HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP NỮ … · Vòng eo : > 88cm (Châu Á-Thái bình dương 80 cm). ... Bảng 4:Cách phối hợp các yếu tố

HỘI NGHỊ TIM MẠCH TOÀN QUỐC LẦN THỨ 12

HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN

TĂNG HUYẾT ÁP NỮ TRÊN 45 TUỔI

TẠI BỆNH VIỆN C ĐÀ NẴNG

TS.BS. VÕ THỊ HÀ HOA

ThS.BS. ĐẶNG VĂN TRÍ

ĐẶT VẤN ĐỀ

Hội chứng chuyển hóa (HCCH) là một trong những vấn

đề sức khỏe cộng đồng được quan tâm nhất hiện nay.

Theo Hiệp hội đái tháo đường Thế giới (IDF) HCCH là

tập hợp những YTNC của hai đại dịch lớn đó là bệnh tim

mạch và ĐTĐ týp 2 ảnh hưởng đến chất lượng sống con

người và tốn kém đáng kể ngân sách về y tế toàn dân

của nhiều nước trên thế giới.

Những đối tượng có HCCH thường có nguy cơ bị tai

biến tim mạch gấp ba lần và có nguy cơ tử vong gấp hai

lần so với những người không bị hội chứng này.

HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP NỮ TRÊN 45 TUỔI TẠI BỆNH VIỆN C ĐÀ NẴNG

ĐẶT VẤN ĐỀ (tt)

Eskil Kylin (1920), người Thụy Điển đề xuất một hội

chứng bao gồm “ THA, tăng glucose và tăng acid uric”

Vague (1947) cho rằng béo phì dạng nam là loại béo

phì thường phối hợp với những rối loạn chuyển hóa đó

là ĐTĐ týp 2 và bệnh tim mạch.

Gerald Reaven (1988) giới thiệu lại khái niệm hội

chứng X bao gồm các YTNC như THA, bất thường dung

nạp glucose, tăng triglyceride (TG), giảm HDL-C.

Stout đề nghị hội chứng đề kháng insulin vì muốn nhấn

mạnh nguyên nhân trực tiếp trong BMV và nguyên nhân

của các tiêu chí trong HCCH.


ĐẶT VẤN ĐỀ (tt)

Nghiên cứu HCCH ở bn sau 45 tuổi vẫn là vấn đề thờisự được Y học quan tâm bởi tính phổ biến và hậu quảnặng nề của nó.

Từ thực tế đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài“Hội chứng chuyển hoá ở bệnh nhân tăng huyết áp nữtrên 45 tuổi đến khám tại Bệnh viện C Đà Nẵng” với haimục tiêu:

- Xác định tỉ lệ và đặc điểm của HCCH ở bệnhnhân nữ trên 45 tuổi có tăng huyết áp.

- Khảo sát mối liên quan của tăng huyết áp vớicác yếu tố của HCCH.

Đối tƣợng nghiên cứu

Khảo sát 532 bn nữ trên 45 tuổi đến khám và điềutrị tại khoa tim mạch Bệnh viện C Đà Nẵng từ tháng5/2008 đến tháng 5/2010, có 372 bn THA và 160 bnkhông THA.

Phƣơng pháp nghiên cứu

* Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang.

* Thu thập số liệu:

Bước 1: Hỏi bệnh sử, hỏi tiền sử lập phiếu nghiên cứu.

Bước 2: Tiến hành thăm khám lâm sàng.

Bước 3: Làm các xét nghiệm.


ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (tt)

Tiêu chuẩn HCCH theo NCEP – ATP III khi ít nhất từ 3thành tố trở lên; và bắt buộc có THA ở nhóm nghiên cứu

Vòng eo : > 88cm (Châu Á-Thái bình dương 80 cm).

TG : ≥ 1.7mmol/l (150mg/dl).

HDL-C : < 1.29mmol/l (50mg/dl).

Huyết áp: 130/85 mmHg, hoặc đang điều trị huyết áp.

Đường huyết: 5.6 mmol/L (100mg/dl).

Phân loại THA ở người trưởng thành theo JNC VII (2003)

Chỉ số BMI tiêu chuẩn chẩn đoán béo phì theo củaASEAN (áp dụng cho người châu Á trưởng thành).

Xử lý số liệu theo SPSS 13.0 (p< 0,05 có YNTK)


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN


Đặc điểmTHA Không THA

pn % n %

Có HCCH 181 48,7 24 15,0

< 0,01Không

HCCH191 51,3 136 85,0

Tổng 372 100 160 100

Bảng 1: Tần suất HCCH ở 372 bn THA nữ trên 45 tuổi

Kết quả có 181 người có HCCH, chiếm tỷ lệ 48,7%.

Theo Châu Ngọc Hoa nghiên cứu ở 632 phụ nữ mãn

kinh tần suất HCCH là 27,8%

Các nghiên cứu nước ngoài ở phụ nữ mãn kinh thì tỷ

lệ HCCH chiếm khoảng 35,9% và tăng dần sau mãn

kinh.

Tần suất HCCH ở phụ nữ trên 45 tuổi có THA cao

hơn so với quần thể chung.

Theo Nguyễn Công Khẩn – Viện Dinh dưỡng VN

khoảng 20% số người Việt Nam ở tuổi trưởng thành bị

HCCH, còn các nước phương Tây tỷ lệ này khoảng 24%.


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN (tt)



Biểu đồ 1: Tỷ lệ % HCCH theo độ tuổi (n = 181).

13.8

36.5

49.7

0

10

20

30

40

50

45 - 54 55 - 64 >= 65

Tần suất HCCH tăng theo tuối



Tần suất HCCH tăng theo tuối

NC Procam ở 7189 nữ (16 - 65t) HCCH 21,6%

(46 - 55) và 27,1% (56 - 65)

NC Van Hate ở 1338 bn trên 40t HCCH 27% (40

- 50) và 34% (60 - 70)

NC Châu Ngọc Hoa tần suất HCCH theo tuổi lần

lượt là 18,2% (45 - 54); 39,8% (55 - 64) và 52% trên

65 tuổi

Bảng 2: Đặc điểm chung của nhóm có HCCH (n = 181)


Các chỉ số đều cao hơn giá trị bình thường.

Chỉ số Kết quả

Tuổi 65,2 10,2

Huyết áp tâm thu (mmHg) 132,6 12,3

Huyết áp tâm trương (mmHg) 76,9 7,2

Vòng bụng (cm) 86,7 6,3

BMI (kg/m2) 24,4 2,4

Glucose (mmol/l) 6,94 2,89

Triglycerit (mmol/l) 2,56 1,30

HDL-c (mmol/l) 1,22 0,37



Biểu đồ 2: Tỷ lệ % số các yếu tố cấu thành HCCH (n = 181)

3.933.7

62.43 yếu tố

4 yếu tố

5 yếu tố

Châu Ngọc Hoa bn có 3 yếu tố của HCCH chiếm tỷ lệ

cao nhất (72%), và có 28% bn có 4 yếu tố của HCCH.


Bảng 3: HCCH của giai đoạn THA theo JNC VII


Có 60,8% bn ở giai đoạn tiền THA

Phân giai đoạn huyết áp

theo JNC VII

THA

n %

Tiền THA(HATT 130-139 mmHg hoặc HATTr 80-89 mmHg)

110 60,8

THA giai đoạn I(HATT 140-159 mmHg hoặc HATTr 90-99 mmHg)

61 33,7

THA giai đoạn II(HATT 160 mmHg hoặc HATTr 100 mmHg)

10 5,5

Tổng cộng 181 100


Điều đáng lưu ý là chúng tôi thấy có 60,8% bn có

HCCH ở giai đoạn tiền THA (theo JNC VII)

Điều này nói lên tầm quan trọng của việc phát

hiện sớm và kiểm soát THA ở phụ nữ trên 45 tuổi

để hạn chế tiến triển HCCH.



Biểu đồ 3: Tỷ lệ % phân bố HCCH theo BMI (n = 181)


Có 71,9% bn ở giai đoạn thừa cân, béo phì

0.6

27.624.9

47

0

10

20

30

40

50

< 18.5 18.5 - 22.9 23 - 24.9 >= 25

< 18.5

18.5 - 22.9

23 - 24.9

>= 25


Khi phân tích tỷ lệ HCCH theo BMI thì có đến

71,9% bị thừa cân-béo phì, trong đó thừa cân

chiếm 24,9% và béo phì chiếm 47,0%.

Yong Woo Parke (2003) cho kết quả HCCH xuất

hiện ở 4.6% người có thể trọng bình thường,

22,4% người thừa cân, 59,6% người bị béo phì.



Bảng 4: Cách phối hợp các yếu tố của HCCH


Cách phối hợp n %

3 yếu tố

THA - TG - HDL-c 46 25,4

THA- ĐH- TG 28 15,4

THA - ĐH - HDL-c 14 7,7

THA - VB - TG 11 6,1

THA - ĐH - VB 9 4,9

THA - VB - HDL-c 5 2,7

4 yếu tố

THA - ĐH - TG - HDL-c 35 19,3

THA - VB - TG - HDL-c 11 6,1

THA - ĐH - VB - TG 11 6,1

THA - ĐH - VB - HDL-c 4 2,2

5 yếu tố THA- ĐH- VB- TG- HDL-c 7 3,8

Tổng cộng 181 100


Bồ Đào Nha : THA - VB - TG

Hà Lan (2002) : THA - TG - VB

DESIR (Pháp) : THA - VB -TG

VB - THA - TG

Châu Ngọc Hoa : VB - THA - HDLc

Chúng tôi : THA - TG - HDLc

THA - ĐH - TG - HDLc



Bảng 5: Mối liên quan của THA với các yếu tố HCCH



Đặc điểmTHA (n = 181)

n %

VBTăng 58 32,0

Bình thường 123 68,0

TGTăng 149 82,3


HDL-cGiảm 122 67,4


GlucoseTăng 108 59,7


Châu Ngọc Hoa ở các đối tượng phụ nữ mãn kinh tỷ lệ

này thấp hơn béo phì bụng (30,7%), THA (28,5%), giảm

HDL-c (19%), tăng TG 15,5% và tăng đường huyết 9%.

Huỳnh Thị Kiểu : HDLc giảm 35% trong 5 năm đầu

HDLc giảm 45% sau 5 năm

GOODINGE : HDLc giảm 12% <50t

HDLc giảm 22%> 55t

VIVA : HDLc giảm 15% <50t

HDLc giảm 27%> 55t



Bảng 6: Mối tương quan của huyết áp với các yếu tố HCCH


Các yếu tố trong HCCH mang tính chất độc lập.

Các yếu tố

trong

HCCH

HATT (mmHg) HATTr (mmHg)

r p r p

Vòng bụng 0,109 NS 0,043 NS

Glucose 0,005 NS 0,106 NS

Triglycerit 0,089 NS 0,124 NS

HDL-c 0,202 p < 0,05 0,115 NS


Khi phân tích mối tương quan giữa các yếu tố

cấu thành HCCH thì nó mang tính độc lập và có

vai trò như nhau trong việc xác định HCCH.

Điều này nói lên cần phải kiểm soát đồng bộ

các yếu tố để hạn chế các biến chứng của HCCH.



Tần suất HCCH ở bn nữ trên 45 tuổi có tăng huyết áp

là khá cao 48,7%. Tần suất gia tăng theo tuổi, BMI.

Tỷ lệ mỗi thành phần gặp trong HCCH: tăng triglycerit

82,3%; giảm HDL-c 67,4%; tăng đường huyết 59,7% và

chỉ có 32% tăng vòng bụng.

Tỷ lệ bn có 3 yếu tố của HCCH là thường gặp nhất

62,4%.

Tăng triglycerit - giảm HDL-c dạng phối hợp thường

gặp nhất trong HCCH ở bn tăng huyết áp nữ trên 45

tuổi.

KẾT LUẬN


24


CHÂN THÀNH CÁM ƠN

Quý Thầy Cô - các anh chị - các bạn đồng nghiệp!

Documents

HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP NỮ … · Vòng eo : > 88cm (Châu Á-Thái bình dương 80 cm). ... Bảng 4:Cách phối hợp các yếu tố