Hormoni hipofize

06.06.2020.

Hipofiza

• Žlezda koja je morfološki i funkcionalno povezana sa hipotalamusom

• Hipotalamus luči hormone koji ili stimulišu ili inhibišu lučenje hormona u hipofizi

• U funkcionalnom i anatomskom smislu u hipofizi postoje tri režnja – Prednji režanj hipofize – adenohipofiza

– Srednji režanj hipofize (pars intermedia)

– Zadnji režanj hipofize – neurohipofiza

Adenohipofiza

• Iz prednjeg režnja hipofize luči se nekoliko hormona

– Acidofilne ćelije luče hormon rasta(STH) i prolaktin

– Bazofilne ćelije luče: gonadotropine – folikulostimulišući hormon (FSH), luteinizirajući hormon (LH) i kao i tireostimulišući hormon (TSH)

– Hromofobne ili bazofilne ćelije luče adrenokortikotropni hormon (ACTH)

Hormon rasta-somatotropni hormon

• Pripada grupi peptidskih hormona

• Utiče na rast organizma – anabolički efekat

• Podstiče sintezu proteina; podstiče sintezu kolagena koji ulazi u sastav svih tkiva

• Antagonista je insulinu – hiperglikemijski efekat, pojačava glukoneogenezu u jetri

• Podstiče razgradnju masti – lipolizu

• Pojačava apsorpciju kalcijuma iz creva, rast kostiju

Hormon rasta-somatotropni hormon

• Sekrecija hormona rasta se menja sa starošću organizma – najintezivnija je po rođenju, a zatim se smanjuje – nakon četrdesete godine sekrecija se postepon smanjuje

• Tokom dana najintezivnije se luči u prvim satima spavanja, stanjima stresa, pojačane fizičke aktivnosti, stanjima emocionalnog stresa i zabrinutosti – naziva se hormonom stresa zajedno sa kortizolom

Prolaktin

• Peptidski hormon

• Utiče na produkciju mleka (laktaciju), stimuliše lučenje progesteorna od strane žutog tela

• Pojačano lučenje vodi ozbiljnoj seksualnoj disfunkciji, pre puberteta blokira seksualno sazrevanje, posle puberteta dovodi do gubitka libida, impotencije i ginekomastije kod muškaraca, dok kod žena izaziva amenoreju i galaktoreju (neprekidno lučenje mleka)

Folikulostimulišući hormon (FSH)

• Peptidski hormon

• Pripada grupi gonadotropina zajedno sa luteinizirajućim hormonom i humanim horionskim gonadotropinom

• Naziva se i seksualni hormon rasta – ubrzava razvoj i sazrevanje folikula u jajnicima i rast spermatozoida u testisima

• Podstiče lučenje estrogena

Luteinizirajući hormon (LH)

• Peptidski hormon

• Ciljne ćelije za delovanje su:

– Ćelije žutog tela ovarijuma – stimuliše sekreciju progesterona

– Lajdigove ćelije testisa - stimuliše sekreciju testosterona

Tireostimulišući hormon (TSH)

• Peptidski hormon

• Reguliše sintezu i lučenje tiroksina i trijodtironina – hormoni štitne žlezde

• Lučenje TSH pojačava TRH, dok hormoni tireoidne žlezde inhibišu njegovu aktivnost

Adrenokortikotropni hormon (ACTH)

• Peptidski hormon

• Osnovna uloga je stimulacija sinteze koritkosteorida u kori nadbubrega – najviši nivo ACTH je ujutro

• ACTH utiče i na metaboličke puteve

– Ubrzava proteosintezu

– Ubrzava razgradnju masti u adipocitima

– Utiče na oslobađanje insulina

– Olakšava transport glukoze i aminokiselina u mišiće

Srednji režanj hipofize

• Kod čoveka je ovaj deo žlezde slabo razvijen

• Proizvodi melanotropin – dovodi do tamnjenja kože

Zadnji režanj hipofize (neurohipofiza)

• Iz neurohipofize se luče:

– Oksitocin – utiče na glatku muskulaturu uterusa i mlečnih žlezda

– Antidiuretski hormon (ADH) ili vazopresin – smanjuje lučenje mokraće, a u većim koncentracijama povećava krvni pritisak

– Nedostatak ovog hormona izaziva dijabetes insipidus – izlučuje se oko 20L mokraće na dan

Hormoni prednjeg režnja hipofize su

a) hormon rasta(STH)

b) prolaktin

c) Antidiuretski hormon

d) oksitocin

Hormoni zadnjeg režnja hipofize su

a) Luteinizirajući hormon (LH)

b) Tireostimulišući hormon (TSH)

c) Adrenokortikotropni hormon (ACTH)

d) Antidiuretski hormon

e) Oksitocin

Patuljasti rast nastaje kod nedostatka:

a) Luteinizirajući hormon (LH)

b) Tireostimulišući hormon (TSH)

c) Somatotropnog hormona

d) Adrenokortikotropni hormon (ACTH)

e) Antidiuretski hormon

f) Oksitocin