2014

INNOWACJE W DZIAŁANIU E-PORADNIK

Przyjazne otoczeniebiznesu

2

5/2014 INNOWACJE W DZIAŁANIU

E-PORADNIK

SPIS TREŚCI

n s. 3 Instytucje Otoczenia Biznesu w kreowaniu innowacyjności Czym są dla przedsiębiorcy IOB i jakie będzie ich miejsce w perspektywie 2014–2020.

n s. 6 Nowe pomysły mogą jeszcze liczyć na wsparcie Podmioty realizujące działanie 3.1 PO IG nadal przyjmują zgłoszenia.

n s. 10 Opłacalna współpraca Klaster – czym jest, na jakiej zasadzie działa i jaki ma wpływ na działalność swoich członków.

n s. 13 Cudze chwalicie, swego nie znacie… Wspieranie rodzimej turystyki i promocja projektu – wywiad z prezesem Stowarzyszenia Wolna

Przedsiębiorczość, Krzysztofem Brzozowskim.

n s. 16 Wywiad z Iwoną Gaweł, właścicielką Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

Czym jest i jak działa Polish Wood Cluster, czyli rosnąca potęga polskiego przemysłu drzewnego.

n s. 18 Ośrodki innowacyjności jako element łączenia świata nauki i biznesu Przykład projektu „BioNanoPark+” jako dobrego rozwiązania kwestii współpracy świata biznesu

i nauki.

n s. 20 Młodość w biznesie Możliwości rozwoju dla start-upów zakładanych przez osoby poniżej 35. roku życia. W artykule wywiad z Pawłem Szydłowskim, dyrektorem inwestycyjnym funduszu JCI Venture.

n s. 23 Generator wniosków, czyli droga od wydruku do aplikacji internetowej

Najistotniejsze informacje dotyczące pierwszego etapu ubiegania się o finansowanie – jak prawidłowo złożyć wniosek.

Wydawca:Polska Agencja Rozwoju PrzedsiębiorczościPublikacja bezpłatna

Realizacja: Euro Pilot Sp. z o.o., Warszawa

Współpraca i konsultacje: PARP

© Copyright by Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2014PARP, ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawawww.parp.gov.pl, e-mail: biuro@parp.gov.pltel.: (22) 432 80 80, 432 71 25, fax: (22) 432 86 20

Biuletyn współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

3

Instytucje Otoczenia Biznesu w kreowaniu innowacyjnościNa przestrzeni ostatnich lat, m.in. dzięki wykorzystaniu środków unijnych

oraz prężnej działalności instytucji wspierających biznes, zauważalne jest

przyspieszenie procesu rozwoju przedsiębiorczości jako jednego z ele-

mentów wzrostu gospodarczego kraju.

W dużej mierze uwarunkowane jest to działal-

nością Instytucji Otoczenia Biznesu (IOB) reali-

zujących misje i strategie związane z rozwojem

regionalnym, aktywizacją zawodową osób bezro-

botnych czy wsparciem przedsiębiorstw i wdraża-

niem nowych technologii. IOB stanowią głównie

podmioty posiadające wymagane zasoby tech-

niczne, materialne oraz kadrowe, ukierunkowane

na świadczenie usług wspierających działalność

małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Z praw-

nego punktu widzenia instytucje te funkcjonują

w formule fundacji, stowarzyszeń, izb gospodar-

czych, spółek, agencji czy jednostek badawczo-

-rozwojowych. Z praktycznego punktu widzenia

działalność instytucji wspierających biznes jest

wielokierunkowa i dotyczy takich aspektów, jak:

organizacja szkoleń i seminariów, prowadzenie

punktów konsultacyjnych, doradztwo zawodowe,

publikacje, wsparcie w pozyskaniu nowych tech-

nologii, najem powierzchni, prowadzenie fundu-

szy pożyczkowych czy budowa i prowadzenie

parków i inkubatorów technologicznych. Przykła-

dem działań IOB jest udostępnianie nowo powsta-

łym firmom wiedzy i technologii, jak ma to miej-

sce w przypadku inkubatora przedsiębiorczości

Agencji Rozwoju Regionalnego AGROREG

w Nowej Rudzie. Na potrzeby wspierania komer-

cjalizacji technologii z udziałem start-upów oraz

preferencyjnego najmu powierzchni pod prowa-

dzenie działalności gospodarczej zagospodaro-

wano niewykorzystywane obiekty pokopalniane.

Innym przykładem działalności IOB jest Małopolski

Park Technologiczny w Pychowicach, stworzony

przez Krakowski Park Technologiczny w ramach

działania 5.3 Programu Operacyjnego Innowacyj-

na Gospodarka (PO IG). Ma on na celu budowę

platformy współpracy środowisk akademickich,

Ze względu na profil oferowanego wsparcia można rozróżnić następujące grupy IOB związane z obszarami:

� innowacji – w zakresie transferu technologii i aktywizacji współpracy pomiędzy biznesem a ośrodkami badawczo ‑rozwojowymi i naukowymi w modelu B+R,

� przedsiębiorczości – oferującymi usługi wsparcia skierowane do ma‑łych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i aktywizacji rozwoju regionów dotkniętych kryzysem strukturalnym,

� wsparcia finansowego – mającego na celu ułatwienie dostępu do fi‑nansowania działalności, w tym projektów nowo powstałych firm oraz innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych.

4

biznesowych i administracyjnych, tworzących

ideę inteligentnego miasta przyszłości.

Z pewnością propozycje IOB są odpowiedzią

na ciągłe potrzeby biznesu i powinny być brane

pod uwagę przez osoby zainteresowane założe-

niem własnej działalności oraz przedsiębiorców

poszukujących środków finansowych na reali-

zację innowacyjnych projektów, pozwalających

na wzmacnianie rynkowej pozycji firmy. Trzeba

pamiętać, że pomoc nie ogranicza się jedynie do

dofinansowania samego projektu. Polega również

na wsparciu eksperckim w poszczególnych fazach

przedsięwzięcia – od samego opracowania pomy-

słu, poprzez badania, aż do wdrożenia rozwiązania

w życie. Jest to szczególnie ważne dla podmiotów,

które nie mają dużego doświadczenia w realizacji

projektów i dostatecznej świadomości w zakresie

przepisów administracyjno-prawnych czy zasad

uzyskania patentu i ochrony praw autorskich.

Wiele przydatnych informacji o instytucjach oto-

czenia biznesu, w tym o klastrach, można znaleźć

na Portalu Innowacji.

W Polsce wsparcie instytucji otoczenia biznesu jest

świadczone między innymi przez Polską Agencję

Rozwoju Przedsiębiorczości i odbywa się w formie:

� pełnienia roli instytucji wdrażającej dla

wybranych działań Programu Operacyjnego

Innowacyjna Gospodarka (PO IG), Progra-

mu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej

(PO RPW) oraz Programu Operacyjnego Kapi-

tał Ludzki (PO KL),

� inicjowania badań i analiz sektora instytucji

otoczenia biznesu.

W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna

Gospodarka PARP wspierała instytucje otoczenia

biznesu przede wszystkim wdrażając dwie osie

priorytetowe:

� oś priorytetowa 3 - Kapitał dla innowacji

� oś priorytetowa 5 - Dyfuzja innowacji.

Kapitał dla innowacji umożliwił instytucjom,

takim jak np. inkubatory przedsiębiorczości, pro-

wadzenie preinkubacji i inwestycji, w formie

objęcia udziałów, w nowo powstałych przedsię-

biorstwach. Wspierał także projekty, służące nawią-

zaniu współpracy między sieciami inwestorów

a inkubatorami przedsiębiorczości i funduszami

podwyższonego ryzyka. W ramach piątej osi prio-

rytetowej Agencja wspierała powiązania koope-

racyjne i wspólne przedsięwzięcia grup przedsię-

biorców. Część środków przeznaczona została na

wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu oraz

ich sieci. Dyfuzja innowacji objęła również wspar-

cie ośrodków innowacyjności zlokalizowanych na

obszarach o wysokim potencjale rozwoju.

PARP pełniła również rolę koordynatora projektów

„Skuteczne Otoczenie Innowacyjnego Biznesu”,

„Polskie klastry i polityka klastrowa” oraz prowa-

dzi Portal Innowacji. Ponadto jako koordynator

Krajowej Sieci Innowacji (KSI KSU) dba o podno-

szenie jakości usług doradczych dla przedsię-

biorców, oferowanych przez podmioty z takich

branż, jak: centra transferu technologii, instytuty

badawcze, agencje rozwoju regionalnego, parki

technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości

i inne. W szczególności dotyczy to usług z zakre-

su prowadzenia audytów technologicznych,

oceny potencjału i potrzeb technologicznych

firm, obsługi procesu transferu technologii i usług

proinnowacyjnych.

IOB odegrały znaczną rolę w realizacji unijnej

perspektywy finansowej na lata 2007–2013

w obszarze poprawy innowacyjności polskich

przedsiębiorstw. Polska Agencja Rozwoju Przed-

siębiorczości do końca września 2014 r. podpisała

w sumie 225 umów na realizację projektów zwią-

zanych bezpośrednio z kreowaniem i rozwojem

instytucji otoczenia biznesu (działania 3.1, 3.3.1,

5.1, 5.2, 5.3 i 5.4.2 PO IG). Łączna kwota dofinanso-

wania działań to prawie 2 mld 810 mln zł, płatno-

ści zrealizowane do 30 września 2014 r. wynosiły

prawie 2 mld 117 mln zł. Inkubatory przedsiębior-

czości, jako podmioty otoczenia biznesu, które

40 parków technologicznych i 14 inicjatyw parkowych

29 inkubatorów technologicznych

73 preinkubatory i akademickie inkubatory przedsiębiorczości

58 inkubatorów przedsiębiorczości

69 centrów transferu technologii

68 funduszy kapitału zalążkowego

10 sieci aniołów biznesu

86 lokalnych i regionalnych funduszy pożyczkowych

55 funduszy poręczeń kredytowych

319 ośrodków szkoleniowo-doradczych i informacji

OŚRODKI INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCIDZIAŁAJĄCE W OTOCZENIU BIZNESU

WEDŁUG RAPORTU PARP, W POLSCE W 2012 ROKU FUNKCJONOWAŁO821 OŚRODKÓW INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Źródło: Raport 2012 „Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce”, PARP

PORTAL INNOWACJI www.pi.gov.pl

5

są istotne dla systemu wsparcia przedsiębiorców

rozpoczynających własną działalność gospodar-

czą, w minionej perspektywie korzystały z dedy-

kowanego im działania 3.1 oraz 3.3.1 PO IG. Nale-

ży dodać, że proces inkubacji przedsiębiorstw

jest zawsze wspierany usługami o charakterze

szkoleniowo -doradczym. Inkubatory przedsiębior-

czości w 50% badanych przypadków dysponują

własną kadrą konsultantów lub częściowo własną

kadrą wspieraną partnerami zewnętrznymi (na

podstawie Ośrodki innowacji i przedsiębiorczo-

ści w Polsce, Raport 2012). W efekcie zrealizowa-

nych projektów powstało – i nadal funkcjonowało

w dwa lata od utworzenia – 1128 przedsiębiorstw.

W preinkubacji opracowywano 3398 pomysłów

na biznes.

Efektem projektów wdrażanych przez Agencję jest

także rozwój współpracy między przedsiębior-

stwami oraz między przedsiębiorstwami a insty-

tucjami otoczenia biznesu (działanie 5.1 PO IG).

Współpraca między tymi podmiotami przyczynia

się do sprawniejszego transferu wiedzy, wymiany

doświadczeń oraz lepszego wykorzystania posia-

danych zasobów. PARP uczestniczyła również

we wdrażaniu działania 5.2 PO IG. Jednym z jego

zadań było dofinansowanie kosztów świadcze-

nia przez instytucje otoczenia biznesu wybra-

nych usług dla przedsiębiorców oraz wspólnych

przedsięwzięć podejmowanych przez instytu-

cje skupione w sieciach. Z usług IOB skorzystało

w efekcie 8820 przedsiębiorstw. Wysoko wyspe-

cjalizowane instytucje otoczenia biznesu, które

świadczą usługi o wysokim potencjale rynkowo-

-technologicznym korzystały z działania 5.3 PO IG.

Były to podmioty zarządzające parkami nauko-

wo-technologicznymi, inkubatorami technolo-

gii, centrami zaawansowanych technologii oraz

centrami produktywności. Wspieranie ośrodków

innowacyjności przełożyło się na zmodernizowa-

nie lub wybudowanie infrastruktury technicznej

o wartości ponad 641 mln zł. Z infrastruktury oraz

zakupionego wyposażenia skorzystały 553 przed-

siębiorstwa, ponad 4000 firm skorzystało z pro-

wadzonych usług doradczych. Instytucje otocze-

nia realizowały projekty finansowane z działania

5.4.2 PO IG, co pozwoliło im prowadzić kampanie

informacyjno -edukacyjne i upowszechniające

wiedzę na temat własności intelektualnej oraz

metod i możliwości zarządzania ochroną własno-

ści przez przedsiębiorstwa.

Trzecia oś priorytetowa PO IR dedykowana jest

wsparciu otoczenia i potencjału innowacyjnych

przedsiębiorstw. Finansowanie obejmie m.in.

świadczenie proinnowacyjnych usług na rzecz

przedsiębiorstw sektora MŚP, rozwój kadr instytu-

cji otoczenia biznesu, zwiększenie efektywności

lub ukierunkowanie działalności IOB na rozwój

inteligentnych specjalizacji. W ramach instrumen-

tu finansowane będą także usługi IOB ukierunko-

wane na rozwój innowacyjnych start-upów, w tym

sieciowanie oraz wsparcie nawiązywania kontak-

tów pomiędzy start-upami a inwestorami i dorad-

cami biznesowymi.

Ponadto projekty PO IR, związane ze świadcze-

niem usług przez IOB, będą uzupełniane przez

działania Programu Operacyjnego Polska Wschod-

nia, stymulującego konsolidację istniejącej infra-

struktury B+R, oraz Regionalne Programy Opera-

cyjne zwiększające dostępność innowacyjnych

usług dla szerokiego spectrum przedsiębiorstw.

Należy także pamiętać, iż Instytucje Otoczenia Biz-

nesu są ważnym instrumentem Narodowego Sys-

temu Innowacji. Stanowią o potencjale polskich

przedsiębiorstw i ich konkurencyjności na rynkach

międzynarodowych.

Działanie 5.1 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym

Wspierane projekty obejmowały wspólne przedsięwzięcia grup inwestorów w obszarze działań doradczych, szkoleniowych i inwestycyjnych. Przede

wszystkim w zakresie tworzenia oraz zarządzania strukturą organizacyjną powiązania kooperacyjnego, przygotowania wspólnych planów rozwoju

powiązań, wspólnych inwestycji grup przedsiębiorców oraz inwestycji realizowanych przez kooperujących przedsiębiorców. Do końca września 2014

roku podpisano 55 umów, kwota dofinansowania przekroczyła 443 mln zł i zrealizowano płatności w wysokości prawie 300 mln zł.

Działanie 5.2 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – Wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinnowacyjne oraz

ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym

Realizowane projekty służyły wzmocnieniu instytucji otoczenia biznesu oraz tworzonych przez nie sieci poprzez promowanie współpracy w ramach

sieci, wymianę doświadczeń, wspólną obsługę klientów oraz rozwój oferty usług o charakterze proinnowacyjnym. Udzielane było wsparcie na dofi-

nansowanie przygotowania i rozwoju pakietu usług o charakterze proinnowacyjnym, kosztów świadczenia wybranych usług dla przedsiębiorców oraz

wspólnych przedsięwzięć podejmowanych przez instytucje skupione w sieciach. Do końca września 2014 roku podpisano 30 umów, kwota dofinansowa-

nia przekroczyła 186 mln zł i zrealizowano płatności w wysokości ponad 159 mln zł.

Wsparcie dla instytucji otoczenia biznesu przewidziane w PO IR związane

jest z urynkowieniem działalności tych podmiotów. Instrumenty stosowane

w PO IR będą przyczyniać się do profesjonalizacji usług świadczonych przez

IOB, a także do konsolidacji i lepszej koordynacji całego systemu

6

Chociaż zakończył się już okres programowania na lata 2007-2013, ciągle

jeszcze przedsiębiorcy, pragnący skorzystać z profesjonalnej pomocy m.in.

inkubatorów przedsiębiorczości i parków technologicznych, mogą ubie-

gać się o wsparcie swojej działalności.

Poniżej przedstawiamy listę instytucji, które goto-

we są na przyjęcie pod swoją opiekę przedsiębior-

ców i start-upy, które mają innowacyjne pomysły,

a potrzebują pomocy w rozpoczęciu działalności.

Znajdują się na niej zarówno wyspecjalizowane

jednostki badawcze, jak i inkubatory korzystające

ze wsparcia szerokiego grona ekspertów. Profil

działania parków technologicznych czy inkuba-

torów nie determinuje bezwzględnie charakteru

projektu – każdy innowacyjny pomysłodawca ma

szansę na rozwinięcie swojego przedsiębiorstwa.

Jeśli po okresie inkubacji zidentyfikowane zostaną

znaczące szanse na komercyjny sukces powstają-

cego przedsiębiorstwa, środki są przekazywane

przedsiębiorcom w formie wejścia kapitałowego.

Musi być ono niższe niż 50% udziałów i nie może

wynosić więcej niż 200 tys. euro. Beneficjenci są

objęci kompleksową opieką – kiedy ich wniosek

przejdzie pierwszy etap weryfikacji, otrzymu-

ją pełne wsparcie w rozwoju swojego biznesu.

W selekcji pomysłów, które przejdą do etapu pre-

inkubacji, oceniany jest przede wszystkim nowa-

torski pomysł oraz szansa powodzenia na rynku.

Część inkubatorów i parków technologicznych

wspiera przedsiębiorców z całej Polski. Dobór

dogodnej lokalizacji ułatwia pracę nad projektem.

WROCŁAWLegnica

OPOLE

KATOWICEKRAKÓW

Kaniów

RZESZÓW

KIELCE

WARSZAWA

BIAŁYSTOKŁomża

OLSZTYN

GDAŃSK

BYDGOSZCZ

TORUŃ

ŁÓDŹ

ZIELONA GÓRA

Nowa Sól

POZNAŃDąbrowa

Złotniki

GORZÓWWIELKOPOLSKI

LUBLIN

SZCZECIN

WROCŁAWLegnica

OPOLE

KATOWICEKRAKÓW

Kaniów

RZESZÓW

KIELCE

WARSZAWA

BIAŁYSTOKŁomża

OLSZTYN

GDAŃSK

BYDGOSZCZ

TORUŃ

ŁÓDŹ

ZIELONA GÓRA

Nowa Sól

POZNAŃDąbrowa

Złotniki

GORZÓWWIELKOPOLSKI

LUBLIN

SZCZECIN

2

13

1410

22

7

159 26

17

11 18

4

12

3 19

6 16

23 248

1

21

20 25

5

LOKALIZACJA INKUBATORÓW I PARKÓW TECHNOLOGICZNYCH NA TERENIE POLSKI, KTÓRE NADAL POSZUKUJĄ NOWYCH, INNOWACYJNYCH POMYSŁÓW W RAMACH DZIAŁANIA 3.1 PO IG

Lista inkubatorów i parków technologicznych umieszczona jest na następnych stronach

Nowe pomysły mogą jeszcze liczyć na wsparcie

7

1. Agencja Rozwoju Społecznego ARS Sp. z o.o.

Legnica,

województwo dolnośląskie www.agencjarozwojuspolecznego.pl

Największą popularnością cieszą się platformy internetowe, e-rozwój regionu. Zainteresowanie przedsiębiorców wsparciem

pochodzącym ze środków unijnych jest zgodne z założeniami Inkubatora.

2. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości

Warszawa,

województwo mazowieckie www.inkubatory.pl

Dominują tu e-usługi (portale internetowe, aplikacje mobilne), a zainteresowanie beneficjentów jest tak duże, że AIP musiało

powiększyć zespół, aby obsłużyć wszystkich beneficjentów.

3. ALIGO Sp. z o.o. Bydgoszcz,

województwo

kujawsko-pomorskie

www.aligo.pl

Wspiera beneficjentów w procesie dotacyjnym. Cieszący się dużym zainteresowaniem zwłaszcza wśród przedsiębiorców wprowadzających do swoich firm innowacyjne technologie.

4. Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji Sp. z o.o.

Kaniów,

województwo śląskie www.parklotniczy.pl

Każdy dobry innowacyjny pomysł ma szansę realizacji w Bielskim Parku. Dzięki specyficznym możliwościom Spółki zgłaszać można również projekty związane z lotnictwem – już trwa realizacja pomysłu dotyczącego dronów.

5. Black Pearls Sp. z o.o. Gdańsk,

województwo pomorskie www.blackpearls.pl

Nabór jest otwarty dla wszystkich branż, w których pojawia się innowacyjny pomysł – od odzieżowej po informatyczną.

6. Catmood Sp. z o.o. Warszawa,

województwo mazowieckie www.laboratoriuminwestycji.com

Główne branże Laboratorium to IT, biotechnologia, medycyna, chemia, OZE. Pojawia się sporo zgłoszeń związanych z nowymi technologiami w informatyce, e-usługach itp. Natomiast trudno jest pozyskać pomysłodawców z pozostałych dziedzin. Inkuba-tor prowadzi rozmowy z uczelniami, promuje projekt na specjalistycznych portalach, m.in. biotechnologia.pl, niestety nie pr-zynosi to póki co spodziewanych rezultatów.

7. Centrum Biotechnologii Sp. z o.o. Nickel Technology Park Poznań Sp. z o.o.

Złotniki,

województwo wielkopolskie www.ntpp.pl

Ze względu na wcześniejsze wyspecjalizowanie i istniejącą infrastrukturę, w NTTP największy nacisk kładziony jest na biotechnologię, wcześniejsze wyspecjalizowanie. Drugą gałęzią jest szeroko rozumiane ICT – rozwiązania informatyczne w ko-munikacji, aplikacje mobilne. W NTPP rozwijane są bardzo różnorodne pomysły.

8. Data Techno Park Sp. z o.o. Wrocław,

województwo dolnośląskie www.datatechnopark.pl

Głównym obszarem, w którym działa Inkubator, są inwestycje w połączeniu informatyki i medycyny – IT-med. Jednak wspierane są również inne interesujące projekty.

9. EBC Incubator Sp. z o.o. Łomża,

województwo podlaskie www.ebcincubator.pl

Główne obszary zainteresowania to innowacyjność, projekty w sferze IT, także medycyna, biochemia i bioinżynieria, a także lot-nictwo – Inkubator oferuje dostęp do ekspertów, którzy mogą współpracować z przedsiębiorcami w tym zakresie.

10. Eureka Technology Park Sp. z o.o. Dąbrowa,

województwo wielkopolskie www.eureka-tp.pl

Lwia część pomysłów pochodzi z branży IT. Zaledwie około 10% wniosków dotyczy innych dziedzin, między innymi ochrony środowiska, medycyny i biotechnologii.

11. Euro-Centrum S.A. Katowice,

województwo śląskie www.euro-centrum.com.pl

Rozpisując projekt, Inkubator określił ramy zainteresowań. Profil Parku: OZE, efektywność energetyczna, medycyna, technologie informacyjne. Nabór wniosków jest ciągły, cały czas obserwowane jest zainteresowanie i trwa zbieranie nowych pomysłów. Udało się już założyć pierwsze spółki, powstają kolejne komitety inwestycyjne z pozytywnym nastawieniem na przyszłość.

Nowe pomysły mogą jeszcze liczyć na wsparcie

8

12. European Venture Investment Group S.A. Zielona Góra,

województwo lubuskie www.evig.pl

W portfelu Grupy znajdują się branże IT, OZE, robotyka, fizyka i medycyna. Fundusz cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem, od początku roku ocenie poddanych zostało ponad 1000 projektów, z czego 7 zostało wybranych do realizacji.

13. Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy „Nowe Media”

Olsztyn,

województwo

warmińsko-mazurskie

www.iwm.fnm.pl

Obecnie trafiają do oceny projekty z biotechnologii, telemetrii, telemedycyny, rozwiązań w chmurze, e-usługi Business Inteli-gence, aplikacje mobilne, social media, wearable devices, Internet of Things.

14. Huge Thing Sp. z o.o. Poznań,

województwo wielkopolskie www.hugething.org

Najwięcej projektów dotyczy ICT, ale też jest kilka związanych z zieloną energią oraz branżą farmaceutyczną.

15. IdeaLab Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości Sp. z o.o.

Białystok,

województwo podlaskie www.idealab.pl

Kilkanaście zgłoszeń tygodniowo z obszaru Polski wschodniej i centralnej dotyczy głównie branż ICT, ochrony zdrowia, a także OZE.

16. Inventity Foundation Warszawa,

województwo mazowieckie www.inventity.net

Fundacja zajmuje się różnorodnym przekrojem projektów, więc trudno określić dominującą branżę. Sukces przedsiębiorców to kwestia dobrego pomysłu.

17. Lubelski Park Naukowo-Technologiczny S.A.

Lublin,

województwo lubelskie www.lpnt.pl

Najwięcej przedsięwzięć opartych jest na aplikacjach i systemach internetowych. Zainteresowanie beneficjentów ofertą Parku jest bardzo duże – do tej pory wpłynęło około 100 zgłoszeń, a nabór jeszcze się nie zakończył.

18. Mediclab Incubator Sp. z o.o. Katowice,

województwo śląskie www.innovation-fund.pl

Zakres merytoryczny projektów to IT, biotechnologia, medycyna, ochrona środowiska, elektronika, robotyka.

9

19. Platinum Seed Incubator Sp. z o.o. Bydgoszcz,

województwo

kujawsko-pomorskie

www.platinumseed.pl

Projekty trafiające do Inkubatora w ramach naboru wniosków dotyczą głównie branży ICT i medycznej, zwłaszcza

innowacyjnych form ochrony zdrowia.

20. Prometeia Capital Sp. z o.o. Wrocław,

województwo dolnośląskie www.prometeia.pl

Najwięcej spółek zawiązywanych we Wrocławiu związanych jest z szeroko pojętą branżą informatyczną, ale niemal każda branża – od medycyny, przez OZE, po usługi finansowe – może znaleźć tu pomoc w rozwoju działalności.

21. Regionalne Centrum Technologii i Wiedzy „Interior” Sp. z o.o.

Nowa Sól,

województwo lubuskie www.parkinterior.pl

Przedsiębiorcy z każdej branży mogą tu uzyskać wsparcie swojego pomysłu. Od maja br. zgłosiło się niemal 200 chętnych.

22. SpeedUp Investments LI Group Sp. z o.o. Sp. k-a

Poznań,

województwo wielkopolskie www.speedupgroup.com

Biznesy rozwijające się w SpeedUp Investments to przede wszystkim szeroko pojęte nowe technologie, opieka zdrowotna. Jed-nak każdy interesujący projekt jest szczegółowo rozpatrywany.

23. Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa Kielce,

województwo świętokrzyskie www.siph.com.pl

Staropolski Fundusz wspiera różne branże – między innymi innowacyjne IT, ale są i materiały budowlane. Pomysłów na wejście na rynek jest bardzo dużo.

24. Świętokrzyski Inkubator Technologii S.A. Kielce,

województwo świętokrzyskie www.switsa.pl

W Inkubatorze pojawiają się zgłoszenia z pogranicza przemysłu i nauki. Priorytetem jest implementacja naukowych rozwiązań w przemyśle, między innymi stoczniowym czy motoryzacyjnym. Zdarzają się też projekty z branży IT i rozwiązania oparte o ro-zwój usług informatycznych, a zainteresowanie beneficjentów nie maleje.

25. Wrocławski Park Technologiczny S.A. Wrocław,

województwo dolnośląskie www.technologpark.pl

Najwięcej pomysłów pochodzi z branży IT, pozostałe – zgodnie z profilem Wrocławskiego Parku Technologicznego – dotyczą elektroniki – urządzenia medyczne, tak zwane „med-tech”, a także chemii. Zainteresowanie usługami WPT jest dość duże, ale zgodne z założeniami projektu.

26. Xevin Lab Sp. z o.o. Białystok,

województwo podlaskie www.xevinlab.pl

Najczęściej pojawia się branża IT, ale także ochrona środowiska i biotechnologia – do Inkubatora trafiają różnorodne pomysły z całego kraju, a zainteresowanie możliwym wsparciem projektu jest duże.

Działanie 3.1 PO IG Inicjowanie działalności innowacyjnej

Selekcja najlepszych pomysłów jest zadaniem inkubatora przedsiębiorczości. Jeśli pracujący w nim eksperci uznają, że innowa-

cyjny pomysł ma szansę na rynku komercyjnym, wpłynie na rozwój polskiej gospodarki i umocni jej znaczenie na rynkach mię-

dzynarodowych, rozpoczynają się prace nad nadaniem wynalazkowi kształtu.

INNOWACYJNYPOMYSŁ

ZGŁOSZENIEDO INKUBATORA

SELEKCJA - OCENA:NOWATORSKI POMYSŁ,

SZANSA BIZNESOWA

PREINKUBACJA– PRACA NAD POMYSŁEM,

POMOC MENTORA,EKSPERTA

WEJŚCIEKAPITAŁOWE

10

Zapewnienie wysokich zysków przedsiębiorstwa wymaga wyjścia poza

ramy myślenia, że utrzymanie dominującej pozycji rynkowej związane jest

z osiągnięciem przewagi nad konkurencją wyłącznie poprzez użycie me-

chanizmów rywalizacji.

PARP wspomagała funkcjonowanie i rozwój kla-

strów m.in. wdrażając działanie 5.1 PO IG Wspie-

ranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu

ponadregionalnym. Liczba wspartych powiązań

kooperacyjnych o zasięgu ponadregionalnym do

końca września 2014 wyniosła 50.

Zastosowanie innowacyjności technologicznej,

jak i procesowej z pewnością pozwoli na rozwój

firmy, ale w dłuższej perspektywie nie gwarantuje

stabilnego zbytu czy wystarczającej siły przebicia

i oddziaływania na rynek. Jak pokazują choćby

doświadczenia ostatnich miesięcy, związane z pro-

dukcją owoców i warzyw, funkcjonowanie przed-

siębiorcy jest łatwiejsze, gdy działa on w ramach

kilku firm. Mogą one wspólnie negocjować warunki

sprzedaży produktów na rynkach krajowych, pozy-

skiwać kontrahentów zagranicznych czy korzystać

ze wspólnej infrastruktury, pozwalającej na magazy-

nowanie nadwyżki produkcji i jej sprzedaż w okresie

lepszej koniunktury.

W warunkach kryzysu możliwe jest wówczas ogra-

niczenie ryzyka prowadzenia działalności, gdyż

przedsiębiorca nie jest zdany wyłącznie na siebie.

W myśl powiedzenia „w grupie siła” coraz więcej

przedsiębiorców zaczyna rozważać prowadzenie

działalności w ramach klastrów przemysłowych.

Czym jest zatem klaster i jakie płyną z niego korzyści?Przykładem klastra przemysłowego są firmy dzia-

łające w branży motoryzacyjnej, tworzące lokalną

sieć producentów i dostawców części samocho-

dowych wokół dużych zakładów produkcyjnych.

Związane jest to z przepływem znacznych środ-

ków finansowych, nowoczesnych technologii

oraz powstawaniem nowych miejsc pracy, mają-

cych znaczny wpływ na zmniejszenie bezrobo-

cia w rejonie funkcjonowania danego klastra. Jak

pokazują badania Polskiej Agencji Rozwoju Przed-

siębiorczości – organizacji która od ponad 10 lat

Klaster przemysłowy (ang. industrial cluster) to powiązana ze sobą grupa przedsiębiorców danego sektora przemysłowe-

go, operująca na danym obszarze geograficznym, współpracująca ze sobą w celu uzyskania wspólnych korzyści. Klastry mogą

być również tworzone przez instytucje naukowe czy organizacje, choćby w celu wspólnego prowadzenia badań czy wdrażania

patentów i mechanizmów innowacyjności.

Opłacalna współpraca

11

wspiera rozwój klastrów w Polsce m.in. poprzez

wsparcie finansowe projektów czy organizację

szkoleń i seminariów – najwięcej klastrów powsta-

ło w Polsce w okresie 2006-2009, głównie w bran-

ży informatycznej i ICT, lotnictwie, ekoenergetyce,

budownictwie (wyniki drugiej edycji badania pn.

Benchmarking klastrów w Polsce 2012).

Z formalnego punktu widzenia klastry mogą funk-

cjonować w ramach stowarzyszenia bądź poro-

zumień/umów partnerskich określających zakres

i formę współpracy. W ramach klastra wyznacza-

ny jest tzw. koordynator, którego głównym zada-

niem jest zapewnienie wewnętrznej komunikacji

pomiędzy partnerami, reprezentacja podmiotów

na zewnątrz, nawiązywanie kontaktów bizneso-

wych, jak i umacnianie marki oferowanych pro-

duktów. Z roku na rok widać coraz większe zainte-

resowanie przedsiębiorców w zakresie nawiązania

współpracy w ramach klastrów przemysłowych.

To m.in. działanie 5.1 PO IG, Wsparcie powiązań

kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym,

wdrażane przez PARP, było katalizatorem zacie-

śniania współpracy między przedsiębiorcami.

Większość klastrów powstaje w ramach inicjatywy

oddolnej związanej z coraz większym wzrostem

świadomości przedsiębiorców co do korzyści

wynikających z regionalnej kooperacji. Łączy się to

z możliwością wzmocnienia swojej pozycji w nego-

cjacjach warunków kontraktów zawieranych

z dostawcami i odbiorcami. Istotnym elementem

jest również prowadzenie działań promocyjnych,

choćby w zakresie wspólnej kompleksowej oferty

promocyjnej na targach i wystawach międzyna-

rodowych. Wejście na rynki zagraniczne wiąże się

bowiem z koniecznością poznania ich specyfiki

oraz aspektów formalno-prawnych danego kraju,

dotyczących prowadzenia działalności gospodar-

czej, wymaganych koncesji czy licencji. Wykorzysta-

nie doświadczeń partnerów pozwala na uniknięcie

błędnych decyzji i przyspiesza skuteczne wprowa-

dzenie produktów na rynek, choćby przez wspól-

ne wykorzystanie sieci dystrybucyjnej i kontaktów

biznesowych. Dlatego też istotnym elementem

funkcjonowania klastra jest pozyskiwanie part-

nerów zagranicznych i budowanie pozytywnego

wizerunku produktów, jak ma to miejsce w przy-

padku promocji polskich warzyw i owoców na

rynkach międzynarodowych. Korzyści związane

z funkcjonowaniem przedsiębiorcy w ramach kla-

stra są szczególnie odczuwalne dla nowo powsta-

łych małych i średnich przedsiębiorstw, budujących

dopiero swoją pozycję rynkową. Możliwość wymia-

ny wiedzy i doświadczeń pomiędzy partnerami uła-

twia poszukiwanie kontrahentów oraz minimalizu-

je ryzyko upadłości. Często bowiem ułatwiają one

pokonywanie barier administracyjnych czy pozy-

skanie informacji odnośnie środków finansowych

na rozwój. Ponadto istnieje możliwość obniżenia

kosztów operacyjnych poprzez wspólne zakupy

surowców czy współdzielenie środków trwałych,

takich jak samochody dostawcze czy przestrzeń

magazynowa. Taki był właśnie główny cel działania

5.1 PO IG, wdrażanego przez PARP - wzmocnienie

pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw poprzez

wsparcie rozwoju powiązań pomiędzy firmami

oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami

otoczenia biznesu, w tym jednostkami naukowymi.

Ważne dla rozwoju gospodarki krajowej są klastry

Na koniec III kwartału 2014 r. koordynato‑rzy zgłosili do PARP 159 klastrów działają‑cych na terenie całej Polski. Zgłoszenia tej formy współpracy można wysyłać na adres klastry@parp.gov.pl

74%74% 71%71%7%7%

21%21%8%8%9%9%

10%10%

Członkowie klastrów

PrzedsiębiorcyMikro- i małe

przedsiębiorstwa

Jednostki samorząduterytorialnego i osoby�zyczne

Instytucjewsparcia

Podmiotysektora B+R

Dużeprzedsiębiorstwa

Średnieprzedsiębiorstwa

Przedsiębiorcy - członkowie klastrów

Źródło: dane dotyczące II edycji badania „Benchmarking klastrów w Polsce – 2012”

MAPA KLASTRÓW www.pi.gov.pl

12

zrzeszające zarówno przedsiębiorców, jaki i insty-

tucje naukowo-badawcze (B+R). Takie mode-

le współpracy pozwalają na uzyskanie synergii

pomiędzy potrzebami rozwojowymi firm i poten-

cjałem polskiej myśli technicznej, co w rezultacie

przekłada się na możliwość zdobycia zarówno

nowych rynków europejskich, jak i światowych.

Konkurowanie na rynkach zagranicznych wyma-

ga bowiem stosowania innowacyjnych rozwią-

zań i patentów. Funkcjonowanie na rynkach

międzynarodowych wymaga często od przedsię-

biorcy oferowania produktów najwyższej jakości

po atrakcyjnych cenach, co z kolei pociąga za sobą

konieczność stosowania najnowszych rozwiązań

technologicznych oferowanych przez ośrodki

naukowo-badawcze. Działanie 5.1 PO IG umoż-

liwiało nie tylko stworzenie warunków technicz-

no-organizacyjnych funkcjonowania powiązania

kooperacyjnego i opracowanie wspólnej strategii

jego rozwoju, ale także wspólne przygotowanie

produktu lub usługi o charakterze innowacyjnym

i wprowadzenie ich na rynek.

Udział w klastrze wymaga niejednokrotnie prze-

łamania myślenia związanego z koniecznością

nawiązania współpracy z podmiotami, które

dotychczas traktowane były jako konkurencja.

Jednak w dłuższej perspektywie przynosi wymier-

ne korzyści dla przedsiębiorców, jak również prze-

kłada się na wzrost PKB kraju. Jednym z takich

przedsięwzięć jest projekt „Rozwój powiązania

kooperacyjnego Waste-Klaster zmierzającego do

podnoszenia standardów w branży gospodar-

ki odpadami przy wykorzystaniu nowych tech-

nologii”, zrealizowanego w ramach działania 5.1

PO IG. Został on nagrodzony w konkursie PARP.

Prowadzony jest przez Fundację Uniwersytetu

im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która od

19 lat zarządza Poznańskim Parkiem Naukowo-

-Technologicznym. Jedną z ważniejszych inicjatyw

Parku jest idea stworzenia klastra zwiększającego

efektywność w gospodarowaniu odpadami przy

wykorzystaniu specjalistycznej aparatury oraz uni-

katowego know-how pochodzącego z uczelni.

Współpraca nauki z biznesem doprowadziła do

powstania powiązania kooperacyjnego o nazwie

Waste-Klaster.

Warty odnotowania jest fakt, iż koncepcja kla-

strów jest elementem polityki gospodarczej Unii

Europejskie, wynikającej ze strategii „Europa 2020”

i związanej z tym gwarancji środków finansowych

w perspektywie finansowej 2014-2020 na rozwój

współpracy w ramach klastrów. Program Operacyjny

Inteligentny Rozwój przewiduje instrumenty wspar-

cia dla klastrów. Pomoc będzie jednak skierowana

przede wszystkim, choć nie wyłącznie, do tzw. kra-

jowych klastrów kluczowych, czyli inicjatyw posia-

dających największy potencjał rozwojowy w skali

kraju, a nawet na arenie międzynarodowej. Zostaną

one wyselekcjonowane w trybie otwartego kon-

kursu. Warunki wyboru będą związane ze strategią

inteligentnej specjalizacji, która zakłada, że kraj lub

region może zbudować swoją przewagę konkuren-

cyjną z uwzględnieniem potencjału charakterystycz-

nego, a nawet unikatowego dla danego terytorium.

Dodatkowo projekty realizowane przez członków

klastra kluczowego – np. przedsiębiorcę, jednostkę

naukową, IOB – otrzymają w PO IR preferencje przy

ubieganiu się o dofinansowanie projektów.

Korzyści związane z prowadzeniem działalności gospodarczej jak i naukowo-rozwojowej w ramach klastrów:

Pozyskanie wiedzy i wymiana doświadczeń związanych z możliwościami i potrzebami danej branży przemysłowej

Obniżenie kosztów poprzez współdzielenie środków trwałych przez kilku partnerów

Możliwość wynegocjowania zniżek przy wspólnym zakupie dużej ilości surowców, usług czy technologii

Łatwiejsze pozyskanie dużych kontraktów i silniejsza pozycja negocjacyjna

Obniżenie barier związanych z wejściem na zagraniczne rynki zbytu poprzez możliwość wykorzystania doświadczeń i kontaktów biznesowych partnerów

Łatwiejszy transfer nowych technologii w modelu współpracy B+R

Uzyskanie stabilizacji �nansowej poprzez zawieranie umów długoterminowych

Kształtowanie marki danego produktu na rynkach zagranicznych

Wytyczne dotyczące sposobu ubiegania się o  subwencje PO  IR na działania dotyczące klastrów można znaleźć na stronie Ministerstwa Infrastruktury i  Rozwoju w  zakładce: Fundusze europejskie 2014-2020. Jednocześnie wartym lektury jest raport pn. „Kierunki i  założenia polityki klastrowej w  Polsce do 2020 roku”, opracowany w  ramach przedsięwzięcia prowadzonego przez PARP, a wskazujący na główne cele polityki klastrowej w perspektywie 2014-2020.

Przedsiębiorcy w jego ramach mogą korzystać m.in. z usług

nowoczesnego laboratorium chemicznego w zakresie szeroko

pojętej analizy fizykochemicznej odpadów, unieszkodliwiania

azbestu, przetwarzania odpadów czy zwiększania efektywności

recyklingu.

13

Cudze chwalicie, swego nie znacie…Stowarzyszenie Wolna Przedsiębiorczość to organizacja pozarządowa

o profilu non-profit. Od ponad dwudziestu lat pomaga rozwijać przed-

siębiorczość w Polsce. Zespół doradczy stowarzyszenia bierze pod opiekę

małe i średnie firmy, podpowiadając im najbardziej efektywne strategie

rozwoju.

Stowarzyszenie stworzyło i zrealizowało pro-jekt „Konfigurowanie procesowe produktów turystycznych”, mający na celu objęcie wspar-ciem firm działających w  polskim sektorze turystycznym na poziomie lokalnym i  regio-nalnym. Organizacja otrzymała dofinanso-wanie na realizację ww. projektu w ramach działania 5.2 PO IG.

Wywiad z Krzysztofem Brzozowskim, prezesem

Stowarzyszenia Wolna Przedsiębiorczość

Jakie znaczenia dla rozwoju przedsiębiorczo-ści mają instytucje otoczenia biznesu?W Polsce, gdzie grubo ponad 90 proc. firm to małe

i średnie przedsiębiorstwa, wsparcie ze strony

instytucji otoczenia biznesu jest niezwykle ważne,

a w niektórych przypadkach kluczowe dla prze-

trwania interesu. Wszystko dlatego, że obok sze-

regu zalet drobna przedsiębiorczość ma też swoje

ograniczenia. Chodzi przede wszystkim o mały

potencjał, zarówno marketingowy, finansowy,

techniczny, jak i kadrowy. Tym firmom ciężko jest

poszerzać pole swojej działalności. Tymczasem nie

ma rozwoju bez ekspansji. Nasz zespół doradczy,

dzięki wieloletniemu doświadczeniu, opracował

praktyczne podejście, jak uatrakcyjnić własną ofer-

tę i rozwijać biznes bez konieczności milionowych

inwestycji.

Minimalny kapitał jest jednak niezbędny, by wprowadzać wymagane zmiany w  funkcjono-waniu przedsiębiorstw. Skąd instytucje otocze-nia biznesu pozyskują potrzebne środki?Niezwykle pomocne w tym kontekście są dota-

cje z ramienia Unii Europejskiej. Właśnie dzięki

takiemu finansowaniu powstała ponad 20 lat

temu nasza organizacja. Był to jeden z pierw-

szych unijnych programów realizowanych w Pol-

sce, skierowany na rozwój rodzącej się wówczas

przedsiębiorczości. Współpraca z unijnymi fun-

duszami towarzyszyła nam przez lata funkcjono-

wania, a swoją wiedzą na ich temat zawsze dzie-

liliśmy się z przedsiębiorstwami. Jeden z naszych

ostatnich projektów, skierowany do niedużych

firm w sektorze turystyki regionalnej i lokalnej,

14

uzyskał finansowanie w ramach działania 5.2 Pro-

gramu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

To był punkt wyjścia do rozpoczęcia działań o roz-

machu bezprecedensowym, jeżeli chodzi o ten

sektor gospodarki.

Dlaczego wybór padł na turystykę? Widzieliśmy duży niewykorzystany potencjał w tej

dziedzinie. Zauważyliśmy, że firmy turystyczne

nie proponują całościowych pakietów, jeśli cho-

dzi o kilkudniowy wypoczynek w obrębie kraju.

Tymczasem nie stanowiło problemu zakupienie

podobnej oferty przy wyjeździe za granicę. W tym

przypadku usługodawcy proponują turystom

rozbudowane pakiety, uwzględniające zarówno

dojazd, jak i zakwaterowanie oraz program roz-

rywki. Postanowiliśmy przyjrzeć się problemowi

bliżej. Okazało się, że polski sektor turystyki lokal-

nej składa się z dużej liczby małych i średnich firm.

Są one zbyt drobne, by inwestować w stworzenie

i wypromowanie całościowych pakietów wypo-

czynkowych. Ich usługi nie zawsze utrzymują

należyty standard. Mają też ograniczony poten-

cjał kadrowy i techniczny, co stoi na przeszkodzie

w drodze do organizacji współpracy z innymi

podmiotami.

Jaki pomysł na pomoc takim przedsiębiorcom wybrało Stowarzyszenie Wolna Przedsiębior-czość? Jakie są główne założenia projektu opracowanego przez organizację?Wytypowaliśmy ponad 400 firm. Nie tylko hotele

czy pensjonaty, lecz również obiekty gastrono-

miczne, ośrodki rekreacji i odnowy, obiekty kultu-

rowe czy lokalne biura podróży. Głównym celem

naszego projektu było stworzenie grup kooperu-

jących przedsiębiorstw turystycznych skupionych

wokół lokalnych i regionalnych atrakcji. Chcieliśmy

pokazać nowy model działania w turystyce, oparty

na współpracy, który pozwoli uczestnikom koope-

racji uatrakcyjnić ofertę swoich usług bez koniecz-

ności dużych inwestycji. W tym celu postanowi-

liśmy zbudować w ramach takich grup wspólne

oferty pakietowe i doprowadzić do komercjalizacji

pomysłów za pomocą specjalnie stworzonej plat-

formy internetowej ZnaneNieznane.pl.

W czym tkwi istota takich pakietów turystycznych?Podobnie jak w przypadku ofert zagranicznych,

mają one zawierać kompleksowy pakiet usług –

od rezerwacji, wyżywienia, przez zakwaterowanie,

po dodatkowe atrakcje i całościową organizację

pobytu. Na przykład jeden z naszych testowych

pakietów nazywał się „Tajemnice Gór Sowich” i był

realizowany w Zagórzu Śląskim. Uczestnicy pozna-

li rycerzy z Zamku Grodno, płynęli łodzią w pod-

ziemnym kompleksie Włodarz, własnoręcznie zdo-

bili porcelanę i tańczyli na balu w Pałacu Jedlinka.

Czy realizacja projektu była trudna?Wdrożenie założeń naszego pomysłu było praw-

dziwym wyzwaniem ze względu na rozmach

przedsięwzięcia oraz bariery rozwoju sektora

turystycznego, zdominowanego przez niewielkie

firmy. Na samym początku postanowiliśmy prze-

prowadzić masowy audyt potencjalnych uczestni-

ków programu. Metodą tzw. mystery guest (ang.

tajemniczy gość) badaliśmy jakość infrastruktury

obiektów, poziom usług oraz zdolność do koope-

racji wytypowanych przedsiębiorstw. Wszystko po

to, by mieć większą pewność, że w tworzonych

grupach usługodawców nie znajdzie się „zgniłe

jabłko”, obniżające wartość oferty dla odbiorcy

końcowego. To była poważna kampania, zwłasz-

cza że lista zagadnień do zweryfikowania składa-

ła się z blisko 500 pozycji. To nie koniec wyzwań.

Potężnym przedsięwzięciem było także stworzenie

platformy internetowej ZnaneNieznane.pl. Miała

ona służyć nie tylko promocji obiektów i ofert

turystycznych czy wypracowanych pakietów,

ale także ułatwiać turystom ich wybór poprzez

zaawansowane narzędzia planowania podróży.

ZnaneNieznane.pl to potężne przedsięwzięcie

informatyczne obejmujące: cztery ścieżki nawiga-

cyjne (dotyczące m.in. gotowych ofert pakieto-

wych, indywidualnego planowania podróży przez

turystę czy wspólnego budowania, sprzedaży

i rezerwacji ofert pakietowych przez firmy tury-

styczne), portal turystyczny z ponad 20 tys. tek-

stów informacyjnych, a także specjalna aplikacja

mobilna oraz giełda ofert. To aż 1,2 mln linii kodu

programistycznego. Do tego należy doliczyć dzie-

siątki godzin bezpośredniego wsparcia naszych

ekspertów dla firm wdrażających to narzędzie

u siebie.

Czy promocja pomysłu była równie trudna, jak jego wdrażanie w życie?Było to niezwykle ciekawe przedsięwzięcie.

Wpadliśmy na pomysł promowania projektu za

pomocą masowej kampanii społecznej „Podróże

kontra telewizor”. Miała ona zwrócić uwagę na

niezwykłą rolę podróżowania rodzinnego, a przy

okazji pokazać, że w naszym projekcie powsta-

ła wyjątkowa oferta poznawczo-turystyczna dla

rodzin. Postanowiliśmy naświetlić fakt, że polskie

dzieci spędzają przed telewizorem aż 34 dni rocz-

nie. Zebraliśmy ponad 12 tys. głosów pod ape-

lem o ustanowienie „nowych praw” dziecka do

15

Prezes Stowarzyszenia Wolna Przedsieborczość,

Krzysztof Brzozowski, odbiera nagrodę

National Geographic dla ZnaneNieznane.pl

podróżowania z rodzicami oraz „do soboty bez

telewizora”. Nasza akcja była szeroko transmitowa-

na przez polskie media, a jej finał odbył się przed

gmachem Sejmu w Warszawie, w dniu obrad

Sejmu Dzieci i Młodzieży. Oprócz samych dzieci

i rodziców w kampanii wzięło udział także wielu

celebrytów. Celem kompanii było z jednej strony

zachęcenie polskich rodzin do częstszego podró-

żowania po Polsce, a z drugiej – mobilizacja firm

do rozbudowy familijnej oferty turystycznej. Nasze

działania promocyjne okazały się tak udane, że

zostały uznane za najciekawszą kampanię w ple-

biscycie National Geographic, uzyskując nagrodę

„Travelera 2011”. To najbardziej prestiżowa nagroda

podróżnicza w Polsce.

Jak Pan ocenia efektywność projektu po kilku miesiącach od jego zakończenia?Sporo rzeczy udało nam się poprawić. Stworzy-

liśmy odpowiednią infrastrukturę, która miała na

stałe wprowadzić system współpracy w ramach

turystyki regionalnej. Zostawiliśmy gotowe roz-

wiązania technologiczne, takie jak giełda koope-

racyjna, internetowy system komunikacyjny i inne.

Była to pierwsza próba pokazania nowego mode-

lu funkcjonowania w warunkach ograniczonych

możliwości. Wiele jednak zależy od samych firm,

czy zdołają one samodzielnie sprawnie korzystać

z systemu. Jesteśmy na początku drogi realizacji

projektu rozłożonego na lata. Unijne programy

stanowią jednak realną możliwość dla utrwale-

nia innowacyjnych rozwiązań w funkcjonowaniu

i myśleniu małych dynamicznych firm w Polsce.

Licząc na takie właśnie możliwości, pozostaje-

my w ciągłym kontakcie z uczestnikami projektu.

Wydajemy wciąż newsletter informujący o naj-

nowszych wydarzeniach w przedsiębiorstwach

objętych projektem oraz kolejnych planowanych

i realizowanych przedsięwzięciach. Podstawową

płaszczyznę współpracy nadal stanowi oczywiście

platforma ZnaneNieznane.pl z jej narzędziami.

Jednak wielu beneficjentów projektu już zostało

objętych kolejnymi działaniami Stowarzyszenia.

Przykładem jest najnowszy program poprawy

konkurencyjności kosztowej i technologicznej

firm turystycznych z działaniami audytowymi, słu-

żącymi ograniczeniu kosztów energii. To konty-

nuacja i rozszerzenie wcześniejszych audytów

usług i infrastruktury, a przy tym ważny obszar

naszych kompetencji. Wiążą się one z prowadzo-

nym przez Stowarzyszenie Centrum Technologii

Energetycznych ośrodkiem transferu technologii,

funkcjonującym w nowo wybudowanym obiek-

cie demonstracyjnym i badawczo -rozwojowym.

Mamy nadzieję, że utrzymywane i rozwijane

w ten sposób relacje z uczestnikami naszego

projektu pozwolą w niedalekiej przyszłości uru-

chomić kolejny projekt. Chcielibyśmy, by służył

on systemowemu wzmocnieniu inicjatyw klastro-

wych w sektorze turystycznym na bazie narzędzi

kooperacyjnych i produktów pakietowych wypra-

cowanych w projekcie „Konfigurator produktów

sieciowych”.

16

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości jest pomysłodawcą i koordynatorem

projektu Polish Wood Cluster, który dostał dofinansowanie w ramach dzia-

łania 5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Jest to jeden

z pierwszych tego typu klastrów przemysłowych w Polsce.

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości od lat specjalizuje się w świadczeniu usług consultin-gowych i  doradczych dla biznesu. Siedem lat temu spółka odważyła się na odpowiedzialny krok i  utworzyła klaster przemysłowy Polish Wood Cluster. Co stało za podjęciem takiej decyzji?W naszym przypadku rzeczywistość zadecydo-

wała za nas samych. Z racji tego, że świadczyliśmy

usługi consultingowe dla branży drzewnej i ener-

getycznej, mieliśmy stały kontakt z różnymi pod-

miotami działającymi w tych sferach, takimi jak:

tartaki, fabryki czy zakłady drzewne. Współpraca

umacniała się z roku na rok, aż wreszcie w 2007

roku wspólnie z partnerami podjęliśmy decyzję

o jej sformalizowaniu. Natomiast Agencja Rozwo-

ju Przedsiębiorczości przejęła rolę koordynatora.

Na początku porozumienie o powołaniu klastra

podpisało 19 podmiotów. Dziś Klaster liczy ponad

100 partnerów. Są to nie tylko przedsiębiorcy, lecz

także jednostki samorządu terytorialnego, insty-

tucje naukowo-badawcze czy otoczenia biznesu

zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Jesteśmy także

członkiem TCI Network – wiodącej globalnej sieci

najważniejszych na świecie organizacji działają-

cych na rzecz rozwoju gospodarczego opartego

na klastrach.

Skąd pojawiły się środki na instytucjonalne utrzymanie tej współpracy?Kluczowe znaczenie w rozwoju naszego klastra

miało uzyskanie dofinansowania w ramach działa-

nia 5.1 PO IG, skierowanego na wspieranie powią-

zań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregio-

nalnym. Dzięki unijnemu dofinansowaniu udało

nam się wybudować potrzebną infrastrukturę

– biura, magazyny, sale konferencyjne czy prze-

strzenie produkcyjne. A dzięki takiemu zapleczu

mogliśmy wspólnie z naszymi partnerami praco-

wać nad stworzeniem innowacyjnych produktów.

Ta infrastruktura umożliwiła nam wytworzenie sys-

temu samofinansowania się klastra na przyszłość.

Przychody ze sprzedaży produktów i usług klastra

umożliwią finansowanie kolejnych badań, eksper-

tyz, wyjazdów studyjnych do innych klastrów, tar-

gów krajowych i międzynarodowych oraz inwe-

stowanie w nowe środki trwałe.

Wywiad z Iwoną Gaweł właścicielką Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

17

Działanie 5.1 PO IG Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym

Projekt „Umocnienie współpracy partnerów Polish Wood Cluster poprzez budowę siedziby oraz wdrażanie innowacyj-

nych technologii” został zrealizowany przez Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.

Dlaczego poszczególni przedsiębiorcy decydu-ją się na współpracę z klastrem, skoro nie bra-kuje na rynku podobnej infrastruktury?Zalety członkostwa w klastrze są ogromne. Po

pierwsze, zapewniamy równy dostęp do infra-

struktury, jak i usług klastra wszystkim uczestni-

kom powiązania. Udostępniamy nasze obiekty

z upustem 40 – 60% od cen rynkowych. Ponadto

jest to nowoczesna, innowacyjna infrastruktu-

ra o naprawdę wysokim standardzie. Podobnie

w przypadku usług doradczych i consultingo-

wych, za które członkowie płacą zaledwie 50 proc.

ceny rynkowej. To nie koniec. Kolejnym niezmier-

nie ważnym aspektem jest możliwość współpra-

cy horyzontalnej pomiędzy uczestnikami klastra

i dostęp do szerokiej sieci kontaktów. Firmy się

znają, co zmniejsza ryzyko trafienia na nieuczci-

wego partnera do minimum i sprzyja atmosferze

zaufania. Partnerzy dzielą się wiedzą, doświad-

czeniami i dobrymi praktykami. Innymi słowy, jest

to ogromny kanał wymiany informacji. Wspólnie

zastanawiamy się nad produkcją, udoskonaleniem

sprzedaży czy strategią marketingową skierowaną

na wzmocnienie naszej marki. Obecnie pracuje-

my nad strategią eksportową produktów i usług,

które powstają w ramach naszej sieci. Planujemy

uruchomienie eksportu w I i II kwartale 2015 r. Ze

strony inwestorów widzimy zainteresowanie naszą

nowoczesną produkcją brykietu, podłóg, a także

linii do wytwarzania energii elektrycznej. Są oni

zainteresowani zbudowaniem dla nich podob-

nych linii produkcyjnych, jak również sfinanso-

waniem ich z wykorzystaniem naszego funduszu

Venture Capital. Nasze doświadczenia pokazują,

że łatwiej jest działać w grupie niż w pojedynkę.

Współpraca z klastrem obniża koszty produkcji

oraz koszty marketingu, reklamy, badań i rozwoju.

Czy uczestnicy sami zgłaszają się do klastra? Bywa różnie. Niektórzy przychodzą do nas z pole-

cenia podmiotów, które już są członkami naszego

zrzeszenia. Inni zgłaszają się sami lub też my pro-

ponujemy przystąpienie do PWC. Cele są różne.

Jedni chcą korzystać z dofinansowania na szkole-

nia, drudzy potrzebują wsparcia na badania, inni

są zainteresowani współpracą w zakresie wspól-

nych realizacji inwestycji. Nie mamy żadnych rocz-

nych opłat. Jedyna należność to wstępna wpłata

za przystąpienie do klastra w wysokości trzech

tysięcy złotych. Robimy jednak wyjątki od tej regu-

ły. Nie pobieramy tej opłaty w przypadku nowo

utworzonych przedsiębiorstw, samorządów czy

instytucji badawczo-rozwojowych oraz uczelni

wyższych.

Jakie problemy wiążą się z  funkcjonowaniem takich podmiotów jak klastry?Pomagałam tworzyć wiele podobnych organiza-

cji w Polsce. Wiele z nich narzeka na brak stałego

finansowania. Ten problem jest dotkliwy, ponie-

waż wiele klastrów nie poszło w kierunku produk-

cyjnym, tylko organizacyjnym i kompetencyjnym,

co nie gwarantuje stałych przychodów.

Czy PWC obawia się podobnych problemów?Jesteśmy jednym z nielicznych klastrów w Pol-

sce, który będzie w stanie utrzymać się finanso-

wo nawet w przypadku ustania finansowania

z zewnątrz. Bardzo długo kalkulowaliśmy strukturę

przychodów i kosztów, aż wreszcie udało się nam

zbudować model, który zapewni samofinansowa-

nie się klastra, a z drugiej strony odpowiada ocze-

kiwaniom rynku. Dzięki infrastrukturze produkcyj-

nej, technologicznej i biurowej jesteśmy w stanie

zapewnić taki poziom przychodów, który zapewni

koordynatorowi możliwość niezakłócanego dba-

nia o rozwój klastra i jego uczestników. W celu

zwiększenia przychodów w przyszłości dużą wagę

przywiązujemy do pracy nad strategią eksportu

wytwarzanych przez klaster produktów. Ważnym

celem PWC jest pozyskanie inwestorów zagra-

nicznych, co pozwoli nam poszerzyć rynek zbytu,

rozbudować kanały dystrybucji oraz zainicjować

tworzenie przedstawicielstw klastra za granicą.

W związku z tym bierzemy aktywny udział w mię-

dzynarodowych konferencjach i imprezach tar-

gowych. Ważny też jest udział w porozumieniach

międzyklastrowych na poziomie międzynarodo-

wym. Dzięki temu nasi partnerzy mają szansę na

uzyskanie wsparcia w ramach realizacji projektów

o większej skali, jak i możliwość kooperacji z przed-

siębiorcami z innych regionów.

POLISH WOOD CLUSTER www.polish‑wood‑cluster.pl

18

W XXI wieku zaobserwowano zjawisko silnego uzależnienia rozwoju

gospodarczego kraju od otwartości przedsiębiorców na zastosowanie no-

woczesnych technologii, zapewniających wysokiej jakości produkty przy

niskich kosztach ich produkcji.

Wzrost świadomości konsumenckiej oraz szybki

postęp technologiczny wymusiły na firmach podą-

żanie za coraz lepszymi rozwiązaniami, mającymi

zapewnić przewagę oferowanych produktów w sto-

sunku do konkurencji. Był to proces trudny, gdyż

wymagał przełamania dotychczasowych barier

w kooperacji świata nauki i biznesu. Znaczna część

przedsiębiorców, ze względu na brak środków,

nowoczesnej aparatury i specjalistów, nie mogła

sobie pozwolić na prowadzenie badań i wdrażanie

innowacyjnych rozwiązań. Zauważalny był też eks-

port do zagranicznych firm wykwalifikowanych kadr

oraz patentów polskiej myśli naukowej. Sytuację

odmieniły jednak fundusze europejskie i powiązane

z nimi strategie, w tym Strategia Lizbońska, których

celem było stymulowanie otwartości przedsiębior-

ców na nowoczesność. Dzięki nim rozwinęła się

w Polsce sieć wyspecjalizowanych ośrodków inno-

wacyjności, wspierających współpracę świata nauki

i biznesu w zakresie dostępu przedsiębiorców do

nowych technologii, wiedzy i doświadczeń partne-

rów biznesowych.

Należy wspomnieć, iż część ośrodków powstała

lub uległa rozbudowie w ramach działania 5.3 Pro-

gramu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

(PO IG), dla którego instytucją odpowiedzialną za

nabór wniosków była Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości. Fundusze przeznaczono na

wsparcie instytucji otoczenia biznesu, które świad-

czą usługi o wysokim potencjale rynkowo-techno-

logicznym dla potrzeb przedsiębiorców, ze szcze-

gólnym uwzględnieniem MŚP.

Jedną z nich jest umowa zawarta z Łódzkim Regio-

nalnym Parkiem Naukowo-Technologicznym

Sp. z o.o. Projekt pod nazwą „BioNanoPark+”

realizowany jest w technoparku stanowiącym

doradztwa w zakresie przygotowania strategii rozwoju ośrodka uwzględniającej potrzeby przedsiębiorców

doradztwa oraz promocji wynikających z realizowanej strategii rozwoju ośrodka

inwestycji wynikających z realizowanej strategii rozwoju ośrodka w zakresie rozbudowy lub modernizacji istniejącej infrastruktury technicznej

działań promocyjnych wynikających z realizowanej strategii rozwoju ośrodka w zakresie promocji usług instytucji proinnowacyjnego otoczenia biznesu w środowisku lokalnym, regionalnym i międzynarodowym

W RAMACH DZIAŁANIA 5.3 PO IG PARP ZAWARŁA 12 UMÓW SFINANSOWANYCH W 85% Z FUNDUSZY EUROPEJSKICH, A DOTYCZĄCYCH PROJEKTÓW Z OBSZARU:

Źródło: www.parp.gov.pl

Ośrodki innowacyjności jako element łączenia świata nauki i biznesu

19

jeden z największych w Polsce kompleksów labo-

ratoryjnych związanych z biotechnologią. Dzięki

budowie laboratorium biotechnologii przemysło-

wej oraz biofizyki molekularnej i nanostrukturalnej

stworzono naukowcom (głównie z Uniwersytetu

Łódzkiego i Uniwersytetu Medycznego oraz Poli-

techniki Łódzkiej) warunki pozwalające na wdra-

żanie badań z zakresu m.in. medycyny i farmacji.

Dla małych i średnich przedsiębiorstw, których

nie stać na nowoczesne działy B+R, dostęp do

BioNanoParku jest szansą na realizację własnych

pomysłów. Firmy te mogą zlecać usługi badaw-

cze swoich produktów na każdym etapie ich roz-

woju lub zakupić i wdrożyć gotowe technologie.

Dzięki pomocy publicznej ceny usług są atrakcyj-

ne, co zwiększa ich dostępność i zarazem otwar-

tość przedsiębiorców na rozwój oferowanych

produktów.

W ośrodku funkcjonuje również Łódzki Inkubator

Technologiczny, w którym znajdują się siedziby

przedsiębiorstw działających w branżach teleinfor-

matycznych. Zakończenie inwestycji związanych

z BioNanoPark+ planowane jest w sierpniu 2015 r.

Pochłoną one nieco ponad 92 mln złotych, przy

czym łącznie w ramach Parku pozyskano z budże-

tu UE ponad 122 miliony złotych.

W dzisiejszych czasach nie wystarczy już zakup

technologii. Koniecznością stało się jej ciągłe ulep-

szanie i podążanie za rosnącymi oczekiwaniami

klientów. Tym samym rola ośrodków innowacyj-

nych w budowie silnej pozycji gospodarczej kraju

wciąż dynamicznie rośnie.

Jak pokazują przykłady, takie jak BioNanoPark,

nadeszła era budowy „gospodarki opartej na wie-

dzy” (ang. knowledge-based economy) poprzez

wykorzystanie silnej kooperacji świata nauki

i biznesu. Jest to szczególnie istotne, biorąc pod

uwagę duży potencjał krajowych ośrodków aka-

demickich i rosnącej otwartości przedsiębiorców

na zdobywanie rynków zagranicznych. Miernikiem

efektywności takiego podejścia jest wzrost liczby

miejsc pracy w wysoko specjalizowanych bran-

żach oraz umocnienie wzrostu gospodarczego

kraju na najbliższe dziesięciolecia.

CENTRA TRANSFERÓW TECHNOLOGII stanowią grupy jednostek doradczych, których misją jest adaptacja nowoczesnych technologiiprzez małych i średnich przedsiębiorców (MŚP) lub nowo powstające �rmy. Ich działalność opiera się na propagowaniu wiedzyi umiejętności poprzez wszelkiego rodzaju doradztwo, szkolenia, asysty w transferze technologii i ich komercjalizacji.

PREINKUBATORY wspierają studentów, absolwentów i pracowników naukowych w tworzeniu nowych �rm poprzez edukacjęi promocję przedsiębiorczości oraz wspieranie działań na rzecz komercjalizacji innowacyjnych produktów i technologii.

INKUBATORY TECHNOLOGICZNE funkcjonują w otoczeniu instytucji naukowo-badawczych i zajmują się wspieraniemzakładania innowacyjnych �rm i kompleksową pomocą w osiągnięciu przez nie zdolności do samodzielnego prowadzeniaefektywnej działalności gospodarczej. Inkubatory w swojej ofercie zapewniają usługi z zakresu doradztwa prawnego,organizacyjnego i �nansowego, opiniowania przedsięwzięć przez instytucje naukowe, pomocy w pozyskiwaniuśrodków �nansowych czy dostępu do powierzchni biurowej i laboratoryjnej.

PARKI TECHNOLOGICZNE stanowią zorganizowane kompleksy, w ramach których prowadzonajest działalność wspierania innowacyjnych przedsięwzięć w branżach zaawansowanych technologicznieoraz zapewnienie warunków do transferu technologii i komercjalizacji rezultatów badań.

INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI zapewniają pomoc osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczejmiędzy innymi poprzez korzystne wynajęcie powierzchni biurowej i produkcyjnej, dostęp do infrastruktury technicznej,usługi doradczo-szkoleniowe, pomoc w uzyskaniu środków na rozwój �rmy, w tym świadczenie atrakcyjnych rynkowo pożyczek.

FUNDUSZE POŻYCZKOWE to instytucje non pro�t, które wypracowany zysk przeznaczająna udzielanie pożyczek dla MŚP oraz ułatwienie im dostępu do zewnętrznych źródeł �nansowania.

OŚRODKI SZKOLENIOWO-DORADCZE zajmują się popularyzowaniem idei przedsiębiorczości i samozatrudnieniaoraz wspieraniem inicjatyw społecznych w zakresie tworzenia oraz rozwijania małych i średnich przedsiębiorstw.

DZIAŁALNOŚĆ OŚRODKÓW INNOWACYJNOŚCI (OI) PROWADZONA JEST GŁÓWNIE NA RZECZMAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW, W RAMACH NIŻEJ WYMIENIONYCH FORM AKTYWNOŚCI:

W wyniku projektu „Bio‑NanoPark+” powstanie oferta zapewniająca dostęp do laboratoriów:

� Symulacji

Molekularnych

� Medycyny

Spersonalizowanej

� Badań Strukturalnych

Nanomateriału

� Biosensorów i Elektroni-

ki Organicznej

� Autentykacji Produktów

� Biotechnologiczne

Działanie 5.3 PO IG Wspieranie ośrodków innowacyjności

Działanie to służy tworzeniu i rozwojowi ośrodków innowacyjności – w szczególności parków naukowo-technologicznych. Mają

one zapewnić korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorstw z obszarów nowych technologii, wykorzystujących nowoczesne roz-

wiązania oraz dostęp do kompleksowych usług oferowanych przedsiębiorcom chcącym wprowadzić na rynek nową jakość, jak

również naukowcom pragnącym rozpocząć działalność gospodarczą.

Do końca września 2014 roku podpisano 12 umów, kwota dofinansowania przekroczyła 1 mld 199 mln zł. Zrealizowano płatności w

wysokości prawie 865 mln zł.

20

Kreatywność, inicjatywa, wiara we własne możliwości, silna potrzeba suk-

cesu to cechy powszechnie przypisywane młodym, a jednocześnie atuty

pożądane u przedsiębiorcy rozpoczynającego działalność gospodarczą,

wchodzącego na rynek i realizującego własne pomysły biznesowe.

Na polskim rynku, według danych GUS, aż 30%

firm prowadzona jest przez osoby poniżej 30. roku

życia.

Okazuje się, że młodzi Polacy należą do europej-

skiej czołówki, jeśli chodzi o chęć uruchomienia

własnej działalności gospodarczej. Blisko dwie

trzecie polskiej młodzieży chciałoby mieć własną

firmę (62%). Dla porównania, w innych krajach

Europy chęć rozpoczęcia działalności na własny

rachunek deklaruje 74% młodych Bułgarów, 64%

Litwinów czy 63% Łotyszy. Średnia europejska

wynosi natomiast 43%.

Raport Youth on the move (2011 r.) został oparty

na badaniach sondażowych przeprowadzonych

przez Instytut Gallupa w krajach UE oraz w Chor-

wacji, Turcji, Norwegii i Islandii. Badano skłonność

Europejczyków w wieku 18-35 lat do podejmowa-

nia własnych inicjatyw.

Młode firmy, ich potrzeby, możliwości i ogranicze-

nia najlepiej znane są podmiotom i ekspertom

prowadzącym inkubatory przedsiębiorczości. Pra-

cownicy Agencji Rozwoju Pomorza, która zarządza

Funduszem Kapitałowym (działanie 3.1 PO IG),

podkreślają, że najważniejsza jest wszechstron-

ność i determinacja początkującego przedsię-

biorcy. Wchodząca na rynek firma nie dysponuje

wieloosobowym zespołem, który wnosiłby do

projektu zróżnicowane kompetencje i umiejętno-

ści. Nowi inwestorzy muszą nie tylko opracować

innowacyjny produkt czy usługę, ale powinni

także zająć się jego sprzedażą.

O młodych firmach, także tych prowadzonych

przez młodych przedsiębiorców, może wiele opo-

wiedzieć Jagiellońskie Centrum Innowacji, które

wspiera projekty z branży life science. Udostępnia

62%62% 43%43%

PolskaEuropa

Źródło: Raport „Youth on the move”

Młodość w biznesie

21

ono infrastrukturę do przeprowadzania badań

naukowych. Pomaga też pozyskiwać środki na

wdrożenie innowacyjnych projektów za pośred-

nictwem powołanego w tym celu funduszu

kapitału zalążkowego JCI Venture Sp. z o.o. Spół-

ka powstała w 2008 roku w efekcie pozyskania

dofinansowania z działania 3.1 Programu Opera-

cyjnego Innowacyjna Gospodarka. Udziałowcami

JCI Venture są JCI (51%) oraz fundusz Satus (49%).

Spółka inwestuje w wybrane projekty w pierwszej

fazie ich rozwoju (fundusz seed capital). Na każdy

z rozwijanych projektów JCI Venture jest w sta-

nie samodzielnie przeznaczyć do 200 tys. euro.

Fundusz pomaga też przedsiębiorcom w poszu-

kiwaniu inwestorów na zewnątrz, jak i aplikować

o dofinansowanie w ramach działań PO IG.

Czy początkujący inwestorzy są mile widziani na rynku? Pierwsze kroki są trudne. Nie mają oni doświad-

czenia w efektywnym funkcjonowaniu w branży

i pokonywaniu barier administracyjnych. Niejed-

nokrotnie brakuje im też kapitału na pokrycie kosz-

tów początkowych związanych z uruchomieniem

działalności, a są one bardzo wysokie – zwłaszcza

jeżeli chodzi o innowacje technologiczne. Horren-

dalne koszty pochłania na przykład wynajem labo-

ratoriów, które są niezbędne dla przeprowadzenia

badań. Setki tysięcy, a nawet miliony złotych kosz-

tuje potrzebny sprzęt laboratoryjny. Młodzi z regu-

ły nie posiadają takich środków. Tymczasem banki

czy instytucje leasingowe niechętnie finansują

podmioty, które nie mają ugruntowanej pozycji na

rynku.

Niemniej jednak na polskim rynku działa coraz więcej młodych biznesmenów. Jak udaje się im ominąć początkowe bariery? W tej sytuacji niezwykle pomocne okazują się

przeróżne instytucje wspierania biznesu, inkuba-

tory czy parki technologiczne. Jagiellońskie Cen-

trum Innowacji dofinansowuje firmy z szeroko

pojętej branży life science, która obejmuje takie

obszary, jak: biotechnologia, farmacja, chemia,

badania kliniczne czy tworzenie i rozwijanie różne-

go rodzaju wyrobów medycznych. W przypadku

tych dziedzin bariery wejścia na rynek są wyjąt-

kowo wysokie. Część produktów i usług wytwa-

rzanych w tej sferze dotyczy ochrony zdrowia,

co powoduje konieczność korzystania z kosz-

townej infrastruktury czy też prowadzenia badań

w określonych standardach. Młodzi przedsiębior-

cy stanowią około 30 proc. całej puli firm, którymi

się opiekujemy. Pomagamy im na różnych płasz-

czyznach. Udostępniamy laboratoria na pre-

ferencyjnych warunkach, w niektórych przy-

padkach inwestujemy w zakup potrzebnego

sprzętu, wspólnie pracujemy nad strategią bizne-

sową, a także oferujemy pomoc w zakresie księ-

gowości i kwestii notarialnych. Wreszcie dbamy

o współpracę firm znajdujących się pod naszą

opieką. To z kolei daje młodym inwestorom moż-

liwość uczenia się od podmiotów z większym

doświadczeniem czy znajdowania kontrahentów

i podwykonawców potrzebnych do realizacji ich

projektów.

Oprócz pomocy merytorycznej i  technicz-nej często niezbędna jest pomoc finansowa. W  jaki sposób mogą się o  nią starać młodzi przedsiębiorcy? Poprzez nasz fundusz kapitału zalążkowego – JCI

Venture – możemy zainwestować początkowy

kapitał już na etapie pomysłu i wspólnie powo-

łać spółkę kapitałową. Później, już razem, często

Wywiad z Pawłem Szydłowskim dyrektorem inwestycyjnym funduszu JCI Venture

Jagiellońskie Centrum Innowacji wspiera projekty z branży life science, udostępnia infrastrukturę na rzecz przeprowadzenia badań naukowych oraz pomaga w pozyskaniu środków na wdrożenie w życie innowacyjnych projektów. Centrum aktywnie wspiera także rozwój pomysłów młodych przedsiębiorców.

22

pracujemy nad pozyskaniem dodatkowych środ-

ków finansowych z zewnątrz. Pomagamy sporzą-

dzać wnioski o dofinansowanie z Unii Europejskiej,

na przykład do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsię-

biorczości, a następnie prowadzić odpowiednie

rozliczenia i czuwać nad prawidłową realizacją

projektu. Wspieramy również promocję pomy-

słu. Pomaga to w znalezieniu zarówno kolejnych

inwestorów, jak i potencjalnych klientów.

Czy pomysły młodych mają szansę na udaną komercjalizację?Często mamy do czynienia z bardzo ciekawymi

pomysłami autorstwa doktorantów czy absol-

wentów uczelni. Projekty te mają duże szanse

na komercyjny sukces. Zwłaszcza jeżeli chodzi

o branżę life science. Duże koncerny farmaceu-

tyczne często poszukują ciekawych koncepcji

na zewnątrz, w małych biotechnologicznych

spółkach. Dzieje się tak dlatego, że ryzykownym

pomysłom trudno zaistnieć w obrębie struktury

korporacyjnej. Eksperci rynkowi wiedzą, że małe

firmy z definicji są bardziej innowacyjne. Młodzi

Polacy zdają sobie sprawę, że mają możliwość

przebicia się, o ile posiadają jakościowy pomysł

o charakterze innowacyjnym, odpowiadający

potrzebom rynku. Dlatego też coraz częściej nad

Wisłą mamy do czynienia z młodym pokoleniem

biznesmenów.

Co wpłynęło na zmianę podejścia młodych do przedsiębiorczości? Decydujące znaczenie w tym procesie miało unij-

ne wsparcie finansowe. Do momentu przystąpie-

nia Polski do Unii Europejskiej w kraju zwyczajnie

brakowało instrumentów do wspierania takich

młodych innowatorów. Dzięki unijnym fundu-

szom powstało wiele parków technologicznych

i instytucji wsparcia biznesu. Ponadto branża start-

-upowa pod wpływem Zachodu stała się modna

również u nas. Coraz częściej młodzi absolwenci

zamiast „pracy dla kogoś” wybierają opcję założe-

nia własnej działalności.

Tylko dla młodych przedsiębiorców

Większość inkubatorów i instytucji otoczenia

biznesu służy wsparciem każdej firmie, nieza-

leżnie od wieku właściciela. Ale są też działania,

które skierowane są bezpośrednio do nowych

przedsiębiorstw prowadzonych przez młodych

inwestorów.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wdra-

ża transgraniczny program wymiany dla młodych

biznesmenów – Erasmus. Stwarza on przyszłym

i początkującym inwestorom możliwość uczenia

się od doświadczonych przedsiębiorców pro-

wadzących małe firmy w innych państwach Unii

Europejskiej.

Wymiana doświadczeń możliwa jest podczas

pobytu nowicjuszy u doświadczonych właści-

cieli firm, którzy pomagają młodym w zdobywa-

niu umiejętności koniecznych do prowadzenia

własnej działalności.

Również w najbliższej perspektywie finansowej,

przewidzianej do 2020 roku, PARP będzie praw-

dopodobnie wdrażała działania, których bene-

ficjentami będą nowe firmy prowadzone przez

młodych przedsiębiorców. Mowa tu o Programie

Operacyjnym Polska Wschodnia.

W ramach tej inicjatywy planowane jest wsparcie

dla start-upów zakładanych przez osoby do 35.

roku życia oraz działania w zakresie internacjo-

nalizacji. Nowe firmy będą zakładane z wykorzy-

staniem systemu preinkubacji, co dla młodych

oznacza dodatkowy zysk w postaci mentoringu

i coachingu, dostęp do wiedzy i doświadczenia

wykwalifikowanych ekspertów i trenerów.

W skali całej Unii Europejskiej Polska należy do krajów z największą liczbą zakładanych przedsiębiorstw. Według danych GUS z roku na rok liczba nowo powstałych małych i średnich firm zwiększa się o kilkanaście procent. W 2005 roku powstało 300 tys., a w 2012 już 517 tys. nowych małych i średnich przedsiębiorstw.

23

Efekty wykorzystania środków pochodzących z funduszy europejskich wi-

dzimy i doceniamy na co dzień. Na coraz większej liczbie tablic informa-

cyjnych, stron internetowych czy choćby na materiałach szkoleniowych

można znaleźć symbole Unii Europejskiej, świadczące o tym, że do ich zre-

alizowania przyczyniły się fundusze z dotacji. Gdyby nie wsparcie finanso-

we, większość z nich prawdopodobnie nigdy by nie powstała.

Jednym z pierwszych kroków niezbędnych, aby

otrzymać wsparcie finansowe, było przygotowa-

nie i złożenie wniosku aplikacyjnego. Od 2007

roku, w którym rozpoczęliśmy realizację progra-

mu Innowacyjna Gospodarka, proces aplikacji był

niejednokrotnie zmieniany, doskonalony, a jego

kolejne modyfikacje były m.in. odpowiedzią na

potrzeby i spostrzeżenia samych przedsiębiorców.

Do pierwszej połowy 2010 roku, w Progra-

mie Operacyjnym Innowacyjna Gospodar-

ka, aby złożyć wniosek aplikacyjny, należa-

ło obowiązkowo dostarczyć jego papierową

wersję. Oczywiście najpierw wypełniało się apli-

kację w Generatorze Wniosków na stronie

www.parp.gov.pl. Po wypełnieniu wszystkich pól

wydrukowaną wersję należało podpisać i wysłać

pocztą lub złożyć osobiście. Obowiązkowe było

dołączenie wersji elektronicznej, np. na płycie CD,

oraz dodatkowych wymaganych załączników. Taki

komplet dokumentów, w zamkniętej kopercie,

wysyłało się pocztą, kurierem lub dostarczało oso-

biście. Jeśli wniosek papierowy nie dotarł do daty

zamknięcia konkursu, oznaczało to, że nie był brany

pod uwagę.

Generator wniosków, czyli droga od wydruku do aplikacji internetowej

Wniosek zarejestrowanyi złożony w generatorze

Wydruk wnioskuz generatora

Odpowiednio wcześniej- uwzględniając czas

potrzebny na doręczenie

Podpisanie wydrukui przesłanie do RIF

wraz z dokumentemrejestrowym

Wery�kacja wnioskuz bazy z nadesłanym

dokumentem

Ocenaformalna

24

W konkursach w ramach PO IG, ogłoszonych

od drugiej połowy 2010 roku, pojawiła się nowa

możliwość – platforma ePUAP. Nadal należało sko-

rzystać z Generatora Wniosków, jednak za pomo-

cą platformy ePUAP można było wysłać komplet

wymaganych dokumentów i załączników bez

wychodzenia z domu. Potrzebny był do tego bez-

pieczny podpis elektroniczny potwierdzony waż-

nym certyfikatem kwalifikowanym.

Wniosek o dofinansowanie uznawany był za

wypełniony po dokonaniu pozytywnej jego wali-

dacji w generatorze. Następnie należało go, także

za pośrednictwem generatora, zarejestrować

w odpowiedniej Regionalnej Instytucki Finansują-

cej. Przypisanie aplikacji do właściwego RIF odby-

wało się automatycznie, zgodnie z siedzibą spółki

lub miejscem zamieszkania. Datę złożenia wnio-

sku stanowił moment jego rejestracji w Genera-

torze Wniosków.

Formalne potwierdzenie złożenia mogło nastąpić

w ciągu 3 do 5 dni roboczych – tyle czasu miał

aplikujący podmiot na złożenie podpisów przez

osoby upoważnione i wysłanie wymaganych

załączników. Mógł tę czynność wykonać elektro-

nicznie – za pośrednictwem ePUAP, lub tradycyj-

nie – wydrukować wniosek z generatora, spiąć go

trwale z załącznikami i dostarczyć w zamkniętej

kopercie do RIF osobiście, kurierem albo pocztą.

W tej ostatniej sytuacji o dotrzymaniu terminu

zgłoszenia decydowała data nadania przesyłki,

czyli stempel pocztowy.

W 2011 roku nastąpiła zmiana najbardziej oczeki-

wana przez wnioskodawców – został wprowadzo-

ny Profil Zaufany. Jest to ciekawa i bardzo wygodna

alternatywa, szczególnie dla osób prowadzących

jednoosobową działalność, które nie chcą ponosić

dodatkowych kosztów, a elektroniczny podpis nie

Wniosekzarejestrowany

i złożonyw generatorze

Rejestracjawnioskodawcy

na ePUAP

Dodaniezałączników

Podpisanieformularza

z załącznikamikwali�kowanym

podpisem

Przesłaniedo PARP

Wery�kacja IDi sumy kontrolnej

Ocenaformalna

Prawidłowo określić kod klasy�kacji PKD lub EKD podstawowej działalności wnioskodawcy

Wpisać prawidłową datę rejestracji działalności gospodarczej

Po wezwaniu do uzupełnienia nie zmieniać istotnych treści wniosku o do�nansowanie,np. w zakresie wartości wskaźników, kwot dotyczących źródeł �nansowania czy treści pól opisowych

Nie popełniać błędów rachunkowych

Sprawdzić, czy wersja papierowa wniosku nie różni się od wersji elektronicznej

Prawidłowo określić wskaźniki produktu i rezultatu

Podać planowany termin rozpoczęcia realizacji zgodnie z terminemokreślonym w regulaminie przeprowadzania konkursu

Nie pozostawiać pustych pól

I przede wszystkim: uważnie przeczytać regulamin przeprowadzaniakonkursu wraz z pozostałymi dokumentami aplikacyjnymi i spełniać wszystkie zawarte w nim warunki

NA CO GłÓWNIE UWAŻAĆ, ABY WNIOSEK UZYSKAŁ AKCEPTACJĘ FORMALNĄ

25

jest im niezbędny w codziennej pracy. W perspek-

tywie finansowej 2014–2020 podczas składania

wniosków będziemy nadal korzystać z platformy

ePUAP oraz Profilu Zaufanego. Wszystkie podmio-

ty, które planują aplikowanie o środki finansowe,

zachęcamy do założenia konta na platformie już

teraz. W ten sposób można zyskać czas na zapo-

znanie się z jej działaniem i uniknąć błędów czy

niepotrzebnego stresu w momencie składania

wniosku.

Przygotowując projekt, warto poświęcić chwilę

i zapoznać się z opisem najczęściej popełnianych

błędów, dostępnym na stronach PARP w zakład-

kach poświęconych poszczególnym działaniom

i konkursom. Nawet aplikując do konkursów

ogłaszanych w nowej perspektywie finansowej

i w nowych programach operacyjnych, jak Inteli-

gentny Rozwój, warto przejrzeć informację o naj-

częstszych błędach formalnych , które popełnili

wnioskodawcy PO IG. Można je przecież potrakto-

wać jako dodatkową listę kontrolną.

W  czasie trwania Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój w  latach 2014‑2020, dla ułatwienia aplikacji, większość wymaganych do tej pory zaświadczeń zastąpią oświadczenia przedstawiane przez beneficjentów.

W przypadku działania 4.4 PO IG Nowe inwestycje o wy‑sokim potencjale innowacyjnym regulamin konkursu prze‑widywał dodatkowy etap – panel ekspertów. Wniosek, po uzyskaniu pozytywnej oceny merytorycznej, przekazywa‑ny był do oceny przeprowadzanej przez panel ekspertów, a  wnioskodawca był zobowiązany do przeprowadzenia krótkiej prezentacji, obejmującej zagadnienia dotyczące innowacyjności produktu w skali międzynarodowej; opła‑calności projektu; konkurencyjności produktu na rynku międzynarodowym; strategii zarządzania realizacją pro‑jektu w  ujęciu organizacyjnym, kadrowym, kosztowym i kontrolnym; strategii marketingowej wprowadzenia pro‑duktu na rynek.

31 grudnia 2015 roku nastąpi definitywne zamknięcie Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Od 2007 roku, zarówno Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wdrażając działania PO IG, jak i przedsiębiorcy, insty‑tucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe realizując projekty, wspierały szeroko rozumianą innowacyjność. Do końca września 2014 roku PARP podpisała prawie 15,5 tysiąca umów na realizację projektów. Alokacja prze‑znaczona na działania prowadzone przez Agencję wynosi obecnie 17,5 mld zł, co stanowi ponad 40% funduszy przekazanych na realizację całego Programu.Aktualnie dobiegają końca prace nad kształtem nowego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Będzie on służył rozwojowi polskiej gospodarki w nowej perspektywie finansowej na lata 2014–2020. Jesteśmy pewni, że sektor MŚP zidentyfikuje w nim wiele interesujących działań. Mamy nadzieję, że nadal będzie nam dane mieć przyjemność współpracy z Państwem i wspólnie realizować innowacyjne pomysły i projekty.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) jest agencją rządową, która od 14 lat wspiera rozwój przedsiębiorczości w Polsce. Celem działania PARP jest rozwój małych i średnich firm – powstawanie nowych podmiotów, podnoszenie kwalifikacji i wzrost potencjału, wzmocnienie pozycji konkurencyjnej w oparciu o innowacyjność i nowoczesne technologie, kształtowanie przyjaznego otoczenia biznesowego, tworzenie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej. Realizując działania wspie-rające przedsiębiorców (a także: instytucje otoczenia biznesu, jednostki samorządu terytorialnego, państwowe jednostki budżeto-we, uczelnie), PARP korzysta ze środków budżetu państwa oraz funduszy europejskich. Zarówno w okresie przedakcesyjnym, jak i po wejściu przez Polskę do Unii Europejskiej, PARP oferowała przedsiębiorcom wsparcie finansowe, szkoleniowo-doradcze i infor-macyjne. Do 2015 r. Agencja jest odpowiedzialna za realizację działań w ramach trzech programów operacyjnych: Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki oraz Rozwój Polski Wschodniej oraz aktywnie uczestniczy w opracowaniu założeń programów pomocowych w perspektywie finansowej 2014-2020.

PARP posiada doświadczenie nie tylko w przekazywaniu unijnej pomocy przedsiębiorcom. Od kilku lat w Agencji działa Ośrodek Badań nad Przedsiębiorczością, którego zadaniem jest prowadzenie badań z zakresu przedsiębiorczości, innowacyjności, za-sobów ludzkich i usług wspierających prowadzenie działalności gospodarczej. W oparciu o ich wyniki powstają założenia dla kolej-nych programów pomocowych, które odpowiadają na zidentyfikowane potrzeby przedsiębiorców. Od 2013 r. PARP realizuje pro-jekt pilotażowy służący analizie wpływu projektowanych i istniejących regulacji na sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MSP).

Aby pomoc była skuteczna, przedsiębiorca musi mieć łatwy dostęp do informacji na jej temat. PARP zainicjowała utworzenie Krajowego Systemu Usług dla MŚP (KSU). KSU oferuje doradztwo dla firm na każdym etapie prowadzenia działalności: od re-jestracji działalności, poprzez sprawne prowadzenie i zarządzanie firmą, aż po zawieszenie lub zakończenie działalności. Wszystkie ośrodki KSU (około 170) działają na podstawie wypracowanych Standardów Usług, dzięki czemu przedsiębiorca może być pewien, że otrzyma usługę najwyższej jakości. Przedsiębiorca chcący skorzystać z usługi doradztwa biznesowego ma do wyboru: Punkty Konsultacyjne KSU, ośrodki Krajowej Sieci Innowacji KSU oraz ośrodki realizujące usługi w zakresie ochrony środowiska, szybkiej optymalizacji kosztów, a także ośrodki testujące nowe usługi pilotażowe. Dodatkowo może otrzymać pożyczkę lub poręczenie ze współpracującego funduszu. Wiele organizacji tworzących KSU współpracuje jednocześnie z innymi znanymi sieciami, takimi jak Enterprise Europe Network (konsorcja dawnych Centrów Euro Info, EIC i Ośrodków Przekazu Innowacji, IRC).

Działający przy PARP ośrodek sieci Enterprise Europe Network daje szansę przedsiębiorcom na skorzystanie z możliwości rynku ogólnoeuropejskiego. Ośrodek oferuje nieodpłatne, kompleksowe usługi obejmujące informacje, szkolenia i doradztwo, przede wszystkim z zakresu prawa i polityk Unii Europejskiej, prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i za granicą, dostępu do źródeł finansowania, internacjonalizacji przedsiębiorstw, transferu technologii oraz udziału w programach ra-mowych UE. Ponadto, sieć Enterprise Europe Network, dzięki współpracy blisko 600 organizacji członkowskich z ponad 50 krajów w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Azji i Ameryce, pomaga przedsiębiorcom w znalezieniu partnerów zagranicznych oraz organi-zacji ich udziału w targach i misjach gospodarczych.PARP działa jako punkt kontaktowy w programie „Erasmus dla młodych przedsiębiorców”, finansowanym przez Komisję Europej-ską. Program ten oferuje przyszłym lub początkującym przedsiębiorcom możliwość wyjazdu na staż do firm w innych krajach Unii Europejskiej.

Zaangażowanie PARP w międzynarodowe fora i organizacje zajmujące się wspieraniem przedsiębiorczości i innowacyjności prze-kłada się na jakość oferowanych usług i ich zbieżność ze światowymi tendencjami. Członkostwo w TAFTIE (Europejska Sieć Agen-cji Innowacyjnych) gwarantuje stały dostęp do najlepszych praktyk stosowanych w wiodących europejskich agencjach wspiera-jących innowacyjność. W 2014 r. PARP przewodniczyła TAFTIE, dzięki czemu miała możliwość inicjowania dyskusji w obszarach szczególnie istotnych z polskiej perspektywy oraz prezentacji w ramach sesji eksperckich osiągnięć polskich firm i naukowców.Jako członek Światowej Sieci Ekspertów na rzecz Konkurencyjności, Klastrów i Innowacyjności (TCI), PARP ma możliwość nawią-zywania roboczych kontaktów z ekspertami z różnych krajów świata oraz wymiany doświadczeń i wiedzy w obszarze rozwija-nia klastrów i polityki opartej na klastrach. PARP jest również członkiem stowarzyszonym IASP (Międzynarodowe Stowarzyszenie Parków Naukowo-Technologicznych i Stref Innowacji), dzięki czemu korzysta z bogatych doświadczeń zagranicznych parków naukowo-technologicznych.

W nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości będzie pełnić rolę podmiotu prowadzą-cego Rejestr Usług Rozwojowych. Rejestr będzie zapewniał powszechny dostęp do informacji na temat podmiotów świadczą-cych usługi rozwojowe oraz ich oferty, tak aby każdy zainteresowany przedsiębiorca (instytucja) lub osoba dorosła mogła w spo-sób prosty i szybki wyszukać lub zamówić ofertę rozwojową dopasowaną do swoich potrzeb. Rejestr będzie otwarty na wszystkie usługi rozwojowe (np. szkolenia, doradztwo, studia podyplomowe, mentoring itp.), zarówno współfinansowane ze środków EFS, jak i usługi komercyjne, finansowane w całości przez zamawiających (m.in. przedsiębiorców).

PARP systematycznie dopasowuje ofertę informacyjno-doradczą do zmieniających się potrzeb przedsiębiorców oraz pojawiają-cych się nowych kanałów komunikacji. Obecnie Agencja dysponuje kilkunastoma specjalistycznymi portalami interneto-wymi, oferującymi szkolenia e-learningowe, e-booki, transmisje ze spotkań szkoleniowych i konferencji, wiadomości na temat możliwości dofinansowania biznesu, bazy wiedzy, publikacje, wyniki badań. Z informacji i narzędzi zawartych we wszystkich por-talach PARP dostępnych za pośrednictwem głównego portalu Agencji www.parp.gov.pl korzysta blisko milion internautów miesięcznie.

Osoby zainteresowane uzyskaniem informacji na temat programów wsparcia oferowanych przez PARP dla przedsiębiorców oraz instytucji otoczenia biznesu, mogą skorzystać z infolinii prowadzonej w ramach Informatorium PARP. Konsultanci udzielają in-formacji telefonicznie pod numerami 22 432 89 91-93 oraz 0-801 33 22 02 lub mailowo pod adresem: info@parp.gov.pl.

Zapraszamy do skorzystania z naszych usług!

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczościul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawatel. + 48 22 432 80 80faks: + 48 22 432 86 20biuro@parp.gov.pl

www.parp.gov.pl

Punkt informacyjny PARPtel. + 48 22 432 89 91-93801 332 202info@parp.gov.pl

Zapraszamy do skorzystania z naszych usług!

Copyright © by Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2014. Wszelkie prawa zastrzeżone.