหมาะสม เปนตน

ทาไมบร�ษทจงทาการซอหนคน?

“การซอหนคน” มความคลายกบ “การลดทนจดทะเบยนชาระแลวแบบทมการคนเง�นคาหนจากการลดทนใหกบผถอหน” ทไดเคยอธบายไว เนองจาก “การซอหนคน” จะทาให “เง�นสด” ซงเปน “สนทรพย” ของบร�ษทลดลง โดยท “ทนจดทะเบยนชาระแลว” แมจะไมไดลดลงในทนทเหมอนการลดทน แตดวยเหตทหนทซอคนมาจะไมมสทธออกเสยงและรบเง�นปนผล จงทาใหเกดผลกระทบตออตรากาไรตอหน (EPS) ในลกษณะเดยวกบการลดทน คอ ทาให EPS ของบร�ษทเพ�มข�น

ดวยคณลกษณะของการซอหนคนทเปนการเพม Demand ของหนในตลาด รวมทงทาให EPS ของบรษทเพมขน โดยทยงเปดโอกาสใหบรษทสามารถเลอกทจะ “จาหนาย” หรอ “ลดทน” หนทซอคนไดในอนาคต ทาใหในภาวะทราคาตลาดของหนอยในระดบตา ซงอาจไมสะทอนมลคาทแทจรงของกจการ เราจะไดพบเหนบรษททมสภาพคลองสวนเกนนาการซอหนคนมาใชเปนเครองมอทางการเงนเพอชวยแกไขปญหาราคาหนทตกตาดงกลาว

โดยบร�ษทททาการซอหนคนตองการสงสญญาณไปในตลาดวาบร�ษทไมเหนดวยกบราคาหนทซอขายกนอย โดยเหนวาเปนราคาทตากวาทควรจะเปน ซงเมอรวมกบผลบวกทไดรบโดยตรงจากการซอหนคนไมวาจะเปน Demand ทเพ�มข�น และ EPS ทเพ�มมากข�น

จงมความเปนไปไดทราคาตลาดของหนจะปรบตวสงขนภายหลงการซอหนคน และหากราคาตลาดมการปรบตวขนตามทคาดการณ บรษทกสามารถนาหนทซอคนไวมาขายในตลาดได แตหากราคาตลาดไมเปนไปตามทคาด แตกลบลดตาลงกวาราคาหนทบรษทซอคนมา บรษทกยงมทางเลอกทจะทาการลดทนหนทซอคนนน โดยไมตองถกบงคบใหตองขายหนนนคนกลบไปในตลาด ซงสงผลกระทบเชงลบตอมลคาของกจการและราคาหนได


ผลกระทบจากการซอหนคน การจาหนายหนทซอคน และการตดหนทซอคน ทมตอราคาหน

ตามทไดอธบายในหวขอกอนหนา พอสรปไดวาการซอหนคนมผลเชงบวกตอราคาหนใน 3 ประเดน คอ 1) สงสญญาณบวกเชงจตว�ทยา 2) เพ�ม Demand และ 3) เพ�ม EPS

แลวถาถามวาราคาหนจะเพ�มข�นเปนเทาใดภายหลงการซอหนคน

คาตอบกคอ “ไมทราบ” เหตทเปนเชนนน กเพราะสญญาณบวกเชงจตว�ทยาและการเพ�ม Demand นน ยากทจะวดหร�อพ�สจนเปนตวเลขไดวาจะเกดผลกระทบกบราคาหนเทาใด มเพ�ยงเร�องการเปลยนแปลง EPS และผลกระทบตอมลคาของกจการเทานน ทอาจจะพอประเมนถงผลกระทบทคาดวาจะมตอราคาหนได ซงขออธบายดวยตวอยางตอไปน

ตวอยางเชน บร�ษท XXX มทนจดทะเบยนชาระแลว 1,000 ลานบาท (100 ลานหน @ ราคาพาร 10 บาท) และมขอมลตางๆ กอนซอหนคนตามตาราง

เง�นสด 200 ลานบาท

กาไรสะสม 300 ลานบาท


กาไรสทธตอหน (EPS) (180 ลานบาท / 100 ลานหน) 1.80 บาทตอหน

P/E Ratio (21.60 บาทตอหน / 1.80 บาทตอหน) 12 เทา

กอนซอหนคนราคาตลาด 21.60 บาทตอหน

มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด 2,160 ลานบาท(100 ลานหน @ 21.60 บาทตอหน)


ราคาตลาดซอขายทราคา 15 บาทตอหน

บร�ษทตดสนใจขายหนทซอคนทงหมดไปในตลาด (ขายมกาไร)

จานวนหนชาระแลวภายหลงการซอหนคน 100 ลานหน

จานวนหนชาระแลวทมสทธรบเง�นปนผล (100 ลานหน – 10 ลานหน) 90 ลานหน

กาไรสทธตอหน (EPS) ภายหลงการซอหนคน(180 ลานบาท / 90 ลานหน) 2 บาทตอหน

ราคาหนภายหลงการซอหนคน ตามสมมตฐานของ P/E Ratio เชน

• ถาหนซอขายท P/E Ratio 6 เทา ราคาตลาดจะเทากบ (2 บาทตอหน x 6 เทา) 12 บาทตอหน


ผลกระทบจากการซอหนคน

ตอมาราคาตลาดของหนลดตาลงเหลอเพ�ยง 10.80 บาทตอหน หร�อคดเปน P/E Ratio 6 เทา บร�ษทจงไดประกาศโครงการซอหนคนจานวน 10 ลานหน หร�อคดเปน 10% ของหนทชาระแลวทงหมด โดยบร�ษทสามารถซอหนคนไดครบ 10 ลานหน ในราคาเฉลย 11 บาทตอหน

อยากทราบวา… การซอหนคนดงกลาวจะสงผลกระทบตอมลคาและราคาหนอยางไรภายหลงทส�นสดโครงการซอหนคนแลว หากเกดเหตการณดงตอไปน

ราคาตลาดซอขายทราคา 11 บาทตอหน

บร�ษทตดสนใจขายหนทซอคนทงหมดไปในตลาด (ขายเทาทน)

ราคาตลาดลดตาลงเหลอเพ�ยง 10 บาทตอหน

บร�ษทตดสนใจลดทน โดยการตดหนทซอคนท�ง

1 2 3

หลงซอหนคน


ผลกระทบจากการจาหนายหนทซอคน (ขายมกาไร)

หลงซอหนคน และจาหนาย

หนซอคน(ขายมกาไร)

จานวนหนชาระแลวภายหลงการจาหนายหนทซอคน 100 ลานหน

จานวนหนชาระแลวทมสทธรบเง�นปนผล (90 ลานหน + 10 ลานหน) 100 ลานหน

กาไรจากการจาหนายหนทซอคน 6

[(15 บาทตอหน – 11 บาทตอหน) x 10 ลานหน] 40 บาทตอหน

มลคาทางบญชตอหนทเพ�มข�นภายหลงการจาหนายหนทซอคน (40 ลานบาท / 100 ลานหน) 7 0.4 บาทตอหน

กาไรสทธตอหน (EPS) ภายหลงการจาหนายหนทซอคน [(180 ลานบาท + 0 6) / 100 ลานหน] 1.80 บาทตอหน

ราคาหนภายหลงการซอหนคน ตามสมมตฐานของ P/E Ratio เชน

• ถาหนซอขายท P/E Ratio 6 เทา ราคาตลาดจะเทากบ (1.80 บาทตอหน x 6 เทา) 10.80 บาทตอหน


6 การจาหนายหนทซอคนนน คลายกบการออกและจาหนายหนเพ�มทน ในทางบญชจงไมมการรบรกาไรหร�อขาดทนจากการจาหนายหนทซอคน ในงบกาไรขาดทน แตจะบนทกเปนสวนของผถอหนในงบแสดงฐานะทางการเง�น ดงนน กาไรจากการจาหนายหนทซอคน 40 ลานบาท จงถกบนทก เปนสวนเกนมลคาหนซอคน ซงทาใหสวนของผถอหนเพ�มข�น 40 ลานบาท (สาหรบกรณขายขาดทนกจะหกทบญชกาไรสะสมในสวนของผถอหน)7 สวนของผถอหนทเพ�มข�น 40 ลานบาท จากการบนทกกาไรจากการจาหนายหนทซอคนเปนสวนเกนมลคาหนซอคน ทาใหมลคาทางบญชตอ หนเพ�มข�น 0.4 บาทตอหน


ผลกระทบจากการจาหนายหนทซอคน (ขายเทาทน)

จานวนหนชาระแลวภายหลงการจาหนายหนคน 100 ลานหน

จานวนหนชาระแลวทมสทธรบเง�นปนผล (90 ลานหน + 10 ลานหน) 100 ลานหน

กาไรจากการจาหนายหนทซอคน [(11 บาทตอหน – 11 บาทตอหน) x 10 ลานหน] 0 บาทตอหน

กาไรสทธตอหน (EPS) ภายหลงการจาหนายหนทซอคน [(180 ลานบาท + 0) / 100 ลานหน] 1.80 บาทตอหน

ราคาหนภายหลงการจาหนายหนคน ตามสมมตฐานของ P/E Ratio เชน



หลงซอหนคนและจาหนาย

หนซอคน(ขายเทาทน)


จานวนหนชาระแลวภายหลงการลดทน 90 ลานหน

จานวนหนชาระแลวทมสทธรบเง�นปนผล 90 ลานหน

กาไรสทธตอหน (EPS) ภายหลงการลดทน (180 ลานบาท / 90 ลานหน) 2 บาทตอหน

ราคาหนภายหลงการลดทน ตามสมมตฐานของ P/E Ratio เชน



ผลกระทบจากการลดทนโดยการตดหนทซอคน

จากตวอยาง จะพบวา… การซอหนคนจะทาให EPS ของหนเพ�มข�นเปนการชวคราวจากจานวนหนชาระแลวทมสทธรบเง�นปนผล (ตวหารนอยลง) ดงนน ผลงทนทซอหนในชวงเวลาดงกลาวจงตองพ�งระลกไวเสมอวา EPS ทเพ�มข�นนน จะมการเปลยนแปลงไดอกอนาคตอนใกลจากผลกระทบทเกดจากการจาหนายหนทซอคน หร�อการลดทนโดยการตดหนทซอคน ซงทายทสดอาจสงผลกระทบตอมลคากจการและราคาหนได

หลงซอหนคนและลดทน

โดยการตดหนทซอคน


ตารา

งสรป

ผลกร

ะทบใ

นแตล

ะเหตก

ารณ

เพ�มท

น (C

apita

l Inc

reas

e)

ลด

ทน (ไ

มคนเ

ง�น)

(Cap

ital R

educ

tion)

ลดทน

(คนเ

ง�น)

(Cap

ital R

educ

tion)

จายห

นปนผ

ล (S

tock

Div

iden

d)

แตกห

น (S

tock

Spl

it)

รว

มหน

(Rev

erse

Sto

ck S

plit)

ซอ

หนคน

(Sto

ck R

epur

chas

e)

C

orpo

arat

e A

ctio

nsสว

นของ

ผถอห

นจา

นวนห

นM

arke

t Cap

กาไร

ตอหน

(EPS

)รา

คาหน

ลดพ

าร

ลดจา

นวนห

น

ลดพ

าร

ลดจา

นวนห

น

เพ�มข

�นลด

ลงไม

เปลย

นแปล

ง

เพ�มท

น (C

apita

l Inc

reas

e)

ลด

ทน (ไ

มคนเ

ง�น)

(Cap

ital R

educ

tion)

ลดทน

(คนเ

ง�น)

(Cap

ital R

educ

tion)

จายห

นปนผ

ล (S

tock

Div

iden

d)

แตกห

น (S

tock

Spl

it)

รว

มหน

(Rev

erse

Sto

ck S

plit)

ซอ

หนคน

(Sto

ck R

epur

chas

e)

เนองจาก “Corporate Actions” เปนเหตการณหร�อการดาเนนการอยางใดอยางหนงของบร�ษทจดทะเบยน ซงอาจสงผลตอมลคาและราคาหนของบร�ษท ผลงทนจงควรศกษาทาความเขาใจ และรเทาทนเหตการณตางๆ ทจะเกดข�น เพ�อใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจลงทน โดยปจจ�บนบร�ษทจะเผยแพรขอมลเกยวกบ Corporate Actions ใหผลงทนทวไปและผถอหนทราบผานสอหร�อชองทางตางๆ ดงน

แหลงขอมลจากบร�ษทจดทะเบยนนนๆ เชน เวบไซตบร�ษท แบบ 56-1 หร�อรายงานประจาป เปนตน

กรณท Corporate Actions นนๆ ตองไดรบการอนมตจากทประชมผถอหนเชน เพ�มทน ลดทน จายหนปนผล แตกหน หร�อซอหนคนทเกนกวา 10% ของทนชาระแลว ผถอหนของบร�ษทจะไดรบ “หนงสอเชญประชมผถอหน” ซงมขอมลเกยวกบ Corporate Actions รวมทงไดรบ “สทธเขารวมประชมผถอหน” เพ�อรบฟ�งการชแจงและตอบขอซกถามโดยคณะกรรมการบร�ษทกอนการลงมตอนมต Corporate Actions ดงกลาวดวย

เขาเวบไซต www.set.or.th

คลกเมน “กฎเกณฑการกากบ”

คลกเมน “กฎเกณฑทเกยวของ”

คลกเมน “Simplified Regulation”

www.set.or.th

1

2

3

4

แหลงขอมลจากตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เชน

www.set.or.th

รวบรวมหลกเกณฑและเง�อนไขของเหตการณตางๆ

หาข�อมล Corporate Actions

ไดจากไหน?

Lesson

7


www.settrade.com

เขาเวบไซต www.settrade.com

ระบชอยอหนทตองการ

คลกเมน “สทธประโยชนผถอหน”

1

2

3

www.settrade.com

รวบรวมเหตการณตางๆ ทเกดข�นกบบร�ษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยฯ เปนรายบร�ษท

นอกจากแหลงขอมลทกลาวมาขางตนแลว ผลงทนยงสามารถหาขอมลจาก Social Media ตางๆ ไมวาจะเปน Facebook, Twitter หร�อ Pantip ไดดวย แตผลงทนอาจตองพ�จารณาความถกตองของขอมลทถกอางองถง และการแสดงความคดเหนตางๆ วาอยบนพ�นฐานของขอมลทเปนจร�งหร�อไม รวมถงการว�เคราะหขอมลอยางรอบคอบกอนตดสนใจลงทน

เขาเวบไซต www.setsmart.com

Log in เขาสระบบ

คลกเมน “เหตการณ”

1

2

3

www.setsmart.com

แสดงปฏทนเหตการณตางๆ ทเกดข�นกบบร�ษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยฯ โดยสามารถเลอกเหตการณตามชวงเวลาทตองการได

SET Application

แหลงรวมขอมลและความรการลงทน ตลอดจนขอมลเกยวกบธรกจและการดาเนนงานของบร�ษทจดทะเบยนDownload APP ผาน iOS และ Android

www.setsmart.com


NOTE

www.set.or.th/educationwww.facebook.com/set.or.th

Practice Investor's

Guideลงทนหนมนใจ ตองเขาใจ CORPORATE ACTIONS

การเพ�มทน (Capital Increase)การลดทน (Capital Reduction)


การรวมหน(Reverse Stock Split)


การซอหนคน (Stock Repurchase)

หน

Documents

Investor's Practice Guide - member.set.or.th · จํานวนหน า 80 หน า (ไม รวมปก) เอกสารแจกฟร ห ามจําหน าย