Inicjatywa GOLD jako przykład prewencji schorzeń układu oddechowego

Prof. dr hab. med. Ewa Niżankowska-MogilnickaSpecjalista Wojewódzki do Spraw Pulmonologii

Kierownik Kliniki Chorób Płuc CMUJ

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

• Obejmuje przewlekłe zapalenie oskrzeli (nieżyt) oraz rozedmę płuc

• objawy: kaszel, odkrztuszanie plwociny, duszność wysiłkowa, spoczynkowa

• objawy niewydolności oddechowej- stała konieczność koncentratora tlenu w domu

• skrajne inwalidztwo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

• Stanowi poważny i narastający problem zdrowia publicznego na całym świecie, związany z rozpowszechnieniem nałogu palenia tytoniu i zanieczyszczeniem środowiska.

• Wśród przyczyn przewlekłej chorobowości i umieralnościw Stanach Zjednoczonych POChP zajmuje 4 miejsce, a 5 miejsce wśród przyczyn skrócenia życia w pełnym zdrowiuna całym świecie.

• Instytucje odpowiedzialne za opiekę zdrowotną i urzędnicy państwowi nie poświęcają tej chorobie należytej uwagi.

POChP w Polsce • Szacuje się, że w Polsce na POChP choruje około

2 mln ludzi.• Grupę dużego ryzyka zachorowania na POChP

osoby, które ukończyły 40 rż. i palą lub paliły papierosy przez co najmniej 10 lat.

• Około 5 mln ludzi spośród 16 mln mieszkańców Polski po 40 rż. pali papierosy przynajmniej od 10 lat.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Zaangażowana grupa naukowców zachęciła amerykański National Heart, Lung and Blood Institute oraz Światową Organizację Zdrowia do utworzenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc - Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease -

GOLD

GOLD: Dokumenty

• Raport: Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i zapobiegania POChP

• Skrócone wytyczne postępowania (Executive Summary)

• Podręczny przewodnik postępowania dla pracowników służby zdrowia

• Poradnik dla chorych i ich rodzin

Patogeneza POChP

Czynnik szkodliwy(dym tytoniowy, zanieczyszczenia, narażenie zawodowe)

POChP

Czynniki genetyczneInfekcje dróg oddechowych

Inne

Raport GOLDCztery składowe postępowania

w POChP1. Ocena i monitorowanie ciężkości choroby 2. Zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka3. Postępowanie w stabilnej POChP

- edukacja- leczenie farmakologiczne- leczenie niefarmakologiczne

4. Postępowanie w zaostrzeniach choroby

Ocena ciężkości i monitorowanie przebiegu choroby:

główne aspekty

• Spirometria jest „złotym standardem” w rozpoznawaniu i ocenie ciężkości POChP.

• Pracownicy służby zdrowia prowadzący diagnostykę i leczenie chorych na POChP powinni mieć możliwość wykonywania spirometrii.

Zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka: główne aspekty

• W zapobieganiu wystąpieniu i progresji POChP duże znaczenie ma zmniejszenie narażenia na dym tytoniowy, pyły i środki chemiczne w miejscu pracy oraz zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniachi środowisku zewnętrznym.

• Zaprzestanie palenia jest najskuteczniejszą i najbardziej opłacalną metodą zmniejszenia ryzyka rozwoju POChP i zatrzymania postępu choroby (dane kategorii A).

Program POCHPPoznaj wiek swoich płuc

Organizatorzy:Specjalista Wojewódzki ds. Pulmonologiiprof. dr hab. Ewa Niżankowska-Mogilnickadr med. Wojciech Skucha, Ordynator Oddziału Pulmonologii Proszowicedr med. Marcin Kuta, Dyrektor Kasy Chorych ds. lecznictwadr med. Grażyna Spychałowicz, Koordynator ds. profilaktyki Kasy Chorychdr B. Różański, Dyrektor Departamentu Analiz i Planowania Kasy Chorych

Finansowanie: - Małopolska Regionalna Kasa Chorych,Dyrektor dr Jacek Kukurba

- Firma Behringer Ingelheim

Cel programu

• Wczesne wykrywanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

• ukierunkowane postępowanie u osób ze stwierdzoną patologią układu oddechowego

• kompleksowa pomoc w rzuceniu nałogu palenia

Metodologia programu• Badaniem spirometrycznym zostały objęte osoby,

nie leczone wcześniej na POCHP z grupy podwyższonego ryzyka - palacze powyżej 39 roku życia, palący ponad 10 lat

• Osoby, u których została stwierdzona POCHP poddano badaniu na poziom 1AT

Realizacja programu

• Przed rozpoczęciem programu - akcja informacyjna w mediach,

• Pacjenci zgłaszają się do Poradni Chorób Płuc bez skierowania z POZ-u,

• Przeprowadzona ankieta „POZNAJ WIEK SWOICH PŁUC”

• Badanie spirometryczne, w tym próba rozkurczowa,• U młodych chorych z obturacją ciężkiego stopnia

wykonano badanie poziomu 1AT

Zakres programu

• Badaniem objęto około 8,5 tys. osób,• w 19 placówkach na terenie całego województwa

małopolskiego

Rozmieszczenie placówek

bocheńskibrzeski

chrzanowski

dąbrowski

gorlicki

krakowski

limanowski

miechowski

myślenicki

nowosądeckinowotarski

olkuski

oświęcimski

proszowicki

suski

tarnowski

tatrzański

wadowicki

wielicki

m. Kraków

m. Nowy Sącz

m. Tarnów

Miechów

Olkusz

Chrzanów Krzeszowice

Oświęcim

Sucha Besk.

Proszowice

Wieliczka

Dąbrowa Tarn.

Brzesko

Limanowa

Zakopane

Procentowy rozkład badanych w grupach wiekowych

Procentowy rozkład wieku

7,34

39,92

30,05

17,83

4,73

0,11 0,020,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

do 40 lat 40 - 50 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80 - 90 90 - 100

Przewlekłe zapalenie oskrzeli wśród badanych

53%

47% kaszel < 2 lata lub brak

przewlekłe zapalenieoskrzeli

Odsetek pacjentów z POCHP

FEV1 / VC%N < 85%

17,38

82,62

spir <= 85spir > 85

Postać POCHP(wg. klasyfikacji GOLD)

30,82

51,32

16,01

1,85

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

%

stopień Ipostać lekka

stopień IIa stopień IIb stopień IIIpostać ciężkapostać umiarkowana

Postać POCHP

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Inicjatywa GOLD zwróci na POChP uwagę rządów, osób odpowiedzialnych za zdrowie publiczne, pracowników służby zdrowia i całego społeczeństwa, niemniej jednak do opanowania tego poważnego problemu zdrowia publicznego konieczne będą skoordynowane wysiłki wszystkich zaangażowanych w opiekę zdrowotną.

GOLD w Polsce

Polskie Towarzystwo Ftizjopneumonologiczne Towarzystwo Internistów Polskich Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób płuc Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób wewnętrznych Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej

www.gold.mp.pl

Global Initiative for ChronicObstructiveLungDisease