İNCELEME VE SORUŞTURMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

MAL BLDRMNDE BULUNULMASI, RVET VE YOLSUZLUKLARLA MCADELE KANUNU VE KONUYLA LGL AIKLAMALAR(1)

NCELEME VE SORUTURMADA DKKAT EDLMES GEREKEN HUSUSLAR

BRAHM GVEN

1

1DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

1- DENETMN LEVHukuk devletinde rgtlerin ve kiilerin faaliyetleri, haklar, sorumluluklar tanmlanm; bu hususlar anayasa, yasa, ynetmelik, tzk ve benzeri mevzuatla dzenlemelere balanmtr. rgtlerin faaliyetlerini hukuk dzenine uygun yrtp yrtmediini incelemek, akladklar bilgilerin ve iddialarnn doru ve gvenilir olup olmadn aratrmak ve rgt yneticilerinin rgtle kar ilikisi iinde bulunan kiilere/rgtlere, topluma ve devlete hesap verme ykmllklerini (accountability) yerine getirmelerini salamak zere tarafsz ve bamsz bir kii/kiiler/rgt tarafndan denetlenmeleri hukuk devletinde zorunlu grlmektedir.2DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

2- GENEL OLARAK DENETM KAVRAMIMerkantilizmin gelitii dnemlerde uluslararas ticaretin artmas sonucu hesap ve ilemlerin esaslara balanma ihtiyac denetim kavramn da beraberinde getirmitir. Bu dnemde hesap ve ilemlerin kontroln yapan ve sonucunda gr bildiren, Latince dinleme anlamna gelen audit kelimesinden tretilen auditor (deneti) denilen kiiler ortaya kmtr. Modern anlamda denetim kavram, sanayi devrimi sonrasnda gelimi ve bugnk niteliine kavumutur. Genel olarak denetim boyutlar veya biimleri normalin dnda olan paralar karp atmak amacyla yaplan ilemdir. Trk Dil Kurumu tarafndan denetleme, bir grevin yolunda yrtlp yrtlmediini anlamak iin yaplan aratrma, denetim, bak, tefti, murakabe, kontrol eklinde tanmlanmaktadr.3DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

Tefti: Arapa fet kknden gelen szck, bir eyin asln, dorusunu veya ilerin iyi yrtlp yrtlmediini anlamak iin yaplan inceleme anlamnda kullanlmaktadr.

Revizyon (inceleme, auditing): Latince revidere kknden gelmekte olup gzden geirmek, tekrar bakmak, tekrar incelemek, tehis etmek gibi anlamlar tar. Uygulama alannda revizyon kavram daha ok muhasebe ile ilgili incelemelerde kullanlmakta, iletme faaliyet ve sonularnn (hesaplarnn) incelenmesini ve denetlenmesini kapsamaktadr. 4DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

Kontrol (denetim, murakabe): Kontrol, Latince contra ve rotulus kelimelerinden tremi olup kart veya dier bir kayt veya belge araclyla bir eyin doruluunu incelemek, aratrmak ve soruturmaktr. Kontrol en geni anlamyla, arzulanan bir amaca varlp varlmadn veya hangi lde varlm olduunu inceleyip aratrmaktr. Kontrol kavram ok geni ve kapsaml bir terim olup bakp gzetme, gzaltnda bulundurma anlamn da tamaktadr.letmecilik anlamnda kontrol ise, nceden belirlenmi normlar olmas kouluyla, meydana gelen ile ngrler arasnda srekli olarak yaplan karlatrmalarn sonularn ifade eder. Modern anlamda denetim, olaslk ve grelilik (probabilite ve relativite) esaslaryla belirlenmi hedef ve standartlar dorultusunda ortaya kan sonularn verimlilik, etkinlik ve ekonomiklik derecelerini lmek, karlatrmak ve deerlendirmektir.5DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3- DENETM TRLERDenetimi; denetleyen kurumlar, denetlenen kurumlar, denetimin amac ve kapsam ile denetimin kamusal veya zel sektr nitelikli oluuna gre vb. yaklamlarla eitli snflandrmalara tabi tutmak mmkndr. Gnmzde denetimin kamusal veya zel sektr ayrm giderek geerliliini yitirmekte, bunlar birbirinin yerine gemektedir. Bir yandan zel sektr zerindeki kamusal denetim srerken dier yandan kamu kesiminin denetiminde de zel sektr denetim kurulularndan faydalanld grlmektedir. 6DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.1- Denetimin Amac Ynnden Trleri:

3.1.1-Finansal Denetim (Finansal Tablolar Denetimi, Mali Tablolar Denetimi-Auditing)Finansal denetim (audit of financial statements), bir iletmenin finansal tablolarnn nceden belirlenmi kriterlere uygun olarak dzenlenip dzenlenmedii konusunda bir gr belirlemek amacyla bu finansal tablolarn incelenmesini kapsar. Bu kriterler genel kabul grm muhasebe ilkeleri veya vergi mevzuat hkmleridir. Bu denetim bamsz denetiler ve kamu denetileri tarafndan yrtlr. Denetimin konusu, ortaklara veya ilgili kamu kurulularna verilen finansal tablolardr.7DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.1- Denetimin Amac Ynnden Trleri:3.1.2-Uygunluk Denetimi (Dzenlilik, Usul Denetimi, Mali Denetim)Uygunluk denetimi (compliance, regularity, propriety audit), bir rgtn mali ilemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmi yntemlere, kurallara veya mevzuata uygun olup olmadn belirlemek amacyla incelenmesidir. Bu denetim trnde belirlenmi kriterler farkl kaynaklar tarafndan oluturulur. Uygunluk denetimi, i denetiler ve d denetiler ile kamu denetileri tarafndan yrtlr. Uygunluk denetimi, st makamlar ve yasal mevzuat tarafndan nceden saptanm kurallara uyulup uyulmadnn aratrlmasdr. Bu st makamlar, kurulu iinden olabilecei gibi kurulu dndan da olabilir. Yasal dzenlemeler ve yazl szlemelere uygunluk incelemesi, soruturmas ve aratrmalar, denetiler tarafndan yaplan bir denetim trdr.8DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.1- Denetimin Amac Ynnden Trleri:3.1.3-Performans Denetimi (letme Denetimi, Faaliyet Denetimi)Performans denetimi (operational audit, performance audit), bir rgtn faaliyetlerinin verimlilik ve etkinliini deerlendirmek amacyla bu faaliyetlerle ilikili usul ve yntemlerin uygulannn gzden geirilmesini kapsar. Faaliyet denetiminde, denetilerden tarafsz gzlemlerde bulunmas ve belirli faaliyetlerin ayrntl analizini yapmas beklenir.Faaliyet denetiminde, faaliyet sonular verimlilik standartlaryla karlatrlr ve rgtn nceden belirlenmi ama ve hedeflere ulap ulamad llr. Denetimin kapsam, rgtn tamam veya bir blm, bir ubesi ya da retim, finans, pazarlama gibi bir fonksiyonu olabilir. Performans denetiminde, finansal ve finansal olmayan bilgileri deerlemek amacyla kriterleri belirleme son derece sbjektif bir konu olduundan, faaliyet denetimi ynetim danmanlna benzer. Denetimin sonunda faaliyetlerde etkinlik ve verimliliin artrlmasna ilikin nerilerde bulunulur.9DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.1- Denetimin Amac Ynnden Trleri:

3.1.4-Ekonomik Denetim (Btnleik Denetim, Sistemci Denetim)Ekonomik denetim (economic audit, systematic audit, overall audit), finansal tablolar, uygunluk ve performans denetimlerinin birlikte yrtld ve raporland bir denetim trdr. Ekonomik denetim kapsamnda; bir taraftan kuruluun faaliyetlerinin yrrlkteki mevzuata uygun olarak yaplp yaplmad, dier taraftan finansal tablolarnn yrrlkteki mali mevzuat ve genel kabul grm muhasebe standartlarna uygunluu ayrntl bir inceleme yaplmak yoluyla ortaya konulmaktadr. te yandan kurulua tahsis edilen kaynaklarn tm iletme fonksiyonlar dikkate alnarak rasyonel esaslara gre etkinlik, verimlilik ve tutumluluk ilkeleri dorultusunda kullanlp kullanlmad llmekte ve bu dorultuda nerilerde bulunulmaktadr. 10DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.1- Denetimin Amac Ynnden Trleri:3.1.4-Ekonomik Denetim (Btnleik Denetim, Sistemci Denetim)

Ekonomik denetimde temel ama performans denetimi olup mali tablolar denetimi ve uygunluk denetimi ile desteklenmektedir. Uygunluk denetimi, ekonomik denetim kapsamnda temel bir ama olmayp performans denetimi ve finansal tablolar denetimi birlikte yrtlrken, denetlenen kuruluun mali ilemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmi yntemlere, kurallara veya mevzuata aykr uygulamalarn tespit edilmesi durumunda sz konusu olmaktadr. 11DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.1- Denetim (Internal Auditing): denetim, rgt faaliyetlerinin ve uygulayclarnn yaptklar i ve ilemlerin uygunluk ve etkinliinin, retilmi her trl bilginin gvenirliinin mevzuat, finansal, muhasebe ve dier tm ynlerden bu amala alan i deneti ad verilen kiilerce aratrlp incelenip st ynetime rapor edilmesidir. Dier bir anlatmla i denetim, rgte hizmet amacyla rgtn tm faaliyetlerini incelemek ve deerlendirmek iin rgt iinde kurulmu bamsz bir deerlendirme fonksiyonudur. Ksaca i denetim, finansal denetimi, uygunluk denetimini ve performans denetimini kapsamaktadr.12DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.1- Denetim (Internal Auditing):

denetimin finansal denetim yn, finansal tablolarn doruluunun aratrlmasndan ok, finansal tablolara temel oluturan muhasebe bilgilerinin doruluk ve gvenirliini aratrmak ve bu bilgileri elde etmek iin kullanlan kayt ortamn ve raporlama sistemini gzden geirmektir. Yine i denetimin finansal denetim kapsamna hata ve hukuka uygun olmayan ilemlerin bulunmas, nlenmesi ve kaytlarda var olan varlklarn iletmede mevcut olup olmadnn belirlenmesi de girmektedir.13DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.1- Denetim (Internal Auditing): denetim, rgt faaliyetlerinin ynetim politikalarna, planlarna, programlarna ve yasalara uygunluunu lerek, i kontrol sisteminin amacna uygun ileyip ilemediini deerlendirir. denetim, rgtn i kontrol sisteminin etkinliini deerlendirdii iin ayn zamanda bizzat kendisi i kontrol aracdr. kontrol sisteminin etkinliinin gzden geirilmesi almalar, i denetimin uygunluk denetimi ynn oluturur. denetim, ayn zamanda rgtn kaynaklarnn ekonomik (iktisadilik, tutumluluk) ve verimli (etkin) kullanlp kullanlmadn deerlendirir. rgt ynetimi tarafndan verimlilik standartlar belirlenmise, i deneti standartlarn uygulatclar tarafndan anlalp anlalmadn, standartlardan sapmalarn belirlenip analiz edilerek dzeltici nlemleri almakta sorumlu yneticilere analiz sonularnn iletilip iletilmediini ve nlemlerin alnp alnmadn aratrr.14DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.1- Denetim (Internal Auditing):Yine i deneti, i kontrol sisteminin yeterliliini gzden geirerek rgtn amalarna, hedeflerine ekonomik ve verimli bir ekilde ulap ulaamayaca konusunda i kontrol sisteminin yeterli olup olmadn belirler. denetimin bu yn, performans denetimi zelliini oluturur. denetim, denetim alan itibaryla ok geni bir kapsama alann ierse de z, yaps, fonksiyonlar ve denetim sonular ynlerinden rgtn st ynetimiyle snrldr. nk i denetiler, rgtn bizzat kendi personelidir; bu nedenle i denetiler st ynetimin belirledii ereve ierisinde denetim fonksiyonunu yerine getirmek durumundadrlar.Yaps gerei i denetim, rgt st ynetiminin kararlarna, planlarna, programlarna, hedef ve stratejileri ile i ve d mevzuata vb. uygunluk dnda bir denetim fonksiyonu stlenemez.15DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.2-D Denetim (External Auditing):D denetim; rgtn, kendi personeli olmayan denetilerden oluan, rgtle dorudan ilgili, bal vb. ekilde organik ba olmayan bamsz ve farkl bir tzel kiilii olan denetim organ, grubu veya kiisi tarafndan denetlenmesidir. D denetim, bamsz denetim ve kamu denetimi eklinde ikiye ayrlr.16DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.2-D Denetim (External Auditing):3.2.2.1-Bamsz Denetim (Independent Auditing):Bamsz denetim, mterilerine profesyonel denetim hizmeti sunan, serbest meslek sahibi olarak kendi adna alan veya bir denetim kurumuna/firmasna bal olarak faaliyet gsteren deneti veya denetiler tarafndan iletmenin talebiyle ve bir denetim szlemesi erevesinde, iletmelerin finansal tablolarnn denetimi ile uygunluk ve performans denetimlerinin yaplmasdr.Bamsz denetimde asl ama, finansal denetimdir. Bamsz denetiler, kr amac olan ve olmayan iletmelere; kamu kurum ve kurulularna hizmet verebilirler. Bamsz denetiler, serbest meslek faaliyeti srdren kiilerdir. Bamsz denetiler, faaliyetlerinde bamsz olarak alrlar ve hizmetleri karlnda denetledikleri kii veya kurululardan cret alrlar.17DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.2-D Denetim (External Auditing):3.2.2.2-Kamu Denetimi (Public / State Auditing / Supervision):Kamu denetimi, grev ve yetkilerini yasalardan alan ve kamu adna, kamunun ihtiyalarn karlamak zere denetim yapan kii ve kurumlarca gerekletirilen finansal tablolar, uygunluk ve performans denetimlerini ifade eden kamusal bir fonksiyondur. Kamu denetim kurulular, eitli devlet kurumlar iinde rgtlenmi olup kurulularn faaliyetlerinin yasal mevzuata, devletin ekonomi politikasna, kamu yararna uygunluk dzeyini aratrr ve denetler. Yine kamu denetim kurulular, bal olduklar kamu birimlerine denetledikleri kurulular ve olaylarla ilgili olarak rapor verirler.18DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2-Denetimin Statsne Gre Trleri:3.2.2-D Denetim (External Auditing):3.2.2.2-Kamu Denetimi (Public / State Auditing / Supervision):Kamu kesiminde yer alan d denetim kurulular ama ve fonksiyonlarna bal olarak yaplandrlmaktadr. Bu kurulularn grev alanlar ve yetkileri, bnyelerinde yer aldklar kamu otoritesinin statsne, denetimi kapsamnda olan kamu kurulularna, zel statl kurululara ve zel iletmelere bal olarak deiebilmektedir. Kamu kesiminde yer alan baz denetim kurulular, hem i denetim kuruluu hem de d denetim kuruluu zelliklerini birlikte tayabilmektedir. Kamu denetim kurulular, i ve d denetim kuruluu veya ayn anda hem i hem de d denetim kuruluu olabilmektedir. rnein, bakanlklar denetim organlarnn, bakanlklarna bal kurum ve kurululardaki denetim grev ve yetkileri i denetim, bakanlklarna bal olmayan kurum ve kurululardaki denetim grev ve yetkileri ise, d denetim kapsamnda deerlendirilmektedir.

19DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

3.2.3-Yksek Denetim (Supreme Audit):Klasik anlamda yksek denetim, d denetim kapsamnda deerlendirilirken d denetimin yksek denetim kurumlarnn (yksek denetleme kurullar) kamu kurulular zerindeki parlamentolar adna yaptklar denetimi tam olarak kapsamamas nedeniyle, gnmzde uluslararas literatrde ayr bir denetim stats olarak kabul edilmektedir. Uluslararas literatrde yksek denetim, anayasal dayana ve meslek mensuplarnn yasal gvenceleri olan, baz lkelerde yargsal yetkilerle donatlm, bamsz ve zerk denetim kurulular tarafndan kamu kurum ve kurulularnn tamam zerinde parlamentolar adna yaplan denetim olarak tanmlanmaktadr.20DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

4- TRKYEDEK DENETM ORGANLARI4.1- Anayasa Gereince Faaliyet Gsteren Denetim Organlar4.1.1- Cumhurbakanl Devlet Denetleme Kurulu4.1.2- Saytay Bakanl4.2- Bakanlklar Denetim Organlar 4.2.1- Babakanlk Tefti Kurulu Bakanl4.2.2- Bakanlk Tefti Kurulu Bakanlklar4.2.3- Mstearlk Denetim Organlar4.2.4- Genel Mdrlk Denetim Organlar21DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

4- TRKYEDEK DENETM ORGANLARI4.3- zerk Nitelikteki Kurulularn Denetim Organlar4.3.1- zerk Kurullar Denetim Organlar:4.3.1.1-Sermaye Piyasas Kurulu4.3.1.2-Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu4.3.2- zerk Nitelikteki Kurulularn Tefti Kurullar 4.3.2.1- KT Tefti Kurullar4.3.2.2- Yerel Ynetim Tefti Kurullar22DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

II- SALIK BAKANLII DENETM BRMLERNN MSYON VE VZYONUMisyonHalkn salnn korunmas ve gelitirilmesi temel amacna ynelik olarak; salk sektrnn etkin, verimli, ekonomik ve hukuka uygun biimde faaliyette bulunmasn salamak iin modern denetim, yntem ve tekniklerini etkili bir ekilde kullanarak denetimler yapmak; salk sektrne ynelik yeni politikalar retilmesine katk salamak; salk alannda profesyonel ynetici ve deneti yetitirilmesine nclk etmek.VizyonAlannda uzman ve etik deerleri yksek alanlaryla ilke, tarafszlk, adalet, gvenilirlik ve etkinlik asndan en st seviyede rehber ve saygn bir kurul olmak.23DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

III- ETK VE MESLEK NTELK STANDARTLARI14.09.2010 tarih ve 27699 sayl Resm Gazetede yaymlanan Denetim Grevlilerinin Uyacaklar Mesleki Etik Davran lkeleri Hakknda Ynetmelikte belirtilen aadaki etik davran ilkelerine uyma zorunluluu bulunmaktadr.Tarafszlk ve nesnellikMADDE 4 (1) Denetim grevlileri;a) Grevlerini herhangi bir bask, etkileme ve ynlendirme olmakszn yerine getirir; tarafszlna zarar verecek veya evresinde byle bir izlenim uyandracak herhangi bir faaliyet veya ilikinin ierisinde yer almaz; her trl baskya kar tarafszln muhafaza eder; siyas, idar, ekonomik, sosyal ve kltrel etkilerden kanr; tarafszlnn etkilenmesi sz konusu olduunda durumu yetkili makamlara bildirir.24DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

III- ETK VE MESLEK NTELK STANDARTLARI

Tarafszlk ve nesnellikMADDE 4 (1) Denetim grevlileri;b) Grevleriyle ilgili bilgi ve belgeleri toplarken, deerlendirirken, aktarrken ve sonulandrrken, nyargsz ve tarafsz ekilde hareket eder; kariyerinin gerektirdii nesnellik ilkesine uyar.c) Denetlenen birim ve taraflarca ileri srlen bilgi, belge ve grleri alr; elde ettii dier bilgi ve belgelerle birlikte adil, tarafsz ve nesnel bir ekilde deerlendirir.25DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


Tarafszlk ve nesnellikMADDE 4 (1) Denetim grevlileri;) Raporlarn; denetimin amacna uygun nitelikte, sresi iinde, somut, gvenilir ve geerli kantlara dayal olarak zl, ak, tam ve kesin olarak dzenler.d) Raporlarnda yer verdikleri nlem ve tavsiyeleri gerekeli olarak belirtir.e) Denetimlerine tbi kii, kurum ve kurulular nezdinde araclkta bulunamaz.26DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


EitlikMADDE 5 (1) Denetim grevlileri;a) Denetim faaliyetlerini yerine getirirken; yasa nnde eitlik ilkesine uygun olarak hareket eder.b) Dil, din, rk, cinsiyet, tbiyet, sosyal snf, ya, evlilik, engellilik, sosyal ve ekonomik durum, siyasi dnce ve benzeri dier sebeplere dayanan farkllklar gzetmeksizin grevlerini yerine getirir.c) Denetim faaliyetini yerine getirirken, herhangi bir kiiye, zmreye ya da kuruma kar nyargl hareket etmez yahut bunlar kayrc veya dlayc faaliyetlerde bulunamaz.27DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


DrstlkMADDE 6 (1) Denetim grevlileri;a) almalarn drstlk, doruluk, dikkat ve sorumluluk duygusu iinde yrtr.b) Yaplacak denetleme ve soruturmalar konusunda bakalarna grevleri ile ilgili olarak herhangi bir vaat veya taahhtte bulunamaz.c) Grevlerinin saygnln ve gvenilirliini zedeleyen grnt, tavr ve davrantan kanr.) Kendilerine verilen grevi kapsam ve sresi iinde yerine getirir; su tekil eden dier eylem ve ilemlere vkf olduunda konuyu yetkili makamlara bildirir.28DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


GizlilikMADDE 7 (1) Denetim grevlileri;a) Denetim faaliyetlerinin yrtlmesi ve raporlanmas aamalarnda, denetledikleri konu ve kurumla ilgili gizlilie uygun hareket eder; kanaatlerini yetkili makamlar dnda kimseye aklayamaz.b) Grevleri dolaysyla rendikleri devlet srr, ticar sr ve zel hayatn gizlilii ile ilgili bilgileri, kanunlarn ngrd durumlar dnda hibir kurum, kurulu veya kiiye veremez ve aklayamaz.c) Denetim faaliyetleri srasnda edindii herkese ak olmayan bilgileri kendi yararna veya bakalarnn yarar ve zararna kullanamaz.29DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


kar atmasndan kanmaMADDE 8 (1) Denetim grevlileri;a) Grevleri srasnda ve grevleri ile ilikili olarak kendi ve yaknlarnn karlarnn sz konusu olabilecei her trl durumdan kanr; bunlarla ilgili olarak denetim faaliyetlerine ve alnacak kararlara katlamaz, gr bildiremez.b) Son iki yl iinde grev yaptklar kurum, kurulu ve bunlarn itiraklerine ynelik denetim faaliyetlerine katlamaz.c) Denetim faaliyetini yrtrken, yetki ve nfuzunu kullanarak hizmetin gerekli kld koullar dnda, kurumlardan ek hizmet veya imkn talep etmez; kamu mal ve hizmetleri ile insan kaynaklarn hizmet gerekleri dnda kullanamaz ve kullandramaz.30DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


kar atmasndan kanmaMADDE 8 (1) Denetim grevlileri;) Denetim faaliyetleri ile ilgili olarak grevini tarafsz ve nesnel bir ekilde yrtmesini engelleyecek potansiyel veya gerek kar atmas durumunu derhl kurum veya kuruluuna bildirir ve konu ile ilgili grevden ekilme talebinde bulunur.d) Grev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendilerinin veya bakalarnn kitap, dergi, kaset ve benzeri rnlerinin satn ve datmn yaptramaz; herhangi bir kurum, vakf, dernek veya spor kulbne yardm, ba ve benzeri nitelikte menfaat salayamaz.31DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


Nezaket ve saygMADDE 9 (1) Denetim grevlileri, onur krc, kk drc ve keyf davranlar sergilemez; baskc, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunmaz; birlikte grev yaptklar ve denetledikleri kiilere kar nazik ve saygl davranr.32DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


Yetkinlik ve meslek zenMADDE 10 (1) Denetim grevlileri;a) Grevin gerektirdii bilgi, beceri ve deneyime sahip olur ve grevlerine azami zen ve dikkat gsterir.b) Denetim faaliyetinin amacna uygun bir ekilde yerine getirilebilmesi iin mesleki bilgi, beceri ve bireysel yeteneklerini srekli gelitirmeye gayret eder.c) Denetim hizmetlerini yrtrken meslektalar arasnda ekip almasna ve i birliine nem verir ve kendisinden beklenen gerekli destei salar.33DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


Yetkinlik ve meslek zenMADDE 10 (1) Denetim grevlileri;) Denetledikleri kurum ve kurulularn alma artlarn, yerleik mesai dzenini ve hizmet gereklerini olumsuz ynde etkileyen tutum ve davranlardan kanr; kurum ve kurulularn ileyi dzenine, ynetim ve karar alma srelerine mdahale etmez.d) Kurum ve kurulularn yrtt hizmetlerin hukuka ve etik ilkelere uygun olarak yerine getirilmesi, faaliyet ve ilemlerde hatalarn nlenmesi, kaynaklarn etkili, tutumlu ve verimli bir ekilde kullanlmas amacna ynelik olarak rehberlik ve eiticilik hizmetlerini de, grevinin bir paras olarak grr.34DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

IV- ALIMA STANDARTLARIGayret, Samimiyet ve retkenlik; Denetleyen, kendisinden beklendii gibi gayretli, alkan ve retkendir. Fedakrdr. Ksa zamanda tkenmez, metanetlidir ve belirli bir dzeyde grev yapabilmek iin daima kendisini yeniler. Kendisiyle ve evresiyle Bark Olma; Kendisiyle ve evresiyle barktr; nerileri dinler ve deer verir. Yeni fikir ve dncelere aktr. Karar vermeden nce gereken durumlarda bakalarna danr. yi yaplan ii takdir eder. Kendisinin zmleyemedii sorunlarda meslektalarndan yardm alr. Takm almas; Sorunlar zmlemek ve yeni fikir ve programlar retmek iin ilgililerle almaya isteklidir; deiikliklere ve takm almasna aktr. 35DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

IV- ALIMA STANDARTLARInsan Odakllk; Yapt iin psikolojik ynlerini ihmal etmeden, insan odakl alr. nsanlar tanr ve iyi davranr. Empati yapabilme yeteneini haizdir. Hakknda inceleme/soruturma yaplann itibarnn korunmasna, ilgililer hakkndaki inceleme ve soruturmalarn mmkn olduunca nc kiilerce bilinmemesine dikkat eder. ikyete ilikin yaplan deerlendirme ve paylamlarda, muhbirin gvenliini tehlikeye atacak davranlardan kanr.yiniyet Karinesi; Grevin ifasnda, hakknda su isnad ve iddialar bulunan kiilerin, elde edilen deliller erevesinde suu sabit oluncaya kadar susuz olduunu bilir.Salam Dayanak ve Gereke; Dzenlenen raporlar, verilere ve salam kantlara dayanmaldr. Esas olarak belge ile allr. lerin sonularn raporlarken belgelere dayal olarak gerekleri ortaya konur. Dzenlenen raporlar hukuki belgedir; bu raporlar, kaynan mevzuattan ve bilimsel bilgiden alr. 36DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

IV- ALIMA STANDARTLARITemkinli Yaklam; ncelenen bilgi, belge, ifade ve kaytlara temkinle yaklar; grevin konusunu tm unsurlar itibaryla gerek ve doru tespit etmeye alr.Mahallinde alma; Grev emrinin ilgili olduu birim ve mahle intikal ederek alma esastr.Kant Temini; ikyet konusuna ilikin lehte ve aleyhte her trl bilgi, belge ve ifadeye bavurulur; durumla ilgili tm taraflar dinlenilir.Planlama; Bir n deerlendirme yaplarak eldeki iler ncelik srasna koyulur. Grev yazs ve eklerini etraflca deerlendirir, grevinin kapsam ve mahiyetini gerei gibi anlayarak planlamas yaplr. htiya duyulabilecek mevzuat almas dhilinde ilgili hkmler gzden geirilir; zerinde durulmas gerekli hususlar belirlenir ve grev mahalline intikal edilir.37DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

IV- ALIMA STANDARTLARIGrevin Fiilen fas ve Ksa Srede Tamamlanmas; Grevin ksa srede ifasna ilikin her safhada yaplacak ilere ilikin bir alma takvimi belirlenir. Bilgi ve belgelerin tetkiki yaplr, ilgililerin ifadelerine bavurulur. Geciken adalet adalet deildir ilkesinden hareketle, ilerin mmkn olan en ksa srede tamamlanmas iin gerekli gayret ve abay gsterir.Yasaklar; Grevi yerine getirirken gidecekleri yer ve yapacaklar ilerle, grevleri nedeniyle edindikleri gizli bilgi ve belgeleri aklayamaz. Grevli bulunduklar srada, bu ilerle ilgili kimselere konuk olamaz; dorudan ve dolayl olarak grevleriyle ilgili olanlarn hizmet ve ikramlarn kabul edemez; bunlarla alveri yapamaz, bor alp veremez. Meslein ve sfatn gerektirdii saygnlk ve gven duygusunu sarsacak nitelikte davranlarda bulunamaz. Denetime tabi olanlarn icra ilerine karamaz. Evrak, defter ve kaytlar zerine erh, ilave ve dzeltme yapamaz.38DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIGrev kapsamnda yaplan almalarn safhalar itibaryla dzenlenecek raporlarda yanstlmas esastr. Ancak, gr ve neriye ilikin hususlar sz konusu olduunda rapor yerine yazyla bildirilebilir. Raporlarn dzenlenmesi ve ileme konulmasnda uyulmas gereken standartlar, genel olarak aada belirtilmektedir. Raporlama standartlar sadece raporlama aamasna yardmc olmak amacyla gelitirilmi olup kanaat oluturmasnda yargy snrlamaya ynelik deildir.39DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIGENEL RAPORLAMA STANDARTLARIRaporlar; ilgili ve yeterli bilgi ve delilleri ieren, kolay anlalr, mulak ifadeler iermeyen, grevin gereine uygun, doru ve eksiksiz olmaldr.1-Raporlarn Eksiksiz ve Doru Olmas:Raporun salam delillere dayandrlmas iin grevin gerektirdii inceleme ve tespitler tam olarak yaplm olmaldr. Delillerle ilgili tereddtler veya hakl nedenlerle eksik kalan hususlar ve yaplan deerlendirmelerin dier snrllklar raporda aka belirtilir. almalarda elde edilen bilgi, belge ile gr ve sonular, rapora eksiksiz ve doru yanstlr.40DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIGENEL RAPORLAMA STANDARTLARI2-Raporlarn Gereki, Tarafsz ve arptmalardan Uzak Olmas:Grev konusu btn ynleriyle tarafsz bir ekilde ortaya konulur. Bulgular, tespitler, netice ve kanaatler nyargsz bir ekilde ifade edilir. Gerekli her husus, dengeli bir biimde vurgulanr. ddiaya muhatap olan kiilerin konu hakknda gr veya savunmalarna raporda yer verilir.3-Gerei Ortaya karma:Raporun yazl amac, incelenmesi istenilen konuyla ilgili gerek durumu ortaya karmaktr. Bu sebeple raporda, konu ile ilgili lehte ve aleyhteki btn hususlara yer verilir.4141DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIGENEL RAPORLAMA STANDARTLARI4-Ak ve Anlalr Olma:Raporlarn sadece konunun uzmanlarnn kullanmna mahsus olmad dikkate alnarak yazmda kullanlan teknik (tbbi) ibare ve ifadeler anlalr klnmaldr. Raporlarn kolay anlalmas iin gereksiz teknik dilden kanlmas yannda, lzumlu teknik hususlarn, aklayc bilgilerle desteklenmesi gerekir. Raporlar, lzumlu her trl hususu ihtiva etmeli, ancak gereksiz ayrntlardan kanlmaldr. Raporlarn ierdii bilgiler arasnda ve bu bilgilerle sonu arasnda kolayca izlenebilir mantksal balantlar bulunmaldr. Rapor, ikna edici ve ilgililerin tereddtsz harekete gemesini salayc nitelikte olmaldr.42DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIGENEL RAPORLAMA STANDARTLARI5-Yapc Olma:Raporlar yapc olmal, ilgili taraflara yardmc olacak ekilde dzeltici, bilgilendirici ve gelitirici nitelik de tamaldr.6-Raporlarn Zamannda Yazm:in nitelii ve aciliyeti, tespit edilen risklerin nemi ve alnacak nlemlerin ivedilii de gznne alnarak raporun idareye deer katacak en ksa ve uygun srede hazrlanmas gerekir. 43DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARIRaporlar; mevzuata ngrlen usul ve esaslar erevesinde grevin trne uygun ekil standartlarna gre gnderilmesi gereken ilgili birimler dikkate alnarak ihtiyaca uygun sayda dzenlenir ve takdim yazsyla sunulur. 1- KapakRaporlarda Bakanlka belirlenen ekle uygun kapaklar kullanlr.2- nceleme ve Soruturmalara likin Genel Tasarmnceleme ve Soruturma Raporlarnda ilk olarak nceleme/Soruturmann; ne suretle yapld, balang ve biti tarihleri, nedeni, varsa ikyeti, hakknda inceleme ve soruturma yaplanlar, inceleme/soruturma konular ile fiillerin ilendii yer ve tarih hususlarnda Bakanlka ngrlen ekilde bilgi verilir.44DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI2- nceleme ve Soruturmalara likin Genel Tasarmnceleme/soruturma konusu/konular, ikyet/ihbar dilekelerinde yer alan iddialar ile inceleme esnasndaki tespitlere bal olarak durumu/fiili ksa ve z biimde ifade edecek ekilde belirlenir, ayrntl ve uzun konu bal almaz. Her bir konu balnda hakknda herhangi bir ilem yaplmasna gerek olmad tespit edilenler dhil hakknda inceleme/soruturma yaplanlarn isim ve unvanlar belirtilir. Her konu ile ilgili olarak inceleme/soruturma yaplanlar hakknda adli, idari, disiplin hukuku ve tazmin ynnden ilem yaplmasna gerek olup olmad hususu gerekeli olarak izah edilir. emri ekindeki dileke, yaz, mektup vb. belgelerde yer alan kii/kiiler ile inceleme konular arasnda uygunluk ve uyum bulunmasna azami derecede dikkat edilir. 45DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI2- nceleme ve Soruturmalara likin Genel TasarmRaporlarda fiiller kast ve taksir unsurlar balamnda deerlendirilmek suretiyle konular hakknda nerilerde bulunulur. nceleme emri kapsam dnda olan konularn belirlenerek disiplin soruturmas yaplmasnn gerekli olduu durumlarda inceleme ve soruturma izni istenir. Ayrca gerektiinde yetkili mercilere durum bildirilir.3- nceleme/Soruturmann Seyri Blmnde: zet olarak i emri ve ekindeki belgeler, konuya ilikin incelenen bilgi ve belgeler, dzenlenen tutanaklar ile alnan ifadelere yer verilir.4- Konularn Tahlili Blmnde: nceleme/Soruturmann Seyri Blmnde yer verilen hususlar ayrntl olarak belirtilir. Konuya ilikin mevzuat deerlendirilir ve eldeki bilgi ve bulgular nda konu ele alnmak suretiyle zetlenir.46DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI5- Netice ve Kanaat Blmnde: Konularn Tahlili Blmnde deerlendirilen tm hususlar ksa, z ve anlalr bir ekilde yanstlr; ilgililer hakknda adli, idari, disiplin hukuku ve tazmin ynnden nerilere yer verilir. Disiplin cezas nerileri, TCK kapsamnda getirilen neriler ile idari nerilerin birbirleriyle uyumlu olmasna nem verilir. nerilerde ilgili yasa maddeleri ak ve doru bir ekilde yazlr. Grevden alma ve grev yeri deiiklii gibi idari tedbirler nerilirken bunun gereklilii objektif olarak ortaya konur. Hata ve kusura dayal daha hafif cezay gerektiren, kasta dayanmayan fiiller nedeniyle yaplacak nerilerde duyarl davranlr. ncelenen konu veya konularla ilgili olarak birden fazla rapor dzenlenen hller iin her bir raporun netice ve kanaat ksmnda yine deerlendirilen tm hususlar ksa, z ve anlalr bir ekilde yanstldktan sonra, dzenlenen dier raporlara atf yaplarak bunlarla ilgili bilgi verilir.47DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI

6- liik ListesiSavunma ifadeleri ile Bilirkii Raporlar ve uzman grleri raporun en sonunda olacak ekilde Rapora esas tekil eden evrak rapordaki anlatma paralel olarak sralanr, numaralandrlr ve iliik listesine balanarak rapora eklenir. Tank ve savunma ifadelerinin iliik listesine yazlmasnda ifadenin kime ait olduunun kolayca anlalabilmesi amacyla isimler mutlaka yazlr.7- EklerRaporda yer alan hususlara ilikin ve kanaatin olumasna dayanak tekil eden belge rnekleri rapora eklenir.48DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


8- mza ve MhrRaporun Netice ve Kanaat Blmnn bittii yer ve iliik listesine raporu dzenleyenlerin isim ve unvanlar yazlarak imzalanr. Raporun kapak ve ekleri dhil tm sayfalar mhrlenir.9- Rapor Nsha SaysRaporlarn gnderilmesi gereken birimler dikkate alnarak, ihtiyaca uygun sayda rapor ve ekler dzenlenir.49DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI10- Rapor eitleri10.1- nceleme Raporunceleme Raporu; yrrlkteki kanun, tzk, ynetmelik, karar ve genel teblilerin uygulamalarnda grlen noksanlklar ve bunlarn dzeltilmesi yollar ile yeniden konulmas gereken hkm ve usuller hakknda gr ve tekliflerin, teftilerde cevapl raporlara balanmas gerekli grlmeyen hususlarn, Bakanlka tetkik ettirilen eitli konular hakkndaki dncelerin, ikyet ve ihbarlar zerine yaplan inceleme ve soruturmalar sonucunda cezai takibat gerektirir hl grlmedii takdirde yaplacak ileme esas grlerin, yaptrlan risk analizleri ve performans deerlendirmeleri sonucu varlan kanaat ve tekliflerin bildirilmesi maksadyla dzenlenir. nceleme raporlar, konularnn ilgilendirdii kurum ve kurulular gz nnde tutularak yeterli sayda hazrlanr. Bu raporlar, Bakanlka gerei yaplmak zere ilgili kurum ve kurululara gnderilir.50DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


10- Rapor eitleri10.2- Disiplin Soruturma RaporuDisiplin soruturma raporlar, disiplin suu niteliindeki tutum ve eylemlere ilikin olarak dzenlenir.51DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI10- Rapor eitleri10.3- n nceleme Raporu4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas Hakknda Kanuna gre yaplan incelemenin sonular Salk Bakanl Tefti Kurulu Ynetmeliinde etraflca belirtildii zere n inceleme raporuna balanr.n incelemelerde, hakknda n inceleme yaplann mutlaka ifadesine bavurulur. Gerek huzurda, gerekse sre verilmek suretiyle yazl olarak alnan ifadelerde, hakknda n inceleme ve soruturma yaplan kamu grevlilerinin ifadesi/savunmas alnrken kendisine tevcih edilen sorular ile iddia ve isnatlarn neler olduu hususu ile varsa su konusu belge ve evrakn gsterildii tutanaa yazlr.52DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


10- Rapor eitleri10.4- Tevdi Raporunceleme ve soruturmalarn yrtlmesi srasnda 4483 sayl Kanun kapsamnda n inceleme yaplmas gereken konularn tespit edilmesi durumunda n inceleme yaptrmaya yetkili mercilere iletilmek zere Tevdi Raporu dzenlenir.53DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


10- Rapor eitleri10.5- Su Duyurusu RaporuTrk Ceza Kanununa veya ceza hkm tayan zel Kanunlara gre su saylan ve 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas Hakkndaki Kanun kapsamnda soruturulamayan eylemlerle ilgili olarak yetkili yarg mercilerine gnderilmek zere dzenlenir. Yine Bakanlmz dndaki kurum ve kurulularn grev alanna giren konularn bildirilmesi veya personeli hakknda gerekli ilemlerin yaplmas amacyla da Su Duyurusu Raporu dzenlenir.54DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)

V- RAPORLAMA STANDARTLARIERK VE EKL STANDARTLARI10- Rapor eitleri10.6- Tazmin Raporunceleme sonucu tespit edilen zararlarn tazmininin amacyla Borlar Kanunu, 2006/11058 sayl Kamu Zararlarnn Tahsiline likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik ve 83/6510 sayl Devlete ve Kiilere Memurlarca Verilen Zararlarn Nevi ve Miktarlarnn Tespiti, Takibi, Amirlerin Sorumluluklar, Yaplacak Dier lemler Hakknda Ynetmelik hkmlerine gre dzenlenen raporlardr.55DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


10- Rapor eitleri10.7- Cevapl RaporCevapl raporlar, yaplan teftilerde noksan ve hatal bulunan ve ilgili kurum ve kurulularca dzeltilmesi gereken ilemler hakknda her servis iin ayr ayr dzenlenir.

10.8- Dzenlilik Denetimi RaporuDzenlilik Denetimi Raporu, belirlenen denetim programlarnn sonunda ifa edilen denetim grevleriyle ilgili olarak zet bilgi vermek amacyla dzenlenir.56DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


10- Rapor eitleri10.9- Performans Denetimi RaporuBir program, proje veya faaliyetin uygulanmas srasnda kullanlan kaynaklarn verimli, etkin ve tutumlu (ekonomik) kullanlp kullanlmadnn bamsz bir ekilde denetlenmesi sonucu dzenlenen raporlardr.5757DENETMN LEVLER, TANIMI VE TRLER(1)


11- Tutanaknceleme/soruturma esnasnda incelenen belgelerdeki gerekli bilgiler ilgili kurum yetkilileri ile birlikte dzenlenen tutanaa dercedilir. Rapor yazmnda dorudan tutanaktaki bilgilere atfta bulunulur. Zorunlu olmadka rapor ekine belge asl veya fotokopisi konulmaz.

12- Bilirkii veya Uzman Grncelenen konuyla ilgili olarak sadece zel, teknik ve uzmanlk bilgisini gerektiren konularda bilirkii veya uzman grne bavurulur.58

NCELEMEC/SORUTURMACI KAVRAMI VE GREVN NEM

ncelemeci/Soruturmac ifadeleri tahkik eden, gerei aratran, soruturan anlamn tamaktadr. Hak kknden treyen, doru olup olmadn aratrma, soruturma anlamndaki tahkik kelimesinin oulu olan tahkikat kavram, soruturmalar demektir.

Soruturma; hakknda su ilediine ilikin iddialar bulunan bir kiinin, bu suu ileyip ilemediinin aratrlmasdr. Soruturma, daha ok kamu grevlileri ve memurlar iin sz konusudur. Bir memur hakknda ihbar ve ikyetler zerine veya dorudan yetkili amirlerce soruturma alabilir. Soruturma, adli veya idari nitelikli olabilir.59


Gerek adli ve gerekse idari soruturmada isnat edilen suun doru olup olmadnn tespit edilmesi, devlet, kurum, memur, amir, muhbir, mteki ve toplum asndan nem arz eder. Kendisine su isnat edilen memur, iftiraya uram ise soruturma sonucu temize karlm, suu ilemise tecziye edilerek bir daha su ilemesi ve kt rnek olmas nlenmi, halka gven verilmi, kurumun huzuru ve alma dzeni salanm ve adalet tesis edilmi olur.

Memurlara isnat edilen sularn soruturulmamas; memuru, amiri ve kurumu thmet altnda brakaca gibi su ileme eiliminde olanlar cesaretlendirmi olur. snat edilen sularn soruturulmas, adli veya disiplin suu ilemelerini nlemede, ilerin belirlenen ama ve kurallar dorultusunda yaplmasnda etkili olur.60


Memurlar, kendilerine tevdi edilen bir grevi terk edebilir, savsaklayabilir; belirlenen kurallar ihlal edebilir veya i sahipleri vatandalara kar olumsuz tutum ve davranlarda bulunabilirler. Memurlar, su saylan fiil ve davranlar grev banda, grevi dnda, grevinden dolay veya grev haricinde ileyebilirler. lenen su, disiplin suu veya adli bir su ya da hem adli hem disiplin suu olabilir. Btn bu durumlara gre, memurlar hakknda farkl ilemler yaplr. Bunlarn bilinmesi ve ona gre hareket edilmesi nemlidir.61


Soruturmalarn hi yaplmamas, gecikerek yaplmas, soruturmada belirlenmi kurallara uyulmamas, soruturmada memurlar arasnda ayrm yaplmas veya soruturma sonucu yaplan tekliflerin uygulanmamas adalet ilkesinin zedelenmesine veya zulm ilenmesine neden olur. Adaletin olmad yerde zulm vardr. Zulm, bir insanlk suudur. Zulm, kurumlarn, toplumun ve devletin fesadna neden olur. Fesada uram adaletten uzaklam bir kurumun, bir toplumun ve bir devletin varln uzun sre huzur iinde srdrebilmesi imknszdr. Bu bakmdan soruturma messesesi adaletin, milletin ve devletin bekasnn salanmas iin byk nem arz etmektedir. 62


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve YetkileriKamu hizmetlerinin yrtlmesinden kaynaklanan sulardan dolay, 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas Hakknda Kanunun 6. maddesi gereince n inceleme yapmak zere yetkili makamlarca grevlendirilen soruturmaclar tarafndan, 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas Hakknda Kanunda aklanmam hususlarda, ayn Kanunun 6. maddesinde ngrld ekilde Ceza Muhakemesi Kanunu hkmleri erevesinde hareket edilir.63


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkilerinceleme/Soruturmaclar, inceleme ve soruturmaya, emri vermeye yetkili makamn bu konudaki emri zerine balarlar. Hangi sutan dolay hangi memur hakknda inceleme ve soruturma yapmakla grevlendirilmise, sadece o emir kapsamnda ve soruturma emrinde belirtilen erevede soruturma yapabilirler. Bir ihbar ya da ikyet zerine ya da yaplmakta olan bir inceleme srasnda herhangi bir memurun su ilediini rendikleri takdirde, disiplin sular iin soruturma emrini veren makamdan yetki isterler, adli sular iin yetkili mercie veya yetkili Cumhuriyet Savclna bilgi verirler. 64


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve YetkileriBu yetki verildii takdirde, yeni iddia ile ilgili soruturma yapabilirler. Yetki verilmemesi hlinde, soruturma yapamazlar. nk ilk alnan inceleme emri kapsamnda yer almayan yeni iddia ve hakknda soruturma yaplanlarla ilgili incelemenin yeni bir soruturma emri alnarak yaplmas gerekir. Ayrca, inceleme/soruturmaclarn; soruturma emrinde bulunan konulardan bir ksmn veya sorumlulardan bazlarn soruturma d brakmalar mmkn deildir.65


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri1-nceleme/Soruturmaclarn Uymalar Gereken Kurallarnceleme/Soruturmac grevleri gerei deiik grevleri yerine getiren ve farkl karakterde kiilerle iletiimde bulunan bir kiidir. Bu itibarla; yapt grevin hassasiyeti bakmndan belli prensipler dhilinde hareket etmeli ve aadaki hususlara uymaldr.nceleme veya soruturma iin gidecekleri yeri ve yapacaklar ileri aklamamal,ncelemesini veya soruturmasn yapt personele, herhangi bir iin yaplmas veya herhangi bir eylemde bulunulmamas hususunda emir vermemeli,nceleme veya soruturma srasnda, mesleki yardm dnda personelin yapt ie karmamal,66


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri1-nceleme/Soruturmaclarn Uymalar Gereken Kurallarnceledikleri defter veya evrak zerinde aklama ve dzeltme yapmamal,ncelemek zere almay gerekli grdkleri evrak ve belgeleri sorumlulardan bir tutanak ile teslim almal,Soruturmann gizlilii ilkesine aykr hareket edilmemeli; gizli olan yazlar, inceleme ve soruturma raporlarn bakasna yazdrmamal, Grevleri vesilesi ile elde ettikleri bilgileri ve inceleme sonularn aklamamal,Grev srasnda, personelin zel hizmet ve ikramlarn kabul etmemeli,likilerde nezaket kurallar dna kmamal,67


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri1-nceleme/Soruturmaclarn Uymalar Gereken KurallarTemsil ettii grev ve kurumu dikkate alarak hl, tavr, konuma ve almalaryla rnek olacak ekilde hareket etmeli, klk ve kyafetine zen gstermeli, sayg ve gven kazanmal,Grevleri dolaysyla ve inceleme vesilesiyle rendikleri hususlar, yaptklar soruturma ve sonularn, raporlarn verdikten sonra da yetkililer dnda kimseye aklamamal.68


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri2- nceleme/Soruturmaclarn Soruturma Srasnda Dikkat Etmesi Gerekli Kurallarnceleme/Soruturmaclarn, herhangi bir su ve ikyetle kar karya bulunduklar srada, nceden bilmeleri ve daima gz nnde bulundurmalar gereken baz hususlar vardr. Bunlardan nemli olanlar yle sralayabiliriz:nceleme ve Soruturma grevini ifa edebilmeleri iin usule ve mevzuata uygun bir soruturma emri (mucip/onay) bulunmaldr.Soruturma ncesi bir inceleme yaplmal ve hakknda soruturma yaplana isnat edilen fiilin hangi kanun maddesini ilgilendirdii hususu tespit edilmeye allmaldr.69


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri2- nceleme/Soruturmaclarn Soruturma Srasnda Dikkat Etmesi Gerekli Kurallarsnat edilen fiilin, hakknda soruturma yaplan tarafndan nerede ve ne zaman ilendii hususuna dikkat edilmelidir. Zira, izinli/raporlu veya mesai saatleri haricinde ilenen fiillere gre izlenecek durum deiiklik gsterecektir.Hakknda soruturma yaplan memura isnat edilen fiil, onun greviyle ilgili olmas hlinde, memurun bu suu ilemeye ehil veya yetkili bulunup bulunmadna dikkat edilmelidir.Takibi ahsi ikyete bal sularda yetkili mercilere usulne gre verilmi bir ikyet dilekesinin bulunup bulunmadna dikkat edilmeli; szl ihbar ve ikyetler yazl hale getirilmelidir.70


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri2- nceleme/Soruturmaclarn Soruturma Srasnda Dikkat Etmesi Gerekli Kurallarikyet edilen suun, zamanamna urayp uramadna, karlm bulunan af kapsamna girip girmediine, mtekinin ikyetinden vazgeip gemediine ya da su isnat edilen kiinin lp lmediine bakmaldr.Soruturma srasnda su isnat edilen kiinin yeni sularna veya bakalarnn sularna muttali olunmas hlinde yeni bir onay alnarak bu sular da soruturma kapsamna alnmal, suun adli yn varsa ilgili mercie veya Cumhuriyet Savclna durumu intikal ettirmelidir.Mteki ya da muhbirin isim, adres ve ihbarlarnn doru olup olmadna baklmaldr.71


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri2- nceleme/Soruturmaclarn Soruturma Srasnda Dikkat Etmesi Gerekli Kurallarddialar konusunda daha nce soruturma yaplp yaplmadna, yarg organlarnca verilmi bir karar bulunup bulunmadna, bu arada; uygulanm bir disiplin cezas olup olmadna dikkat edilmelidir.Raporlara eklenilmesi gerekli grlen belge asllar, aslna uygunluunu belirten rnei veya fotokopisi yerine konulmadka alnmamaldr.nceleme konularna gre izlenecek yol ile hakknda soruturma yaplana ve tanklara sorulacak sorular nceden belirlenmelidir.72


nceleme/Soruturmaclarn Grev ve Yetkileri3- Sosyal likilerde Dikkat Edilmesi Gereken HususlarGrevlilerin ahsiyet ve vakarn rencide edecek tutum ve davranlardan kanmal; raporlarnda grevlileri incitecek ima, istihza ve ar ifadelere yer verilmemelidir. Pein hkmden saknmal; vaat edici veya taraf tutucu ekilde konumamaldr. Konumalar ile kendini balamamaldr.Her ne suretle olursa olsun, tartma yapmaktan ve personelin grevlerine mdahale etmekten kanmaldr. Soruturma konusu ile ilgili tank ve hakknda soruturma yaplanlarn ifadelerine snrlama getirilmemeli; sylemek istedikleri ifade tutanaklarna geirilmelidir.73

KAYNAKA:

(1) Deneti Yardmclar Eitim Notu, ERDAL KENGER, ubat 2001, Ankara(2) Denetim, Standartlar ve Meslein Yeni Almlar, Uzman Deneti Baran ZEREN, Saytay Aratrma/nceleme/eviri Dizisi: 8, Austos 2000, Ankara(2) Deneti Yardmclar Eitim Notu, ERDAL KENGER, ubat 2001, Ankara(3) nceleme ve Soruturma Mevzuat ile Uygulama Usul ve Esaslar, Salk Bakanl Tefti Kurulu Bakanl, Kasm 2011, Ankara74

Documents

İNCELEME VE SORUŞTURMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR