HAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMİ

VE

SİSTEMLEŞTİRİLMESİ

Doç. Dr. M. Kemal Biçerli

T.C. Milli Eğitim Bakanlığı

Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürü

Dünya’da Hayat Boyu Öğrenme kavramının yükselen önemi Geçmişten günümüze Türkiye’de Hayat Boyu Öğrenme Hayat Boyu Öğrenme Sistemini geliştirmeye neden

ihtiyacımız var? Değişen kuşaklara göre yeni bir HBÖ yaklaşımı

geliştirmeliyiz. Hayat Boyu Öğrenmeyi desteklemek için eğitim ve öğretim

sistemimizin sahip olması gereken özellikler. Sistem ne demektir? İyi bir sistemin özellikleri nelerdir? Hayat Boyu Öğrenme Sisteminin tanımı ve Türkiye’deki

aktörleri Türkiye’de yeni bir Hayat Boyu Öğrenme Sistemi oluşturma

süreci

Hamburg Deklerasyonu 1997 (CONFINTEA V)

Dakar Eylem Çerçevesi (2000)

48. Uluslararası Eğitim Konferansı

Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim Konferansı(2009)

Uluslararası Yüksek Eğitim

Konferansı (2009)

6. Uluslararası Yetişkin Eğitimi Konferansı (CONFINTEA VI-2009)

İki günü birbirine

eşit olan ziyandadır Beşikten mezara

kadar ilim öğreniniz İlim öğrenmek

erkek-kadın bütün müslümanlara farzdır

Ya öğrenen ya öğreten ya dinleyen ya da seven ol. Bunların dışında beşincisi olma; helak olursun.

Hz. Muhammed (S.A.V.)

İlmi ulemaya karşı böbürlenmek için

veya

cühela ile münakaşa için

veya

insanların dikkatlerini kendinize çekmek için öğrenmeyin.

Kim böyle yaparsa yeri ateştir.

Hz. Muhammed (S.A.V.)

Her dem yeniden

doğarız,

bizden kim usanası

Hergün bir yerden göçmek ne iyi

Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş

Hergün bir yere konmak ne güzel

Dünle beraber gitti cancağızım

Ne kadar laf varsa düne ait

Şimdi yeni şeyler söylemek lazım

Toplam nüfusu sadece 7 milyon

olan Azerbaycan’da kitaplar ortalama 100.000 tirajla basılırken, Türkiye’de bu rakam 2000 – 3000 civarında basılmaktadır.

Türkiye’de yüksek öğrenim

görenlerin oranı 1965′e göre 14 kat arttı. Ama Yüksek Öğrenim mezunlarının kitap okuma oranı 1965′in de altında kaldı

Kitap Türkiye’de ihtiyaç

maddeleri sıralamasında 235 nci sırada yer alıyor.

Türkiye’de dergi okuma oranı

yüzde 4, gazete okuma oranı yüzde 22, radyo dinleme oranı yüzde 24, televizyon izleme oranı yüzde 95.

•Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen yıllık kitap alımı, ortalama 100 ABD doları, Türkiye’de ise bu rakam 10 ABD dolarının altındadır. •Türkiye’de her 100 kişiden sadece 4,5 kişi kitap okuyor. •Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Raporu’nda, kitap okuma oranında Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduğu 173 ülke arasında 86. sırada. • Biz Türklerin kitap okumaya ayırdığı zamanı, Norveçli 300’e, ABD’li 210’a, İngiliz 87’ye, Japon 97’ye katlıyor.

1. Küresel rekabet ve bilgi çağında eğitim öğretim sisteminin hayat boyu katılımı gerçekleştirecek şekilde sunulması gereklidir.

Ekonomik kalkınmayı sağlayabilmemiz için beşeri kaynaklarımızı ve beceri düzeyimizi yükseltmemiz kaçınılmazdır

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000 10

0.0

00

100

.00

0

98

.557

94

.06

3

92.

588

92.

011

90

.78

2

90

.219

89

.259

87.

824

66

.86

0

66

.675

66

.152

64

.610

64

.025

63.

787

63.

785

63.

291

62.

748

62.

651

54.6

71

53.5

62

51.8

82

51.4

54

49

.40

2

DÜNYA REKABET EDEBİLİRLİK SIRALAMASI 2011

Kaynak: World Competitiveness Yearbook 2011

2. Hızla değişen toplumlarda hayat boyu öğrenme sosyal içerme ve işgücü piyasasına dahil olabilme açısından çok önemlidir.

Temel becerilere sahip olma ve okur yazar olma iyi bir iş bulmak için yeterli değildir. Günümüzün esnek ve güvencesiz işgücü piyasasında marjinalize olmamak için eğitim ve öğretime sürekli ihtiyaç vardır.

GELENEKÇİLER (1900-1945)

•Savaşlara şahit olmuşlar

•Sınırlı kaynaklarla işlerini görüyorlar

•Genellikle sadık, çalışkanlar. Mali açıdan tutucular

BABY BOOMERS (1946-1964)

Hak ve özgürlükleri için mücadele ettiler

Uzun saatler çalışırlar

Kariyerleri önemlidir

Sandviç kuşağı

Hayata Bakışları: Çalışmak için yaşamak

X KUŞAĞI

(1965-1980) Teknoloji ile araları iyidir

Ebeveyn ayrılıklarını yaşamışlardır

Rahatlıkla ve sık sık iş değiştirebilirlr

İş-özel yaşam dengesine önem verirler

Hayata Bakışları: Yaşamak için çalışmak

MİLENYUM Y KUŞAĞI

(1981-1999) Cep telefonu ve

bilgisayarlarla büyüdüler

Sabırsızlar

Soru sormayı seviyorlar

Görev tanımları ile sınırlandırılmaktan hoşlanmıyorlar

Hayata bakışları: İş ve yaşam dengesi

Z KUŞAĞI (2000-2021) İnternet kuşağı

Bilgisayar, mp3 çalar, i-pod, cep telefonu ayrılmaz parçaları

Uzaktan ilişki kurabiliyorlar

Gelenekse eğitim yöntemleri uygun değil

Yaratıcılık istiyorlar

Edilgen değil etken olmak istiyorlar

Çok diplomalı, uzman ve buluşçu olacaklar

Yaşamlarında otorite kavramının önemi kalmayacak

Tatminsiz, kararsız ve doğuştan tüketiciler

Hayata bakışları: Henüz bilmiyoruz!...

Öğrenenlere mümkün olduğunca yakın bir yerde organize olmalı ve hizmetleri yerel düzeyde sunmalı

Öğrenmeye erişimi teşvik etmeli ve öğrenme türleri arasında esnekliğe izin vermeli

Kişisel gelişim, aktif vatandaşlık, sosyal içerme ve istihdam edilebilirlik amaçlarını gerçekleştirmeli

Bütün öğrenenleri hesaba katmalıdır. Sisteme erişim güçlüğü çeken özürlüler, dezavantajlılar, uzun dönemli işsizler ve kadınlar gibi gruplara öncelik verilmeli

Örgün, yaygın ve informal eğitimde öğrenenler faaliyetin merkezine konulmalıdır.

Hayat boyu öğrenmenin önündeki engelleri kaldırmak için yeni yollar aramalı

Öğrenmeye ve hayat boyu öğrenmeye karşı tutumların değişmesini sağlamalı

Farklı hayat boyu öğrenme kurum ve örgütlerini koordine etmeli

Mevcut koşulların değerini maksimize etmeli

Farklı kurumlar ve sektörlerle ortaklık ve işbirliğine dayanmalı

Mümkün ve uygun olduğu durumlarda programlar arasında hareketlilik ve geçişkenliğe imkan tanımalıdır.

Herkes için alternatifler sunabilecek genişlikte programlar sunmalı

Sistemin gelişimini sağlayabilmek için kalite ve kalitenin geliştirilmesi esaslarını benimsemeli

Sistem kelimesi, Latince

"birleşme","oluşma","bir araya gelme" anlamını taşıyan systema‘ dan; o da Yunanca gene aynı anlamlara gelen sustema kelimesinden türemiştir.

Sistem, ortak bir amacı gerçekleştirmek veya başarmak amacıyla bir araya getirilen, ortak özellikleri olan, birbiriyle etkileşimli parçaların bütününe verilen isimdir.

İyi bir sistem, kendinden beklenen görevi en düşük maliyetle yerine getirmelidir.

Gereksiz iletişimden kaçınılmalıdır. Aksi halde bürokratik engel çoğalır, hata ihtimali yükselir ve kontrol işlemlerine daha fazla gereksinim duyulur.

Örgütlerde her bölümün kendi sorumluluklarını rasyonel ve düzenli olarak yerine getirmesi ve amaçlardan sapmaması gerekir.

Hiçbir fonksiyonun maliyeti sağladığı yarardan fazla olmamalıdır.

Birbirine bağlı ve yardımcı fonksiyonlar konum bakımından birbirine yakın olmalıdır.

Her bölüm, sorumluluğunu yerine getirebilmek için gerekli yetkiye sahip olmalıdır. Bir başka deyişle, yetki ve sorumluluk dengesi kurulmalıdır.

Bir sistem mümkün olduğu kadar esnek olmalıdır. Yönetim basamakları olabildiğince kısa ve dar

tutulmalıdır. Yetki ve sorumluluklar, politika, ilke ve kurallar ilgili

yöneticilere yazılı olarak verilmelidir. İyi bir sistem açık, anlaşılır, basit olmalı ve amaç

bütünlüğü taşımalıdır. Fiziksel çevre: İnsan-makine ilişkileri sistemin en

önemli öğesini oluşturur. Sadece üretimin teknolojik sonuçlarını düşünmek yeterli değildir. Bireyin psikolojisi de önemlidir.

Bireylerin bilgi ve beceri edinmelerini destekleyen ve onların öğrenmelerinin eğitimden çalışma/iş’e ve çalışma/iş’ten yine eğitime tanınmasını sağlayan kamu ile özel kurum ve kuruluşların planlanmış ve koordine edilmiş faaliyetler setidir.

Bakanlıklar

ÖĞRENENLER

Erken Çocukluk

Eğitim Merkezleri

Kamu ve Özel İlk ve Orta

Okullar

Üniversitelerin

Sürekli Eğitim Merkezleri

İş yerleri

Belediyeler

İşçi ve

İşveren Federasyonlar

ı

Sendikalar ve

Konfederasyon-lar

Üniversiteler

İŞKUR MYK YÖK TÜRKAK TÜİK KOSGEB Kâr Amacı Gütmeyen Kurumlar

Vakıflar Dinî

Kurumlar

MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel

Müdürlüğü

Halk Eğitimi Merkezleri Mesleki Eğitim Merkezleri Pratik Kız Sanat okulları Turizm Eğitim Merkezleri Olgunlaşma Enstitüleri

Toplum Temelli

Kurumlar

Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon Kanunu

Hayat Boyu Öğrenme Portalı

Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon Merkezi ve Birimleri

Önceki Öğrenmelerin Tanınması

Gerçekleşen Faaliyetler;

Bakanlığımızın ilgili Genel Müdürlükleri ile STK temsilcilerinden;

◦ 15 çalışma grubu,

◦1 politika grubu,

◦1 koordinasyon grubu oluşturulmuştur.

Çalışma Grupları ile

◦37 toplantı yapıldı.

◦“Çalışma Grubu Raporu” hazırlanmıştır.

Taslak “Politika Belgesi” hazırlanmıştır.

Kasım-2012 tarihinde taslak kanunun hazırlanması planlanmaktadır.