Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 1 minn 12

IT-TMIEN SENA IL-MALTI (Il-Qari u l-Kitba) IL-ĦIN: Sagħtejn

L-Isem u l-Kunjom: ____________________________________ Il-Klassi: _______________

Għall-istudent/a:

1. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha kif mitlub/a.

2. Ortografija, punteġġjatura, sintassi, ideat u preżentazzjoni tajbin jgħinuk biex tikseb riżultati

aħjar.

Għall-għalliema:

Il-M

AR

KI

It-Taħdit 10

Il-Fehim Mis-Smigħ 10

Il-Qari u l-Kitba 80

IT-TOTAL 100

Taqsima A B Ċ1 Ċ2 D1 D2 TOTAL

Marka 14 10 15 15 8 18 80

Marka

tal-Istudent/a

Kummenti:

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

IL-LIVELLI

6 - 7

5 – 6 – 7 – 8

Paġna 2 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

IS-SILTA TAL-FEHIM MILL-QARI

Aqra sewwa din is-silta u wieġeb il-mistoqsijiet dwarha.

Il-Festa

Il-festa tar-raħal Maltija hija l-essenza ta’ dak kollu li huwa Mediterranju magħsura f’avveniment

wieħed. Dawn il-festi jikkombinaw id-dwal ikkuluriti, il-mużika tal-banda u l-ispettakli impressjonanti u

storbjużi tal-logħob tan-nar, flimkien ma’ folla ta’ mijiet ta’ nies li joħorġu mill-każini u l-ħwienet tax-

xorb għal ġot-toroq storbjużi f’ċelebrazzjoni waħda u kbira. (par. 1)

Ġeneralment, il-festi jiġu ċċelebrati bejn ix-xhur ta’ Mejju u Settembru, għalkemm hemm xi ftit

eċċezzjonijiet. Matul dawk il-jiem magħżula għall-festa, dak ir-raħal partikolari jżejjen it-toroq bi statwi

u bandalori ddedikati lill-qaddis, u matul dik il-ġimgħa kollha, in-nies tal-lokal u t-turisti jingħaqdu

flimkien sabiex igawdu ċ-ċelebrazzjonijiet u l-briju tal-festa. (par. 2)

Il-kjoskijiet tal-ikel li jarmaw fit-toroq iservu minn kollox, minn hot dogs sa ikel tradizzjonali. Ipprova

l-imqaret, li huma tip ta’ ħelu tat-tamal moqli fiż-żejt. Ħelu tradizzjonali ieħor huwa l-qubbajt. Il-

bejjiegħa normalment ikunu armati bi kjoskijiet skuri tal-injam bi mwieżen antiki sabiex iservu dan il-

prodott mill-aktar ħelu. (par. 3)

Il-marċi tal-banda huma parti integrali miċ-ċelebrazzjoni. Il-banda lokali ddoqq il-marċi favoriti tal-

festa, li ħafna minnhom ikunu kompożizzjoni ta’ xi surmast lokali. (par. 4)

Iċ-ċelebrazzjonijiet ta’ kull festa jilħqu l-qofol tagħhom biċ-ċerimonja tal-irfigħ tal-istatwa. Id-devoti

tal-festa jitfgħu l-offerta tagħhom sabiex dawk bl-ogħla offerta jingħataw il-privileġġ li joħorġu l-istatwa

mill-knisja u jpoġġuha f’post prominenti fil-pjazza tar-raħal. (par. 5)

L-aktar li jagħtu pjaċir lill-folla żgur li huma

l-ispettakli tal-logħob tan-nar. L-ispettakli

normalment jinvolvu l-murtali, li huma xorta ta’

bombi li jagħmlu splużjoni eċċezzjonali meta

jinfetħu fis-sema, logħob tan-nar ikkulurit li

jdawwal is-sema billejl, u l-ġigġifogu jew irdieden

tan-nar – strutturi elaborati li jipproduċu spettakli li

jgħammxu l-għajnejn bi ħsejjes u lwien. (par. 6)

(Addattament minn artiklu li deher fis-sit tal-Airmalta)

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 3 minn 12

Taqsima A. Il-Fehim Mill-Qari u l-Għarfien tal-Lingwa (14-il marka)

Wieġeb il-mistoqsijiet fi kliemek skont is-silta li qrajt.

1. Taħseb li t-titlu mogħti lis-silta hu xieraq? Għaliex?

___________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ (marka)

2. Semmi żewġ karatteristiċi li jsawru l-festa Maltija.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

3. X’jiġri bejn ix-xhur ta’ Mejju u Settembru?

___________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ (marka)

4. B’xiex ikun imżejjen ir-raħal fil-jiem tal-festi?

___________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ (marka)

5. Semmi żewġ tipi ta’ ħelu li jkunu mibjugħa mill-kjoskijiet.

_____________________________________________________________________________ (marka)

6. Meta jintlaħaq il-qofol ta’ kull festa? X’jagħmlu d-devoti tal-festa biex joħorġu l-istatwa mill-knisja?

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

7. Semmi żewġ aspetti li jinvolvu l-ispettaklu tan-nar.

a) _____________________________ b) _____________________________ (2 marki)

Għarfien il-Lingwa. Wieġeb il-mistoqsijiet skont il-paragrafu mitlub.

1. Agħti kelma oħra minflok “turisti” (par.2) ___________________________________ (marka)

2. Minn paragrafu 6, sib kelma waħda li tfisser “kuluri” ____________________ (marka)

3. Kompli dan il-qawl: Dak li tiżra’ ____________________ (marka)

4. Xi jfisser dan il-qawl skont is-sens tas-silta?

_________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________(marka)

_________

14

Paġna 4 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

Taqsima B. Il-Grammatika (10 marki)

1a. Agħżel it-tajba: Il-plural ġimgħat hu: plural imtenni plural sħiħ plural miksur

b. Agħżel it-tajba: Il-plural tazez huwa: plural imtenni plural sħiħ plural miksur

(2 marki)

2. Poġġi fl-Istat Kostrutt: Il-Wied taż-Żurrieq

_________________________________ (marka)

3. Ikteb sentenza bil-pronom interrogattiv Min.

_______________________________________ (marka)

4a. Agħti kelma waħda minflok: l-idejn tagħhom

_________________________________ (marka)

b. Agħti kelma waħda minflok: serqu l-kaxxi

_________________________________ (marka)

5. Agħti l-mamma u l-għerq tal-verb ħabbet:

il-mamma: ______________________ (marka)

l-għerq: ________________________ (marka)

6a. X’tip ta’ verb hu ħabbet?

sħiħ biss

sħiħ u trux

dgħajjef

(marka)

b. Il-verb ħabbet hu verb kwadrilitteru.

veru

falz

(marka)

_______

10

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 5 minn 12

Taqsima Ċ. Il-Letteratura (30 marka)

Ċ1. Il-Poeżija (Nadriet 2 ta’ Tarċisju Zarb) (15-il marka)

I. Dawn huma żewġ strofi mill-poeżija Ġejja x-Xita ta’ Mary Meilak.

Il-balluta lil xuxitha

Nokkli nokkli qed tagħmilha

F’dar in-nemel ma nafx x’ġara

Fixla u għawġ donnu daħlilha.

Il-qażquż fit-trab jitmiegħek

Iċ-ċawl jagħti sħiħ bis-sieq

U kultant żrinġ kbir, imżattat,

Tħajjar jaqsam waħdu t-triq.

a. Għaliex taħseb li f’dar in-nemel inqala’ “fixla u għawġ”?

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

b. “Iċ-ċawl jagħti sħiħ bis-sieq”. Għaliex qed jagħmel hekk?

Għax iħobb jiġġieled

Qed iddejqu siequ

Ġejja x-xita (marka)

ċ. “Il-balluta lil xuxitha”. Xi tfisser il-kelma b’tipa skura? (marka)

xaħamha xagħarha xogħolha

d. X’tip ta’ rima fiha l-poeżija? (marka)

rima alternata rima mqabbża rima mbewsa

e. L-istrofi użati f’din il-poeżija jissejħu ___________________ għax kull strofa hija magħmula minn

erba’ versi. (marka)

_________

30

Paġna 6 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

f. X’taħseb li huwa l-messaġġ li l-poetessa riedet tgħaddilna f’din il-poeżija? (2 marki)

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

II. Aqra din is-silta meħuda mill-poeżija It-Tokki tal-Paternoster ta’ Achille Mizzi u wara wieġeb

il-mistoqsijiet.

Fejn hu l-Paternoster

Nann...

U l-kafè fl-istanjata

Jgħanni

Is-sħana tal-friex irdussat?

a. Lil min qed jindirizza l-poeta f’din il-poeżija? ________________________________ (marka)

b. Il-figura tad-diskors fil-vers “u l-kafè fl-istanjata jgħanni” tissejjaħ:

similitudni

personifikazzjoni

onomatopea (marka)

ċ. Fil-poeżija jissemmew l-“għefiered” (xjaten), u dawn jitkeċċew mit-tokki tal-Paternoster. X’taħseb li

jirrappreżentaw l-għefiered? (huma simbolu ta’ xiex?)

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

d. Il-versi ta’ din il-poeżija jissejħu:

endekasillabi settenarji ħielsa (marka)

e. Ikteb dwar xi ħaġa li laqtitek minn din il-poeżija u għid għaliex.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 7 minn 12

Ċ2. Ir-Rumanz (Fuklar Qadim u Bnadar Imċarrta ta’ Trevor Żahra) (15-il marka)

Aqra din is-silta meħuda mir-rumanz:

Ommi kienet dejjem twiddibni: “Lin-nanna ħalliha bi

kwietha!” ... Imma għad li mhux żgur kelli sitt snin, kont

inħobb immur bil-moħbi ... nismagħha tgħid ir-rużarju.

1. Min kien dan it-tifel ta’ sitt snin?

______________________________ (marka)

2. In-nanna li tissemma hawn fuq kien jisimha:

Wistina Ġemma Ġolina (marka)

3. Kif kienet u fejn kienet tinsab id-dar li kienet tgħix fiha n-nanna li tissemma hawn?

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (3 marki)

4. X’tip ta’ kollezzjoni kellha n-nanna?

_____________________________________________________________________________ (marka)

5. X’kien jisimhom iz-zijiet li kienu jgħixu man-nanna?

_____________________________________________________________________________ (marka)

Kien xi ftit ġimgħat wara li għamilt il-preċett, li kont bdejt noħlom bl-iljuni tal-fuklar.

6. Il-fuklar kien jinsab fil-kamra taz-______________________________________ (marka)

7. Iddeskrivi kif kien jidher il-fuklar.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ (2 marki)

8. L-ispirtu li l-protagonist iltaqa’ miegħu fil-kamra t’ommu kien jismu Paċifku. Biex kien miet

Paċifku? (marka)

b’attakk tal-qalb waqa’ s-saqaf fuqu b’daqqa ta’purtella ta’ tieqa

Paġna 8 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

9. Imla l-vojt:

In-nanniet tan-naħa t’ommu kienu joqogħdu ż-_____________. Kien jisimhom Tittu u _____________.

In-nannu Tittu kien xtralu ______________ tal-injam minn fuq il-Monti. In-nannu malajr intebaħ li

Toni kien dilettant tal-_________________. (4 marki)

Taqsima D. Il-Kitba (26 marka)

D1. Il-Kitba Komunikattiva (8 marki)

Agħżel waħda minn Di JEW Dii.

Di. Turist li ġie Malta, wasal fir-raħal u jixtieq l-għajnuna sabiex imur sal-Kunsill Lokali. Talbek ftit

għajnuna biex ikun jista’ jsib fejnu. Għinu billi tagħtih id-direzzjonijiet meħtieġa biex jasal. Ikteb

madwar 40-60 kelma.

JEW

Dii. Wasal student ġdid fl-iskola tiegħek u inti tixtieq tgħinu billi tgħidlu kif jasal sal-librerija tal-

iskola. Agħtih id-direzzjonjiet biex jasal. Ikteb madwar 40-60 kelma.

Immarka n-numru u l-ittra tal-mistoqsija magħżula Di Dii

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

_________

26

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 9 minn 12

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

Paġna 10 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

D2. Il-Komponiment (18-il marka)

Agħżel WIEĦED mit-titli li ġejjin u ikteb komponiment ta’ madwar 200 kelma fuqu fil-linji pprovduti.

1. Kont fuq tal-linja u waqfet għax kellha l-ħsara. F’dak il-mument.... Kompli l-istorja.

2. Is-seksiek/a tat-triq tagħna! (Trid tikteb dwar persuna waħda.)

Spazju biex tagħmel il-pjan tal-kitba tiegħek. (Ma jingħatawx marki għall-pjan.)

Immarka n-numru tal-komponiment magħżul 1 2

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 11 minn 12

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

Paġna 12 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tmien Sena – L 6-7 – 2017 Paġna 13 minn 12

TMIEM IL-KARTA