1

I. NHƯNG KHAI NIÊM CƠ BAN VÊ AN TOAN ĐIÊNI. NHƯNG KHAI NIÊM CƠ BAN VÊ AN TOAN ĐIÊN

II. PHÂN TICH AN TOAN TRONG MANG ĐIÊNII. PHÂN TICH AN TOAN TRONG MANG ĐIÊN

III. CAC BIÊN PHAP CÂN THIÊT ĐÊ ĐAM BAO AN TOAN ĐIÊNIII. CAC BIÊN PHAP CÂN THIÊT ĐÊ ĐAM BAO AN TOAN ĐIÊN

IV. BAO VÊ CHÔNG SET CHO CÔNG TRINH NHA ƠIV. BAO VÊ CHÔNG SET CHO CÔNG TRINH NHA Ơ

CHƯƠNG IV: AN TOAN ĐIÊN

2

5.1. NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ AN TOAØN ÑIEÄN

4.1.1. Taùc ñoäng cuûa doøng ñieän ñoái vôùi cô theå ngöôøi

- Khi va chaïm vaät coù ñieän aùp ngöôøi bò tai naïn hay khoâng laø do coù doøng ñieän ñi qua thaân ngöôøi.

- Doøng ñieän ñi qua thaân theå con ngöôøi gaây neân phaûn öùng sinh lyùphöùc taïp nhö laøm huûy hoaïi boä phaän thaàn kinh ñieàu khieån caùc giaùc quan beân trong cuûa ngöôøi laøm teâ lieät cô thòt, söng maøng phoåi, huûy hoaïi cô quan hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn maùu.

- Söï tổn thöông do doøng ñieän gaây neân coù theå chia laøm 3 loaïi sau ñaây:

- Tổn thöông do chaïm phaûi vaät ñieän daãn ñieän coù mang ñieän aùp.- Tổn thöông do chaïm phaûi nhöõng boä phaän baèng kim loaïi hay voû thieát bò ñieän coù mang ñieän aùp vì thieáùt bò bò hoûng.- Toån thöông do ñieän aùp böôùc xuaát hieän ôû choå bò hö hoûng caùch ñieän hay choã doøng ñieän ñi vaøo ñaát.

3

Ñieâïn trôû cuûa cô theå ngöôøi- Lôùp da coù ñieän trôû lôùn nhaát maø ñieän

trôû cuûa da laïi do ñieän trôû cuûa lôùp söøng treân da quyeát ñònh.

- Ñieän trôû cuûa ngöôøi laø moät ñaïi löôïng raát khoâng oån ñònh vaø khoâng chæ phuï thuoäc vaøo traïng thaùi söùc khoûe cuûa cô theå töøng luùc maø coøn phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng xung quanh, ñieàu kieän toån thöông...

- Ñieän trôû cuûa ngöôøi coù theå thay ñoåi töø vaøi chuïc k ñeán 600 .

4

- Ñieän trôû da ngöôøi luoân luoân thay ñoåi trong moät giôùi haïn raát lôùn.

- Khi da aåm hoaëc do tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nöôùc beân ngoaøi do moà hoâi thoaùt ra ñeàu laøm cho ñieän trôû giaûm xuoáng.

0 1 2

kg

1.109 Om

Hình 4.1 : Söï phuï thuoäc cuûa ñieän trôû ngöôøi vaøo aùp löïc tieáp xuùc

5

- Maët khaùc neáu da ngöôøi bò dí maïnh treân caùc cöïc ñieän ñieän trôû cuûa da cuõng giaûm ñi.

- Vôùi ñieän aùp beù 50 – 60V coù theå xem ñieän trôû tæ leä nghòch vôùi dieän tích tieáp xuùc.

- Möùc ñoä tieáp xuùc hay aùp löïc caùc ñaàu tieáp xuùc cuûa caùc cöïc ñieän vaøo da ngöôøi laøm ñieän trôû da thay ñoåi theo.

- Söï thay ñoåi naøy raát deã nhìn thaáy trong vuøng aùp löïc beù hôn 1 kg/cm2.(hình 4.1)

6

- Ñieän aùp ñaët vaøo raát aûnh höôûng ñeán ñieän trôû cuûa ngöôøi vì ngoaøi hieän töôïng ñieän phaân noùi treân coøn coù hieän töôïng choïc thuûng. Vôùi lôùp da moûng hieän töôïng choïc thuûng ñaõ coù theå xuaát hieän ôû ñieän aùp 10-30V.

- Aûnh höôûng cuûa ñieän aùp theå hieän rõ reät nhaát laø öùng vôùi trò soá aùp töø 250V trôû leân, luùc naøy ñieän trôû ngöôøi coù theå xem nhö töông ñöông bò boùc heát lôùp da ngoaøi.

2. AÛnh höôûng cuûa trò soá doøng ñieän giaät - Doøng ñieän laø nhaân toá vaät lyù tröïc tieáp gaây ra toån

thöông khi bò ñieän giaät. - Ñieän trôû cuûa thaân ngöôøi, ñieän aùp ñaët vaøo ngöôøi

chæ laø nhöõng ñaïi löôïng laøm bieán ñoåi trò soá doøng ñieän noùi treân maø thoâi.

- Vôùi trò soá doøng ñieän nhaát ñònh, söï taùc duïng cuûa noù vaøo cô theå con ngöôøi haàu nhö khoâng thay ñoåi. Taùc ñoäng cuûa doøng ñieän leân cô theå ngöôøi phuï thuoäc vaøo trò soá cuûa noù (baûng 4.1).

7

Baûng 4.1 : Taùc ñoäng cuûa doøng ñieän leân cô theå ngöôøi Doøng ñieän Taùc duïng cuûa doøng ñieän Doøng

ñieän moät chieàu (mA) xoay chieàu 50-60Hz

0,6-1,5Baét ñaàu thaáy ngoùn tay teâ Khoâng coù caûm giaùc gì 2-3 Ngoùn tay teâ raát maïnh Khoâng coù caûm giaùc gì 5-7 Baép thòt co laïi vaø rung Ñau nhö kim ñaâm,

caûm thaáy noùng 8-10 Tay ñaõ khoù rôøi khoûi vaät coù ñieän Noùng taêng leân

nhöng vaãn rôøi ñöôïc20-25 Tay khoâng rôøi ñöôïc vaät coù ñieän, Noùng caøng taêng leân, thòt

ñau, khoù thôû co quaép nhöng chöa maïnh .50-80 Thôû bò teâ lieät,tim baét ñaàu ñaâïp maïnh Caûm giaùc noùng maïnh.

Baép thòt ôû tay co ruùt. Khoù thôû90-100Thôû bò teâ lieät. Keùo daøi 3 giaây hoaëc Thôû bò teâ lieät

daøi hôn tim bò teâ lieät ñi ñeán ngöøng ñaäp

8

3. AÛnh höôûng cuûa thôøi gian ñieän giaät Thôøi gian taùc duïng cuûa doøng ñieän aûnh höôûng

ñeán ñieän trôû cuûa ngöôøi. Thôøi gian taùc duïng caøng laâu ñieän trôû ngöôøi caøng bò giaûm

Khi doøng ñieän taùc ñoäng trong thôøi gian ngaén thì tính chaát nguy hieåm phuï thuoäc vaøo nhòp ñaâïp cuûa tim.

4. Ñöôøng ñi cuûa doøng ñieän giaät Phaàn lôùn caùc nhaø nghieân cöùu ñeàu cho raèng

ñöôøng ñi cuûa doøng ñieän giaät qua cô theå coù taàm quan troïng lôùn.

Qua thí nghieäm nhieàu laàn vaø coù caùc keát quaû sau:

Doøng ñieän ñi töø tay sang tay seõ coù 3,3 % cuûa doøng ñieän toång ñi qua tim.

Doøng ñieän ñi töø tay phaûi sang chaân seõ coù 6,7 % cuûa doøng ñieän toång ñi qua tim.

Doøng ñieän ñi töø chaân sang chaân seõ coù 0,4 % cuûa doøng ñieän toång ñi qua tim.

9

Chuùng ta coù keát luaän sau:a) Ñöôøng ñi cuûa doøng ñieän coù yù nghóa quan troïng vì löôïng doøng ñieän qua tim hay qua cô quan hoâ haáp phuï thuoäc caùch tieáp xuùc cuûa ngöôøi vôùi maïch ñieän.b) Doøng ñieän phaân boá töông ñoái ñeàu treân caùc cô loàng ngöïc.c) Doøng ñieâïn ñi töø tay phaûi ñeán chaân coù phaân löôïng qua tim nhieàu nhaát vì phaàn lôùn doøng ñieän qua tim theo truïc doïc maø truïc naøy naèm treân ñöôøng töø tay phaûi ñeán chaân.

5. AÛnh höôûng cuûa taàn soá doøng ñieän Toång trôû cuûa cô theå ngöôøi giaûm xuoáng luùc taàn soá

taêng leân. Vì ñieän khaùng cuûa da ngöôøi do ñieän dung taïo neân seõ giaûm xuoáng luùc taàn soá taêng.

Thöïc teá keát quaû seõ khoâng nhö vaäy, nghóa laø khi taêng taàn soá leân caøng cao möùc ñoä nguy hieåm caøng giaûm ñi.

Ñoái vôùi ngöôøi thì caùc nhaø nghieân cöùu cho raèng taàn soá 50-60 Hz nguy hieåm nhaát. Khi trò soá cuûa taàn soá beù hoaëc lôùn hôn trò soá noùi treân möùc ñoä nguy hieåm seõ giaûm xuoáng.

10

6. Môi Trường xung quanh.

- Nhiệt độ - Độ ẩm cũng có ảnh hưởng đến điện trở của con người

và các vật cách điện do đó cũng làm thay đổi dòng điện qua người.

7 Điện áp cho phép.

- Việc dự đóan trị số dòng điện qua người trong nhiều trường hợp là không làm được.

- Phần trên xét điện trở của người là một hàm số của nhiều biến số mà mỗi biến số này phụ thuộc vào các hoàn cảnh khác nhau.

- Vây xác định giới hạn an toàn cho người không phụ thuộc vào “dòng điện an toàn” mà phải theo”điện áp cho phép”.

- Dùng điện áp cho phép rất thuận lợi vì mỗi mạng điện có một điện áp tương đối ổn định

11

4.1.2 Caùc daïng tai naïn ñieän:1. Caùc chaán thöông do ñieän:

- Laø söï phaù huûy cuïc boä caùc moâ cuûa cô theå do doøng ñieän hoaëc hoà quang ñieän.

- Ảnh höôûng ñeán söùc khoûe vaø khaû naêng lao ñoäng- Coù theå daãn ñeán töû vong. - Caùc ñaëc tröng cuûa chaán thöông ñieän laø:

+ Boûng ñieän: Boûng gaây neân do doøng ñieän ñi qua cô theå ngöôøi hoaëc do taùc ñoäng cuûa hoà quang ñieän. + Daáu veát ñieän: Khi doøng ñieän chaïy qua seõ taïo neân caùc daáu veát treân beà maët da taïi ñieåm tieáp xuùc vôùi ñieän cöïc.+ Kim loaïi hoùa maët da do caùc haït kim loaïi nhoû baén vôùi toác ñoä lôùn thaám saâu vaøo trong da, gaây boûng.+ Co giaät cô: Khi coù doøng ñieän ñi qua ngöôøi caùc cô bò co giaät.+ Vieâm maét do taùc duïng cuûa tia cöïc tím hoaëc tia hoàng ngoaïi cuûa hoà quang ñieän.

12

2. Ñieän giaät:- Doøng ñieän qua cô theå seõ gaây kích thích

caùc moâ keøm theo co giaät cô ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau:

- Cô bò co giaät nhöng ngöôøi khoâng bò ngaït.

- Cô bò co giaät, ngöôøi bò ngaát nhöng vaãn duy trì ñöôïc hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn.

- Ngöôøi bò ngaát, hoaït ñoäng cuûa tim vaø heä hoâ haáp bò roái loaïn.

- Cheát laâm saøng

13

3. Phaân loaïi nôi ñaët thieát bò ñieän theo möùc nguy hieåm.- Möùc nguy hieåm ñoái vôùi ngöôøi laøm vieäc ôû thieát bò ñieän do

doøng ñieän gaây neân phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän moâi tröôøng.

a. Nôi nguy hieåm laø nôi coù moät trong nhöõng yeáu toá sau:- AÅm trong thôøi gian daøi hoaëc coù buïi daãn ñieän - Neàn nhaø daãn ñieän. - Nhieät ñoä cao- Nhöõng nôi ngöôøi coù theå ñoàng thôøi tieáp xuùc moät beân vôùi caùc keát caáu kim loaïi cuûa nhaø, caùc thieát bò coâng ngheä, maùy moùc ñaõ noái ñaát vaø moät beân vôùi voõ kim loaïi cuûa thieát bò ñieän.

b. Nôi ñaëc bieät nguy hieåm laø nôi coù moät trong caùc yeáu toá sau:- Raát aåm. - Moâi tröôøng coù hoaït tính hoùa hoïc.- Ñoàng thôøi coù hai yeáu toá trôû leân cuûa nôi nguy hieåm neâu ôû muïc a.

c. Nôi ít nguy hieåm(bình thöôøng) laø nôi khoâng thuoäc hai loaïi treân.

14

4.2.1. Tröôøng hôïp maát an toaøn trong maïng ñieän ñôn giaûn.

- Laø maïng ñieän moät chieàu vaø maïng ñieän xoay chieàu moät pha.

- Maïng ñieän naøy nguoàn ñieän coù hai cöïc noái qua caùc daây daãn ñeán caùc thieát bò tieâu thuï. Daây daãn coù theå phaân nhaùnh.

- Maïng coù theå coù moät cöïc tieáp ñaát:Tröôøng hôïp maát an toaøn xaûy ra khi chaïm vaøo moät cöïc

hoaëc hai cöïc cuûa löôùi ñieän. Söï nguy hieåm phuï thuoäc vaøo caùc tình huoáng xaûy ra:

Tröôøng hôïp nguy hieåm nhaát laø chaïm vaøo hai cöïc khi ñoù doøng ñieän ñi qua ngöôøi laø lôùn nhaát vaø baèng: ng

ng R

UI

4.24.2 PHAÂN TÍCH AN TOAØN TRONG MAÏNG PHAÂN TÍCH AN TOAØN TRONG MAÏNG ÑIEÄNÑIEÄN

15

1. Maïng ñieän caùch ñieän ñoái vôùi ñaát:

Theo sô ñoà ñaúng trò chuùng ta coù (hình 4.2a)

a)

b) c)

Hình 4.2 Chaïm vaøo moät cöïc cuûa maïng ñieän moât daây.

U

U

r2

I0

2

1

Ing

Rng

r2

I0

r1

r1

U

r2

I0

r’1

2

1

2

16

Ñieän aùp ñaët vaøo ngöôøi: Ung = I0.r’1

Doøng ñieän chaïy qua ngöôøi:

Thay trò soá r’1 vaøo phöông trình treân chuùng ta coù:

Giaû thieát r1 = r2 = rcd chuùng ta coù:

ôû ñaây, rcd – ñieän trôû caùch ñieän.

21

1

'

'

rrR

Ur

R

UI

ngng

ngng

2121

1

rrrrR

UrI

ngng

cdngng rR

UI

2

17

Khi chaïm vaøo moät cöïc cuûa maïng ñieän yù nghóa caùch ñieän cuûa neàn nhaø raát quan troïng vaø phaûi tính ñeán.

Vaø neáu r1 = r2 thì: ôû ñaây r.n ñieän trôû cuûa neàn.

2121

1

rrrrRR

UrI

nyng

cdnngng rRR

UrI

21

18

2. Maïng ñieän coù moät cöïc hay moät pha noái ñaát:

a. Maïng ñieän moät daây: Maïng ñieän naøy chæ coù moät daây,

coøn daây khaùc laø ñaát hay ñöôøng ray. Taøu ñieän hay taøu hoûa chaïy ñieän laøm vieäc theo sô ñoà naøy (Hình 4-3).r0 – Ñieän trôû noái ñaát laøm vieäc.r1 – ñieän trôû caùch ñieän cuûa daây ñieän.rn - ñieän trôû cuûa neàn.

19

0101

1.

rrrrrR

rUI

nngng

1

2

U

R1

r0

U

Rng

Rn

R1

r0

Hình 4-3: Chaïm vaøo moät cöïc cuûa maïng ñieän moät daây

20

4.3 CAÙC BIEÄN PHAÙP CAÀN THIEÁT ÑEÅ ÑAÛM BAÛO AN TOAØN ÑIEÄN

4.3.1 Caùc qui taéc chung ñeå ñaûm baûo an toaøn ñieän:

Ñeå ñaûm baûo an toaøn ñieän caàn phaûi thöïc hieän ñuùng caùc quy ñònh:1. Phaûi che chaén caùc thieát bò vaø boä phaän cuûa maïng ñieän ñeå traùnh nguy hieåm khi tieáp xuùc baát ngôø vaøo vaät daãn ñieän.2. Phaûi choïn ñuùng ñieän aùp söû duïng vaø thöïc hieän noái ñaát hoaëc noái daây trung tính caùc thieát bò ñieän cuõng nhö thaép saùng theo ñuùng quy chuaån.3. Nghieâm chænh söû duïng caùc thieát bò, duïng cuï an toaøn vaø baûo veä khi laøm vieäc.4. Toå chöùc kieåm tra, vaän haønh theo ñuùng qui taéc an toaøn.5. Phaûi thöôøng xuyeân kieåm tra döï phoøng caùch ñieän cuûa thieát bò cuõng nhö cuûa heä thoáng ñieän.

21

4.3.2. Caùc bieän phaùp kyõ thuaät an toaøn ñieänÑeå phoøng ngöøa, haïn cheá taùc haïi do tai naïn ñieän, caàn aùp duïng caùc bieän phaùp kyõ thuaät an toaøn ñieän sau ñaây:

a. Bieän phaùp chuû ñoäng ñeà phoøng xuaát hieän tình traïng nguy hieåm coù theå gaây ra tai naïn:+ Ñaûm baûo toát caùch ñieän cuûa thieát bò ñieän (TBÑ).+ Ñaûm baûo khoaûng caùch an toaøn, bao che, raøo chaén caùc boä phaän mang ñieän.+ Söû duïng ñieän aùp thaáp, maùy bieán aùp caùch ly.+ Söû duïng tín hieäu, bieån baùo, khoùa lieân ñoäng.

b. Caùc bieän phaùp ngaên ngöøa, haïn cheá tai naïn ñieän khi xuaát hieän tình traïng nguy hieåm:+ Thöïc hieän noái khoâng baûo veä+ Thöïc hieän noái ñaát baûo veä, caân baèng theá.+ Söû duïng maùy caét ñieän an toaøn.+ Söû duïng caùc phöông tieän baûo veä duïng cuï phoøng hoä.

22

Hình 4.10. Các dụng cụ bảo vệ khi tiếp xúc với

điện.a) Sào cách điện.b) Kìm cách điện.c) Găng tay cách điệnd) Ủng cách điệne) Dày cách điệnf) Thảm cách điệng) Bục cách điệnh) Các dụng cụ có tay cầm cách điện.

23

4.3.3 Caáp cöùu ngöôøi bò ñieän giaät:Khi sô cöùu ngöôøi bò naïn caàn thöïc hieän hai böôùc cô baûn sau:+ Taùch naïn nhaân ra khoûi nguoàn ñieän.+ Laøm hoâ haáp nhaân taïo vaø xoa boùp tim ngoaøi loàng ngöïc.

a. Taùch naïn nhaân ra khoûi nguoàn ñieän. Neáu naïn nhaân chaïm vaøo ñieän haï aùp caàn:

nhanh choùng caét nguoàn ñieän (caàu dao, aptoâmat, caàu chì,...); neáu khoâng theå caét nhanh nguoàn ñieän thì phaûi duøng caùc vaät caùch ñieän khoâ nhö saøo, gaäy tre, goã khoâ ñeå gaït daây ñieän ra khoûi naïn nhaân, neáu naïn nhaân naém chaët vaøo daây ñieän phaûi ñöùng treân caùc vaät caùch ñieän khoâ (beä goã) ñeå keùo naïn nhaân ra hoaëc ñi uûng hay duøng gaêng tay caùch ñieän ñeå gôû naïn nhaân ra; cuõng nhö coù theå duøng rìu, dao vôùi caùn goã khoâ, kìm caùch ñieän ñeå chaët hoaëc caét ñöùt daây ñieän.

24

Neáu naïn nhaân bò chaïm hoaëc bò phoùng ñieän töø thieát bò coù ñieän aùp cao thì khoâng theå cöùu ngay tröïc tieáp maø caàn phaûi ñi uûng, duøng gaäy, saøo caùch ñieän ñeå taùch ngöôøi bò naïn ra khoûi phaïm vi coù ñieän. Ñoàng thôøi baùo cho ngöôøi quaûn lyù ñeán caét ñieän treân ñöôøng daây. Neáu ngöôøi bò naïn ñang laøm vieäc ôû ñöôøng daây treân cao duøng daây daãn noái ñaát, laøm ngaén maïch ñöôøng daây. Khi laøm ngaén maïch vaø noái ñaát caàn tieán haønh noái ñaát tröôùc, sau ñoù neùm daây leân laøm ngaén maïch ñöôøng daây. Duøng caùc bieän phaùp ñôõ ñeå choáng rôi, ngaõ neáu ngöôøi bò naïn ôû treân cao.

25Hình 4.11. Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện

26

b. Laøm hoâ haáp nhaân taïo: Thöïc hieän ngay sau khi taùch ngöôøi bò naïn

ra khoûi boä phaän mang ñieän. Ñaët naïn nhaân ôû choå thoaùng khí, côûi caùc phaàn quaàn aùo boù thaân (cuùc coå, thaét löng,...), lau saïch maùu, nöôùc boït vaø caùc chaát baån. Thao taùc theo trình töï:

+ Ñaët naïn nhaân ngöûa, keâ gaùy baèng vaät meàm ñeå ñaàu ngöõa veà phía sau. Kieåm tra khí quaûn coù thoâng suoát khoâng vaø laáy caùc dò vaâït ra. Neáu haøm bò co cöùng phaûi môû mieäng baèng caùch ñeå tay aùp vaøo phía döôùi cuûa goùc haøm döôùi, tyø ngoùn caùi vaøo meùp haøm ñeå ñaåy haøm döôùi ra.

+ Keùo ngöûa maët naïn nhaân veà phía sau sao cho caèm vaø coå treân moät ñöôøng thaúng ñaûm baûo cho khoâng khí vaøo ñöôïc deå daøng. Ñaåy haøm döôùi veà phía tröôùc ñeà phoøng löôõi rôi xuoáng ñoùng thanh quaûn.

27

+ Môû mieäng vaø bòt muõi naïn nhaân. Ngöôøi caáp cöùu hít hôi vaø thoåi maïnh vaøo mieäng naïn nhaân (Ñaët khaåu trang hoaëc khaên saïch vaøo mieäng naïn nhaân). Neáu khoâng theå thoåi vaøo mieäng ñöôïc thì coù theå bòt kín mieäng naïn nhaân vaø thoåi vaøo muõi.

+ Laëp laïi caùc thao taùc treân nhieàu laàn. Vieäc thoåi khí caàn laøm nhòp nhaøng vaø lieân tuïc 10-12 laàn trong moät phuùt vôùi ngöôøi lôùn, 20 laàn trong moät phuùt vôùi treû em.

c. Xoa boùp tim ngoaøi loàng ngöïc: Neáu coù hai ngöôøi caáp cöùu thì moät ngöôøi

thoåi ngaït coøn moät ngöôøi xoa boùp tim. Ngöôøi xoa boùp tim ñaët hai tay choàng leân nhau vaø ñaët ôû 1/3 phaàn döôùi xöông öùc cuûa naïn nhaân, aán khoaûng 4-6 laàn thì döøng laïi 2 giaây ñeå ngöôøi thöù nhaát thoåi khoâng khí vaøo phoåi naïn nhaân. Khi aán eùp maïnh loàng ngöïc xuoáng khoaûng 4-6 cm, sau ñoù giöõ tay laïi khoaûng 1/3 giaây roài môùi rôøi tay khoûi loàng ngöïc cho trôû veà vò trí cuõ.

28

Neáu coù moät ngöôøi caáp cöùu thì cöù sau hai ba laàn thoåi ngaït aán vaøo loàng ngöïc naïn nhaân nhö treân töø 4-6 laàn.

Caùc thao taùc phaûi ñöôïc laøm lieân tuïc cho ñeán khi naïn nhaân xuaát hieän daáu hieäu soáng trôû laïi, heä hoâ haáp coù theå töï hoaït ñoäng oån ñònh. Ñeå kieåm tra nhòp tim neân ngöøng xoa boùp khoaûng 2-3 giaây. Sau khi thaáy saéc maët trôû laïi hoàng haøo, ñoàng töû co giaõn, tim phoåi baét ñaàu hoaït ñoäng nheï... caàn tieáp tuïc caáp cöùu khoaûng 5-10 phuùt nöõa ñeå tieáp söùc theâm cho naïn nhaân. Sau ñoù caàn kòp thôøi chuyeån naïn nhaân tôùi beänh vieän. Trong quaù trình vaän chuyeån vaãn phaûi tieáp tuïc tieán haønh coâng vieäc caáp cöùu lieân tuïc.

29

Hình 4.12. Hô hấp nhân tạo

30

Hình 4.13. Xoa bóp tim ngoài lòng ngực

a) Chổ ép trên lòng ngựcb) Đặt tay khi ép trên lòng ngực