100
CÈM NANG HuYÕT HäC CUỐN SÁCH ĐẦU TAY CỦA LÊ VĂN CÔNG Cuốn sách là tất cnhững gì mình học tập, tích lũy và nghiên cứu được trong suốt quá trình học tập môn Huyết học. Nó bao gm hu hết nhng kiến thc thiết thc của môn Huyết học và Truyn máu. Hơn nữa , kiến thc trong cuốn sách được viết dưới góc độ ca một sinh viên nên sẽ trnên gần gũi và dễ hiểu hơn rất nhiu so với các Giáo sư Tiến sĩ . Bạn hoàn toàn có thể yên tâm với lượng kiến thc trong cuốn sách .Bởi nó không chỉ đưa ra những lý thuyết cô đọng , đầy đủ mà nó còn kèm theo cả giải thích ý nghĩa của từng xét nghiệm, tng thay đổi trong các trường hp bệnh lý. Chính đây là cái mà mình tâm đắc nht cun cẩm nang này. Bởi chkhi bn hiu bn mi giải thích được , chkhi bn gii thích được bn mới có thnhlâu được.Và chỉ khi nhlâu được bn mới có thể hc tập và làm việc tốt được. 2013 LÊ VĂN CÔNG Lớp Đại học xét nghiệm 4b –Đại hc kthut y tế Hải Dương Th Tư, 24 Thng Bảy 2013

Cẩm Nang Huyết Học_yhocthuchanh2015

Embed Size (px)

DESCRIPTION

các kiến thức về huyết học

Citation preview

  • CM NANG

    HuYT HC CUN SCH U TAY CA L VN CNG Cun sch l tt c nhng g mnh hc tp, tch ly v nghin

    cu c trong sut qu trnh hc tp mn Huyt hc. N bao

    gm hu ht nhng kin thc thit thc ca mn Huyt hc v

    Truyn mu. Hn na , kin thc trong cun sch c vit

    di gc ca mt sinh vin nn s tr nn gn gi v d

    hiu hn rt nhiu so vi cc Gio s Tin s . Bn hon ton

    c th yn tm vi lng kin thc trong cun sch .Bi n

    khng ch a ra nhng l thuyt c ng , y m n cn

    km theo c gii thch ngha ca tng xt nghim, tng thay

    i trong cc trng hp bnh l. Chnh y l ci m mnh

    tm c nht cun cm nang ny. Bi ch khi bn hiu bn

    mi gii thch c , ch khi bn gii thch c bn mi c

    th nh lu c.V ch khi nh lu c bn mi c th hc

    tp v lm vic tt c.

    2013

    L VN CNG Lp i hc xt nghim 4b i hc k thut y t Hi Dng

    Th T, 24 Thang By 2013

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    2

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    3

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    4

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    CM NANG

    HUYT HC

    NG MU L THUYT NG MU V CC XT NGHIM LIN QUAN

    Cun sch u tay ca :

    L Vn Cng- i hc k thut y t Hi Dng

    Sch ch tng khng bn

    KHNG G L KHNG TH

    Khi mi chuyn tr nn kh khn , hy t hi bn thn , mnh phi lm g

    thay i cc din , mnh phi lm g ci thin tnh hnh.V hy hnh ng

    bn nh. ng nn nh bn v ti, bi trn ng i , ch lc vp ng mi bit

    mnh ang sai. ng sng trong nhng hoi nim p ca qu kh , m hy

    vch ra cho mnh mt tng lai sng sa pha trc.Chc bn v ti thnh cng

    trong hc tp v cuc sng

    L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    5

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    6

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    7

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    LI M U

    Xut phat t nim am m vi mn Huyt hc , v cng mt phn mun khng nh li

    kin thc m mnh tip thu c trong sut qua trnh hc tp i hc. Mnh dc ht

    thi gian v cng sc t tay vit ln cun Cm nang huyt hc . B cm nang gm

    gm 4 cun l 4 phn ca huyt hc : Huyt hc t bo , Huyt hc ng mu , Huyt

    hc Min dch v truyn mu , Huyt hc chuyn su v cc vn cn bit.

    Cun sach gm tt c nhng g mnh hc tp, tch ly v nghin cu c , trong sut qua

    trnh hc tp mn Huyt hc. N bao gm hu ht nhng kin thc thit thc ca mn

    Huyt hc v Truyn mu. Hn na , cun sach c vit di gc ca mt sinh vin

    nn n s tr nn gn gi v d hiu hn rt nhiu so vi cac Giao s , Tin s .Bn hon

    ton c th yn tm vi lng kin thc trong cun sach. Bi n khng ch a ra nhng l

    thuyt c ng, y , m n cn km theo c gii thch ngha ca tng xt nghim ,

    tng thay i trong cac trng hp bnh l.Chnh y l cai m mnh tm c nht cun

    sach ny. Bi ch khi bn hiu bn mi gii thch c , ch khi gii thch c bn mi

    nh c th nh lu c. V ch khi nh lu c bn mi hc tp v lm vic tt c.

    Bn cnh nhng u im trn th cun sach ny cn c rt nhiu thiu st .Mc d mnh

    c gng ht sc r soat v chnh sa , song cng khng th tranh c sai st v cach

    trnh by v li chnh t. c bit , y ch l nhng nghin cu nho nh ca bn thn da

    vo cc thng tin mnh c sch v nghin cu cc ti liu trn Internet , n cha c

    thy c v nhng ngi c uy tn kim chng tnh chnh xc ca vn c cp. V vy

    mnh rt mong c bn c v thy c chn thnh ng gp v ni dung ca cun sach,

    n tr nn hon ho v tin cy hn. Qua , mnh c th tip thu c nhng kin thc mi

    sa cha c nhng hiu bit sai lm trong kin thc cp.

    Cun sach ny dnh ring cho L Vn Cng , Lp HXN 4b ,i hc k thut y t Hi

    Dng. Nn khng bn Khng mua - Khng cho mn nu khng c s ng ca

    mnh. Nu bn c quan tm ti nhng kin thc trong cun sach, mun tm hiu thm

    thng tin v c lng ng gp cho cun sach , bn hon ton c th mn mnh c v chp

    li nu cn. Mnh b rt nhiu thi gian bn cai may tnh , b nhiu trn bng a

    Premier League ca Manchester United v nhng trn cu C1 ny la( i bng con cng

    ca bn ang m bn li ang hc th tht l kh chu ht mc, hn na li l nhng

    dp cui tun , lc m tt c mi ngi u chi ). c bit N l a con tinh thn ca

    mnh, mnh khng mun ai xm phm n. Mnh khng mun cng sc , thi gian , sc

    khe ca mnh mang ra quan photo mt cach r mt, mua ban-trao i mt cach min ph

    v thoi mai nh bao quyn sach khac.Mong c mi ngi tn trng. Xin cm n!!!!!

    Hi Dng , ngy 1 thang 5 nm 2013

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    8

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    9

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    MC LC

    I-CM MU BAN U

    1. Cc yu t tham gia CMB10

    2. Cc XN nh gi CMB.12

    _ Nghim php dy tht12

    _ Thi gian mu chy ( PP Duke )...13

    _ XN co cc mu...14

    II- NG MU

    1. iu ha qu trnh M-Cc yu t tham gia.15

    2. Cc giai on ca qu trnh ng mu19

    3. Cc XN kho st qu trnh ng mu.24

    _ Thi gian mu ng trn lam.24

    _ Thi gian mu ng trn ng nghim..25

    _ Thi gian Howell26

    _ Thi gian APTT.27

    _ Thi gian TT...33

    _ Bng tm tt cc XN ng mu34

    III- TIU SI HUYT

    1. Plasminogen v Plasmin39

    2. Cht hot ha Plasminogen40

    3. Cht c ch qu trnh TSH.42

    4. Sn phm thoi ha Fibrin-Cc mnh FDPs.46

    5. Cc XN kho st qu trnh tiu si huyt...46

    6. Cc xt nghim chuyn su khc

    _ Xc nh s c mt cht khng ng ni sinh56

    _ Xc nh s c mt cht khng ng ngoi sinh..57

    _ Xc nh s c mt cht khng ng ( ni chung )..59

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    10

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Xc nh hot tnh yu t III tiu cu.60

    _ nh lng yu t XIII.61

    _ nh lng yu t M ni sinh VIII ,IX, XI , XII..62

    _ nh lng yu t M ngoi sinh VII , X , V..64

    _ nh lng Fibrinogen..67

    IV- BNH NG MU

    1. Hi chng ng mu ri rc lng mch (DIC)..71

    2. Hi chng xut huyt gim tiu cu huyt khi (TTP).74

    3. Hi chng tan mu Ure huyt cao (HUS).75

    4. Tnh trng tng ng-Bnh huyt khi..77

    5. ng mu thai nghn...82

    6. Bnh Hemophilie ..83

    7. Bnh ri lon ng mu mc phi.85

    _ Thiu VTM K85

    _ Bnh gan.86

    _ Bnh h thng Lupus ban (SLE).87

    _ Ri lon ng mu sau truyn mu d tr t89

    _ Bnh vim thnh mch d ng89

    8. Bin lun xt nghim ng mu.90

    9. Cc gi tr M cho cuc m an ton. 91

    10. Tm hiu c ch v ng dng mt s cht-thuc chng ng

    _ Heparin..92

    _ Natricitrat..92

    _EDTA ( Ethylene diamin tetraacetic acid )..93

    _ Wafarin ( thuc c ch VTM K ng ung )94

    _ Aspirin.94

    11. Bng tr s bnh thng-bt thng ca cc XN ng-cm mu.95

    12. Tr s bnh thng ca cc yu t tham gia ng-cm mu v TSH.96

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    11

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    PHN II- NG MU V CC XT NGHIM LIN QUAN

    ng mau gm 3 qua trnh Cm mau ban u ( CMB )

    ng mau ( M )

    Tiu si huyt (TSH)

    CM MU BAN U I. 3 YU T THAM GIA CMB

    1. Thnh mch

    Ni mch :

    _ Cu to : lp n bo , lt ph mt trong ca mch mau

    _ Chc nng :

    +) Ngn cch dng mu vi t chc khc

    +) Chng sinh huyt khi nh heparin sulphat b mt ni mc

    +) c ch cc enzyme M nh glycosamino glycan

    +) Chng dnh v ngng tp tiu cu nh ADP-ase ging ha ADP

    +) Cha thrombomudulin hot ha protein C ( ging ha bt hot Va , VIIIa ) ,

    to ra Protein S ( ng yu t protein C , vai tr tng t Pro C )

    +) To ra plasminogen khi ng qu trnh TSH

    +) SX yu t Willebrand l cht keo sinh hc , gn TC vi Collagen thnh mch

    Lp di ni mch

    _ Cu to : collagen , Willebrand , Fibrionectin , vi si , si n hi

    _ Chc nng : Lp din tch gy ng , hot ha TC v yu t tip xc , khi

    lp ni mch b tn thng.

    2. Tiu cu

    _ Cu to : Mng TC + NSC

    +) Mng TC :

    Lp kp phospholipid (PL) : ni din ra mt s hot ng M

    H thng knh m :gii phng cac ht trong NSC v tng din tch t.xc b mt ca TC

    +) NSC : h thng vi ng , vi si , ng dy c ,cac ht : ht c (ADP , Ca2+ ,

    serotonin ),ht (PDGF , Ca2+ , Willebrand , Fibrinogen , Fibrionectin ,

    Thromboglobulin), thrombosthenin ( protein co ca TC )

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    12

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Chc nng :

    +) Tham gia qu trnh CMB : Nh kh nng dnh- ngng tp , gii phng cac ht

    trong NSC.

    +) Tham gia qt M : nh yu t 3 PL ca TC cn thit cho s hot ha yu t

    VIIa, Xa , Iia.

    +) Tham gia giai on co cc mu : nh thrombosthenin trong NSC ca TC

    +) Bo v thnh mch : lm non ha TB ni mch , cng c lp ni mch qua yu t

    tng trng PDGF

    +) p ng vim v thc bo

    3. Yu t protein huyt tng : Willebrand , Fibrinogen

    Willebrand :

    +) Sx t TB ni mch , l cht keo sinh hc gn TC vi collagen thnh mch

    +) Kt hp vi yu t VIII , hnh thnh phc hp W-VIII , lu hnh trong mau ,

    n nh yu t VIII , bo v yu t VIII do n d b hy trong huyt tng.

    Fibrinogen : c tng hp duy nht ti gan , tham gia cng c nt tiu cu nh hnh

    thnh si Fibrin khng tan bao quanh nt TC , v l yu t tham gia qua trnh M

    II. CC GIAI ON CMB 1. Co mch _ Thnh mch tn thngkch thch auco c trn lng mch hp ligim

    lng mau mt qua ch tn thngto iu kin hnh thnh nt cm mau

    _ ngha : C ch t bo v ca c th , chu tac ng yu t TK-TD .

    2. Hnh thnh nt tiu cu

    _ Thnh mch tn thnglp ni mch b rachbc l lp di ni mchTC dnh ,

    ngng tp v hot ha : thay i hnh dng , gii phng ra cac yu t gip TC dnh thnh

    mch , c bit gii phng yu t ADP , Thomboxan A2 hot ha TC xung quanh ,

    lm cac TC ngng tp vi nhau ngy cng nhiuTo k hnh thnh nt TC

    _ Nt TC mi hnh thnh cn lng lo , d thm , d b dng mau ra tri , v sau c

    cng c vng chc , nh hnh thnh si Fibrin khng tan bao bc.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    13

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    S CM MU BAN U

    ( Ngun : http://xetnghiemdakhoa.com )

    III. CC XT NGHIM NH GI CMB 1. Nghim php dy tht ( sc bn thnh mch )

    _ Nguyn tc XN : To 1 ap lc ln mch mau ngn cn dng mau chy v , cac

    mch nh v yu s v , HC thoat ra ngoi , to nn cac nt xut huyt . m s nt

    xut huyt anh gia sc bn ca thnh mch

    _ Mc ch ngha XN :Kho sat qt cm mau ban u (CMB ) , anh gia cht

    lng ca thnh mch

    _ Nhn nh kt qu :

    http://xetnghiemdakhoa.com/
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    14

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    +) < 7 nt xut huyt bnh thng

    +) >7 nt xut huyt ghi (+) n (++++)

    _ Bin lun kt qu : Sc bn mao mch gim khi

    +) Tn thng thnh mch : vim thnh mch d ng , c ha cht , .

    +) Gim tiu cu ( s lng v / hoc cht lng ) : Suy nhc tiu cu , Leucemia ,

    bnh Willebrand .

    + ) Bnh khac : ngi gi , thiu VTM C , .

    2. Thi gian mu chy ( Bleeding time-BT ) theo pp Duke

    _ Nguyn tc XN : To vt thng vng gia dai tai , o thi gian mau chy t lc to vt

    thng n lc mau ngng chy.

    _ Mc ch ngha XN : Kho sat qua trnh cm mau ban u , qua anh gia : yu t

    thnh mch + tiu cu v 2 yu t Willebrand , Fibrinogen

    Mu chy ph thuc Cht lng thnh mch

    S lng tiu cu

    Cht lng tiu cu

    Yu t Willebrand + Fibrinogen ( SL v CL )

    _ Tin hnh :

    + ) Dng c : kim chch , bng , giy thm, ng h

    +) Ha cht : Cn 900 ( ete ) bay hi nhanh , khng lm nh hng mch mu xung

    quanh v tr chc.

    +) Quy trnh:

    B1: Sat khun v tr chc i 1-2 cho cn kh

    B2: Chch kim vung gc mt phng dai tai( su 2 di 5 ) v bm ng h

    B3: Thm mau cho BN , 30s /1 ln , n khi khng thm c bm ng h dng

    li ,ghi kt qu lm trn xung.

    Ch : Nu mau chy t hoc khng chy , i 2 , ghi kt qu MC=2

    Nu mau chy >6 , i n 10 m vn chy , dt bng cho bnh nhn , ghi kt qu

    _ Nhn nh kt qu

    +) Bnh thng : 1-4

    +) Ko di : >6

    +) Nghi ng : 4-6 khi phi tin hnh li vi tai kia hoc dng pp Ivy

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=wmQrqXJCAso

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    15

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    ( PP Ivy : to vt thng mc trc cng tay , duy tr di p lc 40mmHg , o

    thi gian mu chy t lc to vt thng n lc mu ngng chy )

    _ Bin lun kt qu : Thi gian mau chy ko di khi

    +) Tn thng thnh mch : vim thnh mch d ng, mhim c , thiu Collagen,..

    +) Thiu tiu cu ( s lng v / hoc cht lng ) : Suy nhc TC ,KT khng TC

    +) Thiu yu t Willebrand , Fibrinogen ;Bnh Willebrand ,suy gan nng

    +) iu tr Heparin , dng thuc gim au Aspirin (tham kho c ch bi thi gian Howell)

    3. Co cc mu

    _ Nguyn tc XN : Mau ly ra khi c th s ng li nh hnh thnh si Fibrin , si

    Fibrin m ly cac thnh phn hu hnh ca mau ri co rt li tach khi phn huyt thanh.

    _ Mc ch ngha : Kho sat qua trnh CMB , qua anh gia cht lng v s

    lng ca tiu cu , Fibrinogen , yu t XIII

    Co cc mu ph thuc S lng v cht lng ca TC

    S lng v cht lng ca Fibrinogen

    Yu t XIII

    Th tch khi HC ( hematocrit )

    _ Tin hnh

    +) Dng c : B ly mau TM , 2 ng nghim sch trang nc mui sinh l ( to mi

    trng ng trng trn thnh ng nghim HC khng v ), bng m , ng h , ni

    370

    +) Ha cht : Cn 700 , NaCl 9 %0 trang ng nghim

    +) Bnh nhn : Ly mau TM

    +) Quy trnh :

    B1: anh s , ghi tn ng nghim

    B2: Ly mau tnh mch khong >2ml bm vo 2 ng nghim trang mui SL

    nt cht bng m cho vo ni cach thy sau 4h em kho sat.

    _ Nhn nh kt qu:

    + Co cc mau anh gia 4 mc Co hon ton :

    Co khng hon ton

    Cc mau b nat

    Cc mau khng co

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    16

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Bin lun kt qu: Cc mau khng co , co khng hon ton , cc mau b nat trong

    trng hp

    +) Gim TC ( SL v /hoc CL ) : Bnh suy nhc TC , KT khng TC , , Leucemia ,..

    +) Thiu ht Fibrinogen : Suy gan nng , RL chc nng Fibrinogen

    +) Thiu yu t XIII ( xem li chc nng ca yu t XIII )

    +) Tng th tch khi HC : a hng cu ( khi HC qu ln ,si Fbrin khng th m ht)

    +) iu tr Heparin ( xem gii thch bi APTT )

    NG MU

    I. IU HA QU TRNH NG MU

    1. Cc yu t hot ha ng mu

    Nhm 1: 12 yu t ng mu huyt tng

    Tn yu t Chc nng

    1. Fibrinogen

    (I)

    _ Fibrinogen sx duy nht ti gan, nng trong mu 2-4 g/l , hot ha

    thnh Fibrin bao quanh nt TC , v hnh thnh cc mau ng

    2. Prothrombin

    (II)

    _ Do gan tng hp, Prothrombin hot ha thnh Thrombin (IIa)- trung

    tm M , hot ng cn VTM K , Ca2+

    +) Thrombin gy ngng tp TC rt mnh m rng nt cm mau

    +) Thrombin xc tac chuyn Fibrinogen Fibrin

    +) Thrombin hot ha V , VIII, XI m rng hot ng M ni sinh

    +) Thrombin hot ha yu VIIVIIa m rng hot ng M ngoi

    sinh

    +) Thrombin hn ch hot ng lan trn ca chnh n bng hot ha

    Protein Cc ch M thng qua bt hot yu t Va v VIIIa

    +) Thrombin thc y qua trnh TSH thng qua thc y TB ni mch

    tng sn xut yu t t-PA tng chuyn Plasminogen Plasmin

    3. Pro-Accelerin

    ( V)

    _ Do gan sx ,yu t V d b hy trong h/tng lu tr

    _ Yu t V l ng yu t ca yu t X , Va cng vi yu t Xa, Ca2+ ,

    PL hnh thnh nn phc hp Prothrombinase

    4. Pro-Convertin

    ( VII )

    _ Do gan sx , cnVTM K v Ca2+ hot ha.

    _ Yu t VII , khi ng c/ng M ngoi sinhc/ng ch o

    c/th.

    5. Yu t VIII _ Do gan sx , yu t VIII d b hy trong huyt tng lu tr , trong mau

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    17

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    ( Chng Hemophili A ) kt hp vi yu t Willebrand tng tnh bn vng.

    _ Yu t VIII l ng yu t ca yu t IX , cng vi yu t IXa hot

    ha yu t X.

    6. Yu t IX

    ( Chng Hemophili B )

    _ Do gan sx , hot ng cn VTM K , Ca2+ khi hot ha

    _ Yu t IXa cng yu t VIIIa , Ca2+ ,PL hot ha yu t XXa

    7. Yu t X

    (Stuart )

    _ Do gan sx , cn VTM K v Ca2+ hot ha

    _ Yu t Xa tac ng ln : V , Ca2+ , PL hnh thnh nn phc

    Prothrombinase ct lin kt peptid ca Prothrombin Thrombin

    8. Yu t XI

    ( Rosenthal )

    _ Do gan sx , hot ha thnh XIa , khi c mt Ca2+ , XIa hot ha

    yu t IXIXa.

    9. Yu t XII

    ( Hageman )

    _ Do gan sx , yu t XII l yu t t/xc m u con ng M ni sinh.

    10. Yu t XIII _ Do gan sx , cng vi Ca2+ , yu t XIII ng vai tr n nh Fibrin t

    ha tan Fibrin khng tan.

    11. Yu t PK

    ( Pre-Kallikrein )

    _ Do gan sx , l yu t tip xc m u con ng M ni sinh

    12. Yu t H.M.W.K _ Do gan sx , l yu t tip xc m u con ng M ni sinh

    1. Yu t thnh mch ( ni mch ) _ Ni mch c nhiu yu t t chc (TF) khi ng con ng M ngoi sinh

    _ Lp di ni mch cha collagen , tip xc v hot ha TCkhi ng CMB

    _Cha Heparin sulphat tng cng hot ng ca AT III c ch qu trnh M

    _ Tac ng ln Thrombomodulin hot ha Protein C c ch M thng qua bt hot y/t Va,VIIa

    2. Yu t Tiu cu _ TC mang cac yu t M xung quanh mnh to nn lp Kh quyn quanh TC

    _ TC cha PL mng , khi hot ha tch in m , to iu kin cho yu t M tip xc v gn bam

    _ Cht c ch lupus lm kt ta PL tiu cu , ngn IIIIa , gy bin chng huyt khi

    3. Yu t t chc (TF) _ TF c hu ht trong t chc v mch mau, c nhiu trong no v phi , khng c trong TB ni

    mch , n to v bc phong ph quanh mch mau nhng li khng tip xc c vi mau do b

    ngn cach bi lp ni mch

    _ Khi lp ni mch tn thng , TF c gii phng v tip xc vi dng mau , khi ng con

    ng ng mau ngoi sinh ( TF gn vi PL TF-phospholipid hot ha yu t VIIVIIa )

    4. Yu t Ca2+ _ To iu kin cho yu t ph thuc VTM K ( II , VII , IX , X ) kt hp vi PL hot ha

    _ Th hin hot tnh ca yu t XIIIa

    _ n nh yu t V , phc h Willebrand-VIIIc

    1. Cc yu t c ch ng mu

    Nhm 1 : Cc cht c ch Serin protease

    1. AT III

    ( Anti thrombin III )

    _ Sx ti gan , nng trong mau 240 mg/l

    _ c ch Thrombin , Kallikrein , IXa , Xa , XIa , XIIa

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    18

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ AT III bt hot ch yu Thrombin v yu t Xa , s bt hot ny

    cng mnh m khi c mt Heparin do to phc :

    AT III Heparin Thrombin

    _ AT III khng bt hot yu t VIIa

    2. 1- AT

    ( Alpha 1 Anti trypsin )

    _ Sx ti gan

    _ c ch thrombin , Kallikrein , XIa

    3. 2-MG

    ( Alpha 2-Macro Globulin )

    _ Sx ti gan

    _ c ch Thrombin , Kallikrein

    4. HC II

    (Heparin confactor II)

    _ Sx ti gan

    _ c ch Thrombin

    5. Cht c ch C1 _ Sx ti gan

    _ c ch Kallikrein , XIa , XIIa v cac Proteinase b th C1

    Nhm 2 : H thng protein C

    1. Protein C _ Sx ti gan , ph thuc VTM K khi tng hp

    _ c ch 2 ng yu t Va , VIIIa khi c mt PL- ca TC v Pro-S

    Ca2+

    _ B c ch bi 1-AT v PCI

    2. Protein S _ Sx ti gan , ph thuc VTM K khi tng hp

    3. Thrombomodulin _ Sx ti TB ni mc

    _ Thrombomodulin cng Thrombin tham gia hot ha protein

    Cbt hot 2 ng yu t Va , VIIIa

    4. Cht c ch tng hp TFPI

    _ Yu t duy nht c ch yu t VIIa

    _ TFPI to phc Xa-TFPI-VIIa-TF nn bt hot Xa,VIIa,TF

    1. Nhm cc yu t tip xc: _ Gm 4 yu t yu t XI, XII, prekallikrein v H.M.W.K. tham gia vo giai an khi

    ng con ng ng mau ni sinh khi mau tip xc vi lp di ni mc.

    _ c im chung l bn vng, n nh tt trong huyt tng lu tr, khng ph thuc

    vitamin K khi tng hp v khng ph thuc ion canxi khi hot ha.

    2.Nhm cc yu t ph thuc vitamin K (hay nhm prothrombin) : _ Gm cac yu t II, VII, IX, X. Cac yu t ny u l zymogen (tin men) ca cac serin

    protease (men hot ng).

    _ c im chung l u ph thuc vitamin K khi tng hp v cn c ion canxi khi hot

    ha. Khi lu hnh trong mu bnh thng chng khng c hot tnh enzyme nhng c th b

    bin thnh serin protease khi phn ct la chn mt hoc hai dy ni peptid. Cac yu t

    trong nhm ny khng b tiu th trong qu trnh ng mu nn chng s c mt trong

    huyt thanh (tr yu t II) v chng n nh trong huyt tng lu tr.

    _ Khi c th thiu vitamin K th gan ch tng hp ra tin cht ca cac yu t trn, cac tin

    cht c hot tnh sinh hc ng mau rt thp v i khi cn c hot tnh c ch ng mau,

    c gi chung l PIVKA (proteins induced by vitamin K absence or antagonists).

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    19

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    3. Nhm fibrinogen: _ Gm cac yu t I,V, VIII, XIII. Cac yu t ny u chu tc ng qua li ca thrombin.

    _ c im chung : b tiu th trong qu trnh ng mu nn khng c mt trong huyt

    thanh v nhanh b hy (mt hot tnh trong huyt tng lu tr).

    _ Yu t VIII cn c c im khng lu hnh n c trong huyt tng, sau khi tng hp

    ra ch trong thi gian ngn (8-12 pht) l chng s gn vi yu t von Willebrand nh

    m m bo c tnh n nh ca yu t ny. Tm tt :

    1. Yu t ph thuc VTM K khi tng hp , cn Ca2+ khi hot ha : II , VII , IX , X

    2. Yu t km bn trong huyt tng lu tr b mt hot tnh : V , VIII , XIII , TC

    3. Yu t khng b tiu th trong qua trnh M : II, VII , IX , X

    4. Yu t c Heparin gia tc : AT III ,HC II ( tr 1-AT v cht c ch C1 )

    IU HA M CA CHT C CH

    M AT III

    Thrombin

    Kallikrein

    IXa

    Xa

    XIa XIIa

    VIIa

    1-AT 2-MG

    HC2

    Cht c ch C1

    TFPI

    Va+VIIIa

    Protein C Protein S

    Tc gi s : L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    20

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    II. CC GIAI ON QU TRNH NG MU

    XII

    Tc gi s : L Vn Cng

    X

    XII XIIa +PK +Kininogen

    XI XIa + Ca2+

    IXa + VIII +Ca2++PL

    Yu t tip xc

    (XI , XII , PK , H.M.W.K )

    V, PL , Ca2+ Prothrombinase

    Prothrombin

    (II)

    Thrombin

    ( Ia )

    Fibrinogen Fibrin monome

    Fibrin ha tan + XIIIa+Ca2+

    Fibrin khng tan

    IX

    Xa Thromboplastin+VIIa+Ca2+

    Giai on 1

    Giai on 2

    Giai on 3

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    21

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    1. Con ng ng mu ni sinh

    Giai on 1 : Hnh thnh phc h Prothrombinase ni sinh

    XII

    _ Con ng M ni sinh c bt u t vic gn cac yu t tip xc (XII , XI , PK,

    Kininogen CPT ) ln b mt TC tch in m .ng thi dng mau tip xc vi si

    Collagen khi ng CMBhot ha con ng M ni sinh

    _ Bt u l yu t XIIXIIa , yu t XIIa sinh ra kt hp vi yu t PK , Kininogen CPT

    hot ha yu t XIXIa . Yu t XIa khi c mt Ca2+ , tip tc hot ha yu t IXIXa .

    Yu t IXa kt hp vi ng yu t VIII , Ca2+ v PL , hot ha yu t XXa . Yu t Xa

    tac ng ln phc h cac yu t : V , Ca2+ , PL , bin phc h ny thnh Prothrombinase

    Prothrombinase gm ( Xa, Va, Ca2+ , PL )

    _ B mt tip xc y cn : t chc di ni mc ,TC, thy tinh , Kaolin,Ngi ta

    ng dng iu ny lm XN kho sat con ng M ni sinh : thi gian mu ng ,

    thi gian Howell, thi gian APTT

    IX

    V , PL , Ca2+

    Prothrombinase

    ( Va , Xa , Ca2+ , PL

    )

    Yu t tip xc

    (XI, XII , PK , H.M.W.K

    )

    XII XIIa ( PK ,Kininogen )

    XI XIa + Ca2+

    IXa + VIII +Ca2++PL

    IX Xa

    Tc gi s : L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    22

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Giai on 2 : Hnh thnh Thrombin ni sinh

    _ Prothrombinase hnh thnh , hot ha yu t IIIIa ( Thrombin ) , bng cach ct i 2 lin

    kt peptid ca Prothrombin thnh 3 mnh , trong c 1 mnh l Thrombin

    _ Thrombin l trung tm ca qu trnh M

    +) Thrombin gy ngng tp TC rt mnh tng hot ng CMB

    +) Thrombin xc tc chuyn Fibrinogen Fibrin

    +) Thrombin hot ha V , VIII, XI m rng hot ng M ni sinh

    +) Thrombin hot ha yu VIIVIIa m rng hot ng M ngoi sinh

    +) Thrombin hn ch hot ng lan trn ca chnh n bng hot ha Protein Cc ch

    M thng qua bt hot yu t Va v VIIIa

    +) Thrombin thc y qu trnh TSH thng qua thc y TB ni mnh tng sn xut yu t

    t-PA tng chuyn Plasminogen Plasmin

    ngng tp TC rt mnh tng hot ng CMB

    chuyn Fibrinogen Fibrin

    T khuch ihot ha V , VII, VIII, XI

    T c ch hot ha Protein C

    tng chuyn Plasminogen Plasmin

    Thrombin

    Tc gi s : L Vn Cng

    Prothrombinase

    ( Va , Xa , Ca2+ , PL

    )

    Thrombin (IIa ) Prothrombin (II)

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    23

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    2. Con ng M ngoi sinh

    Giai on 1 : Hnh thnh phc h Prothrombinase ngoi sinh

    Giai on 2: hnh thnh Thrombin

    _ Khi tn thng thnh mch , c ch M ngoi sinh chim vai tr ch o , do n

    hot ha ngay yu t XXa. ( cng hot ha yu t IX khi nng thp )

    _ M ngoi sinh c khi ng bng yu t t chc ( TF ) hay Thromboplastin

    c gii phng t m , t chc hay mch mau tn thng . Thromboplastin c ai

    tnh cao vi yu t VII ( chuyn VIIVIIa) , to phc Thromboplastin-VIIa khi c

    mt Ca2+ , PL v ng thi hot ha yu t XXa mt cach nhanh chng

    _ Yu t Xa sinh ra , tac ng ln yu tV ( VVa ) cng vi phospholipid v s c

    mt ca Ca2+ , chuyn thnh Prothrombinase gm phc : Xa , Va , PL- , Ca2+

    _ Prothrombinase hot ha yu t IIIIa ( thrombin) ( c ch xem phn ni sinh )

    . Yu t Thrombin sinh ra tip tc hot ha yu t IIa ( fibrin )

    _ Ngoi ra , Thrombin cn tham gia CMB bng hot ha mnh TC , tham gia iu

    ha M v khuch i chnh n bng hot ha yu t V , VII , VIII, XIII. c ch

    chnh n bng hot ha Protein C.

    Prothrombinase

    ( Va , Xa , Ca2+ , PL

    )

    Thrombin (IIa ) Prothrombin (II)

    Tc gi s : L Vn Cng

    Thromboplastin m Thrombin

    X Xa

    VII VIIa + Ca2+

    V , PL , Ca2+

    Prothrombinase ngoi sinh

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    24

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    3. Con ng M chung

    _ Thrombin sinh ra , ct 1 lin kt peptid ca Fibrinogen thnh 2 Fibrin monomer

    (Fibrin monomer A v B ).Cac Fibrin monomer tri qua qua trnh polymer

    haFibrin polymer ha tan ( Tuy nhin vn cn mt s Fibrin monomer A v B

    cha kt hp vi nhau , tn ti dng t do )

    _ Fibrin monomer ha tan Fibrin khng tan , nh yu t XIIIa v Ca2+. Yu t

    XIIIa c hot ha nh Thrombin v c gia tc khi c mt Ca2+

    C IM SO SNH M NI SINH M NGOI SINH M CHUNG

    1. Yu t hot ha

    _ Yu t tip xc

    _ Tiu cu

    _ Collagen

    _ Thromboplastin m

    (TF)

    Thrombin ngun gc ni

    sinh v ngoi sinh

    2. Tc Chm , din ra vi pht Nhanh , t=15s nu chn

    thng nng

    Din ra mnh nh s hip

    ng ca c ni v ngoi

    sinh

    3. Yu t tham gia

    _ Yu t tip xc: XII,

    XI , PK , H.M.W.K

    _ IX , VIII , V , X ,II

    _ Thromboplastin , VII

    , X , V , II IIa , I

    4. XN kho st

    _ Thi gian mau ng (

    lam , ng nghim

    _ Thi gian Howell

    _ Thi gian APTT

    _ nh lng cac yu t

    VIII,IX, X, XI, XII

    _ Thi gian PT

    _ nh lng yu t

    VII, X, V , II

    _ Thi gian TT

    _ nh lngFibrinogen

    Thrombin

    Fibrinogen

    (I)

    Fibrin monome

    Fibrin polymer ( Fibrin ha tan)

    Fibrin khng tan

    XIIIa XIII

    Ca2+

    Tc gi s : L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    25

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    III. CC XT NGHIM KHO ST NG MU 1. Thi gian mu ng trn lam

    _ Nguyn tc XN : Xac nh thi gian ng ca git mau ton phn da vo s xt hin

    ca si Fibrin trong git mau trn lam knh

    _ Mc ch ngha : Kho sat con ng M ni sinh , y l XN khng nhy , b nh

    hng bi nhiu yu t

    _ Tin hnh :

    _ Dng c : 2 lam sch , a petri , kim chch , bong , ng h

    _ Ha cht : cn 700

    _ Bnh nhn : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    _ Quy trnh :

    +) B1 : anh s , ghi tn lam knh

    +) B2 : sat khun ngn ap tchch nhanh v bm ng hlau git mau u( lau b

    m tn thng , do chc ln 1 TC ra nhiu nht , lau i ly cc git tip theo s kho st

    u hn )nh mau ln 2 lam knh ( 5-10mm/git) cho lam 2 vo a petri , i trong

    3 pht

    +) B3 : Sau 3 , kho sat tng lam

    Lam 1: nghing 450 ( khng lm v mt thong ) c 30s/450/ 1ln n khi xut hin

    si Fibrin ( dung kim chch khu) th kho sat lam 2

    Lam 2 lm y ht lam 1, c 30s/450/1ln n khi xut hin si Fibrin ( dung kim chch

    khu) th bm ng h dng li . Ghi kt qu lm trn v mc kho st

    _ Nhn nh kt qu :

    +) Bnh thng : 5-10

    +) Ko di : >15 Howell

    +) Nghi ng : 10-15 , lm li bng APTT

    Ch : thi gian mu ng < 5 khng c ngha chn on tnh trng Tng ng (T) ,

    do n chu nh hng bi nhiu yu t : nhit , mi trng xung quanh , lng mu,.

    _ Bin lun kt qu : Thi gian mu ng trn lam ko di trong cc trng hp

    +) Bnh nhn ang dng Aspirin , hoc iu tr Heparin

    +) Thiu ht yu t M ni sinh , c bit : IX , VIII , XI , trong bnh Hemophili A , B , C

    +) C th c khang ng : khng ng lupus , FPDs ,

    +) Bnh nhn suy gan nng , bnh hi chng thn h ,

    ( Gii thch xem thm phn thi gian Howell , APTT , PT )

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=OQe4K3my6YY

    http://www.youtube.com/watch?v=OQe4K3my6YY
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    26

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    2. Thi gian M trong ng nghim

    _ Nguyn l XN : Cho mau tip xc vi thnh ng nghim khi ng con ng M

    ni sinh , o thi gian t lc mau tip xc vi thnh ng nghim n khi mau ng cht

    thnh khi

    _ Mc ch ngha : Kho sat con ng M ni sinh

    _ Tin hnh :

    +) Dng c : B ly mau TM , 2 ng nghim sch loi 75 9,5mm trang nc mui

    sinh l ( to mi trng ng trng trn thnh ng nghim trnh v HC ) , ng h

    , ni 370

    +) Bnh nhn : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +) Quy trnh :

    B1 : Trang nc mui sinh l , anh s, ghi tn ng nghim

    B2 : Ly 2-3ml mau TMbm ng h v bm vo thnh ng nghim chia u 2

    ngem 2 ng trong ni 370 trong 3

    B3 :Sau 3 kho sat tng ng

    ng 1 : nghing 450 ( khng lm v mt thong )c 30s/450/1 lnMau ng cht

    thnh khi tip tc kho sat ng 2 , y ht ng 1

    ng 2 : lm y ht ng 1 Mau ng cht thnh khi bm ng h dng lighi

    kt qu lm trn n mc kho sat.

    _ Nhn nh kt qu

    +) Bnh thng : 5-12

    +) Ko di : > 15 Howell

    +) Nghi ng : 12-15 , lm li bng APTT

    Ch : thi gian mu ng < 5 khng c ngha chn on tnh trng Tng ng (T)

    Nhn xt : Thi gian mu ng trong ng nghim c nhiu u im hn M trn lam

    do c thc hin 370C gn iu kin c th nht , mt khc n khng chu nhiu nh

    hng bi mi trng xung quanh (bi , hi nc ) v do c chia bng bm nn lng

    mu l chnh xc hn . Tuy nhin nhc im ca pp l dng mu ton phn.

    _ Bin lun kt qu : Thi gian mu ng trn ng nghim ko di khi

    Bnh nhn ung Aspirin , iu tr Heparin

    Thiu ht yu t M ni sinh : XII , XI , PK , H.M.W.K , IX, VIII , X

    C th c khang ng : cht khang ng lupus , FPDs,

    Bnh nhn suy gan nng , Hi chng thn h,

    ng 1 ng 2

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=mXnGS1or5v

    U

    http://www.youtube.com/watch?v=mXnGS1or5vUhttp://www.youtube.com/watch?v=mXnGS1or5vU
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    27

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    3. Thi gian Howell ( thi gian phc hi Ca2+ )

    _ Nguyn tc XN : Mau ton phn c chng ng bng Natricitrat 3,8% em

    ly tm ly huyt tng giu tiu cuthm 1 lng ti u Ca2+. o thi gian t lc

    phc hi Canci n khi huyt tng ng cht thnh khi.

    _ Mc ch ngha : Kho sat con ng M ni sinh , anh gia giai on hot ha

    yu t XXa SL v CL Tiu cu ( yu t 3 phospholipid )

    Thi gian Howell ph thuc: Yu t VIII, IX, X ( XII, XI ,PK, H.M.W.K )

    _ Tin hnh :

    +) Dng c : B ly mau TM , 2 ng nghim sch loi 75 9,5mm, pipet , ng h,

    ni 370

    +) Ha cht : Dung dch CaCl2 0,025M ( pha t CaCl2 0,1M=100g CaCl2 ha tan

    trong 1000ml nc ct , ly CaCl2 0,1M pha vi nc ct t l 1:3CaCl2 0,025M )

    +) Bnh nhn : : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +) Quy trnh:

    B1: Ly >2ml mau TMcho vo l Natricitrat ti vch 2em ly tm 1000vng/10

    B2: anh s, ghi tn ng nghimHt 0,2ml huyt tng cho vo 2 ng 0,2ml/1 ng

    em 2 ng huyt tng v ng CaCl2 370 / 3

    B3: Sau 3 kho sat tng ng :

    ng 1 : Thm 0,2ml CaCl2 v bm ng hlc ngang n 9s( trn u) yn

    trong 1nghing 450130 nghing 450 c 15s /nghing 450/1lnn khi

    huyt tng ng cht thnh khibm ng h dng liT1 lm trn v mc kho

    st.

    ng 2 : lm y ht ng 1 n khi huyt ng chtbm ng h dng liT2 lm

    trn v mc kho st

    _Nhn nh kt qu :

    Bnh thng : Howelltb = 130-230

    Ko di > 60s so vi chng

    Ch : Thi gian Howell ngn hn bnh thng khng phn nh c tnh trng

    tng ng.

    Nhn xt : Thi gian Howell c u im hn M trong ng nghim l dng huyt

    tng giu tiu cu , loi b i HC , BC. V dng huyt tng giu TC nn khi

    thi gian Howell ko di , khng th xc nh c do bt thng v yu t M

    hay do TC y chnh l nhc im ca pp , tuy nhin n l XN thng xuyn

    theo di iu tr Heparin.

    _ Bin lun kt qu : Thi gian Howell ko di trong trng hp

    Thiu ht yu t : IX , VIII , X

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=6Rlvw2OwksU

    http://www.youtube.com/watch?v=6Rlvw2OwksU
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    28

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Thiu ht yu t TC ( SL v/hoc CL ) :KT khng TC , Suy ty , Leucemia,

    Bnh nhn ung Aspirin , iu tr Heparin

    C th c khang ng : cht chng ng lupus , mnh FDPs ,.

    Bnh Hemophili A , B ; Bnh suy gan nng ; Hi chng thn h

    Gii thch 1 s trng hp lm thi gian Howell ko di

    Bnh nhn ung Aspirin : c ch ngng tp TC mnh v tn ti sut i sng ca

    TCTC khng tng hp ra cac men mi c nanh hng n CMB , v

    M. C ch tc ng ca Aspirin nh sau:Aspirin c ch men cyclo-oxygenase

    Ngn cn hnh thnh Thomboxan A2Nh c ch s ngng tp TC

    iu tr Heparin : :Heparin l thuc chng ng ng tim ,n tc ng ln yu t

    IIa(thrombin),Xa lm b.i c.trc yu t IIa ,Xa(to phc Xa-AT III-IIa-heparin

    Mt tac dng yu t IIa , Xa. ng thi n gia tc hot ng cho cac yu t c ch

    M t nhin khac nh AT III , HC II . c bit l AT III ( tc ng tng gp 2000-

    3000 ln khi c mt heparin ) .

    Bnh h thng lupus ban , c khng ng lupus ban : Khang ng Lupus ban

    bn cht l cac IgG , IgM . Cac khang th ny lm kt ta PL ca TCc ch s

    hot ha ca cac yu t cn phospholipid nh II , X.

    Bnh suy gan gim tng hp yu t M

    Hi chng thn h lm mt yu t M qua nc tiu ,.

    Bnh Hemophili : Hemophili l bnh DT gen ln trn NST gii tnh X , bnh DT

    cho . Bnh do thiu bm sinh yu t VIII ( hemophili A ) , yu t IX (hemophili B).

    Trong Hemophili A hay gp hn chim 80-85% trng hp

    4. Thi gian APTT (Thi gian Thromboplastin hot ha tng phn , thi

    gian Cephalin-Kaolin)

    _Nguyn l XN : Mau ton phn c chng ng bng Natricitrat 3,8% em ly

    tm ly huyt tng ngho tiu cuthm Kaolin thng nht hot yu t tip xc

    thm Cephalin thay yu t 3 phospholipid ca TCthm lng ti u Ca2+. o thi

    gian t lc phc hi Ca2+ n khi huyt tng bt u ng ( xut hin mng ng )

    _ Mc ch ngha : Thi gian APTT kho sat con ng M ni sinh , giai on

    hot ha yu t XXa , khng ph thuc yu t 3- phospholipid ca TC , nn n l

    xt nghim ti u nht nh gi M ni sinh

    Thi gian APTT ch ph thuc yu t IX , VIII

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    29

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Tin hnh :

    +) Dng c : b ly mau TM , 2 ng nghim sch loi 75 9,5mm , pipet , ng h ,

    ni 370

    +) Ha cht : Actin-FS ( np xanh ), dung dch CaCl2 0,025 M

    +) Bnh nhn : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +) Quy trnh :

    B1: Ly mau TMcho vo ng NatriCitrat 3,8% ti vch 2em ly tm

    2000vng/10 ly huyt tng ngho TC

    B2 : anh s ghi tn ng nghim

    B3 : Ht 0,1ml huyt tng vo 2 ng nghim : 0,1ml/ngem 2 ng huyt

    tng v ng dd CaCl2 vo ni cach thy.

    B4 : Hot ha tng phn

    Thm vo mi ng 0,1ml ACTIN FSlc uc 15s/lc u/3

    B5 : Phc hi Canci : kho sat tng ng

    ng 1 : Thm 0,1ml CaCl2 v bm ng hlc ngang n 9sa ngang tm mt

    lc v quan sathuyt tng xut hin mng ngbm ng h dng liT1 ghi kt

    qu c phn tch tc.

    ng 2: Lm y ht ng 1 huyt tng xut hin mng ngbm ng h dng

    liT2 ghi kt qu c phn tch tc.

    _Nhn nh kt qu

    Bnh thng : APTTtb = 30-40s APTTbnh/chng=0,9-1,15

    Ko di > 8s so vi chng * Ko di : > 1,2

    Bnh l >20s so vi chng

    _ Bin lun kt qu : APTT ko di trong cc trng hp sau

    Thiu yu t VIII , IX , X : bnh Hemphili A , B

    C khang ng lu hnh : iu tr heparin , chng ng dng lupus , mnh FDPs,.

    Bnh suy gan nng , Bnh Hi chng thn h ,.

    Gii thch 1 s trng hp lm thi gian APTT ko di

    iu tr Heparin :Heparin l cht chng ng ng tim ,n tc ng ln yu

    t thrombin (IIa) ,Xa lm b.i c.trc yu t IIa ,Xa do to phc Xa-AT III-IIa-

    heparin Mt tac dng yu t IIa , Xa. ng thi n gia tc hot ng cho

    cac yu t c ch M t nhin khac nh AT III , HC II . c bit l AT III (

    tc ng tng gp 2000-3000 ln khi c mt heparin ) .

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=V9dCV1dkZtU

    http://www.youtube.com/watch?v=V9dCV1dkZtU
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    30

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Bnh h thng lupus ban , c khng ng lupus ban : Khang ng Lupus

    ban bn cht l cac IgG , IgM . Cac khang th ny lm kt ta PL ca

    TCc ch s hot ha ca cac yu t cn PL nh II , X.

    Bnh suy gan gim tng hp yu t M

    Bnh hi chng thn h lm mt yu t M qua nc tiu ,.

    Ha cht ACTIN FS lm xt nghim thi gian APTT

    ng 1 ng 2

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    31

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    5. Thi gian PT (thi gian Prothrombin , thi gian Quick , t l

    prothrombin)

    _Nguyn l XN : Mau ton phn c chng ng bng NatriCitrat 3,8% em ly tm

    ly huyt tng ngho tiu cuthm 1 lng ti u hn hp Thromboplastin v CaCl2.

    o thi gian t lc thm ha cht n khi huyt tng bt u ng .

    _ Mc ch ngha : Kho sat con ng M ngoi sinh , qua nh gi cc yu t

    VII, X, V, II. y l xt nghim kh nhy nh gi M ngoi sinh.

    _Tin hnh:

    +) Dng c : B ly mau TM , 2 ng nghim loi 75 9,5mm, pipet , ng h , ni

    cach thy 370

    +) Ha cht :

    T sn xut t c th : Pha c th vi nc mui sinh l (dung dch m) theo t l c

    50mg c th + 1ml NaCl 90/00 ngoay u lin tc trong 30

    Thm 1ml CaCl2 0,025M ( t l 1:1 vi NaCl 90/00 ) lnght dch trong

    pha trn lm XN

    Mua t nh sn xut : L Thromborel ( np vng )

    +) Bnh nhn : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +) Quy trnh :

    B1: Ly mau TMcho vo l Natricitrat ti vch 2em ly tm 2000vng/10

    ly huyt tng ngho tiu cu

    B2: anh s , ghi tn ng nghim

    B3 : Ht 0,1ml huyt tng cho vo mi ng : 0,1ml/ng em 2 ng huyt

    tng v ng ha cht 370C / 3.

    B4 : Sau 3 , kho sat tng ng :

    ng 1: Thm 0,2ml ha cht v bm ng h lc ngang n 9sa ngang tm mt

    lc v quan sat n khi huyt tng bt u ngbm ng h dng li T1 gi

    nguyn n phn tch tc

    ng 2: Lm y ht ng 1 n khi huyt tng bt u ngbm ng h dng li

    T2 gi nguyn n phn tch tc

    _ Nhn nh kt qu

    Bnh thng :PTtb = 11-14s * T l Prothrombin = 70-140%

    Ko di : >2s so vi chng * Gim < 60% (cng gim t.gian cng ko di )

    PTbnh/chng=0,9-1,15

    ng 1 ng 2

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    32

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Ko di : > 1,15

    _ Bin lun kt qu : Thi gian PT ko di trong cc trng hp sau

    Thiu ht yu t M ngoi sinh : VII , X , V , II

    Thiu VTM K : iu tr ngoi tiu ha , dng khng sinh ko di , thiu bm sinh tr

    s sinh,.

    Dng thuc chng ng ng ung khang VTM K l dn xut ca Coumarin :

    Wafarin ,.

    C th c khang ng : iu tr heparin , khng ng dng lupus , FDPs,.

    Bnh DIC , Bnh gan , Hi chng thn h ,

    _ Lu : Xt nghim thi gian PT ph thuc nhiu vo ha cht thromboplastin ( v

    nhiu hang sn xut khc nhau v t nhiu ngun : c th , phi , c ln,.). V vy

    WHO a ra ch s INR-ch s bnh thng ha quc t ( International

    normalized ratio =INR ) , cho mi xt nghim theo cng thc

    = (

    )

    ISI- ch s nhy cm quc t ( Internation Sensitivity Index =ISI )

    Ch s INR c dng theo di bnh nhn s dng thuc chng ng khng VTM K

    an ton nn duy tr INR=2-4 . Nu 4 nguy c xut

    huyt.

    Gii thch mt s trng hp khin thi gian PT ko di :

    Thuc chng ng ng ung l dn xut ca Coumarin , n cnh tranh vi VTM K

    trong c thc ch hot ng ca cac yu t M ph thuc VTM K nh l : II , VII ,

    IX , X , Protein C , Protein S . C ch tac ng nh sau ( theo TS- Nguyn Anh Tr ):

    Thuc c tc dng c ch epoxyd reductasec, t lm tng t s oxyd / VTM K.

    Lng oxyd nhiu s cnh tranh vi VTM K1 , vng cm thVTM K1 b gim hiu

    lc.

    iu tr Heparin :Heparin l cht chng ng ng tim ,n tc ng ln yu t

    IIa,Xa lm bin i cu trc yu t IIa ,Xa(to phc Xa-AT III-IIa-heparin )Mt tac

    dng yu t IIa , Xa. ng thi n gia tc hot ng cho cac yu t c ch M t

    nhin khac nh AT III , HC II . c bit l AT III ( tc ng tng gp 2000-3000 ln

    khi c mt heparin ) .

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    33

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Bnh h thng lupus ban , c khng ng lupus ban : Khang ng Lupus ban

    bn cht l cac IgG , IgM . Cac khang th ny lm kt ta PL ca TCc ch s hot

    ha ca cac yu t cn PL nh II , X.

    Mnh FDPs sn phm ca qu trnh tiu si Fibrin / Fibrinogen : Sn phm thoai ha

    Fibrinogen/Fibrin l cac mnh X, Y , E , D ( s cp k phn TSH ).Cac mnh ny c

    tac dng c ch ngng tp TC ( nh hng ti CMB v yu t ph thuc

    phospholipid TC ). Ngoi ra mnh X, Y c ch s polymer ha ca

    FibrinmonomeFibrinpolyme ( mnh E , D tc ng yu hn ). c bit cac mnh E ,

    D tng hot ha PlasminogenPlasmin ( tng tiu Fibrinogen/Fibrin ) , thng qua vic

    tng hiu lc cac cht hot ha Plasminogen : t-PA , Tcu-PA .,,,,

    Bnh gan: Gan l c quan tng hp hu ht cac yu t tham gia qua trnh ng-Cm

    mau .Trong bnh suy ganchc nng gan gimKh nng tng hp cac yu t M

    gimri lon qua trnh M. Trong bnh vim gan tc mtKh nng to dch mt

    gim , cng vi s tc mtDch mt khng/gim xung ta trng nh tng ha

    lipid , to iu kin hp thu VTM K tan trong dunh hng n cac yu t ph

    thuc VTM K.

    Hi chng thn h : Gin mng lc cu thn , cng vi s km tai hp thu cac cht cn

    thit ng thn Lm mt nhiu cac yu t M.

    Ha cht lm xt nghim thi gian PT

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    34

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    6. Thi gian TT

    _ Nguyn l XN : Mau ton phn c chng ng bng NatriCitrat 3,8% em ly tm

    ly huyt tng ngho TCthm 1 lng ti u ha cht Thrombino thi gian t

    lc thm ha cht n khi huyt tng bt u ng.

    _ Mc ch ngha : Kho sat con ng M chung , anh gia Fibrinogen , giai on

    u chuyn FibrinogenFibrin , nh Thrombin

    _ Tin hnh

    +) Dng c : B ly mau TM , 2 ng nghim sch , pipet , ng h , ni cach thy

    +) Ha cht : L Thrombin ( 25 v/ml)

    +) Bnh nhn : : Anh b bnh l M g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr

    Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +) Quy trnh :

    B1: Ly mau TM >2mlcho vo l NatriCitrat ti vch 2em ly tm 2000vng/10 ly

    huyt tng ngho TC

    B2: anh s ghi tn ng nghim

    B3: Ht 0,1ml huyt tng v 0,1ml NaCl 9o/oo ( n nh pH cho Thrombin v n l 1

    enzym, c th thay bng dung dch m) cho vo 2 ng nghim (0,1ml huyt tng+0,1ml

    NaCl 9o/oo) / 1 ngem 2 ng huyt tng 370/3

    B4: Sau 3 kho sat tng ng

    ng 1: Thm 0,1ml ha cht v bm ng hlc ngang n 9sa ngang tm mt

    lc v quan sathuyt tng bt u ngbm ng h dng liT1 gi nguyn c

    phn tch tc.

    ng 2: lm y ht ng 1huyt tng bt u ngbm ng h dng liT2 gi

    nguyn c phn tch tc.

    Thrombin

    Fibrinogen

    (I)

    Fibrin monome

    Fibrin polymer ( Fibrin ha tan)

    Xem video quy trnh ti a ch

    http://www.youtube.com/watch?v=SgzTJAucbb8

    http://www.youtube.com/watch?v=SgzTJAucbb8
  • CM NANG HUYT HC NG MU

    35

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Nhn nh kt qu :

    Bnh thng : TTtb=15-20s TTbnh/chng=0,85-1,15

    Ko di : >5s so vi chng Ko di >1,15

    _ Bin lun kt qu : thi gian TT ko di trong cc trng hp sau

    Thiu ht yu t Fibrinogen :

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    36

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    BNG TM TT CC XT NGHIM CM-NG MU

    Tn XN S lng

    2 ngha

    Gi tr bnh thng / bt

    thng

    1.BT (MC)

    Kho sat qua trnh cm mau

    ban u , qua anh gia :

    yu t thnh mch + tiu cu

    v yu t Willebrand ,

    Fibrinogen

    Mu chy ph thuc Cht lng thnh mch

    S lng tiu cu

    Cht lng tiu cu

    Thiu yu t

    Willebrand+Fibrinogen

    +) Bnh thng :MC=1-4 +) Ko di : >6

    +) Nghi ng : 4-6 khi phi

    tin hnh li vi tai kia hoc

    dng pp Ivy

    2.Co cc

    mu

    Kho sat qua trnh CMB

    , qua anh gia cht

    lng v s lng ca tiu

    cu , Fibrinogen , yu t

    XIII

    Co cc mu ph thuc

    S lng v cht lng ca

    TC

    S lng v cht lng ca

    Fibrinogen

    Yu t XIII

    Th tch khi HC(hematocrit )

    Co cc mu nh gi 4 mc

    Co hon ton :

    HT 50-65% HC15

    +) Nghi ng : 10-15 , lm li

    bng APTT , Howell

    Ch : thi gian mu ng < 5

    khng c ngha chn on tnh

    trng Tng ng (T) , do n

    chu nh hng bi nhiu yu t

    : nhit , mi trng xung

    quanh , lng mu,.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    37

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    4.M trn

    ng

    Kho sat con ng M ni

    sinh

    +) Bnh thng :

    M = 5-12 +)Ko di >15

    +) Nghi ng : 12-15

    lm li bng Howell , APTT

    Ch : thi gian mu ng < 5

    khng c ngha chn on tnh

    trng Tng ng (T)

    Nhn xt : Thi gian mu ng

    trong ng nghim c nhiu u

    im hn M trn lam do c

    thc hin 370C gn iu kin c

    th nht , mt khc n khng

    chu nhiu nh hng bi mi

    trng xung quanh (bi , hi

    nc ) v do c chia bng

    bm nn lng mu l chnh

    xc hn . Tuy nhin nhc im

    ca pp l dng mu ton phn.

    5.Howell

    Kho sat con ng M ni sinh

    , anh gia giai on hot ha yu

    t XXa

    Thi gian Howell ph thuc:

    +)Yu t VIII, IX, X ( XII, XI

    ,PK, H.M.W.K )

    +) SL v CL Tiu cu ( yu t 3

    phospholipid )

    Bnh thng :

    Howelltb = 130-230 Ko di > 60s so vi chng

    Ch : Thi gian Howell ngn

    hn bnh thng khng phn nh

    c tnh trng tng ng.

    Nhn xt : Thi gian Howell c u

    im hn M trong ng nghim l

    dng huyt tng giu tiu cu ,

    loi b i HC , BC. V dng huyt

    tng giu TC nn khi thi gian

    Howell ko di , khng th xc

    nh c do bt thng v yu t

    M hay do TC y chnh l

    nhc im ca pp , tuy nhin n

    l XN thng xuyn theo di iu

    tr Heparin.

    6.APTT

    Thi gian APTT kho sat con

    ng M ni sinh , giai on

    hot ha yu t XXa , khng

    ph thuc yu t 3- phospholipid

    ca TC , nn n l xt nghim ti

    u nht nh gi M ni sinh

    Thi gian APTT ch ph thuc

    yu t IX , VIII

    Bnh thng :

    APTTtb = 30-40s Ko di > 8s so vi chng

    Bnh l >20s so vi chng

    APTTbnh/chng=0,9-1,15 Ko di : > 1,2

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    38

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    7.PT

    Kho sat con ng M

    ngoi sinh , qua nh gi

    cc yu t VII, X, V, II. y l

    xt nghim kh nhy nh gi

    M ngoi sinh

    Bnh thng :

    PTtb = 11-14s Ko di : >2s so vi chng

    T l Prothrombin = 70-140% Gim < 60% (cng gim t.gian

    cng ko di )

    PTbnh/chng=0,9-1,15 Ko di : > 1,15

    8.TT

    Kho sat con ng M

    chung , anh gia Fibrinogen ,

    giai on u chuyn

    FibrinogenFibrin , nh

    Thrombin

    TT ph thuc : nng

    Fibrinogen trong mu , cht

    lng Thrombin

    Bnh thng :

    TTtb=15-20s Ko di : >5s so vi chng

    TTbnh/chng=0,85-

    1,15 Ko di >1,15

    ng 1

    ng 2

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    39

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    TIU SI HUYT

    1. Qua trnh M to ra cc mau ng cm mauTuy nhin , nu cc mau ng ny c

    tn ti mi trong lng mch s gy nn nguy c tc mch ngn nga u xy ra ,

    trong c th c c ch Tiu si huyt lm tan cc mau ng sau khi tn thng

    lnh mnh.

    2. Tiu si huyt (TSH) c s tham gia ca yu t plasminogen trong mau , n khng gy

    tac ng TSH, m cn phi c cac cht hot ha t-PA , Tcu-Pa , chuyn thnh Plasmin ,

    gy ra tac ng tan cc mau cha si Fibrin/ Fibrinogen.

    3.Tuy nhin , nu hot ng TSH lan trn c th dn ti bin chng chy mau , do , cn

    c cac yu t c ch qua trnh TSH. Cac cht c ch TSH y gm 2 nhm

    Nhm 1l : c ch s hot ha PlasminogenPlasmin , thng qua bt hot yu t hot

    ha Plasminogen l t-PA , Tcu-PA

    Nhm 2 gm : Cac cht khang PlasminLm mt tac dng tiu cc mau ca Plasmin

    _ Sn phm ca qua trnh TSH , li tham gia iu ha M mc khac nhau. ( s trnh

    by r phn sn phm TSH )

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    40

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    I. CHT THAM GIA TIU SI HUYT

    A - Plasminogen v Plasmin

    TN C IM VAI TR

    1.Plasminogen

    _Bn cht l chui Euglobulin

    gm 791aa

    _ Sn xut ti gan , c mt trong huyt

    tng , TB BC on trung tnh , mng TC

    ,b mt TB ni mc, dch bao khp.

    _ Nng trong mau : 0,13-0.2 g/l

    _ Plasminogen tng trong 1 s bnh :

    Nhim trng , phn ng vim , thai nghn

    Gim trong bnh gan , iu tr chng

    ng ,.

    _ Plasminogen khng bn vng vi nhit

    v pH trung tnh , b mt hot tnh 560C

    _ L tin t khng hot

    ng ca Plasmin.

    _ V vy , nu cha c s

    xut hin ca Fibrin th tac

    ng tiu si huyt cha

    xy ra.

    2.Plasmin

    _ Do ngun gc hnh thnh t

    plasminogen , nn v cu to , trnh t sp

    xp aa , tnh KN ging plasminogen

    _ Plasmin hot ng pH trung tnh

    _ Plasmin ch hnh thnh khi

    trong c th c cc mau

    ng , vi s c mt ca si

    Fibrin. Ch bnh thng

    trong c th khng c

    plasmin.

    _ Plasmin c ph tac dng

    rng , n khng ch phn

    hy Fibrin/Fibrinogen , m

    cn phn hy c yu t :

    v-WF , V , VIII , XIIIa ,......

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    41

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    II. CHT HOT HA PLASMINOGEN

    _ Plasminogen mun phat huy tac dng phi c hot ha , hnh thnh nn Plasmin.

    C rt nhiu cht hot ha Plasminogen , c bit quan trng y l 2 cht t-PA , v

    Tcu-PA ( Urokiase )

    TN C IM VAI TR

    1. t-PA

    _ t-PA sn xut ch yu TB ni

    mc , 1 t c sx t TB cnh

    biu m , Mu TC , BC mono,...

    .

    _ t-PA hot ha Plasminogen

    cc i pH kim

    _t-PA ch hot ha PlasminogenPlasmin

    khi c s xut hin ca Fibrin.

    _Tac dng lm tiu Fibrin ca t-PA rt

    mnh :do t-PA v Plasminogen cng c

    gn trc tip ln si Fibrin, v tr lysin.

    _ Tac dng trn cng xy ra vi

    Fibrinogen nhng t hn nhiu , do v tr

    gn trn Fibrinogen b che khut.

    2. Tcu-PA

    (Urokiase)

    _ Urokiase c sn xut bi TB

    thn di dng tin cht Pro-

    Urokiase v c o thi qua

    nc tiu.

    _ Pro-UrokiaseUrokiase , nh

    s tac ng ca Plasmin

    Kallikrein , XIIa

    _ Urokiase ( Tcu-PA) hot ha

    plasminogenplasmin , bng cach ct i 1

    lin kt peptid : tc ng ny xy ra d c

    hay khng s xut hin ca Fibrin

    iu ny cho thy , Tcu-PA tiu

    Fibrinogen nhiu hn tiu Fibrin.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    42

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    S phi hp tc ng ca t-PA v Tcu-PA , trong hot ha PlasminogenPlasmin

    MT S CHT C TC DNG HOT HA PLASMINOGEN KHC :

    1. Staphylokiase (SPK)

    _ Staphylokiase l 1 men do T cu vng ( S.aureus ) tit ra trong qua trnh sng ,

    N to phc SPK-plasminogen , qua chuyn plasminogenplasmin. Phc ny s

    b bt hot bi 2-antiplasmin ( 2-AP)

    _Ngc vi Staphylokiase , TCV c men Coagulase , hot ha hnh thnh si Fibrin

    bao quanh VKbo v VK trc tn cng ca TB , BC on ,.

    2. Streptokiase (SK) ( c thm trong Vi sinh 2 )

    _ Streptokiase l 1 men do Lin cu ( Streptococus) tit ra trong qua trnh sng.

    _ Steptokiase cng to phc vi plasminogen SK-plasminogen,qua chuyn

    plasminogenplasmin

    3. Bat-PA

    _Bat-PA c nc bt loi di ht mau , n cng l cht hot ha plasminogen

    4. Yu t Kallikrein v XIIa

    _ Khi c mt Kininogen CPT , n hot ha Pre-KallikreinKallikrein. Cht ny c

    tac dng chuy Pro-UrokiaseUrokiase . Yu t XIIa cng c tac dng nh vy

    5. Cc cht hot ha khng c hot tnh men v s t hot ha ca Plasminogen

    _ Cc cht Clorofom , dn xut benzene , ure ,. Thc y chuyn plasminogen

    thnh plasmin thng qua vic gii phng plasminogen khi cht c ch.

    _ Plasminogen cng c th t hot ha thnh Plasmin 200C v pH=7,8

    _ Trypsin v Plasmin cng c kh nng hot ha Plasminogen

    Pro-Urokiase (Scu-PA)

    TB thn

    Urokiase ( Tcu-PA)

    t-PA

    TB ni mch

    Plasminogen Plasmin

    Fibrin

    (ccng)

    Sn phm thoai ha FDPs Tc gi s : TS- Nguyn Anh Tr

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    43

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    III. CC CHT C CH QU TRNH TIU SI HUYT

    A. Cht c ch hot ha

    Plasminogen B. Cht khng Plasmin

    PAI-1 : c ch t-PA v tcu-PA

    ,bng cch to phc bt hot , c

    kh hic ch hot ha

    plasminogen

    _Nng trong huyt tng :

    1-100ng/ml

    _ PAI-1 tng trong PNCT , ngi bo

    ph , T , vim-nhim khun

    1.2-Antiplasmin (2-AP )

    _ 2-AP c tng hp t gan , c ch trc tip

    plasmin , v c ch c cht hot ha plasminogen

    (t-PA , tcu-PA )nhng chm

    _ 2-AP gn c nh vo v tr hot ng ca

    plasmin v c ch v tr hot ng , lin kt ny

    lc u c th hi c , nhng v sau th khng

    hi phc

    _Ngoi ra, nh tac ng ca yu t XIIIa , 2-AP

    lin kt trc tip vi chui Fibrin , t hn ch s

    c nh Plasminogen vo Fibrin

    PAI-2 : c ch t-PA hot ha ,

    c bit l Tcu-PA

    _ PAI-2 : tng ch yu khi c thai ,

    LXM th M4 , M5, khi u,..

    2.Antithrombin III ( AT III)

    _AT III l cht c ph tac dng rng , ngoi c ch

    hot ng yu t M , n cn l cht khang

    plasmin. Bng cach to phc vi plasminmt tac

    dng ca plasmin

    3. 1-Antitrypsin (1-AT)

    _ Nh ni phn II5 , Trypsin cng l cht c kh nng hot ha plasminogen.

    _ 1-Antitrypsin cng ging AT III l cht c ph tac dng rng ngoi c ch hot ng

    yu t M , n cn l cht khang plasmin lm mt tac dng ca Trypsin bng cach ct i

    1 lin kt peptid

    4. Cht c ch C1 _ Quay tr li vi phn II2 , Pro-UrokiaseUrokiase , nh s tc ng ca Plasmin, Kallikrein , XIIa.

    _ Nh vy , cht c ch C1 c ch TSH bng cach ngn khng cho

    Pro-Urokiase---------Urokiase hay cac cht hot ha plasminogen ph thuc h t/xc ni

    chung

    5. 2-Macroglobulin (2-MG) cng l 1cht khang Plasmin

    S IU HA QU TRNH TIU SI HUYT

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    44

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Pro-Urokiase (Scu-PA)

    TB thn

    Urokiase ( Tcu-PA)

    t-PA

    TB ni mch

    Plasminogen Plasmin

    Fibrin

    (ccng)

    Sn phm thoai

    ha FDPs

    PAI-1

    PAI-2

    1.2-Antiplasmin (2-AP )

    2.Antithrombin III ( AT III)

    3.1-Antitrypsin (1-AT)

    4.Cht c ch C1

    5. 2-Macroglobulin (2-MG)

    Tc gi s : L Vn Cng ci bin

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    45

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    NHC LI S NG MU

    X

    XII XIIa +PK +Kininogen

    XI XIa + Ca2+

    IXa + VIII +Ca2++PL

    Yu t tip xc

    (XI , XII , PK , H.M.W.K )

    V, PL , Ca2+ Prothrombinase

    Prothrombin

    (II)

    Thrombin

    ( Ia )

    Fibrinogen Fibrin monome

    Fibrin ha tan + XIIIa+Ca2+

    Fibrin khng tan

    IX

    Xa Thromboplastin+VIIa+Ca2+

    Giai on 1

    Giai on 2

    Giai on 3

    Tc gi s : L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    46

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    NHC LI IU HA M CA CHT

    C CH M

    AT III

    Thrombin

    Kallikrein

    IXa

    Xa

    XIa XIIa

    VIIa

    1-AT 2-MG

    HC2

    Cht c ch C1

    TFPI

    Va+VIIIa

    Protein C Protein S

    Tc gi s : L Vn Cng

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    47

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    IV. SN PHM CA THOI HA FIBRIN-MNH FDPs 1. Di tac ng tiu si Fibrin ca plasmin , sn phm ca qua trnh l cac mnh

    FPDs ( Fibrin degradation products )

    2. FPDs ch yu gm c 4 mnh ( chui ) : mnh X , mnh Y , mnh E , mnh D.

    Trong mnh X-Y xut hin sm trong qua trnh thoai ha , mnh E-D xut

    hin mun hn , khong sau 24h tac ng ca plasmin ln Fibrin.

    3. Hiu lc sinh hc ca cc mnh FDPs ln qu trnh ng-cm mu

    Cac mnh FDPschng ngng tp TCkim sot CMB v M , ngoi ra ha

    hng ng BC monocyte.

    Cac mnh X-Yc ch qu trnh polymer ha ca cc Fibrin monomerhn ch

    qu trnh M ( Cc mnh E-D cng c tc ng ny nhng yu hn nhiu )

    Cac mnh E-Dtng hiu lc ca cc cht hot ha plasminogen ( t-PA , tcu-PA ,

    Kallikrein , XIIa,. )tng qu trnh TSH.

    4. Hiu lc sinh hc ca cac mnh FDPs v c bn l c li cho c th , v chng

    tham gia v h thng iu ha ng-cm mau v TSH , hn ch ti a qua trnh

    tha , khng c li

    _ Tuy nhin , trong mt s iu kin , th n l ngi n gy nn bin chng

    bnh l huyt khi xut huyt.

    V. CC XT NGHIM KHO ST QU TRNH TSH 1. Thi gian tiu euglobulin ( Nghim php Von-Kaulla )

    _ Nguyn l XN : Huyt tng giu TC c pha long vi nc ct v acid

    ha nhm lm ta yu t Fibrinogen v cc yu t hot ha TSH ( t-Pa ,

    plasminogen hot ha ) , ng thi loi b cc yu t c ch TSH ( cht c ch

    TSH , yu t VII t b ta). Sau ha tan ta vi nc mui sinh l , ri lm

    ng tr li (nh Howell ).o thi gian t khi ng ti khi tan hon ton.

    _ Mc ch ngha : anh gia mc hot ng ca h thng tiu si huyt

    y l XN cn thit :

    Theo di iu tr tiu huyt khi.

    Chn on tnh trng tiu Fibrin tin pht v th pht , pht hin tnh trng tiu

    Fibrin tim tang ( trong x gan , trc khi m tim )

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    48

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Tin hnh :

    +) Dng c : ng nghim , pipet , ng h , ni cach thy

    +) Ha cht :A.acetic 2% ,

    m Michaelis pH=7,35 ( empha long t l 1:4 vi NaCl 0,9%)

    NaCl 0,9%

    CaCl2 0,1M

    +) Bnh nhn : Khng c dng thuc chng ng . Hi (Anh b bnh l M

    g cha ? Ung thuc Aspirin khng ? iu tr Heparin khng ? ( ch hi ko

    mt im , hoc s b nh hng n kt qu XN )

    +)Quy trnh :

    B1: Ly >2ml mau TMcho vo l Natricitrat 3,8% ti vch 2em ly tm

    1500vng/10 ly huyt tng giu tiu cu.

    B2: anh s , ghi tn ng nghim

    B3: Ht 0,3ml huyt tng thm 3ml nc ctthm 1 git A.acetic 2% ,

    kim tra c pH=5,2

    B4: em ly tm 3000vng/15gn b phn trong (yu t c ch TSH) + gi li

    phn trong ( yu t hot ha TSH)Dng giy thm, thm kh thnh ng (

    loi b hon ton phn yu t c ch c th bm vo ng )

    B5: Thm 0,3ml m Michaelis pH=7,35 ( pha )Dng que anh tan

    tathm 1git CaCl2 0,1Mem vo ni 370C ch ngGhi thi im

    ng v theo di thi gian tan hon ton , bng cch 15 nhc ng xem 1 ln.

    _ Nhn nh kt qu : Thi gian tan tiu euglobulin bnh thng >60

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    49

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Bnh l DICtiu th ht yu t M , yu t tiu Fibrinkhng th hnh thnh cc

    ng hoc c ng nhng khng tan.

    _ Cch phn bit hot ha Plasminogen qu mnh v tiu th ht

    Thm 1 git huyt tng bnh thng vo dung dch euglobulin ri

    thm Ca2+. Tin hnh nh KT , kt qu thu c :

    +) C ng c nhng sau tan ngay tiu Fibrin qu mnh

    +) C ng nhng >60khng tantiu th ht yu t hot ha

    2. Nghim php ru (ethanol) v Nghim php Protamin sulphat

    300ml huyt tng

    3000ml nc ct

    1 git A.acetic 2%

    3000vng/15

    m

    Michaelis

    pH=7,35

    300ml 1 git Ca2+

    vo ni 370C

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    50

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    _ Nguyn l XN: Thrombin tac ng ln Fibrinogen cac Fibrinmonomer ri tri qua

    qua trnh polymer ha thnh Fibrin . Mt t Fibrinmonomer khng c polymer ha s

    to thnh phc ha tan vi Fibrinogen v cc mnh FDPsPhc ny s c phat hin

    nh Ethanol / Protamin sulphat do b gel ha.

    _ Mc ch ngha : Nghim phap ru (ethanol) v Nghim phap Protamin sulphat

    dng tnh chng t trong mu mau XN c phc hp ha tan l bng chng ca tnh

    trng ng mau ri rac lng mch DIC. y l xt nghim chn oam DIC , tuy nhin

    trng hp m tnh khng c ngha loi tr DIC.

    _ Tin hnh :

    +) Dng c : ng nghim , pipet , ni cach thy , may ly tm

    +) Ha cht : Ethanol 50% , Protamin sulphat 1%

    Chng(+): thm 0,1ml thrombin (0,2 v NIH/ml) vo 0,9ml huyt tng citrate

    370/30si Fibrin s hnh thnhem quay ly tm phat hin r hn.

    +) Bnh nhn : Khng c dng thuc chng ng . Hi (Anh b bnh l M g cha ?

    Ung thuc Aspirin khng ? iu tr Heparin khng ? ( ch hi ko mt im , hoc s b

    nh hng n kt qu XN )

    +)Quy trnh nghim php ethanol

    B1:Ly mau TM >2mlcho vo l Natricitrat 3,8% ti vch 2em ly tm 1000vng/10

    ly huyt tng giu TC.

    B2: anh s , ghi tn ng chng , ng th

    B3: Ht 0,45 ml huyt tng giu TCthm 0,15ml Ethanol 50% y nt kn

    370C/40 ly ng ra xem c gel ( ng ) kt qu (+) .

    +) Quy trnh nghim php Protamin sulphat

    Ht 1ml huyt tng giu TC cho vo 2 ng chng/ng th thm vo mi ng

    0,05ml protamin sulphatt trong ni cach thy 3 Kt qu (+) khi c gel.

    +) Nhn nh kt qu :

    _ C gel (+) Bnh nhn c tnh trng DIC

    _ Khng gel (-) Phi hp vi cc XN khc , cha loi tr DIC

    Ch : Khng nn pha t cn 70 , cn 90 thnh cn 50 v s khng chnh xac. Do pha

    nhiu ln gy ra sai s. Nn s dng cn tuyt i pha. Nu pha thp hn 50 th khng

    to gel. Ln hn 50 s kt ta fibrinogen. Do o ngi ta thy 50 l tt nht.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    51

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    3. nh lng D-Dimer trong huyt tng

    _ Sn phm thoai ha Fibrin (FDPs) gm 4 mnh X-Y-E-D .

    Sn phm thoai ha cui cng l D-D ( D-Dimer) . Nh vy

    D-Dimer xut hin khi hnh thnh cc mu ng v cc mu

    ng t tiu bi plasmin.

    _Nguyn l XN :Dng ht latex gn KT n dng chng li

    Fibrin D-dimerqua nh lng Fibrin D-dimer c trong

    huyt tng.

    _Nng bnh thng: Fibrin D-dimer = < 200 mg/l

    _ Mc ch ngha : y l xt nghim c gia tr chn

    oan huyt khi hay khng , tc mch do huyt khi hay do

    nguyn nhn khac

    D-dimer bnh thng : loi tr s hin din ca huyt khi trong c th

    D-dimer tng cao : gp trong DIC , tuy nhin 1 sinh l bnh thng cng gp , nn

    n khng c hiu chn oan cho bnh no c , cm lm thm cac XN khac.

    Dng c ha cht :

    B kit xt nghim D-dmimer gm :

    +) Latex Reagent : hn dch latex gn KT , KN D-dimer

    +) D-dimer hiu chun

    +) Dung dch m pha long

    +) Chng m , chng dng

    +) Tm card thc hin phn ngBan nh lng bng tay

    Tin hnh

    _ Ly mau TM chng ng Natricitrat 3.8% ly tm 2500 vng/15 ly huyt

    tng ngho TC

    _ Ban nh lng ( lm bng tay )

    +) Trong vng trn trn tm card lm xt nghim , thm 20l huyt tng cn kim

    tra ( khng pha long )

    +) Trong vng trn khac trn card , thm 20 l chng dng

    +) Trong vng trn khac trn card , thm 20 l chng m

    +) Thm vo mi vng trn 20 l Latex Reagent nghing v trn trong 3

    +) Kim tra ngng kt , so sanh vi chng dng v chng m anh gia kt qu.

    +) Trng hp dng tnh , ban nh lng bng cach pha long huyt tng cn

    kim tra theo t l 1/2, 1/ 4, 1/8, 1/6

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    52

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Mu kim tra Nng g/ml

    nguyn Pha 1/2 Pha 1/4 Pha 1/8 Pha 1/6

    (-)

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    53

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Thuc th, ho cht

    Dng thrombo-wellcotest kit (Wellcome reagents LTD. Beckenham, Kent)

    Tin hnh k thut

    - Tch huyt thanh:

    + Ly 2ml mu vo mt ng nghim chuyn dng cho xt nghim FDP (c cha

    thrombin v cht c ch tiu m mu ng nhanh v ngn nga tiu si huyt invitro).

    + ng mu vo thng cch thu 37C cho n khi cc mu bt u co, quay ly tm

    tch ly huyt thanh lm xt nghim.

    - Thc hin phn ng: + Pha long huyt thanh 1/5, 1/20 vi m glycin c trong b kit.

    + Ly mt git hn dch mi pha long ca huyt thanh nh vo phin knh vi

    mt git dch treo latex. Lc phin knh nh nhng cho n khi nhn thy ng-ng t bng mt

    th-ng (thi gian khng qu 2 pht).

    - Nu cht xt nghim l n-c tiu cng lm t-ng t nh- huyt thanh: cho 2 ml n-c tiu

    vo ng chuyn dng, t vo thng cch thu 37C khong 30 pht, sau lc n-c tiu

    qua giy lc hnh a (Whatman GF/B). Thc hin phn ng vi n-c tiu khng pha long

    v pha long 1/5.

    Kt qu

    - Huyt thanh: nu ng-ng kt pha long 1/5 th l-ng FDP trong huyt thanh khng

    qu 10 g/ml, nu ng-ng kt pha long 1/20 th l-ng FDP trong huyt thanh khng

    qu 40 g/ml.

    - N-c tiu: Nu ng-ng t n-c tiu khng pha long th FDP khng qu 2 g / ml, Nu

    pha long 1 /5 th FDP c trong n-c tiu nguyn khng pha long khng qu 10 mg /

    ml

    - Kt qu ca ph-ng php dng latex t-ng t vi ph-ng php dng hng cu x l bng

    acid tanic nh-ng n cho kt qu nhanh v tin cho nhng phng xt nghim khng lm

    th-ng xuyn.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    54

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    4.2 : nh l-ng FDP da vo ph-ng php min dch c ch ng-ng kt hng cu

    Nguyn l FDP c tnh khng nguyn, s phn ng vi khng th khng fibrinigen ng-i.

    Khi cho vo huyt thanh c FDP, khng th khng fibrinogen ng-i s b trung ho v do

    gim kh nng ng-ng kt hng cu -c gn fibrinogen (c ch ng-ng kt hng cu)

    Chun b thuc th, ho cht v dng c

    a. Thuc th:

    - Dung dch m pH 7,2

    - KH2PO4 0,15 M 23,9 ml

    - Na2HPO4 0,15 M 76 ml

    - NaCl 0,85 % 100 ml

    - Dung dch m phosphat citrat pH 6,4

    - 0,35 th tch Na2HPO4 0,15 M

    - 0,65 th tch KH2PO4 0,25 M

    - 1 th tch Natri citrat 0,1 M

    a. Huyt thanh ng-i bnh th-ng v huyt thanh bnh: - Ly 3 ml mu khng chng ng vo ng nghim c sn 10 mg cht c ch: acid amino

    caproic (hoc cht c ch Kuniet).

    - thng cch thu 370C trong 3 gi.

    - Quay ly tm 3000 vng/pht trong 10 pht, tch ly huyt thanh.

    b. Huyt t-ng chng:

    - Trn huyt t-ng citrat ca nhng ng-i bnh th-ng cng nhm hng cu h ABO.

    - Ly tm mnh 3000-5000 vng/pht trong 20 pht. nh l-ng fibrinogen trong huyt

    t-ng .

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    55

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    c. Huyt thanh chng fibrinogen ng-i:

    - Tim fibrinogen ng-i cho th to khng th. Khi c hiu gi cao t yu cu th ly mu

    th khng chng ng thu huyt thanh, kim tra bng in di min dch v hiu gi khng

    th tr-c khi l-u tr.

    d. Hng cu ng-i nhm O hoc hng cu cu

    - Ly 20ml mu, chng ng bng 3 ml ACD hoc citrat, mu l-u tr 2 ngy tr-c khi

    cm nhim.

    - X l hng cu vi acid tanic 1/200.000:

    + Ra hng cu 7 ln bng m pH 7,2.

    + Pha hng cu 5% trong m pH 7,2

    + X l vi acid tanic: 1 th tch hng cu 5 % vi 1 th tch acid tanic 1/200.000.

    nhit phng (c th trong gii hn 22- 37 C ) trong 20 pht.

    - Ra hng cu 3 ln bng m pH 7,2 v cui cng pha thnh hng cu 5 % trong m.

    e. Dng c vi ng-ng kt, khay nha nhiu hng l.

    Tin hnh k thut

    a. Hiu gi khng th :

    - Cm nhim hng cu

    + Hng cu 5% tip xc vi huyt t-ng ng-i pha long 1/250 trong dung dch m pH

    7,2.

    + Hng cu 5% tip xc vi huyt thanh pha long 1/250

    (1 th tch hng cu, 1 th tch huyt t-ng hoc huyt thanh pha long 1/250 370C

    trong 30 pht).

    + Ra hng cu 3 ln ri pha li 5%.

    - Chn nng khng huyt thanh

    + Pha long khng huyt thanh bng dung dch m pH 7,2 c cha 1% gelatin trn hai

    hng l.

    + Hng l 1 s c thm hng cu 5% tip xc vi huyt t-ng pha 1/250

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    56

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    + Hng l 2 c thm hng cu tip xc vi huyt thanh pha 1/250

    + nhit phng, sau 1-2 gi c ng-ng kt

    + Nng khng huyt thanh -c dng l nng ln hn 2 pha long so vi pha

    long cui cng cn ng-ng kt.

    b. nh l-ng FDP :

    - Pha long huyt t-ng chun (Pool -c nh l-ng fibrinogen) trong m pH 7,2 c 1

    % gelatin vi nng : 1/30, 1/90, 1/270, 1/540(Vi cc mu kim tra v huyt thanh

    bnh th-ng (c cht c ch) th pha 1/3, 1/9, 1/27...)

    - Cho 0,05 ml huyt thanh hiu gi chn vo mi l 10-30 pht 4C, thm vo mi

    l 0,05 ml hng cu 5% cm nhim nhit phng 2 h.

    Kt qu

    - Chng d-ng l hng c huyt t-ng chun.

    - Chng m l hng c huyt thanh ng-i bnh th-ng.

    - Mc ng-ng kt pha long ca mu cn kim tra -c so snh vi huyt t-ng

    chun.

    Th d; huyt t-ng chun c cha 300mg/l, fibrinogen c ch ng-ng kt 1/600 th mi

    pha long s l:

    300 1000 1 = 0,5g/ml.

    100 6000

    Nu c ch ng-ng kt xy ra 1/80 ca hng mu cn kim tra th trong mu s c

    0,5g/ml 80/1 =40g/mlFDP.

    Bnh th-ng FPDs trong huyt thanh c t 0-5g/ml.

    Nguyn nhn sai lm

    - Nng acid tanic khng thch hp x l hng cu

    - Khng huyt thanh khng m bo cht l-ng.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    57

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    5. Xc nh s c mt cc cht khng ng ng ni sinh

    _ Nguyn l

    Thi gian mt xt nghim ng mau ko di do: thiu ht mt hay nhiu yu t M

    hoc s c mt ca cht khng ng lu hnh.

    Pht hin khng ng lu hnh da vo kh nng b ca cc yu t ng mu.

    Thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt tng bnh thng v 1 th tch huyt

    tng ca bnh nhn thiu ht 1 hay nhiu yu t ng mau s gn bng thi gian

    ng ca huyt tng bnh thng.

    Trai li, thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt tng bnh thng v 1 th tch

    huyt tng ca bnh nhn c cht khang ng lu hnh s ko di gn bng thi gian

    ng ca huyt tng bnh nhn.

    _ Chun b

    +) Dng c:ng nghim, pipet, ni cach thy, may ly tm

    +) Ha cht:

    - Natri citrat 3,8%

    - Cephalin Kaolin

    - CaCl2 M/40

    - Huyt tng chng

    +) Bnh nhn: Khng s dng cac thuc chng ng.

    +) Tin hnh

    - Ly mau, chng ng bng natricitrat 3,8% theo t l 1/10

    - Ly tm tach huyt tng ngho tiu cu

    - Pha hn hp huyt tng chng v huyt tng bnh theo t l 1:1

    - Chun b 3 ng nghim, anh s 1,2,3

    - ng 1 cho 0,1 ml hn hp huyt tng bnh nhn v huyt tng chng

    - ng 2 cho 0,1 ml huyt tng chng

    - ng 3 cho 0,1 ml huyt tng bnh nhn

    - Thm vo mi ng 0.1 ml Cephalin Kaolin 37oC/ 3 pht.

    - Thm 0,1 ml CaCl2 M/40 vo ng 1, bm ng h. Lc ti 9s, quan sat mng ng v

    ghi kt qu.

    - Kho sat ng 2 v 3 tng t. Ghi kt qu.

    +) Kt qu:

    Khi thy kt qu thi gian ng ca mu huyt tng hn hp chng v bnh gn vi

    thi gian ng ca huyt tng bnh chng t s c mt ca cac cht khang ng lu

    hnh.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    58

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Ch s Rosner: (+) ( )

    ( )

    _ Nhn nh kt qu:

    < 12 khang ng ni sinh (-)

    12 15 khang ng ni sinh nghi ng.

    > 15 Khang ng ni sinh (+)

    C cac cht khang ng cac yu t: VIII, IX, XI, XII

    Cc cht khng ng ni sinh bao gm:

    + Antithrombin III (AT III): khang XIIa, XIa, IXa, Kallinkrein ...

    + 1 Antitypsin: kallikrein, XIa

    + Cht c ch C1: kallikrein, XII, XIa

    + Protein C, Protein S: VIIIa

    + Khang th khang yu t VIII

    + Khang th khang yu t IX

    + Cht c ch trong bnh Lupus ban : gy ta phospholipid

    Ngoi ra cn mt s yu t khac nh: nexin protease 1, 2 Macroglobulin

    _ Cc yu t nh hng kt qu xt nghim:

    +) Cht lng cephalin kaolin

    +) Huyt tng chng tp hp ca t hn 10 ngi.

    6.1 Xt nghim xc nh s c mt ca cc cht khng ng ngoi sinh

    Nguyn l

    Thi gian mt xt nghim ng mau ngoi sinh ko di do: hoc thiu ht mt hay nhiu

    yu t ng mau hoc s c mt ca cht khang ng lu hnh.

    Nguyn l phat hin khang ng lu hnh ngoi sinh da vo kh nng b ca cac yu t

    ng mau. Thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt tng bnh thng v 1 th tch

    huyt tng ca bnh nhn thiu ht 1 hay nhiu yu t ng mau s gn bng thi gian

    ng ca huyt tng bnh thng. Trai li, thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt

    tng bnh thng v 1 th tch huyt tng ca bnh nhn c cht khang ng lu hnh s

    ko di gn bng thi gian ng ca huyt tng bnh nhn.

    Dng c:

    - ng nghim, pipet, ni cach thy, may ly tm

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    59

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Ha cht:

    - Natri citrat 3,8%

    - Thromboplastin

    - CaCl2 M/40

    - Huyt tng chng

    Bnh nhn:

    - Khng s dng cac thuc chng ng.

    Tin hnh

    - Ly mau, chng ng bng natricitrat 3,8% theo t l 1/10

    - Ly tm tach huyt tng ngho tiu cu

    - Pha hn hp huyt tng chng v huyt tng bnh theo t l 1:1

    - Chun b 3 ng nghim, anh s 1,2,3

    - ng 1 cho 0,1 ml hn hp huyt tng bnh nhn v huyt tng chng

    - ng 2 cho 0,1 ml huyt tng chng

    - ng 3 cho 0,1 ml huyt tng bnh nhn

    - Pha hn hp thromboplastin : CaCl2 M/40 theo t l 1:1.

    - Thm 0,2 ml hn hp thromboplastin calci vo ng 1, bm ng h. Lc ti 9s, quan sat

    mng ng v ghi kt qu.

    - Kho sat ng 2 v 3 tng t. Ghi kt qu.

    Kt qu:

    Khi thy kt qu thi gian ng ca mu huyt tng hn hp chng v bnh gn vi thi

    gian ng ca huyt tng bnh chng t s c mt ca cac cht khang ng lu hnh.

    Ch s Rosner: (+) ( )

    ( )

    anh gia kt qu:

    < 12: khang ng ngoi sinh (-)

    12 15: khang ng ngoi sinh nghi ng.

    > 15: Khang ng ngoi sinh (+)

    - C cac cht khang ng cac yu t: II, V, VII, X

    Cc cht khng ng ngoi sinh bao gm:

    + Antithrombin III (AT III): Xa, Thrombin...

    + 1 Antitypsin: thrombin

    + 2 Macroglobulin: thrombin

    + Protein C, Protein S: thoai ha yu t V -> gian tip kim soat Xa v thrombin

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    60

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    + Nexin protease 1

    + TFPI (tissue factor pathway inhibitor Cht c ch con ng yu t t chc)

    + Cht c ch trong bnh Lupus ban : gy ta phospholipid-> ng hng s chuyn

    prothrombin(II) thnh thrombin(IIa). ng thi cnh tranh gy nh hng ti s hot ng

    ca yu t X.

    Cc yu t nh hng kt qu xt nghim:

    - Cht lng thromboplastin

    - Huyt tng chng tp hp ca t hn 10 ngi.

    - Huyt tng qua 4 gi.

    6.2 Xt nghim xc nh s c mt ca cc cht khng ng ( ni chung )

    _ Nguyn l

    Thi gian mt xt nghim ng mu ko di do: hoc thiu ht mt hay nhiu yu t ng mu hoc s c mt ca cht khng ng l-u hnh. Nguyn l pht hin khng ng l-u hnh da vo kh nng b ca cc yu t ng mu. Thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt t-ng bnh th-ng v 1 th tch huyt t-ng ca bnh nhn thiu ht 1 hay nhiu yu t ng mu s gn bng thi gian ng ca huyt t-ng bnh th-ng. Tri li, thi gian ng ca hn hp 1 th tch huyt t-ng bnh th-ng v 1 th tch huyt t-ng ca bnh nhn c cht khng ng l-u hnh s ko di gn bng thi gian

    ng ca huyt tng bnh nhn. _ Dng c, thuc th, ho cht

    - Bnh cch thu 37oC.

    - ng nghim 75x9,5mm. - ng h bm giy. - Huyt t-ng chng. - Tu theo loi xt nghim cn tin hnh (thi gian prothrombin hay thi gian kaolin-

    cephalin hot ho v.v) m chun b thuc th. _ Tin hnh k thut

    - Ly mu tch huyt t-ng: nh- xt nghim thi gian Howell - Tin hnh xt nghim ng thi vi 3 mu huyt t-ng trong cng iu kin: + Mu huyt t-ng chng. + Mu huyt t-ng bnh. + Mu huyt t-ng hn hp chng v bnh theo t l 1/1. - Ghi thi gian ng ca c 3 mu. Trong mt s tr-ng hp, tin hnh li xt nghim vi c 3 mu sau khi 2 gi bnh cch thu 37oC. _ Kt qu

    Thi gian ng ca mu huyt t-ng hn hp chng v bnh t l 1/1 ko di gn vi thi gian ng ca huyt t-ng bnh chng t s c mt ca khng ng l-u hnh. Cn tin hnh xc nh bn cht ca khng ng l-u hnh ny.

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    61

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    Thi gian

    Cephalin Kaolin

    Thi gian Prothrombin

    Thi gian Thrombin

    Cht khng ng l-u hnh chng:

    Ko di Bnh th-ng Ko di Ko di

    Bnh th-ng Ko di Ko di Ko di

    Bnh th-ng Bnh th-ng Bnh th-ng Ko di

    XII, IX, XI, VIII VIIa- thromboplastin t 61hoc. X, V, II Thrombin

    7.Xc nh hot tnh yu t III ca Tiu cu.

    _ Nguyn l: Hot tnh yu t 3 tiu cu xc nh bng s khc nhau ca thi gian -c

    phc hi Calci ca huyt t-ng sau khi -c hot ha bi Kaolin tr-c v sau khi loi b

    tiu cu. Bn nh l-ng -c nh gi qua -ng biu din thi gian ng ca huyt t-ng

    bnh th-ng vi s l-ng tiu cu 50G/L , 25G/L 12,5G/L

    Thuc th, ho cht

    - Mu chng ng bng citrat natri3,8% t l 1/10 trong ng nghim nha hoc thy tinh

    trng silicon. Quay li tm c huyt t-ng giu tiu cu v ngho tiu cu.

    - Dng huyt t-ng ngho tiu cu pha long huyt t-ng giu tiu cu, c 50 109 v

    12,5 109/ l, c th dng pool huyt t-ng ngho tiu cu ca ng-i bnh th-ng nh-ng

    lu.

    - Dng pool huyt t-ng ngho tiu cu bnh th-ng pha huyt t-ng giu tiu cu c s

    l-ng tiu cu 50 109, 25 109 v 12,5 109/ l.

    - CaCl M/ 40

    - Kaolin 5mg/ml hoc celit 15mg/ml.

    - m Michalis pH 7,3

    Tin hnh k thut

    - Trong cc ng nghim cha 0,1ml huyt t-ng c cha s l-ng tiu cu khc nhau: 50

    109, 25 109 v 12,5 109/ l v ngho tiu cu chng, 50 109, 25 109 ; v ngho tiu cu

    bnh.

    - t vo thng cch thy 370C,cho thm 0,1 ml hn dch Kaolin 5mg/ml hay celit

    15mg/ml lc u. ng 2 pht sau cho thm 0,1 ml CaCl M/ 40 bm ng h theo di thi

    gian ng.

    Kt qu

  • CM NANG HUYT HC NG MU

    62

    L VN CNG Khoa xt nghim i hc k thut y t Hi Dng

    - S khc nhau gia thi gian ng ca ng huyt t-ng giu v ngho tiu cu ni ln hot

    tnh yu t 3 tiu cu.

    - Qua thi gian ng ca cc ng huyt t-ng chng ta v -ng thng chun trn giy bn

    Logarit vi trc tung l thi gian ng, trc honh l cc nng tiu cu (50 109/l t-ng

    -ng 100%, 25 109 /l t-ng -ng 50%...).T th ny tnh -c hot tnh yu t 3 tiu

    cu ca bnh nhn qua thi gian ng.

    Nguyn nhn sai lm

    - Mu ly lu qu 3 gi mi lm xt nghim.

    - Pha long tiu cu khng chnh xc.

    8. nh lng yu t XIII

    Nguyn l

    Yu t XIII -c hot ho trong qu trnh ng mu nh Ion calci v thrombin. Yu t XIII hot ho lm n nh cc fibrin.

    Khi c yu t XIII cc fibrin s khng ho tan trong dung dch ure 5 mol/l, cn cc fibrin -c to t huyt t-ng thiu yu t XIII s b tan.

    Thuc th, ho cht

    - Huyt t-ng Citrat ca bnh v ca chng.

    - CaCl2 M/40

    - Ure 5 mol/l (300 g/l)

    Tin hnh k thut

    - Chun b 2 ng nghim thu tinh 75 x12 mm

    - Cho 0,2 ml huyt t-ng chng hoc bnh vo mi ng