ISE 4032

SISTEM KEWANGAN ISLAM

PENSYARAH :

USTAZ AHMAD FAIZOL BIN ISMAIL

NAMA AHLI KUMPULAN :

RASHIDAH BINTI YAKUP 032455

NURUL HIDAYAH BINTI ALIAS 033007

AZREEN NORSYAFIZA BINTI KUSAIDI 032565

SITI FARZALINA BINTI MOHD FAIZAL BONG 032509

ISM PENGAJIAN ISLAM ( SYARIAH )

SEMESTER 4

2014

AL-IJARAH

Pengertian

Menurut istilah Bahasa Arab, kalimah ijarah merujuk kepada bayaran yang diberikan kepada

orang yang melakukan sesuatu kerja sebagai ganjaran kepada apa yang dilakukannya. Ia juga

disebutkan sebagai ajr atau ujrah.

Menurut istilah fuqaha, seperti yang dinyatakan oleh pengarang Mughni al-Muhtaj :

Ijarah ialah kontrak untuk mendapatkan khidmat (manfaat) tertentu yang boleh dibayar dan

dihalalkan dengan barangan tertentu.

Maksud kontrak untuk mendapatkan khidmat (manfaat) ialah memindahkan hak milik

khidmat (manfaat) tersebut. Ini dinyatakan oleh sesetengah takrif sebagai pemindahan hak milik

suatu khidmat (manfaat) dan dibayar dengan suatu barangan.

Dikhususkan oleh Malikiah, lafaz sewa dengan akad yang memberi manfaat kepada

anak Adam yang boleh dipindah milik tanpa melalui kapal dan haiwan dan dimaksudkan kepada

akad atas manfaat tanah, bangunan, kapal dan haiwan dengan lafaz upah. Maka, sewa dan

upah adalah sama dari segi makna.

Rukun dan Syarat Sewa

Kontrak sewa mempunyai empat rukun iaitu dua pihak yang berkontrak, sighah, perkhidmatan

(manfaat) yang diberikan dan bayaran sewa atau upah.

Di sisi Hanafi,rukun akad ijarah hanya sighah sahaja sementara dua pihak yang berakad dan

barang yang di akad termasuk dalam sampingan akad yang tidak termasuk dalam rukun.

Secara terperinci ada enam iaitu pemberi sewa dan penyewa, ijab (penawaran) dan qabul

(penerimaan), dan manfaat dan upah. Secara ringkasnya, ada empat iaitu dua orang yang

berakad, sighah, manfaat dan sewa atau upah.

1. Dua pihak yang berkontrak iaitu pemilikan perkhidmatan (manfaat) dan penyewa.

Kedua-duanya mestilah layak untuk mengikat kontrak iaitu baligh dan berakal. Kontrak

sewa tidak sah jika membabitkan kanak-kanak dan orang gila kerana kedua-dua

golongan ini tidak mempunyai kuasa hak milik pada diri sendiri dan harta mereka.

Kedua-dua pihak mestilah bukan orang yang dihalang daripada menggunakan harta

mereka (mahjur ‘alaih) kerana kontrak ini membabitkan harta.

Dua orang yang berakad di sisi ulama-ulama yang lain kecuali Hanafi ialah pemberi

sewa dan penyewa. Hanafi menganggap pihak-pihak yang berakad itu bukanlah

termasuk dalam rukun-rukunnya. Disyaratkan sah dua orang yang berakad di atas

keredhaannya. Jika akad tersebut dicemari dengan paksaan maka ianya rosak.

Sebagaimana yang disyaratkan Syafie dan Hambaliah sah akad adalah atas mereka

yang mempunyai kuasa untuk berakad dan akad orang yang tidak mempunyai kuasa

adalah rosak. Kuasa berakad juga merupakan syarat untuk laksanakan akad pada

pandangan Hanafiah dan Malikiah. Selain itu, pada pandangan Abu Hanifah pula, akad

tidak berlaku pada orang yang murtad sekiranya dia lelaki kerana tingkah laku orang

murtad disekat, tetapi sebaliknya pula pada pandangan Jumhur Fuqaha. Manakala

ijarah yang membabitkan kanak-kanak yang mumaiyiz adalah sah jika diizinkan dengan

walinya dan ini berbeza dengan pendapat Syafie.

2. Sighah kontrak iaitu penawaran dan persetujuan

Penawaran (ijab) ialah apa jua lafaz yang dilahirkan oleh pemilik perkhidmatan

(manfaat). Lafaz penawaran hendaklah menunjukkan perkhidmatan tersebut adalah

miliknya untuk ditukarkan dengan sesuatu gantian dan dapat difahami dengan jelas

sama ada secara langsung atau tidak langsung.

Persetujuan (qabul) ialah lafaz yang lahir daripada penyewa yang menunjukkan

persetujuan untuk memiliki khidmat (manfaat) dan ia difahami secara jelas. Selain

menggunakan ucapan, kaedah hulur-menghulur juga diterima pakai jika kaedah ini

menjadi amalan setempat yang diguna pakai (uruf).

a) Persetujuan dan penawaran mestilah selari.

b) Tidak wujud jurang masa yang lama antara penawaran dan persetujuan.

c) Tidak bersyarat.

Pada pandangan Hanafi, ijab ialah ucapan yang lahir terdahulu daripada salah seorang

daripada dua orang yang berakad dan qabul ucapan yang lahir kemudian daripada yang

lain. Pada pandangan Jumhur Fuqaha’ berakad sewaan dengan lafaz yang

menunjukkan kepadanya seperti sewa atau upah. Meluaskan Hanbaliah akad sewa

dengan lafaz “ aku bagi sewa’’ dengan makna upah sama ada disandarkan kepada

sesuatu barang atau disandarkan kepada manfaat barang dan berakad juga dengan

lafaz beli yang disandarkan kepada manfaat. Tetapi pada pandangan Syafie dan

Hanafiah tidak berakad sewa dengan lafaz beli kerana lafaz beli memindahkan

pemilikan barang dan lafaz beli dan sewa berbeza dari segi nama dan hukum.

3. Perkhidmatan (manfaat).

a) Perkhidmatan mestilah mempunyai nilai

Perkhidmatan tesebut diterima dan diperlukan menurut syara’ dan uruf supaya ia

boleh dengan bayaran yang setimpal. Jika khidmat tersebut tidak bernilai

menurut syara’, bayaran tersebut dianggap sia-sia dan membazir.

b) Pemilik perkhidmatan mestilah mampu menyerahkan perkhidmatannya supaya

penyewa boleh menggunakannya.

Jika pemilik tidak mampu menyerahkan khidmat tersebut secara fizikal atau

syara’, penyewaan adaalah tidak sah.

c) Khidmat yang diperoleh oleh pengupah bukan daripada orang yang diupah.

Tidak sah mengupah seseorang melakukan ibadat yang memerlukan kepada

niat dan tidak boleh diwakilkan kepada orang lain. Dalam keadaan ini, khidmat

(manfaat) menjadi hak orang yang diupah dan bukannya hak orang yang

mengupah. Ini tidak dapat dilakukan oleh orang lain kecuali pelakunya sendiri.

Namun, mengupah seseorag untuk melakukan ibadat yang boleh diwakilkan

adalah sah walaupun ibadat tersebut memerlukan niat.

d) Khidmat (manfaat) disewa bukan bertujuan mendapatkan barangan.

Kontrak sewa tidak boleh dilakukan dengan tujuan mendapatkan barangan.

Perbuatan seperti ini menunjukkan kepada penggunaan barangan secara

langsung, bukan penggunaan khidmat barangan tersebut. Konteks sewa ialah

penggunaan khidmat, bukan penggunaan barangan. Jika kontrak sewa

membabitkan penggunaan barangan secara sampingan dan bukan menjadi

tujuan kontrak, ia dibenarkan.

e) Khidmat mestilah dimaklumi kedua-dua pihak dari segi barangan, sifat dan

kadarnya.

Dengan ini, syarat sah sesuatu kontrak sewa ialah :

i. Maklumat mengenai barangan perkhidmatan. Maklumat ini membabitkan

pengetahuan mengenai kedudukan barangan tersebut. Ini kerana

perkhidmatan adalah perkara pokok dalam kontrak sewa. Oleh itu, ia

perlu dinyatakan secara jelas bagi mengesahkan kontrak tersebut.

ii. Maklumat mengenai jenis dan sifat perkhidmatan (manfaat). Perkara ini

perlu bagi barangan yang mempunyai kegunaan berbeza mengikut

pengguna dan penggunaannya tidak boleh bertolak ansur.

iii. Maklumat mengenai kadar perkhidmatan. Kadar perkhidmatan berbeza

mengikut jenis perkhidmatan. Ada yang dinilai berdasarkan masa

penggunaan, da nada yang dinilai berdasarkan kerja yang dilakukan. Ada

juga yang dinilai berdasarkan kedua-dua perkara itu.

4. Bayaran sewa atau upah.

Bayaran sewa atau upah perlu mengikut syarat yang sama sebagaimana syarat

pembayaran dalam kontrak jual beli. Ini kerana bayaran ini sebenarnya ialah bayaran

kepada perkhidmatan yang ingin dimiliki melalui kontrak sewa. Syarat yang ditetapkan

ialah :

a) Bayaran sewa mestilah bayaran yang suci.

b) Bayaran sewa boleh dimanfaatkan

c) Mampu diserah

d) Pihak yang berkontrak mempunyai kuasa (wilayah) untuk menyerahkannya.

e) Bayaran sewa atau upah diketahui oleh kedua-dua pihak.

Jenis dan Syarat Penyewaan

Terdapat dua jenis kontrak sewa : sewa barangan dan sewa jaminan.

i. Sewa barangan ialah sewa yang membabitkan perkhidmatan yang diperolehi daripada

barangan tertentu. Ataupun seseorang menyewa (mengupah) orang tertentu untuk

sesuatu kerja atau untuk menjahitkan baju tertentu.

ii. Sewa jaminan ialah sewa yang membabitkan perkhidmatan yang diperolehi melalui

jaminan pemilik.

Syarat Sewa Barangan

i. Barangan yang disewa hedaklah ditetapkan.

ii. Barangan yang disewa mestilah wujud dan dipamerkan di hadapan kedua-dua pihak

ketika memeterai kontrak sewa.

iii. Penggunaan khidmat (manfaat) barangan tersebut tidak ditangguh selepas kontrak

dimeterai.

Syarat Sewa Jaminan

i. Bayaran sewa adalah serta-merta dan diserahkan dalam majlis kontrak.

Ini kerana sewa ini ialah jual salam perkhidmatan. Dengan itu penyerahan modal salam

(sewa) mestilah dilakukan ketika majlis kontrak. Mensyaratkan penangguhan

penyerahab bayaran dikira sam seperti tidak menyerahkannya. Jika kedua-dua pihak

bersetuju menangguhkan bayaran sewa, kontrak tersebut tidak sah walauppun ia

diserahkan dalam satu majlis. Hukum yang sam jika kedua-dua pihak tidak bersetuju

menangguhkan bayaran tetapi penyerahan tidak dilakukan dalam majlis kontrak.

ii. Spesifikasi barangan yang ditawarkan perkhidmatan itu hendaklah dinyatakan dengan

jelas.

Hukum Kontrak Sewa

Apabila kontrak sewa memenuhi syarat dan rukun yang ditetapkan, kontrak tersebut sah dan

segala hukum yang berkaitan (implikasi syariat) akan terpakai sebaik sahaja kontrak dimeterai.

i. Hak millik penyewa terhadap khidmat yang disewa disahkan dan penyewa berhak

menggunakannya.

ii. Hak pemilik sewaan terhadap bayaran sewa iaitu bayaran bagi perkhidmatan yang

diserahkan kepada penyewa pada masa kontrak disahkan.

Hak menggunakan Perkhidmatan

Syarat-syarat bagi membolehkan khidmat barangan tersebut digunakan oleh orang lain sebagai

penyewa ialah :

i. Orang yang diberikan kebenaran menggunakan barangan yang disewakan itu

mestilah seorang yang amanah.

ii. Pengguna tersebut mestilah menggunakan barangan tersebut dengan cara yang

sama seperti penyewa atau dengan cara yang kurang memberikan kesan yang buruk

kepada barangan berbanding penyewa.

Penamatan Kontrak Sewa

Kontrak sewa dan segala hukum yang berkenaan dengannya dianggap tamat oleh faktor-faktor

berikut:

1. Pembatalan kontrak

Kontrak sewa adalah kontrak yang perlu dipatuhi oleh kedua-dua pihak. Maksudnya,

selepas kontrak tersebut disahkan, pemilik dan peyewa, atau pengupah dan orang

upahan tidak boleh membatalkan kontrak tersebut begitu sahaja pada bila-bila masa

yang mereka kehendaki. Kontrak ini hanya boleh dibatalkan kerana sesuatu sebab.

Apabila ia dibatalkan, kontrak tersebut dianggap tamat. Di antara sebab yang boleh

menyebabkan sesuatu kontrak dibatalkan ialah:

a) Barangan yang disewa rosak

Selain kerosakan, termasuk dalam erti kata ini ialah jika barangan tersebut cacat

dan tidak boleh digunakan untuk tujuan yang dikehendaki. Jika kerosakan

tersebut berlaku selepas sebahagian khidmatnya digunakan, kontrak tersebut

terbatal bermula daripada kerosakan tersebut berlaku dan seterusnya. Pemilik

berhak memperolehi bayaran sewa bagi khidmat yang telah digunakan iaitu

sebahagian daripada jumlah bayaran sewa yang telah dipersetujui bersama.

b) Barangan sewaan tidak diserahkan pada masa yang ditetapkan

Bagi kontrak sewa yang membabitkan barangan sewaan dan khidmatnya

ditetapkan hanya untuk tempoh tertentu, apabila tempoh ini tamat dan pemilik

masih tidak menyerahkan barangan sewaan yang ditetapkan, kontrak tersebut

terbatal. Ini kerana barangan tidak dapat diserahkan pada masa yang ditetapkan.

Jika pemilik menyerahkan atau membawa barangan yang disewa setelah tamat

sebahagian daripad tempoh sewa, kontrak bagi tempoh sebelum penyerahan

dianggap terbatal. Sementara tempoh selebihnya terserah kepada penyewa

untuk membuat pilihan. Jika khidmat yang ditawarkan ditetapkan berdasarkan

kerja dan barangan yag perlu digunakan lewat diserahkan bagi membolehkan

kerja tersebut diselesaikan, kontrak terseebut tidak terbatal kerana melibatkan

khidmat bukan masa.

2. Berakhirnya sewaan.

a) Tamat tempoh

Jika sewaan itu ditetapkan tempoh dan berakhirnya tempoh maka sewaan itu

akan berakhir.

b) Pengurangan

Sewaan akan terputus apabila manfaat barang berkurang.

c) Terputus sewaan disebabkan keuzuran.

Hanafi menjelaskan bahawa terputusnya sewaan disebabkan keuzuran salah

seorang pihak yang berakad kerana keuzuran menghalang untuk memegang

barangan yang disewa. Manakala Jumhur Fuqaha tidak terfasakh sewaan

dengan sebab keuzuran dan begitu juga pandangan Syafie.

d) Kematian

Berakhir juga kontrak sewa dengan kematian salah seorang pihak yang berakad

pada pandangan Hanafi. Tetapi pandangan Jumhur sewaan tidak akan terputus

dengan kematian salah seorang daripada mereka. Sahabat dan tabien juga

berpandangan bahawa sewaan tidak terfasakh dengan kematian.

e) Menjual barang yang disewa

Ini merupakan pandangan Hanafiah, Hambaliah dan Syafie. Manakala Malikiah

tidak terfasakh sewaan dengan jual barangan tersebut.

f) Aib

Tidak bercanggah diantara fuqaha mazhab jika terdapatnya aib pada barang

pada tempoh akad dan aib tersebut mengurangkan manfaat barangan maka

terfasakhlah sewaan.

Khiyar dalam Kontrak Sewa

1. Khiyar majlis dan khiyar syarat

Dalam kontrak sewa tidak wujud khiyar majlis atau khiyar syarat kerana kontrak sewa

termasuk di antara kontrak yang berisiko. Ini membabitkan perkhidmatan yang tidak

wujud semasa kontrak.

2. Khiyar cacat (aib)

Khiyar cacat wujud dalam kontrak sewa barangan. Kecacatan memberi kesan yang

ketara kepada nilai khidmat yang ditawarkan. Penyewa boleh membuat pilihan sama

ada meneruskan sewaan atau membatalkannya.

JU’ALAH

Takrif

Ji’alah merujuk kepada sesuatu yang diberikan oleh seseorang kerana sesuatu yang

dilakukan. Ia juga disebut sebagai Ju’lun atau Ha’iilah. Dalam sebutan Bahasa Arab, Ji’alah

boleh dibaca dengan baris atas ( Ja’alah ) baris bawah ( Ji’alah ) dan baris hadapan ( Ju’alah ).

Menurut syarak, Ji’alah atau lebih dikenali sebagai sagu hati adalah mewajibkan gantian

yang diketahui untuk kerja tertentu sma ada diketahui atau tidak diketahui oleh orang yang

dikenali atau tidak dikenali. Ulama’ Mazhab maliki mendefinisikan ianya sebagai upah bagi

sesuatu manfaat yang dijangka berhasil. Umpama kata seseorang, “sesiapa yang

memulangkan binatang tinggangan saya yang lari, ataupun barang saya yang hilang ataupun

membangunkan tembok ini bagi saya, ataupun menggali telaga ini bagi saya sehingga saya

mendapat air, ataupun menjahit baju atau pakaian bagi saya maka ia akan mendapat sekian

dan sekian.”

HIKMAH PENSYARIATAN

Hikmah amalan ini dibenarkan oleh syarak’ ialah amalan seumpama ini diperlukan oleh

manusia. Adakalanya manusia kehilangan sesuatu dan tiada siapa yang secara sukarela mahu

mencari dan memulangkan kepadanya. Mungkin seseorang itu tidak berupaya untuk bekerja

sedangkan kerja tersebut tidak boleh diupah kerana wujud unsur ketidakpastian. Melalui cara

ini, dia boleh mendapatkan seseorang untuk melakukannya dengan dibayar saguhati. Oleh itu

kes ini dibenarkan bagi memenuhi keperluan ini.

RUKUN

Terdapat empat rukun bagi sagu hati iaitu pihak yang berkontrak, sighah, kerja dan bayaran.

1. Dua Pihak yang berkontrak

Terdapat dua pihak yang berkontrak iaitu:

i. Pemberi saguhati

o Pemilik kerja yang akan memberikan sagu hati dan disyaratkan

mestilah seorang mukallaf iaitu baligh, berakal dan waras.

ii. Pekerja

o Orang yang melakukan kerja dan berhak mendapat sagu hati dan

tidak disyaratkan mesti orang yang telah ditentukan. Contohnya,

“Sesiapa yang kembalikan kereta akau, dia akan beroleh sagu

hati ini.” Ini kerana pemberi sagu hati ini mungkin mempunyai

kerja yang perlu diselesaikan tetapi tidak mengetahui siapa yang

boleh melakukannya. Dengan cara ini dia boleh memberikan sagu

hati dengan jumlah tertentu untuk orang yang bersedia melakukan

kerja tersebut, walaupun dia tidak mengenali orang tersebut.

2. Sighah Kontrak

Sighah kontrak adalah lafaz yang digunakan bagi merujuk kepada kebenaran untuk

melakukn sesuatu kerja dengan bayaran yang wajib.2 Contohnya, pemberi sagu hati

berkata: ‘ Sesiapa yang memulangkan kereta aku kepada dia, aku akan beroleh sagu

hati ini.’ Ataupun dia berkata kepada seorang doktor, ‘Jika doktor merawat aku hingga

sembuh, doktor akan beroleh sagu hati ini,’ dan begitulah seterusnya.

Kontrak ini tidak memerlukan persetujuan orang yang melakukan kerja tersebut,

walaupun orang tersebut telah ditentukan. Ini kerana kerja ini boleh dilakukan oleh orang

yang tidak dikenali. Apa yang penting adalah kerja tersebut.

3. Kerja

Iaitu tugas yang ditetakan oleh pemilik bagi membolehkan seseorang memperoleh sagu

hati. Contohnya memulangkan barangan yang hilang atau mengajar kanak-kanak atau

merawat penyakit ataupun sebagainya.

Dalam kontrak ini, kerja yang dilakukan tidak disyaratkan diketahui secara

terpeinci seperti yang dikehendaki dalam kes khidmat (manfaat) bagi kontrak sewa.

Seperti yang kita fahami, dalam kontrak sewa, khidmat perlu diperincikan mengikut

ketetapan masa atau kerja. Ini bermakna kontrak sagu hati dibenarkan walaupun tabiat

kerja tidak diketahui. Mungkin usaha untuk mencari barang yang hilang atau mengajar

kanak-kanak itu memakan masa yang lama dan mungkin singkat. Mungkin juga ia

membabitkan ramai orang dan mungkin tidak. Semua keadaan ini menyebabkan kerja

ini tidak dapat dipastikan, walau bagaimanapun ini masih dibenarkan kerana kerja ini

diperlukan.

4. Bayaran

Bayaran merupaka upah yang wajib dibayar oleh pemilik kerja kepada pekerjanya.

Bayaran ini mestilah berupa kadar yang dimaklumi kerana ia dikategorikan sebagai

kontrak pertukaran. Pembayaran yang tidak ditetapkan kadarnya tidak dibenarkan

dalam kontrak ini.

Jika kadar sagu hati tidak ditetapkan, kontak tersebut tidak sah. Dalam kes ini,

jika kerja telah dilakukan oleh seseorang tidak ditetapkan makan kontrak tersebut tidak

sah. Dalam kes ini, jika kerja telah dilakukan oleh seseorang, dia berhak mendapat sagu

hati yang sepadan. Hal ini kerana setiap kontrak yang diwajibkan kadar yang tetap dan

tertentu untuk menjadikannya sah., ia wajib dibayar mengikut kadar sepadan ketika

kontrak tersebut tidak sah.

HUKUM BERKAITAN Terdapat beberapa hukum membabitkan kontrak saguhati:

1. Kontrak ini bersifat harus dan bukan wajib. Malah ianya boleh dibatalkan oleh

pemberi sagu hati pada bila-bila masa. Begitu juga pekerja boleh membatalkan

kerjanya pada bila-bila masa. Sama ada dipersetujui oleh pihak satu lagi ataupun

tidak. Sama ada diketahui atau tidak. Ini kerana kontrak ini adalah kontrak bagi

melakukan suatu kerja yang tidak diketahui bagi mendapatkan bayaran tertentu.

Dengan ini mana-mana pihak berhak membatalkannya.

Jika kontrak ini dibatalkan oleh pekerja, dia tidak berhak mendapatkan apa-

apa walaupundia telah melakukan sebahagian kerja tersebut. Ini kerana dia hanya

layak menerima upah apabila kerja tersebut selesai. Dalam hal ini, pekerja yang

membatalkannya dengan itu haknya digugurkan.

Jika kontrak ini dibatalkan oleh pemberi sagu hati, jika dibatalkan sebelum

kerja dimulakan, pemberi tidak perlu membuat sebarang bayaran kerana ia

dibatalkan sebelum khidmat pekerja digunakan. Dengan itu, dia tidak perlu membuat

sebarang bayaran. Jika dibatalkan selepas kerja dimulakan, pemberi perlu

membayar mengikut upah sepadan bergantung kepada pihak yang telah dilakukan.

Ini kerana sebahagian khidmat pekerja telah digunakan dengan syarat bayaran. Ini

bermakna pemberi wajib membayar upahnya.

2. Pekerja hanya layak mendapat sagu hati dengan izin pemberi sagu hati. Contohnya,

pemberi berkata,” sesiapa yang menemui barang aku yang hilang, dia akan

mendapat sagu hati ini. “Jika sesuatu kerja dilakukan tanpa izin pemberi sagu hati

dia tidak berhak mendapat apa-apa bayaran. Kes ini sama seperti kes orang yang

menemui barangan milik orang lain yang hilang kemudian dia memulangkan kepada

pemilik asalnya.

Jika pemberi sagu hati memberikan keizinan untuk bekerja tetapi tidak

ditetapkan sebarang sagu hati, menurut pendapat mazhab, pekerja itu tidak berhak

untuk mendapat sebarang bayaran. Menurut pendapat lain, pemberi wajib membayar

upah sepadan dengan kerja tersebut jika pekerja tersebut dikenali ramai sebagai

seorang yang biasa melakukan sesuatu dengan mendapat upah.

Apabila pemberi memberi keizinan kepada seseorang untuk melakukan kerja

tersebut, kemudian ia dilakukan oleh orang lain, orang kedua ini tidak berhak mendapat

sebarang bayaran, walaupun dia dikenali melakukan sesuatu kerja dengan mendapat

upah. Ini kerana dalam keadaan ini pemberi tidak perlu membuat sebarang bayaran.

Dengan itu, kerja yang dilakukan bersifat sukarela.

3. Pekerja hanya berhak mendapat sagu hati setelah kerja yang dilakukan selesai.

Contohnya penyakit telah berjaya disembuhkan jika sagu hati tersebut untuk

menyembuhkan penyakit. Jika barangan yang hilang telah diserahkan kepada

pemilik sebenar.

Jika kerja tersebut dilakukan oleh lebih daripada seorang, mereka akan

berkongsi sagu hati secara saksama walaupun kerja yang dilakukan berbeza-beza.

Ini kerana kadar kerja yang dilakukan tidak dapat dikenal pasti bagi membolehkan

sagu hati dibayar mengikut kadar kerja yang dilakukan.

4. Kadar saguhati boleh ditambah atau dikurangkan sebelum kerja diselesaikan.

Contohnya pemberi sagu hati berkata pada seseorang, ‘Jika anda lakukan kerja ini,

anda akan beroleh 10 Lira”. Kemudian dia berkata lagi, “Jika anda lakukannya, anda

akan beroleh 20 Lira.” Ataupun 5 Lira. Pemberi wajib membayar kadar terakhir yang

ditetapkan dengan syarat pemberi mengucapkannya sebelum kerja tersebut

dimulakan dan pekerja yang ditentukan mengetahuinya ataupun pemberi

mengiklankan jumlah tersebut jika dalam keadaan pekerja tidak ditentukan.

Jika pemberi mengucapkannya selepas kerja bermula, dia wajib membayar

upah sepadan kepada para pekerja kerana syarat kedua ini membatalkan syarat

yang pertama. Pembatalan dalam tempoh kerja ini memerlukan kes ini dirujuk

kepada upah sepadan.

Begitu juga jika perubahan ini berlaku sebelum kerja dimulakan dan pekerja

yang ditentukan tidak mengetahuinya atau pemberi tidak mengiklankannya. Menurut

pendapat yang lebih kuat, pekerja ini berhak mendapat upah sepadan.

5. Jika wujud pengakuan berbeza antara pekerja dan pemberi sagu hati: jika mereka

berbeza mengenai syarat sagu hati; contohnya, pekerja berkata: “pemberi telah

menetapkan sagu hati bagi kerja tersebut”. Sementara pemberi berkata: “Aku tidak

menetapkannya.” Pengakuan pemberi berserta sumpahnya akan diterima pakai

kerana pada asalnya tiada sebarang syarat yang ditetapkan. Ini kerana, pekerja

mendakwa pemberi perlu bertanggungjawab dan membayar sagu hati. Sedangkan

mengikut hukum asal ia tidak wujud.

Oleh itu, pengakuan yang diterima ialah pengakuan orang yang berpegang

dengan hukum asal yang disertakan dengan sumpahnya.

Begitu juga jika mereka berbeza pengakuan tentang kerja yang perlu dilakukan.

Contohnya pemberi mendakwa: “aku tetapkan sagu hati untuk mengembalikan

kereta aku yang hilang.” Pekerja pula mendakwa: “anda menetapkan sagu hati untuk

mengembalikan barang perhiasan anda yang hilang.” Ataupun mereka berbeza

pengakuan tentang siapakah yang melakukan kerja itu: Seorang yang bernama Zaid

berkata: “aku yang dilantik untuk melakukan kerja ini”. Sementara pemberi pula

mendakwa: “Tidak, aku melantik orang lain. “

Dalam kedua-dua kes di atas, dakwaan pemberi yang disertakan dengan

sumpah akan diterima kerana pekerja tersebut mendakwa pemberi meletakkan

syarat sagu hati untuk suatu kontrak yang pada asalnya syarat tersebut tudak wujud.

Kes ini sama seolah pekerja tersebut mendakwa seseorang bertanggungjawab

dengan kerja yang dilakukannya. Sedangkan pada dasarnya, tiada siapa yang

bertanggungjawab.

Jika mereka berbeza pengakuan mengenai kadar atau sifat atau jenis sagu hati:

contohnya pekerja mendakwa: “Anda menetapkan upah sebanyak 1000 Lira”.

Sementara pemberi mendakwa. : Aku hanya akan menetapkan 500 Lira sahaja”.

Ataupun pekerja mendakwa. : “ anda menetapkan 20 Dinar”. Pemberi mendakwa :

“Tidak, bahkan 10 dirham sahaja.” Atau sebagainya. Mereka berdua perlu

bersumpahbahawa apa yang dikatakan itu benar dan apa yang dikatakan oleh

lawannya salah. Apabila mereka bersumpah, dakwaan mereka akan digugurkan dan

pekerja akan mendapat upah yang disediakan.

Hukum yang sama jika mereka berbeza pengakuan mengenai kerja. Pekerja

mendakwa: “ kamu tetapkan saya hanya perlu lakukan kerja ini sahaja. Sementara

pemberi sagu hati pula berkata: “Tidak, saya tetapkan kamu perlu lakukan kerja ini

dan ini”.

PERBEZAAN ANTARA KONTRAK SEWA (IJARAH) DAN KONTRAK (JUALAH) SAGU HATI

Terdapat beberapa perbezaan antara sewa dan sagu hati:

1. Kontrak sagu hati boleh melibatkan kerja yang tidak spesifik sementara sewa tidak sah

melainkan bagi kerja yang spesifik.

2. Kontrak sagu hati walaupun melibatkan pekerja yang tidak ditentukan tetapi kontrak

sewa (ijarah) tidak sah jika melibatkan pekerja yang tidak ditentukan.

3. Dalam kontrak sewa, persetujuan pekerja yang akan melakukan kerja tersebut adalah

perlu. Dalam kontrak sagu hati, persetujuan pekerja tidak diperlukan.

4. Dalam kontrak sagu hati, pekerja tidak berhak mendapat sagu hati melainkan kerja telah

selesai. Jika ditetapkan upah, mestilah dibayar terlebih dahulu, kontrak tersebut terbatal.

Dalam kontrak sewa, pemilik berhak meminta bayaran pendahuluan.

5. Kontrak sagu hati adalah kontrak yang harus dipatuhi, sementara kontrak sewa adalah

kontrak yang wajib dipatuhi. Ianya tiada yang berhak membatalkan melainkan dengan

persetujuan pihak satu lagi.