HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞIhemsirelik.ssbf.omu.edu.tr/files/hemsirelik.ssbf... · Hasta Kabulü ve Taburcu Edilmesi Hasta Yatağı Yapımı Laboratuvar Uygulama ve

T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞI

DERSTEN SORUMLU ÖĞRETİM ELAMANLARI

A Şubesi

Doç. Dr. Zeliha KOÇ

Öğr. Gör. Zeynep SAĞLAM

Araş. Gör. Cansev BAL

B Şubesi

Dr. Öğr. Üye Seval AĞAÇDİKEN ALKAN

Dr. Öğr. Üye Nihal ÜNALDI BAYDIN

Araş. Gör. Tuğba KAVALALI ERDOĞAN

Araş. Gör. Sevil MASAT HARBALİ

SAMSUN

2019-2020/Güz

İÇİNDEKİLER

1. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ

1.1. Dersin Tanımı ve Amacı ................................................................................................................... 1

1.2. Dersin Genel Hedefleri ...................................................................................................................... 1

1.3. Dersin Programdaki Yeri ................................................................................................................... 1

1.4. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri .............................................................................................. 2

1.5. Dersin Değerlendirmesi ....................................................................................................... 2

2. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

2.1. Hemşirelik Esasları-I Dersi Haftalık Ders İçeriği ............................................................................. 3

3. UYGULAMA REHBERLERİ

3.1. İçinde Hasta Olmayan Yatak Yapımı…………………...………………………………………...15

3.2. İçinde Hasta Olan Yatak Yapımı ..................................................................................................... 16

3.3. Nabız Değerlendirmesi (Radyal Arterden Ölçüm) .......................................................................... 17

3.4. Solunum Değerlendirmesi ............................................................................................................... 17

3.5. Beden Isısının Ölçülmesi: Aksiller Yol ........................................................................................... 18

3.6. Beden Isısının Ölçülmesi: Oral Yol ................................................................................................ 19

3.7. Beden Isısının Ölçülmesi: Timpanik Membran Yol........................................................................ 20

3.8. Beden Isısının Ölçülmesi: Rektal Yol ............................................................................................. 21

3.9. Kan Basıncının Değerlendirilmesi .................................................................................................. 22

3.10. Koruyucu Pozisyon: Supine Pozisyonu Verme ............................................................................. 23

3.11. Koruyucu Pozisyon: Lateral Pozisyon Verme .............................................................................. 24

3.12. Koruyucu Pozisyon: Prone Pozisyonu Verme .............................................................................. 25

3.13. Koruyucu Pozisyon: SemiFawler Pozisyonu Verme…..…………………………....………..….26

3.14. Muayene Pozisyonu: Litotomi Pozisyonu Verme………………..……….……………………..27

3.15. Muayene Pozisyonu: Dorsal Rekümbent Pozisyonu Verme……………..……..……..………...28

3.16. Muayene Pozisyonu: Sim’s Pozisyonu Verme……..…………….…………....................……...29

3.17. Muayene Pozisyonu: Knee Chest Pozisyonu Verme.……………………………..…………......30

3.18. Tedavi Pozisyonu: Ortopne Pozisyonu Verme.……………………………………………..…...31

3.19. Tedavi Pozisyonu: Trandelenburg Pozisyonu Verme..………………...……………………..…32

3.20. Steril Eldiven Giyme ve Çıkarma………………………………………………………………. 33

3.21. Oral İlaç Hazırlama ve Uygulama……………………………………………………………….34

3.22. Ampulden İlaç Çekme…………………………………………………………………………...35

3.23. Flakondan İlaç Çekme…………………………………………………………………………...36

3.24. İntravenöz Branül Uygulama…………………………………………………………………….37

3.25. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Hazırlama ve Uygulama…………………………………………….38

3.26. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Takibi Yapma……………………………………………………….40

3.27. İntravenöz İlaçları Puşe Yolu ile Uygulama……………………………………………………..41

3.28. Subkutan (SC) Enjeksiyon Uygulama……………………………………………….…………..42

3.29. İntramüsküler (IM) Enjeksiyon Uygulama……………………………………………………....43

3.30. Buruna İlaç Uygulama………………………..………………………………………………….45

3.31. Göze İlaç Uygulama……………………………………………………………………………..46

3.32. Kulağa İlaç Uygulama…………………………………………………………………………...47

3.33. Deriye İlaç Uygulama……………………………………………………………………………48

3.34. İnhalasyon Yolu ile İlaç Uygulama…………………………………………...………………....49

3.35.Vajinal Yol ile İlaç Uygulama…………………………………………………………………....50

3.36. Rektal Yol İle İlaç Uygulama…………………………………………………………………....51

4. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ LABORATUVAR UYGULAMA DEĞERLENDİRME

FORMU…………………………………………………………………………………………….....52

5. HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA USUL VE ESASLARI

TALİMATI…………………………………………………………………………………………...53 6. HEMŞİRELİK ESASLARI- I DERSİ KAYNAK LİSTESİ……………………………………54

7. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK

BÖLÜMÜ UYGULAMALI DERSLER İLKE, USUL VE ESASLARI………………………….55

1

T.C


SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

1. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ

1.1. Dersin Tanımı ve Amacı

Öğrencilerin hemşirelik esasları ile ilgili temel kavramları öğrenerek; ülke

gereksinimleri doğrultusunda birey, aile ve toplumun sağlığının geliştirilmesinde ve

korunmasında hemşireliğin önemini, rol ve işlevlerini, diğer sağlık disiplinleri ile ilişkilerini

kavramasını, birey ve ailesinin bakım sürecine ilişkin sağlık sorunlarının doğru belirlemesini

ve çözümlemesini sağlamaktır. Ayrıca öğrencilerin bu konudaki bilgi, beceri ve yeteneklerini

geliştirmektir.

Dersler öğrenmeyi destekleyici eğitim araçlarının (Gelişmiş Hasta Simülatörü, IV

Enjeksiyon Maketi, IM Enjeksiyon Maketi, İntradermal Enjeksiyon Maketi, Subcutan

Enjeksiyon Maketi, Kan Basıncı Eğitim Kol Maketi vd) kullanımı ile zenginleştirilmektedir.

Öğrencilerimize temel becerilerde kliniğe hazırlık amaçlı laboratuvar uygulaması yapma

fırsatı sunulmaktadır.

1.2. Dersin Genel Hedefleri

Bu derste öğrenci;

Hemşireliğin temel kavramlarını ve hemşirelik uygulamaları ile ilgili kuramları açıklar.

Hemşirelik uygulamaları ile ilgili bilgiyi, mesleki işlev ve uygulamalarında kullanır.

Bireyin gereksinimlerini holistik ve hümanistik yaklaşımla belirler.

Hemşireliğin profesyonel değerlerini bilir ve bakım süreci ile ilişkilendirir.

Hemşirelik felsefesini bilir ve tanımlar.

1.3. Dersin Programdaki Yeri

Bu ders Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü birinci sınıfının güz döneminde

verilir. Ders 39 saat teorik, 104 saat laboratuvar uygulamasını içeren 5 ECTS kredilik bir

derstir. Dersin uygulamasından en yüksek faydayı sağlamak üzere teorik ve laboratuvar

uygulamaları birbirini takiben yapılır. Öğrencilerin devamsızlıkları teori ve laboratuvar

uygulaması olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmaktadır.

2

1.4. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri

Dersin işlenişinde; power point, rol-play, soru-cevap ve uygulama maketleri ile beceri

geliştirme yöntemleri kullanılır. Mesleki beceri uygulamaları öğretim elemanı ile birlikte her

öğrenciye maket/simülatör üzerinde uygulayarak öğretilir. Becerinin tüm aşamaları eksiksiz

ve doğru olarak yapılana kadar işlem tekrar edilir.

Öğrencinin ders kaynağından ilgili konuyu okuyarak gelmesi ders verimini artırması

için önemlidir.

1.5. Dersin Değerlendirmesi

Ders değerlendirmesini bir ara sınav bir final sınavı ve uygulama notu

oluşturmaktadır. Uygulama notu ara sınav ve final sınavına % 50 oranında etki eder.

Uygulama notu, her bir quiz sınavının %20’si olmak üzere iki quiz sınavı (%40) ve

Hemşirelik Esasları I Dersi Laboratuvar Uygulama Değerlendirmesinin % 60’ı alınarak

hesaplanır.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü

Uygulamalı Dersler İlke, Usul ve Esasları ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Öğretim

Sınav Yönetmeliğine göre teorik derslerin % 30’ undan ve uygulamalı derslerin % 20’sinden

fazlasına devam etmeyen öğrenci final sınavına alınmaz.

Derse devam koşulunu sağlamayarak devamsızlıktan kalan öğrenci bahar döneminde

yer alan Hemşirelik Esasları II dersini alamaz.

3

2. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

2.1. HEMŞİRELİK ESASLARI I DERSİ HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

TARİH

ÖĞRETİM

ELEMANI

KONU

İÇERİK

ÖN HAZIRLIK

1.Hafta

A Şubesi

Doç. Dr. Zeliha Koç

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş.Gör. Cansev Bal

B Şubesi

Dr. Öğr. Üye Seval

Ağaçdiken Alkan

Dr. Öğr. Üye Nihal

Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

Sağlık Bakım Sistemi, Sağlık

Ekibi ve Hemşirenin Rolleri

Hasta Yatağı Yapımı

Laboratuvar Uygulama ve

Değerlendirmesi

Dersin Tanıtımı ve Ders Öncesi

Bilgilendirme

Dünya’da Hemşireliğin

Tarihsel Gelişimi

Ülkemizde Hemşireliğin

Tarihsel Gelişimi

Sağlık Sistemi

Sağlık Ekibi

Hemşirenin Rol ve

Sorumlulukları

Hasta Yatağının Önemi

Hasta Yatağının Yapılması

Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M.,

Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik

Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara

2009.

Karadağ A, Atabek Aştı T. Hemşirelik Esasları Hemşirelik

Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akamademi Yayıncılık, 2016.

Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve

Fonksiyonları, Palme Yayıncılık, 2015.

Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s

Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice

Tenth Edition, Pearson, 2016.

Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of

Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of

Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh,

North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins,

2011.

2.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Hemşirelikte Temel Kavramlar

Kavram

Kuram

Hemşirelikte temel kavramlar

- Çevre Kavramı

- İnsan Kavramı

- Sağlık/Hastalık Kavramı

Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve

Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011

Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M.,

Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik

Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara

4


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Hasta Kabulü ve Taburcu

Edilmesi

Hasta Yatağı Yapımı


Değerlendirmesi

- Hemşirelik Kavramı

Hemşirelik modelleri

Hastanın Hastaneye Kabulü

Hastanın Taburcu Edilmesi

2009.


Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık.








Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH,

Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition,

F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

5

3.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Hemşirelikte Etik

Hasta Ünitesi ve Düzenlenmesi

Hastaya Pozisyon Verme

Pozisyonlar Laboratuvar

Uygulama ve Değerlendirmesi

Etik ve Etik Türleri

Etik İlkeler

Etik Karar Verme

Uluslararası Hemşireler

Konseyi’nin (ICN) Hemşirelik

Etik Kuralları

Amerikan Hemşireler

Birliği’nin (ANA) Hemşirelik

Etik Kuralları

Sağlık Bakımında Etik Karar

Vermeyi Etkileyen Faktörler

Etik Problemler

Etik Komiteler

Hasta Odası ve Ünitesi

Pozisyonlar

Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik,

N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik Bakımında

İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara 2009.





Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.),

Nobel Tıp Kitabevi, 2015.






Ecevit Alpar Ş., Bahçecik N., Çağdaş Hemşirelikte Etik,

İstanbul Tıp Kitabevleri, 2013.

4.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


Vücut Mekaniği, Egzersiz ve

Hastanın Hareket Ettirilmesi

Vücut Mekaniği

Vücut Mekaniği İlke ve

Kuralları

- Vücut Mekaniğine Uygun duruş

- Vücut Mekaniğine Uygun

Oturma

- Vücut Mekaniğine Uygun Yatış

Pozisyonu









6

B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Pozisyonlar Laboratuvar

Uygulama ve Değerlendirmesi

- Vücut Mekaniğine Uygun

Taşıma

Vücut Mekaniği ile İlgili

Bozukluklar

Egzersiz ve Çeşitleri

Hastanın Hareket Ettirilmesi ve

Taşınması










5.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Yaşam Bulguları

Yaşam Bulguları (Vücut

Sıcaklığı, Kan Basıncı, Solunum,

Nabız Ölçüm ve Uygulamaları)

Yaşam Bulguları

Vücut Isısı

Nabız

Solunum

Kan Basıncı

Yaşam Bulgularının

Kaydedilmesi





Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık, 2016.


Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011.









7

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali






2011.

6. Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Kişisel Hijyen Uygulamaları

Yaşam Bulguları (Vücut

Sıcaklığı, Kan Basıncı, Solunum,

Nabız Ölçüm ve Uygulamaları)

Hijyen

Derinin Yapısı

Deri Bütünlüğünde Bozulma

Banyolar

Masajlar

Ağız ve Diş Sağlığı

Özel Ağız Bakımı


















2011.







8



7.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Asepsi Antisepsi

Steril Eldiven Giyme


Değerlendirme

Asepsinin Tanımı ve Çeşitleri

Tıbbi Asepsi

Antisepsi

Dezenfeksiyon

• Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik,



• Karadağ A, Atabek Aştı T. Hemşirelik Esasları Hemşirelik


• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve


• Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.),


• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve


• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s

Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice Tenth

Edition, Pearson, 2016.

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of

Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh, North

American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

• Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of


• Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH,

Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition, F.A.

Davis Company Philadelphia, 2016.

• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s

Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice Tenth

Edition, Pearson, 2016.

9

8. Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

İlaç Uygulamaları

Oral ilaç Uygulamaları

Lokal İlaç Uygulamaları

İlaç Uygulamaları, Oral İlaç

Uygulamalarına İlişkin


Değerlendirme

İlacın Tanımı

İlaçların Sınıflandırılması

İlaçların Etkileri

İlaç Şekilleri

İlaç Hatalarının Önlenmesi

İlaçların Temini ve Saklanması

İlaçların İstemi Alınması

İlaçların Oral Yolla Verilmesi

Lokal (Topikal) İlaç

Uygulamaları


















2011.









9. Hafta

ARA SINAV

10

10. Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali

Parenteral İlaç Uygulamaları

Parenteral İlaç Uygulamalarına

İlişkin Laboratuvar Uygulama ve

Değerlendirme

IM Enjeksiyon Uygulaması


















2011.











11

11. Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali




Değerlendirme

Subkutan Enjeksiyon

Uygulaması

Intradermal Enjeksiyon

Enjeksiyon
















2011.









12.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


Ampül ve Flakondan İlaç







12


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali



Değerlendirme

Hazırlama

IV Branül Uygulama

İntravenöz Sıvı Tedavisi

Damardan Kan Örneği Alınması












2011.









13. Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam



Solunum Sistemi

Serum Setleme, Hazırlama

Solunum Süreci

Solunum Problemi Olan Hastada

Hemşirelik Bakımı











13

B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali



Değerlendirme








2011.









14.Hafta

A Şubesi


Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam


B Şubesi


Ağaçdiken Alkan


Ünaldı Baydın

Sindirim Sistemi

Üriner Sistem



Değerlendirme

Beslenme

Beslenme ve Hemşirelik Bakımı

Üriner Boşaltım ve Etkileyen

Faktörler, Hemşirelik Bakımı















14

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat Harbali




2011.









15

3. UYGULAMA REHBERLERİ

3.1. İÇİNDE HASTA OLMAYAN YATAK YAPIMI

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. Malzemeler hazırlanır./ Malzemeler etkin kullanılır.

3. Nonsteril eldiven giyilir.

4. Malzemeler kullanım sırasına göre boş bir etajer üzerine yerleştirilir.

5. Malzemelerin olduğu taraf yakın taraf, karşısı uzak taraf olarak kabul edilir ve işleme yakın taraftan

başlanır.

6. Alt çarşaf yatak başucundan 10-15 cm fazlalık bırakılarak açılır.

7. Yatak baş ucundan bırakılan fazlalık çarşaf üst kısımdan yatak altına düzgünce yerleştirilerek köşe yapılır.

8. Çarşaf kenarları yan taraftan yatak altına sokularak ayakucuna gelinir.

9. Yakın tarafın ayak ucu da köşe yapılır.

10. Ara muşamba bir yastık boyu boşluk bırakılarak açılır. Yakın tarafta bulunan kenarı yatak altına

yerleştirilir.

11. Ara çarşaf muşambayı tamamen örtecek şekilde açılır ve yakın taraf ucu yatak altına yerleştirilir.

12. Uzak tarafa geçilerek tüm işlemler tekrarlanır.

13. Yakın tarafa geçilerek battaniye alınır ve yatak üzerinde açılır.

14. Nevresim alınarak açık olan uç kısmından yukarı doğru pili yapılır.

15. Battaniye uçlarından tutularak nevresimin içine alınır. Nevresim uç kısımlarından tutularak battaniyenin

üzerinden aşağıya doğru çekilir. En son uç kısmın düğmesi kapatılarak battaniyenin çıkması önlenir.

16. Üst kısımda bir yastık mesafesi kalacak şekilde nevresimli battaniye serilir ve kenarları yatakla paralel

olacak şekilde katlanır.

17. Pike etajer üzerinden alınır. Nevresim üzerinden 5 cm uzun olacak şekilde serilir.

18. Yatak ucunda battaniye ve pike hastanın ayağını rahat hareket ettirebilmesi için bir miktar bollaştırılarak

yatak altına yerleştirilir.

19. Aynı işlem uzak tarafa tekrarlanır.

20. Yakın tarafa geçerken etajer üzerinden yastık alınır. Yastık kılıfı kenarlarından tutularak pili yapılır

Yatık sağ elle ortadan hafif kıvrılarak tutulur ve kılıfa geçirilir.

21. Yastığın açık ucu kapı tarafının tersi yönünde yerleştirilir.

22. Eldiven çıkarılır.

23. Eller yıkanır.

16

3.2. İÇİNDE HASTA OLAN YATAK YAPIMI

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Bireye kendini tanıtır ve işlemi açıklar.

5. Kapı ve perde kapatılarak bireyin mahremiyeti korunur.

6. Yatak uygun seviyeye getirilerek yatak takımları uzak taraftan yakın tarafa doğru gevşetilir. Uzak tarafın

yatak kenarlığı kaldırılır.

7. Hasta tolere edebiliyorsa yatağın başını indirerek supine pozisyon verilir, tolere edemiyorsa yatağın başı

tolere edebileceği pozisyona getirilir.

8. Hasta tutabiliyorsa pike uçlarından tutturulur. Tutamıyorsa pike uçları hastanın omuzları altına

sıkıştırılarak ayak ucu tarafından nevresimli battaniye battaniye çekilerek çıkarılır.

9. Hastanın başında bulunan yastık uzak tarafa çekilir. Hastanın omuzları altına sıkıştırılan pike gevşetilir.

10. Hastanın kolları çaprazlanır ve yakın taraftaki ayak diğer ayağın üzerine konarak hastanın yüzü uzak

tarafa gelecek şekilde döndürülür. Pike düzeltilerek hastanın üstünün açılması önlenir.

11. Ara çarşaf pili yapılarak hastanın altına itilir.

12. Ara muşamba temizse (tekrar kullanılacaksa) hastanın üzerine doğru katlanır.

13. Alt çarşafı pili şeklinde toplanarak hastanın altına itilir.

14. Yatağın açılan kısmına alt çarşaf serilir, üst ve alt köşeler yapılarak yatak altına yerleştirilir.

15. Ara muşamba hastanın üzerinden indirilir. Üzerine yeni ara çarşaf serilerek uçları yatak altına

yerleştirilir.

16. Yastığa yeni kılıf geçirilerek temiz yatak takımları üzerine yerleştirilir.

17. Yakın kenardaki yatak kenarlığı kaldırılır. Uzak tarafa geçilir. Yatak kenarlığı indirilir ve hasta aynı

yöntemle (eller çapraz, ayak diğer ayak üzerinde) temiz tarafa döndürülür.

18. Kirli olan ara çarşaf alınır. Ara muşamba hasta üzerinde katlanır. Alt çarşaf çekilerek düzeltilir, üst ve

alt köşeler yapılır.

19. Ara muşamba hasta üzerinden indirilir. Üstüne ara çarşaf serilerek uçları yatak altına yerleştirilir. Yatak

kenarlığı kaldırılır.

20. Yakın tarafa geçilerek yatak kenarlığı indirilir hasta yatak ortasına alınır üstündeki pike düzeltilir.

21. Battaniye hastanın ayakucuna açılır nevresime geçirilir.

22. Nevresimli battaniye hastanın üzerine yerleştirilirken pike ayakucuna çekilerek alınır ve hacmi

küçültülerek kirli torbasına atılır.

23. Battaniyenin kenarları yatağa paralel şekilde katlanır ve battaniye hastanın ayağını rahat hareket

ettirebilmesi için bir miktar bollaştırılarak yatak altına yerleştirilir. Pike serilir.

24. Yatak kenarlıkları kaldırılır.



27. İşlem ve bulguları kaydedilir.

17

3.3. NABIZ DEĞERLENDİRMESİ (Radial Arterden Ölçüm)

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.




5. Bireye rahat bir pozisyon verilerek ön kolu göğüs üzerinde çaprazlanır.

6. Baş parmak bileğin üst yüzüne gelecek şekilde işaret, orta ve yüzük parmak uçları bilekte radius

çukurunda bulunan radiyal arter üzerine yerleştirilir.

7. Nabız atışlarını hissedinceye kadar parmak uçları ile radyal artere bası yapılır.

8. Atımlar net olarak hissedilmeye başlanınca nabız ritim ve dolgunluğu değerlendirilir.

9. Nabız düzenli ise 15 sn sayılır ve 4 ile çarpılır. Düzensiz ya da ilk defa alınıyor ise 1 dakika boyunca

sayılmalıdır.

10. Bireye rahat pozisyon verilir.



13. Nabız değeri ve alınan bölge kayıt edilir. Normal sınırlan dışında ise rapor edilir. Eğer uygunsa bulgular

ilgili kişiyle paylaşılır.

3.4. SOLUNUM DEĞERLENDİRMESİ

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Nabız aldıktan sonra parmaklar bireyin bileğinde tutulmaya devam edilir.

2. Solunumun değerlendirmesi hastaya hissettirilmez.

3. Gerekirse üst yatak takımları açılır.

4. Göğüs duvarındaki alçalma ve yükselme hareketleri gözlenerek solunum sayılır. (1 inspiryum+ 1

ekspiryum=1 solunum)

5. Solunum düzenli ise yetişkin bir bireyde 30 saniye sayılır ve iki ile çarpılır.

6. Solunum hızı düzensiz olan bireylerde ve çocuklarda solunum 1 dakika sayılır.

7. Solunum hızı sayılırken aynı zamanda derinlik ve ritim de değerlendirilir.


9. Eller yıkanır.

10. İşlem kaydedilir.

18

3.5. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: AKSİLLER YOL

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.




5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir. Koltuk altının nemli olup olmadığı kontrol edilir.

Nemli ise bölge kurulanır.

6. Kullanılacak ölçüm aracı aksiller bölgeye yerleştirilir ve kol göğüste çaprazlanarak uygun süre orada

bekletilir.

7. Aksiller bölgeden alınan ölçüm aracı göz hizasında tutulur.

8. Ölçüm aracının türüne göre değerlendirme yapılır. Ancak ısı ölçümü yapan kısma asla dokunulmaz.

9. Bireyin rahatlamasına ve giyinmesine yardım edilir.

10. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm aracı temizlenerek hasta

yanında muhafaza edilir.

11. Eldivenler çıkarılır.


13. İşlem ısının aksiller yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir. Anormal bulgu varsa ekip ile

paylaşılır.

14. Malzemeler kaldırılır.

19

3.6. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: ORAL YOL

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.




5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir.

6. Kullanılacak ölçüm aracı hastanın ağzında, dil altına sağ ya da sol boşluğa yerleştirilir.

7. Hastadan ölçüm süresince dudakları kapalı tutması istenir.

8. Ölçüm süresi sonunda oral bölgeden alınan ölçüm aracı göz hizasında tutulur ve okunur.

9. Ölçüm aracının türüne göre değerlendirme yapılır. Ancak ısı ölçümü yapan kısma asla dokunulmaz.

10. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm aracı temizlenerek hasta

yanında muhafaza edilir.



13. İşlem ısısın oral yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir. Anormal bulgu varsa ekip ile

paylaşılır.


20

3.7. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: TİMPANİK MEMBRAN YOL

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Nonsteril eldiven giyirilir.

5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir. Bireyin başı uzak tarafa yan döndürülerek rahat bir

pozisyon alması sağlanır.

6. Termometre probuna tek kullanımlık prop ucu takılır.

7. Kulak yolu düz hale getirilir.

- Yetişkinlerde, kulak kepçesi yukarı ve geri çekilir.

- Çocuklarda kulak kepçesi aşağı ve geri çekilir.

8. Timpanik termometre bireyin kulağına yerleştirilir, probun kulak kanalına oturduğunda sabit olması

sağlanır.

9. Elle tutulan kısımdaki ısı değerini okumaya başlatacak düğmeye basılır (Genellikle bir sinyal sesi

duyurulur ve 2 saniye içinde belirir).

10. Alet dikkatli bir şekilde kulaktan uzaklaştırılır.

11. Alet üzerindeki beden ısısı değeri okunur.

12. Aletin prop ucu çıkarılarak atık kutusuna atılır.

13. Bireyin rahat bir pozisyona gelmesine yardım edilir.



16. İşlem ısısın timpanik membran yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir. Anormal bulgu varsa

ekip ile paylaşılır.


21

3.8. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: REKTAL YOL

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Odanın kapası kapatılır ya da yatağın perdeleri çekilir.


6. Bireyin Sim’s pozisyon alması sağlanır.

7. Sadece anal bölge açıkça kalacak şekilde bölge açılır.

8. Ölçüm aracı yaklaşık 2.5-3.5 cm’lik kısmına kayganlaştırıcı uygulanır.

9. Pasif el ile anüsü açığa çıkarmak için üstteki kalça kaldırılır.

10. Bireyden derin bir nefes alması istenerek gevşemesi sağlanır.

11. Ölçüm aracı zorlanmadan anüsten içeri 2.5-3.5 cm kadar ilerletilir.

12. Ölçüm süresi sonunda ölçüm aracı alınır ve göz hizasında tutularak ısı değeri okunur.

13. Kayganlaştırıcı ya da atıkları temizlemek için anal bölge silinir.

14. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm aracı temizlenerek hasta yanında

muhafaza edilir.



17. İşlem ısısının rektal yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir. Anormal bulgu varsa ekip ile

paylaşılır.


22

3.9. KAN BASINCININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.




5. Bireyin üst kolu tamamen açılır.

6. Üst kol kalp hizasında ve avuç içi yukarı bakacak şekilde destekleyerek rahat pozisyona getirilir.

7. Birey için uygun büyüklükteki havası boşaltılmış manşon üst kola dirseğin 2-3 cm üzerinden sarılır.

8. Manometre göz hizasına yerleştirilir.

9. Brakiyal arter palpe edilir ve steteskopun diyaframı brakiyal arter üzerine yerleştirilir.

10. Puarı baş işaret parmağını kullanarak hava ayar düğmesi kendine doğru çevirilir ve kapatılır. Manşon

bireyin normal kan basıncı düzeyinden 30-40 mmHg daha fazla şişirilir.

11. Puar kendinden uzak tarafa doğru çevirerek açılır ve manşonun havası yavaş ve düzenli bir biçimde

boşaltılır. Manşonun havasının boşalma hızı manometrede 2-3 mmHg/sn düşme olacak şekilde ayarlanır.

12. Manşonun sesi boşalırken ilk ses duyulduğunda anda manometredeki ibrenin üzerinde olduğu değer

belirlenir (Sistolik Kan Basıncı).

13. Manşondaki havayı boşaltmaya devam edilir, sesin kaybolduğu anda manometredeki ibrenin üzerinde

olduğu değer belirlenir (Diyastolik Kan Basıncı).

14. Steteskop kulaklardan çıkarılır.

15. Manşon tamamen boşaltılır ve hastanın kolundan çıkarılır.

16. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir.

17. Kan basıncı değerleri ve hangi koldan alındığı gözlem kağıdına kaydedilir. Normal sınırlar dışında ise

rapor edilir, uygunsa bulgular ilgili kişilerle paylaşılır.




23

3.10. KORUYUCU POZİSYON: SUPINE POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. Pozisyonu desteklemek için gerekli malzemeler hazırlanır. Malzemeler etkin kullanılır.

3. Nonsteril eldiven giyilir

4. İşlem açıklanır, bireyin mahremiyeti sağlanır.

5. Vital bulguları alınır ve kayıt edilir.

6. Yatak rahat çalışabilecek seviyeye yükseltilerek baş kısmı düz seviyeye getirilir. Çalışılacak taraftaki

kenarlık indirilir.

7. Birey sırt üstü olacak şekilde düz yatırılır.

8. Yastığın baş ve boyun bölgesini destekleyecek şekilde yerleştirilir.

9. Topuk bölgesindeki oluşacak basıncı ortadan kaldırmak için topuk açıkta bırakılacak şekilde ince bir

yastık ya da havlu ile desteklenir.

10. Ayak düşmelerini (foot drop) önlemek amacıyla ayak tabanlarına destekleyici yerleştirilir.

11. Gerekirse tekrar vital bulgular alınır, işlem ve gözlemler kaydedilir.



24

3.11. KORUYUCU POZİSYON: LATERAL POZİYON VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.







7. Supine pozisyonda yatan bireyin gövde üzerinde kollar ve bacaklar çaprazlanır. Kollar ve bacaklar

çaprazlanırken pozisyon verilecek taraftaki kol ve bacak üste gelir.

8. Eller bireyin kürek kemiği (os scapula) ve gluteal bölgesine yerleştirilerek yan tarafa döndürülür.

9. Altta kalan kol yastığa paralel şekilde yerleştirilerek üstte kalan kol göğüs hizasına yerleştirilen ince bir

yastık ile desteklenir.

10. Üstte kalan bacak hafifçe dizden bükülür, diz ile bacaklar arasındaki bölüm yastık ile desteklenir.

11. Altta kalan bacağın ayak taban yüzeyine destekleyici yerleştirilir.




25

3.12. KORUYUCU POZİSYON: PRONE POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.







7. Birey yüz üstü olacak şekilde yatırılır, baş herhangi bir yana çevrilerek yastık yerleştirilir.

8. Kollar yastığa paralel olarak iki yana yerleştirilir.

9. Göğüs bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir.

10. Ayak parmak uçlarının yatak ile temasını ve basınç altında kalmasını engellemek için ayak bileklerinin

altına yastık yerleştirilir.




14. İşlem kayıt edilir.

26

3.13. KORUYUCU POZİSYON: SEMİFAWLER POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.





6. Yatağın baş kısmı 45-60 derece yükseltilir. Eğer yatağın baş kısmı kaldırılamıyorsa bireyin sırt

bölgesinde iki yastık çaprazlanır ve diğer yastık bireyin baş ve boyun bölgesi destekleyecek şekilde

yerleştirilir.

7. Bireyin kolları yatağa paralel olacak şekilde yastıklarla desteklenir.

8. Bel bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık veya havlu yerleştirilir.

9. Dizin alt bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir.

10. Topuk bölgesindeki oluşacak basıncı ortadan kaldırmak için ayak bileğinin altına ince bir yastık ya da

havlu yerleştirilerek yatak ile teması engellenir.

11. Ayak düşmelerini (foot drop) önlemek amacıyla ayak tabanlarına destekleyici yerleştirilir.




27

3.14. MUAYENE POZİSYONU: LİTOTOMİ POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. Muayene ve yapılacak işlem için gerekli malzemeler hazırlanır. Malzemeler etkin kullanılır.




6. Öncelikle bireyden iç çamaşırları da dahil olmak üzere tüm alt kıyafetlerini çıkarması istenir.

7. Muayene masasına alınan bireyin bacakları dizlerden fleksiyona getirilerek önceden takılıp ayarlanmış

ayaklıklara yerleştirilir.

8. Muayene bölgesine muayene örtüsü serilerek bireyin mahremiyeti sağlanır.

9. Bireyin ellerini başının altına çapraz yapması istenir.

10. İşlem tamamlandıktan sonra bacaklarını ayaklıklardan indirmesi için hastaya yardım edilir ve rahat

pozisyona getirilir.

11. Yapılan işlem ve gözlemler kayıt edilir.



28

3.15. MUAYENE POZİSYONU: DORSAL REKÜMBENT POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.






7. Birey sırt üstü yatırılır.





11. Daha sonra dizlerini kendine doğru bükmesi ve yana doğru açabildiği kadar açması söylenir.

12. İşlemler tamamlandıktan sonra hasta rahat pozisyona getirilir.



15. İşlem ve gözlemler kayıt edilir.

29

3.16. MUAYENE POZİSYONU: SİM’S POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.






7. Muayene yerine alınan birey sırt üstü yatırılır.

8. Supine pozisyonda yatan bireyin uzak taraftaki kolu gövdesinde, uzak taraftaki bacağı diğer bacağının

üzerinde çaprazlanır.

9. Eller bireyin kürek kemiği (os scapula) ve gluteal bölgesine yerleştirilerek yan tarafa döndürülür.

10. Altta kalan kolunu geriye doğru alması istenir.

11. Üstte kalan bacak karın bölgesine doğru fleksiyona getirilir ve muayene edilecek alanın açıklığı

sağlanır.


13. İşlemler tamamlandıktan sonra hasta rahat pozisyona getirilir.




30

3.17. MUAYENE POZİSYONU: KNEE CHEST POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.






7. Muayene yapılacak alana alınan bireye öncelikle diz çökmesi göğsünün yatağa veya masaya temas

edeceği şekilde öne doğru eğilmesi istenir.



10. İşlem tamamlandıktan sonra birey rahat pozisyona getirilir.




31

3.18. TEDAVİ POZİSYONU: ORTOPNE POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.


3. İşlem açıklanır.



6. Bireye yatak içinde fawler (oturur) pozisyon verilir. / Yatak dışında hasta sandalyeye ters oturtulur.

7. Yemek masası hastanın önüne getirilerek üzerine bir yastık yerleştirilir. /Sandalyenin yaslanılan arka

kısmının üzerine yastık konulur.

8. Hastanın ellerini çapraz bir şekilde yastık üzerine yerleştirmesi istenir.

9. Daha sonra başını kolları üzerine sağa ya da sola bakacak şekilde yerleştirmesi istenir.



12. İşlem ve gözlemler kaydedilir.

32

3.19. TEDAVİ POZİSYONU: TRANDELENBURG POZİSYONU VERME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.





6. Yatağın baş kısmı düz seviyeye getirilerek hasta supine pozisyonda yatırılır. Hastanın başının altında

yastık varsa alınır.

7. Hastanın bacakları 30-45o kaldırılır.

8. Aralıklı olarak vital bulguları kontrol edilir ve kaydedilir.



33

3.20. STERİL ELDİVEN GİYME VE ÇIKARMA

İŞLEM BASAMAKLARI

ELDİVEN GİYME

1. Eller yıkanır.


3. Dış paket açılıp, dış paket çıkarılır.

4. İç paket bel hizasından yukarıda düz seviyeye alınır ve temiz alana koyulur. Eldivenler sterilliği

korunarak paket tamamen açılır ve eldivenler görünür hale getirilir.

5. Sağ eldiveni giymek için sol el ile, sol eldiveni giymek için sağ el ile eldivenin üste kıvrılmış iç kenarı

baş ve işaret parmağı ile tutulur ve giyilir. Parmaklar yerleştirmeye uğraşılmaz.

6. Paketteki ikinci eldiven kıvrılmış olan bilek kısmının arasına eldivenli elin dört parmağı geçirilerek

eldiven tutulup kaldırılır ve diğer ele giyilir.

7. Her iki ele eldiven giydikten sonrasında parmaklar eldiven içine yerleştirilir.

8. Eller göğüs hizasından yukarda tutularak sadece steril alanlara dokunmaya dikkat edilir.

ELDİVEN ÇIKARMA

1. Bir el ile diğer eldeki eldiven bilek hizasında, dış kısımdan tutularak elinin üzerinde doğru katlanarak

çıkarılır ve eldivenli elin avucunda tutulur.

2. Eldivensiz el ile diğer eldeki eldivenin iç kısmından tutarak tamamen çıkarılır ve atık kutusuna atılır.

3. Eller yıkanır.

34

3.21. ORAL İLAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. İlaç kartı/order kontrol edilir.

3. Hazırlanacak ilacın ilaç kartı/order ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.

4. Hastanın alerjisi olup olmadığını kayıtlardan kontrol edilir.

5. Hazırlanacak ilaç, ilaç dolabından alınır ve ilaç kartı ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır

6. Hazırlamadan önce ilacın son kullanma tarihi kontrol edilir.

7. Doğru ilaç dozu hesaplanır.

8. a. Tek dozluk ya da blister ambalajlı ilaç doğrudan ilaç kadehinin içine ambalajı açılarak konur.

b Şişe etiketli tarafından tutularak göz seviyesine getirilir ve ölçeğe boşaltılır. Gereken miktardan fazla

ilaç dolar veya taşarsa tekrar ilaç şişesine boşaltılmaz. Uçucu ilaçların üzeri kapatılır.

9. Hastanın yutma güçlüğü varsa, sakıncası yoksa ilaç ezilip toz haline getirilerek içirilir.

10. İlaç kadehe konulduktan sonra ilaç şişesini, ilaç kartını ve hazırlanan ilaç tekrar kontrol edilir.

11. Bir hastanın ilaç hazırladığı bitmeden diğer hastanın hazırlığına geçilmez.

12. Tüm ilaç kartları ve ilaçlar tepsiye dizilir ve beklemeden hasta odasına gidilir. İlaçlar hazırlayan

hemşire tarafından hastaya verilmelidir.

13. İlaç verilmeden önce hasta kimliği doğrulanır.

14. Hastaya ilacın veriliş nedeni ve etkisi açıklanır. İlacın özelliğine göre yaşam bulgularını alınır.

15. İlacı içebilmek için hastaya dik oturur pozisyon verilir. Hastaya ilaç kadehi ile birlikte bir bardak su

verilir. Uygunsa pipet gibi yardımcı araçlar kullanılır.

16. Hasta ilaç kadehini tutamıyorsa, ilaca mümkün olduğunca dokunmadan kadeh hastanın ağzına

yerleştirilir. İlaç yere düşerse atılır ve yeniden ilaç hazırlanır.

17. Tüm ilaçların içildiğinden emin olana kadar hastanın yanında kalınır.

18. Verilen her ilacın kartı ilaç tepsisinde ters çevrilir.

19. Hasta ilacı alamayacak durumda ise, içmeyi reddediyorsa veya ilacın yan etkisi oluştuysa hekim ile

görüşülür. Reddedilen ilaç hasta kayıtlarına nedeniyle beraber kayıt edilir.

20. İlaç verildikten hemen sonra işlem kaydedilir.

21. Narkotik ilaç uygulandığında kurum politikasına göre “ek kayıt formları” doldurulur.

22. İlaç kartları yerine kaldırılır.



25. İlaç verildikten sonra hastanın ilaca verdiği yanıt gözlenir.

35

3.22. AMPULDEN İLAÇ ÇEKME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Hazırlamadan önce ampülün sağlam, etiketinin temiz ve okunaklı olup olmadığı ve ilacın son kullanma

tarihi kontrol edilir.

5. Gerekiyorsa doğru ilaç dozu hesaplanır.

6. Çekilecek ilaç miktarına uygun enjektör seçilir.

7. İğne ucu enjektöre yerleştirilir.

8. Ampul gövdesinden tutularak önce baş aşağı tutulur ardından baş kısmına parmak ucuyla hafifçe

vurularak baş kısmında ilaç kalmaması sağlanır.

9. Ampulün boyun kısmı bir pamuk tampon/gazlı bez ile desteklenir.

10. Ampulün boynu dışarıya doğru koparma hareketi ile kırılır.

11. Ampulün kırılan boyun kısmı atılır ve ampulden ilaç çekilir.

Kullanılan ele enjektör alınır. Ampulün kırık ucu kendine bakacak şekilde diğer elin işaret ve orta

parmakları arasına alınır, hafifçe eğilir. Enjektör bulunan el ile diğer elden destek alınarak iğne ucu

ampulün kenarına değdirilmeden ilacın içine sokulur. Ampulü tutan elin baş ve yüzük parmakları ile

enjektörün ajutajından tutulur. Piston geri çekilerek uygun ilaç miktarı enjektöre çekilir.

12. Ampulden iğne çıkarılır. Enjektörün kapağı kapatılır.

13. Enjektörün havası çıkarılır.

a. İğne yukarıda olacak şekilde enjektör göz hizasında tutulur. Hava ajutajın altına getirilecek şekilde

eğim verilir ve çıkarılır. İğnenin ucunda kalan damla enjektöre bir fiske vurularak düşürülür.

b.Enjektör yere paralel olacak şekilde tutulur. Hava ajutajın altına getirilerek çıkarılır. İğnenin ucunda

kalan damla enjektöre bir fiske vurularak düşürülür.

14. Enjektöre doğru ilaç miktarı çekildiğinden emin olunur.

15. İğnenin kapağı kapatılır.

16. Ampulü atmadan önce ilaç kartı ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.

36

3.23. FLAKONDAN İLAÇ ÇEKME

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Hastanın alerjisi olup olmadığını kayıtlardan kontrol edilir.

5. Hazırlanacak ilaç, ilaç dolabından alınır ve ilaç kartı ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.

6. Hazırlamadan önce flakon ve sulandırıcının sağlam, etiketinin temiz ve okunaklı olup olmadığı ve ilacın

son kullanma tarihi kontrol edilir.

7. Doğru ilaç dozu hesaplanır.

8. İlaç kartı ile hazırlanan ilaç tekrar kontrol edilir.

9. Uygun enjektör seçilir.

10. İğne ucu enjektöre yerleştirilir.

11. Flakon toz halinde ise;

a. Sulandırıcı ampulden enjektöre çekilir.

b. Flakonun kapağı açılır.

c. Enjektör flakona batılır ve sulandırıcı flakonun içine verilir.

d. İğneyi çıkarmadan flakonun içinden yaklaşık sulandırıcı miktarında hava enjektöre çekilir.

e. Toz ve sulandırıcıyı karıştırarak ilaç eritilir.

12. Flakon solüsyon (sıvı) şeklinde ise ilacın karışması sağlanır.

13. Enjektörün içine çekilecek ilaç miktarı kadar hava verilir.

14. İğne kauçuk tıpayı geçip hava boşluğuna ulaşıncaya kadar içeri itilir ve hava içeri verilir.

15. Pasif el ile flakon alınır ve ters çevrilir. İğne ucunun çekilen solüsyonun içinde olduğundan emin

olunur. Aktif el ile piston çekilerek istenen miktarda ilaç alınır.

16. Verilecek ilaç dozuna göre ilaç enjektöre çekilir.

17. İğne flakondan çıkarılır.

18. İğnenin kapağı kapatılır ve enjektörün havası çıkarılır.

19. Flakon atmadan/yerine kaldırılmadan önce ilaç kartı ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.

20. Uygulama amacına göre gerekiyorsa iğne ucu değiştirilir.

21. Çalışma alanı temizlenir.


37

3.24. İNTRAVENÖZ BRANÜL UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.



4. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır ve işlem açıklanır.

5. Hastaya supine ya da fawler pozisyon verilir. Venlerin görülebileceği şekilde bölge seçilir.

a. Ön kol ve dirseğin iç yüzünde: Mediankubital ven ve dalları, Sefalik ven, Bazilik ven.

b. El sırtında: Metakarpal venler.

c. Ayakta: Büyük sefanöz ven, dorsal pleksus, dorsal ark (zorunlu olmadıkça kullanmaktan kaçının).

6. Venin uygunluğunu değerlendirilir, uygun ven seçilerek belirlenen ekstremite desteklenir.

- Öncelikle daha az kullanılan ekstremite venlerine,

- Kemikle desteklenmiş venlere,

- Kolay görülüp palpe edilebilen ve düzgün venlere, venin distalinden proksimaline doğru tercih

ederek uygulama yapılır.

- Çok ince, kısa, irrite, sertleşmiş, inflamasyonlu, daha önce girilmiş venlere,

- Arterlere yakın, eklem yerlerindeki,alt ekstremitelerdeki ve bütünlüğü bozulmuş venlere,

- IV şant, fistül, mastektomi vb. klinik durumlarda etkilenen ekstremiteye uygulama yapmaktan

kaçınılır.

7. Belirlenen bölgenin altına koruyucu örtü serilir.

8. Turnike direkt deri üzerine bağlanmaktan kaçınılır. Uygulama bölgesinin yaklaşık 10 cm üzerinden

arteriyal dolaşımı bozmayacak ve çekildiğinde tek seferde açılacak şekilde turnike bağlanır.

9. Venin distalini palpe edilerek giriş noktası belirlenir.

10. Belirlenen bölge giriş noktasından dışa doğru sirküler hareketle kurum politikasına uygun antiseptik

solüsyon kullanılarak silinir ve solüsyonun kuruması beklenir.

11. Branül koruyucu kılıfından çıkarılır. Keskin uç yukarı bakacak şekilde kullanılacak elin işaret ve orta

parmakları arasında tutulur. Baş parmak ile branül arkasından desteklenir. Diğer el ile uygulama alanının

arasından ve altından tutulup baş ve işaret parmakları ile deri gerilir.

12. Giriş noktasından cilt yüzeyine 15 derecelik açıyla vene girilir.

13. Vene girilme durumu kontrol etmek için mandren geri çekilir ve branüle kan gelip gelmediği gözlenir.

14. Kan geldiğinde;

I.Yöntem: Branülde mandreni yerine geri yerleştirmeden branülü ven içinde ilerlet.

II.Yöntem: Branülde mandreni yerine yerleştirerek branülü ven içinde ilerlet.

15. Branül ven içinde değilse/kan gelmiyorsa turnike çözülür, pasif elle pamuk giriş noktası üzerindeyken

aktif elle branül çıkartılır, pamukla basınç uygulanır.

16. Yeni bir branülle başka bir yerden işlem tekrarlanır.

17. Eğer vene girişi sağlandıysa tespit edilir ve üzerine tarihi ve saati yazılır.

18. İşlem sonunda iğneler koruyucusu takılmadan delici kesici-atık kutusuna atılır.




38

3.25. İNTRAVENÖZ SIVI İNFÜZYONU HAZIRLAMA VE UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

Hazırlama

1. Eller yıkanır.


3. Hastanın alerjisi olup olmadığı kayıtlardan kontrol edilir.

4. Sıvı kartı hazırlanır. (Hastanın adı soyadı, yatak no, tarih, IV sıvının adı, miktarı, başlama saati ve bitiş

saati, akış hızı, hemşirenin imzası)

5. Akış hızı hesaplanır.

I.Yöntem: ml/saat (toplam sıvı miktarı/saat cinsinden toplam süre; pompa, dosiflow kullanılıyorsa)

II.Yöntem: damla/dk (toplam sıvı miktarı x damla faktörü/dakika cinsinden toplam süre)

6. Uygulanacağı IV sıvının etki ve yan etkileri ile ilgili bilgi edinilir.

7. Hazırlanacak IV sıvı dolaptan alınır ve sıvı kartı ile sıvı üzerindeki sıvı karşılaştırılır.

8. Hazırlamadan önce steril paketli malzemelerin sağlam, etiketlerinin temiz ve okunaklı olup olmadığı

kontrol edilir, son kullanma tarihine bakılır.

9. IV sıvı torba içinde ise dış ambalajından çıkarılır.

10. IV sıvı berraklık ve partikül varlığı açısından kontrol edilir.

11. Sıvı setinin paketi açılır, setin her iki ucundaki koruyucu kılıfları çıkarılmaz.

12. Setteki klemp tam kapalı konuma getirilir.

13. IV sıvı şişesi/torbası hazırlanır.

I.Yöntem: IV sıvı plastik torbada ise giriş bölümünün plastik kısmı çıkarılır.

II.Yöntem: IV sıvı şişede ise önce şişe askısına geçirilir, sonra şişe kapağı çıkarılır. Şişenin ağzındaki lastik

tıpanın sterilliği korunur.

14. Set haznesinin ucundaki sivri kısmın koruyucu kılıfı sterilliği bozulmadan çıkarılır, torbanın hazne giriş

yerine/şişenin üzerindeki lastik tıpaya batırılır ve çevirerek takılır.

15. IV sıvı şişesi/torbası ters çevrilip sıvı askısına takılır ve hazneye sıkılarak yarıya kadar doldurulur.

16. Setin ucu sterilliği bozulmadan böbrek küvetin üzerinde tutulur.

17. Klemp açılarak set sıvı ile doldurulur.

18. Tüm havanın çıkması sağlanarak klemp kapatılır.

19. Sıvı kartı IV sıvının üzerine yapıştırılır. IV sıvı ile sıvı kartı karşılaştırılır

Uygulama




23. Solüsyon uygun yüksekliğe (setin giriş noktasından en az 45-60 cm yukarı) asılır. IV sıvı ile sıvı kartı

karşılaştırılır.

24. Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

25. Ekstremitenin altına koruyucu örtü yerleştirilir.

26. Ekstremiye takılı branül yoksa IV Branül Uygulama prosedürüne göre takılır. Takılıysa bir el ile branül

tutulur. Diğer el ile nazikçe çevirerek branül kapağı gevşetilir.

27. Branülün ajutajı bir elle tutmaya devam edilirken setin ucundaki kılıf/iğne ve branülün kapağı çıkararak

branül ile set birleştirilir.

28. IV sıvının akış hızı ayarlanır.

- Klemp ya da ayarlayıcı makarayı yavaşça açarak bir dakikada hazneye kaç damla düştüğü sayılır.

- Akış hızını ayarlamak için dosiflow/pump gibi farklı bir araç kullanılacaksa yönergeye uyulur.

29. Serum seti tespit edilir.




33. Hasta reaksiyonlar açısından takip edilir.

39

3.26. İNTRAVENÖZ SIVI İNFÜZYON TAKİBİ YAPMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2.Nonsteril eldiven giyilir.

3. Akış hızı her saat kontrol edilir.

-İnfüzyon planlanandan daha hızlı gidiyorsa planlanan sürede tamamlamak için akış hızı azaltılır.

-İnfüzyon hızı planlanandan daha yavaş ise akış hızı artırılmadan önce order ve hastanın durumuna göre

hareket edilir.

4. İnfüzyon akışı tamamen durmuşsa branül tıkanıklık açısından kontrol edilir.

5. Sistem sızıntı açsından gözlenir, varsa kaynağı gözlenir. Sistemdeki bütün bağlantılar sıkıştırılır. Sızıntı

devam ederse, damar yolunu açık tutmak için sıvının akış hızı yavaşlatılır ve set değiştirilir.

6. Set kıvrılma ve engellenmeler açısından gözlenir.

7. Haznedeki sıvı seviyesi gözlenir.

-Haznedeki sıvı miktarı yarısından az ise sıvı miktarı arttırılmak için hazne yumuşakça sıkıştırıp bırakılır.

-Haznedeki sıvı miktarı yarısından fazla ise setin klemp/makarası kapatılır. Şişe/torba ters çevrilir ve hazne

hafifçe sıkılarak fazla sıvı şişeye/torbaya boşaltılır.

8. İnfüzyon bölgesi infiltrasyon ve flebit açısından takip edilir.

9. Branül-set bağlantıları kanama açısından gözlenir. Kanama varsa set değiştirilir.

10. Uygunsa aşağıdaki durumlarda hemşire ile işbirliği yapması açısından hasta eğitilir:

-Akış hızının aniden değişmesi,

-Sıvı kabını tamamen boşalması,

-Sette kan olması,

-Damar yolunda rahatsızlık olması

11. IV tedavinin komplikasyonunu işaret eden herhangi bir bulgu olursa kayıt edilir.

12.Eldiven çıkarılır.

13.Eller yıkanır.

40

3.27. İNTRAVENÖZ İLAÇLARI PUŞE YOLU İLE UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.


3. Ampulden/flakondan ilaç hazırlama prosedürü izlenerek ilaç hazırlanır.



6. IV infüzyon seti üzerinde enjeksiyon uygulama bölgesi belirlenir.

7. Setin klempi/musluğu kapatılarak sıvı akışı durdurulur.

8. İçinde ilaç olan enjektör takılır.

I.Yöntem: Setin üzerindeki enjeksiyon uygulama bölgesi kauçuk ise antiseptik solüsyon ile silinir, kuruması

beklenir, enjeksiyon iğnesi batırılır.

II.Yöntem: Üç yollu musluk varsa enjektörün iğnesi çıkarılır. Musluğun kapağı açılır ve adapte edilir.

III.Yöntem: Branülden uygulanacaksa enjektörün iğnesi çıkarılır. Branülün üzerindeki kapak açılır ve

enjektör adapte edilir.

9. Pasif el ile set klemplenir.

10. İlacı önerilen hızda ya da 1 ml/dk’da verilir. Pasif el ile sete uygulanan klemp bırakılır ve enjektörü

çıkartılır.

11. Setin klempi/musluğu açılarak sıvı akışı ayarlanır.

12. Enjektörler ve iğneler koruyucuları takılmadan delici-kesici atık kutusuna atılır.





41

3.28. SUBKUTAN (SC) ENJKESİYON UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. Doktor istemi kontrol edilir.



5. Hazır enjektörlerde hava kilidi olduğu için enjektörün havası çıkarılmaz.



8. Hastanın mahremiyeti sağlanarak uygun bölge seçilir ve pozisyon verilir.

a. Üst kolun dış yüzü: Kol göğüste çaprazlanır. Omuz başından 4 parmak aşağı ve dirsekten 4 parmak

yukarı kolun dış yan kısmına uygulanır.

b. Femurun ön yüzü: Femur başından 4 parmak aşağı ve patellanın 4 parmak yukarısı arasında kalan

alandır.

c. Abdominal bölge: Umblikustan geçen yatay ve dikey çizgi abdomen dört eşit parçaya bölünür.

Umblikustan 5 cm uzaklıkta olacak şekilde belirlenen alana enjeksiyon uygulanır.

d. Skapulanın 1/3 alt kısmı: Skapulanın üçte birlik alt ucuna enjeksiyon uygulanır.

e. Dorsagluteal bölge: Dorsagluteal bölgede uygulama yapılır.

9. Enjeksiyon yapılacak bölgeyi hassasiyet, şişlik, nodül, vb. açısından kontrol et. (Hassasiyet vb varsa

başka bölge / tarafa bak)

10. Belirlenen bölge antiseptik solüsyon ile yaklaşık 5 cm çapında silinir ve kuruması beklenir.

11.Subkutan dokunun kavranacağı elin küçük parmağı ile yüzük parmağı arasına pamuk tampon sıkıştırılır.

12. Hastanın başı uzak tarafa döndürülür, derin nefes alıp vermesi istenir.

13. İğnenin koruyucu kılıfı çıkarılır. Kullanılan elin baş ve işaret parmakları arasında enjektör tutulur.

14. Diğer el ile belirlenen alanın her iki yanından subkutan doku kavranır.

15. İğnenin keskin ucu yukarı bakacak şekilde subkutan tabakanın kalınlığına ve iğnenin uzunluğuna göre

45-90 derecelik açıyla seri bir şekilde dokuya girilir.

16. İğne batırıldıktan sonra pasif elle tutulan doku serbest bırakılır ve pasif elle iğne içerde hareket

etmemesi için enjektör tutularak sabitlenir. Gövdeyi tutan aktif el ile enjektör piston tutulur.

17. Piston hafifçe geri çekilerek aspire edilir.

a.Enjektöre kan geliyorsa iğne çekilir, enjektör atılır ve yeni bir ilaç hazırlanır.

b.Enjektöre kan gelmezse ilaç yavaşça verilir.

Uygulanacak ilaç insülin ya da heparin ise kan kontrolü yapılmaz.

18. Parmakların arasına sıkıştırılan pamuk tampon ile bölgeye basınç uygulanarak giriş açısı bozulmadan

iğne seri bir şekilde çekilir ve bir süre daha basınç uygulamaya devam edilir.Uygulanan ilaç insülin ya da

heparin ise basınç/masaj yapılmaz.

19. Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

20. Kapağı kapatılmadan iğne ve enjektör delici-kesici atık kabına atılır.



23. İşlem kaydedilir.


42

3.29. İNTRAMÜSKÜLER (IM) ENJEKSİYON UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. Doktor istemi kontrol edilir.



5. Enjektörün iğnesi değiştirilir.



8. Hastanın mahremiyeti sağlanarak uygun bölge seçilir ve pozisyon verilir.

a.Dorsagluteal Bölge: Doğru enjeksiyon yeri tespit etmede üç yöntem kullanılır.

1. 1. Krista iliaka anterior superior (kalça kemiği dış çıkıntısı) ile koksiks hayali bir çizgi ile birleştirilir ve üç

eşit parçaya bölünür. Krista iliaka anterior superiora yakın olan yer enjeksiyon alanıdır.

2. Gluteal bölge krista iliaka ile gluteal kıvrımlar ve koksaların arasındaki bölüm ile sınırlandırılır. Sonra

bu bölge 4 eşit parçaya bölünür. Üstte dışta kalan alana enjeksiyon yapılır.

3. 3. Krista iliaka posterior superiordan (kalça kemiği iç çıkıntısı) femurun büyük trokonterine hayali bir çizgi

çizilir. Krista iliakadan anterior superiorun 5-7,5 cm aşağıda bulunan alana enjeksiyon yapılabilir.

Prone yada lateral pozisyonda uygulanabilir. Dorsogluteal bölgeye enjeksiyonun rahat yapılabilmesi için

hastanın prone pozisyonunda yatması uygundur.

3 yaşın altındaki çocuklarda gluteal kaslar gelişmediğinden bu bölgeye enjeksiyon yapılmaz.

b. Ventrogluteal Bölge: Ventrogluteal bölge, gluteus medius ve gluteus minimus kaslarını içeren bir

bölgedir. Bu bölge erişkin ve çocuklarda kullanılabilir.

Bölgenin tespiti için enjeksiyon sol tarafa yapılacaksa sağ el, sağ tarafa yapılacaksa sol el kullanır. Lateral,

prone, supine pozisyonunda uygulanabilir.

Enjeksiyonu sol tarafa yapacaksa sağ elini femurun büyük trokonteri üzerine yerleştirir. Baş parmağı

hastanın kasığını gösterecek şekilde elini yerleştirir. İşaret parmağını krista iliaka anterior superiora orta

parmağını krista iliakanın arkasına yerleştir. Enjeksiyon bölgesi bu “V” nin ortasıdır.

c. Laterofemoral (Vastus Lateralis) Bölge: Vastus lateralis, bacağın dış yan kısmında bulunan kalın bir

kastır. Büyük sinir ve damarlar bulunmaz. Yeni doğanlarda ve çocuklarda kullanılabilir. Enjeksiyon yerini

tespit etmek için femur başından 4 parmak aşağı ve patellanın 4 parmak yukarısı arasında kalan (bacak dış

yan bölge) bölgedir. Supine pozisyonu tercih edilir.

d. Rektus Femoris: Hasta supine pozisyonunda iken dizden hafifçe bükülür. Bacağın ön yüzünde femur

başından 4 parmak aşağı ve patelladan 4 parmak yukarısı arasında kalan bölgedir.

e. Deltoid Bölge: Deltoid kası akromionun alt ucundan palpe edilebilir. Tespit etmek için axillanın hizası

ile akromionun 2,5-5 cm aşağısına tepesi aşağıya gelecek şekilde hayali ters bir üçgen çizilir. Bu üçgenin içi

enjeksiyon alanıdır.

9. Enjeksiyon yapılacak bölge hassasiyet, şişlik, nodül vb. açısından kontrol edilir. Bu bulgulardan en az

biri varsa başka tarafa geçilir.

10. Belirlenen bölge antiseptik solüsyon ile yaklaşık 5 cm çapında silinir ve kuruması beklenir.

11.Pasif elin küçük parmağı ile yüzük parmağı arasına kuru pamuk tampon sıkıştırılır.

12.İğnenin koruyucu kılıfı çıkarılır. Pasif el ile temizlenen alanın her iki yanına baş ve işaret parmakları

konularak bölge gerilir.

13.Hastaya gevşemesi için derin nefes alıp vermesi söylenir.

14.Enjektör aktif elin baş ve işaret parmağı arasında kalem tutar gibi tutulur. İğnenin keskin ucu yukarı

bakacak şekilde cilt yüzeyine 90 derecelik açı oluşturarak seri bir şekilde dokuya girilir.

15.İğne batırıldıktan sonra, deriyi gerdiren el (pasif el) kaldırılır, ajutajdan tutularak enjektör sabitlenir.

16.Aktif el ile piston hafifçe geri çekilerek aspire edilir.

a. Enjektöre kan geliyorsa iğne çekilir, enjektör atılır, yeni bir ilaç hazırlanır ve farklı bir bölgeden

uygulama yapılır.

b. Enjektöre kan gelmezse ilaç yavaşça verilir.

17.Parmakların arasına sıkıştırılan pamuk tampon ile bölgeye basınç uygulanarak giriş açısı bozulmadan

iğne seri bir şekilde çekilir ve bir süre daha basınç uygulamaya devam edilir.

18.Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

43

19.Kapağı kapatılmadan iğne ve enjektör delici-kesici atık kabına atılır.

20.Eldiven çıkarılır.

21.Eller yıkanır.

22.İşlem kaydedilir.

23.Hasta reaksiyonlar açısından takip edilir.

44

3.30.BURUNA İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. İlaç kart/order ilaç ile karşılaştırılarak kontrol edilerek ilaç hazırlanır.


4. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır, işlem açıklanır.

5. Hastanın burun boşluğunun temiz olması sağlanır.

6. İlacın uygulanacağı burun deliği seçilir ve

-Hastaya supine/fawler’s pozisyon verilir.

-Boynun arkası yastıkla desteklenir.

-Baş extansiyona getirilir.

7. İlaç formu damlalık ise 8 ile 12. maddeler; sprey ise 6. maddeden sonra 13. Madde ile uygulama yapılır.

8. Uygulanacak dozda damla damlalığa çekilir.

9. Damlalık burun deliğinin 1/3’lük ön kısmına kadar burun mukozasına değdirilmeden sokulur.

10. Burun deliğine orta hatta, doğrudan mukoza üzerine ilaç damlatılır.

11. Temiz mendil ya da spanç alınır. Sızıntı meydana gelirse hafifçe silinir.

12. Hastadan 5 dakika aynı pozisyonda kalması istenir.

13. Sprey sıkılırken hastanın nefes alması gerektiği hastaya anlatılır Sprey uygulanmayan burun deliği pasif

elle yandan bastırılarak kapatılır.

14. Sprey sıkılır.

15. Diğer burun deliği içinde aynı işlemler uygulanır.

16. Hastaya rahat pozisyon verilir.

17. Kullanılan mendil/spanç atık kutusuna atılır.





45

3.31.GÖZE İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır.



5. İlacın uygulanacağı göz seçilir ve pozisyon verilir.

- Hastaya supine pozisyon verilir.

- Fawler’s pozisyon verilir, baş hiperekstansiyona getirilir.

6. Hastaya akabilecek ilaç ya da gözyaşını silmesi için kağıt mendil ya da spanç verilir.

7. Hastadan yukarı ve geriye bakması istenir.

8. Diğer el ile alt göz kapağı bir gazlı bez yardımıyla hafifçe aşağı doğru çekilir ve alt konjonktive kesesi

ortaya çıkarılır.

9. Önerilen dozda damla alt konjonktive kesesine damlatılır.

10. İlaç merhem şeklinde ise, ilaç alt konjonktive kesesi içine içten dışa sıkılır. Tüpün ucu göz küresine,

kirpiklere, göz kapaklarına ve göz küresine değdirilmemelidir.

11. Alt göz kapağı serbest bırakılır.

12. Hastadan gözlerini kapatması ve her yöne oynatması istenir.

13. Hastadan 1-2 dakika aynı pozisyonda istenir.





46

3.32.KULAĞA İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır. İlacın oda ısısında olması sağlanır.



5. İlacın uygulanacağı kulak üstte kalacak şekilde lateral pozisyon verilir.

-Fawler’s pozisyonda ise, diğer kulağın omuza doğru yakınlaştırılması sağlanır.

6. Dış kulak yolu kontrol edilir, kirli ise temizlenir.

7. Kulak kanalı düzleştirilir. Hastaya diğer kulağın üzerine yatacak şekilde pozisyon verilir.

-Yetişkin bireylerde kulak kepçesinin kıkırdak kısmı yukarı ve geriye çekilir.

-Üç yaşına kadar olan çocuklarda kulak kepçesinin kıkırdak kısmı aşağı ve geriye doğru çekilir.

8. Uygulanacak dozda damla damlalığa çekilir.

9. Diğer el ile damlalık kulak kanalına değdirilmeyecek şekilde kulak kanalının başlangıcına sokulur.

10. Gereken miktarda ilaç kulak kanalının çeperine damlatılır.

11. Kulak kanalının dışa açıldığı bölgedeki kıkırdağın üzerine ilacın ilerlemesi ve dağılımını kolaylaştırmak

için masaj yapılır.

12. Hastadan 5 dakika aynı pozisyonda istenir.






47

3.33. DERİYE İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır.



5. Mahremiyet sağlanarak uygulanacak bölgeye uygun pozisyon verilir.

6. İlacın sürüleceği alan sabunla, ılık suyla nazikçe temizlenir, durulanır ve kurulanır.

7. Kullanılan eldiven çıkarılır eller yıkanır. Yeni nonsteril eldiven giyilir.

8. İlaç avuç içine alınır ve el hareketleri ile ovalayarak bir miktar dağıtılır ve ısıtılır.

9. El ile uygulanmayacaksa aplikatör ile ilaç şişesinden alınır.

10. İlaç ince bir tabaka halinde bölgeye yavaş ve nazikçe uygulanır.

11. İlaç toz halinde ise hastanın inhale etmesini önlemek için başı yana doğru çevirilir.

12. Kullandıktan sonra artan ilaç şişeye geri konulmamalıdır.






48

3.34. İNHALASYON YOLU İLE İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.




5. Solunum güçlüğü, solunum hızı, yardımcı kasları kullanımı ve solunum sesleri değerlendirilir.

6. İlaç haznesi birkaç kez sallanır.

7. Hastanın dik oturur pozisyonda olmasına yardım edilir.

8. Puff’un ağızlığı hastanın ağzına yakın olarak tutulur.

9. Hastadan ağızdan nefes vermesi istenir.

10. Ağızlık hastanın ağzına yerleştirilir ve dudaklarıyla tamamen kapatması istenir.

11. Hastadan başını hafifçe geriye yatırması istenir.

12. Diliyle ağzını kapatmaması konusunda hasta bilgilendirilir.

13. İlaç püskürtülürken aynı zamanda nefes alması istenir.

14. Hastadan 10 saniye süresince nefesi tutması, sonra bırakması istenir.

15. İnhalasyon cihazı ile ikinci bir doz inhalasyon uygulamasından önce en az 1 dakika beklenir.

16. Hastanın ağzı su ile çalkalanır.

17. Solunum güçlüğü, solunum hızı, yardımcı kasları kullanımı ve solunum sesleri tekrar değerlendirilir.





49

3.35. VAJİNAL YOL İLE İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.


3. Supozituvarın koruyucu paketini açılmadan tepsiye konulur.



6. Mahremiyet sağlanır.

7. Hastanın miksiyon ve defekasyon ihtiyacı varsa öncelikle yapması sağlanır .

8. Hastanın perine bakımı ihtiyacı varsa önce perine bakımı yapılır.

9. Perine bakımı sonrasında eldiven çıkarılır eller yıkanır ve yeni eldiven giyilir.

10. Hastaya dorsal rekümbent pozisyon verilir.

11. İşlem sırasında vulva ve vajinal bölge tahriş, kanama, hemoroid ve sfinkter kontrolü açısından

gözlemlenir.

12. Supozituvar koruyucu paketinden çıkarılır.

13. Bir elin işaret ve başparmağı labialar birbirinden uzaklaştırılır ve vajina girişi görülür, hastadan derin

bir nefes alması istenir.

14. Diğer elin parmakları ile supozituvar vajinal kanal içine en az 5 cm kadar nazikçe itilerek yerleştirilir.

15. Parmak çekildikten sonra vulva üzerine ped yerleştirilir.

16. İlacın emilmesini sağlamak için hastadan 15 dakika uzanması istenir.





50

3.36. REKTAL YOL İLE İLAÇ UYGULAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller yıkanır.


3. Supozituvarın koruyucu paketini açılmadan tepsiye konulur.



6. Mahremiyet sağlanır.

7. Hastanın miksiyon ve defekasyon ihtiyacı varsa öncelikle yapması sağlanır.

8. Hastanın perine bakımı ihtiyacı varsa önce perine bakımı yapılır.

9. Perine bakımı sonrasında eldiven çıkarılır eller yıkanır ve yeni eldiven giyilir.

10. Hastaya sim’s ya da sol lateral pozisyon verilir.

11. İşlem sırasında anüs ve rektum tahriş, kanama, hemoroid ve sfinkter kontrolü açısından gözlemlenir.

12. Supozituvar koruyucu paketinden çıkarılır.

13. Bir elin işaret ve başparmağı kalçaları birbirinden uzaklaştırılır ve anüs görülür, hastadan derin bir nefes

alması istenir.

14. Diğer elin parmakları ile supozituvar anal sfinkterden yetişkinlerde 10 cm kadar nazikçe itilerek rektal

kanala yerleştirilir.

15. Parmak çekildikten sonra anüs üzerine gazlı bez konularak hafifçe bastırılır.

16. İlacın emilmesini sağlamak için hastadan 15 dakika uzanması istenir.





51

4.

T.C


SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK ESASLARI I

LABORATUVAR UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU

Öğrencinin Adı Soyadı:

Öğrencinin Numarası:

Uygulamalar Puanlama Öğrencinin Puanı

1. Yatak yapımı 6

2.Nabız ve solunum değerlendirme 6

3. Kan basıncı değerlendirme 10

4. Pozisyonlar (Koruyucu, muayene ve tedavi pozisyonları) 6

5. Steril eldiven giyme ve çıkarma 6

6. İlaç uygulama (Oral, lokal/topikal) 6

7. Ampulden ve Flakondan ilaç çekme ve hazırlama 10

8. İntravenöz branül uygulama 10

9. İntravenöz sıvı infüzyonu hazırlama ve izlemini yapma 10

10. İntramüsküler enjeksiyon uygulama 15

11. Subkutan enjeksiyon uygulama 15

Toplam Puan 100

Sorumlu Öğretim Elemanı

Adı Soyadı:

52

5.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ Doküman No 6.7.1

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Yayın Tarihi

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ Revizyon No

HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA

USUL VE ESASLARI TALİMATI

Revizyon Tarihi

Sayfa No 1

Genel İlkeler

1. Laboratuvarın kapısını ders öncesi ilgili öğretim elemanı açar.

2. Laboratuvar uygulamalarında öğlen arası gibi uzun aralarda kapı kilitli tutulur.

3. Ders bitiminde laboratuvar kilitlenir.

4. Laboratuvar uygulamalarında ihtiyaç duyulan malzemelerin temini için Hemşirelik Esasları Ana Bilim

Dalı öğretim elemanları ile iletişime geçilir.

5. İstem yapılan malzemeler tutanak ile kayıt altına alınarak teslim edilir-alınır. Çalışır durumda olmayan,

kırık, eksik malzemelerin olması durumunda oluşan zarar kullanan/zarar veren tarafından karşılanır.

6. Laboratuvar uygulamasında tedavi tepsisi, hasta yatağı, simülatör vb malzemeler kullanım sonunda bir

sonraki kullanıma uygun olacak şekilde temizlenerek bırakılır.

7. Laboratuvardan çıkarken bilgisayar, projeksiyon ve ışıklar kapatılır.

8. Laboratuvardan çıkarken camlar kapatılır, atık ayrıştırmasına dikkat edilerek çöpler çöp kutusuna atılır.

9. Laboratuvar uygulamaları, ders programında belirlenen tarih ve saatler arasında yapılır.

10. Laboratuvardaki tüm elektrikli veya mekanik alet-ekipman-eğitim materyali kullanma talimatlarına uygun

şekilde kullanılır.

Öğrenciler;

11. Hemşire üniforması/beyaz önlük giymelidir.

12. Uygulama laboratuvarına yiyecek- içecek getirmemeli ve tüketmemelidir.

13. Laboratuvar uygulamalarında cep telefonunu kapalı tutmalı ya da sessiz konuma getirmelidir.

14. Öğretim elemanları ve arkadaşları ile uygun ve saygılı bir iletişim kurmalıdır.

15. Arkadaşlarının uygulama ve değerlendirmesi devam ettiği için gürültü yapmamalı ve yüksek sesle

konuşmamalıdır.

16. Laboratuvar uygulamalarında izinsiz fotoğraf çekemez, ses ve görüntü kaydı alamaz, yayınlayamaz ve

paylaşamaz.

17. Laboratuvar uygulamaları esnasında, yüzük, takı vb kullanmamalıdır.

18. Laboratuvarda uygulama esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplamalıdır.

19. Laboratuvarda herhangi bir sorun yaşadığında/gördüğünde ders sorumlu öğretim elemanına iletir.

20. Uygulamanın özelliğine göre öğretim elemanının belirttiği güvenlik önlemlerine uymalıdır.

21. Her türlü araç ve gerecin dikkatli kullanılmasına özen göstermelidir.

22. Araç-gereçlerin zarar görmesi ya da kaybolmasına neden olduğu durumlarda zararı karşılamak

zorundadır.

23. Laboratuvar uygulamaları bittikten sonra ellerini mutlaka yıkamalıdır.

24. Laboratuvarda belirlenmiş kurallara uymak zorundadır.

53

6. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ KAYNAK LİSTESİ

1. Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.:

Hemşirelik Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara 2014.

2. Karadağ A, Atabek Aştı T. (Ed): Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi

Yayıncılık, 2016.

3. Uysal N., Çakırcalı E. (Çeviri Ed.): Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme

Yayıncılık, 2015.

4. Erkal İlhan S., Sançar B.(Ed): Sağlık Bilimleri Sözlüğü, Alter Yayıncılık, 2013.

5. Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

6. Sabuncu N., Akça Ay F. (Ed): Klinik Beceriler Sağlığın Değerlendirilmesi Hasta Bakım ve Takibi,


7. Görgülü RS., Hemşireler İçin Fiziksel Muayene Yöntemleri. İstanbul Tıp Kitabevi, 2014.

8. Karadağ A., Çalışkan N., Göçmen Baykara Z.(Ed): Hemşirelik Teorileri ve Modelleri, Akademi

Basın ve Yayıncılık, 2017.

9. Ecevit Alpar Ş., Bahçecik N., Çağdaş Hemşirelikte Etik, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2013.

10. Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier and Erb’s Fundamentals of Nursing, Pearson, 2016.

11. Babadağ K., Hemşirelik ve Değerler, Alter Yayıncılık, 2010.

12. Babadağ K., Atabek Aştı T. (Ed): Hemşirelik Esasları Uygulama Rehberi, İstanbul Tıp Kitabevi,

2012.

13. Arslan Özkan H., Hemşirelikte Bilim, Felsefe ve Bakımın Temelleri, Akademi Yayıncılık, 2014.

14. Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd

Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

15. Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

16. Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of Nursing

Care Seventh, North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

17. Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing Concepts, Process and

Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

18. Atabek Aştı T., Karadağ A (Çeviri Ed): Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi,

2011.

* Dersin Temel Kaynak Kitapları

54

7.

T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ UYGULAMALI DERSLER İLKE, USUL VE ESASLARI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç

MADDE 1- (1) Bu ilke, usul ve esasların amacı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Fakültesi Hemşirelik Bölümü öğrencilerinin bölüm hedef ve stratejileriyle uyumlu bir şekilde

uygulamalarını yürütmeleri amacıyla uygulama alanlarında uyması gereken ilke ve esasları

belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu ilke, usul ve esaslar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Fakültesi Hemşirelik Bölümünde öğrenim gören öğrencilerin uygulamalarına ilişkin

hususları kapsamaktadır.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu ilke, usul ve esaslar 2547 sayılı Yükseköğretim Kurulu Kanunu ve

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim- Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili maddesine,

Yükseköğretim Kurulu tarafından 02.02.2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 26775

sayılı “Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık ve Mimarlık

Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik”teki ilgili

maddelere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanununun ilgili maddesine

ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Önlisans/ Lisans Öğretimi Uygulamalı Dersler Yönergesine

dayanmaktadır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu ilke, usul ve esaslarda geçen;

a. Bölüm Başkanı- Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölüm Başkanını,

b. Dekan-Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanını,

c. Fakülte-Sağlık Bilimleri Fakültesini,

ç. İntörn Hemşire- Hemşirelik Bölümü lisans müfredatının 1., 2., 3., 4., 5., 6. ve 7.

yarıyıllarındaki tüm kurumsal uygulamalı derslerini alan ve devam zorunluluğunu yerine

getiren öğrenciyi,

d. Klinik Rehber Hemşire- Alanında en az bir yıl deneyimli, en az lisans mezunu, son 5

yıl içinde klinik rehberlik eğitimi almış, kuramsal-uygulamalı dersin uygulama

alanlarında destek sağlayan, öğrenme sürecini desteklemek, yardım etmek ve

cesaretlendirmek işleviyle kılavuz rolü üstlenmiş uygulayıcı hemşireyi,

e. Kuramsal Uygulamalı Ders- Yarıyıl içinde teorik ve laboratuvar, klinik ve/veya

sahada yürütülmesi zorunlu olan dersleri,

f. Öğrenci- Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü öğrencilerini,

g. Uygulama Süresi- Ders müfredatında belirtilen süresiyi,

ğ. Uygulama Yeri- Uygulamanın yapılacağı resmi ve özel sağlık ve kamu

kuruluşlarını,

h. Uygulama Yürütücüsü/Sorumlu Öğretim Elemanı- Uygulama konusunda

görevlendirilen öğretim elemanı ve yardımcılarını,

55

ı. Uygulamanın Değerlendirilmesi- Öğrencilerin uygulamalarına ilişkin dersin

yürütücüsü ve/veya hemşire/klinik rehber tarafından yapılan değerlendirmeyi,

i. Üniversite- Ondokuz Mayıs Üniversitesini

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel İlkeler

Uygulamaların Yürütülmesi ile İlgili Genel İlkeler

MADDE 5- (1) Bölümün dört yıllık öğretim planında belirtilen uygulamalı derslerle ilgili

olarak;

a. Kuramsal uygulamalı derslerin teorik kısmını yürüten öğretim elemanı aynı zamanda

uygulamaları yürütmekten de sorumludur.

b. Öğrenci sayısı ve uygulama alanının durumuna göre uygulamalar için birden fazla öğretim

elemanı görevlendirilebilir.

c. Kuramsal uygulamalı derslerin yıl içi uygulamaları, bölüm öğretim planındaki toplam

ders saatini kapsamak koşuluyla, dönem başında ilgili öğretim elemanının önerisi ve bölüm

başkanının onayı ile blok olarak yapılabilir. Uygulamalı bir dersin blok olarak yapılması ile bir

yarıyılda o dersin alınması gereken toplam teorik ders saatlerinin birleştirilerek alınması ve

daha sonra dersin, toplam uygulama saatlerinin birleştirilerek uygulama yapılması kastedilir.

Uygulamanın süresi ve zamanı

MADDE 6- (1) Hemşirelik bölümünde dersler yarıyıl esasına göre verilir. Her bir yarıyılda

alınması gereken kuramsal uygulamalı derslerin süresi öğrenim planında belirtildiği gibidir.

(2) Öğrenciler uygulamalarını ilgili eğitim-öğretim dönemi içerisinde, öğrenim planında

belirtildiği şekliyle yarıyıl veya blok esasına göre yapmakla yükümlüdürler.

Laboratuvar ve Uygulamalara Devam Zorunluluğu

MADDE 7- (1) Öğrenciler, kuramsal uygulamalı dersin uygulamasının %80’ine devam etmek

zorundadır. Uygulamanın (laboratuvar ve/veya klinik/saha uygulamaları vb.) %20’sinden

fazlasına devam etmeyen öğrenciler devamsızlıktan kalır. Kuramsal uygulamalı dersten

devamsızlıktan kalan öğrenciler, o dersin hem teorik hem de uygulamasını tekrar etmek

zorundadır. Kuramsal uygulamalı dersin blok olarak yapıldığı durumda, dersin teorik bloğunda

yapılan devamsızlık dersin teorik bölümünden; uygulama bloğundan yapılan devamsızlıklar ise

uygulama bölümünden sayılır.

Uygulamanın Yapılacağı Yerler

MADDE 8- (1) Öğrenciler uygulamalarını, kuramsal uygulamalı dersin içeriğine uygun olarak

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi, diğer kamu ve özel

sağlık kurumları, sosyal hizmetlere ait kurumlar, eğitim kurumları, diğer kamu ve özel

kurumlarda ve yapar.

Uygulama Yürütücüsünün Sorumlulukları

MADDE 9- (1) Uygulama konusunda görevlendirilen öğretim elemanı ve yardımcılarının

sorumlulukları şunlardır:

a. Uygulama yapacak öğrencilerin uygulama listesini hazırlamak ve uygulama için gerekli

kurumsal izinlerin alınmasını sağlamak,

b. Uygulamaya başlamadan önce öğrencinin uygulamasında sorumluluk alacak klinik

rehber hemşirelerle iletişim kurmak ve uygulamanın içeriğini, amaçlarını ve hedeflerini

paylaşmak,

56

c. Klinik rehber hemşirelerin klinik çalışma alanlarını belirlemek ve koordine etmek.

ç. Uygulama süreci boyunca uygulamanın içeriği, amaçları ve hedeflerine yönelik olarak

klinik rehber hemşirelerle işbirliği içinde çalışmak,

d. Öğrenciye olumlu rol modeli olmak,

e. Öğrenci, klinik rehber hemşirelerin ve sağlık ekibinin diğer üyeleriyle profesyonel iletişim

kurmak,

f. Öğrencinin planlı bir öğrenme süreci deneyimlemesini sağlamak üzere gerekli tedbirleri

almak,

g. Uygulama süresince öğrenciye rehberlik etmek, öğrencilerin uygulama amacına yönelik

eğitimlerini sağlamak,

ğ. Öğrencinin teorik bilgisi ve uygulama becerisi arasında bağ kurmasını sağlamak,

h. Öğrencinin uygulamada beceri ve özgüven geliştirmesine yardım etmek,

ı. Öğrenciyi uygulama anında görmek, değerlendirmek ve dürüst/geliştirici/yapıcı geri bildirim

vermek,

i. Öğrencinin uygulama performansı ve deneyimlerine ilişkin gerçekçi bir şekilde

değerlendirme yapabilmesini sağlamak,

j. Öğrencinin uygulama bilgi ve becerisi ile sorumluluk üstlenmesini dikkate alarak

profesyonel benlik saygısı gelişimini desteklemek,

k. Uygulamanın niteliğine ve öğrencinin gereksinimine göre uygulamayı organize etmek ve

denetlemek,

l. Öğrencilerin uygulama alanlarında yaşadıkları sorunların çözümünde yardımcı olmak,

m. Öğrencinin üniforma bütünlüğünü ve uygulamaya devamını desteklemek,

n. Uygulama süreci boyunca öğrenciler ve rehber hemşirelerle iletişimi sürdürmek ve

geribildirimde bulunmak,

o. Uygulama esnasında öğrencilerin devam durumlarını denetlemek,

ö. Klinik ve saha uygulamalarında ortaya çıkan her türlü iş kazasını derhal Sağlık Bilimleri

Fakültesi Dekanlığına ile uygulama yapılan kurumun iş sağlığı ve güvenliği birimine

bildirmek ve resmi işlemler için öğrenciyi yönlendirmek.

p. Sigorta prim ödeme süreçlerinin düzenlenmesi açısından uygulamaya devam etmeyen

öğrencileri Fakülte Dekanlığına bildirmek.

Klinik Rehber Hemşirenin Nitelik ve Sorumlulukları

MADDE 9- (1) Kuramsal uygulamalı derslerde görevlendirilecek rehber hemşirede olması gereken

nitelikler şunlardır:

a. Hemşirelik Bölümü lisans mezunu, tercihen lisansüstü eğitim almış olmak,

b. En az 1 yıl klinik ve/veya sahada mesleki deneyime sahip olmak,

c. Özgüvenli olmak,

ç. Mesleki gelişim için istekli olmak,

d. Profesyonel iletişim becerisine sahip olmak,

e. Kaliteli bir hemşirelik bakımı vermek için istekli olmak.

(2) Kuramsal uygulamalı derslerde görevlendirilecek rehber hemşirenin sorumlulukları şunlardır:

a. Uygulama süreci boyunca uygulamanın içeriği, amaçları ve hedeflerine yönelik olarak

uygulama yürütücüsü ile işbirliği içinde çalışmak,

b. Öğrenci için olumlu bir öğrenme ortamı oluşturmak,

c. Öğrenci, öğretim elemanı ve sağlık ekibinin diğer üyeleriyle profesyonel iletişim kurmak,

ç. Öğrenciye pozitif rol modeli olmak,

57

d. Öğrencinin planlı bir öğrenme süreci deneyimlemesine yardım etmek amacıyla kliniğe özgü

öğrenme fırsatları oluşturmak,

e. Öğrencinin teorik bilgisi ve uygulama becerisi arasında bağ kurmasını sağlamak,

f. Öğrencinin uygulamada beceri ve özgüven geliştirmesine yardım etmek,

g. Öğrenciyi uygulama anında görmek, gelişim sürecini değerlendirmek, uygulama

yürütücüsüne ve öğrenciye dürüst/geliştirici/yapıcı geri bildirim vermek,

ğ. Öğrencinin uygulama performansı ve deneyimlerine ilişkin gerçekçi bir şekilde

değerlendirme yapabilmesini sağlamak,

h. Öğrencinin uygulama bilgi ve becerisi ile sorumluluk üstlenmesini dikkate alarak

profesyonel benlik saygısı gelişimine katkıda bulunmak,

ı. Planlandığı şekilde, uygulamanın niteliğine ve öğrencinin gereksinimine göre güvenli

uygulama yaptırmak,

i. Öğrencilerin uygulama alanlarında yaşadıkları sorunların çözümünde yardımcı olmak,

j. Öğrencinin üniforma bütünlüğünü ve uygulamaya devamını desteklemek,

k. Öğrenci değerlendirmesine ilişkin formları ve raporları istenilen sürede uygulama

yürütücüsüne teslim etmek,

l. Klinik ve saha uygulamalarında ortaya çıkan her türlü iş kazasını derhal uygulama

yürütücüsüne bildirmek.

Öğrencinin Görev ve Sorumlulukları

MADDE 10- (1) Hemşirelik bölümü öğrencisinin uygulamalı derse yönelik görev ve

sorumlulukları şunlardır:

a. Dersin hedeflerini ve öğrenme çıktılarını kavramak,

b. Klinik ve sahada var olan öğrenme fırsatlarını öğrenmek ve uygulamak için azami çaba

göstermek,

c. Sağlık kurum/kuruluşunun genel kurallarına, politikalarına ve yönetmeliklerine uymak,

ç. Uygulama yürütücüsü tarafından yapılan uygulama planına uymak,

d. Bilgi, beceri ve yeteneklerini, sorumluluklarının sınırlarını ve danışmanlık/denetime olan

gereksinimini bilmek,

e. Hastalara / bireylere kendisini uygun bir şekilde tanıtmak ve bakımlarına katılmak için izin

istemek,

f. Bakım vermeden önce uygulama yürütücüleri, klinik rehber hemşire ya da klinik

hemşiresinden bilgi almak (hastayı teslim almak), bakım için işbirliği yapmak ve

uygulaması süresince işbirliğini sürdürmek,

g. Belirlenen öğrenim hedefleri çerçevesinde kaliteli bakım sunma sorumluluğunu üstlenmek,

h. Öğrenme hedeflerine ulaşamıyorsa, uygulama yürütücüleri ya da rehber hemşireyi

bilgilendirme sorumluluğunun farkında olmak,

ı. Herhangi bir nedenle klinikten ayrılmadan önce bakımına katıldığı bireyin durumu ve bakımı

konusunda rapor vermek, sorumluluklarını devretmek,

i. Muayene, tedavi ve/veya bakımları sırasında gizlilik ve mahremiyete özen göstermek,

j. Bakımına katıldığı bireyin durumundaki önemli değişiklikleri derhal bildirmek,

k. Klinik ve saha öğrenme sürecinde bireyin güvenliğine ve rahatlığına saygı göstermek,

l. Uygulama yerindeki her türlü araç ve gerecin dikkatli kullanılmasına özen göstermek,

58

m. Bakım verilen birey, uygulama yürütücüleri, klinik rehber hemşireler ve uygulama

alanlarındaki sağlık ekibi üyeleriyle mesleki sınırları içerisinde nazik ve saygılı iletişim

kurmak,

n. Mesleki etkileşimlerinde açık/anlaşılır, doğru ve etkili iletişim becerileri kullanmak,

o. Klinik ve saha uygulamalarını uygulama yürütücüleri, klinik rehber hemşireler ve/veya

hemşireler denetiminde yapmak,

ö. Uygulama yürütücüleri, klinik rehber hemşireler ve/veya hemşireler olmaksızın herhangi bir

ilaç uygulaması yapmamak,

p. Uygulama yürütücüsü tarafından istenen formları, planları tanımlanan şekilde doldurmak,

raporlamak ve istenilen sürede teslim etmek,

r. Bakımına katıldığı bireyin muayene ve gözlemlerini, verdiği bakımı ve bireyin bakıma

verdiği yanıtı (uygulamaya ilişkin raporlar, bakım planları vb.) kayıt etmek ve süresi içinde

bakımın değerlendirilmesi için hazır olmak,

s. Klinik ve saha uygulamalarında ortaya çıkan her türlü iş kazasını derhal dersin yürütücüsü,

klinik rehber ve klinik sorumlu hemşiresine bildirmek,

ş. Sağlık kuruluşunun enfeksiyon kontrol prosedürlerini bilmek ve uygulamak.

t. Özbakımına ve kişisel hijyenine özen göstermek

Aşılar, İş Güvenliği ve Sağlığına İlişkin Belgelerin Temini

MADDE 11- (1) Hemşirelik bölümü öğrencilerinin, klinik/ saha uygulamasına çıkmadan önce

klinik uygulama için gerekli aşılanma, iş güvenliği ve sağlığına ilişkin belgelerin teminine yönelik

görev ve sorumlulukları şunlardır:

a. Hemşirelik Bölümü ve/veya kuramsal uygulamalı dersi yürüten ilgili anabilim dalı

tarafından yapılan duyuru ile bildirilen tetkik, aşıları klinik uygulama öncesi istenen sürede

yaptırmak ve bunlara ait belgeleri edinerek en az bir yıl boyunca arşivlemek,

b. Klinik uygulama öncesi fakülte yönetimi tarafından düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği

Eğitimine katılmak ve katılım belgesini en az bir yıl boyunca arşivlemek,

c. Klinik uygulama öncesi yaptırılan tetkikler, aşılar, iş sağlığı ve güvenliği eğitimine ilişkin

belge ve/veya istenen diğer belgelerin birer örneğini dosya halinde kuramsal uygulamalı

dersi yürüten ilgili anabilim dalı/ uygulama yürütücüsüne istenen sürede teslim etmek.

Bilgi Güvenliği, Mahremiyetin Sağlanması ve Sosyal Medya Kullanımı

MADDE 11- (3) Hemşirelik bölümü öğrencilerinin, klinik/ saha uygulaması esnasında bilgi

güvenliği, mahremiyetin sağlanması ve sosyal medya kullanımına yönelik görev ve sorumlulukları

şunlardır:

a. Klinik uygulama esnasında özellikle bakım ve tedavi süreçleri sırasında cep telefonu iletişim

ve/veya kayıt amacıyla kesinlikle kullanılmamalıdır.

b. Sağlıklı birey/hasta yakını/hastayla ilgili hiçbir bilgi, fotoğraf, kayıt vb. bilgiler sosyal

medyada paylaşılmamalıdır.

c. Sağlıklı birey/hasta yakını/hastanın tanınmasına neden olacak şekilde ad/kimlik bilgisinin

hastane içi/dışı sosyal ortamlarda ya da sosyal medyada paylaşılması yasaktır. Sosyal

medyadan gizlilik ayarları aracılığıyla yayınlara erişimi sınırlamak gizlilik/mahremiyetin

sağlanması için yeterli değildir.

ç. Cep telefonu, kişisel bilgisayar vb. herhangi bir kişisel cihazda hasta yakını/hasta ya da

ailenin sağlık kayıt/bilgileri saklanmamalıdır.

59

d. Bakım ve tedavi süreçleri boyunca bireyin/hastanın ya da aile üyelerinin kişisel sosyal

medyada hesaplarına eklenmesi bireysel ve profesyonel ilişki sınırlarının korunması

açısından sakıncalı olabilir.

e. Klinik/saha uygulaması sırasında şahit olunan herhangi bir gizlilik/mahremiyet ihlali dersin

sorumlularına rapor edilmelidir.

Ön Koşullu Dersler

MADDE 12-(1)

Ön Koşul:

a. Öğrencilerin Hemşirelik Bölümü 1. sınıfta almış oldukları “ HEM 101 Hemşirelik

Esasları I ” dersi, HEM104 Hemşirelik Esasları II dersinin ön koşuludur. HEM104

Hemşirelik Esasları II dersini almayan ya da devamsızlıktan kalan öğrenci, hiçbir

kuramsal uygulamalı dersini alamaz.

b. Öğrencilerin Seçmeli İntörn Hemşirelik Uygulaması Derslerinden birini seçebilmeleri

için Hemşirelik Bölümü lisans müfredatının 1., 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. yarıyıllarındaki tüm

uygulamalı dersleri almış ve devam zorunluluğunu yerine getirmiş olmaları gerekir.

c. Uygulama notu 60(Altmış)’ın altında olan öğrenciler, o dersin dönem sonu ve bütünleme

sınavına giremezler ve bir sonraki yıl o dersin hem teorik hem de uygulamasına devam

ederler.

Uygulama Kıyafeti

MADDE 13- (1)

Klinik uygulama esnasında öğrencilerin yanında bulundurması zorunlu eşyalar şunlardır;

a. Öğrenci hemşire üniforması ya da beyaz önlük

b. Kol Saati

c. Öğrenci kimliği

ç. Gerekli dokümanlar/formları içeren öğrenci dosyası

d. Kayıt tutmaya uygun özellikte kalem

e. Klinik/ saha uygulaması için önerilen ayakkabı

(2) Kuramsal uygulamalı derslerin klinik alanda yapılan uygulamaları sırasında öğrencilerin

hemşire üniforması giymeleri zorunludur. Aile sağlığı merkezleri, okullar, ev ziyaretleri ve

diğer saha uygulamalarında sahanın özelliğine ve dersin ilgili öğretim elemanının kararına göre

öğrenci hemşire üniforması yerine beyaz önlük giyebilir. Öğrenciler uygulamalara bu usul, ilke

ve esaslar belgesinin 13. Maddesinin 3 bendinde açıkça belirlenen üniforma düzenine uygun

olarak gelmekle sorumludur.

(3) Öğrenci üniformasının özellikleri:

a. Öğrenciler uygulamada lacivert etek ya da pantolon ile yaka kısmında bordo ve lacivert şerit,

cep kısmında fakültenin veya varsa hemşirelik bölümünün logosu olan beyaz üniforma üstü

giyerler. Üniforma üstü basenden, etek boyu ise dizden en fazla 10-15 cm aşağıda olmalıdır.

Üniforma üzerine koyu lacivert ya da siyah renkte hırka giyilebilir. Hırkanın üzerinde

üniversitenin veya fakültenin veya varsa hemşirelik bölümünün logosu bulunmalıdır. Üniforma

üstüne giyilecek hırka kapişonsuz, yakasız, aksesuarsız, işlemesiz ve önden düğmeli ve

üniforma üstü ile aynı boyda olmalıdır. Öğrenci üniforması her gün düzgün, temiz ve ütülenmiş

olmalıdır.

60

b. Öğrencilerin üniformanın altına giyecekleri ayakkabı güvenlik ve optimal vücut mekaniğini

sağlayacak özellikte kapalı, topuksuz, ses çıkarmayacak özellikte, aksesuarsız, siyah veya koyu

lacivert renkte, desensiz ve her zaman temiz olmalıdır.

c. Öğrenci kimliği görünür ve kolay okunacak şekilde üniformanın üst kısmına takılmalıdır.

ç. Öğrenciler klinik için uygun ve minimum aksesuar (sarkan ya da halka biçiminde olmayan küpe,

saat, bir adet taşsız nişan/nikah yüzüğü) kullanabilir. Öğrenci her bir kulakta en fazla iki adet

küpe bulundurulabilir. Bilezik, bileklik vb. aksesuarlar klinik uygulama esnasında

kullanılmamalıdır.

d. Kullanılan her türlü aksesuarın güvenliği ve saklanmasından öğrenci sorumludur. Herhangi bir

kayıp durumunda uygulama yürütücüleri ya da klinik uygulama yapılan kurumun herhangi bir

sorumluluğu yoktur.

e. Klinik/saha uygulaması esnasında piercing kullanılmamalıdır.

Uygulamanın Değerlendirilmesi

MADDE 14-

(1) Öğrencilerin uygulama başarı durumunun değerlendirilmesi dersin ilgili uygulama

yürütücüleri/öğretim elemanları ve/veya klinik rehber hemşire/ler tarafından uygulama

ortamında ve/veya laboratuvarda yapılır. Başarı durumu, bu dersin özelliğine göre geliştirilmiş

olan değerlendirme kriterleri (kuramsal bilginin uygulamaya aktarımı, gözlem ve izlemlerin

değerlendirilmesi, seminerler ile olgu sunumlarında ve tartışmalarında öğrenci performansının

değerlendirilmesi, laboratuvar psikomotor beceri sınavı, uygulama sınavı vb.) doğrultusunda

dersin öğretim elemanınca belirlenir ve en geç uygulamaya çıkmadan önce öğrenciye yazılı ve

sözlü olarak duyurulur.

(2) Uygulama notu, uygulamayı yaptıran öğretim elemanı/ elemanları tarafından, uygulamaya

destek veren klinik rehber hemşirenin de değerlendirmeleri alınarak 100 (Yüz) tam not

üzerinden belirlenir.

(3) Kuramsal uygulamalı meslek derslerinin yarıyıl ve yarıyıl sonu başarı notunun

hesaplanmasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim ve Öğretim Sınav Yönetmeliği hükümleri

esas alınır. Uygulamadan 60 ve üzeri alan öğrenci final sınavına girmeye hak kazanır. Başarı

notu: ara sınav notuna uygulama notunun eklenmesi ve ikiye bölünmesiyle elde edilen puanın

%40’ı ile yılsonu sınav notuna uygulama notunun eklenip ikiye bölünmesiyle elde edilen

puanın %60’ının toplanmasından elde edilir.

Sig

ort

a

İşle

mle

ri

MADDE 14- (1) 5510 Sayılı Genel Sağlık Sigortasının 5. Maddesi ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim

Kanununda 17/04/2008 tarih ve 5754/3 sayılı maddesi ile yapılan değişiklik gereğince, yüksek

öğrenimleri sırasında yurt içinde zorunlu işyeri eğitimine tabi tutulan öğrencilerin, “İş Kazası ve

Meslek Hastalığı Sigortası” primlerinin işyeri eğitimi süresince öğrenim gördükleri yüksek öğretim

kurumu tarafından ödenmesi zorunludur. Buna rağmen ilgili birime bilgi vermeden “sigortasız”

şa

Başarı notu:

(Ara Sınav Notu+Uygulama Notu)x40/100 + (Yıl Sonu Sınav Notu+Uygulama

Notu)x60/100

61

olarak uygulamaya başlayanlar ile ilgili doğabilecek herhangi bir yükümlülükten üniversite sorumlu

tutulamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İntörn Hemşirelik Uygulamasına İlişkin İlkeler

İntörn Hemşirelik Uygulamasının Amaç ve Kapsamı

MADDE 15-

(1) İntörn hemşirelik uygulamasının amacı, öğrencilerin 7 yarıyıl boyunca edindikleri bilgi ve

becerilerini, mesleksel değerler ve ilkeler ışığında ilgili klinik ve sahada uygulayarak

pekiştirmelerine, karar verme becerilerini geliştirmelerine ve mezuniyet öncesi mesleki deneyim

kazanmalarına olanak sağlamaktır.

(2) İntörn hemşirelik öğrencisinden bireyin bakımına ilişkin bütüncül bakış açısına sahip olması ve

hasta/sağlıklı bireyin fiziksel, mental, sosyal sorunlarına yönelik alternatif çözüm önerileri

üretebilme becerisi geliştirmesi beklenir.

(3) Öğrencilerin öğrenme gereksinimi doğrultusunda öğretim elemanı/ları tarafından öğrencilerin

görüşleri dikkate alınarak planlanan öğrenme aktivitelerine -seminer programları, makale saatleri,

konferanslar, vaka analizleri vb.- katılarak hemşirelik disiplinine özgü bilgisini ve eleştirel düşünme

becerisini geliştirmesi beklenir.

(4) İntörn hemşirelik öğrencisinin sağlık hizmetlerinin sunulmasında sağlık ekibi içinde yer alarak,

ekibin diğer üyeleri ile profesyonel sınırlar içerisinde işbirliği yaparak çalışabilmesi beklenir.

İntörn Hemşirelik Uygulamasına Başlayabilme Şartları

MADDE 16-

(1) Öğrencilerin İntörn Hemşirelik Uygulamasına başlayabilmeleri için Hemşirelik Bölümü

lisans müfredatının 1., 2., 3., 4., 5., 6., ve 7., yarıyıllarındaki tüm uygulamalı dersleri

almış ve devam zorunluluğunu yerine getirmiş olmaları gerekir.

İntörn Hemşirelik Uygulaması Dönemi ve Süresi

MADDE 17 -

(1) İntörn Hemşirelik Uygulaması Dersleri; İç Hastalıkları Hemşireliği İntörn Uygulaması,

Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği İntörn Uygulaması, Doğum ve Kadın Sağlığı Hastalıkları

Hemşireliği İntörn Uygulaması, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği İntörn Uygulaması,

Hemşirelikte Yönetim İntörn Uygulaması, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği İntörn

Uygulaması ve Halk Sağlığı Hemşireliği İntörn Uygulaması olmak üzere 7 adettir.

(2) İntörn Hemşirelik Uygulaması Dersleri 4. sınıf bahar yarıyılında yer al ır.

(3) İntörn Hemşirelik Uygulaması Dersini alma şartını yerine getiren öğrenci İntörn Hemşirelik

Uygulaması Derslerinden birini seçerek kayıtlanır ve seçtiği derse yarıyıl boyunca devam eder.

(4) İntörn Hemşirelik Uygulaması Dersinin Uygulama Süresi- Bu dersin uygulama süresi 4.

sınıf bahar yarıyılında, Ondokuzmayıs Üniversitesi akademik takvimi ile başlar ve biter.

İntörn Hemşirelik Uygulamasının Başlaması ve Yürütülmesi

MADDE 18-

(1) Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü öğrencilerinin İntörn Hemşirelik Uygulaması

Dersini ilgili anabilimdalı başkanlığı planlar ve yürütür.

(2) İntörn hemşirelerin uygulama yapacakları alanlar (Klinik/Saha) ilgili İntörn Hemşirelik

Uygulanmasından Sorumlu Anabilim Dalı Başkalığının önerisi ve Hemşirelik Bölüm

62

Başkanlığı’nın onayı ile belirlenir.

İntörn Hemşirelik Uygulamasının Değerlendirilmesi ve Denetlenmesi

MADDE 19-

(1) İntörn Hemşirelik Uygulamasının değerlendirilmesi ve denetlenmesi ilgili uygulama

yürütücüleri (dersin sorumlu öğretim elemanı/ları, klinik rehber hemşire ve/veya klinik sorumlu

hemşiresi/leri) tarafından yapılır.

(2) İntörn Hemşirelik Uygulaması Derslerinin yürütülmesi ve değerlendirilmesinde diğer

uygulamalı derslerde izlenen ilke, usul ve esaslar geçerlidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Genel Hükümler

MADDE 20- (1) Bu ilke, usul ve esaslarda yer almayan hususlarla ilgili hallerde Ondokuz Mayıs

Üniversitesi Eğitim- Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Önlisans/

Lisans Öğretimi Uygulamalı Dersler Yönergesi ile ilgili hükümleri uygulanır.

Yürürlük

MADDE 21-(1) Bu ilke, usul ve esaslar, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fakülte Kurulu

tarafından kabul edildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 22-(1) Bu ilke, usul ve esaslar Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Fakültesi Dekanı tarafından uygulanır.

Documents

HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞIhemsirelik.ssbf.omu.edu.tr/files/hemsirelik.ssbf... · Hasta Kabulü ve Taburcu Edilmesi Hasta Yatağı Yapımı Laboratuvar Uygulama ve