Instytut Wokalno-Aktorski jest sukcesorem Wydziału Wokalnego który był jednym z

sześciu wydziałów na których opierała się struktura organizacyjna przedwojennego

Konserwatorium Muzycznego. Wydział Wokalny założony w 1929 roku z inspiracji patrona

Uczelni, podobnie jak inne Wydziały skupił pedagogów znakomitych, wśród których znaleźli

się: Maria Gajkowa, Stanisława Korwin-Szymanowska, Zofia Kozłowska, Bronisław

Romaniszyn.

Po okresie okupacji, w kilka dni po wyzwoleniu Katowic, ogłoszono wpisy do reaktywowanego

Konserwatorium, które 1 września 1945 roku dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki

przemianowano na Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną. Wraz z przemianowaniem

utworzono nową strukturę organizacyjną Uczelni, w ramach której Wydział Wokalny był

jednym z czterech wydziałów. Dziekanem został Adam Didur, światowej sławy bas, przez

czternaście sezonów solista Metropolitan Opera w Nowym Yorku, założyciel tuż po

zakończeniu działań wojennych Opery Śląskiej.

Po nagłej, przedwczesnej śmierci pierwszego dziekana funkcje tę powierzono Stefanowi

Belinie-Skupiewskiemu , następnie Adriannie Lenczewskiej, Adamowi Bryzkowi, Irenie

Lewińskiej, Marii Marzeckiej, Józefowi Powroźniakowi, Napoleonowi Siessowi, Michalinie

Growiec, Janowi Ballarinowi i ponownie Michalinie Growiec.

A.Didur S.Belina-Skupiewski A.Lenczewska A.Bryzek I.Lewińska

M.Marzecka J.Powroźniak N.Siess M.Growiec J.Ballarin

W roku 1976 Wydział przemianowany został na Wydział Wokalno-Aktorski. W tym samym

roku utworzono Katedrę Wokalistyki, której pierwszym kierownikiem została Jadwiga

Romańska, następnie Michalina Growiec, Eugeniusz Sąsiadek, ponownie Michalina Growiec i

Henryka Januszewska-Stańczyk. Katedra prowadziła ożywioną działalność naukową i

artystyczną inicjując wiele ciekawych działań.

J.Romańska E.Sąsiadek H.Januszewska-Stańczyk

Spośród wielu wybitnych pedagogów wokalistów pracujących na Wydziale od czasów

powojennej reaktywacji Uczelni wymienić należy m.in. następujące nazwiska: Stanisława

Argasińska, Andrzej Bachleda, Stefan Belina-Skupiewski, Adam Didur, Adam Dobosz, Irena

Faryszewska, Michalina Growiec, Lidia Kłosowska, Hanna Kościelniak, Eugeniusz Kuszyk,

Adrianna Lenczewska, Irena Lewińska, Helena Łazarska, Maria Łozińska, Stanisława Marciniak-

Gowarzewska, Maria Marzecka, Jerzy Mechliński, Kazimierz Myrlak, Krystyna Neumann,

Eugeniusz Sąsiadek, Krystyna Świder, Adam Szybowski, Jan Wojciech Śmietana, Aleksander

Teliga, Irena Torbus-Mierzwiakowa, Maria Vardi-Morbitzer.

W.Łozińska M.Vardi-Morbitzer St.Marciniak-Gowarzewska K.Słobodnik M.Kubzda-Zasada

Znaczące są także dokonania pracujących ze studentami artystów i pedagogów tej

miary, co Tadeusz Babiński, Teresa Baczewska, Lidia Bień, Sławomir Chrzanowski, Mieczysław

Daszewski, Antoni Duda, Artur Fredyk, Czesław Grabowski, Lech Helwig-Górzyński, Ewa

Jeruzal, Jacenty Jędrusik, Alina Jędrzejewska, Henryk Konwiński, Benon Krawczyk, Hanna

Kryjak, Magdalena Kubzda-Zasada, Michał Leśniak, Irena Lubos, Jerzy Merunowicz, Roman

Michalski, Maria Mikuszewska, Urszula Mitręga, Tadeusz Serafin, Napoleon Siess, Krystyna

Słobodnik, Urszula Stańczyk, Zofia Truszkowska, Ryszard Żaba i wielu, wielu innych.

Pełna życzliwości i twórcza atmosfera pracy artystycznej owocowała znaczącymi dokonaniami, a przede wszystkim świadectwem wystawianym Uczelni przez wysokie kwalifikacje zawodowe jej licznych dobrze przygotowanych do wykonywania wybranego zawodu absolwentów.

G.Puccini – Cyganeria /Opera Śląska/

Wybitni absolwenci Wydziału Wokalnego i Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej, którzy wnieśli swój wkład w rozwój kultury muzycznej w kraju i rozsławiają Uczelnię i region poza jego granicami, to – oprócz niżej wymienionych laureatów konkursów wokalnych – m.in.: Bartosz Araszkiewicz, Andrzej Bachleda, Justyna Bachowska, Jan Ballarin, Barbara Bałda, Piotr Beczała, Wioletta Białk, Cezary Biesiadecki, Anna Borucka, Marta Brzezińska, Ryszard Byrdy, Marina Christowa-Klimek, Joanna Ciupa, Gabriela Czerner, Wiktor Czerniawski, Maria Ćwiakowska, Jolanta Dańczyk, Jan Dobosz, Barbara Dobrzańska, Leokadia Duży, Adam Fenger, Łukasz Gaj, Jerzy Gościński, Elżbieta Grodzka-Łopuszyńska, Michalina Growiec, Henryka Januszewska, Renata Jonakowska, Paweł Konik, Urszula Koszut-Okruta, Agata Kobierska, Maciej Komandera, Paweł Konik, Jolanta Kremer, Gabriela Kściuczyk, Jan Kunert, Izabela Labuda, Anna Leśniewska, Anna Lorenc, Stanisława Marciniak-Gowarzewska, Grażyna Marek, Barbara Markiewicz, Anita Maszczyk, Ireneusz Miczka, Izabela Migocz, Urszula Mitręga, Marek Moździerz, Michał Musioł, Regina Naczyńska, Dorota Neumann, Krystyna Neumann, Iwona Noszczyk, Sabina Olbrich, Małgorzata Olejniczak, Elżbieta Pilszak, Tadeusz Piszek, Mariola Płazak, Krystian Polus, Henryk Polus, Ewa Pytel-Polak, Piotr Rachocki, Jadwiga Romańska, Marta Schmidt, Alicja Słowakiewicz-Wolańska, Adam Sobierajski, Iwona Socha, Magdalena Spytek, Aleksandra Stokłosa, Aleksandra Szafir, Krystyna Szostek-Radkowa, Ewelina Szybilska, Marek Ślosarski, Ewa Tracz, Bartosz Urbanowicz, Danuta Wiater, Feliks Widera, Karolina Widera, Anna Wilczyńska, Jan Wolański, Joanna Wolańska, Jolanta Wyszkowska, Andrzej Zborowski, Kamil Zdebel, Grażyna Zelek, Dariusz Żaczek, Kinga Żłobińska, Aleksander Żurawiecki. Obecnie w Instytucie prowadzone są następujące formy kształcenia:

3-letnie studia stacjonarne I stopnia 2- letnie studia stacjonarne II stopnia 3-letnie studia niestacjonarne I stopnia 3-letnie studia stacjonarne i niestacjonarne III stopnia /doktoranckie/

Grono pedagogów składa się z wysokokwalifikowanych, samodzielnych pracowników naukowych z tytułem profesora, doktora habilitowanego, doktora, a równocześnie wybitnych artystów śpiewaków, pianistów kameralistów, dyrygentów, reżyserów, aktorów i teoretyków. Aktualnie (2015/2016) w Instytucie Wokalno-Aktorskim studiuje łącznie ponad 100 studentów, w tym także studenci z zagranicy.

Historia Katedry Wokalistyki i działalność Instytutu Wokalno-Aktorskiego

Katedra Wokalistyki powstała w 1976 roku, a pierwszym kierownikiem została doc. Jadwiga Romańska. W następnych latach kierownictwo Katedry przejmowali kolejno: prof. Michalina Growiec, prof. Eugeniusz Sąsiadek, ponownie prof. zw Michalina Growiec. Kolejnym kierownikiem Katedry była prof.zw Henryka Januszewska-Stańczyk pełniąca obowiązki do czasu reorganizacji i utworzenia Instytutu Wokalno-Aktorskiego w 2004 roku. Zgodnie z założeniami, Katedra organizowała działalność artystyczną oraz pracę naukową swoich członków na terenie Uczelni, a także sprawowała pieczę nad kształceniem i rozwojem artystycznym studentów kierunku Wokalistyka. Od lat Katedra a obecnie Instytut Wokalno-Aktorski dysponuje Salą Teatralną, w której regularnie odbywają się przedstawienia dramatyczne i muzyczne przygotowywane przez pedagogów i studentów. O realizacji założeń świadczą wyniki, odznaczenia i nagrody otrzymane przez studentów na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach wokalnych. Absolwenci studiów z powodzeniem występują na scenach krajowych i zagranicznych teatrów operowych i muzycznych, w salach filharmonicznych, koncertowych a także na scenach teatrów dramatycznych. Spośród grona laureatów-zdobywców głównych nagród na międzynarodowych i krajowych konkursach muzycznych na przestrzeni całej działalności Katedry, czyli od 1976 roku, na czoło wybijają się: Bartosz Araszkiewicz, Barbara Baranowska, Agnieszka Bochenek, Anna Borucka, Marta Brzezińska, Maciej Bartczak, Rafał Bartmiński, Teresa Dziedzic-Erbe, Czesław Gałka, Magdalena Gołąb, Aleksandra Gruca, Ryszard Kalus, Jarosław Kitala, Paweł Konik, Ewa Kornas-Biegas, Anna Leśniewska, Anna Lorenc, Anna Noworzyn, Małgorzata Olejniczak, Beata Raszkiewicz, Joanna Ruszała-Wiśniewska, Aleksandra Szafir, Adam Szerszeń, Ewelina Szybilska, Ewa Tracz, Bartosz Urbanowicz, Roksana Wardenga, Jolanta Wrożyna, Jolanta Wyszkowska, Bogusław Zalasiński, Krystyna Zaręba, Maria Zientek.

W.A.Mozart – „Wesele Figara” - „Cosi fan tutte”

Kierownicy Katedry Wokalistyki zawsze przywiązywali wielką wagę do współpracy z teatrami

operowymi, filharmoniami oraz innymi instytucjami muzycznymi oraz uczelniami

artystycznymi – tak w kraju, jak i zagranicą. Działania te są kontynuowane przez dyrektora

Instytutu Wokalno-Aktorskiego. Zapraszani są wybitni goście prowadzący warsztaty wokalne.

Współpraca zagraniczna szczególnie ożywiona była w latach osiemdziesiątych. Dzięki

kontaktom z prof. Nelly Anfuso z Florencji, pedagodzy i studenci Katedry przygotowali operę

Giulio Cacciniego „Euridice”, wykonując to dzieło na Festiwalu „Feste Medicee” we Florencji

w 1981 roku – i otrzymując znakomite recenzje. Spektakl zaprezentowany został polskiej

publiczności tylko jeden raz – w 1983 roku na Wawelu w Krakowie, w ramach "Wieczorów

Wawelskich". Częste w tych latach były również kontakty z Bayreuth – wielu studentów

uczestniczyło w Festiwalu „Jugendfestspieltreffen" przy Festiwalu Wagnerowskim, nawiązując

liczne kontakty i przyjaźnie artystyczne, a także poznając wielkie dzieła operowe i teatralne.

D.Goggin – „Siostrunie” A.Milne –„Kubuś puchatek” B.Dzianowicz – „Heathrow 14.05”

Owocne pod względem artystycznym okazały się również kontakty studentów z Akademią

Muzyczną w Weimarze oraz w Dreźnie, z Instytutem Muzycznym Uniwersytetu w Ostrawie,

a także z Wydziałem Wokalnym Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Ostatnie lata przyniosły

natomiast ożywione kontakty z Wydziałem Muzyki na Uniwersytecie w Louisville (USA).

Powstał projekt wspólnej realizacji operowej „Wesela Figara” W.A. Mozarta; spektakl ten

zrealizowany został dwukrotnie w Louisville – i powtórzony czterokrotnie w Operze Śląskiej

w Bytomiu (2008). Kolejne wielkie przedsięwzięcie to „Don Giovanni” –W.A. Mozarta (2013).

Spektakl prezentowany był na scenie Opery Śląskiej i teatru w Louisville.

Ch.W. Gluck – „Orfeusz i Eurydyka”

Powstanie Instytutu Wokalno-Aktorskiego to rezultat przekształceń organizacyjnych w

Akademii Muzycznej podjętych w 2004 roku. W miejsce dotychczas działających pięciu

powstały dwa wydziały: Wydział Wokalno-Instrumentalny oraz Wydział Kompozycji,

Interpretacji, Edukacji i Jazzu. Instytut Wokalno-Aktorski, będący kontynuatorem i

spadkobierca długoletniej wspaniałej tradycji dawnego Wydziału Wokalnego, później

Wokalno-Aktorskiego, jest jednostką organizacyjną Wydziału Wokalno-Instrumentalnego.

Dyrektorem Instytutu został prof.zw Jan Ballarin. Od roku 2012 dyrektorem Instytutu, który

przejął także obowiązki zlikwidowanej Katedry Wokalistyki jest prof.zw dr hab. Feliks Widera.

Koncerty i spektakle organizowane przez Instytut odbywają się w Sali Teatralnej oraz w Auli

im. Bolesława Szabelskiego w Uczelni, w kościołach i salach koncertowych Katowic, a także w

znaczących dla kultury ośrodkach w Polsce (m.in. Bydgoszcz, Duszniki-Zdrój, Gliwice, Kraków,

Krosno, Krynica Zdrój, Pszczyna, Sanok, Wrocław, Zabrze i wiele innych).

W 1985 roku, z inicjatywy ówczesnego Kierownika Katedry prof. Michaliny Growiec

zorganizowane zostały odbywające się odtąd corocznie Dni Muzyki Wokalnej, stanowiące

znakomitą okazję do zaprezentowania publiczności dorobku studentów i pedagogów. Dni

Muzyki Wokalnej to impreza ciągle rozwijająca się. Od 1998 roku towarzyszy im

Międzyuczelniany Konkurs Słowiańskiej Muzyki Wokalnej oraz Sesje naukowe poświęcone

polskiej muzyce wokalnej. Do 2015 roku odbyło się już 29 edycji Dni Muzyki Wokalnej. Podczas

kolejnych edycji imprezy zaprezentowano również wiele wybitnych dzieł z repertuaru

oratoryjnego, operowego, dramatycznego i musicalowego.

J.Świder – „Bal baśni”

Oto niektóre z nich:

Oratoria: G.Pergolesi-„Stabat Mater”

J.Haydn- „Stworzenie świata”, „Juda Machabeusz”, „Samson”, „Saul”

W.A.Mozart- „La Betulia Libberata”, „Requiem”, „Msza Koronacyjna”

J.D.Zelenka- „Missa Sanctissimae Trinitatis“

St.Moniuszko- „Litanie ostrobramskie”

M.A.Charpentier- „Te Deum”

H.Opieński- „Syn marnotrawny“

J.Świder- „Missa Angelica”

H.Botor- „Caritas“

Opery : Ch.W.Gluck- „Orfeusz i Eurydyka“

G.B.Pergolesi- „La Serva Padrona”

W.A.Mozart- „Czarodziejski flet”, „Cosi fan tutte”, „Wesele Figara”

„Dyrektor teatru”

G.Händel- „Xerxes”

G.C.Menotti- „Telefon”

G.Donizetti- „Napój miłosny“

P.Czajkowski- „Eugeniusz Oniegin“

St.Moniuszko- „Flis”, „Verbum Nobile”, „Halka“ /wersja wileńska/

M.Ravel- „Dziecko i czary”

G.Puccini- „Suor Angelica”, „Cyganeria”

Operetki: J.Strauss- „Noc w Wenecji”, „Zemsta nietoperza”

Musicale: F.Loewe- „My Fair Lady”

T. de Molina- „Zielony Gil”

C.Porter- „Kiss Me Kate”

E.Labiche- „Słomkowy kapelusz“

L.Bernstein- „West Side Story“

D.Goggin – „Nunsense“

Spektakle dramatyczne: W.Szekspir- „Sen nocy letniej“

K.I.Gałczyński- „Orfeusz w piekle”

Arystofanes- „Lizystrata”

F.G.Lorka- „Dom Bernadety Alba”

Sł.Mrożek- „Tango”, „Na pełnym morzu”

J.Owsianko- „Tiramisu”

M.Gogol- „Ożenek”

W 2001 roku, dzięki współpracy Krynickiego Towarzystwa Muzycznego im. Jana Kiepury w

Krynicy, Katedry Wokalistyki oraz Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu i jego prezesa

prof. Eugeniusza Sąsiadka zorganizowany został I Kurs Wokalistyki Operowej, połączony z

koncertami i spektaklami przygotowywanymi przez uczestników Kursu. Wobec znakomitego

odbioru i szerokiego rozgłosu Kurs wszedł do stałego kalendarium Towarzystwa im. Jana

Kiepury oraz Instytutu Wokalno-Aktorskiego. Corocznie w lipcu młodzież śpiewacza z całej

Polski korzysta z doświadczenia znakomitych pedagogów. Do prowadzenia zajęć zaproszeni

byli m.in. prof. M. Growiec (kierownik artystyczny), prof. J. Romańska, prof. E. Sąsiadek, prof.

Urszula Trawińska-Moroz, Stefania Toczyska, prof. Jan Ballarin, dr Aleksander Vovk, prof.

Feliks Widera (kierownik organizacyjny i od 2010 roku kierownik artystyczny), prof. Maciej

Witkiewicz, prof. Włodzimierz Zalewski. Mieszkańcy Krynicy i kuracjusze życzliwie przyjmują

różnorodne koncerty w wykonaniu studentów.

Koncerty w Krynicy Zdroju 2014

Często koncertując przed liczną publicznością, uczniowie i studenci zbierają nieocenione

praktyczne doświadczenia, które owocują znakomicie w ich przyszłej pracy zawodowej.

Od lat rozwija się także współpraca Instytutu Wokalno-Aktorskiego z Filharmonią Śląską,

i Filharmonią Zabrzańską które angażują do solowych partii najlepszych studentów i

absolwentów kierunku wokalistyka. Debiuty sceniczne najwybitniejszych absolwentów

odbywają się tradycyjnie na scenie Opery Śląskiej i Teatru Muzycznego w Gliwicach, które

zawsze okazują życzliwość dla młodych śpiewaków. Opera Śląska udostępnia także swoje

gościnne deski na samodzielne przedstawienia studenckie i wszechstronnie wspiera Instytut

Wokalno-Aktorski w realizacjach przedstawień operowych.