Embed Size (px)
Citation preview
Chương 11 GIẢI PHẨU- SINH LÝ VỎ NÃO
VÀ HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO (P2)(Anatomy and physiology of the cerebral cortex and the neural activity high level )
Dr Võ Văn Toàn- Quynhon University
NỘI DUNG CHƯƠNG 11 I/ Giải phẩu – sinh lý vỏ não
2.1. Sơ lược cấu tạo vỏ não
2.2. Chức năng sinh lý của vỏ não
2.3. Các dây thần kinh sọ não
II/ Hoạt động phản xạ của hệ thần kinh
2.1. Khái niệm chung về phản xạ
2.2. Phản xạ không điều kiện và có điều kiện
2.3. Bản năng của động vật
III/ Các quy luật hoạt động của vỏ não
IV/ Khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não
V/ Các loại hình thần kinh
1.3. Các dây thần kinh sọ não (Cranial nerves): Gồm 12 đôi dây thần kinh xuất phát từ mặt dưới của bộ não (trừ đối số 4 xuất phát từ mặt lưng của não giữa). Các dây thần kinh não có 3 loại: dây thần kinh vận động, dây thần kinh cảm giác và dây pha.
I/ GIẢI PHẨU- SINH LÝ CỦA VỎ NÃO
+Dây thần kinh số I: Dây thần kinh khứu giác, bắt nguồn từ các noron khứu giác của niêm mạc mũi, các nhánh kéo dài thành sợi thần kinh khứu giác, liên kết với nhau rồi chui qua xương sàng để vào xoang sọ.
+Dây thần kinh số II bắt nguồn từ các tế bào hạch của võng mạc. Sợi trục của các nơ ron này tạo thành dây thần kinh thị giác và được coi là bó thị giác. Một phần sợi thần kinh của bó thị giác sẽ bắt chéo nhau để tạo thành chéo thị giác tại não giữa.
+ Sau khi bắt chéo, toàn bộ các sợi thần kinh thị giác sẽ tới thể gối của vùng đồi thị. Một phần sợi thần kinh của bó thị giác kết thúc tại 2 củ não sinh tư để tham gia thực hiện các phản xạ vận động thị giác.
+Dây thần kinh số III: Là một dây pha, có nhân nằm trong não giữa. Các sợi hướng tâm của nó xuất phát từ các cơ quan thụ cảm của mắt. Các sợi li tâm của nó điều tiết hoạt động của cơ nhãn cầu, chuyển động của con ngươi, của các mi mắt.
+Dây thần kinh số IV:
Là một dây pha, có nhân nằm trong não giữa. Các sợi hướng tâm của nó xuất phát từ các cơ quan thụ cảm của mắt.
Các sợi li tâm của nó điều tiết hoạt động của cơ nhãn cầu, chuyển động của con ngươi, của các mi mắt.
Đôi số V (dây thần kinh sinh ba hay tam thoa), là một dây pha, có nhiều nhóm nhân nằm từ não giữa tới hành tuỷ. Các sợi vận động của đôi dây thần kinh này bắt nguồn từ nhân vận động nằm trong cầu não. Các sợi cảm giác của đôi dây thần kinh này là rễ của các nơ ron giả đơn cực trong hạch Gaxeri.
Từ hạch này sẽ cho ra 3 nhóm sợi thần kinh cơ bản của dây thần kinh tam thoa là: Nhóm sợi thần kinh thuộc nhánh thị giác điều tiết hoạt động cảm giác của nhãn cầu, mi mắt; Nhóm sợi tạo thành thần kinh hàm trên, gồm nhiều nhánh nhỏ, điều tiết cảm giác của răng hàm trên, niêm mạc và vùng da môi trên, da mi dưới, xoang hàm; Nhóm sợi tạo thành thần kinh hàm dưới là một dây pha có sợi vận động và cảm giác điều tiết hoạt động các cơ vòm họng, cơ dưới hàm, cơ dưới lưỡi.
Dây thần kinh số VI: Dây vận nhãn ngoài
Là một dây pha, có nhân nằm trong cầu não. Các sợi vận động của dây thần kinh này điều tiết cơ thẳng bên của mắt
Các sợi cảm giác cũng xuất phát từ các bộ phận thụ cảm của cơ này.
Đôi số VII (dây thần kinh mặt), là một dây pha, bao gồm sợi cảm giác, sợi vận động và sợi đối giao cảm.
Nhân của đôi dây thần kinh số VII có các nhánh cảm giác để điều tiết hoạt động của tuyến nước bọt, đảm bảo cảm giác vị giác cho nửa ngoài của lưỡi; các nhánh vận động chi phối sự hoạt động của các cơ mặt…
Dây thần kinh số VIII: Dây thần kinh thính giác
Đôi số VIII (dây thần kinh cảm giác thính giác), gồm 2 nhánh: nhánh ốc tai và nhánh tiền đình, giúp tiếp nhận cảm giác âm thanh và thăng bằng.
Dây thần kinh số IX: Dây thần kinh lưỡi hầu
Là một dây pha, gồm các sợi hướng tâm tiếp nhận các thông tin cảm giác từ lưỡi. Các sợi li tâm điều tiết hoạt động cơ trâm - móng, của tuyến mang tai.
Đôi số X (dây thần kinh phế vị hay dây thần kinh mê tẩu), là một dây pha, gồm các sợi cảm giác, sợi vận động và sợi đối giao cảm có nhân nằm trong hành tuỷ, có nhiệm vụ điều tiết hoạt động của cơ thanh quản, cơ vòm, thực quản, tim, động mạch chủ, phổi và các tạng trong khoang bụng.
Dây thần kinh số XI: Dây thần kinh gai sống cổ, là dây thần kinh vận động, chi phối sự hoạt động của các cơ vùng cổ
Dây thần kinh số XII: Dây thần kinh dưới lưỡi, có nhiệm vụ điều tiết sự vận động cơ lưỡi
