HMO29

กลวธความไมสภาพทใชในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจในรฐสภาไทย Impoliteness strategies used in censure debate discourse of Thai parliament

ปานปน ปลงเจรญศร (Panpan Plangcharoensri)* ดร.ปทมา พฒนพงษ (Dr.Pattama Patpong)**

บทคดยอ งานวจยนมงศกษาลกษณะความไมสภาพซงจ าแนกตามลกษณะการคกคามหนาผฟงและวเคราะหกลวธความ

ไมสภาพในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ โดยใชแนวคดประเภทความไมสภาพของเบาสฟลด (Bousefiled,2008) และแนวคดความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper,1996, 2011) โดยศกษาขอมลจากรายงาน การประชมสภาผแทนราษฎร ระหวางวนองคารท 26 และวนพธท 27 พฤศจกายน พ.ศ.2556 อนเปนการประชม ครงสดทายกอนการยดอ านาจการปกครองของคณะรกษาความสงบแหงชาตป พ.ศ.2557 ผลการศกษาพบวา ลกษณะความไมสภาพสามารถจ าแนกได 2 ประเภท คอ 1) กลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดน 2) กลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน ทงนความไมสภาพทงสองลกษณะแสดงถงการคกคามหนาเชงบวก หนาเชงลบ และหนาเชงบวกกบหนาเชงลบของผฟงรวมกน โดยพรรคฝายคานมการใชกลยทธความไมสภาพ แบบตรงประเดนมากกวาพรรครฐบาล ทงนกลวธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกผฟงซงพบวามการใชอยบอยครง คอ 1) การต าหน 2) การย าขอผดพลาด 3) การกลาวโทษ สวนกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบผฟงพบ 2 กลวธ คอ 1) การสงใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางอยาง 2) การปฏเสธความตองการ ในขณะทพรรครฐบาลซงเปนฝายทถกกลาวหาพบวามการใชกลวธในลกษณะเดยวกนกบพรรคฝายคาน แตมการใชกลวธการเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสามมากกวา ขณะเดยวกนกมการใชกลวธการทาทายเพอคกคามหนาเชงลบพรรคฝายคานดวย สวนกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนพบวาพรรครฐบาลมการใชมากกวาพรรคฝายคาน โดยกลวธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกผฟงซงพบวามการใชอยบอยครงคอ 1) การประชดประชน 2) การกลาวอางถงบคคลทสาม 3) การอปลกษณ สวนกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบผฟงพบ 2 กลวธคอ 1) การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด 2) การเสนอทางเลอก ในขณะทพรรคฝายคานมการใชกลวธเดยวกนกบพรรครฐบาลยกเวนการกลาวอางถงสงอนซงใชเพอคกคามหนาเชงลบพรรครฐบาล ท งนเมอวเคราะหกลวธความไมสภาพขางตนพบหนาทหลก 3 ประการ คอ 1) เพอท าใหแตละฝายไมไดรบการยอมรบและเปนทเกลยดชง 2) เพอเปนแรงผลกดนใหพรรครฐบาลพนจากการด ารงต าแหนง 3) เพอสรางสสนและแรงดงดดใหมผตดตาม

ABSTRACT The objectives of this research were to study features of impoliteness according to listener’ s face,

threatening acts and to analyze impoliteness strategies employed in Thai censure debate discourse. The study adopts the framework of classification impoliteness (Bousefiled,2008) and impoliteness (Culpeper,1998,2011) . Data was collected from the final meeting report of the House of Representatives during Tuesday,26th–Wednesday, 27th, September 2013 before there was a coup in 2014. The results of the study revealed two features of impoliteness; 1) direct impoliteness 2) *นกศกษา หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตร สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

**ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาภาษาศาสตร สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

- 1442 -

HMO29-2

indirect impoliteness. These two features are capable of showing both positive and negative faces. The accusatory party used direct impoliteness higher than respondent party. The frequent use of Strategies threatening positive face were 1) reproaching hearer 2) repeating the hearer’s mistake 3) blaming hearer, and 2 strategies threatening negative face were 1) ordering hearer to do, or not to do, something 2) refusing hearer’ s need. While the respondent party used the same strategies, but comparing hearer to the third person was used higher than accusatory party and challenging hearer was also used to threaten oppositional negative face. Indirect impoliteness was used mostly by respondent party. The frequent use of strategies threatening positive face were 1) using irony 2) referring to the third person 3) using a metaphor. Strategies threatening negative face were 1) advising hearer to realize mistake 2) giving choices, while accusatory party used the same strategies except for referring to other used to threaten oppositional negative face. These strategies have been adopted for three main functions; 1) to make each other lose credit and become angry, 2) to force respondent party to back down, and 3) to make the debate appealing to the audiences.

ค าส าคญ: ความไมสภาพ กลวธความไมสภาพ สมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ Keywords: Impoliteness, Impoliteness strategies, Censure debate discourse บทน า ภาษาเปนกลไกส าคญทนกการเมองใชในการรกษาอ านาจของตน ฉะนนการใชภาษาของนกการเมองจงมความแตกตางไปจากการใชภาษาของคนทวไป กลาวคอ นกการเมองมวตถประสงคในการใชภาษาเพอสรางภาพลกษณทดใหกบตนเอง ในขณะเดยวกนกเปนการสรางภาพลกษณทไมดใหกบฝายตรงกนขาม ท งนการใชภาษาในลกษณะดงกลาวมกปรากฏใหเหนอยบอยครงในการประชมรฐสภาโดยเฉพาะอยางยงการใชภาษาในการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ การอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจเปนกลไกส าคญในการตรวจสอบการท างานของรฐบาลตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ซงถกก าหนดไวดวยกฎเกณฑและขอบงคบทชดเจน กลาวคอ เมอสมาชกสภาผแทนราษฎรลงชอครบ องคประชมแลว ผน าพรรคฝายคานจะเสนอญตตทเปนเหตใหไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร จากนนนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรจะชแจงและตอบค าถามตอค าอภปรายในประเดนทฝายคานน าเสนอ โดยจะชแจงและตอบค าถามสลบกนระหวางฝายคานและฝายสนบสนน ทงนในการอภปรายอาจมผทถกพาดพงชอขอใชสทธในการชแจงสลบกนได การอภปรายจะยตลงดวยการอภปรายสรปจากฝายคาน แลวตามดวยการลงมต (กลมงานผลตเอกสาร,ส านกประชาสมพนธ, และส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2553 : 7-23 ) แตอยางไรกตามแมวาการอภปรายจะถกก าหนดไวดวยกฎเกณฑทชดเจนตายตว โดยเฉพาะอยางยงขอบงคบท 61 วาดวยเรองของการ “หามผอภปรายแสดงกรยาหรอใชวาจาอนไมสภาพใสราย หรอเสยดสบคคลใด” (กลมงานผลตเอกสาร และอนๆ, 2553 : 21) ผวจยสงเกตเหนวาวจนกรรมการคกคามหนา ซงจดเปนวจนกรรมหนงทปรากฏใหเหนอยบอยครงในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ ไดแก วจนกรรมการกลาวหา วจนกรรมการสง วจนกรรมการแนะน า ซงสวนใหญมกเกดจากการโตแยงและการแสดงความคดเหนในประเดนตาง ๆ ทเหนวาเปนปญหาของบานเมอง โดยมวตถประสงคเพอกลาววพากษวจารณ ประเมนคา และตดสนการกระท าของรฐบาล ทงนการใชภาษาตามวตถประสงคขางตนสามารถพบถอยค าทประกอบดวยกลวธความไมสภาพและถอยค าทสามารถคกคามหนาผฟงได

- 1443 -

HMO29-3

แมวาในการอภปรายดงกลาวผอภปรายจะใชภาษาทสภาพและใหเกยรตแกผฟงดวยการกลาวขนตนวา “ทานประธานทเคารพฯ หรอ ทานสมาชกผทรงเกยรต” ตามธรรมเนยมปฏบตแลวกตาม ลกษณะดงกลาวจงสอดคลองกบแนวคดความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper, 1996 : 351) ทวา “ไมวาผพดจะพยายามพดใหดสภาพขนาดไหน แตถงกระน นถอยค าดงกลาวกถอวาเปนถอยค าทไมสภาพและคกคามหนาผฟงอยด” โดยแนวคดขางตนไดมการปรบประยกตมาจากแนวคดความสภาพของบราวนและเลวนสน (Brown and Levinson , 1987 ) ทใหความส าคญกบหนาของผฟง ไดแก หนาเชงบวก ซงเปนดานทตองการไดรบการยอมรบ การชนชมจากคนในสงคม ในขณะทหนา เชงลบเปนดานทตองการความเปนอสระทจะไมถกยดเหยยดไมวาสงใดกตาม ตอมาใน ป 2005 คลเปเปอรจงไดปรบแนวคดดงกลาวโดยไมมการแบงแยกความไมสภาพเชงบวกและความไมสภาพเชงลบ สอดคลองกบแนวคดประเภทความไมสภาพของเดเรก เบาสฟลด (Bousfield, 2008 : 94-95) ทไดปรบประยกตกลยทธของคลเปเปอร (Culpeper, 1996) ใหเหลอเพยงสองประเภทตามลกษณะการคกคามหนา คอ 1) ความไมสภาพแบบตรงประเดนเปนกลยทธทใชเพอ ก) คกคามหนาผฟง ข) สรางหนาใหผฟงดวยวธการทกอใหเกดความขดแยง ค) ปฏเสธความตองการหนา หรอสทธทคสนทนาคาดหวงไวหรอใชวธทกลาวมาแลวรวมกน ลกษณะการคกคามหนาประเภทนเปนการกระท าทชดเจนเมอเกดขน 2) ความไมสภาพแบบไมตรงประเดนเปนกลยทธทคกคามหนาผฟงโดยออม จ าเปนตองมการตความหมายโดยนยและสามารถบอกเลกได โดยการยวลอและการไมแสดงความสภาพกจดอยในประเภทนดวย นอกจากนในป 2011 คลเปเปอรไดน าเสนอสตรความไมสภาพทมแบบแผน (Impoliteness Formulas) (Culpeper, 2011) ซงสามารถน ามาใชในการพจารณารปภาษาทแสดงความไมสภาพเพมเตมนอกเหนอไปจากแนวคดประเภทความไมสภาพของเบาสฟลด (Bousfield, 2008) และแนวคดความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper, 1996) เชน การใชค าถามและสมมตฐานทไมนาพงพอใจ การดถก การวจารณ การสงใหเงยบ การขมข การยกตน เปนตน ในท านองเดยวกนลกษณะความไมสภาพดงกลาวยงไดสอดคลองกบผลการศกษาในงานวจยอกหลาย ๆ ผลงาน เชน ในงานวจยของ Savitri Gadavanij (2002 : 268) ทพบวาวาทกรรมของนกการเมองทใชในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจมการใชกลวธทางภาษาเปนอาวธในการโจมตหนาของรฐบาลมากกวาเปนการอภปรายเชงวพากษวจารณหรอการอภปรายเชงสรางสรรค เชน การใชภาษาในเชงประชดประชน การใชอปลกษณเชงเปรยบเทยบ การกลาวเกนความเปนจรง การออกตว ฯลฯ ทงนรปแบบการใชภาษาทไมเปนทางการและมการคกคามหนาในสถานการณดงกลาวเปนผลมาจากสถานการณทางการเมองภายในประเทศไทยทมความขดแยงกน ในขณะทงานวจยของสวสด ศรรมพ และจนตนา พลอยภทรภญโญ (2545 อางถงใน มนส โกมลฑา, 2548 : 92-93) พบวา พรรคฝายคานยงใชลลาทาทในการอภปรายดงทเคยปรากฏมากอน คอ ใชค าหยาบ สอเสยด ดาทอ เยยหยนโออวดแสดงภมร ยกตนขมทาน พดยดเยอ ซ าซาก และการกลาวหากนในการอภปรายมงไปทการลมลางกนทางการเมองเพอพวกตนจะไดเขาไปครอบครองอ านาจทางการเมอง ยงกวาทจะมงแกปญหาพนฐานส าคญของประเทศและประชาชนอยางแทจรง ยงไปกวานนการอภปรายในแตละครงไมวาพรรคฝายคานจะน าเสนอขอมลทเปนความจรงเกยวกบการบรหารประเทศของรฐบาลทสอเคาทจรต แตสดทายเมอมการลงมตเรากจะพบวาพรรครฐบาลเปนฝายทมเสยงขางมากเนองจากจ านวนสภาผแทนราษฎรทมมากกวาพรรคฝายคาน จงท าใหการอภปรายไมไววางใจในรฐสภาไทยไมบรรลวตถประสงคในเชงปฏบต หากแตเปนการกลาวหากนระหวางพรรคฝายคานและพรรครฐบาลเกยวกบการประพฤตมชอบในดานตาง ๆ เพอทจะท าลายความนาเชอถอของแตละฝายนนเอง ดงนนจากการพจารณาองคประกอบตาง ๆ ท งในเรองของงานวจยทเกยวของและลกษณะการใชภาษาใน การอภปรายไมไววางใจทสอไปในทางไมสภาพ ประชดประชนและคกคามหนากน รวมไปถงปรบทสภาพแวดลอมในสถานการณดงกลาวทสอเจตนาท าลายความเชอถอซงกนและกน องคประกอบทกลาวมานไดเออตอการใชกลวธความ

- 1444 -

HMO29-4

ไมสภาพในสถานการณดงกลาว ซงผวจยเหนวาหากมการศกษากลวธทางภาษาทมงเนนการศกษาในเรองความไมสภาพอาจจะท าใหเหนมมมองการใชภาษาของนกการเมองในอกมตหนง วตถประสงคการวจย เพอศกษาลกษณะความไมสภาพและวเคราะหกลวธความไมสภาพทใชในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจตามแนวคดประเภทความไมสภาพของเดเรก เบาสฟลด (Bousfield,2008) และแนวคดความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper,1996, 2011) วธการวจย 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการใชภาษาในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ งานวจยทศกษาเกยวกบการใชความไมสภาพ ตลอดไปจนถงแนวคดความไมสภาพทใชเปนกรอบแนวคดในการศกษา 2. ส ารวจและคดเลอกขอมลทน ามาศกษาในงานวจยน โดยผวจยไดเลอกบนทกรายงานการประชมการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจประจ าวนองคารท 26 พฤศจกายน พ.ศ.2556 ทงนนายอภสทธ เวชชาชวะกบคณะพรรคฝายคานไดเสนอญตตขออภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรและรฐมนตรเปนรายบคคลในสมยรฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร และไดมการลงมตในวนพฤหสบดท 28 พฤศจกายน พ.ศ.2556 3. วเคราะหขอมลโดยน าเอาถอยค าพดทสอถงลกษณะความไมสภาพมาจดประเภทความไมสภาพตามแนวคดประเภทความไมสภาพของเบาสฟลด (Bousfield, 2008) จากนนจงจดประเภทยอยโดยใชเกณฑการคกคามหนาตามล าดบ สวนการศกษากลวธความไมสภาพจะพจารณาจากรปภาษาทสอผานถอยค าพดโดยใชแนวคดความไมสภาพและสตรความไมสภาพทมแบบแผนของคลเปเปอร (Culpeper, 1996, 2011) แลวบนทกขอมลแยกตามประเภทความไมสภาพ จากนนผวจยจะนบจ านวนการปรากฏของขอมลไดแก กลยทธความไมสภาพ ลกษณะการคกคามหนา และกลวธความไมสภาพตามจ านวนทปรากฏขนจรง และด าเนนการแปลงคาจ านวนครงทปรากฏใหอยในรปรอยละ (%) จากนนจะศกษาหนาทของกลวธความไมสภาพทใชสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ 4. สรปและอภปรายผล ผลการวจย จากการศกษาพบวาการใชความไมสภาพในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจในรฐสภาไทยมลกษณะดงรายละเอยดตอไปน 1. กลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดน คอ การคกคามหนาผฟงแบบตรงไปตรงมา โดยไมมการตกแตงถอยค า 1.1 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวก คอ การท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบและไมไดรบ การชนชมจากคนในสงคมและถอเปนการคกคามหนาผฟงโดยตรง โดยกลวธความไมสภาพทใชในกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนซงคกคามหนาเชงบวกผฟง ไดแก 1) การต าหน คอการกลาววพากษวจารณและประเมนคาในขอผดพลาดรวมไปถงพฤตกรรมของผฟง โดยใชถอยค าทมความหมายในแงลบ 2) การย าขอผดพลาด คอ การเนนย าและท าใหเกดความชดเจนวาขอบกพรองทเกดขนเปนปญหาทมความรนแรงสงผลกระทบตอผอน 3) การกลาวโทษ คอ การ

- 1445 -

HMO29-5

อางเอาความผดพลาดทเกดขนใหกบผฟงโดยกลาวหาวาผฟงนนเปนสาเหตทท าใหเกดปญหา 4) การดถก คอ การกลาวถอยค าทมความหมายในเชงสบประมาทเกยวกบผฟง 5) การเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสาม คอ การน าผฟงไปเปรยบเทยบกบบคคลทสามท าใหผฟงรสกดอยกวา ยกตวอยางเชน (1) สมาชกพรรคฝายคาน : “...ผมมองไมเหนจดดของทานนายกรฐมนตรเลยครบ นอยมากครบ มสงเดยวเทาน นทผมเหนวาคนทวไปกเหนดวยกบผมคอ ความไมฉลาดของนายกรฐมนตร ความไมมภมรของนายกรฐมนตรและ การไมพฒนาตนเองของนายกรฐมนตร ไมม ผมไมเหน ...” “…แตผมต าหนทานนายกรฐมนตรวาไมมการเรยนรเลยไมมการพฒนาตวเองเลยครบในคณะรฐมนตรมการพฒนากวานายกรฐมนตรเยอะ นายกรฐมนตรไมมการพฒนาวนแรกเปนนายกรฐมนตรอานโพยอยางไร วนนเปนนายกรฐมนตรมา 2 ป ยงอานโพยอยางนนครบ ไมเคยใชสตปญญาทมาจากหวสมองของทานนายกรฐมนตรตอบค าถามของสอและประชาชนเลย…” ,“…คนอยางนเปนนายกรฐมนตรไมไดตองยอมรบวาเปนนายกรฐมนตรไมได...” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 106-107) จากตวอยางสมาชกพรรคฝายคานไดใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนในการคกคามหนา เชงบวกผฟงอยางชดเจน โดยไดใชถอยค าทมความหมายในแงลบเพอกลาวต าหนถงคณสมบตของผฟง เชน ค าวา “ความไมฉลาด” “ความไมมภมร” “การไมพฒนาตนเอง” ซงท าใหผฟงรสกวาตนนนไมไดรบการชนชมหรอ การยอมรบ นอกจากนยงไดเนนย าถงขอผดพลาดขางตนซงเกยวเนองกบพฤตกรรมการอานเอกสารทเตรยมไวลวงหนาของผฟงในการตอบค าถามตอสอมวลชน จากน นยงไดมการเปรยบเทยบผฟงกบคณะรฐมนตรเกยวกบเรองความรความสามารถทมมากกวา โดยในตอนทายผพดไดกลาวดถกผฟงดวยการกลาวยนยนทมความหมายในแงลบตามแนวคดสตรความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper, 2011) วาผฟงไมมคณสมบตในการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร ดงนนกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางนจงไดแก การต าหน การย าขอผดพลาด การเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสาม และการดถก 1.2 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงลบ คอ การท าใหผฟงรสกไมไดรบอสระในการกระท า ตาง ๆ ถกยดเหยยดหรอเพมภาระใหท าในสงทไมตองการท าโดยถอเปนการคกคามหนาผฟงโดยตรง โดยกลวธความ ไมสภาพทใชในกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนซงคกคามหนาเชงลบผฟง ไดแก 1) การสงใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางอยาง คอ การออกค าสงเพอบงคบใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางสงบางอยาง 2) การปฏเสธความตองการ คอ การกลาวปฏเสธความตองการของผฟงทตองการจะกระท าในสงทตนตองการ 3) การทาทาย คอ การกลาวทาทายหรอขอเดมพนในลกษณะของการผกมดผฟง ยกตวอยางเชน (2) สมาชกพรรครฐบาล : “...ถาทานมหลกฐานไปหามาไดวาผมไปเออประโยชนใด ๆ ใหกบบรษทน ใหกบบคคลท จดทะเบยนเปนกรรมการของบรษทน อยาวาแตผมจะลาออกจากต าแหนงรฐมนตร ผมจะลาออกจาก ส.ส.ผมจะเลกเลนการเมองชวชวต แตถาทานหาไมได รบเดมพนผมไหมครบ มาพดกนใหชดสครบทานประธานวาอะไรมนเปนอะไร...” “…ชมาชด ๆ สครบ จะไดสกน...” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 580) จากตวอยางสมาชกพรรครฐบาลไดใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนในการคกคามหนาเชงลบผฟง โดยไดใชค าถามและสมมตฐานทไมนาพงพอใจรวมกบขอความบงคบตามแนวคดสตรความไมสภาพของ คลเปเปอร(Culpeper, 2011) ในถอยค าทกลาววา “ แตถาทานหาไมได รบเดมพนผมไหมครบ มาพดกนใหชดสครบ ” ซงจากขอความดงกลาวถอเปนการยดเหยยดภาระหรอสงใหผฟงกระท าตาม อกทงยงเปนการกลาวผกพนซงเปนวจน

- 1446 -

HMO29-6

กรรมหนงทผพดผกมดตนเองและผฟงไวกบการกระท าในอนาคต เชน การสญญา การขมข แตจากการพจารณาปรบทและสถานการณดงกลาวแลวพบวาเปนการกลาวทาทายผฟง ฉะนนผฟงจงรสกเหมอนกบวาตนนนถกยดเหยยดใหกระท าในสงทไมตองการ และอาจรสกวาตนนนไมไดรบอสระถาหากไปรบค าทาตามทผพดไดสญญาไวนนเอง ดงนนกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางนจงไดแก การสงใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางสงบางอยาง และการทาทายผฟง 1.3 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบ คอ การทผพดคกคามหนาผฟงโดยการท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบในสงคม ในขณะเดยวกนกเปนการท าใหผฟงรสกไมไดรบอสระในการกระท าตาง ๆ และเปนการคกคามหนาผฟงโดยตรง โดยกลวธความไมสภาพทใชในกลยทธประเภทน คอ กลวธความไมสภาพทปรากฏรวมกนระหวางกลวธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบผฟง ดงตวอยาง (3) สมาชกพรรคฝายคาน : “…เอาประชานยมมาบงหนานะคะหากนทกโอกาสเลยกบคนยากจน ทกค ากอางวาเพอประชาชน แตพดแลวมนตรงกนขามหมดเลย ดฉนไมเขาใจเลยวาหวใจของทานนายกรฐมนตรท าดวยอะไร ท าไมมนใจด าขนาดน ท าไมถงไดตองท ากบเขาเพราะฉะนนกอยากจะบอกกบทานนายกรฐมนตรนะคะ หามบอกนะคะวาหนไมร...” “…เพราะฉะนนนโยบายและพฤตกรรมทผานมาของทานนายกรฐมนตรไดปลอยปละละเลยใหมการทจรตแลวกปดบงการทจรตดวย ปลอยใหพวกพองแสวงหาผลประโยชนเพอความร ารวยของพวกพองของทานเอง แตประโยชน ไมเคยตกถงพนองประชาชน ดฉนจงไมไววางใจทานนายกรฐมนตรยงลกษณใหอยตอไป …” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 365-366) จากตวอยางผพดมเจตนาในการคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบผฟงอยางชดเจน กลาวคอ ผพดไดคกคามหนาเชงบวกผฟงดวยการกลาวต าหนพฤตกรรมของผฟงทมกเอาความเดอดรอนของประชาชนมาอาง แสดงใหเหนถงพฤตกรรมทพดอยางหนงแตกลบท าอกอยางหนง จากนนไดใชค าถามทไมนาพงพอใจตามแนวคดสตรความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper, 2011) โดยไดใชถอยค าทมความหมายในแงลบเพอกลาวถงคณลกษณะของผฟงในค าวา “ใจด า” หมายถง เหนแกตว ไมเออเฟอใคร ขาดกรณา (ราชบณฑตยสถาน , 2556 : 341 ) จากนนผพดไดคกคามหนาเชงลบผฟงโดยการใชวจนกรรมการสงเพอสงใหผฟงหามปฏเสธวาตนเองนนไมทราบขอเทจจรงในเรองดงกลาว ท งนผพดไดกลาวถอยค าวา “ หามบอกนะคะวาหนไมร ” ซงแสดงใหเหนวานอกเหนอไปจากการสงแลวผพดยงตองการคกคามหนาเชงบวกผฟงดวยการต าหนผฟงในเรองของความรความสามารถในการตอบค าถาม เนองจากหลาย ๆ ครงทมการใหสมภาษณถงนโยบายหรอสภาพปญหาตาง ๆ ทเกดขน ผฟงมกถกลอเลยนโดยใชถอยค าขางตนทกลาวมานนเอง จากนนในตอนทายผพดยงไดกลาวต าหนและย าถงขอผดพลาดของผฟง พรอมทงกลาวโทษผฟงทเปนตนเหตของปญหาการทจรตคอรรปชน สงผลใหประชาชนไดรบความเดอดรอน จากนนไดคกคามหนาเชงลบผฟงอกครงโดยการกลาวปฏเสธความตองการของผฟงดงถอยค าทกลาววา “ดฉนจงไมไววางใจทานนายกรฐมนตรยงลกษณใหอยตอไป” ดงนนกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางนจงไดแก การต าหนผฟง การกลาวโทษผฟง การย าขอผดพลาดผฟง การสงใหผฟงกระท าหรอหยดการกระท าบางอยาง และการปฏเสธความตองการผฟง 2. กลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน คอ การคกคามหนาผฟงโดยออม โดยผพดมกใชความไมสภาพในลกษณะทไมไดสอความหมายตามถอยค าหรอรปภาษาทปรากฏโดยตรง แตผพดมกมการตกแตงถอยค าทไมสภาพใหผฟงจ าเปนตองตความหมายจากถอยค าทกลาวออกไปหรอรปภาษาทปรากฏ 2.1 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวก คอ การท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบและไมไดรบ การชนชมจากคนในสงคมโดยการคกคามหนาผฟงโดยออม ทงนผฟงจ าเปนตองตความหมายโดยนยของถอยค าโดย

- 1447 -

HMO29-7

ออมนน ๆ ตามปรบทและสถานการณ โดยกลวธความไมสภาพทใชในกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน ซงคกคามหนาเชงบวกผฟง ไดแก 1) การประชดประชน คอ การกลาวถอยค าทเกนควร มความหมายในเชงกระแทกแดกดน 2) การกลาวอางถงบคคลทสาม คอ การอางถงบคคลทมความเกยวของกบผฟง ท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบ 3) การอปลกษณ คอ การใชภาษาเพอเปรยบเทยบผฟงกบสงใดสงหนง ยกตวอยางเชน (4) สมาชกพรรคฝายคาน : “...ประเทศไทยวนนถาทานประธานไมปฏเสธความเปนจรง ทานจะทราบไดทนทประเทศไทยมนายกรฐมนตรอยางนอย 3 คนครบ คนท 1 อยตนน าคอยกดปมสงการอยเมองนอก คนท 2 อยกลางน า ตรงนอยางไรครบทเขาถงบอกวาท าไมถงชอบตกรรเชยงหนความรบผดชอบ คนท 3 อยปลายน า คอยอาปากรบน า อมหมพมนจนอวนเอาอวนเอา ขณะทคนไทยทงประเทศผอมลง…” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 646) จากตวอยางแสดงใหเหนวาผพดไดมการตกแตงถอยค าใหผฟงตองตความหมายโดยนย กลาวคอ ผพดไดมการกลาวอางถงบคคล 3 คน ซงท าหนาทเสมอนนายกรฐมนตร แตไมไดมการระบอยางชดเจนวาคอผใดอกทงยงไดใชอปลกษณเชงเปรยบเทยบเกยวกบแหลงน าเพอกลาวอางถงต าแหนงและหนาทของบคคลทงสาม ทงนจากการตความหมายของถอยค ารวมกบปรบทและสถานการณทเกดขนพบวานายกรฐมนตรคนท 1 ซงอยตนน า ท าหนาทคอยสงการอยเมองนอกนน อาจเปนพชายของนายกรฐมนตรคนปจจบน ในขณะทนายกรฐมนตรคนท 2 ซงอยกลางน า ท าหนาทด าเนนการตามค าสงจากนายกรฐมนตรตนน าและพยายามทจะหลบหนความรบผดชอบ หนสภา ตลอดไปจนถงกระบวนการการตรวจสอบตาง ๆ ท งนค าก รยา “กดปม” เปนการใชอปลกษณเพออธบายถงสถานภาพของนายกรฐมนตรคนท 2 ซงมลกษณะเปรยบเสมอนหนยนต ตองมคนคอยกดปมสงการ สวนค าวา “ตกรรเชยง” ใชอธบายถงการกระท าของนายกรฐมนตรคนท 2 คอ ลกษณะการเคลอนไปในน า (นววรรณ, 2555 : 181) โดยสามารถตความไดวาเปนการเดนตามน าหรอตามแผนการทไดมการตกลงหรอวางแผนรวมกนไวจากนายกรฐมนตรตนน า ไปสนายกรฐมนตรกลางน า จนกระทงถงนายกรฐมนตรปลายน า สวนนายกรฐมนตรคนทสามซงอยปลายน า มหนาทรบผลประโยชนอกรอบจากการด าเนนงานของนายกรฐมนตรกลางน า ซงในหลาย ๆ นโยบายของรฐบาลนายกรฐมนตรปลายน าอาจเปนผทมบทบาทและเปนผทอยเบองหลงการไดมาซงผลประโยชนโดยมชอบ นอกจากนยงมการใชอปลกษณเกยวกบอวยวะของรางกาย ซงในทนกคอ ปาก ในการกลาวเปรยบเทยบการไดมาซงผลประโยชน โดยมชอบของนายกรฐมนตรคนท 3 ในค าวา “อาปากรบน า” และผลจากการอาปากรบน าหรอผลประโยชนโดยมชอบจนอมและอวนนนถอเปนการกลาวเสยดสและประชดประชนผทถกกลาวถง รวมไปถงตวนายกรฐมนตรในฐานะผฟงและผทถกอภปราย กลาวคอ ลกษณะการรบเอาผลประโยชนโดยมชอบจนอมและอวนนนแสดงใหถงคณลกษณะภายนอกของบคคลทมความใกลชดกบนายกรฐมนตรอยางชดเจน ซงบคคลดงกลาวอาจมศกดเปนถงพสาวนายกรฐมนตรนนเอง ดงนนกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางนจงไดแก การประชดประชน การกลาวอางถงบคคลทสาม และการอปลกษณ 2.2 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงลบ คอ การท าใหผฟงรสกไมไดรบอสระในการกระท าตาง ๆ โดยเปนการยดเหยยดหรอเพมภาระใหผฟงท าในสงทไมตองการท าผานการคกคามหนาผฟงโดยออม โดยผฟงตองตความหมายโดยนยของถอยค าตามปรบทและสถานการณ ทงนกลวธความไมสภาพทใชในกลยทธความไมสภาพแบบ ไมตรงประเดนซงคกคามหนาเชงลบผฟง ไดแก 1) การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด คอ การแนะน าผฟงโดยไมมการสงใหกระท าตามโดยตรง 2) การกลาวอางถงสงอน คอ การอางถงสงอน ๆ ท าใหผฟงรสกไมเปนอสระ

- 1448 -

HMO29-8

เชน บทกลอนหรอคตธรรมเชงบอกกลาวแนะน า และเหตการณทางการเมอง 3) การเสนอทางเลอก คอ การใหตวเลอกกบผฟงเพอใหผฟงตดสนใจวาจะท าตามค าแนะน าหรอไม ยกตวอยางเชน (5) สมาชกพรรครฐบาล : “…แตทานใชค าวาตระกลทานนายกรฐมนตรอยางน มนเปนเรองทไมถก มนเปนการเสยดสตามขอบงคบ ขอ 43 อยากใหทานประธานชวยดเพราะถามากกวานกจะเกดการประทวงกน ดงนนผมขอประทานโทษทานผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรนะครบ ทตองทวงตงตรงนประทวงตามขอ 43 ถาทานจะหลกเลยงการเสยดสอยางน ผมวาการอภปรายจะราบรน กราบขอบพระคณครบ…” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 38) จากตวอยางแสดงใหเหนวาผพดไดมการตอรองกบผฟงอยางอะลมอลวย กลาวคอ แมวาผพดจะใชสทธในการประทวงแตกไมไดมการบงคบใหผฟงถอนค าพด หากแตไดมการกลาวแนะน าถงขอผดพลาดเกยวกบการใชถอยค าทไมเหมาะสม ซงเปนการเสยดสผฟงอาจกอใหเกดการประทวงมากยงขน โดยในตอนทายผพดไดใชสมมตฐาน ทไมนาพงพอใจตามแนวคดสตรความไมสภาพของคลเปเปอร (Culpeper, 2011) ดงถอยค าทกลาววา “ถาทานจะหลกเลยงการเสยดสอยางน ผมวาการอภปรายจะราบรน” ทงนจากขอความดงกลาวเปนการสงโดยออมโดยไมไดมการบงคบหรอการออกค าสงแตอยางใด นอกจากนผพดยงมการเสนอทางเลอกใหกบผฟง โดยใชค าวา “หลกเลยง” แทนการสงหามโดยตรง เนองจากการหลกเลยงนนผฟงสามารถเลอกไดวาจะท าหรอไมท ากไดนนเอง ดงนนกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางนจงไดแก การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด คอ การเสนอทางเลอก 2.3 กลยทธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบ คอการทผพดคกคามหนาผฟงโดยการท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบในสงคม ในขณะเดยวกนกเปนการท าใหผฟงรสกไมไดรบอสระในการกระท าตาง ๆ โดยผพดตองมการตกแตงถอยค าเพอใหผฟงตความหมายทมนยแฝง ซงผพดสามารถกลาวถอยค าแบบไมตรงประเดนเพอประชดประชนหรอแนะน าไมใหผฟงกระท าการใด ๆ ในถอยค าเดยวกนได โดยกลวธความไมสภาพทใชในกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน คอ กลวธความไมสภาพทปรากฏรวมกนระหวางกลวธความไมสภาพทคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบผฟง ดงตวอยาง (6) สมาชกพรรคฝายคาน : “…กระจกเงาเรามไวสองหนา ใหรวาดเดนเปนไฉน ปอยากรวาปเปนเชนไร จงนอมใจฟงเสยงประชาชน จงแนบใจฟงเสยงราชด าเนน…” (รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 หนา 225) จากตวอยางผพดไดกลาวถงบทกลอนซงมการใชอปลกษณเชงเปรยบเทยบเพอแนะความใหผฟงทราบถงขอบกพรองของตนเอง โดยสามารถถอดความไดวา ผพดตองการเปรยบเทยบกระจกทใชสองหนากบความคดเหนของประชาชนทถนนราชด าเนนซงเปรยบเสมอนสงทสะทอนใหเหนถงรปลกษณภายนอกของผฟงวามลกษณะอยางไร ทงนจากปรบทและสถานการณทางการเมองในขณะนนสามารถตความไดวาผพดตองการทจะประชดประชนผฟง เนองจากการกลาวอางถงเหตการณการชมนมประทวงทถนนราชด าเนนเปนการประทวงของกลมบคคลทออกมาเรยกรองเพอขบไลรฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร ดงนนจงเปนการคกคามหนาเชงบวกท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบขณะเดยวกนกเปนการคกคามหนาเชงลบซงท าใหผฟงอาจรสกวาตนนนไมไดรบอสระในการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรและรฐบาลรกษาการณอกตอไป โดยกลวธความไมสภาพทปรากฏในตวอยางน ไดแก การประชดประชน การอปลกษณ การแนะความใหผฟงทราบวาตนมขอผดพลาด และ การกลาวอางถงสงอน ส าหรบการศกษากลยทธความไมสภาพและกลวธวธความไมสภาพในเชงสถตพบวา พรรคฝายคานมการใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนมากกวาพรรครฐบาล ในขณะทพรรครฐบาลมการใชกลยทธความไม

- 1449 -

HMO29-9

สภาพแบบไมตรงประเดนมากกวาพรรคฝายคาน สวนการใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนทจ าแนกตามลกษณะการคกคามหนาผฟงพบวา พรรคฝายคานและพรรครฐบาลมการใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบมากทสด ในขณะทการใชกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนมการคกคามหนาเชงบวกมากทสดในทงสองฝาย ดงรายละเอยดในตาราง 1 และ 2 ตารางท 1 ประเภทความไมสภาพของพรรคฝายคานและพรรครฐบาล

พรรค

ประเภทความไมสภาพ

กลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดน กลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน

จ านวนครง รวม % จ านวนครง รวม %

ฝายคาน 78 109 71.5 31 109 28.4 รฐบาล 28 45 62.2 17 45 37.7

ตารางท 2 ลกษณะการคกคามหนาทจ าแนกตามประเภทความสภาพของพรรคฝายคานและพรรครฐบาล

ลกษณะการคกคามหนา

พรรค

กลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดน กลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน คกคามหนาเชง

บวก คกคามหนาเชง

ลบ คกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบ

คกคามหนาบวก

คกคามหนาเชงลบ

คกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบ

จ านวนครง

% จ านวนครง

% จ านวนครง

% จ านวนครง

% จ านวนครง

% จ านวนครง

%

ฝายคาน 33 30.2

7 6.4 38 34.8 21 19.2

1 0.9 9 8.2

รวมตวอยางทงสน 109 ตวอยาง รฐบาล 7 15.

5 7 15.5 14 31.5 7 15.

5 6 13.3 4 8.8

รวมตวอยางทงสน 45 ตวอยาง จากตารางท 1 และ 2 แสดงใหเหนถงลกษณะการใชความไมสภาพของท งสองฝายซงสอดคลองกบบทบาทหนาทในการอภปรายไมไววางใจ กลาวคอ พรรคฝายคานซงมหนาทในการอภปรายเพอตรวจสอบการท างานของพรรครฐบาล มลกษณะการใชความไมสภาพทสอผานกลวธทางภาษาตรงประเดนมากกวาพรรครฐบาล โดยผพดมกกลาวถอยค าทท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบ ท าใหไมไดรบความนาเชอถอ ขณะเดยวกนกเปนการ ท าใหผฟงรสกไมเปนอสระและถกบงคบใหกระท าในสงทไมตองการ ในขณะทพรรครฐบาลซงเปนฝายทถกกลาวหามลกษณะการใชความไมสภาพทสอผานกลวธทางภาษาไมตรงประเดนมากกวา ทงนกเพอทจะกลบเกลอนขอเทจจรงในประเดนทถกกลาวหานนเอง ในสวนของการใชกลวธความไมสภาพทจ าแนกตามลกษณะการคกคามหนาผฟงพบวา กลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวกผฟงซงพรรคฝายคานมการใชมากทสดคอ การต าหน ทงนอาจเนองมาการกลาวในลกษณะนเปนการเปดโอกาสใหฝายคานไดแสดงภมร ซงสามารถกลาวไดอกอยางหนงวาเปนการสรางภาพลกษณใหตนเองดด ขณะเดยวกนกเปนการโจมตภาพลกษณของฝายตรงกนขามใหไดรบความเสยหาย ล าดบรองลงมาคอการย าขอผดพลาดซงเปนการเสรมความไมสภาพในการต าหนเพอเนนย าวาขอบกพรองทต าหนนนเปนปญหาทมความ

- 1450 -

HMO29-10

รนแรงสงผลกระทบตอประชาชน และล าดบตอมา คอ การกลาวโทษ เปนการอางเอาความผดใหกบฝายตรงขามซงเปนสาเหตของปญหาท งหมด สวนกลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบผฟงไดแก การสงใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางอยาง และการปฏเสธความตองการ ขณะทพรรครฐบาลพบวามการใชกลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวกผฟงเชนเดยวกนกบพรรคฝายคาน หากแตกลวธการเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสามพบวามการใชมากเปนอนดบทสองรองลงมาจากการต าหน ทงนอาจเนองมาจากขอกลาวหาของพรรคฝายคานทมงแตจะอางเอาความผดใหกบพรรครฐบาลโดยไมค านงถงวาตนเองนนกเคยอาจจะกระท าความผดตามขอกลาวหาทไดกลาวตอพรรครฐบาลเชนเดยวกน ดวยเหตนจงท าใหพรรครฐบาลมกเอาความผดพลาดทถกกลาวหาไปเปรยบเทยบกบพรรคฝายคานเพอคกคามหนาเชงบวก ท าใหพรรคฝายคานไมไดรบการยอมรบเชนเดยวกน นอกจากนกลวธความไมสภาพทคกคามหนาเชงลบยงพบวาการทาทายถกน ามาใชเพอท าใหพรรคฝายคานไมไดรบอสระอกดวย และในสวนของกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวกผฟงพบวา พรรครฐบาลเนนใชการประชดประชน การกลาวอางถงบคคลทสาม และการอปลกษณ สวนกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบผฟง คอ การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด และการเสนอทางเลอก ในขณะทพรรคฝายคานมการใชกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนเชนเดยวกนกบพรรครฐบาล ยกเวนการกลาวอางถงสงอนซงใชเพอคกคามหนาเชงลบพรรครฐบาลนนเอง ดงรายละเอยดในตารางท 3 และ 4 ตารางท 3 กลวธความไมสภาพทจ าแนกตามประเภทความไมสภาพและลกษณะการคกคามหนาของพรรคฝายคาน

อน ดบ

พรรคฝายคาน กลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวก

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบ

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวก

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคาม

หนาเชงลบ

จ านวนครง

%

1. การต าหน 68 35.6 การสงใหกระท าหรอหยดกระท าบางอยาง

38 19.8 ประชดประชน 23 12 การแนะความผฟงใหทราบขอผดพลาด

9 16.3

2. การย าขอผดพลาด

33 17.2 การปฏเสธความตองการ

19 9.9 การกลาวอางถงบคคลทสาม

11 20 การกลาวอางถงสงอน

3 5.5

3. การกลาวโทษ 19 9.9 การอปลกษณ 9 16.3 4. การดถก 13 6.8 5 การเปรยบเทยบ

กบผฟงกบบคคลทสาม

3 1.5

รวมการใชกลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทงสน 191 ครง

รวมการใชกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทงสน 55 ครง

- 1451 -

HMO29-11

ตารางท 4 กลวธความไมสภาพทจ าแนกตามประเภทความไมสภาพและลกษณะการคกคามหนาของพรรครฐบาล

อนดบ

พรรครฐบาล กลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวก

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบตรงประเดนทคกคาม

หนาเชงลบ

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวก

จ านวนครง

% กลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคาม

หนาเชงลบ

จ านวนครง

%

1. การต าหน 20 35 การสงใหกระท าหรอหยดกระท าบางอยาง

21 36.8 ประชดประชน 9 39.1 การแนะความผฟงใหทราบขอผดพลาด

10 43.3

2. การเปรยบเทยบกบผฟงกบบคคลทสาม

5 8.7 การปฏเสธ 3 5.2 การกลาวอางบคคลทสาม

2 8.6 การเสนอทางเลอก

1 4.3

3. การกลาวโทษ 3 5.2 การทาทาย 4 7 การอปลกษณ 1 4.3 4. การย า

ขอผดพลาด 2 3.5

5 การดถก 2 3.5 รวมการใชกลวธความไมสภาพแบบตรงประเดน

ทงสน 57 ครง รวมการใชกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน

ทงสน 23 ครง จากการศกษากลวธความไมสภาพแสดงใหเหนวาปจจบนการอภปรายไมไววางใจเปนการอภปรายทเนน การวพากษวจารณเพอโจมตภาพลกษณและท าลายความนาเชอถอของฝายตรงกนขามมากกวาเปนการอภปรายเพอหาทางแกไขปญหาบานเมอง ทงนเมอวเคราะหกลวธความไมสภาพขางตนพบหนาทหลก 3 ประการ คอ 1) เพอท าใหแตละฝายไมไดรบการยอมรบและเปนทเกลยดชง โดยในสวนนถอเปนโอกาสส าคญของผพดในการทจะสรางภาพลกษณทดใหกบตนเองในขณะเดยวกนกเปนการโจมตภาพลกษณของฝายตรงกนขาม โดยกลวธความไมสภาพทท าหนาทดงกลาวไดแก การต าหน การย าขอผดพลาด การกลาวโทษ การดถก และการเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสาม 2) เพอเปนแรงผลกดนใหพรรครฐบาลพนจากการด ารงต าแหนง ซงเปนผลลพธทไดจากการกระท าในหนาทแรก ทงนเมอผฟงไดรบแรงกดดนจากหลกฐานหรอเอกสารทน ามาประกอบการอภปราย ผพดกจะเปนฝายไดเปรยบในการทจะท าใหผฟงพนจากต าแหนง โดยกลวธความไมสภาพทท าหนาทดงกลาวไดแก การสงใหผฟงกระท าหรอหยดกระท าบางสงบางอยาง การปฏเสธความตอง การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด และการกลาวอางถงสงอน 3) เพอสรางสสนและแรงดงดดใหมผตดตาม กลาวคอ การประชดประชน การกลาวอางถงบคคลทสาม การอปลกษณ และการกลาวอางถงสงอนเปนกลวธความไมสภาพทสะทอนใหเหนถงการสรางสสนในวงการเมอง ท าใหเรองราวทเกยวของกบเรองของการเมองซงดเปนเรองทซบซอนและยากแกการเขาใจกลบกลายเปนเรองทนาสนใจและสามารถเขาใจไดงายขน ยงไปกวานนอยางททราบกนดวาการอภปรายมการออกอากาศทางโทรทศน ฉะนนการเลอกตวผ อภปรายทมวจนลลาเฉพาะบคคลจงเปนปจจยส าคญในการอภปรายเพอโจมตภาพลกษณพรรครฐบาล ซงเปนการสราง

- 1452 -

HMO29-12

สสนและท าใหผชมหนมาสนใจและเกดการตดตามเรองราวทางการเมอง เชน การใชบทกลอนหรอคตธรรม การแตงเรองเลาโดยสมมตตวละครทมบคลกลกษณะสอดคลองกบญตตซงเปนเหตใหไมไววางใจ เปนตน อภปรายและสรปผลการวจย ผลการศกษาลกษณะความไมสภาพในสมพนธสารการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจในรฐสภาไทยสามารถแบงตามกลยทธทเบาสฟลด (Bousfield, 2008) เสนอไว 2 ประเภท คอ กลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนและกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดน ทงนความไมสภาพทงสองลกษณะสามารถคกคามหนาเชงบวก หนาเชงลบของผฟงรวมกน โดยถอยค าทสอผานลกษณะความไมสภาพขางตนสามารถท าใหผฟงรสกไมเปนทยอมรบ ขณะเดยวกนกท าใหผฟงรสกไมไดรบอสระสอดคลองกบการทผพดสามารถคกคามหนาเชงบวกและหนาเชงลบของผฟงไดในคราวเดยวกน โดยพรรคฝายคานมการใชกลยทธความไมสภาพแบบตรงประเดนมากกวาพรรครฐบาล ทงนอาจเนองมาจากเจตนาทตองการท าใหฝายตรงกนขามไมเปนทยอมรบและไมไดรบความนาเชอถอ ยงผลใหไมไดรบความไววางใจ ขณะทพรรครฐบาลมการใชกลยทธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนมากกวา โดยอาจเนองมาจากการทตองเปนฝายถกกลาวหาและเปนฝายตงรบเพอตอบขออภปราย จงท าใหการใชภาษาโดยออมอาจชวยกลบเกลอนขอเทจจรงในประเดนทถกกลาวหาได สวนกลวธความไมสภาพพบวาทงสองฝายมการใชกลวธทสอดคลองกบบทบาทหนาทในแตละฝาย โดยพรรคฝายคานซงท าหนาทอภปรายจะเนนการต าหน การย าขอผดพลาด และการกลาวโทษในการโจมตภาพลกษณของพรรครฐบาล ในขณะทการสงใหผฟงกระท าหยดกระท าบางอยาง การปฏเสธความตองการถกใชท าใหฝายรฐบาลรสกไมเปนอสระ สวนพรรครฐบาลซงเปนฝายตงรบในการตอบค าถามเนนใชการเปรยบเทยบผฟงกบบคคลทสามและการทาทายเพอท าใหพรรคฝายคานไมไดรบการยอมรบและรสกไมเปนอสระเชนเดยวกน และในสวนของกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงบวกผฟงพบวา พรรครฐบาลเนนใชการประชดประชน การกลาวอางถงบคคลทสาม และการอปลกษณ สวนกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนทคกคามหนาเชงลบผฟง คอ การแนะความใหผฟงทราบวาตนเองมขอผดพลาด และการเสนอทางเลอก ในขณะทพรรคฝายคานมการใชกลวธความไมสภาพแบบไมตรงประเดนเชนเดยวกนกบพรรครฐบาล ยกเวนการกลาวอางถงสงอนซงถกใชเพอคกคามหนาเชงลบพรรครฐบาล ทงนกลวธความไมสภาพทกลาวมาท าหนาทในการท าใหท งสองฝายไมไดรบการยอมรบอกทงยงเปนแรงผลกดนใหพรรครฐบาลพนจากการด ารงต าแหนง และท าใหการอภปรายมความนาสนใจจนมผตดตามนนเอง กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ปทมา พฒนพงษ อาจารยทปรกษาวทยานพนธเปนอยางสง ทกรณาใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตองานวจยน รวมท งรองศาสตราจารย ดร. สจรตลกษณ ดผดง และอาจารย ดร.อสระ ชศร อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวมทเสยสละเวลาอนมคาใหขอชแนะเกยวกบแนวคด ตลอดจนขอเสนอแนะในงานวจยน เอกสารอางอง กลมงานผลตเอกสาร ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. ขอบงคบการประชมรฐสภา2551. กรงเทพฯ : ม.ป.พ.; 2553. นววรรณ พนธเมธา. คลงค า.กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนพลบลชชง; 2555.

- 1453 -

HMO29-13

มนส โกมลฑา. ความจรงกบการใชเหตผลในค าอภปรายระหวางฝายคานกบฝายรฐบาลและการน าเสนอ ขาวของ หนงสอพมพ: กรณศกษาการอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจ [วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต] กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร; 2548.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน; 2556. ส านกรายงานการประชมและชวเลข ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ชดท 24 ปท 3 ครงท 27 (สมยสามญทวไป) เปนพเศษ ระหวางวนองคารท 26 และวนพธท 27 พฤศจกายน พ.ศ.2556. [ออนไลน] 2556 [อางเมอ 18 ตลาคม 2556] จาก www.parliament.go.th/library/ Bousfield, D. Impoliteness in interaction. Amsterdam: John Benjamins; 2008. Culpeper, J. Toward an anatomy of impoliteness. Journal of Pragmatics 1996; 25: 349-367. Culpeper, J. Impoliteness using language to cause offense. The United States of America: Cambridge University Press; 2011. Gadavanij, S. Discursive strategies for political survival: A critical discourse analysis of Thai no confidence

debates. Doctoral dissertation, University of Leeds, United Kingdom; 2002.

- 1454 -