instr. EAZ wersja 1.3 - ostateczna - ENERGA-OPERATOR€¦ · Układy obwodów wtórnych ..... 22 7.6. Zabezpieczenia cyfrowe i terminale polowe ... Ramowa instrukcja eksploatacji

INSTRUKCJA EKSPLOATACJI UKŁADÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH,

POMIAROWYCH, REGULACYJNYCH I STEROWNICZO - SYGNALIZACYJNYCH

URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

ENERGA GDAŃSKA KOMPANIA ENERGETYCZNA SA

GDAŃSK , GRUDZIEŃ 2001R.

Instrukcja eksploatacji układów zabezpieczających, pomiarowych, ...

Podpisem stwierdzam, że zapoznałem się z niniejszą instrukcją

i zobowiązuję się do jej przestrzegania:

Lp. Data

dzenia

Imię i nazwisko zapoznanego z instrukcją

Stanowisko zapoznanego z instrukcją

Podpis zapoznanego z instrukcją

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

potwier-

2


24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

3


Spis treści 1. Wstęp ............................................................................................................... 8

1.1. Przedmiot instrukcji ................................................................................. 8 1.2. Zakres stosowania .................................................................................... 8 1.3. Przeznaczenie instrukcji ........................................................................... 8 1.4. Definicje .................................................................................................. 9 1.5. Dokumenty związane ............................................................................... 11

2. Kwalifikacje personelu ...................................................................................... 12 3. Dokumentacja eksploatacyjna ............................................................................ 13

3.1. Rodzaje dokumentacji .............................................................................. 13 3.2. Miejsce przechowywania dokumentacji .................................................... 13 3.3. Aktualizacja dokumentacji ........................................................................ 14

4. Czynności obsługi i warunki pracy układów EAZ .............................................. 14 4.1. Gotowość ruchowa .................................................................................. 14 4.2. Programowanie pracy układów EAZ i nastawy ......................................... 14 4.3. Prace eksploatacyjne w układach EAZ ..................................................... 15 4.4. Czynności personelu ruchowego .............................................................. 15

4.4.1. Okresowe oględziny ..................................................................... 15 4.4.2. Zapisy ruchowe ............................................................................ 15 4.4.3. Nośniki pamięci urządzeń rejestrujących ....................................... 16 4.4.4. Ochrona nastaw zabezpieczeń ....................................................... 16

4.5. Warunki środowiskowe ............................................................................ 16 4.5.1. Temperatura otoczenia ................................................................. 16 4.5.2. Zanieczyszczenia .......................................................................... 16 4.5.3. Narażenia mechaniczne ................................................................. 16

4.6. Rezerwa aparatury ................................................................................... 16 5. Rodzaje, zakresy i terminy przeglądów układów EAZ ....................................... 16

5.1. Rodzaje przeglądów ................................................................................. 16 5.2. Zakresy przeglądów okresowych .............................................................. 17

5.2.1. Przegląd podstawowe (P) ............................................................. 17 5.2.2. Przegląd skrócony (S) ................................................................... 17

5.3. Terminy wykonywania przeglądów okresowych ....................................... 18 5.4. Przegląd dodatkowy ................................................................................. 18 5.5. Przegląd bez wyłączeń i uziemień ............................................................. 18

6. Przeglądy i konserwacja .................................................................................... 18 6.1. Przebieg przeglądu ................................................................................... 18 6.2. Warunki przeprowadzania przeglądu ........................................................ 18 6.3. Instrukcje stanowiskowe wykonywania przeglądów ................................. 19 6.4. Zasadnicze wymagania dla układów probierczych ..................................... 19 6.5. Zakończenie przeglądu ............................................................................. 19

7. Program badań podczas przeglądu .................................................................... 20 7.1. Obwody pomocnicze ................................................................................ 20

7.1.1. Oględziny ..................................................................................... 20 7.1.2. Obwody prądowe ......................................................................... 20 7.1.3. Obwody napięciowe ..................................................................... 20 7.1.4. Obwody sterownicze i sygnalizacyjne ............................................ 21

7.2. Źródła napięcia pomocniczego ................................................................. 21 7.2.1. Bateria akumulatorowa wraz z siecią prądu stałego oraz instalacją

zasilającą ...................................................................................... 21

4


7.2.2. Inne źródła napięcia pomocniczego ............................................... 21 7.3. Przekaźniki .............................................................................................. 21

7.3.1. Oględziny i czynności konserwacyjne ............................................ 21 7.3.2. Pomiary techniczne ....................................................................... 21

7.4. Aparatura pomiarowa .............................................................................. 22 7.5. Układy obwodów wtórnych ..................................................................... 22 7.6. Zabezpieczenia cyfrowe i terminale polowe .............................................. 22 7.7. Układy automatyk stacyjnych ................................................................... 23 7.8. Układy rejestracji zakłóceń i zdarzeń ........................................................ 24

8. Protokoły z badań ............................................................................................. 24 9. Ocena stanu technicznego sieci .......................................................................... 24

Załączniki 1 Terminy i zakres oględzin układów EAZ w stacjach ze stałą obsługą ....... 26 2 Terminy i zakres oględzin układów EAZ w stacjach o górnym napięciu

110 kV bez stałej obsługi .......................................................................... 27 3 Terminy i zakres oględzin układów EAZ w stacjach o górnym napięciu

mniejszym niż 110kV bez stałej obsługi .................................................... 28 4 Terminy przeglądów okresowych ............................................................. 29

5


1. WSTĘP 1.1. Przedmiot instrukcji Przedmiotem instrukcji są podstawowe wymagania w zakresie ruchu i utrzymania ukła-dów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej (EAZ) oraz lokalnych systemów sterowania i nadzoru w stacjach elektroenergetycznych. Wymagania w zakresie ruchu i utrzymania dotyczą: - zabezpieczeń przekaźnikowych, - układów pomiarowych (z wyłączeniem pomiarów energii elektrycznej), - układów rejestracji zakłóceń i zdarzeń, - układów automatyki zabezpieczeniowej (np. SPZ, SZR, SCO, ARN itp.) - układów synchronizacji, - układów sterowania i sygnalizacyjnych, - układów blokad, - obwodów wtórnych przekładników prądowych i napięciowych, - obwodów wtórnych aparatury łączeniowej. 1.2. Zakres instrukcji Postanowienia instrukcji a) obowiązują w zakresie:

- eksploatacji układów i urządzeń wymienionych w p.1.1., - eksploatacji innych urządzeń elektroenergetycznych w części dotyczących ob-

wodów pomocniczych, b) nie obowiązują w zakresie:

- badań pomontażowych urządzeń nowych i zmodernizowanych, - badań laboratoryjnych, - ruchu próbnego urządzeń, - badań poawaryjnych.

Postanowienia tej instrukcji mogą być wykorzystane w instrukcjach „Ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej”, instrukcjach eksploatacji obiektów i instrukcjach stanowiskowych dla personelu ruchu i utrzymania. Badania urządzeń nowych i zmodernizowanych należy przeprowadzać zgodnie z „In-strukcją badań odbiorczych oraz przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych do eks-ploatacji” wykorzystując metody i zakresy realizacji badań ujęte w tej instrukcji. 1.3. Przeznaczenie instrukcji Instrukcja przeznaczona jest dla pracowników eksploatujących układy automatyki zabez-pieczeniowej (EAZ) oraz lokalne systemy sterowania i nadzoru w stacjach elektroenerge-tycznych zatrudnionych na stanowiskach dozoru i eksploatacji, a także dla dyżurnych sta-cji i pogotowia energetycznego w zakresie oględzin ww. układów. 1.4. Definicje

6


1.4.1. Automatyczna regulacja napięcia (ARN) - układ automatycznej regulacji napięcia

na rozdzielniach SN wykorzystujący podobciążeniowy przełącznik zaczepów transformatora zasilającego.

1.4.2. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa (EAZ) - obejmuje obwody

i aparaturę układów zabezpieczeń, pomiarów ruchowych, regulacji, sterowania, sygnalizacji i rejestracji (z wyłączeniem pomiarów energii elektrycznej).

1.4.3. Miejsce pracy - jest to ściśle określone, oznaczone i przygotowane stanowisko

robocze lub strefa robocza, w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywa-nia prac pod napięciem.

1.4.4. Obwody wtórne - obwody EAZ, układów pomiarowych, regulacyjnych, sterowni-

czych, sygnalizacyjnych i blokad. 1.4.5. Pracownicy upoważnieni - pracownicy, którzy w ramach swoich obowiązków

służbowych lub na podstawie polecenia służbowego wykonują określone prace. 1.4.6. Pracownicy uprawnieni - pracownicy posiadający sprawdzone i właściwe kwalifi-

kacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym.

1.4.7. Przegląd urządzeń elektroenergetycznych - prace planowe z zakresu utrzymania

obiektów, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, mające na celu utrzymanie ich we właściwym stanie technicznym, obejmujące: 1) oględziny, sprawdzenia, próby i pomiary, 2) naprawy i prace konserwacyjne, 3) wymiany lub uzupełnienia.

1.4.8. Przegląd poawaryjny - przegląd urządzeń mający na celu określenie przyczyn

awarii, którego zakres określany jest przez kierownika zakładu, lub osoby przez niego upoważnione.

1.4.9. Przegląd podstawowy - przegląd urządzeń mający na celu dokładne określenie

stanu aparatury, dokładności jej działania, prawidłowości realizowania wykony-wanej funkcji i zdolności badanej aparatury do dalszej eksploatacji. Przegląd pod-stawowy stanowi podstawę do oceny stanu technicznego urządzenia.

1.4.10. Przegląd skrócony - przegląd urządzeń wykonywany w ograniczonym zakresie,

mający na celu określenie prawidłowości ich działania i wykonanie podstawowych czynności konserwacyjnych.

1.4.11. Przegląd doraźny – przegląd mający na celu usunięcie usterek urządzeń stwier-

dzonych w wyniku przeprowadzonych oględzin. 1.4.12. Rozdzielnia - wyodrębniona część stacji transformatorowej, stanowiąca zespół

urządzeń służących do rozdzielania energii elektrycznej, przystosowanych do tego

7


samego napięcia znamionowego i zainstalowanych w tych samych warunkach pra-cy wraz z urządzeniami pomocniczymi.

1.4.13. Samoczynne częstotliwościowe odciążanie (SCO) - samoczynne wyłączanie od-

biorców w przypadku obniżenia się częstotliwości do określonej wielkości, spo-wodowanego deficytem mocy w systemie elektroenergetycznym.

1.4.14. Samoczynne ponowne załączenie (SPZ) - samoczynne ponowne załączenie pola

linii po wyłączeniu zwarcia przez zabezpieczenia. 1.4.15. Samoczynne załączenie rezerwy (SZR) - układ powodujący zasilenie z rezerwo-

wego źródła napięcia, pobudzany przez wyłączenie wyłącznika zasilania podsta-wowego lub przez zanik napięcia zasilania podstawowego.

1.4.16. Sieć przesyłowa - sieć służąca do przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej

o napięciu wyższym niż 110 kV. 1.4.17. Sieć rozdzielcza - sieć służąca do przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej

o napięciu nie wyższym niż 110 kV. 1.4.18. Stacja elektroenergetyczna - zespół urządzeń służących do przetwarzania i roz-

dzielania energii elektrycznej, znajdujących się we wspólnym pomieszczeniu lub ogrodzeniu albo umieszczonych na wspólnych konstrukcjach wsporczych, wraz z urządzeniami pomocniczymi.

1.4.19. System elektroenergetyczny -

ch.

sieci wraz z przyłączonymi do nich instalacjami do wytwarzania lub pobierania energii elektrycznej, współpracujące na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zdolne do trwałego utrzymywania określo-nych parametrów niezawodnościowych i jakościowych dostaw energii elektrycznej oraz spełniania warunków obowiązujących we współpracy z innymi połączonymi systemami.

1.4.20. Świadectwo kwalifikacyjne - jest to świadectwo, wydane przez komisję kwalifika-

cyjną powołaną przez Prezesa URE, stwierdzające spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji, w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym, montażu dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji elektroenergetyczny

1.4.21. Terminal polowy - cyfrowe urządzenie sterowania polem wyposażone poza funk-

cjami zabezpieczeniowymi w funkcje sterowania poszczególnymi łącznikami, po-miarów lokalnych, współpracy z wyłącznikiem i urządzeniami stacji, w układy re-jestracji zakłóceń i zdarzeń oraz komunikacji z nadrzędnym systemem dyspozytor-skim.

1.4.22. Układ lokalnego rezerwowania wyłączników (LRW) - układ, który w przypadku

nie zadziałania wyłącznika, wyłącza grupę rezerwujących go wyłączników.

8


1.4.23. Układ pomiarowo-rozliczeniowy - liczniki i inne urządzenia pomiarowe lub rozli-czeniowo-pomiarowe, a także układy połączeń między nimi, służące bezpośrednio lub pośrednio do pomiarów i rozliczeń.

1.4.24. Urządzenie - urządzenie elektryczne, które bierze udział w wytwarzaniu, przesyle, rozdziale i przetwarzaniu energii elektrycznej.

1.4.25. Zabezpieczenie cyfrowe - zabezpieczenie przekaźnikowe, którego zasada działania

oparta jest na cyfrowych algorytmach pomiaru, przeliczania i logiki, posiadające układy samotestowania funkcji wewnętrznych.

1.4.26. Zabezpieczenie szyn zbiorczych (ZSZ) - zabezpieczenie działające w wypadku

stwierdzenia zwarcia na szynach zbiorczych rozdzielni na wyłączenie zasilania lub zasilań.

1.4.27. Zespół pracowników - jest to grupa pracowników, w skład której wchodzą co naj-

mniej dwie osoby wykonujące pracę. 1.4.28. Zespół pracowników kwalifikowanych - jest to grupa pracowników, w której co

najmniej połowa, lecz nie mniej niż dwie osoby, posiada ważne świadectwa kwali-fikacyjne dla osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycz-nych.

1.5. Dokumenty związane 1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1997r.- Kodeks Pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 1998r.

Nr 21, poz. 94, Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz.717) 2) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne, Dz. U. 97.54.348 z później-

szymi zmianami 33)) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 marca 1998r. w sprawie wymagań

kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne, oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji, Dz. U. 98.59.377 z późniejszymi zmianami

44)) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2000r. w sprawie szczegó-

łowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, Dz. U. 00.85.957

55)) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996r. w sprawie

rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby, Dz. U. 96.62.288 z późniejszymi zmianami

66)) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996r., w spra-

wie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki

9


opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy Dz. U. 96.69.332, z późniejszymi zmianami

77)) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w spra-

wie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz. U. 97.129.844, z późniejszymi zmianami

8) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999r., w sprawie bezpie-

czeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, Dz. U. 99.80.912, z późniejszymi zmianami

9) Ramowa instrukcja eksploatacji układów zabezpieczających, pomiarowych, regula-

cyjnych i sterowniczo - sygnalizacyjnych urządzeń elektrycznych. Instytut Energetyki - Warszawa, 1991r.

10) Instrukcja organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroener-

getycznych obowiązująca w danym przedsiębiorstwie energetycznym 11) Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej. PTPiREE, Poznań 2001 12) Instrukcja eksploatacji układów telemechaniki. PTPiREE, Poznań 2001 13) Ramowa instrukcja eksploatacji urządzeń zasilających prądu stałego i przemiennego

PTPiREE, Poznań 2001 14) Instrukcja badań odbiorczych oraz przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych do

eksploatacji. PTPiREE, Poznań 2001 15) Instrukcja badania zakłóceń w elektrowniach i sieciach elektroenergetycznych.

PTPiREE, Poznań 2001 16) Instrukcja łączeń ruchowych w sieciach elektroenergetycznych. PTPiREE, Poznań

2001 2. KWALIFIKACJE PERSONELU Prace eksploatacyjne, konserwacyjne i pomiarowe,przy eksploatacji układów zabezpieczających, pomiarowych, regulacyjnych i sterowniczo - sygnalizacyjnych urządzeń elektrycznych mogą wykonywać pracownicy, którzy: - posiadają aktualne świadectwo kwalifikacyjne E dla określonej grupy urządzeń, - posiadają angaż określony w taryfikatorze kwalifikacyjnym odpowiadający zakresowi

prac objętych niniejszą instrukcją, - zapoznani są z obowiązującymi instrukcjami, przepisami oraz zakresem wykonywa-

nia prac będących integralną częścią niniejszej instrukcji, - posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy na zajmowanym stano-

wisku, - posiadają udokumentowane poświadczenie odbycia aktualnego szkolenia okresowego

w zakresie bhp.

10


Pracownicy wykonujący prace określone w niniejszej instrukcji zobowiązani są znać jej postanowienia oraz postępować zgodnie z nimi. 3. DOKUMENTACJA EKSPLOATACYJNA

3.1. Rodzaje dokumentacji Dokumentacja konieczna do prowadzenia prawidłowej eksploatacji EAZ przez służby techniczne obejmuje: a) projekt techniczny z naniesionymi zmianami powstałymi w trakcie realizacji zadania

inwestycyjnego i w czasie eksploatacji, b) dokumentację fabryczną napisaną w języku polskim, którą stanowią:

- opisy techniczne, - instrukcje obsługi, - instrukcje serwisowe, - schematy zasadnicze połączeń wewnętrznych i przyłączeń, - schematy montażowe urządzenia, - niezbędne świadectwa i certyfikaty, - karty gwarancyjne,

c) dokumentację eksploatacyjną obejmującą: - protokoły prób i badań odbiorczych, - protokoły bieżących przeglądów eksploatacyjnych, - plany nastawień zabezpieczeń, wyniki obliczeń prądów zwarciowych, - książkę ewidencji działania EAZ, - książkę kontroli i napraw, zawierającą wyniki prób i badań oraz opis wprowadzo-

nych zmian w układach i nastawieniach, - książkę kontroli baterii akumulatorów, - szczegółowe instrukcje obsługi obwodów wtórnych i zabezpieczeń, - schematy stacyjnych układów prądu pomocniczego (stałego i przemiennego) za-

wierające stopniowanie wkładek topikowych bezpieczników i wyłączników samo-czynnych.

3.2. Miejsce przechowywania dokumentacji Dokumentacja związana z bieżącą eksploatacją stacji przez jej obsługę, tzn.: - schematy układów prądu pomocniczego (stałego i przemiennego) zawierające stop-

niowanie wkładek topikowych bezpieczników i wyłączników samoczynnych, - książkę kontroli i napraw, zawierającą wyniki prób i badań oraz opis wprowadzonych

zmian w układach i nastawieniach, - książkę zadziałania EAZ, - książkę kontroli baterii akumulatorów, powinna być przechowywana: - w stacjach ze stałą obsługą w nastawniach lub innych łatwo dostępnych dla obsługi

stacji pomieszczeniach, - w stacjach bez stałej obsługi w miejscu ustalonym przez właściwą służbę

eksploatacyjną. Miejsce przechowywania i dostępność pozostałej dokumentacji powinny określać we-wnętrzne przepisy przedsiębiorstwa, które jest właścicielem urządzeń. 3.3. Aktualizacja dokumentacji

11


Dokumentacja powinna być na bieżąco aktualizowana i uzupełniana. Odpowiada za to właściciel urządzenia . Aktualizacja szczegółowych instrukcji eksploatacji odbywa się na zasadach określonych przez kierownika zakładu. 4. CZYNNOŚCI OBSŁUGI I WARUNKI PRACY UKŁADÓW EAZ 4.1. Gotowość ruchowa Zabezpieczenia przekaźnikowe, układy automatyki, obwody pomiarów oraz obwody ste-rowniczo - sygnalizacyjne (EAZ) przynależące do pracującego urządzenia powinny być czynne. Dla urządzenia będącego w rezerwie układy EAZ powinny być kompletne i znajdować się w stanie gotowości ruchowej. Dopuszcza się unieruchomienie układów zabezpieczeń pracujących urządzeń elektrycz-nych jedynie za zgodą kierownika zakładu lub osób przez niego upoważnionych. Zapewnienie gotowości układów EAZ wymaga utrzymywania na szynach zbiorczych po-mocniczego prądu stałego napięcia w zakresie 0,95 - 1,1 Un, którego ciągłość dostawy zapewniona jest przez zastosowanie baterii akumulatorów o odpowiedniej pojemności (jeżeli instrukcje szczegółowe nie stanowią inaczej). Pojemność baterii powinna zapew-niać przynajmniej 8-godzinne zasilanie wszystkich urządzeń korzystających z prądu stałe-go w wypadku zaniku zasilania z potrzeb własnych prądu przemiennego. W przypadku stwierdzenia zakłóceń lub uszkodzeń w pracy urządzeń EAZ personel ru-chowy powinien powiadomić o tym służby eksploatacyjne i właściciela urządzeń . Na-prawę urządzeń EAZ dokonuje uprawniona służba eksploatacyjna. Sposób postępowania obsługi w przypadku wystąpienia uszkodzenia lub zakłóceń w pracy urządzeń EAZ powi-nien być określony w instrukcji eksploatacji obiektu. 4.2. Programowanie pracy układów EAZ i nastawy Nadzór bieżący nad pracą układów EAZ sprawuje personel ruchu, dla którego w instrukcji eksploatacji powinny być określone warunki w jakich można, a w jakich należy zmieniać program pracy urządzeń i układów EAZ i ich nastawienia. Programowanie pracy układów EAZ wykonuje personel eksploatacyjny lub personel ru-chowy za zgodą prowadzącego ruch albo na jego polecenie. Personel ruchowy może wykonywać czynności programowania pracy układów EAZ jedy-nie przez manipulacje stałymi, ogólnie dostępnymi i przeznaczonymi do tego celu apara-tami (bezpiecznikami, wyłącznikami, przełącznikami, sterownikami, nakładkami itp.). Każdorazowo wykonanie takiej operacji wraz z podaniem miejsca i sposobu realizacji należy zapisać w dzienniku operacyjnym. Zmiany nastawień wykonuje personel eksploatacyjny za wiedzą i zgodą służb ruchu. 4.3. Prace eksploatacyjne w układach EAZ

12


Prace eksploatacyjne w układach EAZ można wykonywać zarówno przy urządzeniach pracujących jak i wyłączonych z ruchu. Warunki i zakres prowadzenia tych prac przy urządzeniach pracujących powinna określać opracowana przez służby eksploatacyjne Instrukcja Szczegółowa. 4.4. Czynności personelu ruchowego Wymienione w tym punkcie czynności powinny być uwzględnione w instrukcjach eksplo-atacji obiektów a także w instrukcjach stanowiskowych dyżurnych stacji i dyżurnych po-gotowia energetycznego. 4.4.1. Okresowe oględziny Okresowe oględziny sprawności układów EAZ powinny być wykonywane przez personel ruchowy w sposób przewidziany w instrukcjach eksploatacji obiektu. Wskazówki ogólne co do zakresu zawiera: - Tabl. 1 - dla stacji ze stałą obsługa, - Tabl..2 - dla stacji bez stałej obsługi o napięciu znamionowym 110 kV, - Tabl..3 - dla stacji bez stałej obsługi o napięciu znamionowym mniejszym niż 110

kV. Okresowe oględziny układów EAZ należy wykonywać nie rzadziej niż: - w stacjach o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym ze stałą obsługą w zakresie

skróconym - raz na dobę, w zakresie pełnym - raz na kwartał, - w stacjach o napięciu znamionowym 110 kV bez stałej obsługi w zakresie skróconym

podczas każdego pobytu personelu ruchowego w stacji, w zakresie pełnym - raz na kwartał,

- w stacjach o napięciu znamionowym mniejszym niż 110 kV i wyposażonych w urzą-dzenia EAZ w zakresie skróconym - raz na kwartał, w zakresie pełnym - raz na pół roku.

Okresowe oględziny baterii akumulatorów należy wykonywać zgodnie z „Ramowa instrukcja eksploatacji urządzeń zasilających prądu stałego i przemiennego” i notować ich wyniki w książce kontroli baterii. 4.4.2. Zapisy ruchowe Wszystkie zadziałania lub pobudzenia się zabezpieczeń i układów sygnalizacji oraz zmia-ny stanu liczników zadziałań powinny być zapisywane przez personel ruchowy w książce działania EAZ wraz z podaniem czasu, treści i istotnych okoliczności towarzyszących ich pojawieniu się. Po zapisaniu obserwacji i przekazaniu ich prowadzącemu ruch urządzeń, wszelkie sygnały i wskaźniki działania należy skasować. Konieczne jest skasowanie wszystkich sygnałów przed ponownym uruchomieniem urządzenia. Należy zapisywać również wszystkie zmiany dokonane w nastawieniach oraz zmiany ro-dzaju pracy układów EAZ. Treść zapisów powinna być przekazana jak najszybciej do wiadomości służby prowadzącej ruch stacji. 4.4.3. Nośniki pamięci urządzeń rejestrujących

13


Taśmy i inne nośniki pamięci urządzeń rejestrujących po ich zapisaniu powinny być zdję-te, opisane wg ustalonych wzorów i przesłane do właściwej służby lub przechowywane zgodnie z procedurami opisanymi w instrukcji eksploatacji obiektu. 4.4.4. Ochrona nastaw zabezpieczeń Przekaźniki i inne aparaty nastawialne wchodzące w skład EAZ powinny mieć pokrywy zabezpieczejące przed przypadkową zmianą nastawień . Dla zabezpieczeń cyfrowych i terminali polowych nie posiadających konstrukcyjnych możliwości zamykania pokrywy czołowej, dostęp do zmian nastawień i konfiguracji po-winien być możliwy dopiero po wpisaniu odpowiedniego kodu znanego tylko personelowi eksploatacyjnemu. 4.5. Warunki środowiskowe 4.5.1. Temperatura otoczenia Jeżeli instrukcje szczegółowe nie stanowią inaczej, temperatura w otoczeniu obudów apa-ratów EAZ nie powinna wykraczać poza zakres +5°C - +40°C. W wypadku zamontowa-nia aparatów EAZ w szafkach kablowych znajdujących się na rozdzielniach napowietrz-nych - należy zapewnić im ogrzewanie w okresie jesienno-zimowym oraz podczas pogody deszczowej. 4.5.2. Zanieczyszczenia Pulpity, tablice, szafki sterownicze i przekaźnikowe oraz wszystkie aparaty i obwody EAZ (w tym listwy zaciskowe, styki pomocnicze łączników itp.) powinny być utrzymane w czystości. 4.5.3. Narażenia mechaniczne Przekaźniki oraz inne aparaty EAZ należy chronić przed wstrząsami i drganiami. 4.6. Rezerwa aparatury Aparaty, podzespoły i materiały przeznaczone do bieżących napraw EAZ powinny być przechowywane w stanie pełnej sprawności technicznej. Za prawidłowe określenie zaso-bów aparatury rezerwowej i jej sposób przechowywania odpowiada właściwa służba eks-ploatacyjna. 5. RODZAJE, ZAKRESY I TERMINY PRZEGLĄDÓW UKŁADÓW EAZ 5.1. Rodzaje przeglądów Układy EAZ należy sprawdzać według warunków technicznych określonych dla danego układu w normach, ogólnych przepisach eksploatacji i instrukcjach fabrycznych urządzeń, które go tworzą. Ustala się następujące rodzaje przeglądów: a) przeglądy okresowe:

14


- podstawowe (P) - skrócone (S)

b) przeglądy dodatkowe – awaryjne : o których wykonaniu i zakresie decyduje właściciel urządzenia, np. po

nieprawidłowym działaniu układu zabezpieczeń lub po wykonaniu częściowych zmian w wyposażeniu pola lub stacji w układy EAZ czy też wymianie urządzeń pierwotnych zabezpieczanych przez nie,

– doraźne : o których wykonaniu i zakresie decyduje właściciel urządzenia, np. po stwierdzeniu w wyniku oględzin usterek urządzeń.

c) przeglądy odbiorcze: przeprowadzane zgodnie z „Instrukcją badań odbiorczych oraz przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych do eksploatacji”.

5.2. Zakresy przeglądów okresowych 5.2.1. Przegląd podstawowy (P) Przegląd podstawowy obejmuje: - oględziny aparatury i instalacji, - pomiar oporności izolacji układu, - próby działania układu w zakresie charakterystyk, nastawień roboczych i zgodności

z zasadą działania, - wprowadzenie ewentualnych korekt w parametrach nastawialnych, - próby sterowania i telesterowania łączników, - próby sprawności blokad, - próby sygnalizacji i telesygnalizacji, - usunięcie usterek stwierdzonych podczas sprawdzania, - sprawdzenie uchybów przyrządów pomiarowych, - sprawdzenie działania układów rejestracji zakłóceń i zdarzeń. Próby telesterowania, telesygnalizacji i telepomiarów należy wykonywać łącznie z punk-tami dyspozytorskimi, które prowadzą lub nadzorują pracę stacji. 5.2.2. Przegląd skrócony (S) Przegląd skrócony obejmuje: - oględziny aparatury i instalacji, - pomiar oporności izolacji układu i pomiary napięcia w odpowiednio wybranych

punktach, - próby działania układu w warunkach odwzorowania zakłóceń w zakresie prób funk-

cjonalnych, - próby sterowania i telesterowania łączników, - próby sprawności blokad, - próby sygnalizacji i telesygnalizacji, - usunięcie usterek stwierdzonych podczas sprawdzania. Próby telesterowania, telesygnalizacji i telepomiarów należy wykonywać łącznie z punk-tami dyspozytorskimi, które prowadzą lub nadzorują pracę stacji. Dla układów automatyk samoczynnego łączenia (PZW i SCO, bez względu na wysokość napięcia) dopuszcza się zaliczenie jako wykonanej próby działania układu, prawidłowego zadziałania automatyki w czasie danego roku. Powyższa procedura nie może być stosowane w dwóch kolejnych latach. 5.3. Terminy wykonywania przeglądów okresowych Terminy wykonywania przeglądów okresowych określa tablica 4 (zał. 4).

15


W zależności od różnorodnych, niekorzystnych czynników takich jak np.: duże zapylenie pomieszczeń, w których znajduje się aparatura, wyziewy chemiczne, nadmierna wilgot-ność powietrza, niska jakość aparatury oraz w okresie zbierania doświadczeń z nowymi typami aparatów i układów - zaleca się stosowanie między kolejnymi przeglądami okre-sów krótszych od ustalonych w tej instrukcji. 5.4. Przegląd dodatkowy Przegląd dodatkowy należy wykonywać w razie wymiany lub remontu urządzenia EAZ lub jego podzespołu, urządzenia przez niego zabezpieczanego oraz w razie podejrzenia nieprawidłowego działania. Zakres przeglądu dodatkowego określany jest przez kierow-nika zakładu lub osoby przez niego uprawnione. 5.5. Przegląd bez wyłączeń i uziemień W ramach przeglądu skróconego dopuszcza się badanie aparatury EAZ urządzeń o napię-ciu poniżej 110 kV bez konieczności wyłączenia i uziemiania tych urządzeń. Jest to moż-liwe wówczas, gdy obwody i aparatura są przystosowane do wykonywania takich badań. Badanie takie powinno być uzupełnione wykonaniem, w terminie nie dłuższym niż 2 mie-siące od wykonanego przeglądu, prób funkcjonalnych z udziałem wyłącznika mocy. Ba-dania aparatury EAZ bez wyłączania urządzenia powinno być wykonywane wg opraco-wanej przez służby eksploatacyjne Instrukcji Szczegółowej. 6. PRZEGLĄDY I KONSERWACJA 6.1. Przebieg przeglądu Przeglądy powinny być wykonywane zgodnie z aktualnym stanem wiedzy technicznej w zakresie podanym w punkcie 5. Przed przestąpieniem do przeglądu układu należy przeprowadzić oględziny zewnętrzne aparatury pierwotnej i wtórnej. W szczególności należy sprawdzić: - zgodność z dokumentacją typu i danych znamionowych aparatury, - stan techniczny aparatury, - zgodność oznaczeń aparatury z dokumentacją, - prawidłowość nastawień zabezpieczeń. 6.2. Warunki przeprowadzania przeglądu Przeglądy okresowe aparatury i układów EAZ wykonywane na pracujących obiektach, przy urządzeniach będących pod napięciem lub w pobliżu urządzeń będących pod napię-ciem, powinny być realizowane zgodnie z procedurami opisanymi w przyjętej do stoso-wania w danym przedsiębiorstwie „Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy przy urządze-niach i instalacjach elektroenergetycznych”. Zgodnie z postanowieniami ww. instrukcji przeglądy aparatury i układów EAZ mogą być wykonywane na polecenie pisemne lub ustne przez zespoły pracowników kwalifikowa-

16


nych. Dopuszcza się wykonywanie niektórych rodzajów przeglądów lub drobnych prac konserwacyjnych bez polecenia na pracę, jeżeli czynności te nie są wykonywane w wa-runkach szczególnego zagrożenia dla życia i zdrowia oraz warunki wykonywania tej pra-cy określone są w instrukcji stanowiskowej, wykonuje je pracownik na stałe wyznaczony do wykonywania tych prac. Jeżeli technologia realizacji przeglądu wymaga pogorszenia warunków bezpieczeństwa pracy (np. zdjęcie uziemień podczas wykonywania prób funkcjonalnych odłączników) - zmiany te powinny być zaznaczone w poleceniu wykonania pracy. Zakres wykonywania przeglądów poszczególnych urządzeń EAZ powinien być zgodny z instrukcjami fabrycznymi tych urządzeń, przy szczególnym zwróceniu uwagi na funkcje jakie te urządzenia pełnią w układzie EAZ danego obiektu. 6.3. Instrukcje stanowiskowe wykonywania przeglądów Powtarzalne procedury poszczególnych prac, szczególnie wykonywanych w warunkach zagrożenia oraz procedury prac, na które nie potrzeba polecenia na pracę, powinny być opisane w instrukcjach stanowiskowych przyjętych do stosowania w przedsiębiorstwach i znanych zarówno wykonującym te prace jak i służbom prowadzącym ruch urządzeń. W instrukcjach tych opisana powinna być sama procedura wykonywania pracy jak i wa-runki bezpiecznego wykonywania tej pracy. 6.4. Zasadnicze wymagania dla układów probierczych i pomiarowych Do wykonywania przeglądów należy stosować sprzęt zapewniający spełnienie wymagań norm oraz instrukcji, umożliwiający wykonanie pełnego zakresu badań urządzeń EAZ oraz zapewniający bezpieczne wykonanie tej pracy. Aparaty probierczo - pomiarowe użyte do wykonywania badań aparatury EAZ powinny mieć atest dla typu, umożliwiający stosowanie ich jako urządzenia kontrolno-pomiarowe na terenie Polski. Przyrządy pomiarowe służące do badań aparatury EAZ powinny być raz do roku badane laboratoryjnie. 6.5. Zakończenie przeglądu Po zakończeniu przeglądu należy: - przeprowadzić oględziny we wszystkich miejscach, w których prowadzono prace,

zwracając szczególną uwagę, czy zostały usunięte wszystkie prowizoryczne połącze-nia i przerwy w obwodach, oraz czy przełączniki i urządzenia sygnalizacyjne zostały ustawione we właściwe położenie robocze,

- w książce kontroli i napraw dokonać wpisu o wykonaniu przeglądu i gotowości ru-chowej układu oraz zanotować wszystkie istotne spostrzeżenia, spisać stany liczni-ków i skasować wszelkie sygnalizacje zadziałania,

- powiadomić dyspozytora o zakończeniu prac i ocenie przydatności do eksploatacji badanych urządzeń,

- sporządzić protokół i dokonać innych ustalonych zapisów.

17


7. PROGRAM BADAŃ PODCZAS PRZEGLĄDÓW 7.1. Obwody pomocnicze 7.1.1. Oględziny Oględziny wykonuje się podczas każdych badań. Podczas oględzin obwodów pomocni-czych należy zwrócić szczególną uwagę na: - ogólny stan przewodów i kabli, - stan i oznaczenia listew, zacisków, przewodów i kabli, - prawidłowość oznaczeń przekaźników, nakładek i przełączników, bezpieczników

i wyłączników samoczynnych, - wpływ czynników zewnętrznych (temperatura, wilgoć, narażenia mechaniczne), - uziemienia obwodów. W trakcie oględzin należy wyczyścić listwy zaciskowe, zaciski przełączników i przekaź-ników, oraz podokręcać śruby w zaciskach. 7.1.2. Obwody prądowe Lp. Rodzaj badania Zakres 1. Oględziny (wg punktu 7.1.1.) P S

2. Pomiar rezystancji izolacji wraz z uzwojeniem wtórnym przekładnika prądowego P -

3. Sprawdzenie stanu uziemienia obwodów P - 4. Pomiar obciążenia zewnętrznego obwodów prądowych P -

7.1.3. Obwody napięciowe Lp. Rodzaj badania Zakres 1. Oględziny (wg punktu 7.1.1.) P S

2. Pomiar rezystancji izolacji wraz z uzwojeniem wtórnym przekładnika napięciowego P -

3. Sprawdzenie stanu uziemienia obwodów P -

4. Sprawdzenie doboru i stanu bezpieczników i wyłączników samoczyn-nych w obwodach napięciowych P S

5. Sprawdzenie sygnalizacji zaniku napięcia i blokady zabezpieczeń przy zaniku napięcia P S

6. Pomiar wartości napięć międzyprzewodowych, fazowych, doziem-nych i składowej zerowej P S

7.1.4. Obwody sterownicze i sygnalizacyjne Lp. Rodzaj badania Zakres 1. Oględziny (wg punktu 7.1.1.) P S

2. Pomiar rezystancji izolacji poszczególnych obwodów a także rezy-stancji wzajemnej między tymi obwodami P S

18


3. Sprawdzenie stanu bezpieczników i wyłączników samoczynnych P S

4. Sprawdzenie sygnalizacji zaniku napięcia prądu stałego w poszcze-gólnych obwodach P S

7.2. Źródła napięcia pomocniczego 7.2.1. Bateria akumulatorowa wraz z siecią prądu stałego oraz instalacją zasilającą Baterie, prostowniki i instalacje prądu stałego należy eksploatować, konserwować i sprawdzać zgodnie z postanowieniami instrukcji fabrycznych, „Ramowej instrukcji eks-ploatacji urządzeń zasilających prądu stałego i przemiennego” oraz innymi instrukcjami szczegółowymi obowiązującymi w poszczególnych przedsiębiorstwach. 7.2.2. Inne źródła napięcia pomocniczego Przeglądy wykonywać zgodnie z instrukcjami szczegółowymi obsługi źródeł napięcia pomocniczego oraz „Ramową instrukcją eksploatacji urządzeń zasilających prądu stałego i przemiennego”. 7.3. Przekaźniki 7.3.1. Oględziny i czynności konserwacyjne Należy sprawdzić stan techniczny, oczyścić, przeprowadzić regulację i usunąć drobne usterki: - elementów sygnalizacyjnych i ich kasowników, - zestyków, - części ruchomych, - połączeń przewodów, - elementów elektronicznych i indukcyjnych. 7.3.2. Pomiary techniczne Pomiary techniczne przekaźników należy wykonywać przy znamionowych wartościach napięcia pomocniczego. Lp. Rodzaj badania Zakres 1. Pomiary wartości rozruchowych i powrotnych P - 2. Pomiary czasów działania P -

3. Pomiar charakterystyk działania np. przekaźników impedancyj-nych, prądowo- zależnych, mocowych, różnicowych itp. P -

4. Próbę działania przy 0,8 Un napięcia pomocniczego P -

5. Prawidłowość działania przekaźników przy zaniku lub podaniu jed-nej tylko z wielkości zasilających P -

6. Próby funkcjonalne działania przekaźnika P S 7.4. Aparatura pomiarowa Przeglądy i konserwacja urządzeń EAZ realizujących pomiary miejscowe i telepomiary powinna być wykonywana zgodnie z instrukcjami fabrycznymi oraz z zachowaniem wymagań stosownych norm.

19


W ramach przeglądów skróconych wykonuje się odczyty bieżących wartości mierzonych. W ramach przeglądów pełnych należy zbadać dokładność pomiaru. 7.5. Układy obwodów wtórnych W ramach przeglądu całości układów obwodów wtórnych danego pola należy zbadać: Lp. Rodzaj badania Zakres 1. Współdziałanie poszczególnych elementów układu P S

2. Prawidłowość działania układów sygnalizacji położenia łączników, sygnalizacji awaryjnych i zadziałania zabezpieczeń P S

3. Prawidłowość działania układów pobudzenia rejestratorów, rejestracji zadziałania urządzeń i rejestracji przebiegów zmiennoprądowych P S

4. Funkcjonalność działania układu zabezpieczeń zgodnie z dokumenta-cją i założonym programem P S

5. Prawidłowość działania układów telesygnalizacji, telesterowania i telepomiarów wykonywane łącznie z punktami dyspozytorskimi, któ-re prowadzą lub nadzorują pracę stacji

P S

6. Prawidłowość działania układów sterowania łącznikami wraz ze sprawnością obwodów blokad P P

7. Prawidłowość pobudzenia układów centralnej sygnalizacji stacji od sygnalizacji awaryjnych danego pola P S

8. Prawidłowość współdziałania obwodów pola z układami automatyki stacyjnej P S

9. Wartość prądów, napięć, zmienności faz podczas obciążenia rucho-wego P P

10. Dokonać pomiarów wielkości charakterystycznych dla danego układu, wynikających z instrukcji szczegółowych P -

11. Próby funkcjonalne całości obwodów P S

12. Próby funkcjonalne całości obwodów przy obniżonym do 0,8 Un na-pięciu zasilania P -

Każde badanie całości układów obwodów wtórnych powinno być zakończone wykona-niem prób funkcjonalnych działania poszczególnych zabezpieczeń z udziałem wyłączni-ków mocy. W razie potrzeby dopuszcza się wykonanie prób układu metodą wymuszania prądu pier-wotnego lub za pomocą symulacji sztucznego zwarcia. 7.6. Zabezpieczenia cyfrowe Przeglądy zabezpieczeń cyfrowych należy wykonywać w następującym zakresie: Lp. Rodzaj badania Zakres

1. Pomiary wartości rozruchowych i powrotnych P - 2. Pomiary czasów działania P -

20


3. Funkcjonalność działania poszczególnych układów zabezpieczeń zgodnie z dokumentacją i założonym programem urządzenia P -

4. Pomiar charakterystyk działania np. impedancyjnych, prądowo - zależnych, mocowych, różnicowych itp. P -

5. Prawidłowość działania przekaźników przy zaniku lub podaniu jednej tylko z wielkości zasilających P -

6. Próbę działania przy 0,8 Un napięcia pomocniczego P - 7. Próby funkcjonalne działania zabezpieczenia P S

Pozostałe elementy układów EAZ danego pola powinny być sprawdzone zgodnie z odpo-wiadającym im zakresem określonym w innych punktach tej instrukcji. W wypadku wyposażenia zabezpieczenia cyfrowego pola średniego napięcia, w układy kontroli poszczególnych funkcji zewnętrznych takich jak ciągłość obwodów prądowych i napięciowych, obwodów sterowniczych, sprawności funkcji sygnalizacyjnych itp. - moż-na zrezygnować z indywidualnego corocznego sprawdzenia tych funkcji w zakresie skróconym i wykonywać w zakresie pełnym w terminach odpowiadających temu zakre-sowi. W ramach wykonywania przeglądów pól wyposażonych w terminale polowe w rozdziel-niach SN, realizujących funkcje zabezpieczeń i wyposażonych w układy kontroli funkcji wewnętrznych i zewnętrznych, w tym układ kontroli ciągłości obwodu załączającego i wyłączającego, można rezygnując z corocznych badań, wykonywać je w cyklu dwulet-nim, realizując na przemian przeglądy w zakresie pełnym i skróconym. Nie dotyczy to pierwszego roku eksploatacji zabezpieczenia, który należy zakończyć wykonując przegląd w zakresie skróconym. W wypadku gdy terminal polowy nie posiada układów kontroli ciągłości obwodu załącza-jącego i wyłączającego - co roku należy wykonać próby funkcjonalne jego działania z udziałem wyłącznika. 7.7. Układy automatyk stacyjnych Układy automatyk stacyjnych należy badać: - w zakresie urządzeń realizujących te automatyki - tak jak przekaźniki (pkt.7.3.) lub

zabezpieczenia cyfrowe (pkt. 7.6.), uwzględniając wymagania określone w instruk-cjach fabrycznych,

- w zakresie funkcjonalności działania - zgodnie z programem działania automatyki, uwzględniając wszelkie możliwości pracy przewidzianej w dokumentacji stacyjnej,

- w wypadku zasilania tych automatyk z osobnych obwodów zasilających - obwody te powinny być badane jak obwody sterownicze i sygnalizacyjne (pkt. 7.4.1.),

- obwody automatyk stacyjnych w poszczególnych polach należy badać podczas wy-konywania przeglądu danego pola.

7.8. Układy rejestracji zakłóceń i zdarzeń Prawidłowość działania układów rejestracji zakłóceń i zdarzeń należy sprawdzać razem z badaniem układu EAZ, z którym dany rejestrator współpracuje. Dla rejestratorów elektromechanicznych wymagane jest przeprowadzanie konserwacji dwa razy w roku w zakresie określonym instrukcją fabryczną.

21


8. PROTOKOŁY Z PRZEGLĄDÓW Z każdego przeglądu aparatury i układów EAZ niezależnie od jego zakresu powinien zo-stać sporządzony protokół. Wzorzec protokołu, określony przez właściciela urządzeń, powinien zawierać: - potwierdzenie wykonania wszystkich czynności wchodzących w zakres danego

sprawdzenia, - wyniki pomiarów aparatury EAZ i obwodów pomocniczych, - wykaz aparatury użytej do pomiarów, - ocenę stanu aparatury EAZ oraz obwodów pomiarowych, sterowniczych i sygnaliza-

cyjnych, - stwierdzone usterki i nieprawidłowości, - ocenę przydatności do dalszej eksploatacji badanego urządzenia. Zebrane wzorce protokołów powinny stanowić zatwierdzany dokument właściciela urzą-dzeń. Protokoły powinny być na bieżąco rejestrowane i każdy z nich powinien posiadać własny numer ewidencyjny. Każdy protokół powinien być imiennie podpisany przez wykonujących badanie urządze-nia, osobę go sprawdzającą i zatwierdzającą. W wypadku zaliczenia w poczet przeglądu prawidłowego działania automatyki - spra-wozdanie powinno obejmować analizę tego działania. Sposób przechowywania protokołów badań określa właściciel urządzenia. Przechowywa-ny powinien być protokół z ostatniego przeglądu pełnego oraz dwóch ostatnich przeglą-dów skróconych. W załączniku 5 przedstawione są przykładowe wzorce protokołów uwzględniających wymagania tej instrukcji. Na pełny protokół składają się protokół ogólny obwodów pola oraz protokoły szczegółowe poszczególnych przekaźników i urządzeń. 9. OCENA STANU TECHNICZNEGO APARATURY I UKŁADÓW EAZ Celem ustalenia zdolności aparatury i układów EAZ do dalszej pracy, określenia zakresu oraz terminu wykonania niezbędnych prac doraźnych i remontów, należy wykonywać okresowo ocenę jej stanu technicznego. Ocena stanu technicznego aparatury i układów EAZ jako część składowa oceny stanu technicznego sieci powinna być ustalona na pod-stawie: - wyników oględzin, przeglądów, prób i pomiarów eksploatacyjnych, - zaleceń wynikających z planów rozwoju, - danych statystycznych o awaryjności, zakłóceniach i przerwach w pracy urządzeń

elektroenergetycznych (niezawodność, dyspozycyjność), - danych statystycznych o skuteczności działania poszczególnych rodzajów i typów

zabezpieczeń, - wymagań związanych z konstrukcją układów EAZ (wg dokumentacji technicznej), - wymagań i doświadczeń wynikających z lokalnych warunków eksploatacyjnych, - wieku aparatury EAZ oraz zakresów i terminów wykonania zabiegów konserwacyj-

nych napraw i remontów, - warunków bezpieczeństwa prac i ochrony przeciwpożarowej, - warunków ochrony środowiska.

22


Ocenę stanu technicznego aparatury i układów EAZ w sieci wysokiego napięcia (o napię-ciu 110 kV i wyższym) należy wykonywać nie rzadziej niż raz na 3 lata - indywidualnie dla każdej stacji. Ocenę stanu technicznego aparatury i układów EAZ w sieci średniego napięcia należy wykonywać nie rzadziej niż raz na 5 lat - indywidualnie dla każdej stacji. Wyniki oceny stanu technicznego aparatury i układów EAZ powinny być podstawą do ustalania zakresu i terminu wykonania prac doraźnych, przeglądów i remontów. Wyniki te i ustalenia powinny być odnotowane w dokumentacji eksploatacyjnej stacji. Aparatura i układy EAZ, które w ocenie stanu technicznego określone zostaną jako nie nadające się do remontu, powinny być zakwalifikowane do wycofania z eksploatacji. Podstawą zakwalifikowania urządzenia do wycofania z eksploatacji jest: - zużycie techniczne, - zużycie moralne, - nieopłacalna naprawa.

23


Załącznik 1

TERMINY I ZAKRES OGLĘDZIN UKŁADÓW EAZ W STACJI ZE STAŁĄ OBSŁUGĄ

Tablica 1 Lp. Terminy Układ lub aparatura Zakres kontroli

1 2 3 4 1. Całość aparatury i

instalacji, a zwłaszcza elementy sygnalizacji optycznej i akustycznej

Oględziny zewnętrzne. zadziałania.

Sprawdzenie stanu żarówek i zabezpie-czeń obwodów prądu pomocniczego

2. Mierniki. Sprawdzenie prawidłowości wskazań, jakości zapisu, stanu papieru, tuszu lub innych nośników pamięci

3. Zegary sterujące Sprawdzenie wskazań 4. Układ sygnalizacji alar-

mowej, awaryjnej i ostrzegawczej

Sprawdzenie działania, sprawdzenie sprawności sygnalizacji stanów zakłóce-niowych wewnątrz i na zewnątrz stacji

5. Zasilanie obwodów prądu pomocniczego.

Pomiar napięcia i stanu izolacji. Obser-wacja wskaźników zadziałania aparatury sygnalizującej usterki w tych obwodach

6. Liczniki zadziałania EAZ, a w szczególności SPZ, SZR i telezabez-pieczeń

Sprawdzenie zgodności stanu licznika z zapisem w książce. Wpisanie nowych wartości

1.

Raz na dobę (zakres skrócony oględzin)

7. Baterie akumulatorów i prostowniki

Zgodnie z „Instrukcją eksploatacji urzą-dzeń zasilających prądu stałego i prze-miennego”

1. Taśmowe rejestratory zakłóceń .

Sprawdzenie działania, jakości zapisu, stanu papieru i tuszu

2. Szafki kablowe w roz-dzielniach napowietrz-nych

Sprawdzenie szczelności szafek i spraw-ności elementów grzejnych

2. Raz na kwar-tał (zakres pełny oględzin)

3. Oświetlenie awaryjne. Kontrola działania SZR

Kontrola stanu wskaźników

24


Załącznik 2

TERMINY I ZAKRES OKRESOWYCH OGLĘDZIN UKŁADÓW EAZ W STACJACH O GÓRNYM NAPIĘCIU 110 KV

BEZ STAŁEJ OBSŁUGI Tablica 2 Lp. Terminy Układ lub aparatura Zakres kontroli

1 2 3 4 1. Całość aparatury i

instalacji, a zwłaszcza elementy sygnalizacji optycznej i akustycznej

Oględziny zewnętrzne. zadziałań

EAZ i rejestratorów zakłóceń

2. Mierniki Sprawdzenie prawidłowości wskazań, jakości zapisu, stanu papieru, tuszu lub innych nośników pamięci




5. Urządzenia zasilania obwodów prądu po-mocniczego

Pomiar napięcia i stanu izolacji. Spraw-dzenie stanu zabezpieczeń obwodów prą-du pomocniczego

6. Liczniki zadziałań: SPZ, SZR, telezabez-pieczeń i innych

Kontrola zgodności stanu liczników z zapisami w książce zadziałań

1.

Przy każdej bytności na stacji (zakres skrócony oględzin)



1. Taśmowe rejestratory zakłóceń

Sprawdzenie działania, jakości zapisu, stanu papieru i tuszu



2. Raz na kwartał (zakres pełny oględzin) 3. Oświetlenie awaryjne Kontrola działania SZR


25


Załącznik 3

ZAKRES OKRESOWYCH OGLĘDZIN UKŁADÓW EAZ W STACJI O GÓRNYM NAPIĘCIU MNIEJSZYM NIŻ 110 KV BEZ STAŁEJ OBSŁUGI

Tablica 3 Lp. Terminy Układ lub aparatura Zakres kontroli

1 2 3 4 1. Całość aparatury i insta-

lacji, a zwłaszcza ele-menty sygnalizacji optycznej i akustycznej

Oględziny zewnętrzne. zadziałań

EAZ i rejestratorów zakłóceń

2. Mierniki Sprawdzenie prawidłowości wskazań, jakości zapisu, stanu papieru, tuszu lub innych nośników pamięci




5. Urządzenia zasilania obwodów prądu po-mocniczego

Pomiar napięcia i stanu izolacji. Spraw-dzenie stanu zabezpieczeń obwodów prą-du pomocniczego

6. Liczniki zadziałań: SPZ, SZR, telezabez-pieczeń i innych

Kontrola zgodności stanu liczników z zapisami w książce zadziałań

Raz na kwartał (zakres skrócony oględzin)





1.

Raz na pół roku (zakres peł-ny oględzin) 2. Oświetlenie awaryjne Kontrola działania SZR


26


Załącznik 4

TERMINY PRZEGLĄDÓW OKRESOWYCH Tablica 4

ROK Lp. Rodzaj urządzenia lub układu 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7

1. Układy EAZ szyn zbiorczych i węzłów roz-dzielni P S S S P

2. Układy EAZ linii i łączników szyn WN∗ P S S S P 3. Układy EAZ linii i łączników szyn SN∗ P S S S P

4. Układu EAZ bloków generatorów, transfor-matorów odczepowych potrzeb własnych, układów synchronizacji

P S S S P

5. Układy EAZ transformatorów sieciowych o górnym napięciu 110 kV i wyższym P S S S P

6. Układy EAZ transformatorów sieciowych o górnym napięciu < 110 kV P S S S P

7. Układy EAZ transformatorów potrzeb wła-snych, transformatorów uziemiających P S S S P

8. Układy EAZ silników P S S S P 9. Układy EAZ pól pomiarów napięcia P S S S P 10. Układy EAZ baterii kondensatorów P S S S P 11. Wyzwalacze pierwotne P - P - P 12 Układy automatyki łączeniowej w sieciach P S S S P 13. Układy ARN P - P - P 14. Układy SZR rozdzielni WN i SN P - - P - 15. Układy SCO P - P - P 16. Układy SZR potrzeb własnych P - P - P

17. Przyrządy pomiarowo- wskaźnikowe, reje-strujące i regulacyjne

18. Rejestratory zakłóceń i rejestratory zdarzeń Zgodnie z instrukcją producenta

∗ - zabezpieczenia sprzężone za pośrednictwem łącz należy sprawdzać razem z łączami

27

Documents

instr. EAZ wersja 1.3 - ostateczna - ENERGA-OPERATOR€¦ · Układy obwodów wtórnych ..... 22 7.6. Zabezpieczenia cyfrowe i terminale polowe ... Ramowa instrukcja eksploatacji