Aktiviti 1

1

Helaian Aktiviti 1: Pengenalan Kepada Hutan Bakau?

1. Berikan ciri-ciri penting habitat hutan bakau:

i) ________________________________

ii) ________________________________

iii) ________________________________

iv) ________________________________

2. Namakan empat tempat di Malaysia di mana terdapatnya hutan bakau:

i) ________________________________

ii) ________________________________

iii) ________________________________

iv) ________________________________

3. Melukis beberapa jenis haiwan dan tumbuhan yang menarik yang terdapat di hutanbakau. Rujuk kepada poster ¡ Bakau – Khazanah Alam Yang Tidak Ternilai¡– yangdisediakan.

4. Senaraikan nama jenis haiwan dan tumbuhan yang dijumpai di hutan bakau.

Haiwan-haiwan Tumbuh-tumbuhan1. 1.2. 2.3. 3.4. 4.5.

Aktiviti 1

2

Aktiviti 2

3

Helaian Aktiviti 2: CARA PENYESUAIAN POKOK BAKAU

1. Berikan 5 masalah pertumbuhan yang dihadapi oleh tumbuh-tumbuhan di dalam

keadaan persekitaran ekstrem di kawasan hutan bakau.i)

ii)

iii)

iv)

v)

2. Beberapa benih pokok bakau mula membesar, mengeluarkan pucuk dan akar, semasamasih terlekat pada pokok induk. Apabila benih itu jatuh ke tanah, ia terpacak di lumpurdan akarnya akan tumbuh. Apakah nama proses pembiakan ini?

Jawapan:_______________

3. Nama dan lakarkan bentuk struktur pembiakan khas ini.

4. Pokok bakau yang manakah mempunyai akar bernafas (pneumatofor) untuk menyerapoksigen? Namakan 2 jenis pokok bakau.

Jawapan: i)___________________

ii) ___________________

Aktiviti 2

4

5. Namakan 2 jenis pokok bakau yang mempunyai adaptasi penyingkiran kandungangaram melalui kelenjar garam.

i.

ii.

6. Pokok-pokok bakau mempunyai jenis akar yang berbeza untuk fungsi-fungsi tertentu.Berikan 3 contoh pokok bakau dengan menerangkan fungsi akarnya.

i.

ii.

iii.

7. Lakarkan 3 jenis bentuk akar tumbuhan bakau.

8. Namakan 2 jenis pokok bakau yang membiak secara vivipari?

i)

ii)

Jenis akar:_______________ Jenis akar:_______________ Jenis akar:_______________

Aktiviti 3

1

Helaian Aktiviti 3: Tumbuh-tumbuhan Di Hutan Bakau

1. Jalan masuk ke suatu hutan bakau. Perhatikan pokok-pokok di sekeliling anda dan kenalpasti mereka. Lukiskan 3 spesies pokok bakau utama yang telah anda lihat (samadadaun, bunga atau biji benihnya).

2. Lukiskan sebatang pokok bakau yang paling istimewa bagi anda di dalam petak yangdisediakan.

Nama Pokok: _____________________

Mengapa pokok ini dipilih:_____________________________________________

Teka-tekiSaya berbentuk seperti sebuah bakul dan saya sukamenumpang pada pokok yang lain untuk hidup. Sekarangsaya menjadi rebutan orang ramai untuk dijadikan tanamanlandskap. Apakah nama saya?

Jawapan: _____________

Aktiviti 3

2

3. Cuba padankan bahagian buah dan akar kepada pokok bakau di mana nama pokoktelah diberikan. Padankan mengikut kedua-dua hujung yang diberikan.

Pokok Bakau Tumu Merah Perepat Api-api

Akar LututAkar Jangkang Akar Pneumatofor Akar Pneumatofor

Aktiviti 4

1

Helaian Aktiviti 4: Haiwan-Haiwan Di Hutan Bakau Kuala Gula

Aktiviti Luar Kelas:Pelajar-pelajar dinasihati supaya membaca semua soalan di bawah sebelum mula berjalandi denai hutan bakau. Helaian ini perlu dibawa bersama semasa aktiviti menjejak denaihutan bakau dan dilengkapkan pada perakhiran denai.

Merujuk kepada gambarajah berikut, tandakan coret ( ) di tepi gambar tersebut jika andamelihatnya di sepanjang denai hutan bakau.

Aktivit Dalam Kelas:

Merujuk kepada gambarajah berikut, namakan haiwan-haiwan dan tumbuh-tumbuhan yang terdapat di dalam hutan bakau.(Bahan Rujukan: Poster "Bakau - Khazanah Alam Yang Tidak Ternilai")

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.Anda boleh merujuk senarai nama haiwan dan tumbuhan yang dilampirkan

25.

Aktiviti 4

3

Senarai nama haiwan dan tumbuhan di hutan bakau pada poster ¡¡¡¡¡¡¡¡¡ Bakau – KhazanahAlam yang Tidak Ternilai¡–¡–¡–¡–¡–¡–¡–¡–¡–

1. Bakau Minyak 24. Ular Bakau2. Berus/ Tumu 25. Ular Bakau3. Api-api 26. Ketam Bakau4. Perepat 27. Ikan Belacak6. Burung Murai Bakau 28. Ketam Rebab7. Burung Samar Biru Bakau 29. Ikan Sumpit-sumpit8. Burung Pacat Bakau 30. Udang laut9. Burung Pekaka Bakau 31. Umang-umang10. Burung Camar Kecil 32. Teritip11. Burung Upeh 33. Siput Bakau12. Burung Botak Upeh 34. Siput Belitung13. Burung Helang Merah 35. Siput Belongkeng14. Burung Pucung Seriap 37. Siput Rodong15. Burung Pucung Keladi 38. Kerang Darah16. Burung Pisau Raut 40. Ikan Dengkis17. Burung Kedidi Pasir 41. Ikan Buntal18. Burung Rapang Kerinyut 42. Ikan Todak19. Burung Bangau Besar 43. Katak Bakau20. Burung Helang Siput 44. Ular Air21. Cengkong/Lotong kelabu 45. Memerang Licin23. Kera 46. Biawak Air

Aktiviti 4

4

Cuba teka, tapak kaki yang mana kepunyaan saya?

Di dalam hutan bakau terdapat banyak binatang, tetapi adalah tidak mudah bagi kita untukmelihatnya. Kadang-kala kita hanya dapat mengesan kehadiran mereka melalui kesan tapakkaki. Di bawah ini terdapat beberapa jenis tapak kaki kepunyaan binatang yang berlainan.Bolehkan anda menolong binatang-binatang ini mencari tapak kaki mereka?

Katak

Kucing Hutan

Memerang

Ruak-ruak

Babi HutanMusang

Biawak Air

Aktiviti 5

Helaian Aktiviti 5: BURUNG-BURUNG Di Hutan Bakau

Rujuk kepada gambar berikut. Pelajar-pelajar ini telah melengkapkan diri dengan alat-alat yang diperlukan semasa melakukan aktiviti memerhati burung.

AktivitiMembaburung

Namakabawah.

i

AMinum

rubu

Top

Luar Kelas:wa pelajar ke denai hutan .

n bahagian-bahagian utam

iran

Bukujukanrung

Kamera

bakau

a bagi

Teropong

1

dan memperkenalkan aktiviti memerhati

seekor burung air di gambarajah yang diberikan di

KasutSukan

Bukunota danpensel

Aktiviti 5

Pilih salah satu ekor burung yang telah anda perhatikan dan jawap soalanberikut

Pelajar juga boleh melakukan aktiviti memerhati burung di sekitar kawasansekolah / rumah.

1£fiDi tempat manakah anda perhatikan burung ini? (contoh: kebun kelapa sawit, hutan bakauatau kawasan kediaman dan lain-lain lagi)

_____________________________________________________________________

2£fiIa didapati di mana? ¡ı langit ¡ı dalam air ¡ı lantai ¡ı atas pokok ¡ı dalam semak-samun. Kenapa ia selalu berada di tempat ini?__________________________________________________________________

3£fiApakah yang sedang dilakukan oleh burung itu semasa anda perhatikannya?

__________________________________________________________________

4£fiApakah makanan burung itu? Apakah cara yang digunakan oleh burung itu untukmendapatkan makanannya?____________________________________________________________________

5. Cuba terangkan ciri-ciri dan warna istimewa burung itu seperti paruh, badan, ekor dan lain-lain bahagian_____________________________________________________________________

Cuba warnakan burung yang diperhatikan anda itu.

Nama Burung:_____________________

2

Aktiviti 6

1

Helaian Aktiviti 6: Fungsi-fungsi Hutan Bakau

1. Berikan 1 contoh nilai perubatan pokok bakau.

2. Terangkan bagaimana hutan bakau melindungi pinggir pantai.

3. Apakah kepentingan hutan bakau kepada haiwan-haiwan seperti ikan, udang danketam?

4. Pelajar ini ingin belajar lebih mendalam tentang hutan bakau. Cuba anda menolongnyamenuju ke destinasinya. Warnakan setiap destinasi ini daripada titik permulaannyadengan warna yang berlainan.

Diubahsuai daripada Buku Aktiviti Wira Diri, Projek Wira Alam (Jabatan Alam Sekitar)

Aktiviti 6

2

5. Cuba lihat gambar di atas, masihkah anda ingat kepentingan hutan bakau? Sila tuliskansebuah karangan yang ringkas, sajak atau pantun tentang hutan bakau. Pilih salah satudaripada tajuk berikut:

- Kepentingan Hutan Bakau Kepada Kehidupan Saya- Kepentingan Hutan Bakau Kepada Hidupan Liar- Kepentingan Hutan Bakau Dari Segi Sosio-Ekonomi

Aktiviti 7

1

Helaian Aktiviti 7: Ancaman Kepada Hutan Bakau

Dunia kini giat membangun. Maka kita memerlukan banyak kawasan baru untukmendirikan pejabat untuk perniagaan, hotel dan resort, kilang-kilang dan kompleksmembeli-belah. Jangan lupa bahawa populasi penduduk bumi ini juga bertambah setiaphari. Jadi, kita juga perlu mendirikan lebih banyak lagi rumah atau pangsapuri untukmenampung bilangan penduduk yang bertambah dengan pesatnya. Apabila keadaan iniberlaku, kita perlu menebang lebih banyak pokok dan membersihkan lebih banyak hutanuntuk mendapatkan bidang tanah tersebut.

Cuba fikirkan jika pokok terus ditebang tanpa dikawal dan sisa kilang terus disalurkan kedalam sungai atau laut tanpa dirawat dahulu, apakah yang akan terjadi kepada alamsekitar? Bagaimana dengan tumbuhan dan haiwan yang hidup di hutan bakau? Manusiayang bergantung kepada hutan bakau untuk kepentingan sara hidup?

1. Sila nyatakan ancaman-ancaman utama Hutan Bakau.

i. ______________________________

ii. ______________________________

iii. ______________________________

iv. ______________________________

2. Sila berikan satu kesan ancaman ini terhadap tumbuh-tumbuhan dan haiwan di hutanbakau.

3. Sila berikan satu kesan ancaman-ancaman ini terhadap manusia, contohnya kaumnelayan yang bergantung kepada hutan bakau untuk hasil perikanan dan hasilsampingannya.

4. Penyusunan Isu-isu Alam Sekitar Mengikut Bentuk Batu Permata

Paling PentingKedua PentingKetiga PentingKurang PentingPaling Kurang Penting

Aktiviti 8

1

Helaian Aktiviti 8: Pemeliharaan Hutan Bakau

A. Membuat Kertas Kitar Semula

1. Koyakkan kertas terguna menjadi serpihan kecil dan direndamkan semalaman.Tambahkan 1 bahagian kertas dan 2 bahagian air dan tuangkan ke dalam mesinpengisar. Kisarkan campuran itu sehingga menjadi pulpa, anda boleh tambahkanbunga dan daun ke dalamnya.

2.Tuangkan pulpa ke dalam basin dan tambahkan air.

3.Gunakan kepingan jala yang dibuat daripada dawai atau plastik, letakkan dalambasin dan cuba mengumpulkan pulpa dalam jala itu.

4.Keringkan jala itu dan terbalikkannya ke atas suratkhabar lama.

5.Gunakan kain kering untuk menyerap air yang berlebihan dan kemudianmengalihkan jala itu.

6.Letakkan kertas di kawasan berangin untuk pengeringan.

7.Sementara menunggu kertas itu kering, anda boleh menghiaskan kertas andadengan daun dan bunga. Selepas kertas itu kering, dengan hati-hatipisahkannya daripada suratkhabar lama.

Aktiviti 8

2

Begitulah kertas kitar semula anda!Anda boleh menggunakan kertas ini untuk membuat kad ucapan dan penanda buku.

B. Bagaimanakah anda boleh menolong dalam memulihara alam sekitar? Sila tandakan ( )untuk cara yang BOLEH memulihara alam sekitar dan ( X ) kepada kenyataan yang TIDAKBOLEH memulihara alam sekitar.

1. Memakai pakaian atau kasut yang diperbuat daripada kulit haiwan liar,contoh jaket kulit ular sawa dan kasut kulit buaya.

2. Gunakan kedua-dua belah kertas.

3. Memetik dan mengutip haiwan atau tumbuhan untuk tujuan hiasan.

4. Menggunakan pensel yang diperbuat daripada kertas dikitar-semula.

5. Selalu menggunakan banyak beg plastik semasa membeli-belah.

6. Tidak menggunakan barangan pengguna jenis ¡ fi pakai buang¡ fl, contohpinggan kertas dan sudu plastik.

7. Menghadiri ceramah atau perkhemahan mengenai kepentingan hutan bakau.

8. Melonggokkan sampah-sarap dan membakarnya di taman berdekatandengan rumah.

9. Mengajak jiran-jiran untuk menanam bersama-sama sayur-sayuran, bungadan pokok di halaman rumah.

10. Mentertawakan atau mencaci kawan yang menyertai Kelab Pencinta Alamkerana dikatakan tidak seronok dan bermanfaat.

11. Membuat tanah kompos untuk menanam bunga dan sayur-sayuran.

12. Menggunakan kertas yang dibuat daripada kitar semula.