Inguruko 2.proiektua.hezkidetza

0

HAURREKIN EMOZIOAK

LANTZEN

HEZKIDETZA PROIEKTUA

MATXINSALTOAK:

Leire Jimenez

Aroa Jimenez

Miren Gabiña

Onintza Garitaonaindia

Iker Diaz de Gereñu

Oihane Diez

Gizarte eta kultura ingurunearen

ezagutza.

HH:31

1

AURKIBIDEA

• Justifikazioa……………………………………………………….. 2.orr.

1. Jarduera: Txoko-txiki……………………………………………..3.orr

2. Jarduera: Hau lasaitasuna!....................................... ...............6.orr

3. Jarduera: Kezkamuxelak ipuina……………………………….. 9.orr

4. Jarduera: Emozioen memoria…………………………………..11.orr

2

JUSTIFIKAZIOA

Hezkidetza, jaio berriengandik hasita, bizitza osoan zehar landu beharreko jarrera,

ikuspegia edota, hobeto esanda, balorea litzateke. Konkretuki, haur bakoitzaren

generoa kontuan hartu barik aurrera eramaten den hezkuntza prozesua da. Haur

guztiei eta bakoitzaren sexua kontuan hartu barik, modu parekide batean heztea heldu

duen hezkuntza filosofia litzateke. Modu aske batean hezteko aukera berdinak neska

eta mutil guztiei eskainiz.

Modu honetan, haur bakoitzak berezkoak dituen gaitasun eta abileziak garatzeko

aukera izango du, eta beste hainbat jakintza edo ahalmen eskuratzeko espazioa

eskaini behar diegu. Prozesu guzti hau ez da egun batetik bestera lortzen den zerbait

ezta ekintza konkretu batzuen bidez aurrera eramaten dena ere; hezkidetza, modu

kontziente batean eta etengabeko formakuntzan eta garapenean aurrera eramaten den

prozesua litzateke.

Honetan, curriculum ezkutuak zer esan handia dauka. Azken finean, guk, irakasle

bezala, ezin baitugu teorikoki gauza bat esan, edota jarduera hezkidetzaileak gelan

proposatu baldin eta ondorengo gure jarrera ez baldin bada hezkidetzailea. Beraz,

irakasleok gure jarrerak zaintzetik hasi behar gara, geletan benetako aukera

berdintasuna egotea nahi badugu. Horregatik, gure aurreiritziak lantzea atal

garrantzitsu bat izango da.

Hezkidetza lantzeko, mila modu edota baliabide daude. Baina oraingo honetan,

emozioen gaia jorratzea erabaki dugu. Emozio eta sentimenduen bidez, jarrera

hezkidetzaileak modu egoki batean lan daitezkeela uste dugulako. Askotan, emozioen

gaian ere, generoaren araberako ezberdintasun eta banaketa egiten dugula konturatu

gara. Baina jakin badakigu, bai neskato zein mutikoak haserretzen direla, negar egiten

dutela, beldurtzen direla, poztasunez egoten direla, lotsatzen direla ,… Pertsona

guztiak emozio oso ezberdinak sentitzen ditugu eta hauek modu aske batean sentitu,

bizi eta adierazteko eskubidea eduki behar dugu.

Beraz, ondorengo jardueren bitartez, hezkidetza eta emozioak lantzeko proposamen

txiki bat aurkezten dizuegu:

3

BALIABIDEAK AZTERTZEKO FITXA

MATXINSALTO TALDEA:

Onintza Garitaonaindia Malcom

Iker Diaz De Gereñu Goitiz

Aroa Jimenez Perez

Leire Jimenez Litago

Oihane Diez Gonzalez

Miren Gabiña Herrero.

1. JARDUERA: TXOKO-TXIKI

1.- Fitxa teknikoa

Izenburua Txoko-Txiki

Egilea Guk sortua

Editoriala -

Tokia Gelako txoko bat

Urtea 2012/11/21

Euskarria -

4

2.- Baliabidearen aukeraketaren justifikazioa

Haur hezkuntzan, batez ere 2, 3, 4 urte tarte horietan umeak askotan haserretu egiten

dira gelako lagun batek jostailu bat kendu diolako, elkar jo egin dutelako. Normalean

norbaitek beste bati jostailu bat kendu dionean, elkar jotzen bukatzen dute eta haserre.

Egoera hauetan txoko txikia oso aproposa da. Umeak jakin behar eta horixe izango da

gure lana beste norbaitek jostailu bat kendu eta sentitzen dugun frustrazioa baretzen

eta bideratzen. Horretarako, txoko txikia egongo zen bertara hurbildu sartu, behar

duten materiala erabili edo ez, baretu eta txoko txikia uzterakoan jostailua kendu dion

umearengana joatea eta sentitu duena adieraztea. Orain azaldutako hau guztiokin ez

dugu lortuko 3 urtekoentzat zail samarra izango baita, baian gure helburua hauxe da

eta horretarako burutuko ditugu planteatutako ekintza eta dinamika ezberdinak.

Guzti honek, genero berdintasuna lantzeko balio du. Izan ere, haur guztiek momentuan

sentitzen duten emozioa adierazteko aukera izango dute. Irakasleak, sexuaren aldetik

inolako bereizketarik egin gabe. Hau da, berdin dio neska edo mutila izateak,

emozioak adierazterako orduan, hauek kudeatzerako orduan, edota hauetaz

mintzatzeko momentuan. Jarduera honetan, irakaslearen papera oso garrantzitsua

izango da, jarrerak zaindu behar dituelako.

3.- Baliabidearen deskripzioa

Txoko hau gelako alde txiki eta lasai batean jarriko dugu. Aukera baldin badaukagu

ezkutuan egoteko hobe. Umeek, egunean zehar beraien emozioen arabera, erabiliko

dute..

Helburuak:

• Norbera lasaitzeko.

• Bizi dituzten emozioak kudeatzeko lekua izatea estrategiak erakustea.

• Norberak bizi dituen sentimenduen eraginez adierazten dituen emozioak

identifikatzea.

• Frustrazioei eta haserrealdiei irteera ematea.

• Umeek lagunen egoerak errespetatu eta ulertzea, enpatia landuz.

• Norbera eta besteen sentimenduak identifikatzea eta ulertzea.

5

Bertako arauak:

- Arauak finkatu behar dira hasieratik, haiekin adostuta, bestela, umeek edozein

momentutan eta egoerak eskatzen ez duenean, erabiliko dute.

- Ume bat baino ezin da egon.

- 5-10 minutu egongo gara. Gerta daiteke egun batean bi umek edo gehiagok sartu

nahi izatea txokoan, orduan txandak egingo ditugu 5-10 minutukoak.

- Umeek txoko horren dinamika ulertu behar dute, hau da, ezin diegu utzi txokoa

beraiek nahi dutenerako. Korruan aspertuta badaude, gerta daiteke eskatzea, edo

logura dutenean, nekatuta daudenean. Horregatik, gure helburua burutuko ditugun

dinamika guztiekin eta landuko dugun ipuin berezi batekin, txoko honetako

dinamika ezagutuko dute.

- Txokoa ez da jolasteko.

Behin umea barruan dagoenean, baliabide ezberdinak eskainiko dizkiogu norberaren

frustrazioa eta haserrealdi horiek baretzeko. Horretarako, dagoen materiala edukiko

dute beraiek manipulatzeko eta erabiltzeko.

Materiala:

• Ispilua: oso garrantzitsua da umeek ikustea zelako aurpegia daukagun emozio

hori bizitzen dugunean. Aurpegiko adierazpena oso garrantzitsua da

norberaren eta besteen emozioak identifikatzeko. Gainera, ispiluaren bidez

umeen aldaketa zelakoa den ikusteko aukera izango dute; sartzerakoan,

zelako adierazpena eta ateratzerakoan, zelakoa. Aldaketa horiek ikustea ere

garrantzitsua da.

• Pelutxe bat nahi dutenean besarkatzeko.

• Urratzeko papera, aldizkariak, egunkariak. Amorratuta daudenean hartu eta

puskatzeko. Oso erabilgarria izango da sentitzen dugun amorru hori

kanporatzeko eta lasaitzeko.

• Plastilina edo buztina. Lasaitzeko

• Kolpeak emateko espumazko makila edo blokea. Lasaitzeko

• Marrazkiak egiteko folioak

• Margoak.

• Kuxinak. Eroso egoteko eta nahi badugu etzanda egoteko. Adibidez, triste

gaudenean ez daukagu gogo handirik gauzak egiteko eta askotan etzanda

6

edota ezer egin gabe egotea gustatzen zaigu. Horretarako giro erosoa lortu

behar dugu.

• Emozioen irudiak. Ispiluaren aurrean jarriko ditugu umeek ispiluan begiratzen

dutenean identifikatu ahal izateko.

• Ipuinak lasaitzeko irakurri bitartean.

Txoko txikiaren funtzionamendua ez dute ezagutuko hasieratik baina pixkanaka-

pixkanaka, bere erabilera azaldu ahala, beraiek barneratuko dute. Behin txoko txikitik

ateratzerakoan, aukera daukagu, umeek nahi badute, gertatutakoa azaltzea besteen

aurrean. Aukera badaukagu, aprobetxatu umeek egoera ezberdinak zelan bizitzen

diren ikusteko eta barneratzeko.

2. JARDUERA: HAU LASAITASUNA!

1.- Fitxa teknikoa

Izenburua HAU LASAITASUNA!

Egilea GUK SORTUA

Editoriala -

Tokia Gelako Txokoa

Urtea 2012ko azaroak 21

Euskarria -

7


Umeek erlaxazioa zer den esperimentatu eta beraien gorputza eta burua

lasaitzeko, bakoitzak, egoera horretan, bere burua aztertu eta ezagutu ahal

izango du. Azkenik, lasaitzeko jarduera baten ondorioz, bizitako emozioak

adierazteko aukerak emango dizkiegu. Era honetan, umeek, emozioek

generorik ez dutela ohartzeko aukera izango dute..


Umeek erlaxazio ariketa batzuk egin ditzakete norberaren tonu muskularra

lasaitzeko eta lasaitasun momentuaz disfrutatu ahal izateko.

HELBURUAK:

- Erlaxazioa zer den esperimentatu gure gorputza eta burua lasaitzeko.

- Bizitako emozioak adierazi.

METODOLOGIA:

Umeak aztoratuta daudenean lasaikuntza saioa egin dezakegu. Norberak

esterila antzeko bat edukiko du edo toki batzuetan kuxinak erabiltzen dira.

Bakoitzak bere kuxina erabiliko du eta korru handi batean eseriko dira. Eroso

egon behar dira, orduan norberak gustuko duen moduan etzan egingo da

lurrean. Horretarako, komenigarria da gela prestatzea giro egoki batean musika

lasaia jarri, gela ilundu, …

Irakasleak, ahots tonu baxu eta goxo batekin umeak isiltzen joateko esango die.

Isiltasunak atseden hartzen lagunduko die.

Konsigna: “Arnasa hartuko dugu, aire asko birikietara sartzen saiatuko gara eta

airea sudurretik hartuko dugu. Airea barruraino sartzen utziko dugu; ahalik eta

gehien, ahal dugun gehien, gero ahotik botako dugu. Eskuak tripen gainean

jarriko ditugu, nabaritu zelan mugitzen den: gora doa, behera doa. Arnasa

8

hartzen dugunean, tripa puztu egiten da eta airea ahotik botatzen dugunean,

ordea, tripa hustu egiten da.” Mugimendua behin eta berriro errepikatzen da.

Bukatzen dugunean, nahi duenak edo guk norbaiti galdetuta, nahi badu, zer

sentitu duen komenta dezake. Txikiek modu erraz baten sentitzen dutena

adierazten ez dakitenez, hitz egiteko edo adierazteko nahia lortzeko, galderaren

bat egingo diegu.

Honako galderak izan litezke:

- Zelan sentitzen zara?

- Gustatu zaizu? Zergatik?

- Errepikatu nahi duzu?

- Noiz egin ahal dugu erlaxazioa?

BEHARREZKO MATERIALA:

• Kuxinak edo esterila

• Gela handi bat (norberaren gelan egin ahal bada egokia izan daiteke)

TENPORALIZAZIOA:

10 minutuko erlaxazio saioak egingo ditugu. Dena den, hau gero gelaren

arabera molda daiteke ume batzuei erlaxazio egitea gustatzen zaielako eta

beste batzuei ez. Orduan gelaren arabera ikusiko da.

9

3. JARDUERA: KEZKAMUXELAK IPUINA

1.- Fitxa teknikoa

Izenburua Kezkamuxelak

Egilea Anthony Browne

Editoriala Kalandraka

Tokia Pontevedra

Urtea 2006

Euskarria Liburua/papera


Haur Hezkuntzako zikloan, haurrek oraindik irakurtzen ez dakiten etapa horretan,

ipuinek berebiziko garrantzia hartzen dute. Hauen bidez, edukiak eta baloreak

transmititzen dizkiegulako eta batez ere, ipuinetako irudiek sekulako garrantzia hartzen

dutelako.

Guk proposatutako proiektuan emozioen bidez hezkidetza landu nahi dugula ikusita,

oso egokia iruditu zaigu emozioen inguruko ipuin bat aukeratzea. Gai bera haurrekin

modu ludiko batean landu ahal izateko era egokia dela uste dugu.

10

Ipuin honetako protagonista mutil bat da. Hainbat kezka ditu buruan, eta horiengatik

triste agertzen da. Azkenean, kezkamuxelekin (Guatemalako panpintxoak) arazoari

irtenbidea ematea lortzen du. Garrantzitsua ikusten dugu, ipuin honetako protagonista

mutil bat izatea, normalean, gaur egungo gizarteak mutil arduragabeen irudia

aurkezten baitigu eta adibide honekin estereotipo horri buelta emateko aukera dugu.

Gainera, ipuin honek bakoitzak dituen kezkak azaleratzeko eta horietaz hitz egiteko

aukera eskaintzen digu.


Esan bezala emozioak lantzeko ipuina da hau. Gainera, edonork eduki ditzakeen

kezkak azaleratzeko aukera paregabea eskaintzen digu. Jarduera bera, modu honetan

planteatzen dugu: Ipuina kontatuko diegu, haur guztiak borobil batean eserita egongo

direlarik. Ipuinari sarrera emateko, irakasleak beldurrez eta kezkez hitz edo galdetuko

die. Modu honetan, ipuinaren gaian murgilduko dira. Ondoren, ipuina bera kontatzeari

ekingo dio irakasleak. Ipuinean agertzen diren esaldi eta hitzak irakurtzeaz aparte,

irudietan ere zentratuko gara. Ipuina kontatzen bukatu ostean, haurrekin ipuinean

gertatutakoa birpasatuko dugu eta haien kezkez hitz egingo dugu. Zer nolako kezkak

dituzten galdetuko diegu, baita kezkekin zer egiten duten ere. Jarduera honi amaiera

emateko, tailer txiki bat egingo dugu. Hain zuzen, kezkamuxelak panpinak egingo

ditugu.

Materiala:

Koloreetako oihal zatiak, zotzak, kola, margoak, artaziak.

11

4. JARDUERA: EMOZIOEN MEMORIA

1.- Fitxa teknikoa

Izenburua EMPOZIOEN MEMORY

Egilea Urtxintxa eskola eta Emaisia elkartea

Editoriala ---

Tokia BIlbo

Urtea 2007 Ekaina

Euskarria Kartoizko kutxa eta kartoizko fitxak


Baliabidea hau emozioak lantzeko oso aproposa ikusten dugulako aukeratuko

dugu. Jolas honen bidez haurrek emozio mota desberdinak aztertuko dituzte,

beti ere era ludiko eta dibertigarri batean. Emozioak eta sentimenduak era

dibertigarri batean landuko dituzte, izan ere, jolasean ari diren bitartean,

sentitzen ari diren emozioak identifikatzeko aukera izango dute jolaseko

pertsonaiekin lotuz. Hau da, sentitzen dutenaz kontzientziatu ondoren, euren

sentimendu hori hoberen deskribatzen duen pertsonaiarekin identifikatuko dute;

horrela euren burua hobeto ezagutzeko aukera izango dute.

12

Jolas honek ez du genero berdintasuna zuzenean lantzen, zeharka baizik.

Jolasaren helburua emozioak eta sentimenduak adieraztea da, berdin da neska

zein mutila izan eta betiko rol horiek alde batera utziz, ume bakoitzak sentitzen

duena adierazteko aukera izango du. Hau da, mutilek ere negar egiten dutela

ulertu, sentiberak direla eta neskak ere haserretzen direla, amorrua sentitzen

dutela etab. Horrela neska mutilen artean sentimenduek berezitasunik ez dutela

ikasiko dute, garen moduan onartuak izan behar garela, gure izaera delako

besteengandik desberdintzen gaituena.

Beraz, genero berdintasuna lantzeko aukera paregabea da, betiko rol horiekin

apurtzeko aukera ematen duelako, eta ume bakoitza bere izaera den modukoa

aurkezteko gai izango da, pertsona moduan sentitzen dutena adieraziko dute,

eta ez neska edo mutil moduan.


Emozioen bidez sexismoari aurre egiteko jostailua da, emozioak lantzen

dituena eta garapen emozionala jorratzen duena.

Memoria garatzeko bikote jolas ezaguna oinarri hartuta, haur eta gaztetxoen

garapen emozionala lantzeko jostailua da. 10 emozio ezberdin biltzen dituen

fitxak daude. Hauek bikoteak osatzen dituztelarik. Fitxa guztiak buruz behera

jartzen dira eta txandaka bi fitxa altxatu behar dira. Bikotekideak badira, froga

ezberdinak egin beharko dira emozioak lantzeko helburuarekin (jasotako

emozioarekin historia txiki bat kontatu, edo zuk emozio hori noiz sentitu duzun

kontatu …). Bi fitxa altxatuz gero eta hauek bikotea ez badira, fitxak berriro

buruz behera jarri behar dira eta hurrengo pertsonaren txanda litzateke. Oso

garrantzitsua da memoria ona edukitzea fitxak non dauden gogoratzeko.

Ikasleak modu aktiboan parte hartzen du jolas honekin, izan ere, bere da

protagonista. Jolas honen bitartez, haurren sentimendu eta bizipenei sekulako

garrantzia ematen zaie.

13

Irakasle zein hezitzaileak paper garrantzitsu bat jokatzen du jolas honetan.

Azken finean, jolas asko kutxu sexista ez duten arren, honen gainean egiten

dugun erabilpena berriz sexista izan daiteke. Horregatik, irakasle zein

hezitzaileok, jostailu honen erabilpen egokia egiteko ahaleginak egin behar ditu.

Hala nola, genero ikuspegia eta hezkidetza jolas osoan zehar presente edukiz.

Kartoizko kutxa txiki bat da, barrualdean 20 fitxa txiki dituena. Genero

berdintasuna lantzeari dagokionez, nahiko aproposa da, sentimendu bakoitzean

mutila zein neska agertzen direlako, eta beraz umeak konturatuko dira bai

neskak zein mutilak sentimendu hori eduki dezaketeela. Azken finean, jolas

honen bitartez emozioak azaleratzen ditugu, hitz egiten dugu eta sentitzen

duguna kokatzeko tartea eskaintzen zaie haurrei. Emozioak identifikatzeko,

ulertzeko eta azaltzeko zailtasunak ditugunean, gehienetan, arazo larriak

suertatu daitezke. Eta jolas honen bidez, arazo horiek ekiditeko ahaleginak

egiten dira. Gainera jolasaren fitxetan adin desberdineko pertsonak agertzeaz

aparte, emakume zein gizonak agertzen dira, neska-mutilak edo aitona-

amonak. Baita kultura ezberdinetako pertsonak ere (txinatarrak, afrikarrak,

hegoamerikarrak ,…). Gainera bikoteak egiterako orduan homogenitatea ez da

irizpidea, guztiz kontrakoa. Jolas honek emozioak lantzea helburua izateaz

aparte baita kultur aniztasuna jorratzen du. Azken finean pertsona guztiak ez

garelako berdinak, eta pertsona guztiak emozioak berdin sentitzen ez

ditugulako.

Documents

Inguruko 2.proiektua.hezkidetza