Upload
bekim-baliqi
View
241
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
1/23
Njohje m Politikn Vendore(Austri, Kapacitetet e Pushtetit Vendor)
Unit 11:
Demokracia n Provinca
17/12/2009
Franz Fallend
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
2/23
Prmbajtja
Shteti Federal: Veorit themelore
Raportet Federale-Provinciale n Austri
Politika ne Provinca: veorit Specifike tsistemeve politike t Provincave Austriake
2
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
3/23
Organizimi Shtetror:
Sistemi Federal 1
Veorit Themelore : shprndarja e sovranitetit (jo vetm
kompetencat) n m shum se n nivelin
territorial t shtetit garanci kushtetuese t ekzistencs dhe pozits
s nn-njsiteve kombtare (provincave,shteteve, kantoneve ...)
3
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
4/23
Organizimi Shtetror:
Sistemi Federal 2
Prparsit Disavantazhet siguron prparsit
ekonomike dhe ushtarake,derisa n t njjtn koh
ruan diversitetit kulturor
autonomia e gjer pr
grupet etnike, fetare etj,mund t rrezikoj
kohezionin e sistemit
ndan dhe kshtu e kufizon pushtetin politik
vendim-marrja bhet m ekomplikuar, pikpamja e
prgjegjsis politike sht
reduktuar nxit konkurrenc kreative
n mes nn-njsive
kombtare dhe lejon preksperimente
favorizon kompromisetpolitike mbi zgjidhjet
efikase
4
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
5/23
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
6/23
Sistemi Federal i Austris:
Krahasimi Ndrkombtar
Krahasuar me sistemet federale klasike(SHBA, Kanada, Australia, Gjermania,Zvicra), Austria ka nj sistem federal t
dobt/weak'
6
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
7/23
Sistemi Federal i Austris :
Kufizimet 1
Dobson dhomn e dyt (Kshilli Federal): 62 antar t zgjedhur vetm n menyr
indirekte (nga parlamentet provinciale)
vetm veta pezulluese (prve n rastet ereduktimit t kompetencave provinciale)
proceset vendim-marrse prcjell partia - joprovinciale - konsideratat
antart e Kshillit Federal gjithashtu i prkasingrupeve parlamentare
7
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
8/23
Sistemi Federal i Austris :
Kufizimet 2
kompetenca t kufizuara t legjislacionit,shiko shprndarjen e pushteteve (I)
8
LegjislacioniFederal
Administrata
Federale
LegjislacioniFederal
Administrata
Provinciale
politikn e jashtme, ligjet e drejts
civile dhe penale, ligjet e puns,sistemin bankar, industrin,
transportin kombtar rrugor dhe
hekurudhor, mbrojtjen e mjedisit,
shndetin, sigurin sociale, politiknkombtare ekonomike dhe fiskale,
sigurin publike, policin, forcat earmatosura etj
,nacionalitetin, rregullimin etrafikut, strehim t subvencionuar,planifikimin e qytetit, vlersimin emjedisit, mbrojtjen e kafshve
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
9/23
Sistemi Federal i Austris :
Kufizimet 3
kompetenca t kufizuara legjislative, shikoshprndarjen e pushteteve (II)
9
Parimet e legjislacionitFedral
Legjislacioni Specifik i
Provincave+
Administrata
Legjislacioni iProvincave
Administrata e
Provincave
ndihm sociale, spitalet, reforma etoks, rryma, shkollat (meprjashtim t shkollave t mesmedhe universiteteve) etj
ligjin e ndrtimit, planifikimin evendit, gjuetin, peshkimin, rinindhe mirqenin e fmijve, shkollavepr kopshte femijsh, sportin,turizmin, pushtetin lokal, transferet
e pronave, marrjn e pasurive tpatundshme dhe ruajtjen e peizazhit
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
10/23
Sistemi Federal i Austris :
Kufizimet 4
Mjetet e kufizuara financiare.
10
Burimi:S
tatistikate
Aus
tris(20
08,465).
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
11/23
Sistemi Federal i Austris:
Kufizimet 5
sistemet politike t provincave n njshkall m t madhe t prcaktuara ngaKushtetuta Federale, p.sh.
sistemi i prfaqsimit proporcional przgjedhjen e parlamenteve provinciale
zgjedhjen e guvernatoreve provincial ngaqeverit provincionale (jo nga njerzit)
organizimin e administrats provinciale
11
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
12/23
Sistemi Federal i Austris:
Ant e forta t Provincave 1
administrata: indirekt (deleguar) administrata federale
administrimin e ligjit t drejts civile (n lidhje
me, p.sh., spitalet, subvencionet ekonomike) federalizmi kooperativ:
do vit rreth 500 konferenca midis guvernatorveprovincial, antarve t tjer t qeveris dhenpunsve t rangut t lart civil
Ndrkoh, Konferenca e Guvernatorve Provincial kacaktuar Kshillin Federal si zrin m t rndsishmpr interesat provinciale
12
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
13/23
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
14/23
Sistemi Federal i Austris:
Debati reformues
Posarisht nga vitet 1990 debati shtintensifikuar pr reformimin e sistemitfederal:
gjer me tani pa rezultate : KonventaAustriake (2003-05) dshtoi
domosdoshmria e provincave bnte tdyshonte n lidhje me efikasitetin
Austria (tejet)e vogl pr 9 provinca Shoqri relativisht homogjene, pa ndasi t mdha
etnike, fetare apo ekonomike
n t njjtn koh, mbshtetja e lart publike prmbajtjen e institucioneve nn-kombtare
14
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
15/23
Politika n Provinca:
Veorit e prgjithshme
Karakterizuar nga konsensusi dhepragmatizmi si rezultat i autorizimeve t kufizuara,
qeverive proporcionale Territoret e vogla politika provinciale
perceptohet m afr qytetarve se politikafederale
15
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
16/23
Sistemet politike t Provincave:
Veorit e prgjithshme
sistemet parlamentare (sikur ne nivelinfederal) dmth, parlamenti provincial zyrtarisht
institucioni m i lart, pr t cilin shtprgjegjse qeveria provinciale
16
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
17/23
Sistemet politike t Provincave:
Parlamentet Provinciale 1
Ngjashmrit me Kshillin Kombtar: sistemi zgjedhor i prfaqsimit proporcional
struktura e brendshme: komitetet, grupet
politike mandati i lir: n praktik, kohezion i fraksionit
t lart
brja e ligjeve dominohet nga projektligjet e
qeveris
17
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
18/23
Sistemet politike t Provincave:
Parlamentet Provinciale 2
Dallimet me Kshillin Kombtar: Standardet e ndryshme t shqyrtimit:
vetm n 3 provincat votohet me mosbesim nga njshumic e thjesht votave t mundshme
n 3 provinca, nj pakic e deputetve ka t drejtt ngrej nj komision hetimor
18
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
19/23
Sistemet politike t Provincave :
Qeverit provinciale 1
Dallimet me Qeverin Federale: n 5 (deri 1998, n 7) provinca: qeverit
proporcionale dmth, t gjitha partit e mdha parlamentare
automatikisht prfaqsuan n qeveri
n vitin 1998, sistemi i qeverisjes proporcionale hiqetn 2 provinca (pasi q partia e liris kishtekeqprdorur pjesmarrjen e saj pr t ndjekur njkurs pengues brenda qeveris)
T gjitha qeverit provinciale (prve 2)vendosin shumica zakonisht, mbi 90% e vendimeve t qeveris merren
me unanimitet
19
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
20/23
Sistemet politike t Provincave :
Guvernatori Provincial
dominant aktori provincial
funksionet: shefi i qeveris
kreu i zyrs s qeveris provinciale Prgjegjs pr administrimin indirekt t
federats
'babai provincial' (apo nna')
Kryesuesi i provincsshtetit'
Qendra pr mbulimin e medieve
20
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
21/23
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
22/23
Literatura dhe Burimet Primare 1
Bullmann, Udo (2001). Austria: The End of ProportionalGovernment?, in: John Loughlin et al. (eds.): SubnationalDemocracy in the European Union: Challenges andOpportunities, Oxford, 11741.
Dachs, Herbert (1996). The Politics of RegionalSubdivisions, in: Volkmar Lauber(ed.): ContemporaryAustrian Politics, Boulder/Oxford, 23551.
Fallend, Franz (2004). Joint, not separate arenas: Partysystems and coalition building at the national and provinciallevel in Austria since the mid-1980s, in: RudolfHrbek(ed.): Political Parties and Federalism: An InternationalComparison, Baden-Baden, 83-96.
22
8/14/2019 Hyrje ne sistemet politike nacionale11
23/23
Literatura dhe Burimet Primare 2
Statistics Austria (2008). Statistical Yearbook 2009. Online:http://www.statistik.at/web_en/publications_services/statistisc
.
23
http://www.statistik.at/web_en/publications_services/statistisches_jahrbuch/index.htmlhttp://www.statistik.at/web_en/publications_services/statistisches_jahrbuch/index.html