Ilona Żeber –Dzikowska Elżbieta Buchcic Studenci wobec

Ilona Żeber –Dzikowska

Elżbieta Buchcic

Studenci wobec globalizacji

1.Wstęp

Globalizacja to termin, który kolejną dekadę stanowi nieodłączną część opisu

naszej rzeczywistości również z perspektywy społecznej i wychowawczej. Życie

każdego z nas jest w dużym stopniu związane z relacjami ludzi na różnych

kontynentach, nawet jeśli nie zawsze mamy tego świadomość. Procesy gospodarcze,

polityczne, kulturowe czy społeczne nie zależą już do kwestii lokalnych,

a najważniejsze decyzje nie jest podejmowane w stanie izolacji.

Pojęcie „globalizacja” ma wiele definicji, które zależą również od kontekstu

politycznego i gospodarczego. „Powszechne są więc oczekiwania, że w warunkach

globalizacji zachodzące stosunkowo szybkie zmiany społeczno-ekonomiczne

i kulturowe przyniosą wszystkim grupom społecznym poprawę ich bytu i ogólny rozwój

społeczno-gospodarczy poszczególnych krajów i całego globu1”.

Mijają kolejne dekady, a uniwersalne problemy jak ubóstwo, równouprawnienie

czy prawa człowieka wciąż potrzebują pozytywnych rozstrzygnięć w skali globalnej.

Dlatego też edukacja globalna wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom i uczy aktywnie

przeciwstawiać się niesprawiedliwości. Edukacja globalna jest elementem kształcenia

i rozwoju zarówno obywatelskiego, jak i wychowawczego. Dzięki temu wśród

studentów poszerzany jest zakres uświadamiania istnienia zjawisk i współzależności

łączących ludzi i miejsca na świecie.

2. O globalizacji - wprowadzenie w problem badawczy

Zajmując się tematyką globalizacji nie sposób nie odwołać się do Zygmunta

Baumana, który już w 1998 roku próbował definiować pojęcie „globalizacji”

1 Wajda A., 2011: Globalizacja – Społeczeństwo i jego rozwój, Wyd. Książka i Prasa, Warszawa, s. 11

1

Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2014 roku oraz ze środków Komisji Europejskiej.

Raport wyraża wyłącznie poglądy autorek i nie może być utożsamiany z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, ani Komisji Europejskiej.

w „Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika”2 Wg współtwórcy koncepcji

postmodernizmu: „Globalizacja w równym stopniu dzieli i jednoczy, a przyczyny

podziału świata są takie same jak czynniki pobudzające do jego uniformizacji. (…) co

niektórym ludziom zwiastuje owa swobodę, na wielu innych spada jak bezlitosny

wyrok przeznaczenia. Mobilność okazuje się najwyżej cenioną i pożądaną wartością,

a swoboda poruszania się – ten nierówno dzielony towar, którego stale brak – szybko

staje się głównym czynnikiem kształtującym społeczne podziały w dobie późnej

nowoczesności czy też w czasach ponowoczesnych. (…) Skutki, jakie pociąga za sobą

ten nowy stan rzeczy, bywają diametralnie różne. Niektórzy z nas stają się ludźmi

w pełni „globalnymi”, podczas gdy inni tkwią w swej lokalności, co w świecie,

w którym „ludzie globalni” nadają ton i ustalają reguły gry, nie jest położeniem

przyjemnym ani nawet znośnym.”3 Ten pogłębiający się podział pomiędzy ludźmi

odczuwającymi w znacznym stopniu raczej pozytywne lub raczej negatywne skutki

procesów globalizacyjnych jest również akcentowany w wielu późniejszych teoriach.

Wiele definicji globalizacji skupia się wokół procesów gospodarczych

i technologicznych. Ocena procesów zachodzących w jej ramach jest wciąż

przedmiotem gorącej dyskusji, jak choćby w ocenie noblisty Josepha E. Stiglitza:

„ Dlaczego globalizacja – siła, która przyniosła tyle dobrego – stała się tak

kontrowersyjna? Uczestnictwo w handlu międzynarodowym pomogło wielu krajom

rozwijać się znacznie szybciej, niż było to możliwe bez niego. (…) Ludzie na

Zachodzie mogą uważać niskie płace w zakładach firmy Nike za wyzysk, ale dla

ogromnej liczby osób w rozwijającym się świecie praca w fabryce jest dużo lepszym

rozwiązaniem od pozostawania na wsi i uprawiania ryżu.”4

Jednak równie ważny, jeśli nie ważniejszy z perspektywy pedagogicznej, jest jej

aspekt społeczny. Pogłębiające się zróżnicowanie i rozwarstwienie współczesnego

świata jest faktem. „Miarami tego zróżnicowania są dane dotyczące produkcji i

dochodów krajowych, koncentracji bogactwa i niedostatku, obszarów zasobności i

krańcowego wręcz ubóstwa. Zróżnicowanie wielkości udziałów w wytwarzaniu

produktu światowego wyraża się w tym, że na 20% ludności żyjącej w najbogatszych

krajach przypada 86% tego produktu, a na 20% zamieszkujących kraje najbiedniejsze

jedynie 1%. Wartość majątku trzech najbogatszych na świecie państw jest większa niż

2 Z. Bauman, Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika, wyd. PIW, Warszawa 2000.3 Op. cit, s. 6-7.4 J.E. Stiglitz, Globalizacja, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 22.

2



łączny dochód narodowy 48 państw zamieszkałych przez 600 milionów ludzi. Szacuje

się, ze 840 milionów ludzi, w tym 160 mln dzieci jest stale niedożywionych, cierpi

głód, a 230 milionów w wieku od 7 do 14 lat pracuje w warunkach zakłócających ich

rozwój fizyczny i psychiczny. Szczególnie ważne jest przy tym, iż mimo wysokiego

tempa rozwoju całego współczesnego świata globalne rozpiętości pogłębiły się

w ostatnim czasie. Tak na przykład dochody 20% ludności zamieszkujących w krajach

bogatych są obecnie 60 razy wyższe od dochodów 20% ludności zamieszkujących

w krajach najuboższych.”5

Edukacja globalna stała się zatem odpowiedzią na palące problemy związane

z globalnymi współzależnościami. „Bierze udział w procesie likwidacji ubóstwa,

prowadząc do lepszego zrozumienia przyczyn nierówności i niesprawiedliwości

zarówno w sali lokalnej, jak i światowej.”6 Ponadto, „traktowanie edukacji jako procesu

dialogu i dociekania sprzyja możliwości rozwijania przez uczącego się wartości takich

jak szacunek dla poglądów innych. Dopełnienie stanowi wykształcanie nowych

umiejętności, które pomogą studentowi aktywnie zaangażować się w proces

społecznych przemian. Dlatego ruch na rzecz sprawiedliwości globalnej, który pojawił

się w latach 90., w opozycji do międzynarodowych instytucji finansowych,

kształtujących zasady globalnego handlu, można uznać za edukację rozwojową

w praktyce.”7

Według Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN: „Edukacja globalna to

koncepcja umiędzynarodowienia edukacji, której celem jest wyposażenie młodego

pokolenia w świadomość globalną. Propaguje pluralizm, tolerancję i dialog

międzykulturowy; akcentuje dobro wspólne ludzkości; odzwierciedla uniwersalne

tendencje we współczesnej pedagogice”8. Inna definicja podana przez Deklarację

Edukacji Globalnej z Maastricht, przyjęta przez Europejski Kongres Edukacji Globalnej

brzmi: „Edukacja globalna otwiera ludziom oczy i umysły na rzeczywistość panującą na

5 L. Gilejko, Globalizacja a zróżnicowanie społeczne we współczesnym świecie, 25.11.2014: http://www.instytut.info/images/stories/ksiazki_polecane/17_ksztalcenie_ustawiczne/11-Gilejko.pdf 6 S. McCloskey, Edukacja rozwojowa jako czynnik zmiany społecznej: teoria i praktyka [w:] Lokalnie – globalnie. Kluczowe zagadnienia studiów nad rozwojem, red. Gerard McCann, Stephen McCloskey, wyd. PAH, 2010, s. 186.7 Op.cit, s. 189.8 Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, źródło: http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3896545/edukacja-globalna.html, dostęp z dnia: 20.04.2014r.

3



http://www.instytut.info/images/stories/ksiazki_polecane/17_ksztalcenie_ustawiczne/11-Gilejko.pdf

świecie oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz większej

sprawiedliwości, równości i przestrzegania praw człowieka dla wszystkich”9.

W Polsce doczekaliśmy się kolejnej definicji edukacji globalnej wypracowane

w ramach międzysektorowego procesu przez organizację pozarządowe, reprezentantów

Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Edukacji. Warto zwrócić uwagę

na jej drugą część, w które wymieniono wartości i postawy jakie kształtuje.

„Edukacja globalna kładzie szczególny nacisk na:

• tłumaczenie przyczyn i konsekwencji zjawisk

• ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy i wpływu globalnych procesów

na jednostkę

• przełamywanie istniejących stereotypów i uprzedzeń

• przedstawianie perspektywy globalnego Południa

• kształtowanie krytycznego myślenia i zmianę postaw

Do aktualnych wyzwań globalnych zaliczyć można:

• zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie

• poprawa jakości życia w krajach globalnego Południa

• zapewnienie zrównoważonego rozwoju

• budowanie partnerskich relacji gospodarczych i społecznych pomiędzy krajami

globalnej Północy i globalnego Południa

U podstaw edukacji globalnej leżą wartości:

• godność

• sprawiedliwość

• solidarność

• równość

• pokój

• wolność

Edukacja globalna sprzyja kształtowaniu postaw:

9 Deklaracja Edukacji Globalnej z Maastricht (The Maastricht Global Education Declaration), przyjętaprzez Europejski Kongres Edukacji Globalnej, Maastricht, 15-17.11.2002, źródło:http://pracepedagogika.wordpress.com/2012/12/21/edukacja-globalna-i-rozwojowa-definicje-edukacji-globalnej-global-education/, dostęp z dnia: 20. 04.2014r.

4



• odpowiedzialności

• szacunku

• uczciwości

• otwartości

• odpowiedzialności

• osobistego zaangażowania

• gotowości do ustawicznego uczenia się”10

2.2. Globalizacja w polskich badaniach

2.2.1. Badania opinii publicznej dotyczące globalizacji

Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) w roku 2004, a następnie w roku

2006 przeprowadziło badania opinii dotyczące społecznego rozumienia i oceny

globalizacji, a następnie skutków globalizacji dla Polski.11 Mimo że badania nie są

aktualne, a percepcja Polek i Polaków z pewnością uległa zmianie, dane z raportów

badań opinii publicznej wydają się cennym kontekstem wobec przeprowadzonych

badań własnych.

W 2004 roku, czyli dekadę temu, 62% badanych zetknęło się z tym pojęciem,

natomiast jedynie 34% wiedziała co to pojęcie oznacza. Wśród wyjaśnień pojęcia

„globalizacja” przeważały te związane z międzynarodowym handlem i gospodarką.

Globalizacja gospodarki była oceniana przez niemal 50% Polek i Polaków pozytywnie.

Jednak ponad 80% respondentów stwierdziło, że korzystają na tym państwa bogate,

a tracą biedne – 58%. Ponad 40% ankietowanych było również zdania, że globalizacja

przyczynia się do wzrostu nierówności pomiędzy społecznościami różnych krajów na

świecie oraz sprzyja wzrostowi bezrobocia.

Natomiast w badaniu z 2006 roku, w którym skupiono się na globalizacji

gospodarki warto zauważyć, że aż 25% respondentów uważało, ze handel

międzynarodowy jest niekorzystny dla środowiska naturalnego, ale jedynie 12%

widziała jego negatywny wpływa na poziom życia respondentów. Odpowiednio 88%

i 90% opowiedziała się natomiast za respektowaniem przez kraje-strony umów

handlowych minimalnych standardów warunków pracy oraz ochrony środowiska.

10Definicja za Porozumieniem w sprawie wspierania rozwoju edukacji globalnej. Tekst porozumienia dostępny na stronie: https://www.polskapomoc.gov.pl/Porozumienie_rozwojedukacjiglobalnej,1165.html 11 Komunikaty z badań dostępne na stronie http://www.cbos.pl

5



http://www.cbos.pl/

https://www.polskapomoc.gov.pl/Porozumienie_rozwojedukacjiglobalnej,1165.html

Istotne jest również, że połowa ankietowany uważa, że globalizacja jest pozytywnym

zjawiskiem dla polskiej gospodarki, a jedynie co piąty klasyfikuje tę grupę procesów

jako negatywną.

3. Metodologia badań własnych

3.1.Uzasadnienie celu badań, problemy badawcze, hipotezy badawcze

W dzisiejszych czasach problematyka globalizacji wzbudza coraz większe

zainteresowanie, staje się też koniecznością poszerzenia wiedzy w zakresie znajomości

sposobów jej rozumienia, perspektyw uwarunkowań oraz skutków przemian, jakie

przynosi dla społeczeństwa. Edukacja globalna pomaga nam w zrozumieniu

współzależności globalnych i ich analizie.

Głównym celem przeprowadzenia badania wśród studentów było zapoznanie się

z ich wiedzą na temat globalizacji, a także na jakim etapie swojego życia po raz

pierwszy spotkali się oni z tym terminem. Dzięki przeprowadzonej ankiecie możliwe

jest zanalizowanie postrzegania przez młodych ludzi innych kultur, szanowania każdego

człowieka. Uwzględniony został również problem sprawiedliwości społecznej,

równości i zrównoważonego rozwoju. Możemy także stwierdzić, czy wśród studentów

edukacja globalna przyczynia się do poczucia odpowiedzialności i solidarności ze

światem.

Przygotowując metodologię badań własnych należy przybliżyć podstawy

terminologii związanej z postawieniem problemów, hipotez badawczych oraz

zastosowania w niniejszym opracowaniu metod, technik oraz narzędzi badawczych.

Według M. Łobockiego „problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół

pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie”12. Jak twierdzi T. Pilch „problemy

muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy, zawarty w temacie badań. Problemy

określają zakres naszych wątpliwości oraz teren badawczych poszukiwań. Drugim

warunkiem, jest konieczność zawarcia w problemach wszystkich generalnych

zależności między zmiennymi. Dzięki temu będziemy mieć dość ściśle wyznaczony

zakres badanych zjawisk. Trzecim warunkiem jest rozstrzygalność empiryczna

problemu badawczego oraz wartość praktyczna. Problemy badawcze stanowią podstawę

tworzenia hipotez, podstawę do typologii zmiennych zależnych i niezależnych, a także

12 Łobocki M. 2001: Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Wyd. Impuls, Kraków, s. 103.

6



wskaźników do zmiennych. Od problemów także zależy, jakie techniki i narzędzia

dobieramy, aby je rozwiązać”13.

Problem badawczy określany jest jako pewien rodzaj działania, który ma na celu

rozwiązanie przyczyn jakiegoś stanu, czy uzyskanie odpowiedzi na konkretne pytania.

Istotną rzeczą jest, żeby był on prosty, jasny i wyczerpujący. Zbyt ogólny może być

bezużyteczny i trudny do poddania go badaniom. Zaś dobrze sformułowany wyznacza

dalszy proces myślowy. Od problemów zależy także, jakie techniki i narzędzia

dobieramy, aby je rozwiązać.

W zależności od potrzeb badanych problemów stosuje się różnego rodzaje

klasyfikacje celów. Wyróżniamy problemy badawcze główne, mające związek

z problematyką badawczą, a także szczegółowe będące uzupełnieniem problemu

głównego.

Główny problem badawczy:

1. Czy i w jakim stopniu skuteczna edukacja dla zrównoważonego rozwoju

z uwzględnieniem perspektywy globalnej wpływa na stan wiedzy studentów

i studentek?

Szczegółowe problemy badawcze:

1. Jaka jest obecnie wiedza młodego studiującego pokolenia na temat globalizacji?2. Czy edukacja globalna ma pozytywny wpływ na dzisiejszy świat?3. W jakim wymiarze środki masowego przekazu/technologie mają wpływ na

przekazywanie informacji dotyczących globalizacji?

Hipoteza jest to pewnego rodzaju przypuszczenie, odpowiedź na pytanie zawarte

w problemie badawczym, dla wyjaśnienia jakiegoś zjawiska. Może być ona prawdziwa

lub fałszywa. Według A.W. Maszke: „hipoteza jest pewnym przypuszczeniem lub

stwierdzeniem naukowym odnoszącym się do dających się zaobserwować faktów,

zjawisk czy procesów, których prawdziwość lub fałszywość rozstrzygamy na podstawie

prowadzonych badań empirycznych”14.

13 Pilch T. 1995: Zasady badań pedagogicznych, Wyd. Żak, Warszawa, s. 4214 Maszke A.W., 2004: Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 53

7



Natomiast jak twierdzi J. Sztumski hipoteza, aby mogła być użyteczna

w badaniach, powinna spełniać określone wymogi. „Musi być o tyle nowa, żeby

wskazywała nieznane dotąd aspekty badanych faktów, procesów czy zjawisk ich

uwarunkowań. Hipotezy powinny być w takim stopniu ogólne, żeby obejmowały

swoim zakresem wszelkie fakty, procesy czy zjawiska, których dotyczą; pojęciowo

jasne, czyli wyrażone w jednoznacznych terminach, możliwie dostatecznie ostrych (...);

wolne od sprzeczności wewnętrznych, czyli muszą być tak sformułowane, aby nie

zawierały zdań nawzajem sprzecznych; empirycznie sprawdzalne, czyli dające się

zweryfikować, potwierdzić lub obalić w toku badań”15.

Hipoteza główna:1. Współczesna edukacja dla zrównoważonego rozwoju jest jednym z warunków

wdrażania zasad sprawiedliwości społecznej. Poprzez wysoki stopień

uświadamiania istnienia różnych zjawisk i wyzwań, oddziałuje na współzależności

między ludźmi na całym świecie.

Hipotezy szczegółowe:

1. Obecnie wiedza młodego społeczeństwa na tematy związane ze

współzależnościami globalnymi jest niewielka, ponieważ wiele osób nie zdaje

sobie sprawy, z relacji zachodzących w naszym kraju i mających związek

z procesami przebiegającymi na całym świecie. 2. Edukacja globalna ma pozytywny wpływ na dzisiejszy świat, gdyż dzięki jej

działaniu wiele ludzi otrzymało szansę na funkcjonowanie społeczeństwie,

często w różnych miejscach świata, przełamuje ona również istniejące

stereotypy i uprzedzenia.3. Środki masowego przekazu/technologie mają znaczący wpływ na

przekazywanie informacji dotyczących globalnych procesów, ponieważ dzięki

nim zagadnienia z nimi związane docierają do ogromnej liczby ludzi na całym

świecie.

2.2. Metody, techniki i narzędzia badawcze

15 Sztumski J., 1995: Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 43.

8



J. Sztumski uważa, że metoda to „system założeń i reguł pozwalających na takie

uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności, aby można było osiągnąć

cel, do którego się świadomie zmierza”16.A.W. Maszke stwierdza, że podczas przeprowadzania badań pedagogicznych

„wszelkie informacje powinny być zbierane celowo, w odpowiedni sposób

i z zachowaniem odpowiednich zasad i reguł postępowania. Oznacza to, że udzielenie

odpowiedzi na sformułowane pytania badawcze dotyczące procesu wychowania

wymaga określonego toku postępowania badawczego, czyli posłużenia się określonymi

sposobami, które określamy mianem metod badawczych. Także analiza zebranych

materiałów badawczych i informacji musi być przeprowadzona zgodnie

z obowiązującymi w nauce regułami i nie może nosić znamion dobrowolności”17. Do podstawowych metod badań pedagogicznych zaliczamy: obserwację,

eksperyment pedagogiczny, testy osiągnięć szkolnych, metodę socjometryczną, metodę

sondażu diagnostycznego, analizę dokumentów. T. Pilch wyróżnia w pedagogice różne

terminy warsztatu badawczego:a) Metody badawcze:

Zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych

i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania

badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu

naukowego.b) Techniki badawcze:

Czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi

dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych

informacji, opinii, faktów18.c) Narzędzia badawcze:

Przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań19.

Znane są również definicje innych autorów W. Zaczyńskiego, który uważa, że

metody badania to „określone sposoby poznawania wybranego wycinka rzeczywistości,

które cechują się tym, że są: celowe, planowe, obiektywne, dokładne i wyczerpujące”20.16 Sztumski J., 1995: Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 46.17 Maszke A.W., 2004: Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 11118 por. Kamiński A., 1974: Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej; w:

Metodologia pedagogiki społecznej, R. Wroczyński, T. Pilch, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk; zob. także: Pilch T., 2001: Zasady badań pedagogicznych, Wyd. Żak, Warszawa, s. 71.19 por. Pilch T., 2001: Zasady badań pedagogicznych, Wyd. Żak, Warszawa, s. 71.20 Zaczyński W., 1995: Praca badawcza nauczyciela . Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, s. 19

9



W naukach empirycznych najczęściej mówi się o metodzie w pojęciu podanym przez

S. Nowaka, wg którego „metody badawcze to typowe i powtarzalne sposoby zbierania,

opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania

maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania”21.

A. W. Maszke wyjaśnia, że „słowo „ankieta” pochodzi z języka francuskiego,

w którym „enquete” oznacza zbieranie informacji za pomocą pytań skierowanych do

różnych osób. Najszersze rozumienie tego słowa odnosi się do wszelkich badań,

w których wykorzystuje się informacje od osób lub instytucji. Ankieta jest sposobem

pobierania informacji za pomocą drukowanej listy pytań zwanej kwestionariuszem bez

pośrednictwa ankietera”22. Zaletą ankiet jest możliwość szybkiego przeprowadzenia

badań, możliwość braku osobistego kontaktu z respondentami oraz standaryzacja (dla

każdego przygotowany jest ten sam zestaw pytań). W niniejszym opracowaniu problematyka badawcza została sprawdzona za

pomocą wykorzystania kwestionariusza ankiety jako narzędzia badawczego, metodą

badawczą był sondaż diagnostyczny, zaś techniką – ankietowanie.

2.3.Charakterystyka przebiegu badańBadania zostały przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety. Miały

charakter anonimowy. Objęły grupę studentów Uniwersytetu Jana Kochanowskiego

w Kielcach na Wydziale Zarządzania i Administracji z różnych kierunków takich jak:

ekonomia, administracja i politologii. Głównym celem badań było zgromadzenie

informacji na temat świadomości i znajomości pojęcia globalizacji przez

ankietowanych. Kwestionariusz został przyjęty pozytywnie i wzbudził zainteresowanie

wśród studentów. Podczas odpowiadania na pytania można było zaobserwować, że

wypełniający byli skupieni i zaangażowani. Większą część kwestionariusza stanowiły

pytania zamknięte lub półotwarte.

3. Analiza interpretacji wyników

Badania ankietowe przeprowadzone zostały na latach 2013 - 2014 roku.

Odpowiedzi na poszczególne pytania zawarte w kwestionariuszu udzieliło 637

studentów. Wszyscy respondenci studiują Uniwersytecie Jana Kochanowskiego

w Kielcach na Wydziale Zarządzania i Administracji na pierwszym stopniu. Poddając

21 Nowak S., 1985: Metodologia badań socjologicznych, PWN, Warszawa, s. 2222 Maszke A.W., 2004: Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 179

10



szczegółowej analizie dane zawarte w metryce można stwierdzić, iż największą liczbę

osób, które wypełniło kwestionariusz ankiety stanową kobiety - 530 tj. 83,2%. Znacznie

mniejszą populację ankietowanych, biorących udział w badaniach to mężczyźni - 107

czyli 16,8% ogółu. Szczegółowe zestawienie danych o badanej populacji objętych

sondażem zamieszczono w poniższych tabelach.

Tabela 1a. Dane o respondentach (płeć).

PŁEĆ LICZBA %Kobiety 530 83,2Mężczyźni 107 16,8Razem 637 100

Tabela 1b. Dane o respondentach (kierunek studiów).

KIERUNEK

STUDIÓWEKONOMIA ADMINISTRACJA POLITOLOGIA

PŁEĆ K M K M K M

n 410 57 89 27 31 23

% 64,4 8,9 14,0 4,2 4,9 3,6

RAZEMn 467 116 54

% 73,3 18,2 8,5

116

467

54

Ekonomia

Administracja

Politologia

Rycina 1a. Dane o respondentach

Materiał badawczy z przykładowymi pytaniami poddanymi analizie

z przygotowanego narzędzia badawczego - kwestionariusza ankiety w opracowaniu

szczegółowym.

BIBLIOGRAFIA

11



Pozycje zwarte

1) Wajda A., 2011: Globalizacja – Społeczeństwo i jego rozwój, Wyd. Książka i Prasa,

Warszawa,

2) Bauman Z., Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika., wyd. PIW, Warszawa 2000.

3) J. E. Stiglitz, Globalizacja, wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004.

4) Lokalnie – globalnie. Kluczowe zagadnienia studiów nad rozwojem, red. Gerard McCann,

Stephen McCloskey, 2010, wyd. PAH

3) Łobocki M. 2001: Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Wyd.

Impuls, Kraków,

4) Pilch T. 1995: Zasady badań pedagogicznych, Wyd. Żak, Warszawa,

5) Maszke A.W., 2004: Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Wyd.

Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów,

6) Sztumski J., 1995: Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. Uniwersytetu

Śląskiego, Katowice,

7) Zaczyński W., 1995: Praca badawcza nauczyciela. Wydawnictwa Szkolne i

Pedagogiczne, Warszawa,

8) Nowak S., 1985: Metodologia badań socjologicznych, PWN, Warszawa,

Strony internetowe

1) Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, źródło:

http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3896545/edukacja-globalna.html,

2) Deklaracja Edukacji Globalnej z Maastricht (The Maastricht Global Education

Declaration), przyjęta przez Europejski Kongres Edukacji Globalnej, Maastricht,

15-17.11.2002, źródło:

http://pracepedagogika.wordpress.com/2012/12/21/edukacja-globalna-i-

rozwojowa-definicje-edukacji-globalnej-global-education/

3) Centrum Badań Opinii Społecznej: www.cbospl

4) Strona DWR MSZ RP: www.polskapomoc.gov.pl

5) Strona Instytutu Wiedzy i Innowacji: www.instytut.info

12



http://www.instytut.info/

http://www.polskapomoc.gov.pl/

http://pracepedagogika.wordpress.com/2012/12/21/edukacja-globalna-i-rozwojowa-definicje-edukacji-globalnej-global-education/

http://pracepedagogika.wordpress.com/2012/12/21/edukacja-globalna-i-rozwojowa-definicje-edukacji-globalnej-global-education/

http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3896545/edukacja-globalna.html

Przykładowe pytania poddane powyższej analizie z przygotowanego

narzędzia badawczego - kwestionariusza ankiety

KWESTIONARIUSZ ANKIETY

Szanowni Państwo!Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie poniższej ankiety, dotyczącej procesu

globalizacji. Prosimy o szczere i przemyślane odpowiedzi, gdyż zostaną one wykorzystane wbadaniach naukowych. Ankieta jest anonimowa!Jak wypełnić ankietę?

W pytaniach zamkniętych wybraną odpowiedź proszę zaznaczyć przez wstawienie „X”w odpowiedniej kratce. Natomiast w pytaniach otwartych swoją odpowiedź należy wpisać wwykropkowane miejsca.

DziękujemyAutorki

Płeć: ⃞ K ⃞ M

Wiek ………

Kierunek studiów………………………………………………………

Jaką ukończył/a Pan/i szkołę ponadgimnazjalną?

……………………………………………………………

1. Czy temat globalizacji jest Panu/i znany? ⃞ tak ⃞ nie

Jeśli tak, to gdzie po raz pierwszy Pan/i o niej usłyszał/a? ⃞ w domu ⃞ w szkole podstawowej ⃞ w gimnazjum ⃞ w szkole ponadgimnazjalnej ⃞ w szkole wyższej ⃞ w pracy ⃞ w innym miejscu (jakim?) ………………………………………

2. Która z wymienionych definicji najtrafniej charakteryzuje według Pana/itermin „globalizacja”? ⃞ Koncepcja umiędzynarodowienia edukacji, której celem jest wyposażenie młodego

pokolenia w „świadomość globalną”. „⃞ Otwiera ludziom oczy i umysły” na rzeczywistość panującą na świecie oraz

uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz większejsprawiedliwości, równouprawnienia.

⃞ Obejmuje nauczanie o problemach i zagadnieniach, które przekraczają granicepaństwa oraz o wzajemnych powiązaniach systemów.

13



⃞ Obejmuje naukę rozumienia i szanowania ludzi, wywodzących się z innych kultur. ⃞ Wychodzi ponad fakty i informacje, obejmuje umiejętności, postawy i wartości

łączące tematyczne i wielodyscyplinarne programy nauczania. ⃞ Swoją działalność zawodową opiera na lokalnych rynkach pracy. ⃞ Obejmuje problem bezrobocia, w tym płacę – emigracje i migracje zarobkowe.

3. W jaki sposób najłatwiej uzyskać informacje na temat globalizacji? W pustekratki proszę wpisać cyfry od 1 – 5 (od najbardziej popularnej formyprzekazu do najmniej popularnej). ⃞ z prasy ⃞ od znajomych ⃞ z telewizji, radia ⃞ ze szkoły ⃞ z Internetu

4. Czy w szkole wyższej spotkał/a się Pan/i z akcjami/spotkaniami dotyczącymiglobalizacji? ⃞ tak ⃞ nie

5. Kto według Pana/i powinien prowadzić edukację w tym zakresie? ⃞ nauczyciel ⃞ pedagog ⃞ osoba z danej instytucji zajmującej się problematyką globalizacji ⃞ obojętne ⃞ inne (proszę podać jakie?) ………………………………………

6. Czy uczestniczył/a Pan/i w dodatkowych zajęciach/projektach dotyczącychglobalizacji? ⃞ tak ⃞ nieJeśli tak to jakich?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Czy uważa Pan/i, iż problematyka globalizacji powinna być uwzględnianapodczas edukacji na studiach wyższych? Odpowiedź proszę uzasadnić.………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

14



8. Proszę podać jak według Pana/i można rozpowszechniać problematykęglobalizacji w sposób nieformalny (praktyczny)?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

9. Które z wymienionych akcji na rzecz globalizacji są Panu/i znane? Możnazaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź. ⃞ Dzień Ligi Ochrony Przyrody (9 stycznia) ⃞ Dzień Bez Opakowań Foliowych (23 stycznia) ⃞ Światowy Dzień Wody; Dzień Ochrony Bałtyku (22 marca) ⃞ Dzień Ochrony Środowiska (5 czerwca) ⃞ Dzień Bez Samochodu (6 czerwca) ⃞ Dzień współpracy Północ-Południe (12 września) ⃞ Sprzątanie Świata (21 września) ⃞ Międzynarodowy Dzień walki z Ubóstwem (17 października) ⃞ Międzynarodowy Dzień Wolontariusza (5 grudnia)

Tekst „Studenci wobec globalizacji” jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0

Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Instytutu Globalnej Odpowiedzialności i partnerów. Utwór powstał w

ramach programu polskiej współpracy rozwojowej za pośrednictwem MSZ RP w roku 2014. Zezwala się na

dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej

licencji, o posiadaczach praw oraz o programie polskiej współpracy rozwojowej.

15



Documents

Ilona Żeber –Dzikowska Elżbieta Buchcic Studenci wobec