HIEP DINH DOI TAC XL YEN THAI BINH DlTONG (HIEP DINH TPP) VA SlT THAM GIA CUA VIET NAM

Tran Qudc KhanhThu tric&ng Bo Cong Thucmg

Truong doan dam phan Chinh phu ve kinh te va thucmg mai quoc te

I. HIEP DINH TPP VA SU THAM GIA CUA VIET NAM• • • •

Ngay 05 thang 10 nam 2015, sau hem 5 nam dam phan, cac nuac tham gia dam phan Hiep dinh TPP da dat dirge dong thuan ve tat ca cac van de ton tai va chinh thuc tuyen bo viec ket thuc dam phan Hiep ( nh TPP. Ngay 5 thang 11 nam 2015, toan van Hiep dinh (ban tieng Anh) da dugc cac nuac TPP cong bo1.

Neu duoc Quoc hoi cua ca 12 nuac phe chuan, Hiep dinh TPP s6 tao ra mot khu vuc thirong mai tur do (FTA) Ion nhat tir truoc toi nay, vai tong GDP len tai 28.000 ty USD, chiem 40% tong GDP va khoang 30% tong thuang mai toan cau.

Cac nuac tham gia dam phan Hiep dinh ky vong TPP se la mot mo hinh mai cho hop tac kinh te khu vuc, tao thuan lgi toi da cho thuang mai va dau tu, co kha nang xir ly mot so van de Ion dang dat ra cho thuang mai quoc te vao dau the ky 21, va neu co the thi bien TPP thanh hat nhan de hinh thanh mot khu vuc thuong mai tu do chung cho toan khu vuc Chau A - Tha' Binh Duong.

Xuat phat tir day, hiep dinh TPP co pham vi dieu chinh rat rong, bao gom khong chi cac linh vuc truyen thong nhu hang hoa, dich vu, dau tu ma con ca cac linh vuc phi truyen thong nhu canh tranh, thuang mai va moi truong, thuang mai va lao dong. Co ca nhung van de lan dau tien xuat hien trong khuon kho mot FTA nhu doanh nghiep nha nuac (DNNN), thuang mai dien tu. tao thuan lgi cho cac day chuyen cung ung v..v. Mire do cam ket cung rat sau va co tinh rang buoc cao.

Cac nuac danh gia cao viec Viet Nam tham gia dam phan TPP vi cac ly do sauday:

Mot la, trong nhung nam Doi mai vua qua, Viet Nam da chung to la mot quoc gia n^ng dong, nhat quan thi hanh duang loi Doi mai; nghiem tuc trong \lec thuc thi cam ket quoc te: co moi truong chinh tri on dinh va dang co vai tro ngay cang quan trong trong khu vuc; la mot doi tac quan trong trong hien tai va tuang lai, co the giup tang anh huang cua TPP.

Hai la, Viet Nam co quy mo dan so dang ke, nen kinh te phat trien nang dong, hua hen tro thanh thi truong co sue mua lan, la diem den dugc doanh nghiep cac nuac, nhat la tai khu vuc Chau A - Thai Binh Duong, het sue quan tam.

1 B6 Cong Thuang da cong bo toan van Hiep dinh (ban tieng Anh) tai http://tpp.moit.gov.vn

Ba la, Viet Nam la nuac dang phat trien a trinh do thap. V ec Viet Nam co the tham gia thanh cong vao TPP se la bang chung thuyet phuc ve viec Hiep dinh TPP thuc su quan tam den cac nuac dang phat trien (thong qua cac bien phap da dang de ho trg mot nuac dang phat trien thuc thi cac tieu chuan cao cua Hiep dinh). Day la yeu to quan trong, giup thu hut cac nuac co trinh do phat trien kinh te chua cao cung tham gia vao TPP de TPP co the mo rong trong tuang lai.

II. NQI DUNG CHINH CUA HIEP DINH

Cac n<?i dung chu yeu, quan trong nhat cua H rp dinh bao gom:

1. Thue nhap khau

Nguyen tac chung cua TPP la dua thue nhap khau ve 0% doi vai tat ca cac dong thue. Vai mot so it dong thue nhay cam nhat, co the ap dung hinh thuc giam thue mot

* * •> " r ■* “w

phan (a mire dang ke) hoac hinh thuc han ngach thue quan (cho phep nhap khau mien thue mot luong hang hoa nhat dinh), vai dieu k i la phai dugc ca 11 nuac con lai chap nhan.

Viet Nan dong y vai nguyen tac chung nay cua TPP. Thue nh j khau cua Viet Nam ve ca ban sg dugc giam ve 0% theo lo trinh. Nhung mat hang nhay cam nhat co lo trinh tai 10 nam hoac han. Rieng 4 mat hang trung gia cam, muoi an, ducmg va o to cu, Viet Nam bao luu ap dung hinh thuc han ngach thue quan.

2. Thue xuat khau

Hiep dinh TPP yeu cau cac nuac no lire xoa bo thue xuat khau vi coi day lam t hinh thuc trg cap gxan tiep cho doanh nghiep trong nuac (dugc mua nguyen lieu vai gia re). Viet Nam dong y vai no luc nay va se xoa bo gan 90% bieu thue xuat khau cua minh theo lo trinh (tuang duang han 500 dong thue), chi giu- lai han 70 dong thue co y nghTa quan trong doi vai thu ngan sach nhu dau tho va cac loai than da ma Viet Nam ( » san xuat trong nuac.

3. Det may

Ve det may, tat ca cac nuac deu nhat tri xoa bo hoan toan thue nhap khau. D_ dugc huang thue uu dai theo Hiep dinh, san pham det may se phai dap img quy tac xuat xu “tir sgi tro di”. Quy tac nay ve dai han se khuyen khich cac doanh nghiep dau tu vao cong nghiep det, giup nang cao gia tri gia tang cua san pham may xuat khau va giup nganh det may phat trien ben vung han. Tuy nhien, de dap img yeu cau dugc huang uu dai ngay cua cac doanh ngfc ep tai cac nuac chua manh ve cong nghiep c :t, Hiep dinh TPP co mot danh muc “nguon cung thieu hut”. Theo danh muc nay, cac doanh ngluep se co quyen nhap khau mot so chung loai vai, sgi tir nuac thu ba (ngoai TPP) de lam ra san pham may ma van dugc huong uu dai. Ngoai ra, co m< : so ca che linh hoat khac de nganh det may co the dugc huang uu dai nhieu han ngay khi Hiep dinh co hieu luc ma khong qua phy thuoc vao quy tac xuat xu “tu sgi tro di”.

4. Djch vu va dau tir2

Vai muc tieu thu hut manh dau tu vao khu vuc TPP, cac nuac dat ra ky vong rat cao cho linh vuc dich vu - dau tu.

Trong linh vuc nay, nghia vu chinh la khong phan biet doi xu, bao gom (i) khong phan biet doi xu giira cac nuac thanh vien vai nhau (danh da ngo toi hue quoc) va (ii) khong phan biet doi xu giura nha dau tu - cung cap dich vu trong nuac vai nha dau tu - cung cap dich vu nuac ngoai (danh dai ngo quoc gia) -. Nuac nao co nhu cau phan biet doi xu thi bao luu bien phap phan biet doi xir do trong Phu luc kem theo

• • • • f C r ' 'Hiep dinh. Moi bien phap quan ly, neu khong co yeu to phan biet doi xu, deu dugc phep duy tri ma khong can phai bao luu trong Hiep dnih.

Cac cam ket ve dich vu va dau tu cua Viet Nam ve ca ban la tuang duang vai muc do ma cua hien hanh.

Cac nuac TPP cung nhat tri danh muc bao ho dau tu cao cho cac nha dau tu,r • ' ' theo do, trong truong hgp xay ra tranh chap vai chinh quyen so tai, cac nha dau tu se dugc phep dua vu viec ra trong tai quoc te xu ly. Day la ca che da dugc Viet Nam chap thuan ap dung tir nhung ngay dau thu hut dau tu nuac ngoai, da dugc quy dinh trong hau het cac hiep dinh dau tu song phuang ma Viet Nam ky vdi cac nuac, bao gom ca Hiep dinh thuang mai song phuang vai Hoa Ky nam 2000.

5. Mua sam cua cac co* quan Chinh phur • f i * » *

Cac nude TPP thong nhat dua ra mot bo quy tac kha toan dien ve dau thau mua sam cua cac ca quan Chinh phu. Cac quy tac nay chu yeu la:

' r * r r v

- Ve ca ban se sir dung hinh thuc dau thau quoc te rong rai de lira chon nha thau tir cac nuac TPP neu gia tri goi thau vugt qua mot nguang nhat dinh.

- Khong ap dung cac dieu kien du thau mang tinh uu tien doi vai nha thau cung nhu hang hoa va dich vu trong nuac, trir cac truong hgp dugc bao luu ro trong Hiep dinh;

- Minh bach thong tin va thu tuc tai tat ca cac khau; va- Co quy dinh de bao dam liem chinh trong qua trinh dau thau va xay dung

quy trinh xem xet khieu nai cua nha thau.

TPP khong yeu cau ma cua thi truong mua sam cua chinh quyen dia phuang (tinh, thanh pho) va cung khong yeu cau md cira thi truong mua sam phuc vu an ninh - quoc phong.

r *

Ket qua dam phan ma Viet Nam dat dugc trong linh vuc mua sam cua cac co quan Chinh phu la can bang va phu hgp vdi trinh do phat trien cua Viet Nam.

6. Doanh nghiep Nha niroc (DNNN)

2 Tuc la ta cho phep nha dau tir trong nirac dugc hoat dong kinh doanh nhu the nao, vcri cac dieu kien ra sao thi cung ap dung nhu the cho cac nha dau tu tu cac nuac TPP.

3

Hiep dinh TPP ton trong quyen thanh lap va duy tri DNNN cua cac nuac. Hiep dinh cung khong doi hoi phai tu nhan hoa hay co phan hoa bat ky DNNN nao. Cac nghla vu chinh cua Hiep dinh bao gom:

- Cac DNNN phai hoat dong theo ca che thi truong;- Cac DNNN khong dugc co hanh vi phan canh tranh khi co vi tri doc quyen, gay anh huang den thuang mai va dau tu;- Cac DNNN can minh bach hoa mot so thong tin nhu ty le so huu cua Nha nuac, cac bao cao tai chinh da dugc kiem toan va dugc phep cong bo.- Nha nuac khong trg cap qua muc, gay anh huang lan den lgi ich cua nuac khac.

Cac nghla vu cua Hiep c nh dugc ap dung doi vai cac DNNN ma tai do Nha nuac nam gitr han 50% von dieu le. Tuy nhien, chi khi cac DNNN nay co doanh thu vugt qua mot nguong nhat dinh (200 t ieu SDR, tuang duang 4500 ty dong) thi mai chiu su dieu chinh cua Hiep dmh.

Viet Nam bao luu loai trir tat ca cac doanh nghiep co hoat dong lien quan toi quoc phong - an ninh. Vai cac DNNN khac, Viet Nam chap nhan canh tranh binh dang tren thi truong. Nha nuac se van ho trg cac DNNN nhung mire ho trg se khong tai muc gay bat binh dang lan va anh huang tieu cuc tai thuang mai, dau tu giua cac nuac TPP. Viet Nam cung dong y minh bach thong tin ve DNNN khi co yeu cau, tru cac thong tin anh huang tai quoc phong - an ninh hoSc thuoc pham vi bi mat kinh doanh cua doanh nghiep.

7. Bao ho quyen s<r huu tri tue (SHTT)* * * ' # m

TPP huang den cac tieu chuan cao ve bao ho quyen SHTT. dac b: 5t la vai dugc pham. Dong thai, cac nuac cung can cc ca che thuc thi hieu qua viec bao 1 ) quyen SHTT tren lanh tho nuac minh, ke ca ta bien giai va trong moi truong Internet. D&c biet, phai co quy dinh cho phep xu ly hinh su cac vu viec xam pham quyen SHTT gay thiet hai lan cho nguai so huu quyen SHTT. Cach tiep can nay di xa han cach tiep can trong WTO (chi xu ly hinh su khi xam pham a quy mo thuang mai va thu lgi bat chinh).

TPP cung yeu cau cac nuac cho phep kha n&ng xir ly hinh su mot so hinh thirc xam pham quyen SHTT moi xuat hien nhu thiet ke cac phan mem pha ma dien tir de phuc vu sao chep lau, cau trom de phat tan tin hieu truyen hinh cap v..v.

Viet Nam dong y vai cac tieu chuan cua TPP nhung se thuc hien theo lo trinh, phu hgp vai trinh do phat trien va nang luc thuc thi cua Viet Nam.

8. Thirong mai dien tir

TPP dat ra cac yeu cau chinh sau:f y r * r ^

- Khong phan biet doi xu san pham so va khong ap thue xuat nhap khau/phi noi dia doi vai san pham so;

4

- Quyen truy cap, luu chuyen thong tin tren Internet vi muc dich thuang mai;

- Neu khong phai vi cac muc tieu cong cong chinh dang thi khong yeu cau dat trang thiet bi (may chu) tai nuac sd tai nhu la d, su kien de cap phep dau tu hay cung cap d *h vu .

Moi bien phap quan ly Internet nham bao dam an ninh - quoc phong, trat tu an toan xa hoi, thuan phong my tuc van dugc phep ap dung.

9. Thirong mai va moi truong

TPP dua ra cac yeu cau sau:

- Cam ket bao ve moi truong theo cac quy dinh cua cac dieu udc quoc te da hoac se tham gia, co che tai trong truong hgp vi pham.

- Khong ap dung cac hinh thuc trg cap nghe ca gay anh hudng tieu cuc den cac loai thuy san dang bi danh bat qua muc, nhung co lo trinh de ra soat lai chinh sach va dieu chinh chinh sach, neu can.

- Theo dung cac quy dinh trong nude, dua ra hinh thuc phu hgp de hgp tac xir ly vi pham phap luat ve mo truong d nuac ngoai.

Cung vdi qua trinh tham gia cac dien dan ve moi truong, Viet Nam da co rat\ f r

ill su cai cach trong he thong phap luat. Vi vay, cac cam ket trong linh vuc moi truong ve co ban la phu hgp vdi he thong phap luat cung nhu dieu kien, hoan canh va nang luc thuc thi cua Viet Nam.

10. Thuong mai va lao dong

Viec dua noi dung lao dong vao cac hiep dinh thuang mai tu do the he mdi la nham bao dam cho ngudi lao dong dugc hudng cac thanh qua cua tien trinh tu do hoa thuang mai. Ben canh do, con co muc dich bao dam moi truong canh tranh cong bang giira cac ben trong quan he thuang mai quoc te.

Vao thai diem thanh lap To chirc Thuang mai The gidi (WTO) nam 1995 mdi co 4 hiep dinh thuang mai tu do co noi dung ve lao dong, thi den thang 1 nam 2015 da co 72 hiep dinh thuang mai quy dinh ve noi dung nay.

Hiep d ih TPP khong dua ra tieu chuan rieng ve lao dong. Hiep dinh chi de nghi cac ben thong qua va ap dung cac tieu chuan lao d ng da dugc neu trong Tuyen bo nam 1998 cua ILO ve nhung nguyen tac va quyen co ban cua nguai lao dong, bao gom quyen tu do lien ket va thuang lugng tap the; xoa bo lao dt ig cuong buc va lao dong bat buoc; cam sir dung lao dong tri em; xoa bo cac hinh thuc lao dong tre em toi te nhat; xoa bo moi hinh thirc phan biet, doi xir ve viec lam va nghe nghiep.

Viet Nam la thanh vien cua ILO tir nam 1992 va tren thuc te da va dang thuc hien cac quy dinh cua ILO theo ke hoach chu dong cua minh. Lien quan den xoa bo

5

lao dong cirong buc, lao dong tre em, phan biet doi xir trong lao dong va quy dinh bao dam diSu kien lao dong ve luong toi thieu, gid lam viec, an toan lao dong thi he thong phap luat cua Viet Nam da quy dinh day du va co ban la phu hop vdi cac tieu chuan cua ILO.

Ve quyen thanh lap to chuc dai dien cua ngudi lao dong, theo Hiep dinh TPP va cung phu hop vdi quy dinh cua ILO, Viet Nam va tat ca cac nude cam ket ton trong va bao dam quySn cua nguoi lao dong trong viec thanh lap va gia nhap to chuc cua ngudi lao dong ta co sd doanh nghiep. To chuc cua ngudi lao dong tai co sd doanh nghiep sau khi thanh lap co the lua chon gia nhap Tong lien doan lao dong Viet Nam, hoac dSng ky vdi co quan nha nude co tham quyen de duoc chinh thuc hoat dong. Hiep dinh TPP, cung nhu quy dinh cua ILO, khang dinh cac to chuc cua ngudi lao dong phai tuan thu hien phap, phap luat cua nude sd tai trong qua trinh hoat dong, dong thdi phai hoat dong phu hop vdi ton chi, muc dich va phuang thuc hoat d ng da duoc dang ky vdi co quan nha nude co tham quyen.

III. DANH GIA TAC DONG

Vdi cac noi dung cam ket nhu tren, Hiep dinh TPP du kien se co cac tac dong nhu sau:

1. Ve cac mat thuan loi va ca hoi

Ve mat kinh te, theo tinh toan cua cac chuyen gia kinh te doc l£p, trong dieu kien cac yeu to khac deu thuan loi, TPP co the giup GDP cua Viet Nam tang them 23,5 ty USD vao nam 2020 va 33,5 ty USD vao nam 2025. Xuat khau se tang them duoc 68 ty USD vao nam 20253. Theo cac nghien cuu nay, Viet Nam co the la nuac duac hudng lai nhieu nhat trong so 12 nude tham gia TPP.

Doi vdi xuat khau, viec cac nude, trong do co cac thi truong Idn nhu Hoa Ky, Nhat Ban va Ca-na-da giam thue nhap khau ve 0% cho hang hoa cua Viet Nam se tao ra “cu hich” lan. Rieng ngann det may va da giay, kim ngach co the tang dang ke. Cac mat hang nong, lam. thuy san cung co co hoi tang xuat khau rat ldn.

Tham gia TPP se giup Viet Nam co duoc cac co hoi mdi tir chuoi cung img mdi, duoc hinh thanh sau khi TPP co hieu lire. Cam ket ve dich vu va dau tu du kien se co tac dung tich cue trong viec cai thien moi truong dau tu, gop phan thu hut nguon von dau tu nude ngoai.

Tham gia TPP, mot hiep dinh thuang mai tu do the he mdi, se la ca hoi de Viet Nam tiep tuc hoan thien moi truong the che, ho tro cho tien trinh doi mdi mo hinh tang truong va co cau lai nen kinh te cua Viet Nam. Dae biet, viec hoan thien va tang cudng cong tac bao ho quyen SHTT se md ra ca h<?i thu hut dau tu vao nhung linh vuc co ham luong tri thuc cao.

3 Tang them or day la so vdi kjch ban khong co TPP. Toan bo tri gia tang them nay da dugc quy doi ve gia codinh n§m 2007.

6

2. Ve cac thach thuc

Ve hang nhap khau, vai mot so chung loai nong san ma Hoa Ky va mot so nuac khac trong TPP (O-xtray-lia, Niu Di-lan, Chi-le) co the manh, sue ep canh tranh la kha lan khi thue duoc dua ve 0%, trong do noi bat la thit lan, tint ga. Day la nhung mat hang Viet Nam da san xuat duoc nhung sue canh tranh con yeu. Mot so nong san khac cung se gap kho khan nhung d muc do nhe han vi nhung san pham nay Viet Nam van pha nhap khau vai so luang lan, trong nuac du sao cung da quen vai canh tranh, do la san pham sua, dau tuang, ngo va nguyen lieu san xuat thuc an gia sue.

Mot so san pham cong nghiep ma ban hang TPP co the manh cung co the gay kho khan cho san xuat cua Viet Nam, thi du nhu giay, thep, o to. Tuy nhien, co co so de cho rang sue ep canh tranh se khong lan vi san pham cua Viet Nam huang den phan khuc thi truong trung binh trong khi san pham cua cac nuac TPP thuang huang den phan khuc tb; truong cao cap.

_ f \ * f '

Cac cam ket ve dich vu - dau tu du kien se khong gay xao tron lan vi da phantuang duang vai do md hien hanh.

Cac tieu chuan cao ve quan tri minh bach va hanh xir khach quan cua bo may Nha nuac se dat ra nhung thach thuc lan cho bo may quan ly. Tuy nhien, day cung la nhung tieu chuan ma Viet Nam dang hudng den de xay dung mot Nha nude phap quyen XHCN, thuc su cua dan, do dan va vi dap, vdi doi ngu can bo, cong chirc co pham chat, nang luc, ky luat, ky euong.

De thuc thi cam ket trong TPP, se phai dieu chinh, sira doi mot so quy dinh phap luat ve thuang mai, dau tu, dau thau, sd huu tri tue, lao d ng, mdi truong ... Tuy nhien, nhu kinh nghiem gia nhap WTO da chi ra, vdi su chuan bi nghiem tue va no luc cao do, ta co the thuc hien thanh cong khoi luong cong viec nay, nhat la khi ta duoc quyen thuc hien theo lo trinh.

Ve mat xa hoi, canh tranh tang len khi tham gia TPP co the lam mot so doanh nghiep, trudc het la cac doanh nghiep van dua vao su bao cap cua Nha nuac, cac doanh nghiep co cong nghe san xuat lac hau roi vao tinh trang kho khan, keo theo do la kha nang that nghiep trong mot bo phan lao dong. Tuy nhien, do phan ldn cac nen kinh te trong TPP khong canh tranh true tiep vai Viet Nam nen ngoai trir mot so it san pham nong ngluep, du kien tac dong nay la co tinh cue bo, quy mo khong dang ke va chi mang tinh ngan han. Dong thdi, voi ca hoi mdi co dugc, Viet Nam se co dieu kien tao cong an viec lam mdi, giup chuyen dich co cau kinh te sang cac nganh ma Vi t Nam thuc su co lgi the canh tranh.

Hoi nhap quoc te noi chung va hoi nhap kinh te quoc te noi rieng luon di kem vdi cac rui ro va thach thirc. Tuy nhien, kinh nghiem quoc te cung nhu cua V n Nam trong 30 nam doi moi, hoi nhap vira qua cho thay mat thuan lgi la mat co ban, chu yeu, rui ro va thach thuc la co the kiem soat dugc neu co su thong nhat ve nhan thuc rui ro va hanh dong de phong chong rui ro, vugt qua thach thirc./.

7

56

THONG TIN CO BAN VE HIEP DINH DOI TAC XUYEN THAI BiNH DlTONG (TPP)

Bo Cong Thuang

Ke tir khi khai dong vao thang 3 nam 2010, dam phan TPP da trai qua han / #

30 phien lam viec a cap ky thuat va hem 10 cuoc dam phan a cap Bo truong. Cacnha Lanh dao cac nuac TPP cung da g&p nhau nhieu lan ben le Hoi nghi APEC

2 ' r va ASEAN de dua ra dinh huang can thiet cho dam phan.

r

Tai Hoi nghi Bo truong to chuc tai At-lan-ta, Hoa Ky vao cuoi thang 9 den dau thang 10 nam 2015, cac nude TPP da ket thuc ca ban toan bo cac noi dung

r ■}

dam phan. Hien nay, cac nuac dang tien hanh thu tuc ra soat phap ly de som congr t r t

bo noi dung Hiep dinh va lam cac thu tuc de chinh thirc ky ket va phe chuan Hiep dinh.

I. GIOI THIEU CHUNG VE HIEP DINH TPP VA QUA TRiNH THAM GIA CUA VIET NAM

1. Gioi thieu chung ve Hiep djnh TPP:a. Gioi thieu chung:Khai dau, Hiep dinh TPP duoc hinh thanh vai 4 nuac tham gia la Bru-nay,

Chi-le, Niu Di-lan va Xinh-ga-po nen khi do con co ten goi tat la P4. Day la mot.. ' 1

hiep dinh thuang mai tu do (FTA) co pham vi dieu chinh rong, bao gom ca thuang mai hang hoa, thuang mai dich vu, dau tu, chinh sach canh tranh, so huu

tri tue, mua sam cua chinh phu. Ngoai ra, con 2 van kien di kem ve Hop tac Moi truong va Hop tac Lao dong.

Diem noi bat nhat cua P4 la tu do hoa rat manh ve hang hoa va dich vu. Thue xuat khau, thue nhap khau duoc xoa bo hoan toan va phan Ion la xoa bo ngay tir khi Hiep djnh co hieu luc. Ve dich vu, P4 thuc hien tu do hoa theo phuang thirc chon-bo (tire la nhung gi khong cam thi duoc lam), ngugc han voi phuang thuc chon-cho (tire la nhung gi cho phep lam), cua WTO. Phuang thuc chon-bo dong nghla voi tu do hoa manh hon, theo do, tat ca cac nganh dich vu deu dugc ma cua cho ben ngoai, trir nhung nganh nam trong danh muc loai tru.

Cac nuac P4 co tham vong ma rong P4 va bien Hiep dinh nay thanh hat nhan de hinh thanh mot Hiep dinh Thuang mai tu do chung cho ca khu vuc Chau

r t ______________ _ % 0

A - Thai Binh Dircmg (FTAAP). Tuy nhien, do quy mo cua 4 nen kinh te thamgia P4 deu nho, nen tir nam 2002 (khi P4 dugc phat dong) toi nam 2008, cac

r

nuac P4 khong nhan diroc sir quan tam cao cua cac nuac va nen kinh te khactrong khu virc.

Ng y 22 thang 9 nam 2008, My tuyen bo tham gia vao P4 nhung khong phai tren ca sa Hiep dinh P4 cii ma cac ben se dam phan mot Hi > dinh hoan toan mai, con goi la Hiep dinh Doi tac xuyen Thai Binh Duong (TPP). Ngay sau

r *> A

do, nhan dip H i nghj Cap cao APEC to chuc tai Pe-ru, cac nuoc O-xtray-lia vaPe-ru cung tuyen bo tham gia Hiep dinh TPP nay.

___ r

Cung voi qua trinh dam phan, TPP tiep nhan them cac thanh vien moi la Viet Nam, Ma-lai-xia, Me-xi-co, Ca-na-da va Nhat Ban, nang tong so nuoc tham

/ ~ f r

gia den nam 2012 len thanh 12. Mac du van co mot so nuoc khac nhu Han Quoc,• • r r

C6-lom-bia, Thai Lan v..v. bay to y muon tham gia, nhung cac nuoc TPP thongf \ r r

nhat can ket thuc dam phan TPP truoc khi ket nap them thanh vien moi. b. Muc tieu cua Hiep dinh TPP:Cac nuoc tham gia vao TPP de cung nhau tao ra mot mo hinh moi ve hoi

, , o r

nhap va hop tac kinh te khu virc, tao thuan loi han nua cho dong chay thuang

mai va dau tu. Cac nuac tham gia TPP mong muon tao ra mot khung kho mai cho tu do hoa thuang mai va dau tu va neu co the thi bien TPP thanh hat nhan de hinh thanh Khu vuc Thuang mai tu do chung cho toan khu vuc Chau A - Thai Binh Duong (FTAAP).

1 . * * IW «

Dang sau cac quan diem chinh thuc ve muc tieu chung, moi nuac deu co the co muc tieu rieng khi tham gia vao TPP. Nhung muc tieu chung la:

• r a x aMot la, di duang ngan nhat de dat lgi l'ch cao nhat. Hien nay, do hinh thanh• a • » c*> r

qua nhieu Hi p dinh FTA song phuang dan den viec doanh nghiep gap kho khan khi tan dung uu dai do quy dinh cua cac Hiep dinh FTA qua kh c nhau va do khong tan dung dugc dau vao tir cac nuac khac khong tham gia cac HLp dinh song phuang do Chuyen sang cach tiep can moi la ky FTA vai nhieu nuac cung mot luc, lgi ich kinh te dat duoc se Ion han va do vay, dang la xu huang mai

/ r

trong quan he thuang mai quoc ic.Hai la, chuyen trong tam tir tien trinh da phuang sang khu vuc va trong

n « ' 1 •>

chirng muc nao do, sir dung tien trien trong dam phan khu vuc de tac dong ngugc tro lai dam phan da phuang. Cu the, do dam phan Vong Dd-ha tai To chirc

• r • • r r f

Thuang mai The gioi (WTO) dang gap nhieu be tac nen, neu tham gia TPP va

57

thanh cong trong viec dat ra nhung chuan muc mai cho TPP, sau do ma rong TPP ra toan khu vuc Chau A - Thai Binh Duong, cac quy dinh mai nay se thuc day tien trien trong dam phan da phuang cua WTO.

— r \ r ___ f m m r - -

Ba la, tao the can bang chien luge. TPP huong den viec thiet ] p quan h^ kinh te can bang trong khu virc, tranh viec qua phu thuoc vao mot thi truong cu the.

Cuoi cung, vai cac nuac chua co quan he FTA vai Hoa Ky (nhu Nhat Ban,• •

Niu Di-lan, Ma-lai-xia va Viet Nam) thi dong luc lan nhat la thong qua TPP de thiet lap FTA vai Hoa Ky va khai thac thi truong rong lan nay.

2. Qua trinh tham gia Hiep dinh TPP cua Viet Nama. Qua trinh tham gia TPP cua Viet Nam:Tir nam 2006, khi con la P4, cac nuac da ggi y, moi Viet Nam tham gia

dam phan. Khi quyet dinh dam phan Hiep djnh TPP mai vao cuoi nam 2008, cacf *>

nuac ngay sau do da mai Viet Nam tham gia, bai cho den thai diem do, Viet/ . • 9

Nam da tu chirng to dugc la mot quoc gia dang phat trien nang dong, nhat quanr ? t ' r r r

thi hanh duang loi doi mai, nghiem tuc trong viec thuc thi cam ket quoc te (trongWTO va cac Hiep dinh tir do thuang mai FTA...), co moi truong chinh tri on dinh

f

va co vai tro ngay cang quan trong trong khu virc va tren the giai.Cung thai gian nay, trong qua trinh nghien ciru, chung ta ngay cang quan

tam doi vai TPP. Tuy nhien, xet thay day la mot Hiep dinh co tieu chuan cao va ' ' ' ,

kha nhieu noi dung nhay cam so vai dieu kien cua dat nuac, nen chu tnrang cua ta la, mot mat se tiep can than trong, di tirng buac, co danh gia, phan tich; nhung

r m m 1 t f

mat khac cung phai nhay ben, quyet dinh kip thai de khong b| bo la ca hoi (tham^ 9 i r

gia ngay tir dau de co quyen dam phan hinh thanh ra cac quy tac cua TPP, baor # , r

dam cac lgi ich cua ta; con neu tham gia sau khi Hie 3 dmh da dugc ky ket thi tai r

khong dugc quyen dam phan nua ma chi co nghla vu phai chap nhan). Vi vay, buac dau ta moi chi tuyen bo tham gia vai tu cach “quan sat vien dac biet” (mot dang thanh vien lien ket, dugc dam phan nhu cac thanh vien khac nhung chua phai cam ket nghla vu gi); den cuoi nam 2010, sau 2 nam lam quan sat vien va lam ro dugc nhieu van de ma ta quan tam trong qua trinh dam phan, ta da chinh thirc tham gia TPP voi tu cach thanh vien day du.

b. Vi tri cua Viet Nam trong TPP:Theo danh gia chung cua cac nuac thi viec Viet Nam tham gia TPP co y

nghia quan trong doi vai thanh cong chung cua TPP vi cac ly do sau:

58

* i » •

Thie nhat, Viet Nam co the dem lai co hoi ve ma cira thi truong dang ke

cho mot so nuoc TPP chua co quan he FTA vdi ta. Viet Nam co dan so dang keva nen kinh te phat trien nang dong, hira hen hinh thanh thi truong quan trong, la

. « * p #

diem den duoc doanh nghiep cac nude trong khu vuc Chau A - Thai binh duong

quan tam.Thu• hai, Viet Nam dang co vai tro ngay cang noi bat trong khu virc va tren

the gidi. Viec Viet Nam tham gia TPP, vi vay, se ginp tang them anh hudng cua

TPP d khu virc Chau A - Thai binh duong.Thic ba, Viet Nam la nuoc dang phat trien d trinh do thap. Viec Viet Nam

co the tham gia thanh cong vao TPP se la bang chung thuyet phuc cac nude cot r m * r

trinh do ph t trien kinh te chua cao cung tham gia Vc o TPP. Day la yeu to quantrong de TPP co the duoc mo rong trong tuang lai thanh Hiep dinh FTA cua toan

f

khu vuc Chau A - Thai binh duong._ r

c. TPP trong cuc dien the gi&i va khu vuc:r r t

Cue dien the gidi dang co nhung bien doi nhanh chong, trong d( khu vucr ___ # »

Chau A - Thai Binh Duong la mot trong nhung trong tam trien khai chinh sach doi ngoai cua nhieu cudng qudc. Dong thdi, cung vdi sir tri tre cua dam phan theo kenh da phuang trong WTO, xu hudng ky ket cac thoa thuan thuang mai tu

» , • do vdi vdi quy mo ldn, tham chi rat ldn, ngay cang phat trien.

Trong khu virc Chau A - Thai binh duong, hien dang co hai Hiep djnh vdir __ # m r 9 %

quy mo rat idn dang duoc dam phan la TPP va Hiep dinh Doi tac Toan dien Khu vyc (RCEP). RCEP la Hiep djnh giua ASEAN va 6 nude doi tac (gom Trung Quoc, Han Qudc, Nhat Ban, An Do, Ot-xtray-lia va Niu Di-lan) dang dam phan cung co y do xay dung tap hop lire luong mdi, mang tinh chien luge, nhung vdi

r

tieu chuan thap hon so vdi TPP.TPP la Hiep djnh co tieu chuan cao nhung nhin chung da sd cac nude

A / t ? . . £ *

tham gia dam phan deu co co cau kinh te mang tinh bo sung vdi kinh te Viet Nam va la cac thi trudng ta duy tri xuat sieu vdi kim ngach ldn. Ngugc lai, RCEP

t r y r m r

co tieu chuan thap hon nhirng nhieu nude tham gia lai co co cau kinh te canh tranh true tiep vdi ta; tuy nhien, do ta da co FTA trong khung kho da phuong va

/ t r

song phuong vdi tat ca cac nude tham gia RCEP nen du kien muc do canh tranh« * • «

se khong gia tang. Ngugc lai, ta co nhieu co 1 oi hon de tan dung san pham dau* ' * * * • vao tir cac nude nay de xuat khau toi cac thi trudng quan trong khac, trong do co

TPP.

59

Viec Viet Nam cung mot so nuoc ASEAN va Nhat Ban tham gia ca 2r ___ i

Hiep dinh Ion dang duoc dam phan trong khu virc Chau A - Thai binh duong the « f *

hien tinh than chu dong cua ta trong da dang hoa cac moi quan he va can bang loi

ich voi cac doi tac Ion.

II. NOI DUNG CUA HIEP DINH TPP • • •

Hiep dinh TPP bao gom 30 Chuong, cu the nhu sau:

1. Lai no, dau2. Phap ly the che3. Hnng fa a4. Det may5. Quy tac xuat xit6. Hai quan7. Hang rao ky thuat trong thucmg mai (TBT)

* f8. Cac bien phap ve sinh an toan thuc pham va kiem dich dong, thuc vat (SPS)9. Phdng V( thucmg mai10. Dau tu11. Dich vu xuyen bien gidi12. Dich vu tai chinh13. Nhap canh tam thai14. Vien thong15. Thuang mai dien tu16. Mua sam cua Chinh phu17. Canh tranh18. Doanh nghiep nha nuac19. Sa him tri tue20. Lao dong21. Moi truang22. Hap tac23. Thuan lai hoa doanh nghiep24. Phat trien25. Doanh nghiep nhd va vua

60

26. Hoi tu chinh sach__ r

27. Minh bach va chong tham nhungf r

28. Gidi quyet tranh chap29. Ngoai le30. Dieu khoan cuoi cungTrong so cac Chirong nay, cac Chuang bao gom hang hoa, det may, djch

vu, dau tu, mua sam cong, lao dong, doanh nghiep Nha nuoc, Sd huu tri tue, mdi trudng, thuang mai dien tu ... co anh hudng ldn den quyen lgi va nghia vu cua Viet Nam. Cac Chuang con lai co noi dung tuang dong vdi cac Hiep dinh thuang mai da phuang va song phuang ma Viet Nam da tham gia. Vi v; /, tai lieu nay chi tap trung gidi thieu noi dung chinh cua cac chuang co anh hudng ldn den

Viet Nam de cap d tren.1. Hang hoa:Cac noi dung chu yeu nhu sau:- Cat giam thue quan: Cac nude TPP huong den tir do hoa toan dien, theo

do se xoa bo gan nhu 100% thue nhap khau (vdi mot sd mat hang co the duy tri* * * f

han ngach thue quan de bao ve ddi song va cong an viec lam cua nong dan).

- Xu ly van de thue xuat khau, theo do cac nude TPP khong dugc duy trir r ■» . r

thue xuat khau. Rieng Viet Nam va Ma-lai-xia dugc bao luu viec duy tri thuer ■» r r r \

xuat khau doi vdi mot sd mat hang quan trong nhat (dau tho, than da, vang...).> r t f r

- Dua ra cac quy dinh ve hang tan trang, cap phep nhap khau, cap phep xuatkhau; doanh nghiep doc quyen, dac quyen XNK (dau mdi); qua canh hang hoa...

2. Det may:Det may la mot trong nhung lgi ich cot loi cua Viet Nam trong dam phan

Hiep dinh TPP. Tuy nhien, day cung la mat hang co tinh nhay cam cao doi vdir ___ r r t i

Hoa Ky va mpt so nude TPP. Hudng tiep can ddi vai viec ma cua thi trudng cho

hang det may nhu sau:- Dua thue ve 0%. Ap dung lo trinh hop ly vdi nhung mat hang Viet Nam

/ i t

dang phai dong thue cao; vdi nhirng mat hang khac co the ap dung lo trinh daihon 12 nam (rieng tai Hoa Ky, ta se tiet kiem dugc gan 2/3 sd thue phai n p khi

r \ r r

Hiep djnh co hieu lire n ju dap ung duoc cac quy dinh ve quy tac xuat xir).- Yeu cau hang det may xuat khau sang Hoa Ky va cac nude TPP phai dam

r r

bao quy tac xuat xir “tir sai tra di”.

61

- Dat ra cac quy dinh ve bien phap tir ve va hgp tac hai quan de xu ly cac% r r

gian lan ve quy tac xuat xir.3. Mo' cua thi truong dich vu va dau tir:

' I /Trong linh virc dich vu - dau tu, nghia vu chinh la khong phan biet doi xir,

bao gom (i) khong phan biet doi xir giira cac nuoc thanh vien voi nhau (danh dair r * % # > f

ngo toi hue quoc) va (ii) khong phan biet doi xu giua nha dau tu - cung cap dich' ' . • r

vu trong nuac vdi nha dau tu - cung cap dich vu nude ngoai (danh dai ngo qudcgia) \ Nude nao co nhu cau phan biet ddi xu thi bao luu bien phap phan biet ddixu do trong Phu luc kem theo Hiep dinh. Moi bien phap quan ly, neu khoag co

* r • » ' f

yeu to phan biet doi xu, deu dugc phep duy tri ma khong can phai bao luu trong Hiep dinh. Dam phan lmh vuc nay goi la dam phan Danh muc bao luu cac bien phap khong tuang thich vai cac nghTa vu cua Hi p dinh TPP (goi tat la Danh muc

NCM).' * % • •

Ve ca ban, ta duy tri cam ket a muc hien tai vdi cac nganh quan trong nhu ' • ’ *

tai chinh - ngan hang, dau khi, khai ma, truyen phat dien v .v ... Vdi mot sd nganh khac nhu dich vu vien thong, dich vu kinh doanh, phat dien (trir dien nguyen tir) v .v ... ta cam ket d mire cao han khi gia nhap WTO.

7 f # / . . . '

Doi lai, mot sd nuac cung se tien hanh m a cira cho ta ddi vdi mot sd linh vuc ta co lgi ich nhu thuc tap sinh, mot sd hang muc ngudi lao dong co tay nghe.

r r

4. Mua sam cong (mua sam ctia Chinh phu)_ f f /

Cac nude TPP thong nhat se co mot bo quy tac kha toan dien ve mua samcong. Tuy nhien, cac cam ket tren khong ap dung vdi cac goi thau vi muc dich anninh-quoc phong, cac goi thau co gia tri dudi mot mu5c nhat dinh va cac trudng

r

hgp khac ma ta da bao luu duoc trong dam phan. Cac nguyen tac ap dung khif

mua sam la:r f f i

- Nhin chung, se phai si dung hinh thuc dau thau qudc te rong rai de lirachon nha thau tir cac nuac tham gia TPP;

- Khong ap dung cac dieu kien dir thau mang tinh uu tien doi vdi nha thau

cung nhu hang hoa va dich vu noi dia;- Minh bach thong tin va thu tuc tai tat ca cac khau;

« f y

- Co quy dinh de bao dam liem chinh trong qua trinh dau thau va xay dungf >

quy trinh xem xet khieu nai cua nha thau.

62

5 Tire la ta cho phep nha dau tu trong nuoc duoc hoat dong kinh doanh nhu the nao, voi cac dieu kien ra sao thi cung ap dung nhu the cho cac nha dau tu tu cac nuoc TPP.

Ngoai cac nguyen tac neu tren, cac nuac TPP dam phan ve md cua thir r r+i

trudng mua sam cong cho nha cung cap nude ngoai. Mdi nude duac phep duy tri bieu cam ket rieng, trong do bao gom cam ket ve dien co quan mua sam, pham vi hang hoa, dich vu duoc to chuc dau thau mua sam, ngudng gia tri ma tir do trd len phai cho phep cac nude TPP tham gia dau thau....

5. Dau tu:9 • ' '

Be tao dieu kien thuan loi hon cho hoat dong cua cac nha dau tu nude. ' > *

ngoai, cac nude TPP thong nhat xay dung cac nguyen tac chinh nhu sau:r r ' m \ t r

- Xoa bo mot sd yeu cau doi vdi nha dau tu de duoc cap phep hoac nhan„ ' ' ' r r

uu o ii dau tu, vi du yeu cau nha dau tu phai mua sam hang hoa, thiet bi cua nude sd tai hoac phai sir dung mot loai cong nghe nao do v.v...

- Danh doi xir toi thieu theo tap quan qudc te cho nha dau tu.f r t m r r \

- Ap dung co che giai quyet tranh chap giua nha dau tu va Nha nude (ISDS), trong do bao gom ca vl^c minh bach hoa qua trinh giai quyet tranh chap giua nha dau tu va Nha nude (rieng thuoc la duoc loai trv ).

6. Doanh nghiep Nha nude (DNNN)Vdi muc tieu tao ra mdi trudng canh tranh binh dang giua doanh nghiep

Nha ni ac vdi doanh nghiep thuoc cac thanh phan kinh te khac, cac nude TPP de xuat cac nghla vu chinh can phai tuan thu nhu sau:

- Cac DNNN phai hoat dong theo co che thi trudng;- Cac DNNN khong duoc co hanh vi phan canh tranh khi co vi tri doc

quyen, gay anh hudng den thuang mai va dau tu;B f

- Minh bach hoa mot sd thong tin nhu ty le sd huu cua Nha nude, bao caotai chinh da dugc kiem toan va dugc phep cong bo.

r r

- Nha nude khong trg cap qua muc, gay anh hudng ldn den lgi ich cua nude khac.

Tuy nhien, cac nghla vu tren chi ap dung doi vdi cac DNNN vuat ngudng doanh thu nhat dinh. Theo do, cac DNNN co doanh thu hang nam dudi 16.000 ty VND (khi Hiep djnh co hieu lire) v dudi 6.500 ty VND (khi Hi ;p djnh co hieu lire dugc 5 nam) s6 khong phai thuc thi phan ldn cac nghla vu cua Hiep djnh.

7. So’ huu tri tue (SHTT):Quy dinh ve SHTT cua Hii 3 dinh TPP co pham vi rong va muc do cam ket

sau han so vdi Hiep dinh TRIPs cua To chirc Thuang mai The gidi (WTO). Cac nghla vu chinh bao gom:

63

- Nang cao muc dg> bao ho sang che va van de dugc pham;- Nang cao muc dQ bao ho du lieu thu nghiem cho dugc pham va nong hoa

pham;- Nang cao muc do va keo dai thai han bao ho quyen tac gia va quyen lien quan;- Xiet chat thuc thi (bao ve) quyen SHTT, dac biet la doi vai quyen tac gia

va quyen lien quan trong moi truong so (trach nhiem cua nha cung cap dich vu

Internet- ISP);- Xir ly hinh sir cac vi pham va van de xir ly hanh chinh.

8. Lao dongHiep dinh TPP yeu cau cac nuac phai ban hanh van ban phap luat va ap dung tren thuc te 4 tieu chuln lao dong ca ban dugc neu trong Tuyen bo nam 1998 cua

• r * ' » ^

To chirc Lao dong Quoc te (ILO), gom: (i) quyen tir do lien ket trong cac hoat dong dai dien cho nguai lao dong va quyen thuang lugng tap the vai giai chu;

(ii) xoa bo lao dong cuang birc; (iii) xoa bo lao d »ng tre em; va (iv) khong phan biet doi xu trong cong viec.

i ___ t r y

Dieu dang chu y la H;ep dinh TPP dat ra che tai cho viec vi pham cac cam ket ve lao dong de bao dam cac nuac TPP nghiem chinh thuc thi nghla vu cua minh

theo Hiep dinh.9. Moi truirng:

i r

Hiep dinh TPP yeu cau thuc hien m »t so nghia vu sau:r m # a r r

- Cam ket bao ve moi truong theo cac quy djnh cua cac dieu uac quoc teda hoac se tham gia, co che tai trong truong hgp vi pham.

f \ r

- Khong ap dung cac hinh thirc trg cap nghe ca gay anh huang tieu circ den

cac loai thuy san dang bi danh bat qua mire, nhung co lo trinh de ra soat lai chinh' r y r •

sach va dieu chinh chinh sach, neu can (hien ta khong co cac trg cap loai nay).- Theo dung cac quy dinh trong nuoc, dua ra hinh thirc phu hgp de xu ly vi

■\ , pham phap luat ve moi truong a nuac ngoai.

10. Thmmg mai dien tir:*

Hiep dinh TPP dat ra cac yeu cau chinh sau:f 7 / r r

- Khong phan biet doi xu san pham so va khong ap thue xuat nhap

khau/phi noi dja doi vai san pham so;- Tu do truy cap, luu chuyen thong tin (tu n Internet);- Khong yeu cau dat trang thiet bi (may chu) tai nuac sa tai nhu la dieu7 r f €

kien de cap phep dau tu hay cung cap dich vu;

64

r r

Tuy nhien, rieng cac truong hop lien quan den an ninh - qi >c phong thi~ ^ r •>

van dugc ap dung cac bien phap can thiet, ke ca vi pham cac nghia vu tren.II. Minh bach hoa va chong tham nhung:

_ r ■ \ r \

Cac nuac TPP dua ra rat nhieu nguyen tac ve tang cuang minh bach hoanhu dang tai moi du thao phap luat tren mot trang thong tin dn?n tii duy nhat, chophep khu virc doanh nghiep tham gia vao quy trinh hoach dinh chinh sach, chophep cac doi tuang co quan tam dugc dong gop y kien vao cac noi dung dugcthao lu n a cac Uy ban cua TPP trong tuang lai v..v.

Ngoai ra, cac nuac dong y dua vao Chuang Minh bach hoa mot so nguyen * f # i » » f

tac cua Cong uac cua Lien hap quoc ve chong tham nhung (UNCAC) ma hau hetcac thanh vien TPP (ngoai trir Bru-nay) da tham gia.

III. CO HOI VA THACH THlTC DOI VCH VIET NAM1. Cac mat thuan loi va co' hoi:

- Tham gia TPP vai tu cach la mot trong nhung thanh vien dau tien se khSng dinh vai tro va vi the dia - chinh trj quan trong cua Viet Nam trong khu

r r ___ r

virc Dong Nam A cung nhu Chau A - Thai Binh Duong, thuc su nang cao vi the ci,a nuac ta trong khoi ASEAN, trong khu virc cung nhu tren truong quoc te. Bac biet, trong boi canh tinh hinh chinh trj - an ninh the giai va khu virc dang thay doi nhanh chong, dien bien phuc tap, kho luong, tham gia TPP vira giup ta co dieu

•> / r f /

kien nang cao noi luc de ung pho, vira giup cung co vi the de thuc hien duong loi t *

doi ngoai doc lap, tu chu, da phuang hoa, da dang hoa di doi vai cung co, tangcuong quoc phong, an ninh.

' » f r- Ve mat kinh te, theo tinh toan cua cac chuyen gia kinh te doc lap, TPP se

giup GDP cua Viet Nam tang them 23,5 ty USD vao nam 2020 va 33,5 ty USD vao nam 2025. Xuat khau se tang them duac 68 ty USD vao nam 20256. Theo do, Viet Nam se la nuac duac huang lgi nhieu nhat trong so 12 nuac tham gia TPP.

*

Doi vai xuat khau, viec cac nuac, trong do co cac thi trudng lan nhu' Hoa Ky, Nhat Ban va Ca-na-da giam thue nhap khau ve 0% cho hang hoa cua

ta se tao ra “cu hich ” lan. Cac nganh xuat khau quan trong nhu det may, giayy ■*

dep, thuy san... nhieu kha nang se co buac phat trien vuat bac ve kim ngachr » r

xuat khau sang cac thi tru&ng nay. Dac biet, doi vai nganh det may, vai quy mor t y y

xuat khau du lan, Viet Nam se co dieu kien thu hut dau tu vao linh vuc det,f ___ r » \

nhuom va san xuat nguyen phu lieu. Tren thirc te, da xuat hien cac dir an dau tu

65

Tang them a day la so voi kich ban khong co TPP. Toan bg tri gia tang them nay da duoc quy doi ve gia co dinh nam 2007.

r ? > r / f

lan va rat Ion de don dau TPP. Day la mat tich cuc cua quy tac xuat xu “tu sgi tra di”, giup ta tang gia tri gia tang noi dja cho hang may xuat khau va giup nganh

7 ' r , ' may phat trien ben vung truac cac doi thu canh tranh tiem tang.

- Ngoai ra, tham gia TPP se giup ta co dugc cac ca hoi mai tir chuoi cung trng mai hinh thanh sau khi TPP co hieu luc. Cac nuac TPP chiem gan 40% GDP va 30% thuang mai toan cau, lai bao gom cac thi truong Ion nhu Hoa Ky, Nhat Ban, chac chan se ma ra rat nhieu ca hoi khi chuoi cung ung mai hinh thanh7. Tham gia TPP se giup xu huang nay phat trien ngay cang manh me han, la dieu kien quan trong de nuac ta buac sang giai doan phat trien mai de nang tam nen kinh te Viet Nam trong 5-10 nam tai.

' « X • a- Them vao do, cam ket trong TPP ve dich vu va dau tu du kien se co tac< > \ f

dung tich cuc trong viec cai thi^n moi truong dau tu, gop phan thu hut nguon von

dau tu nuac ngoai. Gan day, nhieu tap doan ldn cua nuac ngoai da dau tu dir anf *

mai hoac mo rong san xuat tai Viet Nam trong cac linh virc nhu san xuat sgi, detmay, giay da, che bien go... de don dau Hiep dinh TPP. Do do, co ca sa de khangdinh rang dau tu nucrc ngoai se gia tang manh me hon klii Hiep dinh TPP dugc kyket, khong chi trong cac lmh vuc san xuat hang xuat khau ma con trong cac linh

r _

vuc khac nhu tai chinh, ngan hang, bat dong san.... Ngoai ra, cac doanh nghiepcung cap dich vu cua ta cung de tiep can thi trudng cua cac nuac tham gia TPPhon, tuy tac dong nay khong nhieu do kha nang canh tranh cua cac doanh nghiep

/ t t / ta cr thi trudng nuac ngoai con thap. M&c du vay, cung vai thai gian, mot so doanhnghiep cua ta cung co dieu kien vuon ra mot so thi trudng TPP.

- Viec co quan he FTA vod Hoa Ky (va cung vai do la EU, Lien minh Kinhr r /\ r a • • X a

te A - Au, Han Quoc) se giup ta co ca hoi ca cau lai thi truong xuat nhap khau theo huang can bang han (hien dang dira qua manh vao cac thi trudng mot sd nuac trong khu vuc). Day la yeu to then chot giup ta nang cao tinh doc lap tir chu

^ r

cua nen kinh te.- Ngoai ra, cac doanh nghiep cua ta se co dieu kien tham gia vao thi truong

mua sam cong cua Hoa Ky, Nhat Ban, Ca-na-da v..v trong khi doanh nghiep cua cac nuac canh tranh vai ta, do chua co quan he FTA vai Hoa Ky, se khong dugc tham gia. Theo so lieu cua Hoa Ky, chi tinh rieng mua sam cong cac loai hang

66

7 Tren thuc te, canh tranh giua cac tap doan tren the giai hien nay khong chi 1; canh tranh giua ho voi nhau ma con la canh tranh giCra cac chuoi cung irng cho ho nua. Ilau het cac nuoc TPP da co FTA vai nhau nen giua cac nucrc nay da hinh thanh cac chuoi cung ung cho nhau. Tham gia TPP se la ca hoi de Viet Nam gia nhap vao cac chuoi cung ung nay.

' o -

hoa, vat dung van phong thong thuang cua cac ca quan chinh quyen lien bang

Hoa Ky hang nam da vao khoang 10-12 ty USD./ f t r

- Trong thai gian qua, ta da vuan len tra thanh quoc gia xuat khau Ion nhat vao Hoa Ky trong khoi ASEAN. Neu co quan he FTA vai Hoa Ky, chac chan vi

f r

the nay cang dugc cung co va tang cuong.- Cung nhu tham gia To chuc Thuang mai The giai (WTO), tham gia TPP, mot

Hiep dinh thuang ma: tu do the he mai, se la ca hoi de ta tiep tuc hoan thien the che, trong do co the che kinh te thi truong, mot trong ba Got pha chien luge ma Dang ta da xac dinh; h6 trg cho tien trinh doi mai mo hinh tang truong va ca cau lai nen kinh te cua ta, ddng thai giup ta co them ca hoi de hoan thien moi truong kinh doanh theo huong thong thoang, minh bach va de dir doan hon, tir do thuc day ca dau tu trong nuac lan dau tu nuoc ngoai. Dac biet, viec hoan thien va tang cuong cong tac bao ho quyen SHTT se mo ra co hoi thu hut dau tu vao nhung

r i

linh virc co ham lugng tri thirc cao, thi du nhu san xuat dugc pham, trong do cothuoc sinh hoc (dac biet la voi vac-xin va mot so san pham ta co buorc phat trien

manh trong cac nam qua).^ a b f

- Ve mat x£ hoi, tham gia, TPP se tao ra cac co hoi giup nang cao toe do_ _

tang truong. He qua la s6 tao them nhieu viec lam, nang cao thu nhap va gop phan xoa doi giam ngheo. Tang trudng kinh te cung giup ta co them nguon luc de cai thien chat lugng nguon nhan lire va chain soc sire khoe cong dong. Do nhap khau tir cac nuoc TPP chua co FTA voi ta phan ldn la khong canh tranh true tiep, nen neu co mot lo trinh giam thue hgp ly, ket hgp vai hoan thien he thong an sinh xa hoi, ta co the xir ly dugc cac van de xa hoi nay sinh do tham gia TPP. Dac biet, do Hiep djnh TPP bao gom ca cac cam ket ve bao ve mdi trudng nen tien

» _

trinh mcr cira, tir do hoa thuang mai va thu hut dau tu se dugc thuc hien theo each than thien voi mdi trudng hon, giup ta tang truong ben virng hon.

- Ve the che, tuong tir nhu WTO, Hiep dinh TPP vai cac tieu chuan rat cao ve quan tri minh bach va hanh xu khach quan cua bo may Nha nuac se giup

ta tiep tuc hoan th* m Nha nucrc phap quyen XHCN; thuc day hoan thien bo may theo huang tinh gon, trong sach, virng manh; day manh cai cach hanh chinh; tang cuong trach nhiem, ky luat, ky cuong va ph6ng chong tham nhung, lang phi, quan lieu.

2. Cac thach thirc:

67

r / > f #

Hoi nhap quoc te noi chung va hoi nhap kinh te quoc te noi rieng lu^n di kem vai cac rui ro va thach thuc. Tuy nhien, kinh nghLm quoc te cung nhu cua nuoc ta trong 30 nam doi mai, hoi nhap vira qua cho thay mat thuan lgi la mat ca ban, chu yeu, rui ro va thach thirc la co the kiem soat duac neu co sir thong nhat ve nhan thirc rui ro va hanh dong de phong chong rui ro, vugt qua thach thirc.

2.1. Thach thuc ve kinh te:Ve kinh te, thach thirc lan nhat la sire ep canh tranh, dac biet la trong linh

•> • . Lvuc nong nghiep, chan nuoi. Be vuot qua thach thirc nay, Viet Nam se phai het

/V ^ « 7 # • a r

sire no luc, bien thach thirc thanh ca hoi doi m6i mo hinh t&ng truang va ca cau lai nen kinh te, trong do dac biet coi trong ca cau lai nganh nong nghiep, to chuc

r ? 1 *>

lai san xuat, thuc day img dung khoa hoc - cong nghe ... de san pham nong nghiep cua ta du sire dung vung tren san nha.

3.2. Thach thuc ve ve phap luat, the che:Cac tieu chuan cao ve quan tri minh bach vl hanh xir khach quan cua bo

may Nha nuac se dat ra nhung thach thirc lan cho bo may quan ly. Tuy nhien, day cung la nhung tieu chuan ma chung ta dang huang den de xay dung mot Nha nuac phap quyen XHCN, thirc sir cua dan, do dan va vi dan, vai doi ngu can bo,

9 /

cong chirc co pham chai, nang lire, ky luat, ky cuong.■j r ___ 9 # ^ 9

Be thirc thi cam ket trong TPP, Viet Nam se phai dieu chinh, sua doi mot so quy dinh phap luat ve thuang mai, dau tu, dau thau, sa huu tri tue, lao dong, moi truong... Tuy nhien, nhu kinh nghiem gia nhap WTO da chi ra, vai su chuan bi nghiem tuc va no lire cao do, ta co the thirc hien thanh cong khoi lugng cong viec nay, nhat la khi ta dirge quyen thirc hien theo lo trinh. Bong thai, viec dieu chinh phap luat cung la nhu cau tir than de ta cai thien moi truang kinh doanh, nang cao nang lire canh tranh.

3.3. Thach thuc ve xa hoi:- 7 L aCanh tranh tang len khi tham gia TPP co the lam cho mot so doanh nghiep,

truac het la cac doanh nghiep van dua vao sir bao cap cua Nha nuac, cac doanh nghiep co cong nghe san xuat va kinh doanh lac hau rai vao tinh trang kho khan (tham chi pha san), keo theo do la kha nang that nghiep trong mot bo phan lao dong se xay ra. Tuy nhien, do phan lan cac nen kinh te trong TPP khong canh

r / f ^ t /

tranh true tiep voi ta, nen ngoai trir mot so it nganh nong nghiep, du kien tac dong nay la co tinh cuc bo, quy mo khong dang ke va chi mang tinh ngan han.

68

Dong thai, vai ca hoi mai co duac, ta se co dieu kien de tao cong an viec lam mai, giup chuyen dich ca cau kinh te sang cac nganh ta thuc su co lgi the

canh tranh.Ngoai ra, Nha nuac cung can co cac cac bien phap trg giup de chu dong xir

ly kip thai cac tac dong tieu circ co the xay ra trong do co viec to chirc dao tao lai doi ngu lao dong. Vai thai gian, thu hut dau tu nuac ngoai tang len, ca c u san xuat se dugc dieu chinh va nhieu viec lam mai se dugc tao ra.

3.4. Thach thuc ve thu ngan sach:Do ty trong thu ngan sach tir thue nhap khau dang giam dan qua cac nam,

viec xoa bo thue nhap khau lai dugc thuc hien theo lo trinh, nen ve ca ban se khong gay tac dong lan va dot ngot. Ben canh do, khi xoa bo thue nl ip khau theo

' ' _ r r lo trinh, thu tir thue nh( p khau co the giam nhung bii lai, so thu tir cac sac thue khac se tang len do san xuat, kinh doanh phat trien, khong nhung du de bii dap so thu mat di tir thik nhap khau ma con bo sung them cho ngan sach nha nuac. Viec tinh toan tac dong cua Hiep dinh TPP len nguon thu tir hang nhap khau, vi vay, can dugc nhin theo ca 2 hucmg. Thirc tien cho thay viec giam thue nhap khau theo cam ket WTO va theo 8 FTA da co hieu lire khong anh huang tieu circ tai thu ngan sach. Tong thu tir hang nhap khau van tang deu hang nam ke tir nam 2006./.

69